De schakers centraal - Koninklijke Nederlandse Schaakbond

Hoofdstuk 1
Inleiding
Het woord schaak komt van het Perzische woord sjah en dat betekent koning. Oorspronkelijk
heette het spel asha en dat wil zeggen: kosmische ordening. Dat is iets als totale rust en orde in
het leven. Het schaakspel was dus niet zomaar een spel. Het was een soort voorbeeld van hoe
het leven er moest uitzien. Het bekendste verhaal over het ontstaan van het schaakspel vertelt
de legende van Sissa, een soort geleerde (brahmaan) aan het hof van de Indische radja (soort
koning) Balhait. De koning had de geleerde gevraagd om een spel te bedenken dat belangrijke
waarden in het leven bijeenbracht: voorzichtigheid, toewijding, vooruitziendheid en kennis. Het
resultaat van het spel mocht niet afhankelijk zijn van geluk, zoals bij veel andere spellen. Sissa
bedacht het schaakbord en een reeks stukken. Balhait was heel erg blij met het spel en besliste
dat het in de tempels zou worden aangeleerd en gespeeld. Omdat in de tempels alle dingen
over het recht werden geleerd.
De koning drong er bij Sissa op aan om een beloning te vragen. Om het even wat. 'Wel', zei
Sissa, 'ik wil op het eerste vakje van het schaakbord één graankorrel, op het tweede vakje twee
korrels, op het derde vakje vier, op het vierde vakje acht, enz. Tot alle vakjes zijn gevuld.' De
koning vond het een domme vraag. Want Sissa had ook veel goud kunnen vragen. Maar toen
de koning het aantal graankorrels liet berekenen, stelde hij vast dat het onmogelijk was. Er
waren zoveel graankorrels nodig dat je er de hele aardbol twee centimeter dik mee kon
bedekken... (Kits Magazine)
De regels van het spel
De Fédération Internationale des Échecs (FIDE) heeft in een handboek de spelregels voor het
schaakspel vastgelegd. Deze zijn wereldwijd leidend voor alle aangesloten schaakbonden.
BASIC RULES OF PLAY
Article 1: The nature and objectives of the game of chess
1.1 The game of chess is played between two opponents who move their pieces alternately
on a square board called a `chessboard`. The player with the white pieces commences the
game. A player is said to `have the move`, when his opponent’s move has been ’made’.
1.2 The objective of each player is to place the opponent’s king `under attack` in such a way
that the opponent has no legal move. The player who achieves this goal is said to have
`checkmated` the opponent’s king and to have won the game. Leaving one’s own king under
attack, exposing one’s own king to attack and also ’capturing’ the opponent’s king are not
allowed. The opponent whose king has been checkmated has lost the game.
1.3 If the position is such that neither player can possibly checkmate, the game is drawn.
(http://www.fide.com/official/handbook)
Nederland
Het schaken in Nederland kende periodes van grote populariteit. De eerste hype barste los in
1935. De Nederlander Max Euwe speelde om het wereldkampioenschap een match tegen
regerend wereldkampioen Alexander Aljechin en won op 15 december 1935 na 80 dagen en 30
partijen. De wereldtitel van Euwe maakte nationaal veel enthousiasme voor het schaken los.
Vele Nederlandse schaakclubs hebben als oprichtingsjaar 1935
(http://nl.wikipedia.org/wiki/Max_Euwe)
6