Afhankelijkheid hanteren - ThiemeMeulenhoff

2.2 Begeleiden op psychosociaal gebied
7 Leg uit wat rouwen is en noem de vier rouwtaken volgens Worden.
Rouwen betekent dat je bezig bent je aan te passen aan een leven zonder degene die je
dierbaar was. De vier rouwtaken volgens Worden zijn: taak 1: het verlies onder ogen zien;
taak 2: de pijn van het verlies ervaren; taak 3: leven zonder de overledene; taak 4: zich
emotioneel losmaken en nieuwe relaties aangaan.
8 Noem zes aandachtspunten bij het omgaan met rouwenden.
Aandachtspunten bij het omgaan met een rouwende zijn: neem zelf het initiatief. Wacht niet
tot de ander contact met je opneemt; kijk of je praktische dingen voor hem kunt doen. Denk
aan boodschappen of eten koken. Betrek hem in de dagelijkse dingen van het leven; praat
over het verlies van de ander. Probeer niet het onderwerp te vermijden; erken het verdriet en
geef de ander ruimte om het te uiten; luisteren is belangrijk. Geef geen adviezen over zijn
gedrag of oplossingen voor zijn leven. Beantwoord wel zijn vragen en denk met hem mee;
wees jezelf en volg je gevoel. Benoem je eigen emoties en ook je twijfels. Vertel hem ook als
je iets moeilijk vindt of niet zeker weet; wees niet bang om de verkeerde dingen te zeggen.
Als je eerlijk bent, kun je alles uitleggen; houd niet na enkele maanden op met aandacht geven.
Het is meestal het moment dat mensen vinden dat het nu wel genoeg is, terwijl de rouwende
nog niet zo ver is; wees voorzichtig met het geven van je mening over hoe de terminale fase
van de overledene verlopen is. De rouwende is misschien bezig een schuldige te zoeken. Doe
daar niet aan mee; praat over de overledene in de verleden tijd. Doe niet net alsof hij er nog
is.
9 Waar zijn de reacties van een kind op sterven en dood van afhankelijk?
De reactie van een kind op situaties van sterven en dood zijn afhankelijk van zijn leeftijd en
zijn ontwikkelingsniveau.
10 Welke soorten gedrag kunnen grotere kinderen vertonen in situaties van sterven, dood en
verlies?
Grotere kinderen zijn niet altijd bereid om te praten over hun gevoelens. Vaak uiten zij hun
rouw en verdriet wel in hun gedrag. Voorbeelden van gedrag dat je vaak bij grotere kinderen
kunt zien, zijn: uitgesteld rouwgedrag: het kind is voornamelijk bezorgd om anderen, zet zijn
verdriet opzij en begint zelf pas te rouwen als anderen al over hun verdriet heen zijn; wisselend
gedrag: kinderen kunnen niet lang achter elkaar verdrietig zijn. Ze wisselen verdriet en normaal
gedrag af; regressief gedrag: kinderen kunnen in hun ontwikkeling terugvallen door zich
kinderachtig te gedragen, weer in bed te gaan plassen en zich afhankelijker op te stellen;
aangepast gedrag: er zijn kinderen aan wie je niet kunt zien, dat de verdriet hebben. Dat wil
niet zeggen dat ze er niet mee bezig zijn; normaal doen: kinderen willen niet anders zijn dan
hun leeftijdgenoten. Ze willen geen uitzondering zijn en doen vaak alsof er niets aan de hand
is; explosieve emoties: emoties kunnen heftiger zijn dan bij volwassenen. Ze kunnen agressief
en hysterisch gedrag vertonen; concentratie- en leerproblemen: het verlies dat ze ervaren is
zo ingrijpend dat ze zich niet kunnen concentreren bij wat ze doen. Dat wordt vooral duidelijk
bij de taken die ze op school moeten doen; contact met de overledene: veel kinderen ervaren
nog contact met de overledene. Ze praten in gedachten met hem of betrekken hem in hun
spel; onverschilligheid: vooral oudere kinderen en pubers kunnen net doen alsof er niets aan
de hand is en het verlies hen niet raakt. Dit is vaak de buitenkant. De innerlijke verwarring kan
groot zijn.
38
© ThiemeMeulenhoff