KEW ALS SMEEROLIE VOOR WONINGMARKT - CDA

Weekblad fiscaal recht . 6971 . 11 oktober 2012
1285
voor dertig jaar kan worden vastgelegd bij wet (er is
ook geen wettelijke precedent). Het tweede nadeel is
economisch van aard. Door de extra eisen aan nieuwe
gevallen groeit de kloof tussen insiders en outsiders. Dit
plaatst met name de starters in de woningmarkt in een
nadelige positie, omdat zij extra moeten aflossen en/of
eigen geld moeten inbrengen.
In het Belastingpakket 2013 wordt tevens voorgesteld
dat voor de nieuwe gevallen de KEW komt te vervallen.
Op het moment dat annuïtair wordt afgelost, wordt immers
automatisch een vermogen in de woning opgebouwd.
Een cruciale vraag is wat er met de KEW voor
bestaande gevallen moet gebeuren. In het Belastingpakket
2013 wordt aangekondigd dat er een DNB-onderzoek
komt met ondersteuning van het Verbond van Verzekeraars
om te bezien of het KEW-saldo ook tussentijds kan
worden opgenomen, doch in mijn optiek dienen ook andere
aspecten meegenomen te worden. Ongeconditioneerde
handhaving van de KEW betekent immers dat de
kloof tussen insiders en outsiders verder groeit en dat
insiders niet tot (feitelijk) aflossen worden gestimuleerd.
In dit artikel zal ik vooral ingaan op de vraag hoe
de gespaarde saldi uit KEW een rol kunnen spelen om
de woningmarkt in beweging te krijgen en benut kunnen
worden om af te lossen. Nadat ik de bestaande
KEW-regeling uiteen heb gezet, wordt in dit artikel een
aantal varianten daartoe besproken. Vervolgens zullen
de varianten nader worden gewogen, zal ander aanpalend
beleid worden besproken en tot slot worden enkele
conclusies getrokken.
2 Bestaande KEW-regeling
De KEW is een specifieke vorm van een levensverzekering.
Door middel van een kapitaalverzekering wordt
een vermogen opgebouwd om op de einddatum (een
deel van) de hypotheek af te lossen. Vergelijkbaar met
een KEW zijn een Spaarrekening Eigen Woning (hierna:
SEW) of een Beleggingsrekening Eigen Woning (hierna:
BEW). Evenals bij de verzekeringsvariant dient de uitkering
aangewend te worden om de hypotheek (gedeeltelijk)
af te lossen. De SEW en BEW zijn respectievelijk
een geblokkeerde spaar- en beleggingsrekening bij
meestal dezelfde instelling waar ook de hypotheek
wordt genoten en hierna geldt voor deze vormen mutatis
mutandis hetzelfde als voor de KEW.
De belangrijkste eisen voor een KEW om voor box 1 in
aanmerking te komen zijn:
– de verzekeringnemer heeft een eigen woning met een
eigenwoningschuld;
– volgens de voorwaarden van de verzekering zal er
eenmalig een uitkering ter aflossing van de eigenwoningschuld
zijn en wordt ten minste vijftien jaar achtereen
ingelegd;
– de hoogste inleg zal niet hoger zijn dan tien keer de
laagste inleg.
Zodra niet meer aan de voorwaarden wordt voldaan,
wordt het gedurende de verstreken looptijd behaalde
rendement (de waarde op dat moment verminderd met
de totale premie/inleg) belast in box 1 en verhuist de
KEW naar box 3. Het rendement is niet belast indien de
uitkering beneden de vrijstelling blijft die geldt in het
jaar van uitkering. In 2012 bedroeg de vrijstelling per
persoon € 34.900 indien ten minste vijftien en maximaal
twintig jaar is ingelegd en € 154.000 indien ten
minste twintig jaar is ingelegd. Indien de uitkering de
vrijstelling overschrijdt dan wordt het evenredige deel
van het gedurende de looptijd behaalde rendement belast
in box 1.
3 Varianten voor de KEW
In het licht van de in de inleiding geschetste problematiek
verdient het aanbeveling om de bestaande regels
voor een KEW te wijzigen. Daarbij is een aantal varianten
denkbaar.
1a KEW-saldo aanwendbaar voor tussentijdse aflossing
lening
In plaats van de huidige datum van expiratie van de polis
kan de afspraak gemaakt worden dat het KEW-saldo
te allen tijde benut kan worden voor aflossing. Dit verbetert
de doorstroming, omdat op dit moment de eis is
gesteld dat ten minste vijftien jaar daarin gespaard
moet zijn. Zeker in de huidige dalende markt is deze variant
van belang, omdat een toenemend aantal huishoudens
een hypotheek heeft die boven de marktwaarde
van het huis ligt. Doordat te allen tijde het saldo kan
worden benut, wordt voorkomen dat de restschuld een
argument is om niet tot verkoop over te gaan. Voor degenen
die niet doorstromen (of niet behoeven door te
stromen) bestaan er in deze variant weinig prikkels om
de KEW aan te wenden voor tussentijdse aflossing.
In deze variant zal de overgangsperiode waarbinnen
twee regimes voor de hypotheekrenteaftrek naast elkaar
bestaan dertig jaar zijn. Daardoor biedt deze variant
weinig soelaas voor de afbouw van de schulden, omdat
slechts de echte doorstromers van de aflossingsmogelijkheid
gebruik zullen maken.
1b KEW-saldo aanwendbaar voor tussentijdse aflossing
lening in combinatie met overgang naar annuïtair
berekende stand voor bestaande gevallen
Het verdient daarom overdenking om de mogelijkheid tot
tussentijdse aflossing te combineren met een overgang in
de tijd naar een annuïtair berekende stand voor bestaande
gevallen. In dat geval zal voor iedereen een prikkel
aanwezig zijn om de KEW aan te wenden voor tussentijdse
aflossing. De afspraak voor een overgang naar een annuïtair
berekende stand als basis voor de renteaftrek kan
plaatsvinden door terug te rekenen alsof zes jaar (of
twaalf jaar) na aanvang van de hypotheek de annuïtaire