Zorgzwaartepakketten in de praktijk - Landelijk Platform GGz

5. Conclusie
Vanaf het najaar 2009 hebben wij de invoering van de zorgzwaartepakketten verkend.
Wat vinden zorginstellingen van de ZZP‟s, hoe pakken die organisaties het aan en wat
merken cliënten ervan? Dat waren vragen die we ons stelden.
De eerste paragraaf van dit hoofdstuk is een samenvatting van bevindingen. Daarna
geven we in paragraaf 2 de uitkomsten van enkele werkconferenties (juni 2010). In
de derde en laatste paragraaf doen we enkele aanbevelingen.
5.1. Samenvatting van bevindingen
In deze paragraaf wordt een samenvatting gegeven van de bevindingen. Hierbij gaan
we in op de kijk van organisaties op ZZP‟s en de aanpak van organisaties. Vervolgens
beschrijven we wat de cliënt van de ZZP‟s merkt. Tot slot gaan we in op zorg rondom
de individuele cliënt: hoe sluit de geleverde zorg aan op de gewenste zorg en welke
ontwikkelingen zien we?
5.1.1 Kijk op ZZP‟s
De ggz-instellingen bevinden zich wat betreft de invoering van de ZZP‟s nog in een
startfase. Vergeleken met andere sectoren is de ggz een jaar later gestart met de
echte bekostiging naar ZZP‟s (2010). Nog niet alle organisaties kunnen antwoord
geven op de vraag hoe zij invulling gaan geven aan de ZZP‟s.
Bij een aantal organisaties zien we dat er een visie is op managementniveau, maar dat
de plannen nog niet geïmplementeerd zijn op de werkvloer. Kortom: organisaties zijn
nog zoekende en lopen daarbij tegen diverse knelpunten aan.
De visie van organisaties op ZZP‟s varieert. Een deel van de organisaties ziet de ZZP‟s
als een stimulans om op een nieuwe manier met de cliënt de dialoog aan te gaan over
de zorg die zij ontvangen. De meeste organisaties daarentegen zien de ZZP‟s alleen als
een andere wijze van bekostiging. De herstelvisie is een belangrijker leidraad voor de
inhoudelijke vormgeving van de zorg.
Het begrip herstel is erg actueel in de langdurende ggz. Herstel staat niet gelijk aan
genezing, maar is leren zien waar eigen kwetsbaarheden en talenten liggen en met
gebruikmaking daarvan weer baas worden over je eigen leven. 1 In het visiedocument
langdurige zorg (2009) heeft ook GGZ-Nederland de ambitie geformuleerd om het
herstelconcept als leidend principe te hanteren.
Herstelvisie en zorgzwaartepakketten wringen op een aantal belangrijke punten. Kies
je als uitgangspunt van de zorg de mogelijkheden van de cliënt of kies je als startpunt
zijn/haar beperkingen? Deze simpele vraag zorgt voor verwarring bij zowel personeel
als cliënt. Het geeft ook praktische knelpunten: cliënten met lichte beperkingen en veel
ontwikkelingsmogelijkheden hebben relatief weinig uren begeleiding vanwege een laag
ZZP, terwijl vanuit een herstelvisie juist extra ruimte moet bestaan om te investeren in
die ontwikkeling.
Voor organisaties kan het financieel verleidelijk zijn een hoog ZZP voor cliënten aan te
vragen. Een hoog ZZP bevestigd cliënten echter in hun zorgafhankelijkheid, terwijl de
herstelvisie juist het tegenovergestelde probeert te bewerkstelligen.
Het systeem van de ZZP‟s – de set van pakketten – wordt over het algemeen geschikt
geacht voor de diversiteit van cliënten. Maar er zijn uitzonderingen. Organisaties geven
aan dat de hoogste ZZP‟s niet altijd toereikend zijn. Zij pleiten voor een extreme
zorgzwaarte – net als in de GHZ-sector - om de meest complexe doelgroep binnen de
ggz goed te kunnen bedienen en om bijvoorbeeld intensieve zorg ter voorkoming van
separaties mogelijk te maken.
1 www.hee-team.nl
43