KEW ALS SMEEROLIE VOOR WONINGMARKT - CDA

More documents

Recommendations

Info

$Functioneringsgesprek draagt bij aan verbeteren kwaliteit fractie$

Weekblad fiscaal recht . 6971 . 11 oktober 2012 1285 voor dertig jaar kan worden vastgelegd bij wet (er is ook geen wettelijke precedent). Het tweede nadeel is economisch van aard. Door de extra eisen aan nieuwe gevallen groeit de kloof tussen insiders en outsiders. Dit plaatst met name de starters in de woningmarkt in een nadelige positie, omdat zij extra moeten aflossen en/of eigen geld moeten inbrengen. In het Belastingpakket 2013 wordt tevens voorgesteld dat voor de nieuwe gevallen de KEW komt te vervallen. Op het moment dat annuïtair wordt afgelost, wordt immers automatisch een vermogen in de woning opgebouwd. Een cruciale vraag is wat er met de KEW voor bestaande gevallen moet gebeuren. In het Belastingpakket 2013 wordt aangekondigd dat er een DNB-onderzoek komt met ondersteuning van het Verbond van Verzekeraars om te bezien of het KEW-saldo ook tussentijds kan worden opgenomen, doch in mijn optiek dienen ook andere aspecten meegenomen te worden. Ongeconditioneerde handhaving van de KEW betekent immers dat de kloof tussen insiders en outsiders verder groeit en dat insiders niet tot (feitelijk) aflossen worden gestimuleerd. In dit artikel zal ik vooral ingaan op de vraag hoe de gespaarde saldi uit KEW een rol kunnen spelen om de woningmarkt in beweging te krijgen en benut kunnen worden om af te lossen. Nadat ik de bestaande KEW-regeling uiteen heb gezet, wordt in dit artikel een aantal varianten daartoe besproken. Vervolgens zullen de varianten nader worden gewogen, zal ander aanpalend beleid worden besproken en tot slot worden enkele conclusies getrokken. 2 Bestaande KEW-regeling De KEW is een specifieke vorm van een levensverzekering. Door middel van een kapitaalverzekering wordt een vermogen opgebouwd om op de einddatum (een deel van) de hypotheek af te lossen. Vergelijkbaar met een KEW zijn een Spaarrekening Eigen Woning (hierna: SEW) of een Beleggingsrekening Eigen Woning (hierna: BEW). Evenals bij de verzekeringsvariant dient de uitkering aangewend te worden om de hypotheek (gedeeltelijk) af te lossen. De SEW en BEW zijn respectievelijk een geblokkeerde spaar- en beleggingsrekening bij meestal dezelfde instelling waar ook de hypotheek wordt genoten en hierna geldt voor deze vormen mutatis mutandis hetzelfde als voor de KEW. De belangrijkste eisen voor een KEW om voor box 1 in aanmerking te komen zijn: – de verzekeringnemer heeft een eigen woning met een eigenwoningschuld; – volgens de voorwaarden van de verzekering zal er eenmalig een uitkering ter aflossing van de eigenwoningschuld zijn en wordt ten minste vijftien jaar achtereen ingelegd; – de hoogste inleg zal niet hoger zijn dan tien keer de laagste inleg. Zodra niet meer aan de voorwaarden wordt voldaan, wordt het gedurende de verstreken looptijd behaalde rendement (de waarde op dat moment verminderd met de totale premie/inleg) belast in box 1 en verhuist de KEW naar box 3. Het rendement is niet belast indien de uitkering beneden de vrijstelling blijft die geldt in het jaar van uitkering. In 2012 bedroeg de vrijstelling per persoon € 34.900 indien ten minste vijftien en maximaal twintig jaar is ingelegd en € 154.000 indien ten minste twintig jaar is ingelegd. Indien de uitkering de vrijstelling overschrijdt dan wordt het evenredige deel van het gedurende de looptijd behaalde rendement belast in box 1. 3 Varianten voor de KEW In het licht van de in de inleiding geschetste problematiek verdient het aanbeveling om de bestaande regels voor een KEW te wijzigen. Daarbij is een aantal varianten denkbaar. 1a KEW-saldo aanwendbaar voor tussentijdse aflossing lening In plaats van de huidige datum van expiratie van de polis kan de afspraak gemaakt worden dat het KEW-saldo te allen tijde benut kan worden voor aflossing. Dit verbetert de doorstroming, omdat op dit moment de eis is gesteld dat ten minste vijftien jaar daarin gespaard moet zijn. Zeker in de huidige dalende markt is deze variant van belang, omdat een toenemend aantal huishoudens een hypotheek heeft die boven de marktwaarde van het huis ligt. Doordat te allen tijde het saldo kan worden benut, wordt voorkomen dat de restschuld een argument is om niet tot verkoop over te gaan. Voor degenen die niet doorstromen (of niet behoeven door te stromen) bestaan er in deze variant weinig prikkels om de KEW aan te wenden voor tussentijdse aflossing. In deze variant zal de overgangsperiode waarbinnen twee regimes voor de hypotheekrenteaftrek naast elkaar bestaan dertig jaar zijn. Daardoor biedt deze variant weinig soelaas voor de afbouw van de schulden, omdat slechts de echte doorstromers van de aflossingsmogelijkheid gebruik zullen maken. 1b KEW-saldo aanwendbaar voor tussentijdse aflossing lening in combinatie met overgang naar annuïtair berekende stand voor bestaande gevallen Het verdient daarom overdenking om de mogelijkheid tot tussentijdse aflossing te combineren met een overgang in de tijd naar een annuïtair berekende stand voor bestaande gevallen. In dat geval zal voor iedereen een prikkel aanwezig zijn om de KEW aan te wenden voor tussentijdse aflossing. De afspraak voor een overgang naar een annuïtair berekende stand als basis voor de renteaftrek kan plaatsvinden door terug te rekenen alsof zes jaar (of twaalf jaar) na aanvang van de hypotheek de annuïtaire
1286 Weekblad fiscaal recht . 6971 . 11 oktober 2012 3b Voortijdige beëindiging van de KEW waarbij de afkoopwaarde als aflossing wordt gebruikt in combinatie met overgang naar annuïtaire berekende stand voor bestaande gevallen Om meer tot aflossing te stimuleren kan variant 3a gecombineerd worden met een overgang in de tijd naar een annuïtaire berekende stand voor bestaande gevallen. De afspraak voor een overgang naar een annuïtair berekende stand kan plaatsvinden door terug te rekenen alsof zes (of twaalf) jaar na aanvang van de hypotheek de annuïtaire aflossing is begonnen. Zoals ook in variant 1b aangegeven, betekent dit wel dat degenen die een volledig aflossingsvrije hypotheek hebben met aanzienlijke stijging van maandlasten worden geconfronteerd. Door een overgangsperiode van zes jaar (of twaalf jaar) te kiezen, zou men daarop kunnen anticiperen. Door deze variant wordt de overgangsperiode waarbinnen twee regimes naast elkaar bestaan beperkt. Ook zal deze variant de schuldenproblematiek in belangrijke mate verlichten. Dit betekent wel dat het nieuwe regiaflossing is begonnen. 5 Voor hen die onlangs een hypotheek hebben afgesloten, verandert er weinig. Wel is het logisch dat zij in gesprek gaan met hun financiële instelling om de afspraak te maken dat de KEW op een gegeven moment wordt aangewend om af te lossen. Binnen zes (of twaalf) jaar gaat men immers over op het nieuwe regime. Voor hen die langer dan zes (of twaalf) jaar een hypotheek hebben, zal de aftrekbare rente afnemen maar dat kan in belangrijke mate worden opgevangen door het KEW-saldo te gebruiken voor aflossing. Degene die een volledig aflossingsvrije hypotheek hebben, hebben die mogelijkheid niet. 6 Door voor een overgangsperiode van zes (of twaalf) jaar te kiezen, kan een aanzienlijk deel daarvan wel hierop anticiperen. Door deze variant wordt de overgangsperiode waarbinnen twee regimes naast elkaar bestaan beperkt. Ook zal deze variant de schuldenproblematiek in belangrijke mate verlichten. Bovendien zijn de uitvoeringslasten van deze variant beperkt. Dit betekent wel dat het nieuwe regime voor hypotheekrenteaftrek op een gegeven moment voor iedereen gaat gelden, maar dat zou ook uitgesteld kunnen worden tot een overgangsperiode van twaalf jaar. Consequentie hiervan is dat ook de bestaande hypotheekhouders in eerste instantie niet en vervolgens slechts beperkt geconfronteerd worden met hogere maandlasten. Uiteraard is de prikkel om de KEW te gebruiken dan minder. 2 Verdere aangroei KEW wordt beschouwd als aflossing Een andere variant is om de verdere aangroei van de KEW weliswaar vrij te stellen voor box 3 maar deze tegelijk in mindering te brengen op het bedrag waarover de aftrek wordt genoten. De KEW in haar huidige vorm blijft dan bestaan. In principe betekent dit een stijging van de maandlasten voor de bestaande KEW-houders. Als dit gecombineerd wordt met de mogelijkheid om de waarde van de KEW af te kopen en te gebruiken om de hypotheekschuld te verminderen, ontstaat een prikkel om af te lossen. In dat geval kunnen de houders van een KEW een stijging van de maandlasten voorkomen (of beperken) door af te lossen. Deze variant betekent evenwel dat hypotheekhouders die een volledig aflossingsvrije hypotheek hebben of maar zeer beperkt via een KEW sparen uiteindelijk niet of zeer beperkt (fictief) zullen aflossen. 5 Vanaf 1 januari 2001 geldt een dertigjaarstermijn voor hypotheken, zodat de bestaande hypotheken wettelijk niet ouder zijn dan twaalf jaar. 6 Het blijkt dat meer dan de helft van de uitstaande hypotheekbedragen aflossingsvrij zijn (zie DNB (2012), p. 19). In de inleiding is aangegeven dat het aandeel volledig aflossingsvrije hypotheken onder nieuw afgesloten hypotheken daalt. DNB (2012), ‘Overzicht Financiële Stabiliteit in Nederland’, voorjaar 2011, nr. 13. In deze variant zullen ook bestaande gevallen worden aangezet tot aflossing en de ongelijkheid tussen bestaande en nieuwe gevallen wordt (aanzienlijk) beperkt. Wel blijft hierdoor de overgangsperiode waarbinnen twee regimes voor de hypotheekrenteaftrek naast elkaar bestaan dertig jaar. Daardoor zullen de uitvoeringslasten van deze variant navenant hoger zijn. Ook zullen de aflossingen beperkter zijn dan subvariant 1b. Nagegaan moet worden of deze variant uitvoeringstechnisch niet teveel complicaties geeft. 3a Voortijdige beëindiging van de KEW waarbij de afkoopwaarde als aflossing wordt gebruikt De voortijdige beëindiging betekent dat de KEW na een overgangsperiode in zijn geheel wordt overgebracht naar box 3. Dit betekent dat de huidige bezitters van een KEW geconfronteerd kunnen worden met een hogere belasting in box 3. Als dit gecombineerd wordt met de mogelijkheid om de waarde van de KEW af te kopen en te gebruiken om de hypotheekschuld te verminderen, ontstaat eveneens een prikkel om af te lossen. Hierdoor kunnen immers de extra lasten worden vermeden. Uiteraard moet het wel mogelijk gemaakt worden dat de KEW in zijn geheel zonder sanctie voor aflossing wordt aangewend. Dit veronderstelt overigens wel dat het rendement op de KEW na aftrek van de box 3-heffing lager is dan de nettohypotheekrente, wat niet in alle gevallen zo zal zijn. Door deze variant zal de huidige asymmetrie tussen verschillende spaarvormen worden opgeheven. Consequentie van deze variant is dat er twee systemen van hypotheekrenteaftrek gedurende dertig jaar naast elkaar bestaan en dat hypotheekhouders die een volledig aflossingsvrije hypotheek hebben of nog maar zeer kort via een KEW sparen niet of zeer beperkt zullen aflossen.
Page 1: 1284 Weekblad fiscaal recht . 6971
Page 5: 1288 Weekblad fiscaal recht . 6971

KEW ALS SMEEROLIE VOOR WONINGMARKT - CDA

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?