Het verlagen van de kiesgerechtigde leeftijd tot 16 jaar - Universiteit ...

4.3 Oostenrijkse deelstaatverkiezingen in Burgenland 2002 en
Wenen 2005
In Oostenrijk zijn meer onderzoeken gedaan, maar die blijken bij nadere bestudering
ook weinig bruikbaar voor het beantwoorden van de hier gestelde vragen. 128
De onderzoeken betreffen namelijk vooral de mate van steun voor het verlagen
van de kiesgerechtigde leeftijd en de door kiezers en jongeren gebruikte argumenten
om voor of tegen die verlaging te zijn. Dat soort onderzoek is niet zo relevant
voor het beantwoorden van vragen over de mogelijke effecten van een verlaging
van de kiesgerechtigde leeftijd. In een onderzoek in Burgenland rond de eerste
gemeenteraadsverkiezingen met een lagere leeftijdsgrens, bleek wel dat de opkomst
bij die eerste verkiezing ongeveer 6 procent lager was dan de opkomst bij
de rest van de bevolking. 129 Ook in dit onderzoek is weer geen vergelijking met
18- en 19-jarigen gemaakt. Bovendien was de aandacht voor de verlaging van de
kiesgerechtigde leeftijd bij deze eerste verkiezing met een lagere leeftijdsgrens
ongekend. Dat kan voor een relatief (in vergelijking met ‘normale’ verkiezingen)
hoge opkomst hebben gezorgd.
Bij de deelstaatverkiezingen van 2005 in Wenen, waarbij voor het eerst 16- en
17-jarigen hun stem mochten uitbrengen, is ook onderzoek verricht. 130 Het onderzoek
richt zich uitsluitend op 16- en 17-jarigen en laat dus geen uitvoerige vergelijkingen
toe met andere leeftijdsgroepen. Uit het onderzoek blijkt dat 16- en 17-
jarigen gemiddeld net zo vaak stemmen als de rest van de populatie. Daarmee
wordt dus de veronderstelling ontkracht dat deze groep altijd minder vaak stemt
dan oudere groepen (zie de discussie rond argument 6a). Helaas kunnen we op
basis van het beschikbare materiaal geen uitspraak doen over de opkomst van 16-
en 17-jarigen ten opzichte van iets oudere groepen kiezers. En omdat het onderzoek
slechts één verkiezing betreft, kunnen we ook niet nagaan of dit een eenmalige
ontkrachting is van de waarneming dat jongeren minder politiek actief zullen
zijn dan ouderen, of dat jongeren van 16 en 17 jaar, bijvoorbeeld door de relatief
stabiele situatie waarin zij nog leven en door de druk van hun ouders, altijd vaker
zullen stemmen dan tot nu toe is verwacht.
In de Weense studie wordt verder duidelijk dat aan het stemgedrag van jongeren
dezelfde factoren ten grondslag liggen als aan het stemgedrag van ouderen.
Omdat een strikte vergelijking ontbreekt, kan daarover echter niet veel meer worden
gezegd. Jongeren hebben in Wenen behoorlijk wat informatie gekregen over
de verkiezingen in de vorm van folders, lessen op school en media berichtgeving.
Ook hebben ze met vrienden, ouders en leerkrachten gesproken over het stemge-
43