20130101 Spelregels ggz v20120907 - DBC-onderhoud

Spelregels
DBC-registratie ggz
Versie 20120907
1 januari 2013

Spelregels │ v20120907
Inhoudsopgave
Inleiding ................................................................................................................................................... 4
1 DBC-systematiek ............................................................................................................................ 5
1.1 Bekostiging van de geestelijke gezondheidszorg .................................................................... 5
1.2 DBC-systematiek ...................................................................................................................... 6
1.3 Stappen registratie ................................................................................................................... 7
2 Openen ............................................................................................................................................ 8
2.1 Openen DBC: Wat? .................................................................................................................. 8
2.1.1 Startdatum zorgtraject en openingsdatum DBC ........................................................... 9
2.2 Openen DBC: Wie? .................................................................................................................. 9
2.3 Openen DBC: Wanneer? ......................................................................................................... 9
2.3.1 Een initiële DBC openen ............................................................................................ 10
2.3.2 Een vervolg-DBC openen ........................................................................................... 11
2.3.3 Een DBC heropenen................................................................................................... 13
3 Typeren ......................................................................................................................................... 15
3.1 Typeren DBC: Wat? ............................................................................................................... 15
3.1.1 Identificatiegegevens .................................................................................................. 15
3.1.2 Zorgtype ...................................................................................................................... 15
3.1.3 Diagnoseclassificatie .................................................................................................. 20
3.2 Typeren DBC: Wie? ................................................................................................................ 28
3.3 Typeren DBC: Wanneer? ....................................................................................................... 28
4 Registreren ................................................................................................................................... 29
4.1 Diagnostiek en behandeling registreren ................................................................................. 29
4.1.1 Diagnostiek en behandeling registreren: Wat? .......................................................... 29
4.1.2 Diagnostiek en behandeling registreren: Wie? ........................................................... 33
4.1.3 Diagnostiek en behandeling registreren: Wanneer? .................................................. 34
4.2 Dagbesteding registreren ....................................................................................................... 34
4.2.1 Dagbesteding registreren: Wat? ................................................................................. 34
4.2.2 Dagbesteding registreren: Wie? ................................................................................. 36
4.2.3 Dagbesteding registreren: Wanneer?......................................................................... 36
4.3 Verblijf registreren .................................................................................................................. 36
4.3.1 Verblijf registreren: Wat? ............................................................................................ 36
4.3.2 Verblijf registreren: Wie? ............................................................................................ 40
4.3.3 Verblijf registreren: Wanneer? .................................................................................... 40
4.4 Verrichtingen registreren ........................................................................................................ 40
© DBC-Onderhoud 2 │ 88

Spelregels │ v20120907
4.4.1 Verrichtingen registreren: Wat? .................................................................................. 40
4.4.2 Verrichtingen registreren: Wie? .................................................................................. 41
4.4.3 Verrichtingen registreren: Wanneer?.......................................................................... 42
5 Sluiten ........................................................................................................................................... 43
5.1 Sluiten DBC: Wat? .................................................................................................................. 43
5.2 Sluiten DBC: Wie? .................................................................................................................. 44
5.3 Sluiten DBC: Wanneer? ......................................................................................................... 44
6 Crisis ............................................................................................................................................. 46
6.1 Openen ................................................................................................................................... 46
6.1.1 Een crisis-DBC openen .............................................................................................. 47
6.1.2 Een crisis-DBC heropenen ......................................................................................... 48
6.2 Typeren .................................................................................................................................. 48
6.3 Registreren ............................................................................................................................. 50
6.3.1 Crisis registreren: Wat? .............................................................................................. 50
6.3.2 Crisis registreren: Wie? .............................................................................................. 51
6.3.3 Crisis registreren: Wanneer? ...................................................................................... 52
7 Overige informatie ....................................................................................................................... 53
7.1 Gegevens anonimiseren......................................................................................................... 53
7.2 Eigen bijdrage ......................................................................................................................... 53
7.3 Aanspraak van activiteiten en verrichtingen ........................................................................... 53
7.4 Overige producten (OVP)....................................................................................................... 54
Bijlage 1: Activiteiten- en verrichtingenlijst ...................................................................................... 55
Bijlage 2: Definities activiteiten en verrichtingen ............................................................................. 62
Bijlage 3: Beroepentabel ..................................................................................................................... 71
Bijlage 4: Deelprestaties verblijf (24-uurs verblijf)............................................................................ 75
Bijlage 5: Deelprestatie verblijf (zonder overnachting) .................................................................... 79
Bijlage 6: Samenvatting van de belangrijkste regels ....................................................................... 80
Hoofdstuk 1: Belangrijkste definities .............................................................................................. 80
Hoofdstuk 2: Openen ..................................................................................................................... 81
Hoofdstuk 3: Typeren ..................................................................................................................... 82
Hoofdstuk 4: Registreren ............................................................................................................... 84
Hoofdstuk 5: Sluiten ....................................................................................................................... 86
Hoofdstuk 6: Crisis ......................................................................................................................... 87
Hoofdstuk 7: Aanspraak ................................................................................................................. 88
© DBC-Onderhoud 3 │ 88

Spelregels │ v20120907
Inleiding
Dit zijn de regels die gelden voor de DBC-registratie in 2013. De regels zijn
bedoeld als handleiding voor iedereen die in de tweedelijns curatieve ggz met
DBC-registratie te maken heeft. U werkt bijvoorbeeld in een ggz-instelling, in een
zelfstandig gevestigde praktijk of op een PAAZ- of PUK-afdeling.
Deze regels geven inzicht in de DBC-systematiek (hoofdstuk 1) en zetten uiteen
welke regels gelden bij het openen van de DBC (hoofdstuk 2), het typeren van de
DBC (hoofdstuk 3), het registreren op de DBC (hoofdstuk 4) en het sluiten van de
DBC (hoofdstuk 5). In hoofdstuk 6 wordt het registreren van crisis specifiek
toegelicht voor instellingen met een regionale 24-uurs crisisdienst. Hoofdstuk 7
geeft ten slotte extra informatie over het registreren op een DBC.
Heeft u nog vragen naar aanleiding van deze regels? Neem dan contact op met
onze helpdesk: 030 - 285 08 99 of helpdeskggz@dbconderhoud.nl. De helpdesk is
maandag tot en met vrijdag geopend van 8.30 tot 12.00 uur en van 13.30 tot 16.30
uur.
De spelregels zijn een instructie voor de DBC-registratie en zijn een onderdeel van
de regeling “Declaratiebepalingen DBC’s in de cGGZ” (www.nza.nl). Wilt u meer
informatie over de DBC-systematiek, bezoek onze website: www.dbconderhoud.nl.
Wilt u meer informatie over de data-aanlevering aan DIS, bezoek de website van
het DBC-informatiesysteem: www.dbcinformatiesysteem.nl.
Zie ook
Nadere regel:
“Declaratiebepalingen
DBC’s in de cGGZ”
(www.nza.nl)
Nadere regel: “Regeling
verplichte aanlevering
minimale dataset GGZ
Zvw”
(www.nza.nl)
© DBC-Onderhoud 4 │ 88

Spelregels │ v20120907
1 DBC-systematiek
1.1 Bekostiging van de geestelijke gezondheidszorg
Er zijn verschillende financieringsstromen die het mogelijk maken geestelijke
gezondheidszorg in de tweede lijn te bekostigen. Binnen deze
financieringsstromen wordt een onderscheid gemaakt tussen geestelijke
gezondheidszorg gericht op (langdurige) chronische problematiek en geestelijke
gezondheidszorg gericht op korter durende zorg met genezing als doel. Het laatste
type zorg heet ook wel curatieve geestelijke gezondheidszorg (ggz). De
systematiek van registratie en bekostiging voor curatieve ggz is de DBCsystematiek.
Dit document gaat over de DBC-systematiek en de regels die gelden voor het
registreren van activiteiten en verrichtingen. Specifieke zaken die niet
geregistreerd kunnen worden op basis van de DBC-systematiek zijn:
Zorg na overlijden van patiënt
Zorg die is geboden na de overlijdensdatum van de patiënt, bijvoorbeeld het
afronden van een dossier, mag niet geregistreerd worden op een DBC. Deze
activiteiten worden volgens de Zorgverzekeringswet namelijk niet vergoed door de
verzekeraar, omdat ze niet bijdragen aan de genezing van de patiënt.
Openbare ggz
Zorg die is uitgevoerd in het kader van de openbare ggz, waarbij het gaat om
preventie en zorg die niet voortkomt uit een individuele en vrijwillige zorgvraag,
mag niet geregistreerd worden op een DBC.
Collectieve preventie en dienstverlening
Zorg die is geboden in het kader van collectieve preventie en dienstverlening,
zoals het voorlichten van jongeren over psychiatrische klachten, mag niet
geregistreerd worden op een DBC.
Lang verblijf
Een verblijf in een instelling van een aaneengeschakelde periode tot en met 365
dagen valt onder de Zorgverzekeringswet (artikel 2.10 Bzv) 1 . Duurt de opname
langer dan 365 dagen, dan valt dit onder de Algemene Wet Bijzondere
Ziektekosten (AWBZ).
Forensische zorg
De systematiek bedoeld voor de bekostiging van forensische zorg onder het
strafrechtelijk kader (fz) valt niet onder de systematiek voor de bekostiging van
curatieve ggz middels de DBC-systematiek. Voor de fz gelden aparte
Zie ook
Forensische zorg
(www.dbconderhoud.nl)
1 Wanneer er tijdens de opnameperiode een onderbreking plaatsvindt van hoogstens 30 dagen, tellen deze niet mee
voor de berekening van 365 dagen. Voor nadere regelgeving, zie www.cvz.nl.
© DBC-Onderhoud 5 │ 88

Spelregels │ v20120907
registratieregels. Zorg die wordt opgelegd in het kader van Jeugdstrafrecht valt
echter wel onder de DBC-systematiek van de ggz.
1.2 DBC-systematiek
DBC staat voor Diagnose Behandeling Combinatie. Een DBC omvat het traject tot
maximaal 365 kalenderdagen dat een patiënt doorloopt als hij zorg nodig heeft
voor een specifieke diagnose, vanaf het eerste contact bij een tweedelijns
curatieve ggz-aanbieder tot en met de behandeling die hier eventueel uit volgt. De
DBC vormt de basis voor de declaratie van deze geleverde zorg in het kader van
de diagnose bij de zorgverzekeraar van die patiënt.
Een DBC in de ggz is opgebouwd uit patiëntgerichte activiteiten, verblijfsdagen,
dagbesteding en verrichtingen en de daaraan bestede tijd of aantallen. Afhankelijk
van de set van activiteiten, verblijfsdagen, uren dagbesteding en verrichtingen en
de tijd of aantallen die hieraan besteed zijn, wordt een aparte behandelprestatie,
verblijfsprestatie en/of overige prestaties afgeleid. Aan de behandel- en
verblijfsprestaties zijn tarieven verbonden. Deze tarieven worden jaarlijks door de
Nederlandse Zorgautoriteit (NZa) vastgesteld.
Zie ook
www.nza.nl
De DBC-systematiek in de ggz werkt volgens een proces van registratie, validatie
en afleiding.
• Registratie
Het registratieproces start op het moment dat een patiënt, die is verwezen naar
een tweedelijns zorgaanbieder, zich bij de zorgaanbieder meldt met een
zorgvraag. Op dat moment worden meteen een zorgtraject en een DBC
geopend. Een zorgtraject volgt het zorgproces voor één primaire diagnose en
kan bestaan uit een initiële DBC, waarin de primaire diagnose is gesteld en
een onbeperkt aantal vervolg-DBC's.
• Validatie
Als de DBC wordt afgesloten, gaat de DBC door naar de validatie. Tijdens de
validatie wordt de DBC gecontroleerd op een volgens de spelregels goede en
technisch volledige registratie.
• Afleiding
Na de validatie wordt via de afleiding bepaald in welke behandelprestatie /
productgroep de DBC terechtkomt. Vervolgens wordt de DBC als onderdeel
van de factuur naar de zorgverzekeraar van de patiënt gestuurd en worden
daarnaast de DBC-gegevens aan het DBC-informatiesysteem (DIS) geleverd.
Figuur 1.1 Proces van registratie, validatie en afleiding
© DBC-Onderhoud 6 │ 88

Spelregels │ v20120907
1.3 Stappen registratie
Dit document is gericht op de processtap “Registratie”. Hierbinnen valt weer een
onderscheid te maken tussen (1) openen; (2) typeren; (3) registreren; en (4)
sluiten. Om goed en volledig te kunnen registreren, zijn de stappen van het
registratieproces als volgorde aangehouden.
Figuur 1.2 Stappen registratie
© DBC-Onderhoud 7 │ 88

Spelregels │ v20120907
2 Openen
Dit hoofdstuk beschrijft het verschil tussen zorgtrajecten en DBC’s (2.1), wie een
DBC mag openen (2.2) en wanneer een initiële DBC of vervolg-DBC geopend
moet worden (2.3). Ook komt in paragraaf 2.3 aan bod wanneer een DBC
heropend moet worden.
2.1 Openen DBC: Wat?
Binnen de DBC-systematiek wordt onderscheid gemaakt tussen de termen “initiële
DBC”, “vervolg-DBC”, “crisis-DBC” en “zorgtraject”. Voor een goed begrip zijn deze
termen hieronder uitgelegd.
Initiële DBC
Een initiële DBC is de DBC die wordt geopend voor een eerste of nieuwe primaire
zorgvraag van een patiënt. De initiële DBC is altijd de eerste DBC binnen een
zorgtraject.
Vervolg-DBC
Een vervolg-DBC is een DBC die volgt op een initiële DBC of een voorgaande
vervolg-DBC. Een vervolg-DBC vindt altijd plaats in het kader van dezelfde
primaire diagnose als de eerder afgesloten initiële DBC of vervolg-DBC.
Crisis-DBC
Een crisis-DBC wordt geopend als er bij een patiënt sprake is van een
crisisinterventie. Dit geldt alleen voor instellingen met een 24-uurs crisisdienst
met een regionale functie. Zie hoofdstuk 6 voor meer informatie over het
registreren van crisiszorg.
Zorgtraject
Een initiële DBC, met eventueel één of meerdere vervolg-DBC’s, vormt het
zorgtraject. Dit zorgtraject omvat de totale zorg die wordt geleverd in het kader van
de behandeling van één primaire diagnose.
Zie ook
2.1.1 Startdatum
zorgtraject en
openingsdatum DBC
3.1.3 Diagnoseclassificatie
Figuur 2.1 Zorgtraject en DBC’s
© DBC-Onderhoud 8 │ 88

Spelregels │ v20120907
2.1.1 Startdatum zorgtraject en openingsdatum DBC
Startdatum van het zorgtraject
Voordat een initiële DBC geopend kan worden en zorg mag worden geregistreerd,
moet eerst een zorgtraject zijn gestart. De aanmeldingsdatum van de patiënt
bepaalt de startdatum van het eerste zorgtraject. Het vastleggen van de
aanmeldingsdatum is verplicht volgens de Minimale Dataset (MDS).
Openingsdatum DBC
Bij het openen van een DBC, moet een openingsdatum vermeld worden. Dit is
verplicht volgens de Minimale Dataset (MDS). De openingsdatum is in alle
gevallen gelijk aan de datum waarop de eerst(volgende) directe of indirecte
patiëntgebonden activiteit plaatsvindt. Uitzondering is het openen van vervolg-
DBC’s met onderstaande zorgtypes. Hierbij hoeft de openingsdatum niet gelijk te
zijn aan de datum van het eerste contact, maar altijd de dag na het sluiten van de
voorgaande DBC:
• (Langdurig periodieke) controle (201)
• Voortgezette behandeling (202)
• Uitloop (203)
Relatie tussen zorgtraject en DBC
De startdatum van het zorgtraject kan hetzelfde zijn als de openingsdatum van de
initiële DBC, maar dit hoeft niet. Omdat de startdatum van het zorgtraject wordt
bepaald door de aanmeldingsdatum van de patiënt kan een zorgtraject
bijvoorbeeld ook gestart worden als het secretariaat een afspraak maakt. Er is op
dat moment nog geen patiëntgebonden activiteit met een behandelaar. De
startdatum van het zorgtraject ligt in dat geval vóór de openingsdatum van de
initiële DBC.
Zie ook
2.3.1 Een initiële DBC
openen
Minimale Dataset (MDS): Via
de Minimale Dataset leveren
zorgaanbieders gegevens uit de
basisregistratie aan, die inzicht
geven in de geleverde en
gedeclareerde zorg. In de MDS,
die door de NZa wordt
uitgegeven, staan data die
verplicht moeten worden
aangeleverd en data die
optioneel kunnen worden
aangeleverd.
Hoofdbehandelaar: Zorgverlener
die, in reactie op de zorgvraag van
een patiënt, bij de patiënt de
diagnose stelt en door wie of
onder wiens verantwoordelijkheid
de behandeling plaatsvindt. Dit
houdt in dat de hoofdbehandelaar
2.2 Openen DBC: Wie?
Als er sprake is van het openen van een initiële DBC en een vervolg-DBC, naar
aanleiding van een verwijzing naar de tweedelijns curatieve ggz, kan iedereen
onder verantwoording van de hoofdbehandelaar een DBC openen.
Let op: het openen van een DBC is een administratief gegeven, maar de
hoofdbehandelaar is en blijft verantwoordelijk voor het openen van een DBC 2 .
verantwoordelijk is voor alle acties
die in het kader van de
behandeling van een patiënt
gedurende het gehele DBC-traject
(openen / typeren / registreren /
sluiten) plaatsvinden. Die
verantwoordelijkheid kan zich dus
ook uitstrekken tot gedragingen
van andere zorgverleners.
2.3 Openen DBC: Wanneer?
Een initiële DBC en een vervolg-DBC kunnen geopend worden. Daarnaast bestaat
er ook de mogelijkheid om een reeds afgesloten DBC te heropenen. Hierbij spelen
de openingsdatum en sluitdatum van de DBC een belangrijke rol. In de volgende
paragraaf worden deze mogelijkheden besproken.
2 Aangezien de hoofdbehandelaar verantwoordelijk is voor het openen van een DBC, wordt in de rest van het
document aangegeven dat de hoofdbehandelaar de DBC opent, in gedachten houdende dat het een administratieve
handeling is.
Uitsluitend zorgverleners met een
beroep dat is opgenomen in het
BIG-register en die bevoegd en
bekwaam zijn om patiënten te
classificeren volgens de
systematiek van de DSM-IV-TR
kunnen als hoofdbehandelaar
worden aangemerkt.
© DBC-Onderhoud 9 │ 88

Spelregels │ v20120907
2.3.1 Een initiële DBC openen
De keuze voor het openen van een initiële DBC, is verschillend voor nieuw in zorg
gekomen patiënten (nieuwe patiënten) en voor bij de aanbieder in zorg zijnde
patiënten (bekende patiënten).
• Een initiële DBC openen voor een nieuwe patiënt
Voor een nieuwe patiënt wordt altijd een initiële DBC en een daarbij behorend
zorgtraject geopend.
Let op: beschikt een zorgaanbieder over meerdere locaties en verandert een
patiënt alleen van locatie maar niet van primaire diagnose, dan is er in dat geval
géén sprake van een nieuwe patiënt. De hoofdbehandelaar op de andere locatie
mag dan geen initiële DBC openen. Alle geboden zorg op de andere locatie voor
dezelfde primaire diagnose moet op de reeds geopende DBC worden
geregistreerd.
Nieuwe patiënt: een patiënt die
nog niet bekend is bij de
zorgaanbieder. Deze patiënt is
nog niet in behandeling bij de
zorgaanbieder en heeft er ook
geen zorgverleden.
• Een initiële DBC openen voor een bekende patiënt
Voor een bekende patiënt zijn er twee situaties waarin een initiële DBC geopend
moet worden:
Bekende patiënt: een patiënt
die reeds in behandeling is of is
geweest bij de zorgaanbieder.
o
Een initiële DBC openen voor een nieuwe primaire diagnose
Een hoofdbehandelaar moet een initiële DBC openen als de bekende
patiënt voor een andere diagnose in zorg komt dan de diagnose waarvoor
de patiënt reeds in behandeling is. De primaire diagnose verschilt dus van
de voorgaande geopende DBC’s.
Let op: in bepaalde gevallen kan er sprake zijn van meerdere
diagnoses. De hoofdbehandelaar heeft dan de keuze om meerdere
zorgtrajecten en daarmee initiële DBC’s tegelijkertijd te openen, maar ook
om verschillende zorgtrajecten op elkaar aan te laten sluiten.
Deze patiënt heeft dus een
zorgverleden bij de
zorgaanbieder.
Zie ook
3.1.3 Diagnoseclassificatie
o
Een initiële DBC openen omdat de patiënt terug in zorg komt
De hoofdbehandelaar moet een initiële DBC (en zorgtraject) openen als de
bekende patiënt terug in zorg komt, maar waarbij er al meer dan 365
dagen verstreken zijn sinds het sluiten van de vorige DBC.
© DBC-Onderhoud 10 │ 88

Spelregels │ v20120907
Samenvatting
Figuur 2.2 Situaties waarin een initiële DBC moet worden geopend
2.3.2 Een vervolg-DBC openen
Bij het openen van een vervolg-DBC is altijd sprake van een bekende patiënt en
dezelfde primaire diagnose. Een vervolg-DBC valt altijd onder hetzelfde zorgtraject
waaronder de bijbehorende initiële DBC en eventuele eerdere vervolg-DBC’s
vallen. In de volgende situaties wordt een vervolg-DBC geopend.
Let op: de primaire diagnose mag niet verschillen van de primaire diagnose van
de vorige DBC. Dit houdt ook in dat als de primaire diagnose in dezelfde
hoofdgroep valt als voorgaande DBC maar niet geheel hetzelfde is, een initiële
DBC geopend moet worden voor het behandelen van de nieuwe diagnose.
• Een vervolg-DBC openen omdat de lopende DBC 365 dagen openstaat
Als een (initiële of vervolg-) DBC 365 dagen openstaat en de behandeling is nog
niet afgerond, sluit de hoofdbehandelaar de lopende DBC. De openingsdatum van
de vervolg-DBC is de dag dat de eerstvolgende patiëntgebonden activiteit
plaatsvindt 3 .
• Een vervolg-DBC openen omdat de patiënt terug in zorg komt
Nadat een DBC gesloten is kan een patiënt toch weer terug in zorg komen voor
dezelfde diagnose. Er zijn twee verschillende situaties:
o
Terug in zorg binnen 365 dagen na openen van de DBC
De DBC is gesloten, maar de patiënt komt binnen 365 dagen na het
openen ervan terug in zorg met dezelfde primaire diagnose. Een
behandelaar behandelt de patiënt en wil hiervoor nog zowel directe als
indirecte tijd registreren. Omdat het gaat om de behandeling van dezelfde
zorgvraag zou de DBC heropend moeten worden. Het is echter ook
toegestaan een vervolg-DBC te openen als gemotiveerd kan worden dat
het niet gaat om het voortzetten van de vorige DBC, maar om een terugval.
3 Met uitzondering van de zorgtypes “(Langdurig periodieke) controle” (201), “Voorgezette behandeling”(202) en
“Uitloop” (203). Bij vervolg-DBC’s met deze zorgtypes hoeft de openingsdatum niet gelijk te zijn aan het eerstvolgende
patiëntgebonden activiteit, maar de dag na het sluiten van de voorgaande DBC.
© DBC-Onderhoud 11 │ 88

Spelregels │ v20120907
In dat geval moet een vervolg-DBC worden geopend met zorgtype
exacerbatie/recidive (204).
Let op: er kunnen geen DBC’s met alleen indirecte tijd gedeclareerd
worden binnen 365 dagen na openingsdatum van de voorgaande DBC
(onafhankelijk van de primaire diagnose). Dit betekent dat de opening van
voorgaande DBC langer moet zijn dan 365 dagen geleden (zie figuur 2.3).
De voorgaande DBC moet in dit geval heropend worden dan wel de tijd
wordt niet op een DBC geregistreerd.
Zie ook
2.3.3 Een DBC heropenen
o
Terug in zorg binnen 365 dagen na sluiten van voorgaande DBC
Wanneer een patiënt terug in zorg komt binnen 365 dagen na sluiten van
de voorgaande DBC (zie figuur 2.3), zijn er twee situaties waarin een
hoofdbehandelaar een vervolg-DBC kan openen:
Indien de behandelaar zowel directe als indirecte tijd wil
registreren, wordt er altijd een vervolg-DBC geopend.
Indien de behandelaar alleen indirecte tijd wil registreren is het
voor de zorgtypen (Langdurig periodieke) controle (201),
Voortgezette behandeling (202) en Uitloop (203) mogelijk om
een vervolg-DBC te openen. Voor de overige zorgtypen is het
in dit geval niet mogelijk om een DBC te openen.
Let op: wanneer een patiënt terug in zorg komt, maar er zijn al 365
dagen verstreken sinds de sluiting van voorgaande DBC, dan opent de
hoofdbehandelaar weer een initiële DBC.
Zie ook
3.1.2 Zorgtype
2.3.1 Een initiële DBC
openen
Figuur 2.3 Periode voor een vervolg-DBC
© DBC-Onderhoud 12 │ 88

Spelregels │ v20120907
• Een vervolg-DBC openen i.v.m. vervolg na second opinion
Het kan voorkomen dat een zorgaanbieder de behandeling van een patiënt
overneemt van een andere zorgaanbieder, nadat de nieuwe behandelaar een
second opinion heeft uitgevoerd en hiervoor een DBC met het zorgtype “Second
opinion” (106) heeft geopend en gesloten. In dat geval moet de nieuwe
hoofdbehandelaar een vervolg-DBC openen volgend op deze second opinion
DBC. Een voorwaarde hiervoor is wel dat de afgesloten second opinion DBC
exact dezelfde primaire diagnose bevat. Anders moet de nieuwe
hoofdbehandelaar een nieuwe initiële DBC openen.
Zie ook
3.1.2 Zorgtype
2.3.1 Een initiële DBC
openen
Samenvatting
Figuur 2.4 Situaties waarin een vervolg-DBC moet worden geopend
2.3.3 Een DBC heropenen
Een DBC is een integrale zorgprestatie. Alle zorg geleverd in 365 dagen
betreffende de behandeling van een primaire diagnose, dient in deze prestatie te
worden opgenomen. Wanneer er nog behandeltijd moet worden geregistreerd op
een DBC na (te vroege) sluiting van deze DBC, is het wenselijk om zowel bij een
initiële DBC als een vervolg-DBC de DBC te heropenen binnen 365 dagen na
openingsdatum van de DBC.
Let op: een DBC mag altijd heropend worden (ook na 365 dagen), maar dit is
alleen zinvol als er in de DBC fouten gecorrigeerd dienen te worden.
Een hoofdbehandelaar kan in twee situaties een DBC heropenen.
• Heropenen omdat er nog indirecte tijd geschreven moet worden
Hoewel de DBC is gesloten, wil de behandelaar nog indirecte tijd registreren op de
DBC, bijvoorbeeld tijd die is besteed aan een evaluatie van de behandeling. In
© DBC-Onderhoud 13 │ 88

Spelregels │ v20120907
deze situatie heropent de hoofdbehandelaar de DBC om de indirecte tijd te kunnen
registreren.
• Heropenen omdat de patiënt terug in zorg komt
De DBC is gesloten, maar de patiënt komt binnen 365 dagen na het openen ervan
weer terug in zorg met exact dezelfde diagnose. De behandelaar behandelt de
patiënt en wil hiervoor nog directe en indirecte tijd registreren. Omdat het gaat om
de behandeling van dezelfde zorgvraag is het wenselijk om de gesloten DBC te
heropenen.
Indien de DBC al gedeclareerd is en het niet mogelijk is om deze te heropenen,
kan een vervolg-DBC geopend worden. In dat geval moet wel gemotiveerd kunnen
worden waarom heropenen niet mogelijk of niet aan de orde is.
Zie ook
2.3.2 Een vervolg-DBC
openen
Samenvatting
Figuur 2.5 Situaties waarin een DBC moet worden heropend
© DBC-Onderhoud 14 │ 88

Spelregels │ v20120907
3 Typeren
Dit hoofdstuk beschrijft wat het typeren van een DBC inhoudt (3.1), wie een DBC
mag typeren (3.2) en wanneer hij een DBC moet typeren (3.3)
3.1 Typeren DBC: Wat?
Het typeren van een DBC bestaat uit verschillende onderdelen: het vastleggen van
de identificatiegegevens van de patiënt, het vastleggen van het zorgtype en het
classificeren van de (primaire) diagnose van de patiënt.
3.1.1 Identificatiegegevens
Het eerste onderdeel van de typering is het vastleggen van de
identificatiegegevens van de patiënt. Welke gegevens de zorgaanbieder (bij een
initiële DBC) in ieder geval moet invullen bij de identificatiegegevens van een
patiënt, is gebaseerd op de Minimale Dataset (MDS). Dit zijn de volgende
gegevens:
• Naam cliënt
• Geboortedatum
• Geslacht
• Postcode (wijkcode)
• Burgerservicenummer (BSN)
• Unieke identificatie zorgverzekeraar (conform het UZOVI-register)
UZOVI-register: Unieke
ZorgVerzekeraarsIdentificatie
(UZOVI) is een identificatie van de
zorgverzekeraars in Nederland.
3.1.2 Zorgtype
Het tweede onderdeel van de typering is het vastleggen van de aanleiding tot
zorg. Dit heet het zorgtype. Het zorgtype beschrijft de reden van het eerste contact
tussen de zorgaanbieder en de patiënt. De hoofdbehandelaar heeft de keuze uit
de zorgtypen in tabel 3.1.
Zie ook
Codelijst: CL_Zorgtype
(www.dbconderhoud.nl)
In tabel 3.1 is te zien uit welke zorgtypen de hoofdbehandelaar kan kiezen bij een
initiële DBC en een vervolg-DBC. De afzonderlijke zorgtypen worden verder
toegelicht na tabel 3.1. Bij bepaalde zorgtypen hoeft er geen eigen bijdrage te
worden geïnd. Daarnaast worden in het systeem enkele zorgtypen
geanonimiseerd als ‘reguliere zorg’, zodat de verzekeraar geen inzicht heeft in
deze specifieke zorgproblematiek van de patiënt.
Zie ook
7.1 Gegevens anonimiseren
© DBC-Onderhoud 15 │ 88

Spelregels │ v20120907
Tabel 3.1 Zorgtypen
Initiële DBC
Code
Zorgtype
101 Reguliere zorg
106 Second opinion
107 Zorg op basis van een tertiaire verwijzing
108 Langdurig periodieke controle (bij overname)
109 Bemoeizorg
110 Rechterlijke machtiging (RM)
111 Inbewaringstelling (IBS)
115 Ondertoezichtstelling (OTS)
116 Rechterlijke machtiging met voorwaarden
117 Jeugdstrafrecht
Vervolg-DBC
Code
Zorgtype
201 (Langdurig periodieke) controle
202 Voortgezette behandeling
203 Uitloop
204 Exacerbatie/recidive
205 Bemoeizorg
206 Rechterlijke machtiging (RM)
210 Ondertoezichtstelling (OTS)
211 Rechterlijke machtiging met voorwaarden
212 Jeugdstrafrecht
Zorgtypen selecteren bij een initiële DBC
Hieronder zijn de zorgtypen beschreven die geselecteerd kunnen worden in het
geval van een initiële DBC. De hoofdbehandelaar mag slechts één zorgtype
selecteren. Zijn er meerdere zorgtypen van toepassing? Selecteer dan het
zorgtype dat het beste de aanleiding tot zorg beschrijft.
Let op: is er sprake van Bemoeizorg (109) of een Rechterlijke machtiging op
basis van de Wet Bopz (111 of 116)? Selecteer dan altijd dit zorgtype, ook al komt
een ander zorgtype ook in aanmerking. Dit in verband met de eigen bijdrage van
de patiënt.
Zie ook
2.3.1 Een initiële DBC
openen
Zie ook
7.2 Eigen bijdrage
Wet Bopz: De Wet Bijzondere
Opnemingen in Psychiatrische
Ziekenhuizen (Wet Bopz)
beschermt de rechten van
patiënten bij gedwongen opname.
© DBC-Onderhoud 16 │ 88

Spelregels │ v20120907
• Reguliere zorg – 101
Het zorgtype reguliere zorg wordt gebruikt voor patiënten met een nieuwe
zorgvraag die vanuit de eerste lijn, door bijvoorbeeld de huisarts of een
collega-specialist, zijn doorverwezen.
• Second opinion – 106
Een ‘second opinion’ is de herbeoordeling van een zorgvraag en het
bijbehorende advies van een behandelaar uit een andere zorginstelling 4 . Er is
doorgaans sprake van een beperkt aantal contacten en er is géén sprake van
een overname van de behandeling.
Als de DBC het zorgtype “Second opinion” (106) heeft, moet de behandelaar
minimaal één diagnostische activiteit registreren. Een DBC met dit zorgtype
mag daarnaast niet meer dan 250 minuten directe tijd bevatten.
Zie ook
4.1.1 Diagnostiek en
behandeling registreren:
Wat?
• Zorg op basis van tertiaire verwijzing – 107
Het betreft een patiënt met een nieuwe zorgvraag, die wordt gezien op basis
van een erkende doorverwijzing door een collega-specialist uit een andere
zorginstelling omdat daar de benodigde expertise, kennis, ervaring en/of
behandelfaciliteiten voor die zorgvraag niet aanwezig zijn.
• Langdurig periodieke controle (bij overname) – 108
Er is sprake van een meerjarig zorgtraject waarbij de patiënt tenminste
eenmaal per jaar ter controle wordt gezien nadat de initiële behandelingsfase
is afgerond.
Let op: dit zorgtype kan alleen bij een initiële DBC worden geregistreerd
wanneer de patiënt wordt overgenomen vanuit een andere
zorginstelling/organisatie en waarbij er sprake is van een langdurig periodieke
controle.
• Bemoeizorg – 109
Dit zorgtype wordt geregistreerd als bemoeizorg de aanleiding is voor het
starten van de DBC in de tweedelijns curatieve ggz. Er is geen sprake van een
juridische maatregel ten aanzien van de zorg. Activiteiten die gerekend kunnen
worden tot bemoeizorg (voortraject; aanleiding van zorg; nog geen zorgvraag
en zorgvrager) behoren niet tot de geneeskundige ggz en vallen daarmee niet
onder de DBC-systematiek.
• Rechterlijke machtiging (RM) – 110
Bij het zorgtype RM is er sprake van gedwongen opname in een psychiatrisch
ziekenhuis in het kader van de wet Bijzondere Opname Psychiatrische in
Ziekenhuizen (Bopz). DBC’s met zorgtype RM moeten verblijfsdagen met
overnachting bevatten en een activiteit uitgevoerd door een beroep uit het
beroepencluster ‘medische beroepen’.
Zie ook
Bijlage 3: Beroepentabel
4
Het begrip instelling sluit aan bij de definitie die de NZa hanteert. Gesproken kan worden over een (afzonderlijke)
instelling indien zij op grond van artikel 5 WTZi is toegelaten.
© DBC-Onderhoud 17 │ 88

Spelregels │ v20120907
Let op: niet alle gevallen van rechterlijke machtiging vallen onder de
Zvw/DBC-systematiek voor de ggz. Een rechterlijke machtiging die wordt
afgegeven voor iemand in detentie die tijdelijk moet worden opgenomen in een
ggz-instelling, valt onder het strafrecht en daarmee onder de systematiek voor
forensische zorg in strafrechtelijk kader (DBBC-systematiek).
• Inbewaringstelling (IBS) – 111
Bij het zorgtype IBS is er sprake van een gedwongen spoedopname in een
psychiatrisch ziekenhuis in het kader van de wet Bopz. DBC’s met zorgtype
IBS moeten verblijfsdagen met overnachting bevatten en een activiteit
geregistreerd door een beroep uit de beroepencluster ‘medische beroepen’. Er
mogen geen activiteiten worden geregistreerd door het instellingstype
“Zelfstandig gevestigde praktijken”.
Zie ook
Bijlage 3: Beroepentabel
• Ondertoezichtstelling (OTS) – 115
Dit zorgtype is specifiek bedoeld voor kinderen onder de 18 jaar van wie de
ouders verplicht zijn samen te werken voor wat betreft de opvoeding van het
kind met een door de rechter toegewezen gezinsvoogd.
• Rechterlijke machtiging met voorwaarden – 116
Dit zorgtype is een variant op het zorgtype RM waarbij de patiënt een
gedwongen opname kan voorkomen als deze zich aan de door de rechter
gestelde voorwaarden houdt. DBC’s met zorgtype RM met voorwaarden
hebben geen verblijfsdagen met overnachting en hebben wel een activiteit
geregistreerd door een beroep uit het beroepencluster ‘medische beroepen’.
Zie ook
Bijlage 3: Beroepentabel
• Jeugdstrafrecht – 117
Kies voor het zorgtype Jeugdstrafrecht als er sprake is van zorg die wordt
opgelegd door de strafrechter in het kader van Jeugdstrafrecht.
Zorgtypen selecteren bij een vervolg-DBC
Hieronder zijn de zorgtypen beschreven die geselecteerd kunnen worden bij een
vervolg-DBC. De hoofdbehandelaar mag slechts één zorgtype selecteren. Zijn er
meerdere zorgtypen van toepassing? Selecteer dan het zorgtype dat het beste de
aanleiding tot zorg beschrijft.
Let op: is er sprake van Bemoeizorg (205) of een Rechterlijke machtiging op
basis van de Wet Bopz (206 of 211)? Selecteer dan altijd dit zorgtype, ook al komt
een ander zorgtype ook in aanmerking. Dit in verband met de eigen bijdrage van
de patiënt.
Zie ook
2.3.2 Een vervolg-DBC
openen
Zie ook
7.2 Eigen bijdrage
• (Langdurig periodieke) controle – 201
Registreer dit vervolg zorgtype als de patiënt ten minste eenmaal per jaar ter
controle wordt gezien nadat de initiële behandelingsfase is afgerond. Bij dit
© DBC-Onderhoud 18 │ 88

Spelregels │ v20120907
zorgtype geldt dat de openingsdatum aansluit op de afsluitdatum van de
voorgaande DBC.
• Voortgezette behandeling – 202
Kies voor het vervolg zorgtype voortgezette behandeling als een behandeling
voor een bepaalde diagnose langer dan 365 dagen duurt. Bij dit zorgtype geldt
dat de openingsdatum aansluit op de afsluitdatum van de voorgaande DBC.
• Uitloop – 203
Dit vervolg zorgtype wordt geregistreerd als een behandeling door
omstandigheden (bijvoorbeeld wachtlijsten) langer duurt dan 365 dagen. In
feite zou de behandeling binnen 365 dagen na openen van de DBC afgerond
kunnen worden. Door omstandigheden die niet door de behandeling zelf
worden veroorzaakt, wordt deze periode echter overschreden. Bij dit zorgtype
geldt dat de openingsdatum aansluit op de afsluitdatum van de voorgaande
DBC.
• Exacerbatie/recidive – 204
Het vervolg zorgtype exacerbatie/recidive mag worden geregistreerd als de
patiënt binnen 365 dagen na openen van de DBC voor dezelfde primaire
diagnose weer in behandeling komt bij dezelfde zorgaanbieder. Bij het openen
van een vervolg-DBC met dit zorgtype gaat het niet om het voorzetten van de
vorige DBC, maar om een terugval.
• Bemoeizorg – 205
Dit vervolg zorgtype wordt geregistreerd als bemoeizorg de aanleiding is voor
het starten van de DBC in de tweedelijns curatieve ggz. Er is geen sprake van
een juridische maatregel ten aanzien van de zorg. Activiteiten die gerekend
kunnen worden tot bemoeizorg (voortraject; toeleiding naar zorg; nog geen
zorgvraag en zorgvrager) behoren niet tot de geneeskundige ggz en vallen
daarmee niet onder de DBC-systematiek.
• Rechterlijke machtiging (RM) – 206
Bij het vervolg zorgtype RM is er sprake van gedwongen opname in een
psychiatrisch ziekenhuis in het kader van de wet Bijzondere Opname
Psychiatrische Ziekenhuizen (Bopz). DBC’s met zorgtype RM moeten
verblijfsdagen met overnachting bevatten en een activiteit geregistreerd door
een beroep uit het beroepencluster ‘medische beroepen’.
Let op: niet alle gevallen van rechterlijke machtiging vallen onder de
Zvw/DBC ggz-systematiek. Een rechterlijke machtiging die wordt afgegeven
voor iemand in detentie die tijdelijk moet worden opgenomen in een ggzinstelling,
valt onder het strafrecht en daarmee onder de systematiek voor
forensische zorg in strafrechtelijk kader (DBBC-systematiek).
Zie ook
Bijlage 3: Beroepentabel
© DBC-Onderhoud 19 │ 88

Spelregels │ v20120907
• Ondertoezichtstelling (OTS) – 210
Dit vervolg zorgtype is specifiek bedoeld voor kinderen onder de 18 jaar van
wie de ouders verplicht zijn samen te werken voor wat betreft de opvoeding
van het kind met een door de rechter toegewezen gezinsvoogd.
• Rechterlijke machtiging met voorwaarden – 211
Dit vervolg zorgtype is een variant op het zorgtype RM waarbij de patiënt een
gedwongen opname kan voorkomen als deze zich aan de door de rechter
gestelde voorwaarden houdt. DBC’s met zorgtype RM met voorwaarden
hebben geen verblijfsdagen met overnachting en hebben wel een activiteit
geregistreerd door een beroep uit het beroepencluster ‘medische beroepen’.
Zie ook
Bijlage 3: Beroepentabel
• Jeugdstrafrecht – 212
Kies voor het vervolg zorgtype Jeugdstrafrecht als er sprake is van zorg die
wordt opgelegd door de strafrechter in het kader van Jeugdstrafrecht.
3.1.3 Diagnoseclassificatie
Het derde onderdeel van de typering is het vastleggen van de diagnose van de
patiënt. De diagnoseclassificatie in de DBC-systematiek sluit aan bij de regels die
gelden rondom het gebruik van de DSM-IV-TR. De registratie van de diagnose
gebeurt met behulp van de diagnosetabel van DBC-Onderhoud die is gebaseerd
op de DSM-IV-TR. De bijbehorende codes van As 1 en As 2 sluiten aan bij de ICD-
9-CM.
Registreren diagnose per as
De hoofdbehandelaar registreert de feitelijke classificatie conform de integrale
DSM-IV-TR. Hierbij moet de diagnose geregistreerd worden op alle vijf zogeheten
assen:
• As 1 Klinische stoornissen
• As 2 Persoonlijkheidsstoornissen
• As 3 Somatische aandoeningen
• As 4 Psychosociale factoren
• As 5 GAF-score
Zie ook
Codelijst: CL_Diagnose
(www.dbconderhoud.nl
Zie ook
DSM-IV-TR: Diagnostic and
Statistical Manual of Mental
Disorders
As 1: Klinische stoornissen
Op As 1 kunnen één of meerdere stoornissen worden geselecteerd volgens de
diagnosetabel. Tabel 3.2 laat tevens zien hoe de hoofdgroepen van de
diagnosetabel volgen uit de hoofdgroepen van de DSM-IV-TR.
Let op: op deze as is de diagnose 799.9 “Diagnose/aandoening uitgesteld” niet
toegestaan.
Let op: registreer V71.09 “Geen diagnose of aandoening op As 1 aanwezig” als
er geen As 1-stoornis bij de betreffende patiënt aanwezig is.
Let op: vermijd het registreren van de NAO (Niet Anderszins Omschreven)
zoveel als mogelijk is.
© DBC-Onderhoud 20 │ 88

Spelregels │ v20120907
As 1: Klinische stoornissen
Tabel 3.2 As 1: Klinische stoornissen
DSM IV-TR
Diagnosetabel
Overige stoornissen in de kindertijd
Stoornissen in de kindertijd
Delirium, dementie en amnestische en
andere cognitieve stoornissen
Psychische stoornissen door een somatische
aandoening
Pervasieve ontwikkelingsstoornissen
Aandachtstekortstoornissen en
gedragsstoornissen
Delirium, dementie en amnestische en
andere cognitieve stoornissen
Restgroep diagnoses
Aan alcohol gebonden stoornissen
Aan een middel gebonden stoornissen
Schizofrenie en andere psychotische
stoornissen
Stemmingsstoornissen
Angststoornissen
Somatoforme stoornis
Nagebootste stoornissen
Dissociatieve stoornissen
Seksuele stoornissen en
genderidentiteitsstoornissen
Eetstoornissen
Slaapstoornissen
Stoornissen in de impulsbeheersing
Aanpassingsstoornissen
Andere aandoeningen en problemen die een
reden voor zorg kunnen zijn
Overige aan een middel gebonden
stoornissen
Schizofrenie en andere psychotische
stoornissen
Depressieve stoornissen
Bipolaire en overige stemmingsstoornissen
Angststoornissen
Somatoforme stoornissen
Restgroep diagnoses
Restgroep diagnoses
Restgroep diagnoses
Eetstoornissen
Restgroep diagnoses
Restgroep diagnoses
Aanpassingsstoornissen
Andere aandoeningen en problemen die
een reden voor zorg kunnen zijn
As 2: Persoonlijkheidsstoornissen
Op As 2 kunnen één of meerdere stoornissen worden geselecteerd volgens de
diagnosetabel. Geef per stoornis aan of de stoornis aanwezig is of dat er trekken
van deze stoornis aanwezig zijn. Naast de registratie van de
persoonlijkheidsstoornissen kan maximaal één code voor zwakzinnigheid of
zwakbegaafdheid worden geregistreerd. Tabel 3.3 laat zien hoe de hoofdgroepen
van de diagnosetabel volgen uit de hoofdgroepen van de DSM-IV-TR.
© DBC-Onderhoud 21 │ 88

Spelregels │ v20120907
Let op: per persoonlijkheidsstoornis sluiten de antwoordmogelijkheden
“aanwezig” en “trekken van” elkaar uit.
Let op: op As 2 kunt u wel kiezen voor de code 799.9 “Diagnose/aandoening
uitgesteld”, maar deze kan nooit de primaire diagnose van de DBC zijn.
Let op: registreer V71.09 “Geen diagnose of aandoening op As 2 aanwezig” als
er geen As 2-stoornis bij de betreffende patiënt aanwezig is.
As 2: Persoonlijkheidsstoornissen
Tabel 3.3 As 2: Persoonlijkheidsstoornissen
DSM IV-TR
Diagnosetabel
Zwakzinnigheid (Stoornissen in de kindertijd)
• Lichte zwakzinnigheid
• Matige zwakzinnigheid
• Ernstige zwakzinnigheid
Restgroep diagnoses
• Diepe zwakzinnigheid
• Zwakzinnigheid, ernst niet
gespecificeerd
Persoonlijkheidsstoornissen
• Paranoïde persoonlijkheidsstoornis
• Schizoïde persoonlijkheidsstoornis
• Schizotypische persoonlijkheidsstoornis
• Antisociale persoonlijkheidsstoornis
• Borderline persoonlijkheidsstoornis
• Theatrale persoonlijkheidsstoornis
• Narcistische persoonlijkheidsstoornis
Persoonlijkheidsstoornissen
• Ontwijkende persoonlijkheidsstoornis
• Afhankelijke persoonlijkheidsstoornis
• Obsessieve - compulsieve
persoonlijkheidsstoornis
• Persoonlijkheidsstoornis NAO
• Uitgesteld / geen
persoonlijkheidsstoornis
Zwakbegaafdheid (Bijkomende problemen
die een reden voor zorg kunnen zijn )
Restgroep diagnoses
As 3: Somatische aandoeningen
Het doel van As 3 is om somatische aandoeningen vast te leggen die mogelijk een
relatie hebben met de psychische stoornis van As 1 of As 2 en die van invloed zijn
op de behandeling. Registreer alleen de somatische diagnoses die een directe
relatie hebben met de As 1- of As 2-stoornis (bijvoorbeeld: delirium door een
somatische aandoening). De registratie van somatische aandoeningen is in de
DBC-systematiek beperkt tot drie niveaus:
© DBC-Onderhoud 22 │ 88

Spelregels │ v20120907
• Kies voor “Geen of geen relevante diagnose op As 3” als er geen somatische
aandoening aanwezig is of als de somatische aandoening geen consequenties
heeft voor de behandeling van de patiënt.
• Kies voor “Diagnose op As 3 enkelvoudig”, als er sprake is van een
somatische aandoening die beperkte consequenties heeft. Doe dit dus alleen
als deze naar verwachting zorgverzwarend is voor de behandeling van de
primaire diagnose.
• Kies voor “Diagnose op As 3 complex”, als er sprake is van een somatische
aandoening die veel consequenties heeft dan wel zorgverzwarend werkt voor
de behandeling van de As 1- of As 2-stoornis. Van complex is bijvoorbeeld
sprake wanneer;
o
o
o
o
een medisch specialistische behandeling door een andere medisch
specialist dan de psychiater noodzakelijk is;
aanvullende zorg gericht op de somatische aandoening of als gevolg
van de somatische aandoening noodzakelijk is. Bijvoorbeeld in geval
van doofheid;
er een noodzaak is van een specifieke behandelafdeling (PAAZ, PUK,
PMU/GAPZ/GAAZ) om zorg te kunnen bieden;
er sprake is van bepaalde specifieke ziektebeelden, zoals Ziekte van
Alzheimer of Hypothyreoïdie.
De beoordeling of er sprake is van enkelvoudig of complex wordt besloten door de
hoofdbehandelaar. In tabel 3.4 staan de omschrijvingen van de somatische
aandoeningen die op As 3 van de diagnose tabel geselecteerd kunnen worden.
As 3: Somatische aandoeningen
Tabel 3.4 As 3: Somatische aandoeningen
Diagnosetabel
Diagnose op As3, complex
Diagnose op As3 enkelvoudig
Geen of geen relevante diagnose op As3
Bijzonderheden
Registreer alleen de somatische diagnoses
die een directe relatie hebben met de As 1-
of As 2-stoornis
As 4: Psychosociale factoren en omgevingsfactoren
Het doel van As 4 is om de psychosociale factoren en omgevingsfactoren vast te
leggen die een duidelijke zorgverzwarende factor vormen bij de behandeling van
de primaire diagnose. Registreer “Diagnose of aandoening niet aanwezig” als er
geen As 4-factor aanwezig is. Tabel 3.5 geeft deze factoren weer.
© DBC-Onderhoud 23 │ 88

Spelregels │ v20120907
Tabel 3.5 As 4: Psychosociale factoren en omgevingsfactoren
As 4: Psychosociale factoren en omgevingsfactoren
Factoren
Bijzonderheden
Problemen binnen de primaire steungroep
Problemen verbonden aan de sociale
omgeving
Studie/scholingsproblemen
Werkproblemen
Woonproblemen
Financiële problemen
Problemen met de toegankelijkheid van
gezondheidsdiensten
Deze psychosociale factoren en
omgevingsfactoren mogen alleen vastgesteld
worden als ze duidelijk zorgverzwarend
werken.
Problemen met justitie/ politie of met de
misdaad
Andere psychosociale en
omgevingsproblemen
Geen diagnose/ factor op As 4 aanwezig
Indien er geen psychosociale factoren
aanwezig zijn of wanneer deze geen
consequenties hebben voor de behandeling
van de primaire diagnose, dient deze code
geregistreerd te worden.
As 5: GAF-score
Ten slotte registreert de hoofdbehandelaar op As 5 de Global Assessment of
Functioning-score (GAF-score) driemaal;
• Bij openen (tweemaal):
o
o
De hoogste GAF-score van de voorgaande 365 dagen. Is er geen eerdere
GAF-score? Registreer dan de GAF-score van het begin van de behandeling
of maak een inschatting van de hoogste GAF-score van het afgelopen jaar.
De GAF-score op het moment van openen van de DBC.
• Bij sluiten: de GAF-score op de einddatum van de DBC.
De verdeling van de GAF-scores zoals deze wordt gebruikt in de DBC-systematiek
is weergegeven in tabel 3.6.
© DBC-Onderhoud 24 │ 88

Spelregels │ v20120907
Tabel 3.6 As 5: GAF-score/ CGAS-score
As 5: GAF-score/ CGAS-score 5
GAF/ CGAS score
GAF/ CGAS score 1-10
GAF/ CGAS score 11-20
GAF/ CGAS score 21-30
GAF/ CGAS score 31-40
GAF/ CGAS score 41-50
GAF/ CGAS score 51-60
GAF/ CGAS score 61-70
GAF/ CGAS score 71-80
GAF/ CGAS score 81-90
GAF/ CGAS score 91-100
Registreren primaire diagnose
Nadat de diagnose op alle assen is geregistreerd kan worden aangegeven wat de
primaire diagnose is. De primaire diagnose is de belangrijkste reden voor de
behandeling. Alleen een diagnose op As 1 of As 2 kan worden geselecteerd als de Zie ook
primaire diagnose. Wanneer de primaire diagnose van een openstaande initiële 2.3.1 Een initiële DBC
DBC wijzigt en de nieuwe primaire diagnose valt in een andere hoofdgroep, wordt openen
bij voorkeur het zorgtraject en bijbehorende DBC gesloten en opnieuw een initiële
DBC geopend.
Let op: de primaire diagnose kan niet een van de volgende codes zijn:
“799.9 Diagnose/aandoening uitgesteld” of “V71.09 Geen diagnose of aandoening
op As 2 aanwezig”. Als er bij een diagnose op As 2 “Trekken van..” wordt
gescoord, kan deze wel dienen als primaire diagnose.
Let op: de eventuele code op As 2 voor zwakzinnigheid of zwakbegaafdheid
kan niet als primaire diagnose geregistreerd worden (hieronder vallen ook de
codes voor stoornissen in de kindertijd op As 2).
Zie ook
Let op: ook V-codes kunnen als primaire diagnose gekozen worden.
2.3.2 Een vervolg-DBC
Let op: een vervolg-DBC heeft altijd dezelfde primaire diagnose als de
openen
voorgaande (initiële) DBC.
Diagnose bij kinder- en jeugdpsychiatrie
In de kinder- en jeugdpsychiatrie 6 kan niet altijd een primaire diagnose gesteld
worden op As 1 en/of As 2 van de DSM-IV-TR. Daarom kent de DBC
diagnosebepaling enkele uitzonderingen voor kinderen en jeugd onder de 18 jaar.
5 De CGAS geldt voor kinderen jonger dan 18 jaar.
© DBC-Onderhoud 25 │ 88

Spelregels │ v20120907
• Het stellen van de primaire diagnose persoonlijkheidsstoornis op As 2 bij
een kind onder de 18 jaar
In de DSM-IV-TR staat dat bij kinderen onder de 18 jaar geen
persoonlijkheidsstoornis als primaire diagnose geclassificeerd mag worden. Dit
principiële uitgangspunt is in het DBC ggz-model erkend, maar er mag van
afgeweken worden. De bepaling van een primaire diagnose volgens het
classificatiesysteem van de DSM-IV-TR geldt immers als een werkdiagnose en kan
gedurende de looptijd van de initiële DBC bijgesteld worden. Als er bij een kind
onder de 18 jaar sprake is van een primaire diagnose anders dan As 1 en het
vermoeden bestaat van een persoonlijkheidsstoornis of
persoonlijkheidsproblematiek (trekken van) op As 2, dan mag in de DBC-registratie
de As 2 als primaire diagnose gesteld worden.
• CGAS in plaats van de GAS
In de kinder- en jeugdpsychiatrie wordt op de As 5 van de DSM-IV-TR gewerkt met
de CGAS in plaats van de reguliere GAF-score. De hoofdbehandelaar registreert
conform de bekende beschrijving van de opgenomen ranges, want de
klassenindeling waarmee gewerkt wordt (van 0-100 verdeeld in tien klassen) is
identiek. Voor kinderen jonger dan vier jaar hoeft geen CGAS ingevuld te worden.
• Primaire diagnose voor kinderen < vier jaar via classificatiesysteem DC: 0-3
Voor kinderen onder de vier jaar kan in plaats van de DSM-IV-TR de DC: 0-3
worden gebruikt. De DC: 0-3 is een in 1994 ontwikkeld
diagnoseclassificatiesysteem voor psychopathologie bij jonge kinderen. Het is niet
verplicht om kinderen tot vier jaar volgens de DC: 0-3 te diagnosticeren, er kan
voor kinderen tot vier jaar ook gebruik gemaakt worden van de DSM-IV-TR. De
hoofdbehandelaar maakt de keuze voor het ene of het andere classificatiesysteem.
Tabel 3.7 geeft de primaire diagnoses weer zoals opgenomen in de DC:0-3.
Tabel 3.7 Kinder- en Jeugdstoornissen
Kinder- & Jeugdstoornissen primaire diagnoses
DC:0-3
Diagnosetabel
Traumatische stressstoornis
Affectieve stoornis
Aanpassingsstoornis
Regulatiestoornis
Restgroep diagnoses
Stoornis in slaapgedrag
Stoornis in eetgedrag
Stoornis in relatie en communicatie
6 Voor kind en jeugd onder de 18 jaar gelden andere grenzen voor de productgroep “Diagnostiek”. Voor meer
informatie zie gebruikersdocument deel 3: ICT-Eisen.
© DBC-Onderhoud 26 │ 88

Spelregels │ v20120907
Omgaan met meerdere primaire diagnoses
Het is mogelijk dat bij een patiënt meerdere (primaire) diagnoses worden
vastgesteld. Afhankelijk van hoe de diagnoses zich tot elkaar verhouden kan
worden gekozen voor parallelle of opeenvolgende zorgtrajecten.
• Parallelle zorgtrajecten
Er kan sprake zijn van verschillende diagnoses met een gelijkwaardig belang
waarbij een hoofdbehandelaar oordeelt dat hij substantieel verschillende
behandelingen in moet zetten (cosyndromaliteit). De hoofdbehandelaar dient
dit ook te kunnen verantwoorden. In dat geval kan de hoofdbehandelaar
meerdere initiële DBC’s en bijbehorende zorgtrajecten openen. We spreken
dan van ‘parallelle zorgtrajecten’.
Let op: bij initiële parallelle DBC’s en bijbehorende (reguliere) zorgtrajecten
is het een voorwaarde dat de primaire diagnoses in verschillende
hoofdgroepen van de DBC-Onderhoud diagnosetabel vallen.
Let op: een patiënt kan binnen één instelling maximaal drie openstaande
zorgtrajecten hebben. Het is mogelijk om een vierde zorgtraject te openen,
alleen wanneer dit een DBC is met zorgtype “crisisinterventie zonder opname”
of “crisisinterventie met opname”.
Zie ook
6. Crisis
Figuur 3.1 Parallelle zorgtrajecten
• Opeenvolgende zorgtrajecten
Er kan sprake zijn van verschillende diagnoses waarvan één diagnose het
meest dringend is (comorbiditeit). Er is dan sprake van één primaire diagnose
en meerdere nevendiagnoses. In een dergelijke situatie opent de
hoofdbehandelaar eerst een initiële DBC en een zorgtraject voor de primaire
diagnose. Als de patiënt voor de primaire diagnose is uitbehandeld, sluit de
hoofdbehandelaar het zorgtraject en worden een nieuwe initiële DBC en een
nieuw zorgtraject geopend, waarvan de nevendiagnose de nieuwe primaire
diagnose wordt. We spreken dan van ‘opeenvolgende zorgtrajecten’. Deze
© DBC-Onderhoud 27 │ 88

Spelregels │ v20120907
vorm van opeenvolgend behandelen heet ook wel de ”stepped caresystematiek”.
Let op: de voorwaarde voor opeenvolgende DBC’s en bijbehorende
zorgtrajecten is dat de primaire diagnoses van elkaar verschillen.
Figuur 3.2 Opeenvolgende zorgtrajecten
Voorbeeld:
Een patiënt heeft een alcoholverslaving en een depressie. Is de alcoholverslaving
de aandoening die het meest dringend moet worden behandeld, dan opent de
hoofdbehandelaar daarvoor een initiële DBC en vinkt de alcoholverslaving als
primaire diagnose aan. Als de patiënt voor de alcoholverslaving is uitbehandeld,
opent hij een nieuw zorgtraject met een nieuwe initiële DBC voor de depressie.
3.2 Typeren DBC: Wie?
Uitsluitend zorgverleners met een beroep dat is opgenomen in het BIG-register en
die bevoegd en bekwaam zijn om patiënten te classificeren volgens de systematiek
van de DSM-IV-TR kunnen als hoofdbehandelaar worden aangemerkt.
De hoofdbehandelaar is uiteindelijk verantwoordelijk voor het juist invullen van de
volledige typering. Met inachtneming van relevante wet- en regelgeving en
bovenstaande eisen, mag elke instelling of praktijk zelf bepalen wie als
hoofdbehandelaar wordt aangewezen.
BIG-register: Het BIG-register
verleent duidelijkheid over de
bevoegdheid van een
zorgverlener. Alleen zorgverleners
die in het BIG-register staan,
mogen een beschermde medische
titel voeren.
Zie ook
Bijlage 3: Beroepentabel
3.3 Typeren DBC: Wanneer?
De DBC moet bij het sluiten volledig en juist getypeerd zijn. Bij voorkeur typeert de
hoofdbehandelaar de DBC binnen een maand na opening.
© DBC-Onderhoud 28 │ 88

Spelregels │ v20120907
4 Registreren
Alle activiteiten die worden uitgevoerd in het kader van de zorg voor een patiënt
moeten worden geregistreerd op een DBC. Op een DBC kunnen activiteiten op
verschillende categorieën geregistreerd worden: diagnostiek en behandeling,
dagbesteding, verblijf en verrichtingen. Paragraaf 4.1 tot en met 4.4 gaan in op het
registreren van activiteiten in verschillende categorieën: diagnostiek en
behandeling (4.1), dagbesteding (4.2), verblijf (4.3) en verrichtingen (4.4). Per
categorie wordt toegelicht, wat kan worden geregistreerd, wie mag registreren en
hoe en wanneer dat moet gebeuren.
Figuur 4.1 Zorgcategorieën
4.1 Diagnostiek en behandeling registreren
4.1.1 Diagnostiek en behandeling registreren: Wat?
Diagnostische activiteiten en behandelactiviteiten, conform het (opstellen van een)
behandelplan, worden geregistreerd op basis van tijdschrijven. Een behandelaar
mag alleen de patiëntgebonden tijd registreren die hij daadwerkelijk heeft besteed
aan die activiteit. Patiëntgebonden activiteiten omvatten de activiteiten die een
behandelaar uitvoert in het kader van de diagnostiek en behandeling van een
specifieke patiënt.
Let op: bij het registreren van behandeling wordt onderscheid gemaakt tussen
ambulante zorgverlening en klinische zorgverlening.
Binnen de categorie diagnostiek en behandeling registreert de behandelaar
verschillende soorten activiteiten. Het gaat dan om activiteiten in het kader van
pré-intake, diagnostiek, behandeling, begeleiding, verpleging en algemeen
indirecte tijd. Hierop kunnen verschillende vormen van tijd worden geregistreerd:
Zie ook
Codelijst: CL_Activiteit
(www.dbconderhoud.nl)
Zie ook
4.1.2 Diagnostiek en
behandeling registreren:
Wie?
© DBC-Onderhoud 29 │ 88

Spelregels │ v20120907
direct patiëntgebonden tijd, indirect patiëntgebonden tijd en indirect
patiëntgebonden reistijd.
Let op: niet-patiëntgebonden activiteiten kan de behandelaar niet op een DBC
registreren. Dit zijn activiteiten zoals: scholing, algemene vergaderingen, intervisies
over het functioneren van collega’s, productontwikkeling en het lezen van
vakliteratuur.
Directe tijd, indirecte tijd en reistijd
Behandelaren moeten bij het registreren van patiëntgebonden activiteiten
aangeven of het om directe of indirecte (reis)tijd gaat. In de activiteiten- en
verrichtingenlijst staat per activiteit aangegeven welke vormen van tijd
geregistreerd mogen worden.
Zie ook
Bijlage 1: Activiteiten- en
verrichtingenlijst
• Direct patiëntgebonden tijd
Direct patiëntgebonden tijd is de tijd waarin een behandelaar, in het kader van
de diagnostiek of behandeling 7 , contact heeft met de patiënt of met
familieleden, gezinsleden, ouders, partner of andere naasten (het systeem)
van de patiënt. Onder direct patiëntgebonden tijd valt:
o
o
o
Face-to-face contact;
Telefonisch contact;
Elektronisch contact via e-mail of internet (chatten, Skype etc.)
Zie ook
Bijzonderheden: behandeltijd
aan het systeem van de
patiënt
• Indirect patiëntgebonden tijd
Dit betreft indirecte tijd die de behandelaar besteedt aan zaken rondom een
contactmoment (de direct patiëntgebonden tijd), maar waarbij de patiënt (of het
systeem van de patiënt) zelf niet aanwezig is. Voorbeelden hiervan zijn:
o het voorbereiden van een activiteit (bijvoorbeeld van een sessie
psychotherapie);
o verslaglegging in het kader van de activiteit (bijvoorbeeld psychiatrisch
onderzoek);
o hersteltijd na een intensieve behandelsessie.
• Indirect patiëntgebonden reistijd
Indirect patiëntgebonden reistijd betreft tijd die de behandelaar besteedt aan
het reizen van en naar de patiënt die buiten de instelling behandeling,
begeleiding of verpleging ontvangt. De behandelaar mag alleen reistijd
registreren als de reistijd in het teken staat van direct patiëntgebonden
activiteiten. Verschijnt de patiënt niet (no show), dan mag de behandelaar de
reistijd alsnog registreren.
Let op: tijd om binnen de eigen organisatie (AGB-code) de patiënt te
bereiken, mag niet geregistreerd worden als reistijd. Ook niet als de
zorginstelling over meerdere locaties beschikt.
7 Dit betekent dat er alleen tijd geregistreerd kan worden als het contact in het kader is van het behandelplan van de
patiënt. Hieronder valt bijvoorbeeld niet bijpraten, koffiedrinken of het maken van een afspraak met het systeem van de
patiënt.
© DBC-Onderhoud 30 │ 88

Spelregels │ v20120907
Uitzondering: algemeen indirecte tijd
Ook kan er sprake zijn van algemeen indirecte tijd: deze tijd is wel
patiëntgebonden, maar geen betrekking heeft op de uitvoering van een directe
behandelactiviteit. Algemeen indirecte tijd wordt bijvoorbeeld geregistreerd bij
een multidisciplinair overleg of bij de eindverslaglegging van een
behandeltraject. Het betreft de activiteiten met code 7.x.
Zie ook
Codelijst: CL_Activiteit
(www.dbconderhoud.nl)
Figuur 4.2 Bepaling directe tijd, indirecte (reis)tijd of algemeen indirecte tijd
Onderscheid verblijf en behandeling
In het kader van het registreren van behandelactiviteiten op een DBC, wordt een
onderscheid gemaakt tussen ambulante zorgverlening en klinische zorgverlening.
Er kan zorg geleverd worden waarin de patiënt niet verblijft binnen een instelling
(ambulant) en er kan zorg geleverd worden waar de patiënt wel verblijft binnen een
instelling (klinisch). In beide gevallen worden activiteiten uitgevoerd. Het hangt van
de situatie af of deze activiteiten ook geregistreerd mogen worden.
Behandelactiviteiten tijdens verblijf mogen niet altijd geregistreerd worden door alle
beroepen. De kosten van de zorg van sommige beroepen zit namelijk al in het
tarief van verblijf versleuteld.
Bijzonderheden
Aan het registreren van diagnostiek en behandeling zijn een aantal bijzonderheden
verbonden:
• Meerdere behandelvormen tegelijkertijd
Het kan voorkomen dat de behandelaar tijdens één sessie met een patiënt
meerdere behandelvormen toepast, bijvoorbeeld het toepassen van
farmacotherapie en psychotherapie. De behandelaar verdeelt dan de bestede
tijd naar verhouding over deze behandelvormen.
© DBC-Onderhoud 31 │ 88

Spelregels │ v20120907
• Groepstherapie
Wanneer een patiënt groepstherapie krijgt waarbij twee of meer mensen
tegelijkertijd behandeld worden, deelt de behandelaar zijn bestede tijd door het
aantal deelnemers in de groepstherapie. Het maakt daarbij niet uit volgens
welke wet (bijvoorbeeld Zvw, AWBZ of WMO) de behandeling van die
patiënten in de groepstherapie gefinancierd wordt. Dus bij een behandeling
van 160 minuten waaraan acht patiënten deelnemen, registreert de
behandelaar 20 minuten op de DBC van een patiënt die, volgens de Zvw, zorg
ontvangt.
• Behandeltijd aan het systeem van de patiënt
Tijdens een behandeling kan ook behandeltijd besteed worden aan het
‘systeem’ van de patiënt. Met het systeem worden de familie, gezinsleden,
ouders, partner of andere naasten van de patiënt bedoeld. Registreer deze
bestede (indirecte) tijd, in het kader van de behandeling van de
diagnose/aandoening van de patiënt, op de DBC van de betreffende patiënt.
Tijdsbesteding aan het systeem kan zowel met als zonder aanwezigheid van
de patiënt plaatsvinden. Tevens kan het zowel individueel als in een groep
plaatsvinden. Hierdoor kent een deel van de behandelactiviteiten zes
varianten. In tabel 4.1 staan de verschillende varianten toegelicht.
Tabel 4.1 Varianten in behandelactiviteiten
Varianten in behandelactiviteiten
Variant
Patiënt individueel
Patiënt in groep
Systeem (gezin/paar/ouders) met patiënt
individueel
Systeem (gezin/paar/ouders) met patiënt in
groep
Systeem (gezin/paar/ouders) zonder patiënt
individueel
Systeem (gezin/paar/ouders) zonder patiënt
in groep*
Omschrijving
Alleen de patiënt wordt behandeld
De patiënt wordt behandeld in een groep
De patiënt wordt behandeld in bijzijn van het
systeem
De patiënt wordt behandeld in een groep in
bijzijn van het systeem
Er wordt tijd besteed aan het systeem zonder
dat de patiënt aanwezig is.
Er wordt tijd besteed aan een groep van
meerdere systemen van meerdere patiënten
zonder dat de patiënten aanwezig zijn.
*) Wanneer er in een groep tijd aan het systeem wordt besteed gelden dezelfde registratieregels als bij groepstherapie.
• Open inloopspreekuren
De behandelaar houdt een inloopspreekuur waarbij patiënten kunnen
binnenlopen wanneer ze dat willen. In dat geval verdeelt de behandelaar de
tijd die hij in totaal heeft besteed aan de patiënten, evenredig over het aantal
patiënten die hij tijdens het spreekuur heeft gezien. Dit betekent dat de tijd die
© DBC-Onderhoud 32 │ 88

Spelregels │ v20120907
de behandelaar níet aan de patiënten van het inloopspreekuur besteedt, ook
niet op hun DBC mag registreren.
• Onderlinge dienstverlening
De hoofdbehandelaar (opdrachtgever) kan een gespecialiseerde behandelaar
uit een andere zorginstelling inschakelen (opdrachtnemer), bijvoorbeeld voor
het uitvoeren van een psychodiagnostisch onderzoek. In dat geval opent de
opdrachtnemer geen eigen DBC voor de patiënt, maar de hoofdbehandelaar
registreert de activiteiten die de opdrachtnemer heeft uitgevoerd op de
openstaande DBC van de patiënt. De bestede tijd dient wel op naam van de
opdrachtnemer op de DBC geregistreerd te worden. De opdrachtgever betaalt
vervolgens de opdrachtnemer buiten de DBC-systematiek om. De DBC wordt
na sluiting gedeclareerd. De reden voor deze werkwijze is dat zo alle bestede
Zvw-zorg voor de behandeling van een diagnose binnen één DBC
geregistreerd wordt.
Let op: onderlinge dienstverlening is anders dan een second opinion.
Let op: het tarief voor prestaties voor onderlinge dienstverlening is vrij en
dient nader bepaald te worden door de uitvoerende en opdrachtgevende
zorgaanbieder.
Zie ook
Beleidsregel: “Beleidsregel
tarifering onderlinge
dienstverlening GGZ Zvw”
(www.nza.nl)
4.1.2 Diagnostiek en behandeling registreren: Wie?
Alle behandelaren waarvan het beroep op de openingsdatum van de DBC is
opgenomen in de beroepentabel van DBC-Onderhoud kunnen op de DBC
diagnostiek en behandeling registreren. Voor de volgende groepen gelden
daarnaast afwijkende regels:
Zie ook
Bijlage 3: Beroepentabel
• Somatische beroepen
In het kader van een behandeling, moeten beroepen die onder het
beroepencluster ‘somatische beroepen’ vallen, hun tijd ook verantwoorden via
activiteiten die opgenomen zijn in de activiteiten- en verrichtingenlijst. Er zijn
namelijk geen aparte somatische activiteiten opgenomen. Registreer dus de
activiteit die het beste past bij de behandeling. Een voorbeeld hiervan is een
arts die bij een patiënt lichamelijk en screenend (laboratorium)onderzoek doet.
Deze tijd kan geschreven worden, in het kader van diagnostiek, onder de
activiteiten “lichamelijk onderzoek” en “aanvullend onderzoek”.
Zie ook
Bijlage 1: Activiteiten- en
verrichtingenlijst
• Behandelaren die nog in een (vervolg)opleiding zijn
Deze groep registreert onder het beroep van de opleiding die ze op het
moment van behandelen hebben afgerond.
Let op: stagiairs en behandelaren die nog geen opleiding hebben afgerond
mogen níet registreren op het beroep waarvoor ze in opleiding zijn.
• CONO-beroepen die 24-uurscontinuïteitszorg leveren
24-uurscontinuïteitszorg is de basiszorg die op klinische afdelingen van een
instelling 24 uur per dag voor de patiënt beschikbaar is. Beroepen die 24-
© DBC-Onderhoud 33 │ 88

Spelregels │ v20120907
uurscontinuïteitszorg leveren, registreren hun bestede tijd (in het kader van
behandeling) tijdens het verblijf van een patiënt niet volgens de activiteiten- en Zie ook
verrichtingenlijst. De inzet van deze beroepen is voor 100% versleuteld in het Bijlage 1: Activiteiten- en
tarief van verblijf. Een instelling bepaalt zelf welke behandelaren deze zorg verrichtingenlijst
leveren en dus hun tijdsbesteding niet dienen te registreren volgens de
registratielijst.
Let op: wanneer medische, psychotherapeutische, agogische,
psychologische, vaktherapeutische en somatische beroepen worden ingezet
als (mede)behandelaar, is deze inzet niet versleuteld in het tarief van een
verblijfsdag. Deze beroepen moeten wel hun bestede tijd registreren aan de
hand van de activiteiten- en verrichtingenlijst.
Let op: de kosten van aanwezigheid- en beschikbaarheiddiensten van
medische of andere beroepen zijn niet meegenomen in het tarief van verblijf.
Zij moeten tijdens de diensten uitgevoerde activiteiten en verrichtingen ook met
behulp van de registratielijst registreren (bijvoorbeeld uitgevoerde activiteiten
tijdens een inloopspreekuur).
4.1.3 Diagnostiek en behandeling registreren: Wanneer?
Behandelaren mogen beginnen met registreren zodra de DBC geopend is.
Registreren van diagnostiek- en behandelactiviteiten kan direct na het uitvoeren
van de activiteit of op een later moment. Behandelaren moeten bij het registreren
gebruikmaken van de codes die op de registratiedatum in de activiteiten- en
verrichtingenlijst staan.
Tip: het beste is de behandelactiviteiten zo snel mogelijk na uitvoering te
registreren. Dit bevordert de betrouwbaarheid en juistheid van de geregistreerde
activiteiten.
Let op: is er sprake van parallelle zorgtrajecten, dan moet de behandelaar de
geboden zorg registreren op de DBC waarop deze betrekking heeft.
Instellingen mogen op hun eigen manier invulling geven aan het registreren van de
werkelijk bestede tijd. Bijvoorbeeld door de registratie te koppelen aan het
Elektronisch Patiëntendossier (EPD) of een planningsmodule. Het is ook
toegestaan om standaardtijden of normtijden 8 per activiteit vast te stellen.
4.2 Dagbesteding registreren
4.2.1 Dagbesteding registreren: Wat?
Als de zorgaanbieder voor klinische of ambulante patiënten gelegenheid
organiseert om de tijd op een zinvolle manier door te brengen, is er sprake van
dagbesteding. De behandelaar registreert het aantal uren dat de patiënt
dagbesteding krijgt. In de DBC-systematiek worden de volgende vormen van
dagbesteding onderscheiden:
8 De zorgaanbieder is verantwoordelijk voor de normtijden en herijken/updaten hiervan.
© DBC-Onderhoud 34 │ 88

Spelregels │ v20120907
Let op: registreren van tijd is anders voor dagbesteding dan voor diagnostieken
behandelactiviteiten. De registratie van diagnostiek- en behandelactiviteiten
gebeurt in minuten en de registratie van dagbesteding gebeurt in uren.
• Dagbesteding sociaal (ontmoeting)
De meest basale functie van een dagactiviteitencentrum is de
ontmoetingsfunctie. De inloopfunctie is de meest ‘laagdrempelige’ functie in het
kader van dag- en arbeidsmatige activiteiten. Aan de deelnemers worden over
het algemeen geen strenge eisen gesteld voor wat betreft de deelname aan de
inloop.
• Dagbesteding activering
Deze vorm gaat verder dan het ontmoeten van anderen en omvat ook
recreatieve, creatieve of sportieve activiteiten. Deze activiteiten worden over
het algemeen groepsgewijs aangeboden. De deelname is niet verplicht, maar
over het algemeen wel minder vrijblijvend. Voorbeelden van dagbesteding in
het kader van activering zijn: tekenen, voetballen en tuinieren.
• Dagbesteding educatie
Educatieve dagbesteding heeft als doel om de patiënt iets te leren. Bij de
educatieve activiteiten is er over het algemeen sprake van een vast
weekprogramma en een groepsgewijs aanbod. Denk bijvoorbeeld aan een
computercursus, cursus boekbinden en gitaarles.
• Dagbesteding arbeidsmatig
Bij arbeidsmatige dagbesteding zijn activiteiten gericht op het begeleiden van
patiënten die aan het werk willen in het reguliere arbeidsproces, zoals het
opdoen van arbeidsvaardigheden en -ervaring. Het gaat hierbij om onbetaalde
werkzaamheden, soms wordt een beperkte onkostenvergoeding verstrekt.
• Dagbesteding overig
Alle dagbesteding die niet onder sociale, activerende, educatieve of
arbeidsmatige dagbesteding valt, maar wel wordt ingezet in het kader van de
behandeling van een patiënt met een bepaalde primaire diagnose, kan onder
overige dagbesteding worden geregistreerd.
Let op: er kan alleen dagbesteding geregistreerd worden als de patiënt ook
daadwerkelijk aanwezig is.
Bijzonderheden
Aan het registreren van dagbesteding zijn een aantal bijzonderheden verbonden:
• Tijdens dagbesteding kan de behandelaar géén directe patiëntgebonden
behandelactiviteiten registreren. Tijdens de uren dagbesteding worden
patiënten namelijk niet behandeld of verpleegd.
© DBC-Onderhoud 35 │ 88

Spelregels │ v20120907
• Dagbesteding mag tegelijkertijd geregistreerd worden met verblijfsdagen met
overnachting. Dagbesteding mag echter niet geregistreerd worden met verblijf
zonder overnachting.
• Voor kinder- en jeugdpsychiatrie gelden de volgende regels als het gaat om
het registreren van dagbesteding:
o Is er sprake van educatieve therapie, dan moet de behandelaar dit niet
registreren als dagbesteding, maar als de activiteit ‘Overige
(communicatieve) behandeling’.
o Activiteiten van de klinische school hoeft de behandelaar niet te
registreren. De klinische school is namelijk voor leerplichtige patiënten.
De Zorgverzekeringswet financiert dit niet. Dit onderdeel valt dan ook
buiten de DBC-systematiek.
Zie ook
4.3.1 Verblijf registreren:
Wat?
4.2.2 Dagbesteding registreren: Wie?
Iedereen, onder verantwoording van de hoofdbehandelaar, kan binnen de DBC
dagbesteding registreren.
4.2.3 Dagbesteding registreren: Wanneer?
Registreren van dagbesteding kan direct nadat de patiënt dagbesteding heeft
gekregen. Er moet bij het registreren van dagbesteding gebruik worden gemaakt
van de codes die op de registratiedatum in de activiteiten- en verrichtingenlijst
staan.
Tip: het beste is om zo snel mogelijk na ontvangst van de dagbesteding deze te
registreren. Dit bevordert de betrouwbaarheid en juistheid van de geregistreerde
dagbesteding.
Zie ook
Bijlage 1: Activiteiten- en
verrichtingenlijst
4.3 Verblijf registreren
4.3.1 Verblijf registreren: Wat?
Er wordt binnen de DBC-systematiek een duidelijk onderscheid gemaakt tussen
het registreren van behandelactiviteiten en van verblijf. Bij de registratie van een
verblijfsprestatie gaat het om een “kale verblijfsdag”. In het tarief van een
verblijfsprestatie is wel meegenomen dat een patiënt wordt verpleegd en verzorgd,
maar niet dat een patiënt wordt behandeld. De behandelactiviteiten tijdens een
verblijfsdag dienen dus apart geregistreerd te worden.
Bij de registratie van verblijf wordt verder onderscheid gemaakt tussen verblijf met
een overnachting (4.4.2.1) en verblijf zonder een overnachting (4.4.2.2). Verblijf
wordt altijd geregistreerd op basis van dagen aanwezigheid 9 . Dagen dat de patiënt
afwezig is mogen niet worden geregistreerd als verblijfsprestatie.
Let op: wanneer de ouders van een kind, dat jonger is dan 18 jaar, ook
verblijven in de zorginstelling, zijn de kosten van verblijf van de ouders al
9 Afwezigheiddagen worden niet geregistreerd op de DBC van de betreffende patiënt.
© DBC-Onderhoud 36 │ 88

Spelregels │ v20120907
toegerekend aan de verblijfsdag van het kind. Er mogen daarom geen
verblijfsprestaties worden geregistreerd voor de ouders.
Verblijf met overnachting (VMO)
Een verblijfsdag met overnachting kan alleen geregistreerd worden als de patiënt
voor 20:00 uur is opgenomen (eerste opname) en ’s nachts in de instelling verblijft.
De dag van opname en de daarop volgende nacht gelden als één verblijfsdag.
Een verblijfsdag met overnachting wordt geregistreerd als zogenaamde
deelprestatie. Welke deelprestatie van toepassing is, hangt af van de setting waar
de patiënt verblijft. Het bepalen van de setting en de deelprestatie gebeurt in twee
stappen:
• Stap 1: de setting definiëren
Een setting wordt als volgt gedefinieerd:
Een “setting” wordt door de zorgaanbieder gedefinieerd op basis van
homogeniteit in de vraag naar de verblijfzorg van de patiënt,
waarvoor de setting is bedoeld.
Een setting is altijd bedoeld voor een homogene patiëntengroep 10 . Een
instelling kan ook meerdere settingen hebben, die elk bestemd is voor het
verblijf van homogene patiëntengroepen. Als dit het geval is, moet de instelling
verschillende deelprestaties vaststellen. Van een patiënt die wisselt van
verblijfssetting (bijvoorbeeld van een gesloten naar een open setting 11 )
verandert dus de deelprestatie verblijf, tenzij de twee settingen tot eenzelfde
deelprestatie leiden.
• Stap 2: een deelprestatie vaststellen
Een deelprestatie verblijf beschrijft de verblijfszorg die een patiënt krijgt. Per
deelprestatie is de zorg en inzet van het personeel afgestemd op het
ziektebeeld van de patiëntengroep. In totaal zijn er zeven deelprestaties
verblijf.
Aan de hand van de setting waarin de patiënt verblijft, kan worden bepaald
welke deelprestatie verblijf op de DBC geregistreerd moet worden. Hiervoor
wordt voor de setting berekend wat het aantal ingeroosterde fte van VOV
personeel (Verzorgend Opvoedkundig en Verplegend personeel) is per plaats
of bed. De term VOV-personeel is in deze context uitwisselbaar personeel in
24-uurscontinuïteitsdienst. Bij de bepaling van het aantal fte moet worden
10 De exacte definitie van patiëntengroepen is uiteraard onderwerp van gesprek tijdens de in- en verkoopgesprekken
met de zorgverzekeraar voor het betreffende contractjaar. Het (her)definiëren van de bedden/plaatsen is daarmee
afhankelijk van de frequentie van de in- en verkoopgesprekken.
11 Een setting kan niet tegelijk én open én gesloten zijn. Dit houdt in dat twee aparte settings gedefinieerd moeten
worden.
© DBC-Onderhoud 37 │ 88

Spelregels │ v20120907
uitgegaan van het jaar waarin de verblijfsdagen worden geregistreerd. De
volgende som bepaald de deelprestatie verblijf:
Deze berekende waarde valt vervolgens binnen een bepaalde range. Elke
range heeft een bijbehorende deelprestatie. Een toelichting op de
deelprestaties is opgenomen in bijlage 4.
Tabel 4.2 Deelprestaties verblijf
Zie ook
Bijlage 4: Deelprestatie
verblijf (24-uurs verblijf)
Deelprestaties 24-uurs verblijf (verblijf met overnachting)
Fte per bed of plaats
0,3 en minder
meer dan 0,3 t/m 0,5
Deelprestatie
Deelprestatie verblijf A
(Lichte verzorgingsgraad)
Deelprestatie verblijf B
(Beperkte verzorgingsgraad)
meer dan 0,5 t/m 0,7
meer dan 0,7 t/m 1,0
meer dan 1,0 t/m 1,3
meer dan 1,3 t/m 1,7
meer dan 1,7
Deelprestatie verblijf C
(Matige verzorgingsgraad)
Deelprestatie verblijf D
(Gemiddelde verzorgingsgraad)
Deelprestatie verblijf E
(Intensieve verzorgingsgraad)
Deelprestatie verblijf F
(Extra intensieve verzorgingsgraad)
Deelprestatie verblijf G
(Zeer intensieve verzorgingsgraad)
Voorbeeld
Een setting heeft 20 plaatsen waar acht fte voor ingeroosterd is. Dit is 0,4 fte per
plaats. De behandelaar registreert dan een verblijfsdag met overnachting met
deelprestatie B.
Let op: wisselt de patiënt van setting, dan moet de behandelaar ook opnieuw de
deelprestatie vaststellen.
Let op: er zijn zeven landelijke deelprestatie voor 24-uurs verblijf gedefinieerd.
Het kan goed zijn dat er meer “settingen” binnen een zorginstelling aanwezig zijn
dan soorten deelprestaties.
© DBC-Onderhoud 38 │ 88

Spelregels │ v20120907
Verblijf zonder overnachting (VZO)
Er is sprake van verblijf zonder overnachting (VZO) als de patiënt gedurende een
groot deel van de dag (gemiddeld tussen 9.00 en 17.00 uur) in de instelling
aanwezig is, omdat de patiënt diverse vormen van behandeling dan wel
diagnostiek ontvangt. De patiënt verblijft ’s nachts niet in de instelling. Een VZO
deelprestatie is bedoeld om zorg te omschrijven voor patiënten waarbij, naast de
behandeling, ook ondersteuning van personeel met een VOV-functie noodzakelijk
is voor een goed verloop van de diverse behandel- en/of diagnostiekactiviteiten.
Wordt een patiënt aaneengeschakeld binnen één dagdeel behandeld? Dan is er
géén sprake van verblijf zonder overnachting. In dat geval moeten de
behandelaren de afzonderlijke behandelactiviteiten of verrichtingen die hebben
plaatsgevonden registreren.
Zie ook
Bijlage 5: Deelprestatie
verblijf (zonder overnachting)
Bij het registreren van een verblijfsdag zonder overnachting registreert de
behandelaar twee zaken:
• Verblijfsprestatie VZO: de behandelaar kan, indien er sprake is van een
behandelprogramma dat een gehele dag beslaat, de deelprestatie VZO
registreren.
• Behandel- en/of diagnostiekactiviteiten: de op die dag uitgevoerde behandel-
en/of diagnostiekactiviteiten maken geen onderdeel uit van de verblijfsdag
zonder overnachting. De bestede behandeltijd moet geregistreerd worden op
de DBC.
Let op: VZO mag alleen geregistreerd worden wanneer op eenzelfde
kalenderdag minimaal twee direct patiëntgebonden activiteiten, die vallen onder
hoofdgroep diagnostiek en/of hoofdgroep behandeling of in combinatie met de
verrichting ECT geregistreerd worden. Is dat niet het geval, dan valt de DBC altijd
uit in de validatie. Er mogen ook andere activiteiten op dezelfde kalenderdag als
VZO geschreven worden, mits er behandeling plaatsvindt. In tabel 4.3 wordt
aangegeven welke activiteiten ook in combinatie met VZO geregistreerd mogen
worden, indien er voldaan is aan de registratie van minimaal twee direct
patiëntgebonden activiteiten in de hoofdgroep diagnostiek en/of behandeling of de
verrichting ECT.
© DBC-Onderhoud 39 │ 88

Spelregels │ v20120907
Tabel 4.3 Activiteiten in combinatie met VZO
Activiteiten in combinatie met VZO
Verplicht Optioneel 12
• Twee activiteiten uit hoofdgroep
“Diagnostiek”*
• Of twee activiteiten uit hoofdgroep
“Behandeling”**
• Activiteiten uit hoofdgroep “Pré-intake”
• Activiteiten uit hoofdgroep “Algemeen
indirecte tijd”
• Of een activiteit uit hoofdgroep
“Diagnostiek” en een activiteit uit
hoofdgroep “Behandeling”
• Een verrichting “Ambulante Methadon”
• Of een verrichting ECT
*) Het gaat hierbij om de activiteiten onder code 2.x. Zie de activiteiten -en verrichtingenlijst (bijlage 1) voor de
specifieke activiteiten die onder deze code vallen.
**) Het gaat hierbij om de activiteiten onder code 3.x. Zie de activiteiten -en verrichtingenlijst (bijlage 1) voor de
specifieke activiteiten die onder deze code vallen.
4.3.2 Verblijf registreren: Wie?
Alle behandelaren waarvan het beroep op de openingsdatum van de DBC is
opgenomen in de beroepentabel, mogen binnen de DBC verblijfsdagen
registreren.
Zie ook
Bijlage 3: Beroepentabel
4.3.3 Verblijf registreren: Wanneer?
Behandelaren moeten bij het registreren gebruikmaken van de activiteitencodes
die op de openingsdatum van de DBC in de activiteiten -en verrichtingenlijst staan.
Verblijfsdagen (met of zonder overnachting) kunnen direct na de opnameperiode
van de patiënt of op een later moment geregistreerd worden, mits voor de sluiting
van de DBC de verblijfsdagen geregistreerd zijn. Elke verblijfsdag moet een unieke
registratiedatum hebben. Het is dus niet toegestaan om aan het einde van de
looptijd van de DBC het totale aantal verblijfsdagen van meerdere
opnameperiodes onder één code te registreren.
4.4 Verrichtingen registreren
4.4.1 Verrichtingen registreren: Wat?
Binnen de zorgcategorie verrichtingen wordt een onderscheid gemaakt tussen
Electroconvulsietherapie (ECT) en de ambulante Methadon verstrekking (AMV).
12 Het is niet mogelijk om VZO op dezelfde kalenderdag te registreren in combinatie met de volgende activiteiten:
begeleiding (code 4.x), verpleging (code 5.x), prestatie verblijf met overnachting (code 8.8.x), dagbesteding (code 9.x),
verrichting beschikbaarheidcomponent 24-uurs crisiszorg (code 10.3). Zie de activiteiten -en verrichtingenlijst (bijlage
1) voor de specifieke activiteiten die onder deze codes vallen.
© DBC-Onderhoud 40 │ 88

Spelregels │ v20120907
Electroconvulsietherapie
Bij electroconvulsietherapie (ECT) moet de behandelaar niet alleen de tijd
registreren die hij hieraan besteedt, maar ook het aantal behandelingen ECT. De
behandeling kan namelijk niet geheel bekostigd worden met de vergoeding voor de
geschreven behandeltijd. Aan de verrichting ECT zijn de volgende kosten
toegerekend: materiële kosten (zoals afschrijving, onderhoud van ECT apparatuur
en overige materialen), loonkosten van betrokken behandelaren die niet op de
beroepentabel staan (zoals de anesthesist, anesthesieverpleegkundige en
verkoever verpleegkundige) en de tijd die een patiënt na de behandeling door
brengt op de verkoeverkamer.
Indien er dus sprake is van ECT, dan bevat de DBC altijd twee zaken:
• Verrichting ECT: het aantal behandelingen ECT wordt geregistreerd volgens
de activiteiten- en verrichtingenlijst.
• Activiteit Electroconvulsietherapie: beroepen die voorkomen op de
beroepentabel registreren de bestede tijd met behulp van de activiteitcode voor
ECT (Behandeling Fysische therapie Electroconvulsietherapie).
Let op: een DBC bevat bij ECT altijd de activiteit ‘Electroconvulsietherapie’ én
de verrichting ‘Electroconvulsietherapie. Is dat niet het geval, dan valt de DBC uit
in de validatie.
Ambulante verstrekking van Methadon
Bij de verstrekking van Methadon aan ambulante patiënten, moet de behandelaar
niet alleen de tijd registreren die hij hieraan besteedt, maar ook het aantal
verstrekkingen van Methadon per kalendermaand. De behandeling kan namelijk
niet geheel bekostigd worden met de vergoeding voor de geschreven behandeltijd.
Het tarief van de verrichting “Ambulante Methadon” is vastgesteld op basis van de
gemiddelde inkoopprijs voor het medicijngebruik en is een vergoeding voor de
medicijnkosten van de stof Methadon per maand. Bij de verstrekking van
Methadon moeten er dus twee zaken geregistreerd worden:
• Verrichting Ambulante Methadon: de behandelaar moet het aantal
verstrekkingen ambulante Methadon registreren. Dit is één verrichting per
maand ongeacht de hoeveelheid Methadon en frequentie van de
verstrekkingen.
• Activiteit Farmacotherapie: bij de ambulante verstrekking van Methadon moet
de behandelaar de bestede tijd registreren op de activiteit ‘farmacotherapie’.
Let op: een DBC bevat bij ambulante Methadonverstrekking altijd de activiteit
‘farmacotherapie’ én de verrichting ‘Ambulante Methadon’. Is dat niet het geval,
dan valt de DBC uit in de validatie.
Let op: klinische verstrekking van Methadon kan niet worden geregistreerd. De
kosten van klinische verstrekte Methadon worden versleuteld in het tarief van
verblijfsdagen.
Electroconvulsietherapie
(ECT): Een therapie waardoor
een convulsie opgewekt wordt
onder gehele anesthesie (zowel
narcose als spierverslapping).
Een ECT duurt gemiddeld 20
minuten, die een patiënt
doorbrengt in de
behandelkamer. Na de therapie
verblijft de patiënt gemiddeld 20
minuten in de verkoeverkamer.
Ambulante Methadon
verstrekking (AMV): De
verstrekking van de stof
Methadon (per kalendermaand)
aan ambulante patiënten.
4.4.2 Verrichtingen registreren: Wie?
Alle behandelaren van wie het beroep op de openingsdatum van de DBC is
opgenomen in de beroepentabel, mogen binnen de DBC verrichtingen registreren.
Zie ook
Bijlage 3: Beroepentabel
© DBC-Onderhoud 41 │ 88

Spelregels │ v20120907
4.4.3 Verrichtingen registreren: Wanneer?
Registeren van een verrichting kan direct nadat de patiënt de behandeling ECT of
ambulante Methadon heeft ontvangen.
Tip: het beste is om na ontvangst van de behandeling ECT of de verstrekking
van ambulante Methadon de verrichting zo snel mogelijk te registreren. Dit
bevordert de betrouwbaarheid en juistheid van de geregistreerde verrichting.
© DBC-Onderhoud 42 │ 88

Spelregels │ v20120907
5 Sluiten
Dit hoofdstuk zet uiteen wat er gekozen kan worden bij het sluiten van een DBC
(5.1), wie een DBC mag sluiten (5.2) en wanneer een DBC gesloten moet worden
(5.3).
5.1 Sluiten DBC: Wat?
Bij het sluiten van een DBC moet de reden van afsluiten worden gegeven.
Hierbij moet één van de volgende vijf redenen worden geregistreerd:
1) Reden voor afsluiten bij patiënt / niet bij behandelaar
Bij het overlijden van een patiënt, verhuizen, einde vergoeding langdurige noshow
of de patiënt is 365 dagen niet meer in zorg is geweest, dient de DBC
afgesloten te worden met afsluitreden 1. Behalve de DBC dient ook het
zorgtraject te worden gesloten.
In geval van overlijden van de patiënt dient de DBC op de datum van overlijden
te worden gesloten. Het is niet toegestaan nog indirect patiëntgebonden
activiteiten te registreren na de overlijdensdatum.
2) Reden voor afsluiten bij behandelaar / om inhoudelijke redenen
Wanneer een patiënt voor dezelfde primaire diagnose wordt terug- dan wel
doorverwezen naar een andere instelling of praktijk, dient de DBC afgesloten
te worden met afsluitreden 2. Naast de DBC dient ook het zorgtraject te
worden gesloten.
3) In onderling overleg beëindigd zorgtraject/ patiënt uitbehandeld
Wanneer de hoofdbehandelaar en patiënt in onderling overleg besluiten dat
het behandeltraject voor de betreffende primaire diagnose is beëindigd, dient
de DBC afgesloten te worden met afsluitreden 3. Behalve de DBC dient ook
het zorgtraject te worden gesloten.
4) Afsluiten DBC administratief of vanwege openen vervolg-DBC
Deze afsluitreden is van toepassing in een van de volgende twee situaties:
o
○
Wanneer de DBC na 365 dagen nog openstaat en verlengd moet worden
omdat de zorg langer dan 365 dagen duurt, er dient een vervolg-DBC te
worden geopend na sluiten van de huidige DBC.
Wanneer de DBC gesloten moet worden in verband met overgang naar
een andere bekostigingssystematiek
© DBC-Onderhoud 43 │ 88

Spelregels │ v20120907
5) Afsluiting na alleen pré-intake/intake/diagnostiek/crisisopvang
Deze afsluitreden is van toepassing wanneer de zorg na pré-intake, intake of
diagnostiek wordt beëindigd. De DBC kan in dit geval zonder weergave van
een diagnoseclassificatie afgesloten worden.
5.2 Sluiten DBC: Wie?
Iedereen met toestemming van de hoofdbehandelaar mag een DBC sluiten.
Bij het afsluiten van een DBC moet de hoofdbehandelaar deze controleren (of te
laten controleren onder zijn of haar verantwoordelijkheid) op de volgende punten:
• De DBC is ingevuld conform de spelregels
• De DBC bevat de juiste informatie
• De typering is ingevuld
• De diagnose is ingevuld
• De GAF-score is ingevuld
Indien één of meer van bovenstaande punten niet of niet correct is ingevoerd mag
de DBC niet worden afgesloten.
Let op: in een aantal situaties kan een DBC worden gesloten zonder diagnose.
5.3 Sluiten DBC: Wanneer?
In de volgende situaties moet de hoofdbehandelaar de DBC sluiten:
Een DBC sluiten bij het bereiken van de maximale looptijd
Als de maximale looptijd van de DBC is bereikt, moet de hoofdbehandelaar de
DBC sluiten en, als dat nodig is, een nieuwe DBC openen. Een DBC mag nooit
langer dan 365 dagen openstaan.
Zie ook
Afsluitreden 4
Een DBC sluiten als de situatie van de patiënt verandert
Als de situatie van de patiënt verandert, moet de hoofdbehandelaar de DBC
sluiten:
• De patiënt is overleden. De hoofdbehandelaar moet de DBC in dit geval
sluiten op de dag van overlijden.
• De patiënt is verhuisd naar een andere regio en niet meer is bereid om te
reizen voor de behandeling.
• De patiënt is langdurig niet op komen dagen.
• De patiënt heeft 365 dagen geen zorg ontvangen.
Zie ook
Afsluitreden 1
Een DBC sluiten omdat de patiënt is doorverwezen
Als de behandelaar de patiënt voor de behandeling van een primaire diagnose
doorverwijst naar een andere instelling of praktijk, moet hij de lopende DBC sluiten.
Zie ook
Afsluitreden 2
© DBC-Onderhoud 44 │ 88

Spelregels │ v20120907
Een DBC sluiten omdat de behandeling stopt
Als de behandelaar en patiënt in overleg besluiten dat het behandeltraject is
beëindigd, moet de behandelaar de lopende DBC sluiten.
Zie ook
Afsluitreden 3
Een DBC sluiten in geval van een administratieve verandering
Als er sprake is van een andere bekostigingssystematiek, moet de behandelaar de
DBC sluiten.
Zie ook
Afsluitreden 4
Een DBC sluiten na second opinion of crisis
Als er sprake is van second opinion of crisis kan een behandelaar de DBC sluiten
zonder dat er een diagnose is ingevuld.
Zie ook
Afsluitreden 5
Een DBC voortijdig sluiten zonder diagnostiek en behandeling
Een DBC kan voortijdig worden gesloten als een patiënt na de intake niet in zorg
komt.
Zie ook
Afsluitreden 5
© DBC-Onderhoud 45 │ 88

Spelregels │ v20120907
6 Crisis
Wanneer er een crisisinterventie optreedt mogen alléén instellingen met een
24-uurs crisisdienst met een regionale functie een DBC openen waar
crisisactiviteiten op geregistreerd kunnen worden.
6.1 Openen
In het geval van een crisis-DBC mogen alléén instellingen met een 24-uurs
crisisdienst met een regionale functie deze openen. Deze zorgaanbieders hebben
hiervoor speciale afspraken gemaakt met onder andere zorgverzekeraars,
gemeenten en politie. De 24-uurs crisiszorg die deze crisisdiensten leveren wordt
onder andere gekenmerkt door de niet planbaarheid van zorg. De geleverde
crisiszorg heeft als doel de crisissituatie van de patiënt zo spoedig mogelijk te
stabiliseren. Een patiënt kan vervolgens (1) geen (tweedelijns)zorg meer nodig
hebben; (2) een regulier zorgtraject starten; (3) een regulier zorgtraject vervolgen.
In het geval van een crisiscontact wordt een (nieuwe) crisis-DBC geopend of een
al geopende crisis-DBC wordt heropend. De keuze voor het openen van een crisis-
DBC of het heropenen van een crisis-DBC is afhankelijk van de opening- en
sluitdatum van voorgaande crisis-DBC. In figuur 6.1 zijn de verschillende
mogelijkheden gevisualiseerd. In de volgende paragrafen wordt verder toegelicht
wanneer een crisis-DBC geopend of heropend moet worden.
Figuur 6.1 Situaties waarin een crisis-DBC moet worden geopend
© DBC-Onderhoud 46 │ 88

Spelregels │ v20120907
6.1.1 Een crisis-DBC openen
Een hoofdbehandelaar kan bij een crisisinterventie een (nieuwe) crisis-DBC
openen. De mogelijkheden zijn verschillend voor nieuwe patiënten en bekende
patiënten.
• Een crisis-DBC openen voor een nieuwe patiënt
Als een patiënt nieuw is, opent een behandelaar altijd een crisis-DBC.
Let op: heeft de patiënt een regulier zorgtraject lopen en komt de patiënt in
crisis bij een instelling waar hij nog niet bekend staat als patiënt, moet er altijd een
crisis-DBC geopend worden.
• Een crisis-DBC openen voor een bekende patiënt
Voor een bekende patiënt zijn er verschillende situaties waarin een behandelaar
een crisis-DBC moet openen. Dit is vooral afhankelijk van de reden van de
crisisinterventie.
o
Een crisis-DBC openen voor een nieuwe primaire diagnose
Een behandelaar moet een (nieuwe) crisis-DBC openen als de bekende
patiënt voor een andere primaire diagnose voor de eerste keer crisiszorg
nodig heeft. De primaire diagnose komt dus niet overeen met eventueel
voorgaande geopende crisis-DBC’s.
Let op: in bepaalde gevallen kan er sprake zijn van een verschil van
primaire diagnose van de crisis-DBC en de primaire diagnose van een
regulier zorgtraject. Er is dan sprake van verschillende zorgtrajecten.
o
Een crisis-DBC openen omdat de patiënt in crisiszorg is of terugkomt in
crisiszorg
Een behandelaar moet een (nieuwe) crisis-DBC openen voor een bekende
patiënt met eenzelfde primaire diagnose in de volgende twee situaties:
Crisisinterventie is nog niet afgerond
Een behandelaar moet een nieuwe crisis-DBC openen als een crisis-
DBC 28 dagen openstaat en de crisisinterventie op de 28e dag nog
niet is afgerond. De behandelaar is nog bezig met het stabiliseren van
de patiënt na de 28e dag en wil hiervoor directe en indirecte tijd
registreren. De openingsdatum van de nieuwe crisis-DBC is dag 29.
Let op: wanneer een nieuwe crisis-DBC wordt geopend (zodat tijd
geregistreerd kan worden voor de voorgezette crisisinterventie)
moeten de primaire diagnose en zorgtype identiek zijn aan de vorige
crisis-DBC.
Patiënt komt terug in crisis
Een behandelaar opent een crisis-DBC als de patiënt terug in crisis
komt voor eenzelfde diagnose, maar voorgaande crisis-DBC niet meer
© DBC-Onderhoud 47 │ 88

Spelregels │ v20120907
heropend kan worden. Dit is het geval als er al meer dan 28 dagen
verstreken zijn sinds het openen van de vorige crisis-DBC.
o
Een crisis-DBC openen omdat reden zorgvraag onbekend is
Het is niet altijd mogelijk om de reden van zorgvraag tijdens de
crisisinterventie vast te stellen. De diagnose van de crisis-DBC blijft daarbij
ook onduidelijk. Als niet duidelijk is dat het in het kader is van de primaire
diagnose van een al geopende crisis-DBC, moet er een nieuwe crisis-DBC
geopend worden.
6.1.2 Een crisis-DBC heropenen
Een behandelaar is in twee situaties verplicht een crisis-DBC te heropenen:
• Heropenen omdat er nog indirecte tijd geschreven moet worden
Hoewel de DBC is gesloten, wil de behandelaar nog indirecte tijd registreren op de
crisis-DBC. In deze situatie heropent de behandelaar de crisis-DBC om de
indirecte tijd te kunnen registreren. Moet er nog indirecte tijd geregistreerd worden,
bijvoorbeeld een evaluatie van het crisiscontact, maar staat de crisis-DBC langer
dan 28 dagen na openingsdatum van de crisis-DBC open? Het is dan niet mogelijk
om de crisis-DBC te heropenen of een nieuwe crisis-DBC te openen.
• Heropenen omdat de patiënt terug in crisis komt
De crisis-DBC is gesloten, maar de patiënt komt binnen 28 dagen na het openen
van een crisis-DBC terug in crisis. De behandelaar stabiliseert de patiënt en wil
hiervoor directe en indirecte tijd registreren.
6.2 Typeren
In het geval van een crisisinterventie, heeft een behandelaar de keuze uit twee
zorgtypen (tabel 6.1).
Crisis-DBC
Tabel 6.1 Zorgtypen bij een crisis-DBC
Code
Zorgtype
301 Crisisinterventie zonder opname
302 Crisisinterventie met opname
De behandelaar mag slechts één zorgtype selecteren. Heeft de behandelaar een
DBC geopend en blijkt in de looptijd van de DBC dat het zorgtype niet meer juist is,
mag het zorgtype nog gewijzigd worden. Het zorgtype moet bij het sluiten van de
DBC wel volledig en juist geregistreerd zijn. Een voorbeeld hiervan is als een
© DBC-Onderhoud 48 │ 88

Spelregels │ v20120907
crisis-DBC geopend is met het zorgtype “Crisisinterventie zonder opname” en het
blijkt dat er toch een opname benodigd is om de patiënt te stabiliseren. Het
zorgtype kan dan voor het sluiten van de crisis-DBC gewijzigd worden in zorgtype
“Crisisinterventie met opname”.
• Crisisinterventie zonder opname – 301
De patiënt komt ambulant voor een crisisinterventie in zorg. De crisisinterventie
vindt plaats bij de regionale 24-uurs crisisdienst. Het initiatief voor het contact
ligt (vanaf een leeftijd van 16 jaar) bij de patiënt zelf, bij familie of het sociale
netwerk, bij de politie of bij de huisarts. Er is geen sprake van opname van de
patiënt. Een DBC met het zorgtype “crisisinterventie” zijn crisiscontacten
waarbij een patiënt niet verblijft bij de crisisdienst ten behoeve van de
stabilisatie van de patiënt. Als een patiënt uit crisiszorg gaat of overgaat naar
een reguliere behandeling, moet de DBC met dit zorgtype gesloten worden.
DBC’s met het zorgtype “Crisisinterventie zonder opname” hebben een looptijd
van maximaal 28 kalenderdagen en kunnen geen verblijfsdagen (met of
zonder overnachting) bevatten.
• Crisisinterventie met opname – 302
Het gaat hier om een crisisinterventie met een klinische opname en is aan de
orde wanneer een patiënt crisiszorg nodig heeft die wordt geboden door een
regionale 24-uurs crisisdienst. Een DBC met dit zorgtype zijn crisiscontacten
waarbij een patiënt, ten behoeve van de stabilisatie van de patiënt, verblijft
binnen de instelling. Als een patiënt uit crisiszorg gaat of overgaat naar een
reguliere behandeling, moet de DBC met dit zorgtype gesloten worden. DBC’s
met het zorgtype “Crisisinterventie met opname” hebben een looptijd van
maximaal 28 kalenderdagen en de DBC dient minimaal 1 en maximaal 27
verblijfsdagen met overnachtingen te bevatten.
Crisis-DBC met een gelijktijdig openstaand regulier zorgtraject
Ook kan er sprake zijn van een gelijktijdig openstaande regulier zorgtraject en een
openstaande crisis-DBC. Als het mogelijk is om een primaire diagnose te stellen
tijdens een crisisinterventie en deze komt geheel overeen met de primaire
diagnose van een regulier zorgtraject, zijn beide DBC’s in het kader van dezelfde
zorgvraag. De diagnose van de crisis-DBC en een gelijktijdig zorgtraject mogen
dus overeenkomen. Als het niet mogelijk is om een diagnose te stellen tijdens de
crisisinterventie of de primaire diagnose verschilt van het reguliere zorgtraject is de
crisis-DBC niet in het kader van dezelfde zorgvraag.
Let op: een patiënt kan binnen één instelling naast drie openstaande
zorgtrajecten ook een vierde zorgtraject hebben openstaan, mits het vierde
zorgtraject is gestart met een DBC met zorgtype “crisisinterventie zonder opname”
of “crisisinterventie met opname”.
© DBC-Onderhoud 49 │ 88

Spelregels │ v20120907
Figuur 6.2 Parallelle reguliere zorgtrajecten en crisis
Let op: het is niet verplicht, maar wel gewenst indien mogelijk, om binnen een
DBC met het zorgtype ”Crisisinterventie zonder opname (301) of ”Crisisinterventie
met opname (302) een diagnose te registreren. Ook wanneer een DBC wordt
afgesloten nadat er alleen diagnostiekactiviteiten zijn geregistreerd, is het niet
verplicht om een diagnose te registreren.
6.3 Registreren
6.3.1 Crisis registreren: Wat?
Op een crisis-DBC met het zorgtype “crisisinterventie zonder opname” en
“crisisinterventie met opname” mag alleen tijd geregistreerd worden op activiteiten
die in verband staan met crisiszorg. Tijdens het registreren, moet een behandelaar
twee zaken registreren:
• Beschikbaarheidcomponent voor een 24-uurs crisisdienst (buiten
kantooruren)
Bij het registreren van een crisisinterventie op een crisis-DBC moet de
behandelaar een verrichting registreren. Deze verrichting vergoedt de extra kosten
voor de beschikbaarheidfunctie van de crisisdienst en de salaristoeslagen voor het
werk van behandelaar buiten kantooruren te vergoeden. Het tarief van deze
verrichting maakt geen onderscheid tussen crisiszorg binnen of buiten
kantooruren. De verrichting ‘Beschikbaarheidcomponent voor 24-uurs crisiszorg’
mag maar één keer per crisis-DBC geregistreerd worden.
Let op: de “beschikbaarheidcomponent voor 24-uurs crisiszorg” kan enkel
geregistreerd worden op een crisis-DBC die directe tijd bevat.
Let op: een crisis-DBC bevat altijd de activiteiten van de categorie
“crisisopvang” én de verrichting ‘Beschikbaarheidcomponent voor 24-uurs
crisiszorg. Is dat niet het geval, dan valt de DBC uit in de validatie.
© DBC-Onderhoud 50 │ 88

Spelregels │ v20120907
• Crisisactiviteiten tijdens de crisisdienst
Crisiscontacten worden geregistreerd op basis van tijdschrijven. Een behandelaar
mag alleen patiëntgebonden crisiscontacten registreren, die hij daadwerkelijk heeft
besteed. De patiëntgebonden activiteiten omvatten die activiteiten die een
behandelaar uitvoert in het kader van de crisisinterventie van een specifieke
patiënt.
Binnen de categorie crisis zijn er verschillende activiteiten die door een
behandelaar geschreven kunnen worden. Deze staan in de activiteiten en
verrichtingenlijst. Het verschilt echter per zorgtype welke activiteiten wel en niet
geregistreerd mogen worden. In tabel 6.2 is aangegeven welke activiteiten wel
geregistreerd mogen worden op een crisis-DBC met het zorgtype “Crisisinterventie
zonder opname” en “Crisisinterventie met opname”.
Tabel 6.2 Te registreren crisisactiviteiten op een crisis-DBC
Crisisinterventie zonder opname
(301)
Beschikbaarheidcomponent crisisdienst
Crisisactiviteiten
• Crisiscontact binnen kantooruren
• Crisiscontact buiten kantooruren
• Intake en screening crisisinterventie
• Psychiatrisch onderzoek crisisinterventie
• Farmacotherapie crisisinterventie
• Steunend en structurerend crisiscontact
Algemeen indirecte tijd
Crisisinterventie met opname (302)
Beschikbaarheidcomponent crisisdienst
Crisisactiviteiten
• Crisiscontact binnen kantooruren
• Crisiscontact buiten kantooruren
• Intake en screening crisisinterventie
• Psychiatrisch onderzoek crisisinterventie
• Farmacotherapie crisisinterventie
• Steunend en structurerend crisiscontact
Algemeen indirecte tijd
Verblijfsdagen met overnachting
Op een crisis-DBC met het zorgtype “Crisisinterventie zonder opname” mogen
geen verblijfsdagen (met of zonder overnachting) geregistreerd worden. Is een
crisis-DBC met zorgtype “Crisisinterventie met opname” geopend, dan mogen er
wel verblijfsdagen met overnachting geregistreerd worden.
Let op: is een crisis-DBC geopend met het zorgtype “Crisisinterventie zonder
opname” en het blijkt dat er toch een opname benodigd is om de patiënt te
stabiliseren, moet het zorgtype voor het sluiten van de DBC gewijzigd worden.
6.3.2 Crisis registreren: Wie?
Alle behandelaren waarvan het beroep op de openingsdatum van de DBC is
opgenomen in de beroepentabel mogen binnen de DBC crisisactiviteiten
registreren.
© DBC-Onderhoud 51 │ 88

Spelregels │ v20120907
6.3.3 Crisis registreren: Wanneer?
Behandelaren mogen beginnen met registreren zodra de crisis-DBC geopend is.
Registreren van crisisactiviteiten kan direct na het uitvoeren van de activiteit of op
een later moment. Behandelaren moeten bij het registreren gebruikmaken van de
codes die op de registratiedatum in de activiteiten en verrichtingenlijst staan.
Tip: het beste is om de activiteiten zo snel mogelijk na uitvoeren van de
crisisinterventie te registreren. Dit bevordert de betrouwbaarheid en juistheid van
de geregistreerde activiteiten.
Let op: is er sprake van parallelle zorgtrajecten, dan moet de behandelaar de
geboden zorg registreren op de DBC waarop deze betrekking heeft. Het is dus niet
mogelijk om op dezelfde kalenderdagen tijd/dagen te registreren op zowel een
crisis-DBC als een reguliere DBC.
© DBC-Onderhoud 52 │ 88

Spelregels │ v20120907
7 Overige informatie
7.1 Gegevens anonimiseren
Zorgtypen die verband houden met een rechterlijke uitspraak worden niet op de
declaratie aan de verzekeraars opgenomen. De zorgtypen Rechterlijke machtiging
(RM), Rechterlijke machtiging met voorwaarden, Inbewaringstelling (IBS),
Ondertoezichtstelling (OTS) en Jeugdstrafrecht zullen bij het afleiden van de
prestatiecode worden geanonimiseerd.
7.2 Eigen bijdrage
Sinds 1 januari 2102 geldt in de ggz een eigen bijdrage. Deze wordt echter niet
geïnd bij patiënten waarbij de aanleiding tot zorg bemoeizorg is en ook niet bij
patiënten die met toepassing van de Wet Bopz behandeling ontvangen.
In verband met privacy ontvangt een zorgverzekeraar niet in alle gevallen de
informatie over het zorgtype van de patiënt. Dit betekent dat bepaalde zorgtypen
niet als zodanig voor de zorgverzekeraar inzichtelijk worden gemaakt. Voor een
zorgverzekeraar wordt daarom op een andere manier duidelijk gemaakt wanneer
er geen eigen bijdrage geïnd mag worden. Voor de zorgtypen Rechtelijke
machtiging (RM), Rechterlijke machtiging met voorwaarden en bemoeizorg geldt
dat deze de pseudocode 199 bij een initiële DBC en 299 bij een vervolg-DBC
krijgen. In het geval van het zorgtype Inbewaringstelling (IBS) krijgt de DBC de
pseudocode 199. De zorgtypen jeugdstrafrecht en OTS worden geanonimiseerd
als reguliere zorg (in het geval van initieel zorgtype) of voortgezette behandeling
(in het geval van vervolg zorgtype).
Is er sprake van zorgtype bemoeizorg (109 of 205) of een rechterlijke machtiging
op basis van de Wet Bopz (111, 116, 206 of 211)? Selecteer dan altijd dit zorgtype,
ook al komt een ander zorgtype ook in aanmerking. In dit geval wordt er namelijk
geen eigen bijdrage geïnd. Een voorbeeld van een dergelijke situatie is een patiënt
die binnenkomt met een rechterlijke machtiging op basis van een tertiaire
verwijzing.
7.3 Aanspraak van activiteiten en verrichtingen
Activiteiten die op een DBC worden geregistreerd kunnen activiteiten zijn die onder
de aanspraak van de basisverzekering vallen en activiteiten die niet onder de
aanspraak van de basisverzekering vallen.
De lijst van aanspraakbeperkingen wordt vastgesteld basis van wetgeving en
standpunten van het College voor zorgverzekeringen (CVZ). Door middel van de
declaratiecode wordt door een zorgaanbieder kenbaar gemaakt of een DBC onder
de aanspraak van de basisverzekering valt of niet. Het is zorgaanbieders niet
toegestaan om zorg die niet onder de aanspraak van de basisverzekering valt, te
Zie ook
Het uitgebreide proces van
de bepaling van verzekerde
of niet verzekerde zorg is
beschreven in het
gebruikersdocument deel 3:
Toelichting ICT
© DBC-Onderhoud 53 │ 88

Spelregels │ v20120907
declareren binnen een DBC waarvan door middel van de declaratiecode wordt
aangegeven dat deze zorg wel onder de aanspraak van de basisverzekering valt.
De tijd die wordt besteed aan activiteiten die buiten de aanspraak van de
basisverzekering vallen, wordt afgeleid naar een afzonderlijke DBC (zie
aanspraakcodetabel 13 ).
Zie ook
Codelijst:
CL_Aanspraakbeperking
(www.dbconderhoud.nl)
7.4 Overige producten (OVP)
Overige producten zijn activiteiten of verrichtingen die relevant kunnen zijn voor de
tweedelijns curatieve zorg, maar die geen onderdeel uitmaken van de DBCsystematiek.
Zorgaanbieders kunnen een OVP declareren middels de OVP-tabel.
Deze OVP-tabel staat gepubliceerd op de website van DBC-Onderhoud.
Zie ook
Tarieven en prestaties:
“Tariefbeschikking Overige
producten GGZ Zvw”
(www.nza.nl)
13 De aanspraakcodetabel pretendeert geen volledig overzicht van beperkingen te zijn. Aanspraakbeperkingen
kunnen in het loop van een jaar veranderen ten gevolge van uitspraken van het CVZ. Zo is het mogelijk dat nieuwe
aanspraakbeperkingen zullen gelden. Ook is het omgekeerde mogelijk en kunnen oude aanspraakbeperkingen
verdwijnen. Zorgaanbieders dienen hierdoor rekening te houden met eventuele nieuwe besluiten van CVZ.
© DBC-Onderhoud 54 │ 88

Spelregels │ v20120907
Bijlage 1: Activiteiten- en verrichtingenlijst 14
Activiteit
Soort
Selecteerbaar?
Mag direct?
Mag indirect?
Mag reistijd?
Mag groep?
DIAGNOSTIEK EN BEHANDELING
1 Pré-intake Tijdschrijven Ja Nee Ja Nee Ja
2 Diagnostiek Tijdschrijven Nee
2.1 Intake & screening Tijdschrijven Ja Ja Ja Ja Ja
2.2 Verwerven informatie van eerdere behandelaars Tijdschrijven Ja Ja Ja Ja Ja
2.3 Anamnese / vragenlijsten Tijdschrijven Ja Ja Ja Ja Ja
2.4 Hetero-anamnese Tijdschrijven Ja Ja Ja Ja Ja
2.5 Psychiatrisch onderzoek Tijdschrijven Ja Ja Ja Ja Ja
2.6 Psychodiagnostisch onderzoek Tijdschrijven Nee Nee Nee Nee Nee
2.6.1 Intelligentie Tijdschrijven Ja Ja Ja Ja Ja
2.6.2 Neuropsychologisch Tijdschrijven Ja Ja Ja Ja Ja
2.6.3 Persoonlijkheid Tijdschrijven Ja Ja Ja Ja Ja
2.7 Orthodidactisch onderzoek Tijdschrijven Ja Ja Ja Ja Ja
2.8 Vaktherapeutisch onderzoek Tijdschrijven Ja Ja Ja Ja Ja
2.9 Contextueel onderzoek (gezin, school, etc) Tijdschrijven Ja Ja Ja Ja Ja
2.10 Lichamelijk onderzoek Tijdschrijven Ja Ja Ja Ja Ja
2.11 Aanvullend onderzoek: lab, rad, klin.neur.) Tijdschrijven Ja Ja Ja Ja Ja
2.12 Advisering Tijdschrijven Ja Ja Ja Ja Ja
2.13 Overige diagnostische activiteiten Tijdschrijven Ja Ja Ja Ja Ja
3 Behandeling Tijdschrijven Nee
3.1 Communicatieve behandeling Tijdschrijven Nee
3.1.1 Follow up behandelcontact Tijdschrijven Nee Nee Nee Nee Nee
3.1.1.1 Patiënt individueel Tijdschrijven Ja Ja Ja Ja Nee
3.1.1.2 Patiënt in groep Tijdschrijven Ja Ja Ja Ja Ja
3.1.1.4 Systeem (gezin/paar/ouders) zonder patiënt individueel Tijdschrijven Ja Ja Ja Ja Nee
3.1.1.5 Systeem (gezin/paar/ouders) zonder patiënt in groep Tijdschrijven Ja Ja Ja Ja Ja
3.1.1.6 Systeem (gezin/paar/ouders) met patiënt individueel Tijdschrijven Ja Ja Ja Ja Nee
3.1.1.7 Systeem (gezin/paar/ouders) met patiënt in groep Tijdschrijven Ja Ja Ja Ja Ja
14 De nummering in deze tabel is naar aanleiding van de codelijst zoals deze uitgeleverd wordt door DBC-Onderhoud
(CL_Activiteit). Doordat in dit document een verdeling is gemaakt in categorieën diagnostiek en behandeling, verblijf,
dagbesteding, verrichtingen (en crisis), is deze volgorde aangehouden. De volgorde wijkt dus iets af van de
nummering van de codelijst (CL_Activiteit).
© DBC-Onderhoud 55 │ 88

Spelregels │ v20120907
Activiteit
Soort
Selecteerbaar?
Mag direct?
Mag indirect?
Mag reistijd?
Mag groep?
3.1.2 Steunend en structurerend behandelcontact Tijdschrijven Nee Nee Nee Nee Nee
3.1.2.1 Patiënt individueel Tijdschrijven Ja Ja Ja Ja Nee
3.1.2.2 Patiënt in groep Tijdschrijven Ja Ja Ja Ja Ja
3.1.2.4 Systeem (gezin/paar/ouders) zonder patiënt individueel Tijdschrijven Ja Ja Ja Ja Nee
3.1.2.5 Systeem (gezin/paar/ouders) zonder patiënt in groep Tijdschrijven Ja Ja Ja Ja Ja
3.1.2.6 Systeem (gezin/paar/ouders) met patiënt individueel Tijdschrijven Ja Ja Ja Ja Nee
3.1.2.7 Systeem (gezin/paar/ouders) met patiënt in groep Tijdschrijven Ja Ja Ja Ja Ja
3.1.3 Psychotherapie Tijdschrijven Nee Nee Nee Nee Nee
3.1.3.1 Psychoanalyse Tijdschrijven Nee Nee Nee Nee Nee
3.1.3.1.1 Patiënt individueel Tijdschrijven Ja Ja Ja Ja Nee
3.1.3.1.4 Systeem (gezin/paar/ouders) zonder patiënt individueel Tijdschrijven Ja Ja Ja Ja Nee
3.1.3.1.6 Systeem (gezin/paar/ouders) met patiënt individueel Tijdschrijven Ja Ja Ja Ja Nee
3.1.3.2 Psychodynamische psychotherapie Tijdschrijven Nee Nee Nee Nee Nee
3.1.3.2.1 Patiënt individueel Tijdschrijven Ja Ja Ja Ja Nee
3.1.3.2.2 Patiënt in groep Tijdschrijven Ja Ja Ja Ja Ja
3.1.3.2.4 Systeem (gezin/paar/ouders) zonder patiënt individueel Tijdschrijven Ja Ja Ja Ja Nee
3.1.3.2.5 Systeem (gezin/paar/ouders) zonder patiënt in groep Tijdschrijven Ja Ja Ja Ja Ja
3.1.3.2.6 Systeem (gezin/paar/ouders) met patiënt individueel Tijdschrijven Ja Ja Ja Ja Nee
3.1.3.2.7 Systeem (gezin/paar/ouders) met patiënt in groep Tijdschrijven Ja Ja Ja Ja Ja
3.1.3.3 Gedragstherapie Tijdschrijven Nee Nee Nee Nee Nee
3.1.3.3.1 Patiënt individueel Tijdschrijven Ja Ja Ja Ja Nee
3.1.3.3.2 Patiënt in groep Tijdschrijven Ja Ja Ja Ja Ja
3.1.3.3.4 Systeem (gezin/paar/ouders) zonder patiënt individueel Tijdschrijven Ja Ja Ja Ja Nee
3.1.3.3.5 Systeem (gezin/paar/ouders) zonder patiënt in groep Tijdschrijven Ja Ja Ja Ja Ja
3.1.3.3.6 Systeem (gezin/paar/ouders) met patiënt individueel Tijdschrijven Ja Ja Ja Ja Nee
3.1.3.3.7 Systeem (gezin/paar/ouders) met patiënt in groep Tijdschrijven Ja Ja Ja Ja Ja
3.1.3.4 Cognitieve gedragstherapie Tijdschrijven Nee Nee Nee Nee Nee
3.1.3.4.1 Patiënt individueel Tijdschrijven Ja Ja Ja Ja Nee
3.1.3.4.2 Patiënt in groep Tijdschrijven Ja Ja Ja Ja Ja
3.1.3.4.4 Systeem (gezin/paar/ouders) zonder patiënt individueel Tijdschrijven Ja Ja Ja Ja Nee
3.1.3.4.5 Systeem (gezin/paar/ouders) zonder patiënt in groep Tijdschrijven Ja Ja Ja Ja Ja
3.1.3.4.6 Systeem (gezin/paar/ouders) met patiënt individueel Tijdschrijven Ja Ja Ja Ja Nee
3.1.3.4.7 Systeem (gezin/paar/ouders) met patiënt in groep Tijdschrijven Ja Ja Ja Ja Ja
3.1.3.5 Interpersoonlijke therapie Tijdschrijven Nee Nee Nee Nee Nee
3.1.3.5.1 Patiënt individueel Tijdschrijven Ja Ja Ja Ja Nee
© DBC-Onderhoud 56 │ 88

Spelregels │ v20120907
Activiteit
Soort
Selecteerbaar?
Mag direct?
Mag indirect?
Mag reistijd?
Mag groep?
3.1.3.5.2 Patiënt in groep Tijdschrijven Ja Ja Ja Ja Ja
3.1.3.5.4 Systeem (gezin/paar/ouders) zonder patiënt individueel Tijdschrijven Ja Ja Ja Ja Nee
3.1.3.5.5 Systeem (gezin/paar/ouders) zonder patiënt in groep Tijdschrijven Ja Ja Ja Ja Ja
3.1.3.5.6 Systeem (gezin/paar/ouders) met patiënt individueel Tijdschrijven Ja Ja Ja Ja Nee
3.1.3.5.7 Systeem (gezin/paar/ouders) met patiënt in groep Tijdschrijven Ja Ja Ja Ja Ja
3.1.3.6 Cliëntgerichte therapie Tijdschrijven Nee Nee Nee Nee Nee
3.1.3.6.1 Patiënt individueel Tijdschrijven Ja Ja Ja Ja Nee
3.1.3.6.2 Patiënt in groep Tijdschrijven Ja Ja Ja Ja Ja
3.1.3.6.4 Systeem (gezin/paar/ouders) zonder patiënt individueel Tijdschrijven Ja Ja Ja Ja Nee
3.1.3.6.5 Systeem (gezin/paar/ouders) zonder patiënt in groep Tijdschrijven Ja Ja Ja Ja Ja
3.1.3.6.6 Systeem (gezin/paar/ouders) met patiënt individueel Tijdschrijven Ja Ja Ja Ja Nee
3.1.3.6.7 Systeem (gezin/paar/ouders) met patiënt in groep Tijdschrijven Ja Ja Ja Ja Ja
3.1.3.7 Systeemtherapie Tijdschrijven Nee Nee Nee Nee Nee
3.1.3.7.1 Patiënt individueel Tijdschrijven Ja Ja Ja Ja Nee
3.1.3.7.2 Patiënt in groep Tijdschrijven Ja Ja Ja Ja Ja
3.1.3.7.4 Systeem (gezin/paar/ouders) zonder patiënt individueel Tijdschrijven Ja Ja Ja Ja Nee
3.1.3.7.5 Systeem (gezin/paar/ouders) zonder patiënt in groep Tijdschrijven Ja Ja Ja Ja Ja
3.1.3.7.6 Systeem (gezin/paar/ouders) met patiënt individueel Tijdschrijven Ja Ja Ja Ja Nee
3.1.3.7.7 Systeem (gezin/paar/ouders) met patiënt in groep Tijdschrijven Ja Ja Ja Ja Ja
3.1.3.8 Overig psychotherapie Tijdschrijven Nee Nee Nee Nee Nee
3.1.3.8.1 Patiënt individueel Tijdschrijven Ja Ja Ja Ja Nee
3.1.3.8.2 Patiënt in groep Tijdschrijven Ja Ja Ja Ja Ja
3.1.3.8.4 Systeem (gezin/paar/ouders) zonder patiënt individueel Tijdschrijven Ja Ja Ja Ja Nee
3.1.3.8.5 Systeem (gezin/paar/ouders) zonder patiënt in groep Tijdschrijven Ja Ja Ja Ja Ja
3.1.3.8.6 Systeem (gezin/paar/ouders) met patiënt individueel Tijdschrijven Ja Ja Ja Ja Nee
3.1.3.8.7 Systeem (gezin/paar/ouders) met patiënt in groep Tijdschrijven Ja Ja Ja Ja Ja
3.1.4 Overige (communicatieve) behandeling Tijdschrijven Nee Nee Nee Nee Nee
3.1.4.1 Patiënt individueel Tijdschrijven Ja Ja Ja Ja Nee
3.1.4.2 Patiënt in groep Tijdschrijven Ja Ja Ja Ja Ja
3.1.4.4 Systeem (gezin/paar/ouders) zonder patiënt individueel Tijdschrijven Ja Ja Ja Ja Nee
3.1.4.5 Systeem (gezin/paar/ouders) zonder patiënt in groep Tijdschrijven Ja Ja Ja Ja Ja
3.1.4.6 Systeem (gezin/paar/ouders) met patiënt individueel Tijdschrijven Ja Ja Ja Ja Nee
3.1.4.7 Systeem (gezin/paar/ouders) met patiënt in groep Tijdschrijven Ja Ja Ja Ja Ja
3.2 Farmacotherapie Tijdschrijven Ja Ja Ja Ja Ja
© DBC-Onderhoud 57 │ 88

Spelregels │ v20120907
Activiteit
Soort
Selecteerbaar?
Mag direct?
Mag indirect?
Mag reistijd?
Mag groep?
3.3 Fysische therapie Tijdschrijven Nee Nee Nee Nee Nee
3.3.1 Electroconvulsietherapie Tijdschrijven Ja Ja Ja Ja Ja
3.3.2 Lichttherapie Tijdschrijven Ja Ja Ja Ja Ja
3.3.3 Transcraniële magnetische stimulatie Tijdschrijven Ja Ja Ja Ja Ja
3.3.4 Overig behandeling fysische technieken Tijdschrijven Ja Ja Ja Ja Ja
3.3.5 Deep brain stimulation Tijdschrijven Ja Ja Ja Ja Ja
3.3.6 Neurofeedback Tijdschrijven Ja Ja Ja Ja Ja
3.4 Vaktherapie Tijdschrijven Nee Nee Nee Nee Nee
3.4.1 Creatieve therapie (drama, beeldend, muziek, dans, etc) Tijdschrijven Nee Nee Nee Nee Nee
3.4.1.1 Patiënt individueel Tijdschrijven Ja Ja Ja Ja Nee
3.4.1.2 Patiënt in groep Tijdschrijven Ja Ja Ja Ja Ja
3.4.1.4 Systeem (gezin/paar/ouders) zonder patiënt individueel Tijdschrijven Ja Ja Ja Ja Nee
3.4.1.5 Systeem (gezin/paar/ouders) zonder patiënt in groep Tijdschrijven Ja Ja Ja Ja Ja
3.4.1.6 Systeem (gezin/paar/ouders) met patiënt individueel Tijdschrijven Ja Ja Ja Ja Nee
3.4.1.7 Systeem (gezin/paar/ouders) met patiënt in groep Tijdschrijven Ja Ja Ja Ja Ja
3.4.2 Psychomotorische therapie (beweging, expressie) Tijdschrijven Nee Nee Nee Nee Nee
3.4.2.1 Patiënt individueel Tijdschrijven Ja Ja Ja Ja Nee
3.4.2.2 Patiënt in groep Tijdschrijven Ja Ja Ja Ja Ja
3.4.2.4 Systeem (gezin/paar/ouders) zonder patiënt individueel Tijdschrijven Ja Ja Ja Ja Nee
3.4.2.5 Systeem (gezin/paar/ouders) zonder patiënt in groep Tijdschrijven Ja Ja Ja Ja Ja
3.4.2.6 Systeem (gezin/paar/ouders) met patiënt individueel Tijdschrijven Ja Ja Ja Ja Nee
3.4.2.7 Systeem (gezin/paar/ouders) met patiënt in groep Tijdschrijven Ja Ja Ja Ja Ja
3.4.3 Vaktherapie overig Tijdschrijven Nee Nee Nee Nee Nee
3.4.3.1 Patiënt individueel Tijdschrijven Ja Ja Ja Ja Nee
3.4.3.2 Patiënt in groep Tijdschrijven Ja Ja Ja Ja Ja
3.4.3.4 Systeem (gezin/paar/ouders) zonder patiënt individueel Tijdschrijven Ja Ja Ja Ja Nee
3.4.3.5 Systeem (gezin/paar/ouders) zonder patiënt in groep Tijdschrijven Ja Ja Ja Ja Ja
3.4.3.6 Systeem (gezin/paar/ouders) met patiënt individueel Tijdschrijven Ja Ja Ja Ja Nee
3.4.3.7 Systeem (gezin/paar/ouders) met patiënt in groep Tijdschrijven Ja Ja Ja Ja Ja
3.5 Fysiotherapie Tijdschrijven Nee Nee Nee Nee Nee
3.5.1 Patiënt individueel Tijdschrijven Ja Ja Ja Ja Nee
3.5.2 Patiënt in groep Tijdschrijven Ja Ja Ja Ja Ja
3.5.6 Systeem (gezin/paar/ouders) met patiënt individueel Tijdschrijven Ja Ja Ja Ja Nee
3.5.7 Systeem (gezin/paar/ouders) met patiënt in groep Tijdschrijven Ja Ja Ja Ja Ja
© DBC-Onderhoud 58 │ 88

Spelregels │ v20120907
Activiteit
Soort
Selecteerbaar?
Mag direct?
Mag indirect?
Mag reistijd?
Mag groep?
3.6 Ergotherapie Tijdschrijven Nee Nee Nee Nee Nee
3.6.1 Patiënt individueel Tijdschrijven Ja Ja Ja Ja Nee
3.6.2 Patiënt in groep Tijdschrijven Ja Ja Ja Ja Ja
3.6.6 Systeem (gezin/paar/ouders) met patiënt individueel Tijdschrijven Ja Ja Ja Ja Nee
3.6.7 Systeem (gezin/paar/ouders) met patiënt in groep Tijdschrijven Ja Ja Ja Ja Ja
4 Begeleiding Tijdschrijven Nee
4.1 Activerend begeleidingscontact Tijdschrijven Nee Nee Nee Nee Nee
4.1.1 Patiënt individueel Tijdschrijven Ja Ja Ja Ja Nee
4.1.2 Patiënt in groep Tijdschrijven Ja Ja Ja Ja Ja
4.1.4 Systeem (gezin/paar/ouders) zonder patiënt individueel Tijdschrijven Ja Ja Ja Ja Nee
4.1.5 Systeem (gezin/paar/ouders) zonder patiënt in groep Tijdschrijven Ja Ja Ja Ja Ja
4.1.6 Systeem (gezin/paar/ouders) met patiënt individueel Tijdschrijven Ja Ja Ja Ja Nee
4.1.7 Systeem (gezin/paar/ouders) met patiënt in groep Tijdschrijven Ja Ja Ja Ja Ja
4.2 Ondersteunend begeleidingscontact Tijdschrijven Nee Nee Nee Nee Nee
4.2.1 Patiënt individueel Tijdschrijven Ja Ja Ja Ja Nee
4.2.2 Patiënt in groep Tijdschrijven Ja Ja Ja Ja Ja
4.2.4 Systeem (gezin/paar/ouders) zonder patiënt individueel Tijdschrijven Ja Ja Ja Ja Nee
4.2.5 Systeem (gezin/paar/ouders) zonder patiënt in groep Tijdschrijven Ja Ja Ja Ja Ja
4.2.6 Systeem (gezin/paar/ouders) met patiënt individueel Tijdschrijven Ja Ja Ja Ja Nee
4.2.7 Systeem (gezin/paar/ouders) met patiënt in groep Tijdschrijven Ja Ja Ja Ja Ja
5 Verpleging Tijdschrijven Nee
5.1 Verpleging Tijdschrijven Ja Ja Ja Ja Ja
7 Algemeen indirecte tijd Tijdschrijven Nee
7.1 Zorgcoördinatie Tijdschrijven Ja Nee Ja Nee Ja
7.2 No show Tijdschrijven Ja Nee Nee Ja Ja
7.3 Interne patiëntbespreking (MDO) Tijdschrijven Ja Nee Ja Nee Ja
7.4 Extern overleg met derden (buiten de instelling) Tijdschrijven Ja Nee Ja Nee Ja
7.5 Verslaglegging algemeen (b.v. correspondentie, brief) Tijdschrijven Ja Nee Ja Nee Ja
7.6 Activiteiten ivm juridische procedures (b.v. IBS, Bopz) Tijdschrijven Ja Nee Ja Nee Ja
7.7 Regelen tolken Tijdschrijven Ja Nee Ja Nee Ja
© DBC-Onderhoud 59 │ 88

Spelregels │ v20120907
Activiteit
Soort
Selecteerbaar?
Mag direct?
Mag indirect?
Mag reistijd?
Mag groep?
CRISIS
6 Crisisinterventie Tijdschrijven Nee
6.1 Crisiscontact binnen kantooruren Tijdschrijven Ja Ja Ja Ja Ja
6.2 Crisiscontact buiten kantooruren Tijdschrijven Ja Ja Ja Ja Ja
6.3 Intake en screening crisisinterventie Tijdschrijven Ja Ja Ja Ja Ja
6.4 Psychiatrisch onderzoek crisisinterventie Tijdschrijven Ja Ja Ja Ja Ja
6.5 Farmacotherapie crisisinterventie Tijdschrijven Ja Ja Ja Ja Ja
6.6 Steunend en structurerend crisiscontact Tijdschrijven Ja Ja Ja Ja Ja
VERBLIJF
8 Verblijf (per verblijfsdag) Verblijfsdag Nee
8.8 Verblijf met overnachting (24-uurs verblijf) Verblijfsdag Nee Nee Nee Nee Nee
8.8.01 Deelprestatie verblijf A (Lichte verzorgingsgraad) Verblijfsdag Ja Nee Nee Nee Nee
8.8.02 Deelprestatie verblijf B (Beperkte verzorgingsgraad) Verblijfsdag Ja Nee Nee Nee Nee
8.8.03 Deelprestatie verblijf C (Matige verzorgingsgraad) Verblijfsdag Ja Nee Nee Nee Nee
8.8.04 Deelprestatie verblijf D (Gemiddelde verzorgingsgraad) Verblijfsdag Ja Nee Nee Nee Nee
8.8.05 Deelprestatie verblijf E (Intensieve verzorgingsgraad) Verblijfsdag Ja Nee Nee Nee Nee
8.8.06 Deelprestatie verblijf F (Extra intensieve verzorgingsgraad) Verblijfsdag Ja Nee Nee Nee Nee
8.8.07 Deelprestatie verblijf G (Zeer intensieve verzorgingsgraad) Verblijfsdag Ja Nee Nee Nee Nee
8.9 Verblijf zonder overnachting Verblijfsdag Nee Nee Nee Nee Nee
8.9.01 Deelprestatie Verblijf zonder overnachting Verblijfsdag Ja Nee Nee Nee Nee
DAGBESTEDING
9 Dagbesteding Dagbesteding Nee
9.1 Dagbesteding sociaal (ontmoeting) Dagbesteding Ja Nee Nee Nee Nee
9.2 Dagbesteding activering (dagactiviteiten) Dagbesteding Ja Nee Nee Nee Nee
9.3 Dagbesteding educatie Dagbesteding Ja Nee Nee Nee Nee
9.4 Dagbesteding arbeidsmatig Dagbesteding Ja Nee Nee Nee Nee
9.5 Dagbesteding overig Dagbesteding Ja Nee Nee Nee Nee
© DBC-Onderhoud 60 │ 88

Spelregels │ v20120907
Activiteit
Soort
Selecteerbaar?
Mag direct?
Mag indirect?
Mag reistijd?
Mag groep?
VERRICHTINGEN
10 Verrichting Verrichting Nee
10.1 Electroconvulsietherapie Verrichting Ja Nee Nee Nee Nee
10.2 Ambulante methadon (medicijn, registratie per maand) Verrichting Ja Nee Nee Nee Nee
10.3 Beschikbaarheidcomponent 24-uurs crisiszorg Verrichting Ja Nee Nee Nee Nee
© DBC-Onderhoud 61 │ 88

Spelregels │ v20120907
Bijlage 2: Definities activiteiten en
verrichtingen
In deze bijlage zijn de definities opgenomen van de activiteiten en verrichtingen. In bijlage 1 is een lijst
met activiteiten en verrichtingen opgenomen.
Diagnostiek en behandeling
1. Pré-intake
Op deze activiteit wordt de indirect patiëntgebonden tijdsbesteding geschreven die wordt besteed aan patiënten voorafgaand
aan de intake. Het is mogelijk dat een DBC met alleen pré-intake niet leidt tot een vervolgtraject en dus niet verder getypeerd zal
worden. De DBC kan dan worden afgesloten met reden van sluiten pré-intake, intake of diagnostiek.
Voorbeelden zijn: een patiënt proberen te bereiken voor een eerste afspraak, overleg met de verwijzer over de geschiktheid voor
verwijzing van een potentiële patiënt. Onder pré-intake mogen geen activiteiten in het kader van openbare ggz of preventie
worden geschreven. Op pré-intake kan alleen indirect patiëntgebonden tijd worden geregistreerd.
2. Diagnostiek
Dit onderdeel omvat alle activiteiten gericht op verduidelijking van de klachten en van de zorgvraag.
Onder diagnostiek onderscheiden we de volgende activiteiten:
1. Intake/screening: alle (gespreks)activiteiten gericht op verduidelijking van de klachten en van de zorgvraag.
2. Verwerven informatie van eerdere behandelaars.
3. Anamnese: het verzamelen van alle noodzakelijke diagnostische informatie bij de patiënt middels gesprekken en
vragenlijsten.
4. Hetero-anamnese: het verzamelen van alle noodzakelijke diagnostische informatie bij de partner, familie of andere
relaties van de patiënt middels gesprekken en vragenlijsten.
5. Psychiatrisch onderzoek.
6. Psychodiagnostisch onderzoek (intelligentie, neuropsychologisch, persoonlijkheid).
7. Orthodidactisch onderzoek.
8. Vaktherapeutisch onderzoek.
9. Contextueel onderzoek (gezin, school, et cetera): inschatten van de invloed/beperkingen/mogelijkheden van gezin,
school of andere voor het kind/de jeugdige betekenisvolle milieus.
10. Lichamelijk onderzoek.
11. Aanvullend onderzoek (laboratorium, radiologie, klinische neurofysiologie, nucleaire geneeskunde). De behandelaar
registreert de patiëntgebonden tijd die hij besteedt aan het aanvragen en (laten) uitvoeren van aanvullend onderzoek.
12. Advisering: diagnostische bevindingen en beleidsadvies bespreken met betrokkenen en in gezamenlijkheid bepalen
van het verdere beleid.
13. Overige diagnostische activiteiten.
Op deze activiteiten wordt alle daarmee samenhangende direct en indirect patiëntgebonden tijd geschreven.
© DBC-Onderhoud 62 │ 88

Spelregels │ v20120907
3. Behandeling
Artikel 2.4 Bzv
1. Geneeskundige zorg omvat zorg zoals huisartsen, medisch-specialisten, klinisch-psychologen en verloskundigen die plegen
te bieden (…).
Communicatieve behandeling
Hieronder wordt iedere vorm van behandeling verstaan waarbij communicatie op zichzelf het belangrijkste instrument is om tot
vermindering van klachten of symptomen te komen. Het begrip omvat wat vroeger ook wel ‘gespreksbehandeling’ werd
genoemd, maar biedt tevens ruimte voor elektronische of schriftelijke communicatie en voor non-verbale
communicatietechnieken. De categorie communicatieve behandeling is onderverdeeld in de volgende groepen:
• Follow-up behandelingscontact: hierbij wordt het beloop van de klachten en symptomen vastgelegd in het vervolg op
een eerder ingestelde behandeling van welke soort dan ook. Zo nodig wordt de eerder ingestelde behandeling
aangepast en worden adviezen gegeven met betrekking tot het dagelijks functioneren van de patiënt.
• Steunend en structurerend behandelingscontact: ter vermindering van klachten en symptomen en verandering van
habituele gedragspatronen, wordt gericht gebruik gemaakt van empathie, confrontatie, cognitieve herordening en
gedragsveranderende technieken.
• Psychotherapie: is opgesplitst in een aantal mogelijke soorten psychotherapie. Met name die vormen zijn genoemd
die steunen op de uitkomsten van wetenschappelijk onderzoek of op de professionele traditie. Daarnaast is een
categorie ‘overig’ opgenomen (denk bijvoorbeeld aan vormen van psychotherapie die niet in de registratielijst worden
genoemd zoals kinderpsychotherapie, familieopstellingen, milieutherapie et cetera).
• Overige (communicatieve) behandelcontacten betreffen alle activiteiten die vallen onder communicatieve behandeling
maar niet zijn te plaatsen onder de hierboven genoemde groepen. Onder deze categorie kunnen we onder andere de
volgende activiteiten rekenen: psycho-educatie, training patiënten, ouder-groepstraining, videohometraining,
instructies, et cetera. Ook de somatische activiteiten en logopedie kunnen onder deze activiteit worden
weggeschreven.
Op deze activiteiten wordt alle daarmee samenhangende patiëntgebonden tijd geschreven. Preventieve activiteiten die in het
kader van het behandeltraject van de patiënt plaatsvinden, kunnen worden weggeschreven als directe tijd onder overige
(communicatieve) behandelcontacten bijvoorbeeld leefstijltraining, educatieve behandeling et cetera.
Farmacotherapie
Farmacotherapie betreft de medicamenteuze behandeling van psychiatrische en somatische aandoeningen bij patiënten (zowel
klinisch als ambulant). Op deze activiteit wordt de directe en indirect patiëntgebonden tijd geschreven met betrekking tot het
voorschrijven en toepassen van farmacotherapie (het consult).
Fysische therapie
Dit betreft de behandeling met behulp van fysische technieken. Daarbij worden fysische stimuli (zoals elektriciteit, magnetische
golven et cetera) op (delen van) de hersenen gericht. De toediening van de stimuli kan binnen de schedel plaatsvinden, door de
schedel heen of via afferente zenuwbanen. Deze vormen van behandeling zijn sterk in ontwikkeling. De volgende vormen van
fysische therapie zijn opgenomen:
• Electroconvulsietherapie
• Lichttherapie
• Transcraniele magnetische stimulatie
• Overig behandeling fysische technieken
© DBC-Onderhoud 63 │ 88

Spelregels │ v20120907
• Deep brain stimulation
• Neurofeedback
De behandelaren registreren de door hen bestede patiëntgebonden tijd op deze activiteiten. Voor electroconvulsietherapie geldt
dat de materiële kosten en de inzet van beroepen die niet voorkomen op de beroepentabel (bijvoorbeeld anesthesist,
verkoeververpleegkundige) in kaart worden gebracht via registratie van een verrichting/behandeling ECT.
Vaktherapie
Vaktherapie is een verzamelnaam voor behandelingen die worden gekenmerkt door het non-verbale en ervaringsgerichte
karakter. We onderscheiden daarbinnen de tijdsbesteding aan de volgende activiteiten:
• Creatieve therapie, zoals dramatherapie, beeldende therapie, muziek- en danstherapie.
• Psychomotorische therapie, gericht op één of meerdere componenten van de elementen beweging, expressie en
interactie.
Op deze activiteit wordt de patiëntgebonden tijd geschreven met betrekking tot het toepassen van vaktherapie.
Fysiotherapie
Op deze activiteit wordt de patiëntgebonden tijd geschreven met betrekking tot fysiotherapeutische behandeling zoals bedoeld in
de NZa-tarievenlijst ziekenhuizen.
Ergotherapie
Op deze activiteit wordt de patiëntgebonden tijd geschreven met betrekking tot ergotherapeutische behandeling zoals bedoeld in
de NZa-tarievenlijst ziekenhuizen.
© DBC-Onderhoud 64 │ 88

Spelregels │ v20120907
4. Begeleiding
Begeleiding betreft methodisch verantwoorde beïnvloeding (doelgericht, bewust, procesmatig en systematisch) van een patiënt
of patiëntsysteem, waarbij de verantwoording ligt bij de patiënt. In tegenstelling tot behandeling is het niet gericht op
fundamentele verbetering maar op emotionele opvang, herstel of verbetering in sociaal functioneren geplaatst tegen de
achtergrond van een reëel perspectief.
Activerende begeleiding
Activerende begeleiding omvat door een instelling te verlenen activerende activiteiten gericht op het herstel of voorkomen van
verergering van gedrags- of psychische problematiek.
Ondersteunende begeleiding
Ondersteunende begeleiding (OB) omvat ondersteunende activiteiten in verband met een psychiatrische aandoening of
beperking, gericht op bevordering of behoud van zelfredzaamheid of bevordering van de integratie van de verzekerde in de
samenleving, te verlenen door een instelling. In de meeste gevallen zal OB niet onder de tweedelijns curatieve ggz vallen. Het
College voor Zorgverzekeringen geeft aan dat alleen de OB onder de Zorgverzekeringswet valt als deze strikt noodzakelijk is om
de behandeling te laten slagen. OB is in dat geval namelijk een onlosmakelijk onderdeel van de behandeling (geneeskundige
zorg) en dit betekent dat de behandelaar ook de OB direct aanstuurt. OB kan in dit geval naast de behandelactiviteit
geregistreerd worden op de DBC van de betreffende patiënt.
Pré-intake, intake en diagnostiek zijn onderdeel van de Zorgverzekeringswet. Deze activiteiten kunnen te allen tijde gevat
worden in een DBC. Mocht de diagnosestelling leiden tot enkel Ondersteunende begeleidingscontacten (al dan niet in
combinatie met pré-intake en/of intake/diagnostiek en/of algemeen indirecte tijd en/of dagbesteding en/of verblijf zonder
overnachting) dan wordt de DBC afgekeurd in de validatie. De DBC kan dan, mits de ondersteunende begeleidingscontacten
zijn verwijderd, worden gesloten (afsluitreden 5).
5. Verpleging
Verpleging
Verpleging in het kader van de Zvw kan als onderdeel van geneeskundige zorg (artikel 2.4 Bzv) voorkomen. Werkzaamheden
die verpleegkundigen verrichten in het kader van geneeskundige zorg, behoren tot de prestatie geneeskundige zorg. In artikel
2.10 Bzv wordt er op gewezen dat verpleging een onderdeel kan zijn van verblijf. Tot slot is verpleging als afzonderlijke prestatie
mogelijk in verband met medisch-specialistische zorg, maar zonder verblijf (artikel 2.11 Bzv).
7. Algemeen indirecte tijd
Zorgcoördinatie
Zorgcoördinatie heeft ten doel om alle zorg die een individuele patiënt van de eigen instelling met complexe problematiek op
enig moment nodig zou kunnen hebben voor hem/haar beschikbaar te kunnen maken en op elkaar af te stemmen. De
tijdsbesteding aan alle activiteiten die in dit kader ten behoeve van deze individuele patiënt worden uitgevoerd, wordt op deze
activiteit geregistreerd. Behandelaren kunnen hun tijd op de activiteit zorgcoördinatie verantwoorden indien er sprake is van
coördinerende activiteiten ten behoeve van de patiënt ‘over de muren van de afdeling of instelling heen’. Dit kan betrekking
hebben op:
• ofwel coördineren van de zorg van verschillende behandelaren of afdelingen binnen een instelling;
• ofwel coördineren van de zorg van de eigen zorginstelling en andere zorginstellingen en instanties.
Alle overige coördinerende activiteiten die direct samenhangen met het uitvoeren van de op deze lijst genoemde activiteiten en
© DBC-Onderhoud 65 │ 88

Spelregels │ v20120907
verrichtingen, vallen hier dus niet onder. Tevens vallen hier niet onder de coördinerende activiteiten die voor groepen patiënten
of voor de gehele instelling worden uitgevoerd.
No show
Het komt voor dat patiënten niet verschijnen op gemaakte afspraken zodat er “loze ruimte” ontstaat in de agenda van de
behandelaar. Dit wordt ook wel aangeduid als “No show”. No show is een gepland patiëntcontact met een behandelaar, waarop
de patiënt niet verschijnt, terwijl de patiënt niet binnen een (werkdag) termijn van 24 uur voorafgaand aan de afspraak heeft
afgezegd. Voor het registreren van No show gelden volgende regels:
• Op de activiteit No show mag geen (in)directe tijd geschreven worden.
• In geval van No show mag alleen reistijd als indirecte tijd worden geschreven. In dit geval gaat de behandelaar op
huisbezoek en blijkt de patiënt om welke reden dan ook niet thuis te zijn/open te doen. Deze “verloren” reistijd kan
geregistreerd worden.
Interne patiëntbespreking (MDO)
Onder een interne patiëntbespreking verstaan we de tijdsbesteding van een behandelaar aan het voeren van overleg met
collega-behandelaren (dus binnen de eigen instelling) over de hulpverlening aan patiënten ter voorbereiding of naar aanleiding
van de uitvoering van een activiteit of verrichting. Ten aanzien van de interne patiëntenbespreking, (het multidisciplinair overleg)
geldt dat veelal sprake is van een groepsgewijze bespreking. Meerdere behandelaren bespreken meerdere patiënten tijdens een
overleg. Alle behandelaren registreren de totale bestede tijd (totale duur van het MDO) op deze activiteit. Deze tijd wordt
verdeeld over de DBC’s van alle tijdens het MDO besproken patiënten.
Voorbeeld
Er vindt een MDO plaats met drie behandelaren waar zes patiënten aan bod komen. Het MDO duurt 60 minuten. De drie
behandelaren verdelen nu elk het door hen bestede uur MDO over alle zes besproken patiënten. Dat wil zeggen dat elke patiënt
10 minuten tijd krijgt bijgeschreven van elk van de drie behandelaren (dit betekent dat in totaal 30 minuten MDO wordt
geregistreerd per DBC van de besproken patiënten). Feitelijk geldt hier de spelregel voor groepsbehandeling waarbij in dit geval
meerdere behandelaren betrokken zijn.
Extern overleg
De tijdsbesteding van een behandelaar die is gemoeid met het voeren van overleg met derden (dus buiten de eigen instelling)
over de hulpverlening of naar aanleiding daarvan (bijvoorbeeld: een consult dat plaatsvindt tussen een behandelaar en een
leraar over een kind dat in behandeling is).
Verslaglegging algemeen
Verslaglegging algemeen zoals correspondentie over of namens de patiënt of een ontslagbrief.
Activiteiten i.v.m. juridische procedures (IBS, Bopz)
Administratieve activiteiten, correspondentie, et cetera in verband met juridische of gerechtelijke procedures van een patiënt.
Regelen tolken
De tijdsbesteding van een behandelaar die is gemoeid met het regelen van een tolk voor een activiteit of verrichting die face-toface
wordt uitgevoerd. Met betrekking tot het regelen van een doventolk kan er algemeen indirecte tijd geregistreerd kan worden
echter uitsluitend voor ‘niet planbare’ zorg.
© DBC-Onderhoud 66 │ 88

Spelregels │ v20120907
Crisis
6. Crisisinterventie
Deze activiteiten kunnen geregistreerd worden als er sprake is van een crisisinterventie. Alleen instellingen met een 24-uurs
crisisdienst met een regionale functie kunnen deze activiteiten registreren. De crisiszorg die deze crisisdiensten leveren wordt
onder andere gekenmerkt door de niet planbaarheid van zorg. De geleverde crisiszorg heeft het doel de crisissituatie van de
patiënt zo spoedig mogelijk te stabiliseren. Een patiënt kan vervolgens (1) geen (tweedelijns)zorg meer nodig hebben; (2) een
regulier zorgtraject starten; (3) een regulier zorgtraject vervolgen.
Er is sprake van crisis indien:
- spoedeisende hulp noodzakelijk is (binnen 24 uur) en er sprake is van onverwachte en onvoorspelbare gebeurtenissen
waardoor sprake is van dreigende suïcide, ernstige gedragsproblemen, problemen met openbare orde, wegvallende
steunfactoren, Bopz-opname;
- er sprake is van kortstondigheid;
- er primair sprake is van een opvangende/beschermende voorziening en niet een individueel behandelaanbod.
Crisiscontact binnen kantooruren
Een patiëntgebonden contact bij acute en/of niet-geplande problematiek, dat plaatsvindt in het kader van de 7x24-uurs dienst op
maandag tot en met vrijdag, niet zijnde een feestdag, waarbij de (indirect of direct) patiëntgebonden tijd 50% of meer valt binnen
de periode van 08.00 - 18.00 uur.
Crisiscontact buiten kantooruren
Een patiëntgebonden contact bij acute en/of niet-geplande problematiek, dat plaatsvindt in het kader van de 7x24-uurs dienst op
zaterdagen, zondagen en feestdagen en ieder patiëntgebonden contact bij acute problematiek in het kader van de 7x24-uurs
dienst op werkdagen waarbij de (indirect of direct) patiëntgebonden tijd voor meer dan 50% valt buiten de periode van 08.00-
18.00 uur.
Intake en screening crisisinterventie
Alle (gesprek)activiteiten gericht op verduidelijking van de klachten en van de crisisinterventie.
Psychiatrisch onderzoek crisisinterventie
Alle activiteiten in het kader van een psychiatrisch onderzoek tijdens de intake van de crisisinterventie, ter ondersteuning van de
gegevensverzameling.
Farmacotherapie crisisinterventie
Farmacotherapie betreft de medicamenteuze behandeling van psychiatrische en somatische aandoeningen bij patiënten tijdens
een crisisinterventie. Op deze activiteit wordt de directe en indirect patiëntgebonden tijd geschreven met betrekking tot het
voorschrijven en toepassen van farmacotherapie.
Steunend en structurerend crisiscontact
Dit contact is vooral gericht op de stabilisatie van de patiënt tijdens de crisisinterventie en op het voorkomen van verergering van
gedrag- of psychische problematiek.
© DBC-Onderhoud 67 │ 88

Spelregels │ v20120907
Verblijf
Verblijf met overnachting (24-uurs verblijf)
Verblijf inclusief overnachtingen wordt geregistreerd in aanwezigheidsdagen. Er is sprake van aanwezigheid indien de patiënt
gedurende de dag aanwezig is in de instelling. Indien de patiënt na 20.00 uur wordt opgenomen kan geen verblijfsdag meer
worden geregistreerd. De patiënt is dan niet gedurende de dag aanwezig geweest.
Afwezigheidsdagen (bijvoorbeeld voor weekend- of vakantieverlof) worden niet geregistreerd op de DBC van de patiënt.
Artikel 2.10 Bzv
1. Verblijf omvat verblijf gedurende een ononderbroken periode van ten hoogste 365 dagen, dat medisch noodzakelijk is in
verband met de geneeskundige zorg, bedoeld in artikel 2.4, al dan niet gepaard gaande met verpleging, verzorging of
paramedische zorg.
2. Een onderbreking van ten hoogste dertig dagen wordt niet als onderbreking beschouwd, maar deze dagen tellen niet mee
voor de berekening van de 365 dagen.
3. In afwijking van het tweede lid tellen onderbrekingen wegens weekend- en vakantieverlof wel mee voor de berekening van de
365 dagen.
Verblijf zonder overnachting
Verblijf zonder overnachtingen (VZO) wordt geregistreerd in aanwezigheidsdagen. Er is sprake van aanwezigheid indien de
patiënt een aantal uur aanwezig is, gemiddeld tussen 9.00 en 17.00 uur. De patiënt ontvangt gedurende de dag diverse vormen
van diagnostiek en behandeling, maar verblijft ’s nachts niet in de instelling. Deze deelprestatie is bedoeld voor patiënten waarbij
ondersteuning van verblijf met een VOV-functie noodzakelijk is voor een goed verloop van de diagnostiek en behandeling. VZO
mag alleen geregistreerd worden, indien er voldaan is aan de registratie van minimaal twee direct patiëntgebonden activiteiten in
de hoofdgroep diagnostiek en/of behandeling of de verrichting ECT. Is dit niet het geval, valt de DBC uit in de validatie.
Dagbesteding
9. Dagbesteding
Dagbesteding wordt geregistreerd op basis van uren aanwezigheid.
Dagbesteding sociaal (ontmoeting)
De meest basale functie van een dagactiviteitencentrum is de ontmoetingsfunctie. De inloopfunctie is de meest ‘laagdrempelige’
functie in het kader van dag- en arbeidsmatige activiteiten. Het gaat dan ook vooral over de beschikbaarheidfunctie. Dat
betekent dat aan deelnemers over het algemeen geen stringente eisen worden gesteld voor wat betreft de deelname aan de
inloop.
Dagbesteding activering
Dit gaat verder dan alleen anderen ontmoeten en betreft deelname aan recreatieve, creatieve of sportieve activiteiten. Tekenen
en schilderen bijvoorbeeld, maar ook gipsgieten, kleding maken, tuinieren, voetballen, zwemmen of sjoelen. (Re)creatieve
activiteiten worden over het algemeen groepsgewijs aangeboden. De deelname is niet verplicht, maar wel minder vrijblijvend
dan bij de inloop. Het aantal patiënten varieert per type (re)creatieve activiteit van enkele patiënten tot wel twintig. Voor
incidentele activiteiten, bijvoorbeeld jaarlijkse uitstapjes, kan het aantal patiënten nog groter zijn.
Dagbesteding educatie
Te denken valt aan een computercursus, een cursus boekbinden, lijsten maken, gitaarspelen, tekenen, bloemschikken, drama
© DBC-Onderhoud 68 │ 88

Spelregels │ v20120907
en toneel enzovoorts. Ook bij de educatieve activiteiten is er over het algemeen sprake van een vast weekprogramma en een
groepsgewijs aanbod. Deelname is niet verplicht, maar het is de bedoeling dat de patiënten er iets van opsteken en daarom is
deelname minder vrijblijvend dan bij de recreatieve activiteiten.
Dagbesteding arbeidsmatig
Arbeidsmatige activiteiten zijn gestructureerde activiteiten. Begeleiders en deelnemers maken afspraken over de
werkzaamheden die verricht zullen worden. De activiteiten zijn gericht op het opdoen van arbeidsvaardigheden en -ervaring. De
zorginstelling kan een functie vervullen in de begeleiding van patiënten die aan het werk willen in het reguliere arbeidsproces.
Het gaat hierbij om onbetaalde werkzaamheden, soms wordt een beperkte onkostenvergoeding verstrekt. Er zijn duidelijke
afspraken gemaakt over het aantal dagdelen dat de patiënt werkzaam is en het tijdstip waarop de werkzaamheden verricht
worden. De volgende punten zijn hierbij van belang:
- arbeidsmatige activiteiten hebben betekenis in het kader van persoonlijke ontplooiing en verkenning van individuele
mogelijkheden (bijvoorbeeld gericht op het opdoen van arbeidservaring of op het toeleiden naar een (on-)betaalde
baan);
- arbeidsmatige activiteiten zijn gericht op het aanleren en/of onderhouden van arbeidsvaardigheden (het DAC als
stimulerend oefenmilieu);
- arbeidsmatige activiteiten zijn gericht op persoonlijk en maatschappelijk herstel van mensen met psychiatrische en/of
psychische problemen en dragen op die manier bij aan de bevordering van maatschappelijke (her)integratie;
- arbeidsmatige activiteiten hebben een stabiliserend effect op het dagelijks leven van de patiënten en dragen op die
manier bij aan het voorkomen van isolement, terugval en decompensatie.
Essentieel voor arbeidsmatige activiteiten is:
- dat er een overeenkomst (mondeling dan wel schriftelijk) bestaat tussen de individuele patiënt en de organisatie
waarin geregeld is wat er van elkaar wordt verwacht;
- dat er sprake is van activiteiten die gericht zijn op een toeleidingstraject naar (betaalde of onbetaalde) arbeid in een
andere setting of dat er sprake is van arbeidsmatige activiteiten als dagbesteding die plaats blijven vinden in het
activiteitencentrum.
Dagbesteding overig
Alle dagbesteding die niet onder dagbesteding sociaal, activering, educatie of arbeidsmatig valt, maar wel wordt ingezet in het
kader van de behandeling van een patiënt met een bepaalde priamaire diagnose, kan onder dagbesteding overig worden
geregistreerd.
Pré-intake, intake en diagnostiek zijn onderdeel van de Zorgverzekeringswet. Deze activiteiten kunnen ten alle tijden gevat
worden in een DBC. Mocht de diagnosestelling leiden tot enkel dagbesteding (al dan niet met Ondersteunende
begeleidingscontacten), dan kan er geen aanspraak gemaakt worden op de Zvw en dient de DBC te worden afgesloten met
afsluitreden 5. Een DBC met dagbesteding (al dan niet in combinatie met pré-intake en/of intake/diagnostiek en/of algemeen
indirecte tijd en/of ondersteunende begeleidingscontacten en/of verblijf zonder overnachting) wordt afgekeurd in de validatie.
© DBC-Onderhoud 69 │ 88

Spelregels │ v20120907
Verrichtingen
10. Verrichting
Verrichtingen worden geregistreerd in aantallen: ECT per behandeling en Methadon per maand waarin de stof Methadon
ambulant is verstrekt.
ECT
De materiële kosten en de inzet van behandelaren die niet voorkomen op de beroepentabel (zoals de anesthesist) worden in
kaart gebracht via de registratie van het aantal behandelingen ECT.
Methadon (ambulante verstrekking per maand)
Wanneer Methadon aan een patiënt wordt verstrekt, wordt dit per maand geregistreerd op de DBC van de patiënt. Ambulante
verstrekking in een maand wordt gezien als één verrichting. Dit is ongeacht de hoeveelheid en frequentie van de ambulante
Methadonverstrekking in die maand. Een DBC met een verrichting Methadon (ambulante verstrekking per maand) dient altijd de
activiteit farmacotherapie te bevatten. DBC’s met de verrichting Methadon (ambulante verstrekking per maand) zonder de
activiteit farmacotherapie vallen uit in de validatie.
Beschikbaarheidcomponent 24-uurs crisiszorg
Deze verrichting vergoedt de extra kosten voor de beschikbaarheidfunctie van de crisisdienst en de salaristoeslagen voor het
werk van behandelaar buiten kantooruren te vergoeden. De verrichting mag maar één keer per crisis-DBC geregistreerd worden
en alleen door instellingen met een 24-uurs crisisdienst met een regionale functie. Een beschikbaarheidcomponent voor 24-uurs
crisizorg kan enkel geregistreerd worden op een crisis-DBC die directe tijd bevat. Een crisis-DBC bevat altijd de activiteiten van
de categorie “crisisopvang” én de verrichting ‘Beschikbaarheidcomponent voor 24-uurs crisiszorg. Is dat niet het geval, dan valt
de DBC uit in de validatie.
© DBC-Onderhoud 70 │ 88

Spelregels │ v20120907
Bijlage 3: Beroepentabel
Hoofdbehandelaar en behandelaren
Alle in de wet BIG 15 geregistreerde beroepen die bevoegd én bekwaam zijn om
patiënten te classificeren volgens de DSM-IV, kunnen patiënten typeren met
behulp van de typeringslijst. Hierbij gelden de volgende voorwaarden:
• Iedere beroepsbeoefenaar houdt zijn of haar specifieke verantwoordelijkheid
en regie;
• De instelling of praktijk die DBC’s registreert doet dit binnen de wettelijke
kaders 16 en draagt verantwoordelijkheid voor de eigen beleidskeuzen.
• De psychiater/medicus in de instelling is verantwoordelijk voor het medisch
somatisch beleid en voor de gemaakte zorginhoudelijke keuzen. Bij nietmedici
wordt deze verantwoordelijkheid soms gedelegeerd via een
‘verlengde arm constructie’. De verantwoordelijkheid voor het medisch
beleid kan in het geval van vrijgevestigde psychotherapeuten tevens belegd
blijven bij de huisarts.
De hoofdbehandelaar is een zorgverlener die, in reactie op de zorgvraag van een
patiënt, bij de patiënt de diagnose stelt en door wie of onder wiens
verantwoordelijkheid de behandeling plaatsvindt. Dit houdt in dat de
hoofdbehandelaar verantwoordelijk is voor alle acties die in het kader van de
behandeling van een patiënt gedurende het gehele DBC-traject plaatsvinden. De
hoofdbehandelaar is dus verantwoordelijk voor het openen van een DBC, het
vastleggen van de typering, het diagnosticeren volgens de DSM-IV-TR 17 en het
afsluiten van de DBC na controle van de vast te leggen elementen. Uitsluitend
zorgverleners met een beroep dat is opgenomen in het BIG-register en die
bevoegd en bekwaam zijn om patiënten te classificeren volgens de systematiek
van de DSM-IV-TR kunnen als hoofdbehandelaar worden aangemerkt.
Zorgverleners die geen hoofdbehandelaar zijn (en dus geen patiënten typeren)
worden behandelaar genoemd. Zij registreren dus alleen activiteiten en
verrichtingen. Een hoofdbehandelaar is vaak ook behandelaar en registreert dus
ook activiteiten en verrichtingen.
De beroepentabel DBC ggz
De beroepentabel DBC ggz sluit aan bij een landelijk erkende indeling van
beroepen: de beroepenstructuur van het Coördinerend Orgaan Nascholing en
Opleiding in de ggz (CONO). Het CONO heeft in haar beroepenstructuur die
beroepen opgenomen, die bevoegd en bekwaam zijn om een rol te vervullen in de
(individuele diagnosegerichte) behandeling van patiënten in de ggz. Het CONO
15 De wet BIG beschrijft de bevoegd- en bekwaamheden van professionals in de zorg en de WGBO regelt de relatie
tussen patiënt en zorgverlener. Deze bieden ook in het gebruik van het DBC-model het leidende kader.
16 Belangrijke wetgeving in deze is de kwaliteitswet zorginstellingen.
17 Tip: Ter voorkoming van niet uitbetalen van de DBC wordt aan gecontracteerde zorgaanbieders geadviseerd om
voorafgaand aan de behandeling in het betreffende contract na te gaan of er beperkingen worden gesteld door de
zorgverzekeraar aangaande de hoofdbehandelaar.
© DBC-Onderhoud 71 │ 88

Spelregels │ v20120907
sluit aan bij de in de Wet BIG geregistreerde beroepen en heeft hier de beroepen
aan toegevoegd die (nog) niet geregistreerd zijn in de Wet BIG, maar binnen de
ggz wel eenzelfde landelijk erkende status hebben. Het model DBC ggz gaat uit
van de versie van de CONO-beroepenstructuur, die dateert van 19 november
2004.
De beroepenstructuur van het CONO onderscheidt zes beroepenclusters: de
clusters medische, psychotherapeutische, agogische, psychologische,
vaktherapeutische en verpleegkundige beroepen. In het model DBC ggz is hieraan
een zevende cluster toegevoegd: de ‘somatische beroepen werkzaam in de ggz’.
Hierbinnen vallen die beroepen, die vanuit hun somatische beroep activiteiten in de
ggz uitvoeren, maar niet primair (breder) opgeleid zijn voor een rol in de ggz. Denk
hierbij aan de huisarts, neuroloog, klinisch geriater, fysiotherapeut en dergelijke.
De complete beroepentabel DBC ggz is hieronder opgenomen.
Het CONO onderscheidt in elk beroepencluster vier niveaus. In de Wet BIG wordt
bepaald wanneer sprake is van een basisberoep en van een specialisme. Het
CONO heeft hier, met instemming van de minister van VWS en van de Tweede
Kamer, het initiële niveau en het niveau specialisatie/functiedifferentiatie aan
toegevoegd. Het betreft dus de volgende vier niveaus:
• Basisberoep initieel
De functionaris heeft een initiële opleiding afgerond die in staat stelt tot het
uitoefenen van het betreffende agogische, vaktherapeutische, psychologische
of verpleegkundige beroep;
• Basisberoep gezondheidszorg
Artikel 3- en (beoogd) artikel 34-beroepen, genoemde beroepen voldoen aan de
Wet BIG of zijn door het CONO voorgedragen als erkend beroep;
• Specialisatie/functiedifferentiatie
Hieronder vallen beroepen die opgeleid zijn tot basisberoep (dus artikel 3 en
(beoogd) artikel 34) én in aanvulling daarop een erkende ggz-specialisatie
hebben afgerond;
• Specialisme
Functionarissen zijn opgeleid tot basisberoep gezondheidszorg (artikel 3) én
zijn in aanvulling daarop gespecialiseerd/hebben een erkend specialisme
(artikel 14 wet BIG).
Bij de indeling van de in de instelling of praktijk werkzame behandelaren volgens
de beroepentabel moet onderscheid gemaakt worden tussen:
• Beroepen
Die beroepen die worden onderscheiden op de beroepenstructuur van het
CONO en daarmee (individueel) bevoegd/bekwaam zijn om een zelfstandige
rol in het behandelproces van de patiënt in de tweedelijns ggz te vervullen.
• Taken
Taken zijn de activiteiten en verrichtingen die in het primaire proces door
beroepen worden uitgevoerd. De uitgevoerde taken worden in het DBC-model
geregistreerd via de activiteiten- en verrichtingenlijst.
© DBC-Onderhoud 72 │ 88

Spelregels │ v20120907
• Functies
Instellingen/praktijken maken via functies (en functieomschrijvingen) een
vertaalslag van beroepen naar taken: welke beroepen voeren welke taken uit?
Hierbij zijn de instellingen zelf verantwoordelijk dat dit plaatsvindt binnen de
geldende wettelijke kaders (volgens de Wet BIG/tuchtrecht etc.).
In de beroepentabel is de scheiding tussen beroepen en functies strikt
doorgevoerd. De opgenomen lijst van beroepen op de beroepentabel is uitputtend,
met uitzondering van de genoemde beroepen in categorie 3
(specialisatie/functiedifferentiatie (SF)). Hierin is namelijk vooruitlopend op de
erkenning van bepaalde functies tot beroep een aantal voorbeelden van functies
genoemd, die een specifieke ggz-specialisatie vereisen én dus door partijen als
beroep worden gezien. Een voorbeeld hiervan bij het verpleegkundige
beroepencluster is bijvoorbeeld de SPV. Het CONO is hierin niet uitputtend. De
instelling of praktijk kan onder eigen verantwoordelijkheid vergelijkbare beroepen
laten registreren onder de noemer ‘overig [naam betreffend beroepencluster] SF’.
Tabel 8.1 Beroepentabel DBC ggz
Functiecode Korte functie beschrijving Uitgebreide functiebeschrijving
MB Medische beroepen Medische beroepen
MB.BG Basisberoep Gezondheidszorg (BG) Basis beroep Gezondheidszorg (BG)
MB.BG.basis MB - Arts Arts (waaronder Agio/ Agnio)
MB.SF Specialisatie/ functiedifferentiatie (SF) Specialisatie / functiedifferentiatie
MB.SF.vslarts MB – Arts versl Arts verslavingszorg
MB.SF.sger MB – Soc. geriater Sociaal geriater
MB.SF.overig MB – SF overig Overig medisch SF
MB.SP Specialisme ( SP) Specialisme ( SP)
MB.Sp.Psych MB - Psychiater Psychiater
PT Psychotherapeutische beroepen Psychotherapeutische beroepen
PT.BG Basisberoep Gezondheidszorg (BG) Basis beroep Gezondheidszorg (BG)
PT.BG.psth PT - psychoth Psychotherapeut
AG Agogische beroepen Agogische beroepen
AG.BI Basisberoep initieel (BI) Basis beroep gezondheidszorg (BG)
AG.BI.mwd AG – MWD Maatschappelijk werkende (MWD)
AG.BI.sph AG - SPH Sociaal Pedagogisch Hulpverlener (SPH)
AG.BG Basisberoep Gezondheidszorg (BG) Basis beroep Gezondheidszorg (BG)
AG.BG.agoog AG - agoog Ggz-agoog
AG.SF Specialisatie/ functiedifferentiatie (SF) Specialisatie / functiedifferentiatie
AG.SF.vrstgeh AG – verst.gehand. Ggz-agoog
AG.SF.kjpsych AG .kj. psychiatrie Agoog K&J psychiatrie
AG.SF.overig PB – SF overig Overig agogisch SF
PB Psychologische beroepen Psychologische beroepen
PB.BI Basisberoep initieel (BI) Basisberoep initieel (BI)
PB.BI.ped PB - Pedagoog Pedagoog (waaronder orthopedagoog)
© DBC-Onderhoud 73 │ 88

Spelregels │ v20120907
Functiecode Korte functie beschrijving Uitgebreide functiebeschrijving
PB.BI.gzkd PB - Gezondheidskundige Ggz gezondheidskundige
PB.BI.psy PB - Psycholoog Psycholoog (geen verdere specialisatie)
PB.BG Basisberoep Gezondheidszorg (BG) Basis beroep Gezondheidszorg (BG)
PB.BG.gzpsy PB – Gz-psycholoog Gz-psycholoog
PB.SF Specialisatie/ functiedifferentiatie (SF) Specialisatie / functiedifferentiatie
PB.SF.gedrth PB – gedragsth Gedragstherapeut
PB.SF.kjth PB – kj.therap K&J therapeut
PB.SF.overig PB – SF overig Overige psychologische SF
PB.SP Specialisme (SP) Specialisme (SP)
PB.SP.klinps PB – klinpsych Klinisch psycholoog
PB.SP.klinneuropsych PB - klin.neuropsych Klinisch neuropsycholoog
VK Vaktherapeutische beroepen Vaktherapeutische beroepen
VK.BI Basisberoep initieel (BI) Basisberoep initieel (BI)
VK.BI.pmt VK - PMT Vaktherapeut psychomotorisch (PMT)
VK.BI.ct VK - CT Vaktherapeut creatief (CT)
VK.BG Basisberoep Gezondheidszorg (BG) Basis beroep Gezondheidszorg (BG)
VK.BG.gzpsy VK – Gz-vakth Gz-vaktherapeut
VK.SF Specialisatie/ functiedifferentiatie (SF) Specialisatie / functiedifferentiatie
VK.SF.vakth VK – Ggz vakth Ggz-vaktherapeut
VK.SF.kjth VK – SF overig Overig vaktherapeutisch SF
VB Verpleegkundige beroepen Verpleegkundige beroepen
VB.BG Basisberoep Gezondheidszorg (BG) Basisberoep Gezondheidszorg (BG)
VB.BG-vrplk VB - verplk Verpleegkundige (art.3)
VB.F Specialisatie/ functiedifferentiatie (SF) Specialisatie / functiedifferentiatie
VB.SF.spv VB - SPV Sociaal Psych. Verpleegkundige (SPV)
VB.SF.cpv VB - CPV Consultatief Psych. Verpleegkundige (CPV)
VB.SF.fvp VB - FVP Forensisch Psychiatrisch Verpleegkundige (FVP)
VB.SF.overig VB – SF overig Overig
VB.SP Specialisme (SP) Specialisatie / functiedifferentiatie
VB.SP.vrplsp VB – verplk.spec Ggz verpleegkundig specialist
OV Somatische beroepen (wet BIG) Somatische beroepen
OV.BG Basisberoep Gezondheidszorg (BG) Basisberoep Gezondheidszorg (BG)
OV.BG.fysio OV - Fysioth Fysiotherapeut
OV.BG.ergo OV - Ergoth Ergotherapeut
OV.BG.diet OV – Diëtist Diëtist
OV.BG.logo OV - Logopedist Logopedist
OV.SP Specialisme (SP) Specialisatie / functiedifferentiatie
OV.SP.neur OV – neuroloog Neuroloog
OV.SP.harts OV – Huisarts Huisarts
OV.SP.karts OV – Kinderarts Kinderarts
OV.SP.kger OV – Klin.geriater Klinisch geriater
OV.SP.artsmg OV – Arts maatsch.gzh Arts maatschappij en gezondheid
© DBC-Onderhoud 74 │ 88

Spelregels │ v20120907
Bijlage 4: Deelprestaties verblijf (24-uurs
verblijf)
Deelprestatie verblijf A (Lichte verzorgingsgraad)
Verblijfszorg
Inzet VOV personeel
Bedbezetting
Toezicht/beveiliging
Fysieke setting /
Kenmerken huisvesting
Deze deelprestatie verblijf is bedoeld voor ggz patiënten met een lichte verstoring
in het psychiatrisch ziektebeeld (psychisch, sociaal en somatisch functioneren),
waardoor er een noodzaak tot opname is om de geneeskundige zorg te leveren.
De behoefte aan begeleiding 18 door het VOV personeel is beperkt. De nadruk ligt op
het zelfoplossend vermogen en zelfregie van de patiënten.
VOV personeel is op afstand oproepbaar.
Voor zover patiënten mobiliteitsproblemen hebben vergen deze geen extra
verzorging of toezicht.
Wat betreft de zelfstandigheid in de ADL 19 /BDL 20 is er geen begeleiding
noodzakelijk. De zelfredzaamheid van de patiënten is groot.
Op deze setting wordt niet meer dan 0,3 fte 2122 per bed/plaats ingezet.
Het merendeel van de patiënten gaat in het kader van het behandelplan regelmatig
enkele dagen (weekend of doordeweeks) naar het eigen huis en maakt dan geen
gebruik van de verblijfsfaciliteiten.
Patiënten kunnen zonder toestemming de setting verlaten, tenzij er
vrijheidsbeperkende maatregelen zijn opgelegd.
Open setting voor basis verblijf zonder aanpassingen. Voor mobiliteit geldt een
algemene toeslag voor rolstoel gebruik.
Deelprestatie verblijf B (Beperkte verzorgingsgraad)
Verblijfszorg
Deze deelprestatie verblijf is bedoeld voor ggz patiënten met een beperkte verstoring
in het psychiatrisch ziektebeeld (psychisch, sociaal en somatisch functioneren),
waardoor er een noodzaak tot opname is om de geneeskundige zorg te leveren.
De behoefte aan begeleiding door het VOV personeel is beperkt. De nadruk ligt op
het bevorderen van het zelfoplossend vermogen/ zelfregie van de patiënt. Het VOV
Personeel is op afstand oproepbaar.
Wat betreft de zelfstandigheid in ADL/BDL is er beperkte begeleiding nodig. De
zelfredzaamheid van de patiënten is groot. Wel zijn stimulatie en toezicht door het
VOV personeel noodzakelijk.
Inzet VOV personeel
Bedbezetting
Toezicht/beveiliging
Fysieke setting /
Kenmerken huisvesting
Op deze setting wordt meer dan 0,3 fte tot en met 0,5 fte per bed/plaats ingezet.
Het merendeel van de patiënten gaat in het kader van het behandelplan regelmatig
enkele dagen (weekend of doordeweeks) naar het eigen huis en maakt dan geen
gebruik van de verblijfsfaciliteiten.
Het betreft een overwegend open setting die licht beschermend is, waar het grootste
deel van de patiënten met toestemming de setting mag verlaten. Voor een deel van
de patiënten geldt dat vrijheidsbeperkende maatregelen zijn opgelegd.
Open setting voor basis verblijf zonder aanpassingen. Voor mobiliteit geldt een
algemene toeslag voor rolstoel gebruik.
18 Onder begeleiding is mede begrepen: verzorging en bescherming/structurering
19 ADL staat voor Algemene Dagelijkse Levensverrichtingen (bv. wassen, aankleden, eten, toiletgang).
20 BDL staat voor Bijzondere Dagelijkse Levensverrichtingen (bv. huishoudelijk werk, koken , administratie doen,
gebruikmaken van het openbaar vervoer).
21 VOV personeel staat voor Verzorgend Opvoedkundig en Verplegend personeel en is in deze context uitwisselbaar
met de term ‘24-uurscontinuïteitsdienst’.
22 fte staat voor fulltime-equivalent en staat gelijk aan 1 volledige werkweek.
© DBC-Onderhoud 75 │ 88

Spelregels │ v20120907
Deelprestatie verblijf C (Matige verzorgingsgraad)
Verblijfszorg
Deze deelprestatie verblijf is bedoeld voor ggz patiënten met een matige verstoring in
het psychiatrisch ziektebeeld (psychisch, sociaal en somatisch functioneren),
waardoor er een noodzaak tot opname is om de geneeskundige zorg te leveren.
De behoefte aan begeleiding door het VOV personeel is matig. De nadruk ligt op het
bevorderen van het zelfoplossend vermogen. De begeleiding wordt in de nabijheid
van/in het gebouw verstrekt.
Wat betreft de zelfstandigheid in ADL/BDL is er begeleiding op aanvraag/behoefte
nodig. De zelfredzaamheid van de patiënten is groot. Wel zijn beperkte
begeleiding/zorg en toezicht door het VOV personeel noodzakelijk.
Inzet VOV personeel
Bedbezetting
Toezicht/beveiliging
Fysieke setting /
Kenmerken huisvesting
Op deze setting wordt meer dan 0,5 fte tot en met 0,7 fte per bed/plaats ingezet.
Het merendeel van de patiënten blijft doordeweeks dan wel in het weekend in de
kliniek.
Het betreft hoofdzakelijk een open setting die matig beschermend is, waar het
grootste deel van de patiënten met toestemming de setting mag verlaten. Voor een
deel van de patiënten geldt dat vrijheid beperkende maatregelen zijn opgelegd.
Hoofdzakelijk open setting met geringe aanpassingen. Voor mobiliteit geldt een
algemene toeslag voor rolstoel gebruik.
Deelprestatie verblijf D (Gemiddelde verzorgingsgraad)
Verblijfszorg
Deze deelprestatie verblijf is bedoeld voor ggz patiënten met een gemiddelde
verstoring in het psychiatrisch ziektebeeld (psychisch, sociaal en somatisch
functioneren), waardoor er een noodzaak tot opname is om de geneeskundige zorg te
leveren.
VOV Personeel is direct beschikbaar. De nadruk ligt op het aanbieden van
oplossingen.
Wat betreft de zelfstandigheid is er wisselende begeleiding op aanvraag/behoefte
noodzakelijk. De zelfredzaamheid van de patiënten is wisselend. Wat betreft de
ADL/BDL zijn begeleidende zorg en structureel toezicht noodzakelijk.
Inzet VOV personeel
Bedbezetting
Toezicht/beveiliging
Fysieke setting /
Kenmerken huisvesting
Op deze setting wordt meer dan 0,7 fte tot en met 1,0 fte per bed/plaats ingezet.
Het merendeel van de patiënten blijft doordeweeks dan wel in het weekend in de
kliniek.
Vrijheid beperkende maatregelen zijn op een groot gedeelte van de patiënten van
toepassing. Patiënten verblijven voornamelijk in een besloten setting die gemiddeld tot
intensieve bescherming biedt.
In belangrijke mate gesloten setting met geringe aanpassingen. Voor mobiliteit geldt
een algemene toeslag voor rolstoel gebruik.
© DBC-Onderhoud 76 │ 88

Spelregels │ v20120907
Deelprestatie verblijf E (Intensieve verzorgingsgraad)
Verblijfszorg
Deze deelprestatie verblijf is bedoeld voor ggz patiënten met een intensieve verstoring
in het psychiatrisch ziektebeeld (psychisch, sociaal en somatisch functioneren),
waardoor er een noodzaak tot opname is om de geneeskundige zorg te leveren.
VOV personeel is direct beschikbaar. Opschaling is mogelijk. De nadruk ligt op het
aanbieden van oplossingen
Wat betreft de zelfstandigheid in het ADL/BDL is er structureel begeleiding op
aanvraag/behoefte nodig. De zelfredzaamheid van de patiënten is wisselend. Wel is er
volledige begeleidende zorg en permanent (opvoedkundig) toezicht door het VOV
personeel noodzakelijk.
Inzet VOV personeel
Bedbezetting
Toezicht/beveiliging
Fysieke setting /
Kenmerken huisvesting
Op deze setting wordt meer dan 1,0 fte tot en met 1,3 fte per bed/plaats ingezet.
De patiënten blijven tijdens de duur van de behandeling in de kliniek.
Vrijheid beperkende maatregelen zijn op een groot gedeelte van de patiënten van
toepassing. Patiënten verblijven veelal in een gesloten setting met matig intensieve
bescherming, waarbij het grootste deel van de patiënten de setting niet zonder
toestemming mag verlaten.
Overwegend gesloten setting met geringe aanpassingen. Voor mobiliteit geldt een
algemene toeslag voor rolstoel gebruik.
Deelprestatie verblijf F (Extra intensieve verzorgingsgraad)
Verblijfszorg
Deze deelprestatie verblijf is bedoeld voor ggz patiënten met een intensieve verstoring
in het psychiatrisch ziektebeeld (psychisch, sociaal en somatisch functioneren),
waardoor er een noodzaak tot opname is om de geneeskundige zorg te leveren.
VOV Personeel is permanent beschikbaar. In voorkomende gevallen wordt hulp door
personeel andere afdelingen geboden. De nadruk ligt op het opleggen van
oplossingen.
Wat betreft de zelfstandigheid in het ADL/BDL is er permanente begeleiding nodig. De
zelfredzaamheid van de patiënten is laag. Een gedeeltelijk overname van zorg en
permanent (opvoedkundig) toezicht door VOV-personeel is noodzakelijk.
Patiënten vertonen over het algemeen gedragsproblemen/agressie, dan wel
verstoringen in het functioneren.
In het algemeen is sprake van intensieve dagelijkse begeleiding en dagstructurering.
Inzet VOV personeel
Bedbezetting
Toezicht/beveiliging
Fysieke setting /
Kenmerken huisvesting
Op deze setting wordt meer dan 1,3 fte tot en met 1,7 fte per bed/plaats ingezet.
De patiënten blijven tijdens de gehele duur van de behandeling in de kliniek.
Vrijheid beperkende maatregelen zijn op een groot gedeelte van de patiënten van
toepassing. Patiënten verblijven voor een belangrijk deel ineen gesloten setting,
beschermend en beveiligd, waarbij het grootste deel van de patiënten zich niet aan het
toezicht kan onttrekken.
Overwegend gesloten setting met aanpassingen voor onder andere
gedragsproblematiek. Er zijn separeer dan wel afzonderingsruimtes aanwezig. Voor
mobiliteit geldt een algemene toeslag voor rolstoel gebruik.
© DBC-Onderhoud 77 │ 88

Spelregels │ v20120907
Deelprestatie verblijf G (Zeer intensieve verzorgingsgraad)
Verblijfszorg
Deze deelprestatie verblijf is bedoeld voor ggz patiënten met een zeer intensieve
verstoring in het psychiatrisch ziektebeeld (psychisch, sociaal en somatisch
functioneren), waardoor er een noodzaak tot opname is om de geneeskundige zorg te
leveren.
VOV Personeel is permanent beschikbaar met een dubbele bezetting. De nadruk ligt
op het opleggen van oplossingen
Wat betreft de zelfstandigheid in ADL/BDL is er permanente en dubbele begeleiding
nodig. De zelfredzaamheid van de patiënten is zeer laag. Er is volledige overname van
zorg en permanent toezicht door het VOV-personeel noodzakelijk.
Patiënten vertonen over het algemeen ernstige gedragsproblemen/agressie, dan wel
ernstige verstoringen in het psycho-sociale functioneren.
In het algemeen is sprake van intensieve dagelijkse begeleiding en dagstructurering,
met continu individueel (opvoedkundig) toezicht.
Inzet VOV personeel Op deze setting wordt meer dan 1,7 fte per bed/plaats ingezet.
Bedbezetting
Toezicht/beveiliging
De patiënten blijven tijdens de gehele duur van de behandeling in de kliniek.
Het betreft een gesloten setting, zwaar beveiligd, waarbij het grootste deel van de
patiënten de setting niet mag verlaten en waar het grootste deel van de patiënten zich
niet aan het toezicht kan onttrekken.
Fysieke setting /
Kenmerken huisvesting
Gesloten setting met aanpassingen voor onder andere gedragsproblematiek. Er zijn
separeer dan wel afzonderingsruimtes aanwezig. Voor mobiliteit geldt een algemene
toeslag voor rolstoel gebruik.
© DBC-Onderhoud 78 │ 88

Spelregels │ v20120907
Bijlage 5: Deelprestatie verblijf (zonder
overnachting)
Deelprestatie verblijf zonder overnachting (VZO)
Verblijfszorg:
Inzet VOV personeel 24 :
Bij deze patiëntengroep is een klinisch verblijf
met overnachting niet, maar voortgezette
intensieve psychiatrische behandeling met
verblijf in de instelling wel noodzakelijk. Tijdelijk
worden meerdere behandelingen gedurende
de dag aangeboden waarbij spreiding over de
dag noodzakelijk is.
Vanwege de intensiteit van deze medisch
noodzakelijke behandelmomenten is
aanvullende begeleiding 23 noodzakelijk om het
verhoogde risico op ontregeling te beperken,
dan wel adequate maatregelen te nemen zodat
de psychiatrische behandeling en de
stabilisatie van psychische functies succesvol
kunnen verlopen.
De psychiatrische stoornis heeft de sociale
redzaamheid en dagritme ontregeld en
begeleide dagstructuur is voorwaarde voor een
succesvolle psychiatrische behandeling en
stabilisatie van psychische functies. Het risico
van terugval naar volledig verblijf met
overnachting is aanwezig.
Het proces om te komen tot herstel van een
zelfstandig geregisseerde dagstructuur wordt
verzorgd door disciplines die meestal geen tijd
als behandelaar schrijven in de DBC’s (de
VOV-functies).
Bij volwassenen is primair herstel van een
zelfstandig geregisseerde dagstructuur
noodzakelijk voor een succesvolle
behandeling.
In de kinder- en jeugd dagklinieken is het
milieu belangrijk voor succesvolle behandeling.
De VOV is een mix van groepstherapeutisch,
gedragstherapeutisch of gezinstherapeutisch
medewerker. Die werken onder supervisie van
een hoofdbehandelaar.
Er wordt minimaal 1 uur gedurende de duur
van de dagbehandeling (verspreid over de dag)
ingezet 25 .
Als onderdeel van het behandelplan is naast
behandeling ook begeleiding noodzakelijk ten
aanzien van cognitieve/psychische functies. Dit
speelt met name bij herstel van de zelfzorg,
concentratie, geheugen en denken, motivatie
en het psychosociaal welbevinden.
23 VZO wordt gezien als een vorm van begeleiding. Het is hierdoor niet toegestaan om VZO in combinatie met
specifieke begeleidingsactiviteiten (code 4.x) te registreren. Ook kan VZO, op één kalenderdag, niet met de volgende
activiteiten geregistreerd worden: verpleging (code 5.x), prestatie verblijf met overnachting (code 8.8.x), dagbesteding
(code 9.x) en een verrichting beschikbaarheidcomponent 24-uurs crisiszorg (code 10.3).
24 VOV personeel staat voor Verzorgend Opvoedkundig en Verplegend personeel en is in deze context uitwisselbaar
met de term ‘24-uurscontinuïteitsdienst’.
25 Per kalenderdag kan maximaal 1 deelprestatie VZO worden geregistreerd. Zie voor verdere voorwaarden en
restricties de spelregels omtrent registratie van VZO.
© DBC-Onderhoud 79 │ 88

Spelregels │ v20120907
Bijlage 6: Samenvatting van de belangrijkste
regels
Hoofdstuk 1: Belangrijkste definities
DBC
DBC staat voor Diagnose Behandeling Combinatie. Een DBC omvat het traject tot
maximaal 365 aaneengesloten kalenderdagen dat een patiënt doorloopt als hij
zorg nodig heeft voor een specifieke diagnose, vanaf het eerste contact bij een
tweedelijns curatieve ggz-aanbieder tot en met de behandeling die hier eventueel
uit volgt. De DBC vormt de basis voor de declaratie van deze geleverde zorg.
Zorgtraject
Een zorgtraject omvat de zorg die wordt geleverd vanaf de aanmeldingsdatum van
de patiënt tot en met de datum waarop de laatste DBC met betrekking tot de
behandeling van een (primaire) diagnose wordt gesloten. Binnen een zorgtraject is
derhalve sprake van opening en sluiting van een initiële DBC, al dan niet
gecombineerd met één of meerdere vervolg-DBC’s.
Initiële DBC
Een initiële DBC is de DBC die wordt geopend voor een eerste of nieuwe
zorgvraag van een patiënt. De initiële DBC is altijd de eerste DBC binnen een
zorgtraject. De datum van aanmelding van de patiënt - en daarmee de startdatum
van het zorgtraject – ligt gelijk of vóór de datum van opening van de initiële DBC.
Vervolg-DBC
Een vervolg-DBC is een DBC die volgt op een initiële DBC of op een voorgaande
vervolg-DBC, in het kader van dezelfde primaire diagnose.
Crisis-DBC
Een crisis-DBC is een DBC die een behandelaar opent als bij een patiënt sprake is
van een crisisinterventie die uitgevoerd wordt door een instelling die een regionale
crisisfunctie biedt en 7x24-uurs diensten kan leveren.
Typeren
Met het typeren van een DBC wordt bedoeld: het vastleggen van de
identificatiegegevens van de patiënt, het vastleggen van het zorgtype en het
vastleggen van de diagnose van de patiënt volgens DSM IV classificatie.
Hoofdbehandelaar
Zorgverlener die, in reactie op de zorgvraag van een patiënt, bij die patiënt de
diagnose stelt en door wie of onder wiens verantwoordelijkheid de behandeling
plaatsvindt. Dit houdt in dat de hoofdbehandelaar verantwoordelijk is voor alle
acties die in het kader van de behandeling van een patiënt gedurende het gehele
DBC-traject (openen / typeren / registreren / sluiten) plaatsvinden. Die
verantwoordelijkheid kan zich dus ook uitstrekken tot gedragingen van andere
© DBC-Onderhoud 80 │ 88

Spelregels │ v20120907
zorgverleners. Uitsluitend zorgverleners met een beroep dat is opgenomen in het
BIG-register en die bevoegd en bekwaam zijn om patiënten te classificeren
volgens de systematiek van DSM-IV-TR kunnen als hoofdbehandelaar worden
aangemerkt.
Direct patiëntgebonden tijd
De tijd waarin een behandelaar in het kader van de diagnostiek of behandeling
contact heeft met de patiënt of met het systeem. Dit kan persoonlijk, telefonisch of
elektronisch contact zijn.
Indirect patiëntgebonden tijd
De tijd die de behandelaar besteedt aan zaken rondom een contactmoment, maar
waarbij de patiënt zelf niet aanwezig is.
Indirect patiëntgebonden reistijd
De tijd die de behandelaar besteedt aan het reizen van en naar de patiënt die
buiten de instelling behandeling, begeleiding of verpleging ontvangt. De reistijd
moet in het teken staan van direct patiëntgebonden activiteiten.
Hoofdstuk 2: Openen
Voordat de DBC wordt geopend moet een zorgtraject worden gestart.
De openingsdatum van de DBC is gelijk aan de datum waarop de eerste
patiëntgebonden activiteit plaatsvindt, met uitzondering van enkele vervolg-DBC’s.
Bij de volgende vervolg-DBC’s is de openingsdatum gelijk aan de dag na het
sluiten van de voorafgaande DBC:
• (Langdurig periodieke) controle (201)
• Voortgezette behandeling (202)
• Uitloop (203)
In de volgende gevallen moet een initiële DBC worden geopend:
• De patiënt is voor het eerst in zorg bij de instelling;
• De patiënt heeft voor het eerst zorg nodig voor een bepaalde diagnose;
• De patiënt komt terug in zorg en de vorige DBC is langer dan 365 dagen
geleden gesloten;
In de volgende gevallen moet een vervolg-DBC worden geopend:
• De lopende DBC staat 365 dagen open. Openingsdatum vervolg-DBC is dan
dag 366;
• De patiënt komt terug in zorg binnen 365 dagen na openen van de vorige
DBC, én het gaat niet om een voortzetting, maar om een terugval. Indien er
sprake is van een terugval moet zorgtype exacerbatie/recidive (204) worden
geregistreerd;
• De patiënt komt terug in zorg binnen 365 dagen na sluiten van de
voorafgaande DBC, waarbij de behandelaar in elk geval directe tijd wil
schrijven;
© DBC-Onderhoud 81 │ 88

Spelregels │ v20120907
• De patiënt komt terug in zorg binnen 365 dagen na sluiten van de
voorafgaande DBC en de behandelaar wil alleen indirecte tijd schrijven. Dat
kan alleen voor de zorgtypen:
o (Langdurig periodieke) controle (201)
o Voortgezette behandeling (202)
o Uitloop (203)
• De patiënt wordt overgenomen van een andere instelling nadat de
behandelaar een second opinion heeft uitgevoerd. Voorwaarde is dat de
afgesloten second opinion DBC een diagnose bevat.
In de volgende gevallen moet een DBC worden heropend:
• Als er nog indirecte tijd moet worden geschreven;
• Als de patiënt terug in zorg komt en het niet gaat om een terugval, maar
om een voortzetting
Voorwaarde is dat er maximaal 365 dagen sinds de openingsdatum van de DBC
verstreken zijn (aangezien een DBC maximaal 365 mag openstaan).
Hoofdstuk 3: Typeren
De identificatiegegevens moeten voldoen aan het hieromtrent gestelde in de
Regeling ‘Verplichte aanlevering minimale dataset GGZ Zvw’ en uiterlijk op het
moment van sluiten van de DBC volledig en juist zijn ingevuld.
Bij een initiële DBC moet een keuze worden gemaakt uit één van de onderstaande
zorgtypen:
• Reguliere zorg (code 101)
• Second opinion (code 106):
• Zorg op basis van tertaire verwijzing (code 107)
• Langdurig periodieke controle (bij overname) (code 108):
• Bemoeizorg (code 109):
• Rechterlijke machtiging (code 110):
• Inbewaringstelling (IBS) (code 111):
• Ondertoezichtstelling (OTS) (code 115):
• Rechterlijke machtiging met voorwaarden (code 116):
• Jeugdstrafrecht (code 117)
Bij een vervolg-DBC moet een keuze worden gemaakt uit één van de
onderstaande zorgtypen:
• (Langdurig periodieke) controle (code 201)
• Voortgezette behandeling (code 202)
• Uitloop (code 203)
• Exacerbatie/recidive (code 204)
• Bemoeizorg (code 205):
• Rechterlijke machtiging (code 206):
• Ondertoezichtstelling (OTS) (code 210):
• Rechterlijke machtiging met voorwaarden (code 211):
• Jeugdstrafrecht (code 212)
© DBC-Onderhoud 82 │ 88

Spelregels │ v20120907
De diagnose moet gesteld worden conform de diagnosetabel van DBC-
Onderhoud. Deze is te vinden c.q. te raadplegen via www.dbconderhoud.nl. Deze
diagnosetabel is gebaseerd op de DSM-IV-TR.
Het is verplicht een diagnose te registreren, behalve bij de zorgtypen
‘crisisinterventie zonder opname’, ‘crisisinterventie met opname’. Ook bij DBC’s
waar alleen diagnostische activiteiten of indirecte tijd wordt geregistreerd, is het
niet benodigd om een diagnose te registreren.
De diagnose moet geregistreerd worden conform de tabellen uit hoofdstuk 3. Per
as gelden verder de navolgende voorschriften:
• As 1: de diagnose 799.9 ‘diagnose/aandoening uitgesteld’ is niet
toegestaan;
• As 1: als er geen As 1-stoornis bij de betreffende patiënt aanwezig is, dan
moet V71.09 ‘geen diagnose of aandoening op As 1 aanwezig’ worden
geregistreerd;
• As 2: er mag maximaal één code voor zwakzinnigheid worden
geregistreerd;
• As 2: per persoonlijkheidsstoornis sluiten de antwoordmogelijkheden
‘aanwezig’ en ‘trekken van’ elkaar uit;
• As 2: 799.9 ‘diagnose/aandoening uitgesteld’ kan nooit de primaire
diagnose van de DBC zijn;
• As 2: als er geen As 2-stoornis bij de betreffende patiënt aanwezig is, dan
moet V71.09 ‘geen diagnose of aandoening op As 2 aanwezig’ worden
geregistreerd;
• As 3: alleen somatische diagnoses die een directe relatie hebben met de
As 1- of As 2-stoornis mogen worden geregistreerd;
• As 3: als er geen somatische aandoening aanwezig is of deze geen
consequenties heeft voor de behandeling van de patiënt, dient te worden
gekozen voor: ‘geen of geen relevante diagnose op As 3 enkelvoudig’;
• As 3: als er een somatische aandoening met beperkte consequenties is,
dient te worden gekozen voor: ‘diagnose voor As 3 enkelvoudig’;
• As 3: als er een somatische aandoening is die veel consequenties heeft,
dan wel zorgverzwarend werkt voor de As 1- of As 2-stoornis, dient
gekozen te worden voor: ‘diagnose op As 3 complex’;
• As 4: als er geen psychosociale factoren en omgevingsfactoren zijn die
een duidelijk zorgverzwarende factor vormen bij de behandeling van de
primaire diagnose, dient gekozen te worden voor: ‘diagnose of aandoening
niet aanwezig’;
• As 5: het is verplicht om de GAF-score driemaal vast te leggen: de hoogste
van de afgelopen 365 dagen, de GAF-score op het moment van openen
en de GAF-score op het moment van sluiten van de DBC.
De primaire diagnose moet geregistreerd worden in overeenstemmen met een
diagnose op As 1 of As 2.
© DBC-Onderhoud 83 │ 88

Spelregels │ v20120907
De primaire diagnose kan/mag niet zijn:
• 799.9 diagnose/aandoening uitgesteld
• V71.09 geen diagnose of aandoening op As 2 aanwezig
Bij kinder- en jeugdpsychiatrie geldt:
• Voor kinderen onder de 18 jaar kan/mag geen persoonlijkheidsstoornis
worden geregistreerd, tenzij deze tijdens de looptijd van de initiële DBC
duidelijk wordt;
• Op As 5 dient met de CGAS te worden gewerkt in plaats van met de
reguliere GAF-score;
• Voor kinderen jonger dan 4 jaar hoeft geen CGAS ingevuld te worden en
kan in plaats van de DSM-IV-TR de DC: 0-3 worden gebruikt. Deze keuze
is aan de behandelaar.
Bij meerdere primaire diagnoses kan een keuze gemaakt worden tussen parallelle
en elkaar opvolgende zorgtrajecten:
• Parallelle zorgtrajecten: bij verschillende diagnoses met een gelijkwaardig
belang. De hoofdbehandelaar dient deze keuze te kunnen verantwoorden
middels meerdere initiële DBC’s en bijbehorende zorgtrajecten.
Voorwaarde is dat de diagnoses in verschillende hoofdgroepen vallen;
• Opeenvolgende zorgtrajecten: als een van de diagnoses het meest
dringend is. Voorwaarde voor opeenvolgende DBC’s en bijbehorende
zorgtrajecten is dat de primaire diagnoses van elkaar verschillen.
Hoofdstuk 4: Registreren
Diagnostiek en behandeling
Een behandelaar mag alleen patiëntgebonden tijd registreren die hij daadwerkelijk
heeft besteed. Het is ook toegestaan om standaardtijden of normtijden per activiteit
vast te stellen, maar alleen de werkelijk bestede tijd wordt geregistreerd. De
zorgaanbieder/instelling is hierbij zelf verantwoordelijk voor het vaststellen en
(periodiek) herijken van deze normtijden.
Niet-patiëntgebonden tijd mag niet op een DBC worden geregistreerd.
Patiëntgebonden activiteiten moeten geregistreerd worden onder directe tijd,
indirecte tijd of reistijd.
Wanneer meerdere behandelvormen tijdens een sessie met een patiënt worden
toegepast, moet deze tijd naar verhouding verdeeld worden over deze
behandelvormen.
Wanneer een patiënt groepstherapie krijgt, waarbij twee of meer mensen
tegelijkertijd behandeld worden, dient de behandelaar de bestede tijd te delen door
het aantal deelnemers.
© DBC-Onderhoud 84 │ 88

Spelregels │ v20120907
Tijd van een inloopspreekuur die niet aan patiënten is besteed mag niet
geregistreerd worden op een DBC.
Alle tijd voor de behandeling van een diagnose moet op een DBC worden
geschreven, ook als deze door een behandelaar van een andere zorginstelling is
besteed (zie regeling onderlinge dienstverlening).
Alle behandelaren waarvan het beroep op de openingsdatum van de DBC is
opgenomen in de beroepentabel mogen op een geopende DBC diagnostiek en
behandeling registreren. Hierbij gelden de volgende afwijkende regels:
• Somatische beroepen: somatische activiteiten zijn niet apart opgenomen in
de beroepentabel. Hier moet gekozen worden voor de activiteit die het
beste past bij de behandeling;
• Behandelaren die een vervolgopleiding volgen: deze registreren onder het
beroep van de opleiding die ze op het moment van registreren hebben
afgerond. Stagairs en medewerkers die nog geen opleiding hebben
afgerond mogen niet registreren;
• Verpleegkundige beroepen en beroepen die 24-uurscontinuïteitszorg
leveren: deze tijd wordt niet geregistreerd.
Dagbesteding
Dagbesteding wordt geregistreerd in uren (niet in minuten).
Dagbesteding mag alleen geregistreerd worden als de patiënt aanwezig is.
Bijzonderheden bij het registreren van dagbesteding:
• Tijdens dagbesteding mogen geen direct patiëntgebonden activiteiten
worden geregistreerd;
• Dagbesteding mag niet tegelijk geregistreerd worden met VZO (Verblijf
zonder overnachting);
• Voor kinder- en jeugdpsychiatrie geldt dat:
o Educatieve therapie als de activiteit ‘Overige (communicatieve)
behandeling’ geregistreerd moet worden, niet als dagbesteding;
o Activiteiten van de klinische school niet geregistreerd mogen
worden.
Verblijf
Er kunnen twee soorten verblijf worden geregistreerd:
• Verblijf met overnachting: dagen waarbij de patiënt de dag en de
daaropvolgende nacht in de instelling aanwezig is. Hiervoor geldt:
o Wanneer een patiënt voor 20.00 uur opgenomen wordt en ’s
nachts in de instelling verblijft telt dit als een verblijfsdag.
o Bij het bepalen van de setting en de bijbehorende deelprestatie
dienen tabel 4.2 en bijlage 4 te worden gehanteerd.
© DBC-Onderhoud 85 │ 88

Spelregels │ v20120907
• Verblijf zonder overnachting: wanneer een patiënt gedurende een groot
deel van de dag (gemiddeld tussen 9:00 en 17:00 uur) op de instelling
aanwezig is voor het ontvangen van minimaal 2 direct patiëntgebonden
activiteiten, maar niet ’s nachts in de instelling verblijft. Voor deze dagen
wordt geregistreerd:
o Verblijfsprestatie verblijf zonder overnachting;
o Behandel- en/of diagnostiekactiviteiten conform tabel 4.3
Verblijfsdagen van ouders, overige familieleden, vrienden of kennissen van een
patiënt mogen niet worden geregistreerd.
24-uurscontinuïteitszorg is de basiszorg die op klinische afdelingen van een
instelling 24 uur per dag voor de patiënt beschikbaar is. Beroepen die 24-
uurscontinuïteitszorg leveren, registreren hun bestede tijd (in het kader van
behandeling) tijdens het verblijf van een patiënt niet volgens de activiteiten- en
verrichtingenlijst. De inzet van deze beroepen is voor 100% versleuteld in het tarief
van verblijf.
Verrichtingen
De volgende verrichtingen kunnen/mogen worden geregistreerd:
• Electroconvulsietherapie (ECT). Hierbij moet de behandelaar zowel de
bestede tijd als het aantal behandelingen registreren.
• Ambulante methadon. Hierbij moet de behandelaar zowel de bestede tijd
als het aantal verstrekkingen registreren.
Hoofdstuk 5: Sluiten
Bij het sluiten moet een van de volgende vijf redenen worden geregistreerd:
• Reden voor afsluiten bij patiënt / niet bij behandelaar
• Reden voor afsluiten bij behandelaar / om inhoudelijke redenen
• In onderling overleg beëindigd zorgtraject / patiënt uitbehandeld
• Afsluiten DBC administratief of vanwege openen vervolg-DBC
• Afsluiting na alleen pré-intake / intake / diagnostiek / crisisopvang
Een DBC moet gesloten worden indien:
• De maximale looptijd is bereikt
• De situatie van de patiënt verandert, waardoor de behandeling niet
voortgezet kan worden (bijvoorbeeld doordat de patiënt langdurig niet is op
komen dagen);
• De patiënt is doorverwezen;
• De behandeling is gestopt;
• De bekostigingssystematiek van de behandeling wijzigt;
© DBC-Onderhoud 86 │ 88

Spelregels │ v20120907
Hoofdstuk 6: Crisis
Wanneer er een crisisinterventie optreedt mogen alléén instellingen met een 24-
uurs crisisdienst met een regionale functie een DBC openen waar crisisactiviteiten
op geregistreerd kunnen worden.
In het geval van een crisis-DBC kan er bij een crisisinterventie een (nieuwe) crisis-
DBC geopend worden of een al geopende crisis-DBC kan heropend worden. De
keuze voor het openen van een crisis-DBC of het heropenen van een crisis-DBC is
afhankelijk de opening- en sluitdatum van de crisis-DBC.
In de volgende gevallen moet een crisis-DBC worden geopend:
• Een crisis-DBC openen voor een nieuwe patiënt: Als een patiënt nieuw is,
opent een behandelaar altijd een crisis-DBC.
• Een crisis-DBC openen voor een bekende patiënt: Voor een bekende patiënt
zijn er verschillende situaties waarin een behandelaar een crisis-DBC moet
openen. Dit is vooral afhankelijk van de reden van de crisisinterventie.
o Nieuwe diagnose: Een behandelaar moet een (nieuwe) crisis-DBC openen
als de bekende patiënt voor een andere primaire diagnose voor de eerste
keer crisiszorg nodig heeft. De primaire diagnose komt dus niet overeen
met eventueel voorgaande geopende crisis-DBC’s.
o Dezelfde diagnose: Een behandelaar moet een (nieuwe) crisis-DBC
openen voor een bekende patiënt met eenzelfde primaire diagnose in de
volgende twee situaties:
1. Crisisinterventie is nog niet afgerond: Een behandelaar moet een
nieuwe crisis-DBC openen als een crisis-DBC 28 dagen openstaat
en de crisisinterventie op de 28e dag nog niet is afgerond. De
behandelaar is nog bezig met het stabiliseren van de patiënt na de
28e dag en wil hiervoor directe en indirecte tijd registreren. De
openingsdatum van de nieuwe crisis-DBC is dag 29.
2. Patiënt komt terug in crisis: Een behandelaar opent een crisis-DBC
als de patiënt terug in crisis komt voor eenzelfde diagnose, maar
voorgaande crisis-DBC niet meer heropend kan worden. Dit is het
geval als er al meer dan 28 dagen verstreken zijn sinds het
openen van de vorige crisis-DBC.
o Geen diagnose: Het is niet altijd mogelijk om de reden van zorgvraag
tijdens de crisisinterventie vast te stellen. De diagnose van de crisis-DBC
blijft daarbij ook onduidelijk. Als niet duidelijk is dat het in het kader is van
de primaire diagnose van een al geopende crisis-DBC, moet er een
nieuwe crisis-DBC geopend worden.
Ten behoeve van een crisis-DBC kunnen twee zorgtypen worden gebruikt:
• Crisisinterventie zonder opname
• Crisisinterventie met opname
© DBC-Onderhoud 87 │ 88

Spelregels │ v20120907
Het is niet verplicht om binnen een DBC met het zorgtype ”Crisisinterventie zonder
opname (301) of ”Crisisinterventie met opname (302) een diagnose te registreren.
Op een crisis-DBC mag alleen tijd geregistreerd worden op activiteiten die in
verband staan met crisiszorg (Tabel 6.2 Te registreren crisisactiviteiten op een
crisis-DBC).
Bij het registreren van een crisisinterventie op een crisis-DBC moet de
behandelaar, naast crisisactiviteiten, ook een verrichting registreren. Deze
verrichting vergoedt de extra kosten voor de beschikbaarheidfunctie van de
crisisdienst en de salaristoeslagen voor het werk van behandelaar buiten
kantooruren te vergoeden. Het tarief van deze verrichting maakt geen onderscheid
tussen crisiszorg binnen of buiten kantooruren. De verrichting
‘Beschikbaarheidcomponent voor 24-uurs crisiszorg’ mag maar één keer per crisis-
DBC geregistreerd worden.
De “beschikbaarheidcomponent voor 24-uurs crisiszorg” kan alleen geregistreerd
worden op een crisis-DBC die directe tijd bevat.
Hoofdstuk 7: Aanspraak
De lijst van aanspraakbeperkingen wordt vastgesteld basis van wetgeving en
standpunten van het College voor zorgverzekeringen (CVZ). Door middel van de
declaratiecode wordt door een zorgaanbieder kenbaar gemaakt of een DBC onder
de aanspraak van de basisverzekering valt of niet. Het is zorgaanbieders niet
toegestaan om zorg die niet onder de aanspraak van de basisverzekering valt, te
declareren binnen een DBC waarvan door middel van de declaratiecode wordt
aangegeven dat deze zorg wel onder de aanspraak van de basisverzekering valt.
© DBC-Onderhoud 88 │ 88