40 Jr Frico - Zuivelhistorie Nederland

Deze samenkoppeling van de productie aan den afzet, bevorderd door een met
groote nauwkeurigheid toegepaste methode van betaling naar kwaliteit en
[008] daarbij het voortdurende intensieve contact van de Frico met haar deelgenooten,
is een sterke stimulans geweest bij haar ontwikkeling en haar groei.
Gelijk bij schier alle pionierswerk was ook bij de Frico het begin bescheiden en
het aantal medewerkenden gering. Slechts een zestal deelgenooten en alleen
het eigen land en Engeland als afzetgebied. Thans omvat haar organisatie
reeds méér dan de helft van alle Friesche coöperatieve zuivelfabrieken en heeft
zij de beschikking over een wijdvertakt afzetapparaat met een leger van 160
vertegenwoordigers in een 62-tal landen.
Het behoeft niet te verwonderen, dat deze groei en uitbouw niet zonder ups en
downs is gegaan, niet zonder succes en tegenslag en niet zonder waardeering
en critiek. Hoe zou het ook ànders? Welk leven kent geen licht en schaduw?
Wij denken daarbij aan de eerste maanden na het uitbreken van den grooten
wereldoorlog in 1914, toen de Frico - als altijd - rustig en bezonnen voor de
boerenbelangen op de bres stond. Zij deed dat niet anders dan tevoren en later.
Maar toen, in die dagen van ontzettende verwarring, viel het meer op. Zij
liet zich niet leiden door stemmingen van angst en vrees. Zij bepaalde, evenals
voor en nadien, rustig en weloverwogen haar gedragslijn, die zich uitsluitend
richtte op het boerenbelang. Zij deed meer: zij liet zien - en deze les wordt in
meer „normale" omstandigheden door sommigen wel eens vergeten wat de organisatie
in moeilijke tijden vooral voor den boer te beteekenen heeft.
Van allerlei zijden, niet het minst in jaarverslagen van fabrieken, oogstte zij
daarvoor in die dagen in ruime mate waardeering en hulde. En ook bij andere
gelegenheden mocht zij menigmaal blijken van erkentelijkheid en dank, in het
bijzonder van de deelgenooten, ontvangen.
Onze gedachten gaan ook terug naar de ontzaggelijke moeilijkheden, waarvoor
onze Vereeníging vooral in de eerste jaren nà den oorlog met betrekking tot den
kaasafzet - die van den grond af moest worden opgebouwd - zich geplaatst
zag. Moeilijkheden van buiten af, maar ook in de Vereeniging zelve. Moeilijkheden,
die soms haast onoverkomelijk schenen en waarbij bij enkelen twijfel rees
of de Vereeniging voor de zware taak, die zij op haar schouders had genomen,
wel berekend zou zijn.
Maar ook hier bleek weer, dat de moeilijkheden er zijn om overwonnen te worden.
De twijfelaars - die zich inmiddels van de Vereeniging hadden losgemaakt
- kregen ongelijk, dank zij het onverwoestbaar geloof in het goede doel en de
toegewijde trouw van zoovelen aan de boerenzaak.
Thans, op haar veertigsten verjaardag is de Frico 'n sterke, levenskrachtige en
bloeiende boerenorganisatie. Zij is van een twijgje tot een forschen boom gegroeid.
Haar bestaansrecht en haar heteekenis zal door weinigen meer worden
betwist. Temidden van de boerenorganisaties in ons gewest neemt zij een onmisbare
plaats in. Ieder, die den Frieschen boerenstand een goed hart toe-
Heruitgave www zuivelhistorienederland.nl 10
© F.C.Z.E.V. 1938