Het verlagen van de kiesgerechtigde leeftijd tot 16 jaar - Universiteit ...

stemmen. Het argument dat participatie leidt tot nieuwe participatie is bekend uit
de literatuur en wordt vaker gebruikt om te pleiten voor verlaging van de kiesgerechtigde
leeftijd (Schrag, 1975). Ook is uit de literatuur bekend dat opkomst
voor een deel gewoontegedrag is (Plutzer, 2002). Daarbij blijkt onder meer dat
opkomst in iemands jeugd inderdaad bepalend is voor opkomst in de rest van iemands
leven (Pacheco & Plutzer, 2007).
Uiteraard hangt dit deel van de argumentatie op het idee dat 16- en 17-jarigen
straks vaker stemmen dan 18- en 19-jarigen nu doen. Is dat niet zo, dan kan immers
worden betoogd dat de combinatie van een verlaging van de kiesgerechtigde
leeftijd en gewoontevorming op termijn juist leidt tot een verlaging van de opkomst
(Chan & Clayton, 2006: 554). Gegevens over de opkomst onder 16- en 17-
jarigen zijn helaas niet ruimschoots voorhanden. Bovendien betreffen de beschikbare
gegevens voornamelijk de allereerste verkiezing waarbij 16- en 17-jarigen
mochten stemmen. Deze zijn waarschijnlijk niet erg maatgevend voor verkiezingen
in het algemeen. We komen daar later in dit rapport op terug.
Een bijzondere variant op dit argument werd gebruikt in het debat op Jersey.
Daar vertrekken veel jongeren op hun 18 e naar het vasteland om te studeren om
pas na een jaar of tien terug te keren. Dan is de kans dat deze groep gaat stemmen
zo’n beetje verkeken.
Overigens worden in het debat ook varianten op deze redenering naar voren
gebracht die minder overtuigend zijn. Zo stellen Cowley en Denver in een stuk
waarin zij de bepleite verlaging van de kiesgerechtigde leeftijd in het Verenigd
Koninkrijk aanvallen, dat sommige voorstanders van verlaging zich vooral druk
maken over de tijd die verstrijkt tussen het bereiken van de kiesgerechtigde leeftijd
en het feitelijk kunnen stemmen in een verkiezing (Cowley & Denver, 2004:
58). In sommige gevallen kan daar bijna vier jaar tussen liggen. Voorstanders van
verlaging denken dat wanneer de verstreken tijd langer is, de kans dat men gaat
stemmen kleiner is. Cowley en Denver merken terecht op dat dit geen argument
kan zijn, omdat er bij elke leeftijdsgrens een groep kiesgerechtigden zal zijn die
langere tijd moet wachten. Als mensen niet stemmen als ze lang moeten wachten,
verandert een verlaging van de kiesgerechtigde leeftijd tot 16 jaar niets aan de
opkomst: kinderen van 5 jaar moeten in dat geval ook heel lang wachten.
37