Slimme coalities van zorg en welzijn in de wijk - WMO-Werkplaats

Verslag Werkbijeenkomst
‘Slimme coalities van zorg en welzijn in de wijk’
19 januari 2012, Alleato
Opening door Els Diepenmaat, Alleato
Els Diepenmaat heet iedereen welkom. Deze bijeenkomst wordt georganiseerd als vervolg en
verdiepingsbijeenkomst n.a.v. de Wmo-werkplaatsen. Dat is een samenwerkingsverband in de regio
Utrecht van de Hogeschool Utrecht, CliëntenBelang Utrecht en Alleato. Het is bedoeld om
professionals te ondersteunen met kennis en onderzoek. Er zijn 6 regio’s van Wmo-werkplaatsen in
Nederland. In 2011 zijn deze in principe afgerond, maar er komt een mogelijk vervolg van de
financiering. Het doel is samen zoeken naar oplossingsrichtingen voor meer samenwerking tussen
zorg en welzijn in de wijk.
Presentatie ‘Geïntegreerde wijkteams: naar een noodzakelijke coalitie van
zorg en welijn ’
Door Jean Pierre Wilken, lector Participatie Zorg en Ondersteuning, Hogeschool Utrecht
Hoe organiseer je de lokale infrastructuur? Bijvoorbeeld door de inzet van geïntegreerde wijkteams,
die bestaan in allerlei vormen.
Wat is de urgentie van samenwerking tussen zorg en welzijn?
1. Zorg en welzijn zijn behoorlijk gefragmenteerd (ineffectief voor burger; ondoorzichtige kosten)
2. Zorg vindt steeds meer plaats in de samenleving
3. Zorg wordt gekoppeld aan participatie
4. Wmo = welzijns-, zorg-, en participatiewet
5. Middelen zijn schaarser, dus moeten efficiënter besteed worden
Hoe kunnen basisteams de dienstverlening in de wijk bevorderen?
Het basisteam vervult basisdiensten voor alle inwoners van de wijk: zowel minder redzame als
redzame bewoners. Dit laatste zit ook in de functie van sociaal makelaar (oude opbouwwerk).
Wat zegt onderzoek naar wijkteams?
- Op organisatieniveau is de meerwaarde dat organisaties op gebied van welzijn en zorg elkaar
beter hebben gevonden en daadwerkelijk beter zijn gaan samenwerken.
- Op uitvoeringsniveau zijn vanuit die samenwerking initiatieven ontplooid, zoals verbetering van
de informatievoorziening, coördinatie van de hulpverlening aan allochtone gezinnen met
meervoudige problemen, en inzet om het isolement van mensen met psychiatrische of
verstandelijke beperkingen te doorbreken.
Het wijkteam is als een spin in het web: legt verbinding met alle organisaties. Zij vangen signalen op
en coördineren de doorverwijzing. Ze moeten de wijk kennen, aanwezig zijn in de wijk. Al in een
aantal gemeenten zijn ze hier mee bezig.
Dilemma’s in de opzet zijn:
- Gaat het om een coördinatiefunctie of om een integrale hulpverlener?
- Gaat het om generalistische of specifieke hulpverlening?
- Werk je met professionals of vooral vrijwilligers?
Korte impressie uit de praktijk door Corien Besamusca van Abrona en
Astrid Glissenaar van Meander Omnium
Corien Besamusca vertelt kort over de opdracht van de gemeente Zeist om een
levensloopbestendige wijk te ontwikkelen. We bekijken een filmpje van de rol die het wijkteam in
Alleato ○ Verslag Werkbijeenkomst Slimme coalities van zorg en welzijn ○ januari 2012 ○ blz. 1

ontwikkeling moet gaan spelen als spin in het web. Het wijkteam bestaat nu uit opbouwwerker,
politiek, zorgpartners. Deze infrastructuur kan worden verbeterd door nog breder de verbinding met
zorg te maken: een Wijkteam Plus. Door deze allianties zien zij nu al andere allianties ontstaan, men
wil meer samen optrekken.
Astrid Glissenaar van Meander Omnium vervolgt. Het wijkteam zit in wijk Zeist Oost. Het gaat om een
bredere groep kwetsbare burgers. De werkers in de wijk achterhalen de vraag achter de vraag en
zoeken samen naar een vernieuwend antwoord op de vraag. Het is nog de vraag of er specialisten in
het team komen of dat het gros door een integraal werker wordt behandeld en daarna naar de 2 e lijn
gaat voor specifieke problemen. Er is wel twijfel of bijv. mensen met (L)VG niet speciale expertise
vereisen in het eerste contact. In Zeist loopt ook een pilot voor registratiesysteem ‘Mens Centraal’
waar het wijkteam mogelijk kan worden gekoppeld.
De Olympiade en terugkoppeling
In Olympische ringen gaan we samen met u vanuit verschillende perspectieven werken
aan creatieve oplossingen en slimme coalities tussen zorg en welzijn. Er wordt gebruik gemaakt van
een casus over Peter. Na afloop koppelen de groepen in tweetallen kort terug wat er is besproken in
de groepen:
Wat is de rol van u als professional en organisatie in de aanpak van Peters casus?
1. Groep professionals welzijn: Er hebben verschillende organisaties mee te maken. Kijken naar de
bronnen in de wijk en het netwerk van Peter versterken. Zoek het in zijn sociaal netwerk, zo dicht
bij mogelijk. De coalitie tussen welzijn en gemeente is erg belangrijk, de gemeente moet welzijn
steunen.
2. Groep professionals zorg: Wat is nu precies de vraag van Peter? Laten we uitgaan van
eenzaamheid. Er zijn projecten in de wijk voor de ontwikkeling van een sociaal netwerk. In de
aanpak moet 1 persoon leidend zijn.
3. Groep MT zorg/welzijn: Vertrouwen geven aan de professional dat die het op kan lossen. Wel
binnen kaders en visie van de organisatie. De angst voor geld weghalen, zodat de professional
niet in de kramp schiet. Professionals schakelen al met elkaar. Leidinggevende kan daarop
vooruit lopen, door contacten met organisaties te leggen / afspraken op organisatieniveau.
4. Groep gemeente: Uitgangspunt is dat professionals samenwerken. Lukt niet altijd door geen
overzicht of concurrentie. Gemeente kan wel netwerkbeheer stimuleren. Waar nodig stuur je als
gemeente. Gemeente kan wel kaders geven.
5. Groep coördinatie zorg/welzijn: Regie bij de cliënt. Zoeken in het sociale netwerk van Peter. De
lijnen tussen disciplines moeten kort zijn. Ga uit van de eigen kracht van Peter en proberen hem
te activeren, bijv. door inzet van een vrijwilliger. Daarna zijn er misschien geen professionals
nodig, maar wel coördinatie van de inzet rond Peter.
Wat is er nodig?
1. Groep professionals welzijn: Heldere structuur. Heel klein basisteam met schillen er om heen.
Samenwerkingsconvenant. Mandaat vanuit je eigen organisatie.
2. Groep professionals zorg: Van de gemeente regie, budget, visie en participatie in het team. In de
eigen organisatie mandaat bij de medewerkers, out of the box denken en geen 9 tot 5
mentaliteit. Als de cliënt centraal staat, dan weet je elkaar te vinden
3. Groep MT zorg/welzijn: Je moet elkaar direct weten te vinden. Het moet duidelijk zijn wie de
´probleemeigenaar´ is en wie de regie heeft. Er zijn generalisten nodig, mensen die verbindingen
kunnen leggen. Professionals moeten geen zorgen hebben over geld, maar kunnen zorgen voor
de cliënt.
4. Groep gemeente: Een professional waar het moet en vrijwilliger waar het kan. Vrijwilligers
moeten ook gefaciliteerd worden. Beroep doen op andere organisaties.
5. Groep coördinatie zorg/welzijn: Ontschotting en mogelijk fysiek verschillende disciplines dicht bij
elkaar. Echte samenwerking vraagt een attitudeverandering.
Alleato ○ Verslag Werkbijeenkomst Slimme coalities van zorg en welzijn ○ januari 2012 ○ blz. 2

Afronding Jean Pierre Wilken
Hij ervaart eensgezindheid, maar er is meer integratie en afstemming nodig. We gaan met allerlei
vormen van samenwerking experimenteren. Er is nog een aantal kwesties op te lossen. Wat er verder
nodig is volgens Jean Pierre:
- Oppassen voor nieuw jargon
- Leren samen werken: praktische werkvormen
- Het is een leerproces
- Ondersteuningsfunctie voor vrijwilligers
- Een gemeenschappelijke visie en taal voor zorg en welzijn
- Regie en coördinatie
- Organisatie en gemeente, netwerkniveau en teamniveau
Alleato ○ Verslag Werkbijeenkomst Slimme coalities van zorg en welzijn ○ januari 2012 ○ blz. 3