Handboek voor begeleiders van vluchtelingen en ... - Stichting ROS

• Positieve bevestiging
Lovende woordjes zijn veel efficiënter dan kritiek. Je kan hen verzekeren dat het mogelijk is
iets aan hun situatie te doen, maar het is belangrijk dat dit op een sympathieke manier
verloopt die toont dat je om hen geeft. Depressieve mensen hebben iemand nodig die om hen
geeft. Je kan tonen dat je om hen geeft, door goed naar hen te luisteren, door hen te waarderen
of eenvoudigweg door tijd met hen door te brengen. Je kan helpen door hen aan te moedigen
te spreken over hoe ze zich voelen en na te denken over wat ze kunnen doen om hun depressie
te boven te komen.
3.5 Zelfmoord en zelfverminking
Zelfmoordneigingen zijn beangstigend voor de persoon die ze ervaart en voor de personen in
de omgeving. Angst en verwarring over wat ermee te doen en hoe ermee om te gaan, dragen
bij tot een ellendige situatie. Sommige mensen hebben een sterk en uitgesproken verlangen
naar de dood. Ze zien hun toekomst hopeloos in en geloven niet in beterschap.Zelfmoord lijkt
misschien de enige uitweg voor hun problemen door voor eens en altijd een einde te maken
aan de emotionele pijn van het leven.
In elk geval is een groot deel zelfdestructieve gevoelens, gedachten en gedrag veel verwarder
dan dit. Mensen die voelen dat hun situatie en problemen onverdraaglijk zijn geworden, zien
misschien geen andere mogelijkheid dan zichzelf te doden. Ze hebben hierover waarschijnlijk
erg gemengde gevoelens en zijn ontzettend bang.
Mensen die proberen een overdosis drugs of medicatie te nemen of een ader in hun pols open
te snijden, weten dat ze niet meer met het leven verder kunnen zoals het is. In de weken die
voorafgaan, bouwen de depressie, uitzichtloosheid en prikkelbaarheid hun spanning op. Onder
druk kunnen mensen wanhopig worden terwijl hun verwarring blijft. Ze willen een
onhoudbare situatie ontvluchten, hun ondraaglijke mentale toestand verlichten of hun
wanhoop aan anderen meedelen. Velen zijn misschien het punt voorbij waarop ze nog gaven
om of ze in leven of dood zijn. Het aandachtspunt dat anderen moeten herkennen, is dat -hoe
wankel en verward deze gevoelens ook mogen zijn- ze levensbedreigend zijn.
In detentie is een poging tot zelfmoord dikwijls een noodkreet om iets aan de situatie te doen.
Opzichthouders zijn geneigd om te zeggen dat ze dat enkel doen om vrijgelaten te worden.
Het moet in elk geval serieus worden genomen aangezien elk jaar een aantal zelfmoorden
worden gepleegd in detentiecentra. Sommige gedetineerden verkiezen te sterven in plaats van
terug te moeten keren naar hun thuisland.
Zelfverminking is een gangbaar fenomeen in detentiecentra, maar mensen die zichzelf
opzettelijk verminken, zijn niet noodzakelijk suïcidaal aangelegd. Sommigen verminken
zichzelf -door te snijden, te branden of te krabben- om overweldigende gevoelens de baas te
kunnen en spanningen de vrije loop te laten doordat ze de emotionele ellende omzetten in
fysieke pijn. Het kan veroorzaakt worden door vreselijke schuldgevoelens, schaamte en angst
over waarmee ze bezig zijn, maar ze voelen zich misschien niet in staat om ermee op te
houden. Er is een aangetoond verband tussen een zelfmoordpoging en zelfverminkend gedrag.
Of dood nu het doel is of niet, zelfverminking heeft niets te maken met aandachttrekkerij of
54