Zorgzwaartepakketten in de praktijk - Landelijk Platform GGz

wordt, cliënten hebben immers recht op de afgesproken zorg. Zeven van de tien
deelnemende organisaties vinden dat de zorg door de invoering van de ZZP‟s
transparanter is geworden, zowel voor cliënten als voor medewerkers. Hierbij past
een kanttekening die uit de gesprekken met begeleiders naar voren komt: deze
beroepskrachten zien de cliënt –door de aard van zijn problematiek– niet zozeer als
onderhandelingspartner. Voor de meeste cliënten is het een grote stap om deze rol
op zich te nemen, stellen zij. Zij hebben hier ondersteuning en begeleiding bij nodig.
“Realiteit is dat we met kwetsbare cliënten te maken hebben, die vaak onvoldoende
mondig zijn om de zorg te vragen die er is afgesproken. Niet een ieder, maar wel een
belangrijk deel. Voorlichting is voorliggend. Cliënten moeten eerst geïnformeerd worden,
voordat ze vragen stellen. Als je het hebt over rechten en plichten, vind ik dat we hier in
deze zin misschien nog een slag moeten slaan als het gaat om zorgvuldige informatie
voorziening.” Manager ZZP
Naast de toegenomen onderhandelingspositie van cliënten hebben de organisaties zelf
een meer vastomlijnde overeenkomst waarmee ze kunnen werken.
Organisaties signaleren dat ze, als gevolg van de ZZP‟s, een grens kunnen stellen aan
de zorg die geleverd wordt. Waar eerder cliënten altijd een beroep konden doen op de
hulpverleners, kan nu duidelijk worden gecommuniceerd hoeveel uur zorg in hun
pakket zit. Organisaties zien dit „stellen van grenzen‟ als een stok achter de deur
(vooral nodig in conflictsituaties). Vijf van de tien instellingen zien dit ook als een
winstpunt van de ZZP‟s. Dit geldt ook voor de keuze van een locatie. Als een cliënt
met een laag ZZP op een locatie wil wonen waar veel begeleiding aanwezig is, kunnen
zij nu motiveren waarom dat niet mogelijk is.
“Een model van ZZP‟s is wel mooi, want je emancipeert daarmee de klant. De klant wordt
in de systematiek in een onderhandelingspositie geplaatst. Dat is eigenlijk ook wel
terecht.” Verantwoordelijke manager ZZP
“Dat is dan ook wel weer het aardige. Op het moment dat een cliënt een ZZP B1 heeft,
kun je rustig tegen de cliënt zeggen: we hebben een indicatie aangevraagd en dat is maar
een B1. Waar u nu zit krijgt u teveel zorg geleverd. Dat komt dan niet uit. Het is niet
anders.” Locatiemanager
De ZZP‟s hebben als doel dat de cliënt en zijn wens centraal komt te staan. De cliënt
kan dus een andere rol op zich nemen en daarbij meer de regie voeren over zijn zorg.
We zien echter dat de ZZP‟s soms een tegengesteld effect teweeg brengt. Op diverse
niveaus van de organisatie geeft men aan dat cliënten worden „gebombardeerd‟ tot
pakketten. Dit ervaren medewerkers als zeer hinderlijk. Het menselijke aspect van de
cliënt verdwijnt en in plaats daarvan worden cliënten gezien als een pakket met uren
en minuten. Dit bevordert de nieuwe rol van de cliënt niet.
“En dan zegt mijn manager tegen mij: we moeten een ZZP viertje voor dat bed hebben.
Dan denk ik bij mezelf: zo praat je toch niet over mensen?” Begeleider
“Als er een nieuwe cliënt bij ons komt wonen, wordt gezegd: er komt een ZZP3 bij ons
wonen.” Persoonlijk begeleider
10