Handboek voor begeleiders van vluchtelingen en ... - Stichting ROS

spelletjes spelen. Net zoals suïcidale gevoelens drukt zelfverminking een sterk gevoel van
wanhoop uit en moet het serieus worden genomen.
RISICOFACTOREN VOOR ZELFMOORD
• Graad van hopeloosheid: dit is de grootste risicofactor, misschien zelfs meer dan de
graad van depressie zelf
• Graad van angst: onrust is een opvallende aanwijzing
• Zelfmoordgedachten: hoe specifiek en serieus zijn deze?
• Dreigen met zelfmoord en gelijkaardige uitingen: deze worden dikwijls genegeerd
omdat mensen geloven dat wie zelfmoord serieus overweegt, dit idee voor zichzelf
houdt. Dat is niet waar.
3.6 Posttraumatische stress-stoornis (PTSS)
PTSS werd vroeger genoemd als shocktoestand of “combat fatigue” en
verkrachtingstraumasyndroom. Nu is het opgenomen in het diagnostische handboek van de
Amerikaanse Psychiatrische Associatie. Uit onderzoek en behandeling van Vietnamveteranen
is gebleken dat PTSS als een stoornis op zichzelf moet worden beschouwd.
Het is een angststoornis die zich voordoet na een traumatische gebeurtenis die een intense
angst, hulpeloosheid of afgrijzen opriep. PTSS kan zich voordoen wanneer iemand
persoonlijk iets beleeft (bijvoorbeeld verkrachting, oorlog, natuurramp, misbruik, ernstig
ongeval, gevangenschap), wanneer iemand getuige is van een gewelddadig of traumatisch
gebeuren of wanneer iemand erover verneemt. Het is normaal dat iemand na zulke
gebeurtenissen een korte toestand van angst of depressie ervaart, maar personen met PTSS
blijven het traumatische voorval voortdurend herbeleven. Mensen bij wie PTSS is vastgesteld,
ervaren deze symptomen langer dan een maand en zijn niet in staat te functioneren zoals ze
dat voor deze gebeurtenis gewoon waren. PTSS komt meestal voor in de drie maanden die
volgen op de traumatische ervaring, maar in sommige omstandigheden kan het zelfs pas
maanden of jaren later naar de oppervlakte komen.
Een posttraumatische stress-stoornis manifesteert zich in drie groepen symptomen:
• Herbeleving: Mensen met PTSS ervaren dikwijls indringende herinneringen die
regelmatig weerkeren en/of nachtmerries over de ingrijpende gebeurtenis. Een aantal
mensen ervaren mogelijk flashbacks, hallucinaties of andere levendige gevoelens bij
de zich herhalende gebeurtenis. Anderen gaan door een groot psychologisch of
fysiologisch leed wanneer bepaalde dingen (voorwerpen, situaties, geluiden, enz.) hen
aan de gebeurtenis doen denken.
• Ontwijking: Vele PPTS-lijders zullen hardnekkig die dingen uit de weg gaan, die hen
aan het traumatische voorval doen denken. Hierdoor ontwijken ze gedachten,
gevoelens en gesprekken of zelfs activiteiten, plaatsen en mensen. Bij anderen
verzwakt het reactievermogen, wat blijkt uit de onmogelijkheid zich aspecten van het
trauma te herinneren, zich minder te interesseren voor activiteiten die voorheen wel
belangrijk waren, zich losgekoppeld te voelen van de anderen, de waaier van
gevoelens te beperken en/of de toekomst uitzichtloos in te zien.
55