WPNR 2010(6856) De goede notaris De goede notaris

More documents

Recommendations

Info

‘het notariaat moet de indruk vermijden, dat het zijn ambtsgeheim als een kroonjuweel ziet dat koste wat kost integraal verdedigd moet wor den. De plicht tot geheimhouding en het recht op verschoning zijn subtiele instrumenten. Het is volstrekt reëel dat regelmatig in het debat moet komen, of deze instrumenten niet moeten worden bijgesteld gezien tijd en omstandig heden. vanuit het notariaat bezien moet steeds een vraag zijn in welke gevallen niet het zwijgen maar juist het spreken door de notaris van belang is voor de positie van het notariaat, rich ting de burger, dan wel richting de overheid.” Ter zake deskundigheid wijst Lekkerkerker op het belang voor de notaris duidelijk te zijn. Duidelijkheid over dat wat de notaris tot zijn opdracht rekent en wat niet. Duidelijkheid ook over de grenzen van zijn eigen deskundigheid. Zou de notaris een doorver wijsplicht moeten hebben over rechtsgebieden waar hij onvoldoende specialistische kennis heeft? De pre adviseur spreekt zich op p. 61 niet duidelijk uit. Wel zou er een recht moeten bestaan door te verwijzen. 7 4. Met vertrouwen de toekomst in Lekkerkerker was lid van de werkgroep die in 2004 het rapport uitbracht ‘Handel en publieke taak, gedachten over het notariaat als ambt en onder neming’. Daarin werd voor mij overtuigend nadruk gelegd op het ambtelijke aspect van het notariële werk. In het voorliggende preadvies worden over duidelijk en opvallend andere accenten gelegd. Als er bij Lekkerkerker sprake is geweest van teleurstel ling over de weg die de wetgever in 1999 is ingeslagen met marktwerking, dan heeft hij zich daar nadien met grote souplesse overheen gezet. 8 Lekkerkerker omarmt nu de realiteit. Hij zoekt naar de wijze waar op invulling kan worden gegeven aan het werk van de notaris in het nieuwe tijdsgewricht van gewenste marktwerking. voor zover dat nog niet is gebeurd, wordt de notaris uitgenodigd ruimhartig scheep te gaan op de volle zee van de markt. van de toegevoeg de waarde van het werk van de notaris is hij ook daar overtuigd. Ik blijf toch maar die scepsis houden of de door de wetgever uitgezette kaders voldoende rich tinggevend kunnen zijn om op de lange duur de gewenste invulling aan het ambt te geven. Maar graag geef ik toe dat het optimistische geluid van Lekkerkerker hoopvol klinkt. Ik verdring vlug de gedachte dat hij is toegetreden tot het verleidelijke koor van sirenen. II. De goede ondernemingsrechtnotaris, door V.A.E.M. Meijers 1. Met zin voor realiteit Meijers heeft de handschoen opgepakt om naast zijn notarispraktijk een deel van het preadvies te schrij ven. Hij verdient daarvoor welgemeende waardering. Meijers is de enige preadviseur die als notariële prac ticus werkzaam is. Zelf vind ik die achtergrond wel een geruststellend idee. Het notariaat dient te stre ven naar het beste maar wel met oog voor de realiteit van alledag. De notaris is geen juridische superman/ woman. Naar aanleiding van de conclusie van de AG bij het arrest HR 30 oktober 2009 (notaris als bindend adviseur) 9 doet Meijers optekenen: “de notaris is geen bovenmenselijk adviseur die zorgt dat alles goed komt, tegen een concurre rend tariefje ... De AG schildert een aantrekke lijk wereldbeeld want in een maatschappij waar dergelijke functionarissen zorgen voor passende rechtsbedeling zou ik ook graag mijn zaken uit handen geven. (...) Het beeld dat als er eenmaal een notaris betrokken is bij een zaak iedereen rustig achterover kan leunen vind ik eerder beangstigend dan vleiend.” En ook overigens tref ik opmerkingen aan waaruit blijkt dat Meijers gelukkig de menselijke maat in het oog houdt (zie ook p. 212). Ik voel met harte met hem mee. 2. Thema’s die wel en niet behandeld worden In zijn bijdrage stelt Meijers zich (naar eigen zeggen) bescheiden op door zich ten doel te stellen een paar actuele thema’s in het ondernemingsrecht te be schrijven, om daarna te bekijken of wellicht andere bronnen dan de gebruikelijke, zoals de wetgever, de rechter en wetenschapper, enig licht kunnen werpen op de vraag wat een notaris een goede onder nemingsrechtnotaris maakt. Hij concludeert dat de wetgever, de rechter en wetenschapper worstelen met de ondernemingsrechtnotaris. Is die onder nemingsrechtnotaris wel zo anders dan de familie of onroerend goednotaris?
“Ik denk echter dat een notaris een notaris is, ongeacht of hij meer doet aan estate planning of aan advisering aan gemeenten op het gebied van erfpacht of anderszins buiten de gebaande aktenpraktijk treedt.” Ik ben het daarmee eens maar mij valt wel op dat Meijers zijn conclusie snel trekt. Anders dan in de preadviezen van Breedveldde voogd en kolkman heeft Meijers ervoor gekozen geen uitgebreide analyse te maken van (tuchtrecht)uitspraken op ondernemingsrechtelijk terrein. En die zijn er toch zeker genoeg. In de paragraaf ‘Rechtspraak als klas sieke bron’ wordt één, mijns inziens niet specifiek ondernemingsrechtelijke rechterlijke uitspraak besproken. 10 Gaat het over de wetgever als klassieke bron dan kiest hij ervoor niet in te gaan op bij voor beeld de rol van de notaris na afschaffing van de ministeriële verklaring van geen bezwaar 11 of de invulling die de notaris dient te geven aan wetsarti kelen die van hem een verklaring eisen dat aan de vormvoorschriften is voldaan 12 . En ook met betrek king tot de wetenschap laat hij belangrijke vragen daar. Dat is natuurlijk zijn goed recht maar aandacht voor dergelijke vragen had ik zinvol gevonden. Ik noem ook in dat verband enkele deontologische kwesties. kan de notaris wel medewerking verlenen aan rechtsfiguren die op grond van Europeesrechte lijke jurisprudentie volgens sommigen mogelijk lijken te zijn (grensoverschrijdende fusie, splitsing, omzetting), maar (nog) niet zijn ingebed in natio naalrechtelijke wetgeving? 13 Hoe staat het notariaat vandaag de dag tegenover de overdracht van econo mische eigendom van aandelen? 14 En wat te denken van de N.v. met toonderaandelen, in het licht van de huidige tijd waarin misbruikbestrijding hoog op de agenda staat en het woord transparantie op vele lippen ligt? 15 Het zijn vragen die naar ik hoop tijdens de discussie over dit preadvies aan de orde zullen komen. 3. Beroepsaansprakelijkheidsverzekering als bron van deontologie Meijers zoekt zoals gezegd naar andere dan de tradi tionele bronnen. Hij wijst in dat verband op het belang dat in het buitenland, met name het buiten land dat geen Latijns notariaat kent, wordt gehecht aan een voldoende dekking voor de beroepsaanspra kelijkheid. Dat is een originele invalshoek. De eisen die de verzekeraar stelt en kan stellen, vormen in zekere zin een bron voor deontologie. De hoogte van het verzekerd bedrag is in de ondernemingsrecht praktijk een relevant gegeven voor cliënten. ‘Wellicht is onverzekerd handelen deontologisch een praktische toetssteen. Een notaris die niet is verzekerd voor beroepsaansprakelijkheid mag wellicht op het absolute af geen akte verlijden’(p. 212/213). Meijers is hier voorzichtig. Ik zou het sterker zeggen: op grond van art. 14 vBG moet een notaris voldoen de verzekerd zijn en mijns inziens mag hij bij gebreke van zo’n verzekering inderdaad niet passeren. 16 4. De ‘verklaring van ondernemingsrecht’ Meijers signaleert dat in het rechtsverkeer met het buitenland behoefte bestaat aan duidelijkheid over rechtspersonen: bijvoorbeeld over het bestaan daar van en de vertegenwoordigings bevoegdheid. Ook voor de notaris is hier een taak weggelegd. Deze zou daarover verklaringen kunnen afgeven: de ‘verkla ring van ondernemingsrecht’, vergelijkbaar met de verklaring van erfrecht. Meijers behandelt wat daar allemaal bij komt kijken. ‘In geval van een verklaring van ondernemings recht in een notariële akte wordt richting cliënt onderstreept dat sprake is van een zekerheid van de gepresenteerde feiten, voor de cynici gegarandeerd door de notariële aansprakelijk heidsverzekering. Het is geen mening met allerlei mitsen en maren doch een doortimmerd, hopelijk zelfs een beetje saai, document dat pre cies aangeeft wat nodig is. Geen kleine lettertjes vermomd als qualifications of assumptions, maar een heldere conclusie: de vennootschap is bevoegd vertegenwoordigd. (...)’ (p. 233/234). Maar, zo werp ik tegen, zal de beroepsaansprakelijk heidsverzekeraar even verheugd zijn als Meijers zich toont? Is de klip en klare uitspraak dat de vennoot schap bevoegd vertegenwoordigd is, verantwoord zonder de qualifications of assumptions? Ik geloof er niets van. 17 5.
Page 1 and 2: WPNR 2010(6856) De goede notaris Pu
Page 3: voor mij was de vriendelijke ontvan

WPNR 2010(6856) De goede notaris De goede notaris

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?