Zorgzwaartepakketten in de praktijk - Landelijk Platform GGz

Een belangrijk gevolg van de invoering van de ZZP‟s is dat organisaties hun personeel
flexibeler gaan inzetten. Met flexibel personeel worden bijvoorbeeld invalkrachten of
medewerkers met een tijdelijk contract bedoeld.
Personeel efficiënt inzetten gebeurt door functiedifferentiatie; woonbegeleiders nemen
deels het werk van verpleegkundigen over. Sommige instellingen zetten ook
ervaringsdeskundigen of laaggeschoolden in als gastheer of gastvrouw.
Invoering van de ZZP‟s zal in de toekomst waarschijnlijk betekenen dat meer diensten
voor eigen rekening van de cliënt komen. Een voorbeeld hiervan is de was die cliënten
of zelf moeten gaan doen of waarvoor ze moeten gaan betalen. Die ontwikkeling kan
voor de cliënt enerzijds nadelig zijn (minder service, of service met eigen betalingen),
anderzijds ook voordelen brengen (meer zelfstandigheid, minder zorgafhankelijk).
5.1.4. Zorg rondom de individuele cliënt
Over het algemeen sluit het zorgaanbod redelijk goed aan bij de wensen van de cliënt
(rond de 65%). Uitzondering hierop is het wonen met privacy; dit sluit bij 48% van de
cliënten aan. De percentages liggen lager dan bij de VG- en V&V-sector. Een duidelijke
verklaring hebben wij niet.
De keuzevrijheid in het zorgaanbod lijkt voor cliënten niet te zijn toegenomen. Een
verklaring hiervoor kan liggen in het gegeven dat de ZZP‟s bij de meeste organisaties
nog niet zijn geïmplementeerd op de werkvloer. Ook vernieuwing in het zorgaanbod
lijkt nauwelijks tot stand te zijn gekomen, althans niet als gevolg van de ZZP‟s.
Een ontwikkeling die wel een gevolg is van de ZZP‟s is functiedifferentiatie. Hierdoor
krijgen cliënten soms begeleiding van zowel verpleegkundigen als woonbegeleiders als
gastvrouwen.
Een deel van de doelgroep wil het liefst een minimum aan bemoeienis. Zij willen liever
minder begeleiding en dagbesteding dan waarop ze vanuit hun ZZP recht hebben. Voor
medewerkers is dat vaak een dilemma. Vaak zetten ze de beschikbare zorgtijd toch in
om in contact met de cliënt te houden en hem of haar proberen te activeren.
Organisaties proberen meer diversiteit in het zorgaanbod te creëren, zodat cliënten
met meer privacy kunnen wonen. Deze ontwikkeling wordt geremd door de algemene
bezuinigingen in de ggz.
Herstelgericht werken uit zich binnen de ggz in een toenemende inzet van ervaringsdeskundigen
en herstelgroepen. In de dagelijkse praktijk doen zich vernieuwingen voor
als meer betrokkenheid van cliënten bij warme maaltijden (samen koken) en
laagdrempelige vormen van dagbesteding en vrijetijdsbesteding. Deze kleinschalige
vernieuwingen hebben soms een relatief grote impact op de kwaliteit van leven.
Rond dagbesteding zijn er enkele specifieke knelpunten. Bij een jongere doelgroep in
de ggz constateren we de behoefte aan dagbesteding of werk buiten de instelling.
Organisaties kunnen niet altijd aan die wens kunnen voldoen. Tevens merken we dat
het volgen van dagbesteding bij een andere organisatie dan waar men verblijft in de
praktijk nog vrij moeilijk is. Ten slotte is de maximale ruimte binnen ggz-pakketten
van vier of vijf dagdelen per week dagbesteding voor sommige cliënten te laag.
Waarom geen negen dagdelen zoals bijvoorbeeld in de VG-pakketten. Organisaties
lossen dit soms op door dagdelen toe te voegen van cliënten die minder dagbesteding
afnemen dan waarop ze recht hebben.
5.2. Signalen uit de werkconferenties
Begin juni 2010 zijn twee werkconferenties georganiseerd; één voor cliënten- en
familieorganisaties en cliëntenraden en een andere voor bestuurders en managers van
zorginstellingen. Tijdens de werkconferenties zijn de belangrijkste bevindingen uit de
drie sectoren gepresenteerd. In deze paragraaf geven we de reacties weer.
5.2.1 Werkconferentie met cliënten- en familieorganisaties en cliëntenraden
In de werkconferentie voor vertegenwoordigers van cliënten en familie is per sector
gediscussieerd over de bevindingen. Aan de ggz-deelnemers is gevraagd om drie
45