De schakers centraal - Koninklijke Nederlandse Schaakbond

Vroeger trok Hans Böhm samen met Jos Timmer en enkele anderen ongeveer honderdduizend
luisteraars per uitzending met het programma ‘Man en Paard’. Dit was een wekelijks
radioprogramma dat uitsluitend over schaken ging. In het begin kreeg het programma tien
minuten zendtijd, later werd dit opgevoerd naar een half uur. Volgens Böhm was het
programma zo’n succes doordat zij een grote groep mensen wisten te interesseren met
speciale activiteiten. Voorbeelden van ludieke activiteiten waren schaken in de gevangenissen
van Nederland en schaken op het Binnenhof in Den Haag, waaraan een interview met een
politicus gekoppeld werd. Voor de makers van het programma was het belangrijk om het
schaken zelf verder in tact te laten, dus zonder speciale spelregels of combinaties met andere
sporten. (Werfschaak, Dennis de Vreugt)
TV
De NOS is verplicht om jaarlijks vijf minuten uit te zenden over schaken. Het item dient overlegd
te worden met de KNSB. Indien het item in het sportjournaal doordeweeks wordt uitgezonden
dan is de NOS verplicht om twee en een halve minuut uit te zenden. NOC*NSF onderhandelt
eens in de vier jaar met de NOS over de televisierechten. De NOS is over het algemeen niet
geïnteresseerd in schaken, aangezien het relatief lage kijkcijfers trekt. In de vorm van een
pakketaanbod weet NOC*NSF dus vijf minuten voor schaken vrij te maken bij de NOS. Op
jaarbasis zijn deze vijf minuten zendtijd erg gering.
De vijf minuten gaan normaalgesproken over het NK. In het verleden heeft Hans Böhm
verschillende schaakcursussen gepresenteerd voor Teleac en de AVRO. De laatste
schaakcursus op tv was: ‘Graaf Schakula’. Jaarlijks werden er ongeveer vijftigduizend
schaakpakketten verkocht via deze cursussen. Helaas heeft dit niet geleid tot veel nieuwe leden
bij de KNSB. (Werfschaak, Dennis de Vreugt).
Het aanbieden van schaken op TV is zeer moeilijk. Belangrijkste hobbel hierbij is dat de kijker
basiskennis moet hebben van het schaakspel. Het gaat hierbij dan niet eens alleen om de
regels van het spel, maar tevens is enig begrip in de strategie en tactische mogelijkheden
nodig om van een TV uizending wat te maken. Oud-toproeier en socioloog Ruud Stokvis
verbonden aan de universiteit van Amsterdam deed onderzoek in de Verenigde Staten en
schreef in zijn boek Sport, Media en Publiek dat alles draait om de belangstelling van het
publiek. Volgens de theorie van Stokvis is het voor de schaakbond niet mogelijk zich te
mediatiseren, doordat de bond grofweg te klein is. Ook onderzoeker van Weersel onderstreept
dit in haar scriptie over media exposure in de schaaksport.
Zoals van Weersel verder aangeeft kan echter het bekijken van een schaakwedstrijd in
vergelijking met andere sporten goed via Internet. Ook daar is het mogelijk reclame te maken.
Het voordeel van het gebruik van Internet is dat de partijen na te spelen zijn op een eigen
tempo op elk willekeurig tijdstip van de dag. Bovendien heeft men niet de beperking dat er maar
een wedstrijd gevolgd kan worden. Door de opkomst van schaak websites is het voor het
publiek zelfs mogelijk live commentaar te krijgen bij de verschillende wedstrijden. Dit
commentaar wordt vaak gegeven door gerenommeerde schaakspelers en maakten de wedstrijd
begrijpelijker voor het normale publiek.
30