5 - Technische Universiteit Eindhoven

03 

jaargang 24 

28 11 2007 

 

bouwpers 

bouwpers mededelingenblad faculteit bouwkunde 

mededelingenblad / faculteit bouwkunde

Inhoud 

Onderwijs 3 

• Colloquia 3 

• Voor alle generaties studenten 

Bouwkunde: laatste herkansing 

7X030 Beeld 4 

• Mededeling namens de Examencommissie 

faculteit Bouwkunde 4 

• Opdrachten BouwkundeWinkel 4 

• Resultaten studentenquête over 

het ‘Docucenter’ 5 

• Postdoctorale ontwerpersopleiding 

ADMS reikt Award uit 8 

• Gecombineerd afstuderen in 

Constructief Ontwerpen + 

Architectuur aan de TU/e weer 

beloond! 8 

Ter informatie 

0 

• Aanmelden examens 10 

• Bouwpers blijft nog voorlopig 

actueel 10 

• Personeelsmutaties 10 

• Vacatures 10 

• Archiprix 2008 Eindhovense 

Nominaties 11 

• Tektoniek, een essay over het 

maken van een relatie 17 

• ActiveWarmth ontwikkelt een 

nieuw verwarmingsysteem ism 

TU/e en MatAfbouw en wint 

Rabobank-Herman Wijfels 

Innovatieprijs 2007 20 

• De FEIDAD Award 21 

• Caspar Chorus wint de BIVEC 

prijs 21 

• IJAC Cover Design Competition 22 

• Balken 23 

Op 20 oktober verscheen ARCHITECTURE.EHV, en werd de gelijknamige tentoonstelling 

als onderdeel van de Dutch Design Week geopend. 

Wethouder van wonen en ruimte Mary Fiers (boven), ontving het eerste exemplaar van 

het eerste jaarboek (2006-2007) van de faculteit Bouwkunde uit handen van de voorzitter 

van CASA Vertigo Jos Bosman (onder links). 

Ouddocent Hans Tupker (onder rechts) ontving het tweede exemplaar ter gelegenheid 

van een tentoonstelling van zijn werk, dat in de entree van Vertigo te zien was, en dat de 

inleiding vormde tot ARCHITECTURE.EHV 

Ingezonden 24 

• Bouwkunde en Wiskunde: een 

paar apart 24 

CHEOPS 34

Onderwijs 

Colloquia 

Tussen- en eindcolloquia zijn aangelegenheden 

die een openbaar karakter 

hebben en waarbij de mogelijkheid wordt 

geboden aan vakgenoten (docenten en 

medestudenten bouwkunde) om daarbij 

aanwezig te zijn. 

De Bouwpers is het forum waarin tussenen 

eindcolloquia worden aangekondigd. 

Studenten en capaciteitsgroepssecretariaten 

worden dringend opgeroepen om de 

aankondiging van tussenen eindcolloquia 

tijdig (één week voor verschijningsdatum) 

aan te leveren bij de redactie van 

de Bouwpers. Verdere informatie aan de 

achterzijde van de bouwpers. 

Het is nu ook mogelijk om aankondigen 

van colloquia op de website te zetten! 

Zie http://w3.bwk.tue.nl, kies voor student 

en dan colloquia 

Architectuur 

Eindcoll0quium Niels Kranenburg 

Datum en tijd: 13 december 2007 om 

16.00 uur 

Locatie: Colloquiumruimte Vertigo 

vloer 5 

Titel: Concept Center@Adertien 

Ondertitel: randstadboulevard in 

slow(~e)motion 

Trefwoorden: randstadboulevard, snelweg 

A13, nieuwe openbare ruimte, programmatische 

allianties, conceptcenter 

Begeleiders: dr.ir. Jos Bosman, dr.ir. 

Michiel Dehaene en ir. Marco Vermeulen 

Bouwtechniek 

Begincoll0quium Laura Oerlemans 


9.30 uur: 


vloer 5 

Titel: Energiezuinig en bewonersgericht 

renoveren van naoorlogse rijtjeswoningen 

Ondertitel: 

Trefwoorden: verbetering wooncomfort, 

reductie energiegebruik, renovatie, 

naoorlogse rijtjeswoningen 

Begeleiders: prof.dr.ir. Jos Lichtenberg, ir. 

Michiel Ham, dr.ir.ing. Jos van Schijndel 

Architectentitel: neen 

Tussencoll0quium Iris Wijsman 


10.30 uur 


vloer 5 

Titel: Sustainable Roof-top Extension 

Ondertitel: 

Trefwoorden: Optoppen, renovatie, 

bestaande woningvoorraad, energiezuinigheid 

Begeleiders: prof.dr ir. Jos Lichtenberg, ir. 

Michiel Ham, dr.ir. Henk Schellen, 

ir. G. Schuurman 


Tussencoll0quium Koen van de Braak 


9.30 uur 

Locatie: Colloquiumzaal Vertigo vloer 5 

Titel: Herbestemming graansilo’s 

Ondertitel: RE - ARCHITECTURE 

Trefwoorden: 

Begeleiders: prof. ir. Jouke Post, André 

Walraven arch. AvB 

Architectentitel: ja 

Tussencoll0quium Robbert Harte 


10.00 uur 


vloer 5 

Titel: herbestemming timmerfabriek 

Ondertitel: 

Trefwoorden: herbestemming, hotel, 

Vlissingen, industrieel erfgoed, dokkershaven 

Begeleiders: prof.ir. Jouke Post, André 



Tussencoll0quium Anja van der Werf 


10.30 uur 


vloer 5 

Titel: De toverdoos van Rotterdam 

Ondertitel: methodische herbestemming 

van een graansilo 

Trefwoorden: herbestemming, re-architecture, 

silo, Rotterdam 


Walraven, arch. AvB 


Tussencoll0quium Hans Mommers 


11.15 uur 

Locatie: Colloquiumzaal Vertigo vloer 5 

Titel: Herbestemming betoncentrale Gent 

Ondertitel: 

Trefwoorden: Herbestemming, industrieel 

erfgoed, Gent, Oude Dokken, Re- 

Architecture 

Begeleiders: prof ir. Jouke Post; André 



Tussencoll0quium Yves Weekers 


11.45 uur 


vloer 5 

Titel: Baken in de stad 

Ondertitel: 

Trefwoorden: Binnenstedelijke havengebieden, 

machinefabriek, herbestemming 

industrieel erfgoed, Vlissingen, masterplan 


Walraven arch. AvB, ir. Rijk Blok 


Tussencoll0quium Anne Joosten 


12.15 uur 


vloer 5 

Titel: Twee silogebouwen herbestemd 

Ondertitel: 

Trefwoorden: Herbestemming, Re- 

Architecture, Silo, Havengebied, 

Düsseldorf 


Walraven, arch. AvB 


Begincoll0quium Roel Bloemberg 


12.45 uur 


vloer 5 

Titel: Herbestemmen in een grensgebied 

Trefwoorden: grensgebied, grensgebouw, 

herbestemmen 

Begeleiders: prof ir Jouke Post, André 

Walraven, arch. AvB, 


Begincoll0quium Bram van Kruijsdijk 


13.30 uur 

Locatie: Vertigo 7.06 

Titel: Architectuur van het Geluk 

Ondertitel: Ontwerp voor een geboortecentrum 

Trefwoorden: Geboortecentrum, 

Zintuigelijkheid, Beleving, Menselijke 

Maat, Kraamzorg 


Walraven, arch. AvB en prof.ir. Bas 

Molenaar 


Contactpersoon afstuderen: 

Rietje Karssen 

Tel. 040 - 2 47 30 01 

H.G.H.Karssen.Schrader@bwk.tue.nl 

Aanwezig op maandag, dinsdag en vrijdag 

Constructief Ontwerpen 

Eindcolloquium Saskia Kieboom 

Datum en tijd: 06-12-2007 om 14:00 uur 

Locatie: Vertigo colloquiumzaal vloer 5 

Titel: Overkapping in Diergaarde Blijdorp 

Ondertitel: 

Trefwoorden: grote overspanningen, 

staal, organische vorm, dierentuin 

Begeleiders: Prof. ir. H.H. Snijder, Ir. R. 

Blok, Ir. M.M.J. Vissers 

3 

bouwpers mededelingenblad faculteit bouwkunde

ouwpers mededelingenblad faculteit bouwkunde 

Voor alle generaties 

studenten Bouwkunde: 

laatste herkansing 

7X030 Beeld 

Deze mededeling geldt voor alle studenten 

die het vak Beeld (7X030) nog 

niet voldoende hebben afgerond. 

Het vak Beeld 7X030 wordt niet meer 

gegeven vanaf vorig studiejaar. 

Conform de Onderwijs- en Examen-regeling 

zijn er nog twee mogelijkheden om 

het vak in het huidige studie te herkansen. 

Voor de herkansing van het vak Beeld 

zijn de oude opgaven herzien. De 

nieuwe opgaven voor de herkansing zijn 

beschikbaar op de website van het 

vak: http://www.ds.arch.tue.nl/7x030/ 

Op deze website moet men zich ook registreren 

(optie Herkansing 

registreer in de linkerkolom) en de herkansing 

inleveren (optie Herkansing 

upload now!). Oefeningen die niet via 

de website zijn ingeleverd, worden niet 

beoordeeld. 

Zoals in voorgaande jaren geldt dat alle 

oefeningen moeten zijn ingeleverd alvorens 

een beoordeling te krijgen en dat 

elke oefening voldoende moet worden 

afgerond. 

De deadline voor de eerste herkansing is 

18 november 2007. De deadline voor de 

tweede herkansing is 27 januari 2008. 

Na deze twee herkansingen is er geen 

mogelijkheid meer het vak Beeld te 

herkansen. 

dejaars studenten (generatie 2006-2007) 

als verplicht wiskunde profielvak hebben: 

Bachelor Profiel: Verplicht wiskundevak: 

AT en SA 2DB60 Meetkunde 

TM 

2DB35 Differentiaal 

vergelijkingen en 

matrices 

MS 2DB45 Statistiek 2 

Aangezien statistiek 2 een zeer nuttig 

vak is voor studenten met het bachelor 

profiel MS mogen nu dus ook studenten 

van oudere generaties vóór het studiejaar 

2006-2007 meetkunde vervangen door 

statistiek 2. Uiteraard staat het een ieder 

vrij om zich aan het oude programma te 

houden en het vak meetkunde af te ronden. 

Opdrachten 

BouwkundeWinkel 

De BouwkundeWinkel heeft weer 

een aantal interessante aanvragen die 

geschikt zijn voor studenten. Vind je het 

leuk om een keer met een praktijkopdracht 

bezig te zijn, en direct advies 

te kunnen geven aan mensen die vaak 

absoluut niet meer weten waar ze met 

hun probleem heen kunnen, dan is een 

BouwkundeWinkelproject misschien iets 

voor jou. 

De projecten kunnen vaak i.p.v. een regulier 

bouwkundeproject gedaan worden en 

zullen worden beloond met het daarvoor 

staande aantal studiepunten. Ook is het 

mogelijk, alleen of met z’n tweeën, kleinere 

opdrachten in de vorm van een vrije 

keuzevak te doen. Het aantal studiepunten 

dat je hiervoor krijgt, wordt in overleg 

met je begeleidend docent bepaald. 

gewezen. Zij heeft als doelstelling het 

handhaven van het kloostercomplex, het 

mogelijk maken van religieuze en culturele 

activiteiten in de kapel en het bieden 

van tijdelijk onderdak. Het pand voldoet 

echter op bouwfysisch gebied niet meer 

aan de eisen van nu, waardoor voor de 

verwarming van het pand een forse hoeveelheid 

energie benodigd is. De stichting 

vindt het haar plicht de belasting 

van het pand op het milieu te verkleinen, 

maar heeft niet de kennis in huis het 

probleem aan te pakken. 

De BouwkundeWinkel is daarom op zoek 

naar een student die bereid is zich in 

deze energieproblematiek te verdiepen en 

hieruit concrete maatregelen voor te stellen 

om de milieubelasting te verlagen. 

Voor meer informatie over deze projecten 

kun je op onze poster kijken op plaza 

of contact met ons op nemen via e-mail 

(bwwinkel@bwk.tue.nl), kijken op www. 

bouwkundewinkel.nl of langskomen op onze 

kamer VRT 6.15 van ma t/m vr tussen elf 

en half twee! 

Docent voor het vak Beeld is Henri 

Achten (Vrt 9.13, H.H.Achten@tue.nl) 

Op dit moment bieden we de volgende 

projecten aan: 

Mededeling namens 

de Examencommissie 

faculteit Bouwkunde 

Naar aanleiding van een verzoek van 

een ouderejaars student van de bachelor 

opleiding Bouwkunde die het profiel 

Management-Stedebouw (MS) volgt heeft 

de Examencommissie besloten om met 

ingang van het studiejaar 2007-2008 alle 

studenten die afkomstig zijn generaties 

ouder dan 2006-2007 de gelegenheid 

te geven om het verplichte 2e jaarsvak 

Statistiek 2 (2DB45) af te ronden in 

plaats van het 2e jaarsvak Meetkunde 

(2DB60). Nu geldt dat de huidige twee- 

Binnenklimaat Lorentz Casimir Lyceum 

In het gebouw van het Lorentz Casimir 

Lyceum te Eindhoven zijn in verschillende 

ruimtes problemen met de luchtkwaliteit 

en de luchttemperatuur. Het 

gaat hierbij vooral om het atrium en de 

mediatheek die oververhit raken. 

Wil jij dit gebouw analyseren en achterhalen 

wat de oorzaak is van deze 

comfortproblemen en vervolgens een 

oplossing aandragen Jou oplossing kan 

het binnenklimaat van het schoolgebouw 

aanzienlijk verbeteren. Deze aanvraag 

kan als masterproject bouwfysica worden 

gevolgd. 

Energieverbruik Kloosterhuis 

Stichting Het Kloosterhuis is gevestigd 

in een voormalig klooster te Sambeek, 

dat in 2001 tot rijksmonument is aan-

Resultaten studentenquête over het ‘Docucenter’ 

Het docucenter van Leo Gielen, 

voor al uw materialen en profielen! 

(citaat van een student uit de besproken enquête) 

Het “Docu-center” (de materialenbibliotheek) van deze faculteit wordt op vloer 2 in 

Vertigo beheerd door Leo Gielen. Hieronder volgt een weergave van enkele resultaten uit 

een enquête die in maart 2007 is gehouden onder bezoekers (respons: 180 studenten). 

De onderstaande resultaten zijn uitgesplitst naar bachelor studenten (2de of 3de jaars) 

en master studenten. 

 

1. De huidige naamgeving 

De naam ‘Docu-center’ kon volgens de ondervraagde studenten verbeterd; deze term zou 

niet specifiek zijn. “Materialen Landschap” is voor dit moment een naamsuggestie. 

(met dank aan Jos Arts). 

2. Freqentie van bezoek van studenten 

Van de bachelor studenten heeft 60% wel eens ooit het Docu-center gebruikt (doorgaans 

voor projectwerk). Van alle bachelor studenten bezoekt 53% 1 à 3 keer per maand het 

Docu-center. 

3. Wie bezoeken het Docu-center 

Bachelor studenten bezoeken vaker dan Master studenten het Docu-center. Bij het projectwerk 

heeft de meerderheid van de bachelor studenten het docu-center gebruikt, bij de 

master studenten is dit veel minder. Master studenten bezoeken minder het Docu-center 

omdat het niet altijd relevant of noodzakelijk is, of dat informatie ook elders te verwerven 

is en dat een fysiek bezoek aan het Docu-center niet altijd nodig is omdat je ook via 

de website www.docu-center.nl kunt zoeken naar materialen. 

Reactie Leo Gielen: Er is meer bezoek / interesse bij bachelor dan master studenten aangezien 

een master student heel erg specifieke informatie over materialen zoekt voor gespecialiseerde 

(afstudeer)doelen. De bachelor student komt daarentegen langs voor allerlei soorten materialen 

omdat hij zich voor het onderwijs nog breed moet oriënteren. 


4. De soort informatie die studenten zoeken 

Zowel bachelor als master studenten zijn het meest op zoek naar gedrukte catalogi van 

bedrijven (‘documentatiemappen’). Op de tweede plaats zoeken ze bij de uitgestalde 

monsters van materialen. 

5. De openingstijden 

De openingstijden worden als redelijk beoordeeld. Het Docu-center is vanwege het geven 

van practica niet dagelijks open. De openingstijden staan naast de deur aangegeven. 

 


6. De bereikbaarheid (de fysieke plek) 

Studenten geven aan dat de plaats waar het Docu-center nu zit goed te vinden is. 

Leo Gielen geeft aan dat de huidige vloer een goede plek is; het Docu-center zit nu in 

de buurt van de bibliotheek, en geeft aan, dat meerdere informatiecentra versterkend op 

elkaar werkt. Verder is vloer 2 een logische plaats omdat daar meerdere 

faculteitsondersteunende diensten zijn gehuisvest. 

7. De zichtbaarheid in het gebouw 

De zichtbaarheid wordt als redelijk ervaren. Een idee is de lange (buiten) zijwand van het 

docu-center te voorzien van posters met bouwactiviteiten of -materialen. Dit zou de profilering 

cq. bekendheid van het docu-center optimaliseren. 

8. De website van het Docu-center om materialen te zoeken. 

Studenten geven aan dat (a) het gebruikersgemak van de website verbeterd kan en (b) 

dat niet alle materialen erin te vinden zijn. Intussen wordt de website bijgewerkt: www. 

docu-center.nl 

9. De opzet(uitstalling) en organisatie van materialen 

Over de opstelling van materialen oordeelt de bachelor student (weer) iets positiever dan 

de master student. Enkele master studenten wensen meer specifieke materialen. 

10. De expertise en de service van de medewerker: 

Zowel de service als de expertise van de medewerker worden hoog gewaardeerd. 

Leo Gielen ligt hierbij toe dat hij graag kennis overdraagt of uitleg geeft aan studenten. 

Een klein kritisch punt van studenten is dat ze soms lang moeten wachten om Leo iets te 

vragen omdat er tijdens projecten en practica veel studenten in het docu-center zijn. 

Totaaloordeel 

Hieronder samengevat de resultaten uit de enquete; Als geheel beoordelen alle studenten 

het docu-center met een ruime voldoende, bachelor studenten geven een 7.4, Master 

studenten een 7.1. 

Oordeel studenten over Docu-center: Bachelor studenten jaar 2 en 3 Master studenten 

1. Naamgeving Matig (kan beter) Matig (kan beter) 

2. Frequentie van bezoek studenten 53% 1 à 2 x p/maand 28% 1 à 2 x p/maand 

3. Gebruik voor projectwerk Ja: 59% Ja: 33% 

4. Meest gezochte informatie Papieren catalogi van bedrijven Papieren catalogi van bedrijven 

5. Openingstijden Goed Goed 

6. Bereikbaarheid Goed Goed 

7. De zichtbaarheid Voldoende Voldoende 

8. Gebruikersgemak website Redelijk (kan beter) Redelijk (kan beter) 

9. Opzet uitgestalde materialen Goed Goed 

10. Service en deskundigheid medewerker Zeer goed Zeer goed 

Algemeen ‘rapportcijfer’ 7.4 7.1 

Leo Gielen, beheerder van het ‘Materialen landschap’ 

Jos Arts, medewerker kwaliteitszorg

ouwpers mededelingenblad faculteit bouwkunde

Postdoctorale 

ontwerpersopleiding 

ADMS reikt Award uit 

Gecombineerd afstuderen in Constructief 

Ontwerpen + Architectuur aan de TU/e weer 

beloond! 

 


De postdoctorale ontwerpersopleiding 

Architectural Design Management 

Systems van de Technische Universiteit 

Eindhoven, afgekort ADMS, vierde op 

vrijdag 5 oktober 2007 haar 10-jarig 

bestaan met een symposium, een lustrumboek 

en de uitreiking van een 

Award voor de best uitgevoerde en geïmplementeerde 

bedrijfsopdracht. 

Tijdens het symposium, georganiseerd 

door Appelation Controlée, de alumnivereniging 

van ADMS, is een ADMS-award 

uitgereikt voor het best gerealiseerde 

ontwerp van de afgelopen tien jaar. Dr. 

Ad den Otter, hoofd en coördinator van 

de opleiding, reikte deze award uit aan Ir. 

Marianne Stolk, PDEng. Zij ontving deze 

ADMS-award voor de ontwerptool die 

zij maakte voor Kraan Bouwconsult in 

Rotterdam. Met deze tool kunnen huisvestingswensen 

beter in kaart worden 

gebracht en is volledig geïmplementeerd 

bij Kraan. De opdracht is uitgekozen uit 

vier nominaties. 

Ter gelegenheid van het 10-jarig bestaan 

heeft de opleiding een lustrumboek 

samengesteld, met daarin de beste 

bedrijfsopdrachten van de opleiding én 

een beschrijving van de verwachtingen 

voor de ontwikkelingen in ontwerpmanagement 

voor de komende jaren. 

Opleidingsdirecteur prof.dr. Harry 

Timmermans reikte het eerste exemplaar 

van het lustrumboek uitgereikt aan 

drs. Hans Blankert, voorzitter van de 

Regieraad Bouw. 

Donderdag 11 oktober zijn op de Nationale Staalbouwdag de winnaars bekend gemaakt 

van de jaarlijkse StudentenSTAALprijs. Deze prijs is bedoeld voor studenten aan de 

Hogescholen, de Academies van Bouwkunst en de Technische Universiteiten van Delft 

en Eindhoven. De prijs waardeert studenten die in de laatste fase van hun opleiding 

een belangrijk gedeelte van hun afstudeerwerk besteden aan onderzoek naar bijzondere 

staaltoepassingen. Het afstudeerwerk kan een ontwerp, constructie, productontwikkeling 

of een combinatie daarvan zijn. Ditmaal waren er in totaal 21 inzendingen, verdeeld over 

drie categorieën: Architectuur, Onderzoek en Techniek, respectievelijk op Hogeschoolen 

Universitair niveau. 

Op universitair niveau is de eerste prijs in de categorie Architectuur (€ 700) toegekend 

aan Rinske de Waard, met haar afstudeerproject “Cultuur Centraal: een brug, bibliotheek 

en kunsthal in Utrecht”. In het plan wordt een brug over het emplacement van 

Utrecht Centraal bestemd voor fietsers en voetgangers aantrekkelijker gemaakt door deze 

te combineren met een bibliotheek, kunsthal en café-restaurant. Een transparante staalconstructie 

maakt een expressief onderdeel uit van de twee elkaar kruisende gebouwen. 

Citaat uit het juryrapport: 

Unaniem is de jury vol lof over het idee de fysieke en psychologische spoorbarrière te slechten 

door de verkeersroute te combineren met publieksfuncties. Architectonisch is het ontwerp interessant 

vanwege de elkaar kruisende gebouwen. Qua beeld past de “gebouwknoop” uitstekend bij 

het dynamische beeld van aankomende en vertrekkende treinen rond een station. De keuze voor 

staal is logisch en goed uitgewerkt. 

Rinske de Waard is gecombineerd afgestudeerd, met als hoofdrichting Constructief 

Ontwerpen en als nevenrichting Architectuur. De afstudeerbegeleidingscommissie 

bestond uit Prof. Frans van Herwijnen (CO, voorzitter), Prof. Jan Westra (Architectuur) 

en Ir. Maarten Willems (Architectuur). 

Op universitair niveau is de eerste prijs in de categorie Techniek (€ 700) toegekend aan 

Alexander Suma, met zijn afstudeerproject “3D Adaptable Building Skin / Corpus Vivera 

Architectura”. 

Op basis van een analyse van de constructieve structuur en de eigenschappen van de 

menselijke huid is een vervormbaar gevelelement ontwikkeld met vergelijkbare eigenschappen: 

3D Adaptable Building Skin. Dit gevelelement is opgebouwd uit een driedimensionaal 

weefsel van staalkabels en cilindrische ballonnen, waardoorheen een extra 

kabel is geweven om de structuur te kunnen vervormen. Met gebruikmaking van dit 

gevelelement is een architectonisch ontwerp van een expositiegebouw gemaakt: Corpus 

Vivera Architectura. 

Citaat uit het juryrapport:

Het inspirerende onderzoek en het innovatieve 

bewegende ontwerp oogstte veel bewondering 

van de juryleden. De zorgvuldige 

en originele uitwerking van het idee die 

getuigen van enthousiasme voor constructietechniek, 

bracht de constructeurs, maar ook 

de architectenin de jury in vervoering. Zoals 

een jurylid het formuleerde: “Hiervan breekt 

spontaan de zon door”. 

Het hoge kwaliteitsniveau van het experimentele 

onderzoek en het naar de 

realiteit brengen van een innovatief idee 

waren voor de jury aanleiding om aan dit 

project behalve de eerste prijs in de categorie 

Techniek, ook de Inventiviteitsprijs 

(€ 750) toe te kennen. 

Alexander Suma is gecombineerd 

afgestudeerd, met als hoofdrichting 

Constructief Ontwerpen en als nevenrichting 

Architectuur. De afstudeerbegeleidingscommissie 

bestond uit Prof. Frans 

van Herwijnen (CO, voorzitter), Prof. 

Jan Westra (Architectuur), Dr. Monique 

Bakker (CO), Ir. Arjan Habraken (CO) en 

Dr. Jacob Voorthuis (Architectuur). 

Op universitair niveau in de categorie 

Architectuur is een eervolle vermelding 

toegekend aan Emil Talen voor zijn project: 

“The Knocking heart”. 

De jury was onder de indruk van het 3Dvisualisatietalent, 

waarmee Emil Talen 

zijn organische droom bijna realiteit 

maakte. “Prikkelend beeld, dat alleen in 

staal kan. Het zou leuk zijn om het ontwerp 

constructief verder te ontwikkelen”, 

aldus de jury. 

Het ontwerp siert de omslag van het laatste 

nummer (198) van Bouwen met Staal, 

waarin ook de andere prijswinnaars met 

hun project beschreven worden. 

 


Prof. Frans van Herwijnen

Ter informatie 

Aanmelden examens 

Personeelsmutaties 

10 


Eisen m.b.t. de behandeling in 

de examenvergadering (van de 

Examencommissie): 

• De student dient zich uiterlijk 4 weken 

voor de examenvergadering aan te melden 

via internet: http://owinfo.tue.nl/. 

Voor data zie het examenrooster op 

OWINFO (roosters - examenrooster). 

• Alle beoordelingen van vakken, oefeningen 

en projectwerk (inclusief het 

afstudeerproject) moeten bij Bureau 

Onderwijs uiterlijk 2 weken voor de 

examenvergadering ingeleverd zijn. 

• Aan alle eisen van het afstudeerproject 

dient te zijn voldaan, d.w.z. er is een 

beoordeeld afstudeerverslag ingeleverd, 

er is een eindcolloquium gehouden en 

er is samenvatting voor de afstudeerbundel 

ingeleverd. 

Elke maand vindt er een examenvergadering 

plaats, namelijk op de laatste dinsdag 

van de maand met uitzondering van 

de maand juli. 

Houdt er rekening mee dat je je dient 

aan te melden voor het propedeusebachelor- 

en doctoraal/masterexamen 

en wel voor de sluitingstermijn van de 

aanmelding. 

Aanmelding geschiedt door de student 

zelf via internet: http://owinfo.tue.nl 

Let op: studenten die zich niet tijdig hebben 

aangemeld voor de examenvergadering worden 

niet behandeld! 

Van 16 september 2007 tot 16 november 2007 (met uitzondering van “invliegers” c.q. 

gastdocenten) 

In dienst 

NAAM UNIT FUNCTIE FTE PER 

Dhr. G.G. Manzato UMDS Gastpromovendus 1,0 01-09-2007 

Dhr. drs. J. Blankestijn FBB Hfd Opleidingsinst. 1,0 16-09-2007 

Dhr. ir. B.A.M. de Zwart UMDS Promovendus 1,0 24-09-2007 

Dhr. ir. A. Algan ADMS TOIO 1,0 01-10-2007 

Dhr. R. van Herpt MSc ADMS TOIO 1,0 01-10-2007 

Mrs. A. Moiseeva UMDS Promovenda 1,0 01-10-2007 

Dhr. J. Shen ADMS TOIO 1,0 01-10-2007 

Dhr. ir. W.A.C. Zoon BPS Promovendus 0,8 01-10-2007 

Dhr. B. Glumac UMDS Promovendus 1,0 01-11-2007 

Mevr. ir. L. Schellen BPS Promovenda 1,0 01-11-2007 

Uit dienst 

NAAM UNIT FUNCTIE FTE PER 

Dhr. N. Deshpande UMDS Promovendus 1,0 01-10-2007 

Dhr. M. Rosmanit SDCT Onderzoeker 1,0 01-10-2007 

Dhr. ir. R.S. Schijf ADMS Research Fellow 0,8 12-11-2007 

Vacatures 

Gezocht een Bouwkunde-student(e) 

Er bestaat op de TU/e een Bestuurs Commissie Voorzieningen Gehandicapten (BCVG) 

Deze commissie is een onafhankelijk orgaan dat het College van Bestuur adviseerd over 

de toegangkelijkheid voor gehandicapten van TU/e gebouwen. 

Bouwpers blijft nog 

voorlopig actueel 

Bouwpers houdt voorlopig nog niet op 

met bestaan. In principe zou dit nummer 

van de Bouwpers de laatste uitgave worden 

en eindigen als het personeelsblad 

“licht groen” uitgegeven zou worden. 

Voorlopig blijft de Bouwpers nog actueel. 

Er wordt wel onderzocht of er een mogelijk 

bestaat om “de nieuwswaarde” van de 

faculteit Bouwkunde een goede plek te 

geven op de Bouwkunde-site. 

Eventueel suggesties zijn natuurlijk van 

harte welkom. 

Bert Lammers 

redactie.bouwpers@bwk.tue.nl 

De BCVG zoek een student Bouwkunde die de web pagina van de BCVG vorm wil geven 

met duidelijke bouwkundige illustraties en voorbeelden over het toegankelijk maken van 

gebouwen voor de gehandicapte medemens. 

Het gaat om een soort vertaling van het Handboek Toegankelijkheid naar duidelijke en 

herkenbare voorbeelden. Deze voorbeelden op de BCVG website kunnen voor diverse 

gebruikers, intern zowel als extern en uiteraard ook bouwkunde studenten zelf, als een 

hulpmiddel dienen bij het maken van bouwkundige ontwerpen die ook voor gehandicapten 

goed toegangkelijk zijn. 

Het gaat vaak om heel eenvoudige tekeningen zoals bijvoorbeeld de maten voor een plateaulift 

voor een rolstoel of de afmetingen van een trapleuning voor een slechtziende. 

Nadere informatie te verkrijgen bij Michiel Ham, m.ham@bwk.tue.nl 

HOK Architects zoekt architecten 

HOK Architects in Brisbane Australie heeft opdracht om de stadions te bouwen voor de 

2011 worldcup rugby en zoekt architecten om dit werk te doen. 

Wat niet in de advertentie staat is dat er heel veel werk is en dat ook TU/e Studenten 

bouwtechniek gezocht worden. Er zijn mogelijkheden op alle nivo’s varierend van 

gewoon tekenwerk tot het materialiseren van de diverse architectonische ontwerpen. 

Studenten in het 3e en 4e jaar worden dan ook nadrukkelijk uitgenodigd om te solliciteren 

naar deze posities, stuur een e-mail naar Ron van Sluijs voor nadere informaties. 

Ron van Sluijs is bij onze faculteit afgestudeerd in 1997 en is van plan a.s. december ter 

gelegenheid van het 40 jarig bestaan eens langs te komen.

Archiprix 2008 Eindhovense Nominaties 

Juryrapport 2.11.2007 

Gijs Wallis de Vries 

Wie de winnaars van Archiprix worden weten we pas in juni 2008. De verschillende 

opleidingen voor architectuur, stedenbouw en landschapsarchitectuur in Nederland 

mogen daarvoor kandidaten nomineren. Het aantal is een gewogen afgeleide van het 

aantal afstudeerders per opleiding. Eindhoven mag er vier nomineren. 

11 

Archiprix is een podium voor individueel talent. De nominaties hoeven geen afspiegeling 

te zijn van de architectuuropvattingen van een opleiding. Dat is belangrijk om te 

bedenken bij de selectieprocedure. Als lid van het landelijke bestuur is ondergetekende 

daarvoor verantwoordelijk. In overleg met de voorzitters van de afstudeercommissies heb 

ik de beste afstudeerplannen geselecteerd. In principe komen alle negens (en hoger) in 

aanmerking. 

De volgende stap was de tentoonstelling, die aanvankelijk samenging met de Dutch 

design Week. Jos Bosman tekende voor het ontwerp, dat grafisch werd uitgewerkt door 

Jac de Kok terwijl Mieke Verschoor de opbouw van de tentoonstelling regelde samen met 

de deelnemers, en aan hen is dit evenement uiteindelijk te danken! 

De jury, die dit jaar bestond uit Jos Bosman, Bruno De Meulder, Bas Molenaar, Pieter 

van Wesemael en mijzelf, had een mooie maar zware taak. Als secretaris heb ik de eer 

rapport uit te brengen van hun bevindingen. Het juryberaad heeft afgelopen woensdag 31 

oktober plaats gevonden. Als criteria lieten we vooral het volgende wegen. Een plan moet 

zichzelf ten eerste duidelijk presenteren ten aanzien van zowel het onderzoek als de 

opgave en het ontwerp. Ten tweede moet de problematiek relevant en herkenbaar zijn. 

Ten derde moet het ontwerp een overtuigend antwoord geven en innovatief zijn. Dat laatste 

hoeft niet te betekenen dat het ontwerp nieuw is, maar wel dat het zich onafhankelijk 

en zelfbewust positioneert in de stedenbouwkundige en architectonische discipline. 

Het beraad vond in twee ronden plaats. Eerst zijn alle plannen besproken, dat zijn er 21, 

waarvan er 1 uit 3 deelplannen bestond, gemaakt door 3 studenten. Die ronde duurde 

ruim twee uur. Daarna volgde de tweede ronde, waarin ieder lid 4 favoriete plannen 

noemde. Dat leverde een shortlist van slechts 7 plannen op. Deze zijn opnieuw uitvoerig 

besproken. De discussie leidde verrassend snel tot consensus over de vier beste, kansrijkste 

plannen. Ik zal nu de plannen in alfabetische volgorde de revue laten passeren en het 

commentaar van de jury weergeven. 


Tim Aarsen, Off track 

De letterlijk en figuurlijk opgeheven Hofpleinlijn in Rotterdam is de aanleiding voor een 

onderzoek naar een andere stadsvernieuwing van het Oude Noorden met een mix van 

vooral openbare programma’s. Een sequentie van ontwerpen werkt deze strategie uit. Als 

track is het ontwerp interessanter dan de meest uitgewerkte van zijn onderdelen: woningen 

die een bouwblok repareren. Het thema van het hergebruik van een afgedankt luchtspoor 

is bekend, maar het zou misschien, zoals de transformatie van de High-Line in 

New York laat zien, meer gebaat zijn bij een lichte oplossing. Hier wordt zwaar ingezet 

op een bonte reeks waarvan de lineaire kwaliteit niet overtuigt en de laterale kwaliteiten 

onvoldoende worden getoond. 

Alda Alagic, Korzo Flaneerbrug 

Voor Sanski Most in Bosnië is onderzoek gedaan naar de routes van het flanerende 

publiek en naar de potenties van de rivier. De opgave was om de loop van de binnenstad 

door te trekken naar de oevers en ook naar de overkant. Daartoe is een recht-toe-recht 

aan brug voor auto’s opgetuigd met een decoratief parcours dat voetgangers tot verpozing 

uitnodigt. De burg wordt stadsicoon, een Bosnisch tapijt. De jury ziet echter geen 

verweving van de aanlandingen van de voetbruggen met de stad, zoals dat wel het geval 

is met de beroemde bruggen van Plecnik waarmee hij Ljubljana een nieuw centrum gaf. 

Koert op den Brouw, Van snelweg naar herinnering 

Na een onderzoek over het unheimliche in de architectuur is een locatie voor een 

begraafplaats gekozen in een geluidswal van de vinexwijk Ypenburg. De opgave van ‘de 

laatste weg’ die de snelweg kruist, krijgt vorm door een brug, die banale logistieke functies 

verbindt met verheven funeraire functies. De jury vond de opgave spannend en de 

locatie prikkelend, maar architectonisch niet sterk genoeg. De brug articuleert de ceremoniële 

opgave niet. Als symbool is hij te letterlijk genomen.

Mattijs Cremers, Ruimte voor herinnering 

Onderzoek naar de poëtica van het wonen vormt de drijfveer voor dit plan. De relevante 

opgave van een ecowoning in de sociale sector is opgelost met een ontwerp dat niet 

oubollig maar ‘sexy’ is en de bewoner die er ook de bouwer van zal zijn een sterk gevoel 

van eigenwaarde geeft. Hoewel de locatie aan de rand van het stadswandelpark van 

Eindhoven een niet mis te verstaan statement inhoudt, schiet de presentatie hier tekort. 

De jury ziet een geïsoleerd modeldorpje, waar de gekooide auto’s als provocatie niet serieus 

te nemen zijn. 

12 


Jingyi Dai, Straatmarkt en Parkeermachines 

Onderzoek van de hypermetropolitane ontwikkelingen van de Chinese stad Guangzhou 

leidt tot een aantrekkelijke en formulering van de problematiek van marginale straatverkopers, 

vindingrijk gekoppeld aan het fenomeen van opgetilde snelwegen, de grote 

behoefte aan parkeerruimte en de speculatieve leegstand. De oplossing is volgens de jury 

echter absoluut niet vanzelfsprekend. Heel anders dan de onopvallende manier waarop 

zich in Japan parkeermachines in de bebouwing nestelen is hier een sensationele ervaring 

beoogd, waarvan het effect op het stadsbeeld volgens de jury beperkt zal zijn. Ook 

de regie van de marginaliteit overtuigt niet alle juryleden. 

Marijn van den Dool, To expose. Eating architecture 

De opgave voor een paviljoen voor de wereldexpo 2008 in Zaragoza is gebruikt als gelegenheid 

voor een onderzoek naar abstracte architectuur. De presentatie is krachtig en 

prachtig. De teksten zijn romantisch van toon. De structuur van schijven doet denken 

aan het Sonsbeek paviljoen van Aldo Van Eijk. De schijven staan hier niet in een cirkel 

maar in een carré. De massieve schijven verbergen de stijgpunten. Daardoor mist het 

puur sculpturale ontwerp een mooie route. 

Claire Dukers, Het Schisma. Op het vlak van de snede 

Het onderzoek naar de geschiedenis van een religieus bolwerk evenals van de praktijk 

en theorie van restauratie vormt een indrukwekkende aanloop tot een stellingname tussen 

monumentenzorg en projectontwikkeling. Deze wordt uitgewerkt in een ontwerp 

voor hergebruik als co-housing, een gemoedelijke Deense variant van het Amerikaanse 

condominium. Het monumentale complex wordt gestript van aanbouwsels en voorzien 

van een nieuwe ontsluiting die de bestaande architectuur voorzichtig doorsnijdt. De jury 

werd niet overtuigd van de individuele en collectieve woonkwaliteit. De sterke persoonlijke 

presentatie van de ontwerper suggereert verwantschap met het woongebouw van 

Godin, de familistere van Guise, wat evenwel een oncontroleerbare suggestie blijft. 

Matthijs Gevers, Landschap en herinnering 

Onderzoek naar architectuur als theater van het geheugen motiveert een opgave voor de 

omgang met de Zuiderlinie, de waterlinie ten zuiden van de Maas, als landschappelijk 

erfgoed. De ontwerper wil niet musealiserend te werk gaan. Toch vindt de jury niet dat 

hij daarin slaagt. De mooie doorsneden laten een reeks nieuwe gebouwtjes zien die als 

vensters op het landschap werken en ook elkaar in het vizier krijgen. Ze vormen in feite 

een nieuw landschap, dat, zoals de maquette laat zien, het bestaande landschap aan zich 

onderwerpt. De vraag welke Nederlandse equivalent van Malaparta gerechtvaardigd is om 

in de exclusieve villa te mogen wonen wordt in de presentatie ten onrechte niet aan de 

orde gesteld. 

Bas Heitkamp, En ze leefden nog lang en gelukkig 

De goed onderbouwde opgave betreft het integreren van woningen voor ouderen in de 

stad. Dit actuele vraagstuk is opgelost door 3 woonvormen - voor jongeren, voor vitale 

ouderen en voor dementerende ouderen - als het ware in elkaar te schuiven tot 1 nieuw 

type. De jury vindt de conditie voor familiecontacten zeer sympathiek. Twijfel is er of de 

getoonde megastructuur de belofte waarmaakt van een happy end domweg in een straat 

Almelo. 

Jeroen Helder, Technologische Oase 

Dit ontwerp komt voort uit onderzoek naar cyberpunk. De opgave was om het escapisme 

van de virtuele ruimte te actualiseren in tastbare ruimten. Besloten werd een kuuroord 

op een mijnafvalberg te ontwerpen. Volgens de meeste juryleden is dit wel erg klinisch 

opgelost. De architectuur bezit geen enkele expressie. De beleving spreekt alleen uit het 

verhaal dat in het prachtige boek te lezen is. Volgens een minderheid van de jury neemt 

de magnetiserende witheid van de atmosferische ruimten de interessante uitdaging op 

om haptische architectuur te maken anders dan Zumthor dat voordoet. 

Ferdy Holtkamp, De regie van de onbenoemde ruimte 

In het kader van de opgave voor de expo in Zaragoza is onderzoek gedaan naar de architectuur 

van paviljoens, waaruit de conclusie is getrokken dat ze ‘podia voor de avantgarde’ 

zijn. Met dat idee zijn twee ontwerpen gemaakt, gepresenteerd in een indrukwek-

kend boek en even indrukwekkende maquettes. De jury vroeg zich af waarom er twee 

ontwerpen zijn gemaakt die beide onuitgewerkt blijven qua ruimtelijkheid en functionaliteit. 

Zo is het kunstpaviljoen een en al trap, wat afbreuk doet aan de beoogde functie. 

Bij het andere paviljoen ontbreekt de materiele expressie van het piranesiaanse interieur. 

Thijs Kieboom, The National Library; Wilco Meenhorst, Cooperation Building; Rolf 

Moors, The First. 

Verenigd onder de titel African Modernism Revisited betreffen de drie deelplannen drie 

modernistische gebouwen in Dar es Salaam. Het onderzoek betreft hun rol als scharnieren 

in de koloniale, de Afrikaanse en de postkoloniale stad. De opgave is niet restauratie 

a la Docomomo, maar de gebouwen te laten zijn wat ze zijn; dat wil zeggen met begrip 

voor hun ontwerp, maar ook voor de redenen van hun verval, en met de wil om ze een 

nieuw leven te geven. Als in een documentaire van Johan van der Keuken, die filmt 

hoe over de hele wereld de universele westerse cultuur wordt toegeëigend, tonen deze 

ontwerpen hoe het ‘vreemde’ modernisme Afrikaans kan worden zonder in clichés te 

vervallen. 

13 


Daan Mol, Trans~ 

Onderzoek over een strook in de oude wijken van Den Haag waar onder meer de Haagse 

Mart gehouden wordt en een tramlijn loopt heeft geleid tot een opgave om de potenties 

van de tussenruimte te benutten. Het ontwerp van drie interventies gaf de jury aanleiding 

tot discussie over de vraag naar verband. Moet er wel verband zijn De ontwerpen 

exploiteren de diversiteit en zijn nauwkeurig afgestemd op de plek. Dat leidt onder meer 

tot een gebouw met een plein eronder dat iets wegheeft van Lina Bo Bardi, dit maal met 

spannend uitgekiende woningen. 

14 


Tanno Olde Riekerink, Living in Mobility, Designing the Dark, Confronting the Light 

De analyse van zintuiglijke ervaringen met betrekking tot het wonen van mensen met 

een sensorische of motorische handicap heeft geleid tot een opgave voor drie villa’s. De 

mooie ontwerpen overtuigen de jury niet als case-studies. Het ontwerp dat uitgaat van de 

tastzin vormt een fantastisch interieur maar blijft een geïsoleerd geval. 

Anne Seghers, Urban Incisions 

Sensitief en systematisch onderzoek van het 19e eeuwse weefsel van Antwerpen bij de 

Turnhoutse Poort leidt tot de stedenbouwkundige opgave om de imperfecties en onregelmatigheden 

structureel te waarderen. Het ontwerp bestaat uit een toolbox voor tijdelijke 

interventies op open plekken. Het heikele vraagstuk of je marginaliteit kunt ontwerpen 

wordt volgens de jury overtuigend bevestigd door de getoonde voorbeelden die architectonisch 

secuur zijn uitgewerkt.

15 


Jorrit Spel Tropisch Woudpaviljoen. Popcentrum 

Voor de expo in Zaragoza is een tropisch landenpaviljoen ontworpen dat daarna popcentrum 

kan worden. Een opgave voor een expo paviljoen is ruimtelijk gesproken contextloos. 

De vraag is vooral hoe je er drommen mensen door heen sluist en wat je dan meemaakt. 

De jury zag in het ontwerp geen narratieve route. Het verhaal van het tropisch 

woud is voor de ontwerper een reden om een spannende constructie te maken, maar die 

kun je als bezoeker evengoed als steigerwerk beleven. 

Bart Theunissen, Tan(abacus) 

Een onderzoek naar de architectuurtheorie van Dom van der Laan is vervat in een bibliofiele 

uitgave met een originele analyse van het binnen-buiten binoom. De opgave om 

het beroemde klooster in Vaals een profane functie te geven is relevant voor de discussie 

over religieus erfgoed in een ontkerkelijkende wereld. Het ontwerp vertoont een interessante 

mix van respect en moed. De jury vroeg zich wel af of het een goed museum oplevert. 

De presentatie concentreert zich op de re-compositie van een formeel theorema. 

Qua architectonische expressie is het resultaat naar binnen gekeerd en raakt niet ‘in de 

ban van het buiten’ en dat is toch de bedoeling van de ontwerper die op dit punt een 

inconsequentie van Van der Laan wil corrigeren. 

Vincent Tuinema, De Tweeling 

Op basis van onderzoek naar de morfologie van Turijn en observaties van het stedelijk 

ruimtegebruik is een opgave gesteld die afstand neemt van de in Italië overheersende 

historiserende cultuur van stadsreparatie. Het ontwerp van twee woongebouwen is vanzelfsprekend. 

Gepresenteerd in een renaissancistisch perspectief oogt het of het er altijd 

stond. Toch heeft de architectuur een eigen expressie. Bewust afgeleid uit de traditie van 

het isolato, het gesloten bouwblok, staan de gebouwen vrij in de ruimte; ze articuleren 

een breuklijn in het grid. Dit rationalistische plan is een vernieuwende bijdrage aan de 

discussie over contextueel ontwerpen.

Nikkie van de Ven, De schatten op zolders 

Onderzoek van de binnenstad van Eindhoven signaleert het wezenlijke probleem van 

ongebruikte en onbereikbare ruimten boven en achter winkelpanden die daardoor zelf 

wegkwijnen. De opgave is kaalslag te vermijden. De strategie van een ontsluiting achterom 

en bovenlangs is al eens in Amsterdam beproefd. De kwaliteit hier is vooral die 

van verbinding en die valt fors uit. De jury vindt de verhouding doel-middelen scheef. 

De publieke ‘lobbies’ overtuigen niet. De informele kwaliteit van de achterwereld van het 

bouwblok is niet herkend. 

16 


Maron Vondeling, Living Apart Together 

De opgave voor een brede school op een locatie in Antwerpen is ingebed in wat je zou 

kunnen noemen een ‘brede buurt’. De school is in het klein wat de buurt in het groot is. 

Dit moet zorgen voor relatieve autarkie. De uitdagende spanning tussen het plaatselijke 

en het grootstedelijke is afgezwakt door de beschutte situering van de school achter de 

gebouwenwand van de singel. De beoogde interne en externe programmatische verweving 

vond jury niet duidelijk uit de moeilijk leesbare schema’s spreken. 

Ivo Vrouwe, Archimedia. Mortal Tectonics 

Dit plan behelst experimenteel onderzoek met een veelbelovend open einde. Het onderzoek 

betreft mode, tijdelijkheid en de tektoniek van de huid. Het ontwerp heeft grote 

kwaliteit in de lijn van Moshe Zwarts. Het is technologische kunst maar de jury acht de 

ontwerpen problematisch in het gebruik. De kunst van het maken is voor architecten een 

noodzakelijke kunst maar niet de enige. Ze moeten ook weten te bepalen waarom, voor 

wie en waar architectuur er is of zou moeten zijn. 

Tot zover de eerste ronde. Het zijn allemaal prachtplannen, maar welke zullen vermoedelijk 

het meest kansrijk zijn Dat zijn plannen die na de zachte wereld van begeleiders 

met succes een confrontatie aankunnen met de harde wereld van juryorrdelen. 

Toen ieder jurylid voor zichzelf de vier beste plannen had gekozen bleek verrassend 

genoeg dat 3 leden dezelfde keuze hadden gemaakt, terwijl de andere lijstjes daarmee 

deels overlapten. Er was snel consensus over het beste viertal na een discussie over twee 

plannen die uiteindelijk afvielen. Die wil ik eerst noemen. Dat zijn de plannen van Ivo 

Vrouwe en van Jingyi Dai. Als de Archiprix een etalage van onze afdeling was dan zou 

het plan van Ivo erin moeten staan, want het is representatief voor een idee dat we graag 

uitdragen, dat je een gedachte kan waar maken, dat je een beeld kan materialiseren en 

construeren, maar de jury vindt dat dit plan zich teveel in de marge ophoudt van de 

architectonische discipline, doordat het de vragen van ruimtelijke en programmatische 

context ontwijkt. Dan het plan van Jingy Dai. Grote waardering heeft de jury voor de filosofische 

aanpak van menselijke problemen die optreden bij snelle stedelijke modernisering 

en waarop eigenlijk niemand het antwoord weet. De strategie is veelbelovend, maar 

het architectonisch antwoord is absoluut niet vanzelfsprekend en de presentatie slaagt er 

niet in te overtuigen van zijn noodzaak. 

De plannen die de jury nomineert voor de landelijke Archiprix 2008 snijden alle vier 

problemen aan van contextueel ontwerpen in de bestaande stad. De houding van de 

ontwerpers loopt uiteen van formeel rationalisme, informeel situationisme tot realistisch 

modernisme. Daarbij worden op overtuigende wijze actuele thema’s aangesneden van 

tijdelijkheid, tijdloosheid en identiteit. 

Het zijn in willekeurige volgorde: Vincent Tuinema, bij wie de jury vooral waardeerde hoe 

het begrip contextualiteit nieuwe inhoud kreeg. De secure ingreep en het onnadrukkelijke 

rationalisme van de architectuur maken dit plan beslist kansrijk. Ten tweede, Anne 

Seghers, bij wie de jury het sensitieve en rigoureuze stadsonderzoek waardeert, volgehouden 

in de ingetogen informaliteit van de architectuur die het onbestemde in tact laat. 

Ten derde, African Modernism, waarvoor Thijs Kieboom, Wilco Meenhorst en Rolf Moors 

tekenen, en waarvan de jury waardeert hoe het beladen thema van de koloniale erfenis is 

uitgediept, en de logica van de gebouwen zonder starheid is opgefrist, in dialoog met het 

straatleven en de Afrikaanse identiteit. Tenslotte Daan Mol, wiens direct aansprekende 

beelden een weerbarstige identiteit aan de multiculturele wijken kunnen verlenen: succesvolle 

stadsacupunctuur. 

Namens de hele faculteit wens ik de genomineerden veel geluk, en bedank ik alle geselecteerden 

voor hun enthousiaste deelname.

Tektoniek, een essay over het maken 

van een relatie 

Jacob Voorthuis 

Ergens in het centrum van de discussie rond de tektoniek staat 

Kenneth Frampton’s monumentale Studies in Tectonic Culture, 

The Poetics of Construction in Nineteenth and Twentieth Century 

Architecture, uit 1995. Frampton had met dit boek niet alleen 

een historisch doel. Hij wilde een tektonische benadering van de 

architectuur stellen tegenover een scenografische om daarmee 

de Amerikaanse architectuurvisie van Charles Jencks en Robert 

Venturi, uit het moeras van de steeds banaler ogende decorbouw 

te trekken. Dat was toen geen overbodige missie. Beiden benaderingen, 

schrijft hij, zijn voor hem legitiem, niettemin geeft hij 

duidelijk de voorkeur aan de tektoniek, oftewel ‘de dichterlijkheid 

van de constructie’. Een gebouw is in zijn mening vóór alles een 

constructie. En daarmee geeft hij duidelijk aan waar voor hem het 

primaat van de ontwerpopgave ligt. Frampton’s benadering is vele 

malen geraffineerder dan het hier is samenvat en heeft terecht 

veel sympathie verworven. Door de atektonische benadering (lees 

scenografische) tegenover de tektonische benadering te zetten, 

slaat Frampton een oppositionele, of dialectische weg in. Deze 

ligt voor de hand, de twee benaderingswijzen bestrijken ieder een 

duidelijk gebied: Architecten die de constructie en haar materialisering 

op één of andere manier uitdrukken in het gebouw zijn 

onder de paraplu van de tektoniek te scharen en architecten die 

dat niet doen zijn atektonisch bezig. Door het gebouw tot voorstelling 

te verheffen van haar eigen constructieve logica benadert 

men de architectuur op een tektonische manier, en door het 

bouwen van een decor waarbij de constructie in zijn verhulling 

of vertoning niet zichzelf tot onderwerp heeft maar iets anders, is 

men atektonisch bezig. Bij de één, het atektonische, dient de constructie 

een nagestreefde sfeer of effect; bij de ander, het tektonische, 

is de constructie de nagestreefde sfeer of het effect. Helder. 

Een oppositie vereist tevens onderliggende gelijkenissen, en die 

zijn er ook: beide benaderingen spitsen zich toe op het gebruik 

van expressie en zelfs metafoor in de representatieve werking van 

het gebouw als verschijning. Het gaat over de taal van de architectuur 

waarmee ze haar boodschap uitdrukt. Het atektonische 

drukt wellicht iets anders uit dan het tektonische, maar allebei 

zijn ze bezig met het uitdrukken van iets. Dan valt opeens het 

kwartje: de tektoniek is dus eigenlijk ook een vorm van scenografie: 

het tektonische houdt een mise-en-scène van de constructie 

in. Het tektonische heft zichzelf tot onderwerp. Het gaat allebei 

om het bouwen van een decor en een tektonisch gebouw is een 

decor van de constructie die zichzelf naar de voorgrond dringt. 

De tektoniek is dus waar de constructie zichzelf tot metafoor of 

uitdrukking van zichzelf verheft, een autoicoon. Er is niets mis 

met het gebruik van deze oppositionele categorieën, ze werken 

goed, maar het nadeel is dat ze het architectuurdebat terugdringen 

tot een kwestie van “welk decor” 1 En dan zou het decor van 

de constructie een betere keuze zijn dan een ander soort decor. 

Ja, hoor ik u tegenwerpen, en terecht, maar als een gebouw zijn 

constructie toont, dan is dat toch geen kwestie van decorbouw Ik 

ben het graag met u eens maar daar ligt nu precies het probleem. 

Waarom niet Omdat een decor een voorstelling geeft van iets 

dat het zelf niet is Goed. Maar is dat hier niet juist het geval 

In de moderne bouw is niets meer zo maar wat het zegt te zijn. 

Bouwvoorschriften, brandveiligheid, complexe installaties, allerlei 

soorten technologie, isolatie en verpakking zit overal tussen en 

omheen. Het beste wat bereikt kan worden is de suggestie. En 

dan zijn we eigenlijk terug bij het decor. Als we de constructie 

echt in al zijn naaktheid willen tonen moeten we die naaktheid 

buitengewoon zorgvuldig regisseren: een nieuw brutalisme! Daar 

zijn schitterende voorbeelden van. Maar als dat geen decorbouw 

is dan weet ik het ook niet meer. Dus de vraag blijft staan: hoe 

kan het zijn dat één soort decor beter is dan een ander zonder 

dat we de gegeven situatie waar het gebouw een antwoord op is 

in acht nemen En dat brengt mij tot mijn belangrijkste kritiek 

op Frampton’s oppositionele benadering. Doordat hij het primaat 

bij de constructie legt, zit er in het gebruik van die woorden, 

tektonisch en atektonisch, een ongemakkelijke gelijkenis tussen 

moreel en amoreel, tussen sociaal en asociaal. Hij doet zijn best 

om die gelijkenis te ontkennen en zijn oprechtheid neem ik graag 

aan, maar het blijft kleven. 

Door de tektoniek zo oppositioneel te gebruiken in relatie tot het 

atektonische, gaat het debat al snel over eerlijkheid, het goede, het 

zuivere, het zuiver architectonische. Immers heeft hij het primaat 

van de constructie in ontwerpopdracht duidelijk gesteld, en alles 

wat zich daar niet aan houdt wijkt daar dus vanaf. De constructie 

heeft wat hem betreft het primaat in het ontwerp, boven de lichamelijke 

ervaring, boven het gebruik. Maar waarom Omdat hij 

dat vindt Vindt u dat ook Op welke gronden kan een gebouw, 

bijvoorbeeld eerlijk of goed zijn Voor wat betreft eerlijkheid kan 

dat in ieder geval alleen maar op basis van de analogie: gebouwen 

zijn projecties van de mens en worden geacht zich dus ook naar 

onze waarden en normen te gedragen.2 Een gebouw dat liegt is, 

zo gaat het betoog dan, verwerpelijk, omdat de liegende mens 

verwerpelijk is. Dat is tegelijkertijd ook de enige basis voor zo’n 

eerlijkheid of zuiverheid. Het is overigens geen slechte analogie. 

Hij brengt de mens tot een hechte bijna magische verbondenheid 

met zijn producten. Gebouwen zijn net mensen... En dat 

is ook zo. Het zijn de ruimtelijke afdrukken van het mens zijn. 

Misschien moet de mens als verschijning en als constructie 

gewoon op een vollere manier beschreven worden zodat de analogie 

beter wordt. Waar komt die decormoraliteit die authenticiteitsidolatrie 

vandaan Toen Augustus Welby Northmore Pugin’s 

apologie voor de gotische bouwkunst werd gepubliceerd in 1841 

werd het tonen van constructie gelijkgesteld aan eerlijkheid en 

waarheid. 3 In een veelzeggende en beroemd geworden prent nam 

Pugin St Paul’s van Sir Christopher Wren als voorbeeld. Wren 

had de gotische beginselen van de constructie zoals steunberen 

en luchtbogen toegepast om het gewicht van het tongewelf over 

het middenschip op te vangen. Tegelijkertijd liet hij ze achter een 

flinke muur verdwijnen waarop de zuiver formele en decoratieve 

constructiegrammatica van het classicisme stond te lezen: pilasters, 

zuilen, architraven, nissen en zo. Dat was, volgens Pugin, 

immoreel! Je mocht de constructie versieren, maar je mocht geen 

versiersel construeren en zo de werkelijke constructie verbergen. 

Het klonk erg overtuigend. Die moraliteit ten aanzien van het 

architectuurdecor lag dan ook aan de basis van het modernisme. 

De modernisten waren immers bezig, laten we eerlijk zijn, een 

nieuw decor te bouwen voor het fictieve beeld van de moderne 

mens en eerlijkheid stond centraal. Het modernisme is een twintigste-eeuwse 

beeldtaal voortgekomen uit een negentiende-eeuws 

wereldbeeld. 

We hebben behoefte aan een concept van de tektoniek dat zich 

toespits op het huidige bouwproces en een antwoord biedt op 

de uitdagingen en zorgen van nu. Hierbij helpt het Hegeliaanse 

oppositionele denken niet. Hierbij helpt een vorm van denken 

waarbij naar inclusiviteit en pluralisme wordt gestreefd. 

De kwaliteit zit niet in het ding dat ik mooi vind en ook niet 

17 


1 Dit is een verwijzing naar Heinrich Hübsch, “In welchem Stil 

sollen wir bauen”, 1828. 

2 Zie bijvorbeeld, Good and Bad Manners in Architecture door A. 

Trystan Edwards, 1924 

3 Pugin, A.W.N. The True Principles of Pointed or Christian 

Architecture, John Weale, London 1841

18 


in mij, hij vormt de relatie tussen ons. De kwaliteit als relatie 

vormt zich vanuit het netwerk aan factoren waar het object en 

ik een onderdeel van uitmaken maar het is mijn beslissing 

iets mooi te vinden. Ik onderhoud de relatie, hij is dynamish. 

Kwaliteitsindicatoren als goed en mooi zouden “subjectief en 

willekeurig” zijn. Dat ze subjectief ben ik dankbaar voor. Maar 

willekeurig zijn ze allerminst. Je kan willekeur alleen niet te lijf 

gaan via de wereld van genezijde: het zogenaamde objectieve. Je 

kunt geen vaste, meetbare, objectieve relatie veronderstellen tussen 

mij en het object van mijn bevinding. Dat soort relaties laten 

zich niet formaliseren in harde regels omdat ze situatie gebonden 

zijn. Ik ben in staat morgen iets anders te vinden. Iemand die mij 

dan van inconsistentie beschuldigt lach ik vriendelijk toe; ik mag 

immers leren en groeien. Er ligt dan ook geen primaat bij de constructie 

tenzij u dat vindt. 

Is er dan niets waar we aan kunnen vasthouden Ja, wel degelijk: 

door onze eigen verantwoordelijkheid niet te verzuimen, door het 

oefenen van ons vermogen te oordelen in samenspraak met onze 

ervaring in het ondergaan van gebouwen. 4 In het formuleren 

van een mening moet men zich niet baseren op een al te gemakzuchtig 

beeld van de moraliteit waarbij die zich bevind in een willekeurige 

spelregel die objectief oogt en is opgelegd door iemand 

die iets vind en dat nog niet goed geoefend heeft. Als we dan toch 

de mens als analogie gebruiken dan is het toch onmiddellijk duidelijk 

dat we nooit kunnen stellen dat bij de mens het primaat bij 

de constructie ligt! Stel je voor. 

Het wezen van de architectuur is meer dan alleen zijn constructie. 

Natuurlijk, de architectuur onderscheidt zich van andere 

zaken door middel van zijn bijzondere vorm van maakbaarheid; 

constructie neemt geheel terecht een geprivilegieerde plaats in 

het nadenken over de architectuur. Maar dat geld ook voor wat 

betreft het configureren en vormgeven van de sociale ruimte. En 

bovendien wie zegt dat je de architectuur alleen maar mag benaderen 

op basis van hoe het zich onderscheidt van andere dingen 

Dat is een vorm van logisch extremisme en lijdt onherroepelijk 

tot een absurde positie. Even goed kan je de architectuur benaderen 

op basis van haar totale werking als maatschappelijk product 

van de mens. Daar is de constructie een belangrijk onderdeel van, 

maar niet het enige. Het gebouw is vóór alles een bruikbare constructie, 

daar ligt haar kwaliteit. 

Ondanks deze wending geloof ik niet dat dit erg verschilt van 

Frampton’s houding. De architecten die hij sympathiek behandelt 

zijn, voor zover dat interessant zou zijn, ook mijn favorieten, 

maar dan wel op basis van een anders genuanceerde benadering. 

Niet op basis van het begrijpen van hun taal, maar juist vanuit 

een herleving van hun gebouwen onder een sluier van onwetendheid. 

5 Nergens gaat het in het tektonische debat over de presentatie. 

Het gaat er altijd om hoe “dit” een uitdrukking zou zijn van 

“dat”. En dat is nu precies de plek waar het architectuurdebat zich 

begint los te weken van het discours van de gebruiker. Wanneer 

een gebouw een voorstelling is van zichzelf, moet men de taal 

en de conventies van die voorstelling kennen en begrijpen. Dat 

is het moment waarop gebruiker en architect ieder hun eigen 

weg in slaan. De gebruiker leeft onder een sluier van onwetendheid 

ten aanzien van de taal van de architect. Dat is niet erg, de 

gebruiker heeft er ook weinig last van. Willen we dat de gebruiker 

de taal van de architect leert kennen Dan moet hij of zij, net als 

de architect, onderwezen worden en de kans krijgen die kennis te 

oefenen. Bij het betreden van een gebouw onderga “ik” de gebruiker, 

de ruimte. Ik ga er een relatie mee aan, mijn relatie, die 

mijn verantwoordelijkheid is. Het raffinement en de taal van de 

architect zijn mij vreemd. Zijn dichterlijkheid schreeuwt, ik hoor 

haar cadens, maar begrijp het niet echt. Ik onderga het gebouw 

zelf en ontleen betekenis aan mijn ervaring ervan: de akoestiek, 

de lichtval, de reuk van het materiaal en het gebruik, de dynamiek 

aan oppervlaktes terwijl ik mij er doorheen beweeg, de subtiele 

aankondiging, de verassing, of de suggestie van nieuwe ruimtes, 

de eigen logica van een route, wellicht het plezier van een indrukwekkende 

constructie. Maar die sluier van onwetendheid van de 

gebruiker is nu net waar vele architecten weinig meer van weten. 

Wordt mij, bijvoorbeeld, verteld dat het patroon op de glazen 

vliesgevel van de faculteit bouwkunde aan de TU Eindhoven, één 

van de meest boeiende gebouwen in Nederland, een abstracte 

voorstelling is van het steigerwerk van de Sagrada Familia, dan 

glimlach ik even, maar eigenlijk zit vanaf dat moment die referentie 

in de weg van mijn lichamelijke ervaring van de perceptuele 

eigenaardigheden van dat patroon, die ik ook veel boeiender 

vind dan de metafoor van het steigerwerk als onderwijs instelling. 

Die is wel leuk, maar de huid van het faculteit gebouw is veel 

meer dan dat symbool. Het is de zindering, de halftransparantie, 

de onvermurwbare verticaliteit en de scherpte van de hoeken, de 

ijselijke gladheid van de gevels, de bewegingen die ik moet ondernemen 

om binnen te komen en wat ik tijdens die bewegingen zie 

van de activiteiten in het gebouw en de pas na oefening begrepen 

indeling van de gevels die me elke keer weer achterover doen 

vallen. Maar het symbool dringt zich op, fluisterend in mijn oor, 

het neemt de zaak over als ik niet voorzichtig ben. De tektoniek 

is nooit ontkomen aan het metaforendebat van de negentiende 

eeuw, ook niet bij Frampton. Dat is de volgende stap. Mijn voorstel 

is dan ook een poging om ons discours op een andere voet 

voort te zetten. 

Naar een descriptieve tektoniek. Het praten over architectuur 

bestrijkt grofweg drie kerngebieden, te weten, het gebruik, het 

maken en de kwaliteit. De één wordt altijd en zonder uitzondering 

gedefinieerd aan de hand van de andere twee. Tektoniek 

bestrijkt het gebied van het maken. Pragmatiek vertegenwoordigt 

het gebied van het gebruik. Esthetiek beslaat het gebied 

van de gewenste kwaliteit en het nadenken over de mogelijke 

morfologie van die kwaliteit. Hoe bouwt men bijvoorbeeld een 

bruikbare kwaliteit als stilte Het gesprek hierover tussen cliënt, 

architect, aannemer en de verschillende soorten gebruiker levert 

een vol programma van eisen, waarbij de gewenste kwaliteit van 

een gebouw in relatie wordt gezien van de maakbaarheid en de 

bruikbaarheid van die kwaliteit en niet los daarvan. Stel ik wil een 

museum. Wat is een goed museum Een goed museum is een 

plek waar mensen graag komen om kunst en andere bijzonderheden 

te bekijken. Het “er graag komen” en het “zien” staan hierbij, 

vanuit de bezoeker bekeken, centraal en bepalen de ontwerpopdracht. 

Om ergens graag te komen zijn er veel meewerkende 

factoren waar een aantal architectonisch van aard zijn. Niettemin 

zijn die belangrijk: is het comfortabel, is het veilig, heb ik het 

gevoel iets bijzonders te ondergaan Komen de werken goed tot 

hun recht Het zien is vrijwel uitsluitend architectonisch. Het 

gaat hier om licht en plaatsing. Om een aantrekkelijk en bruikbaar 

museum te ontwerpen denken we na over de kwaliteiten die 

het museum moeten hebben op basis van ons denken en onze 

ervaring op het gebied van gebruik en constructie. En vervolgens 

gaan we het museum ontwerpen en maken. Welke rol speelt de 

constructie en de materialisering in de eerder genoemde kwaliteiten 

die we nastreven Als we die vraag stellen dan stellen we de 

vraag van de tektoniek. 

Voor de ontwerper is architectuur is een synthese tussen de structuren 

van een gegeven situatie, de structuren van gebruik in sociaal 

ruimtelijke zin en de structuren van materialisatie in de fysiek 

4 De esthetiek, de discipline die zich bezig houdt met het 

omschrijven van begerenswaardige kwaliteiten, heeft meer verwantschap 

met rechtvaardigheid dan met waarheid. Zie bijvoorbeeld 

John Rawls, A theory of Justice, Rev. Edition 1999. 

5 Zie John Rawls, A theory of Justice, Rev. Edition 1999.

uimtelijke zin. De richting dat het ontwerp neemt in die poging 

tot synthese is de wens, de begeerte: we moeten iets willen. Om 

een kwaliteit te realiseren moeten we hem duiden in relatie tot 

gebruik en maakbaarheid. De tektoniek is een thema in de architectuur 

waarbij de materialisatie en de constructie centraal staat 

in dat proces. Om terug te komen bij Frampton, we hoeven nu 

minder denken in termen van oppositie. We kunnen nu gebruik, 

maakbaarheid en de kwaliteitswens altijd en expliciet in relatie tot 

elkaar zien. Hun relatie staat centraal en niet de representatie, die 

is onzeker en slechts allegorisch. 

Als we tijdens het congres Tectonics Making Meaning de tektoniek, 

het gebied van het nadenken over het maken, centraal stellen 

in relatie tot vragen over bruikbaarheid en kwaliteit dan zijn 

er een drietal uitgesproken uitdagingen die we vandaag de dag 

aan durven moeten gaan. 

Uitdaging 1: De tektoniek en het beroepenveld. 

Tegenwoordig is het bouwen een multidisciplinaire onderneming. 

Daar zijn uitzonderingen op. De gebouwen van Glenn Murcutt 

en Peter Zumthor zijn fantastisch en er is zeker een argument 

mogelijk dat we voorzichtig moeten omgaan met schaal vergroting 

van het bedrijf. Niettemin de bondgenootschappen die, 

bijvoorbeeld OMA en Herzog en de Meuron aangaan met kunstenaars 

en wetenschappers maken een zeer hoogwaardige architectuur 

mogelijk op grote schaal. Vele disciplines zijn op elkaar aangewezen. 

Hoe kunnen we ervoor zorgen dat juist de constructie, 

het gevoeligst van alle architectonische kwaliteiten niet verdwijnt 

in de soep van tegenstrijdige en niet op elkaar afgestemde wensen 

Dus de eerste vraag die het congres TECTONICS MAKING 

MEANING moet beantwoorden is: Hoe nu verder met de tektoniek 

nu dat het bouwbedrijf zo complex is geworden 

op basis van zijn maak- en bruikbaarheid. De kerngebieden van 

de architectuur zijn onreduceerbaar en kunnen alleen in relatie 

tot elkaar worden besproken. De oppositionele betekenis van tektoniek 

als een tegenovergestelde van het atektonische reduceert 

alles tot een architecten taal en code: “Architecture for architects”. 

Een gebouw wordt door de gebruiker ondergaan zonder kennis 

van die taal en code. Het enige wat houvast biedt is de ervaring in 

het gebruik en het discours. Ervaring is niet zomaar te vertalen 

naar elke gegeven situatie. Het experiment is noodzakelijk. 

19 


Uitdaging 2: De tektoniek en technologisch-maatschappelijke 

ontwikkelingen 

De tweede vraag die het congres moet aangaan staat niet los 

van de eerste. De wensen ten aanzien van comfort, de technologische 

vervlechting van huis en lichaam, de gebruiksduur van 

gebouwen, de zorgen ten aanzien van duurzaamheid, milieu en 

kosten worden nog altijd doordacht. We hebben met initiatieven 

als de cradle to cradle filosofie een stap gezet in een boeiende 

richting maar gevelpakketten, constructies, de verweving van 

moderne technologie met het gebouw zijn uiterst complex. Voor 

alles behalve de meest eenvoudige gebouwtjes is een predicaat 

als “eerlijk” of tektonisch in Frampton’s betekenis al lang zinloos. 

Betekent dit dat we dan maar niet meer over dit onderwerp moeten 

nadenken 

Uitdaging 3: De tektoniek en de schaal. 

De derde vraag die het congres probeert aan te gaan is de vraag 

van de schaal. Het maken en de materialiteit van het gemaakte 

hebben gevolgen voor het ondergaan van ieder gebouw als gebruiker 

van het interieur maar ook voor de gebruiker van het interieur 

van de stad: de straat. Materialiteit, net zoals de gevel als geheel, 

is een stedelijke aangelegenheid. Textuur, kleur, mate van hardheid, 

kwaliteiten die voortkomen uit materiaalgebruik leveren de 

belangrijkste bijdrage aan stedelijke kwaliteit. De sprekers op het 

congres zijn gevraagd na te denken de betekenis van het maken 

op iedere schaal: van interieur tot straat. 

Tektoniek beslaat het gebied waarin de materialisering en de constructie 

centraal staan in de discussie over de gewenste kwaliteit 

van een ontwerp. De gewenste kwaliteit moet worden onderzocht

ActiveWarmth ontwikkelt een nieuw 

verwarmingsysteem ism TU/e en MatAfbouw en 

wint Rabobank-Herman Wijfels Innovatieprijs 

2007. 

20 


ActiveWarmth heeft in samenwerking met de Technische Universiteit Eindhoven, 

Faculteit Bouwkunde, Leerstoel Product Ontwikkeling en Mat Afbouw een oplossing 

gecreëerd voor verwarmingssystemen in huizen en kantoren. 

Na hele spannende voorrondes waarbij er slechts tien deelnemers overbleven, werd 

door Minister Maria van der Hoeven en de bestuursvoorzitter van de Rabobank Bert 

Heemskerk de 3e prijs uitgereikt aan Willem Neeleman van ActiveWarmth. Aan 

deze prijs is tevens een geldbedrag verbonden van € 25.000,- Dit bedrag zal door 

ActiveWarmth worden aangewend om de producten verder door te ontwikkelen en in de 

markt te zetten. 

ActiveWarmth heeft een polymeer verwarmingselement dat het beste is te vergelijken 

met een stukje rubber. Het heeft ook de zelfde eigenschappen: robuust en flexibel. Het 

uitgangspunt was een flexibel verwarmingssysteem dat energiezuiniger werkt dan de traditionele 

systemen. Het resultaat is de ActiveWall. Het verwarmingselement kan worden 

verwerkt in de binnenzijde van een Metal-stud wand. 

De elementen zijn dunne, flexibele warmtepanelen die gelijkmatig warmte afgeven en 

daarvoor maar heel weinig stroom nodig hebben. Het polymeer element is een ultra 

geleidend materiaal met koolstofmoleculen. De koolstofmoleculen worden door een lage 

stroomvoltage in beweging gebracht waardoor er warmte ontstaat. 

Oververhitting is niet mogelijk doordat de warmtepanelen nooit warmer worden dan de 

vooraf bepaalde temperatuur. 

Het polymeer heeft een aantal belangrijke eigenschappen die goed aangepast kunnen 

worden aan de eisen die de diverse producten hebben. Zo gebruiken wij dit verwarmingselement 

bijvoorbeeld in muren maar ook voor delicate medische toepassingen. 

www.activewarmth.com

De FEIDAD Award 

Graag uw aandacht voor het volgende. De FEIDAD Award is een vooraanstaande prijs 

op het gebied van digitale architectuur. De prijsvraag is open voor studenten, architecten 

en docenten. Van ieder jaargang wordt een boek gepubliceerd bij Birkhauser Verlag met 

daarin de beste 30 inzendingen. 

The 2007 Far Eastern International Digital Architectural Design Award 

2007 FEIDAD Award 

http://www.feidad.org 

Organized by 

The Far Eastern Memorial Foundation, Taiwan 

and Graduate Institute of Architecture, NCTU, Taiwan 

Aims 

The committee for the 2007 Far Eastern International Digital Architectural Design 

Award (The 2007 FEIDAD Award) has created this award to encourage the exploration 

and definition of architectural design in the digital electronic age. 

Awards 

Outstanding Award: 20,000 US dollars, a certificate and a trophy. 

Design Merit Award (four awarded): 2,000 US dollars, a certificate and a trophy for each 

recipient. 

Award Ceremony and Animation Festival 

All award winners will be invited to attend the FEIDAD ceremony in Taipei. 

Publications 

Please refer to the FEIDAD 2000, 2001, 2002, 2003, 2004 and 2005 yearbooks published 

by Birkhauser. 

Qualifications for entry 

The Outstanding Award and Design Merit Awards are open to architects, designers, and 

architectural and design students worldwide. Participants will submit a design project 

(only one project per entrant); The projects should explore digital concepts such as computing, 

information, electronic media, hyper, virtual, and cyberspace in order to help 

define and discuss future spaces and architecture in the digital age. 

January 31, 2008: Announcement of the 

30 entrants for the second review. 

February 28, 2008: Announcement of 

the 10 entrants for the final review. 

March 31, 2008: Announcement of the 

recipient Outstanding Award and 4 Merit 

Awards. 

Review Jury 

please see http://www.feidad.org 

For any questions, please email to feidad2007@arch.nctu.edu.tw 

Caspar Chorus wint de 

BIVEC prijs 

Onlangs heeft Caspar Chorus een prijs 

gekregen. Het betreft de BIVEC prijs 

voor beste proefschrift in de transportwetenschappen 

van de BENELUX (2005- 

2007). 

Hij werkt momenteel aan de TU/e, faculteit 

Bouwkunde. 

Wat nadere informatie over het proefschrift 

is te vinden op: 

http://www.ddss.nl/Eindhoven/staff/ 

Caspar.Chorus 

of een intervieuw met VPRO- 

Noorderlicht op: 

http://noorderlicht.vpro.nl/afleveringen/36344767/ 

21 


Registration and Submission 

Participants must submit their design proposal as web pages accessible by Internet 

browsers and must register via the Internet by December 31st, 2007. 

The proposal as web pages should include the following: 

- a title page including the design topic and the name(s) of participant(s), 

- a description of the site location (or the criteria if there is no site included), 

- design concepts and programs, 

- design presentations such as, but not limited to, plans, elevations, sections, render 

images, animations and all other visual representations. 

The official language of this award is English. All texts in the on-line registration and 

web-page submission should be in English. 

On-line Registration 

http://www.feidad.org/2007register/register.html 

Review Process 

First stage 

1. Members of the First-stage Jury will review submitted works via the Internet. 

2. Thirty (30) entrants will be selected for the second review. 

Second stage 

1. Members of the Second-stage Jury will review the 30 selected entries via the Internet. 

2. Ten (10) entrants will be selected for the final review. 

Final stage 

1. Members of the Final-stage Jury will review the 10 selected entries via the Internet. 

2. The recipient of the Outstanding Award and the recipients of the four Merit Awards 

will be determined. 

Important Deadlines 

October 20, 2007 to December 31, 2007: Registration and web-page submission.

22 


Balken 

In CHEPOS 11 kunt u een column lezen van student Martijn Kruijf waarin hij zijn 

mening ventileert over CASA. Het stukje tekst heeft een pittige smaak maar die is 

bedoeld om de slappe ingrediënten te verhullen. U begrijpt; hoewel ik mijn voornaam 

met Martijn deel doe ik dat niet met zijn mening over CASA. 

Het contactforum zou haar doel - verbreding en verdieping - niet waar maken. Het argument 

hiervoor is dat CASA tentoonstellingen opzet die zwaar architectuurtheoretisch of 

filosofisch zijn. Dit is niet waar. Van de acht georganiseerde tentoonstellingen van afgelopen 

jaar waren er slechts drie die met een architectuurtheoretisch karakter: Ungers, 

Zé Lino en Tupker. AeonScope was een inspirerende toekomstvisie en Tectonics belooft 

zowel verbredend als verdiepend te worden. 

De overige drie - meubeltentoonstelling, DDW en Archiprix - hebben betrekking op 

het werk van student zelf! Dat het nut en inhoud van een enkele tentoonstelling aan 

Martijn voorbij gaan wil nog niet zeggen dat het ook inhoudelijk en grafisch prutswerk 

is. Sterker, de CASA toont keer op keer inventiviteit door Plaza Vertigo steeds op een 

frisse manier in te vullen. De vergelijking met de kwaliteiten van een eerstejaars bouwkunde 

student - zonder hierbij afbreuk te doen aan enig eerstejaars - vind ik smakeloos 

en oppervlakkig. 

Laten we het argument eens omdraaien: er is een gebrek aan (bouw)technische en constructieve 

input. Akkoord. Dáár liggen kansen voor verbreding. Wat mij betreft mogen de 

betreffende vakgebieden hierin wel eens meer verantwoordelijkheid nemen. 

De activiteiten van CASA zouden ook te kostbaar zijn. Nu ken ik de cijfers niet, maar 

inspirerende lezingen, tentoonstellingen en publicaties kosten nu eenmaal veel geld. Het 

resultaat echter, is niet in valuta uit te drukken. 

De column droeg de titel ‘over de balk’ wat mij deed denken aan ‘balken’. Welk dier deed 

ook alweer... 

Martijn van Sluijters 

23 


Ingezonden 

24 


25 


26 


27 


28 


29 


30 


31 


32 


33 


CHEOPS 

34 


De bladeren vallen van de bomen, pepernoten liggen in de winkel, en handschoenen en 

dikke jassen komen weer uit de kast: het wordt winter! Dat betekent dat het CHEOPS 

ook vordert. De tijd lijkt voorbij te vliegen met alle activiteiten die we organiseren. 

Twee grote activiteiten die binnenkort op stapel staan zijn de onderwijsweek van 19 t/m 

23 november, en het congres ‘Tectonics - Making Meaning’ dat wordt georganiseerd in 

samenwerking met de faculteit, en plaatsvindt op 10, 11 en 12 december. Tijdens het 

congres wordt ook de winnaar van de studentenprijsvraag die hiermee samenhangt 

bekend gemaakt. De resultaten hiervan worden op plaza tentoongesteld. 

Al met al is onze agenda flink gevuld, vol met interessante activiteiten. 

Tot ziens en met vriendelijke groet, 

Nienke Wielens 

Voorzitter 22e bestuur CHEOPS, Studievereniging Bouwkunde 

Agenda 

19 t/m 23 november Onderwijsweek CHEOPS 

28 november extra activiteit BBA 

10 t/m 12 december Tectoncs congres 

12 december Diës 

19 december Bouwkundefeest 

Onderwijsweek 

Maandag 19 november 

Vandaag zal de week spetterend worden geopend door cabaretier Anne Jan Toonstra, 

winnaar van het Groninger Studenten Cabaret Festival 2005! Hij zal het onderwijs en 

de student eens goed onder de loep nemen. Verder zullen de onderwijscommissies van 

CHEOPS zichzelf introduceren en zal de opleidingsdirecteur iets vertellen over de laatste 

ontwikkelingen in het onderwijs op het gebied van minoren en portfolio-onderwijs. 

Dinsdag 20 november 

Heb jij een klacht over het onderwijs Of misschien iets te melden wat juist heel goed 

is De hele dag kun je bij de onderwijscommissies terecht met al je klachten, wensen en 

suggesties. 

Woensdag 21 november 

Helemaal gehad met je atelierwerk Geen nagels meer op je vingers Kun je je begeleider 

wel opvreten Dan is de workshop ontstressen helemaal iets voor jou! Kom in de 

pauze naar de colloquiumzaal op vloer 5. Hier kun je heerlijk tot rust komen! Je hoeft je 

niet in te schrijven en het is gratis! 

Als je afstuderen wel erg dichtbij komt en je graag wilt weten hoe je het beste aan een 

baan kan komen, kom dan naar de workshop solliciteren. Hier krijg je informatie over 

sollicitatiebrieven en leer je hoe je een sollicitatiegesprek het beste kan benaderen. De 

workshop is gratis en inschrijven is niet nodig, maar zorg wel dat je op tijd bent! 

Donderdag 22 november 

Op de faculteit lopen heel wat buitenlandse studenten rond. Toch is er geen integratie 

met de Nederlandse student. Wat vind jij daar nou eigenlijk van Zie jij het ook wel zitten 

om meer in contact te komen met buitenlandse studenten of zelfs samen met hen 

project te doen Of lijkt je dat juist helemaal niks Debatteer dan mee op de donderdag 

in de pauze over het thema ‘de buitenlandse student in Eindhoven’. Vanwege de aanwezigheid 

van buitenlandse studenten zal het debat in het engels gevoerd worden. 

Onderwijscommissies 

Ben je het ook wel eens niet eens met de manier waarop atelierwerk of project gegeven 

wordt Heb je ook wel eens klachten of juist suggesties over je vakken Vind je het 

belangrijk dat er iets gedaan wordt met de problemen die er zijn De mensen van de 

onderwijscommissie in ieder geval wel! Met klachten en of suggesties kun je terecht bij 

deze commissies. Voor meer informatie: kom langs bij CHEOPS! 

Tectonics - Making Meaning 

De voorbereidingen zijn in volle gang, vliegtickets zijn verstuurd en de aanmeldingen 

zijn in volle gang. Voor actuele zaken en het volledige programma, zie de website www. 

tectonics2007.com .

Colofon 

Bouwpers 

De Bouwpers is een medelingenblad 

van de Faculteit Bouwkunde Technische 

Universiteit Eindhoven. De Bouwpers 

wordt verspreid onder personeel en 

studenten van de Faculteit Bouwkunde. 

Op verzoek wordt het aan anderen toegezonden. 

Verschijningsdata 

nummer: 

04 op 19 december 2007 

Aanlevering Kopij 

Kopij voor de Bouwpers dient uiterlijk 

7 werkdagen voor de verschijningsdatum 

in het bezit te zijn van de redactie, 

cd-rom: WORD of e-mail: 

redactie.bouwpers@bwk.tue.nl 

Afbeeldingen in afzonderlijk aanleveren 

in JPG, GIF of TIFF formaat met een 

resolutie van 200 dpi (grijswaarden) 

400 dpi (zwart/wit) bij 100%. 

Uitgave 

Technische Universiteit Eindhoven 

Opleidingsinstituut 

Faculteit Bouwkunde 

Postbus 513 

5600 MB Eindhoven 

Telefax (040) 247 21 55 

E-mail boo@bwk.tue.nl 

35 


Redactie 

Willem Buurke 

Bert Lammers 

Inlichtingen 

Bert Lammers 

Telefoon (040) 247 32 77 

Redactieadres 

TU Eindhoven, Faculteit Bouwkunde 

Redactie Bouwpers, Vertigo 2.08 

Postbus 513, 5600 MB Eindhoven 

Telefoon (040) 247 32 77 

Telefax (040) 247 21 55 

E-mail redactie.bouwpers@bwk.tue.nl 

http://w3.bwk.tue.nl/nl/bouwpers/ 

jaargang/ 

Ontwerp en lay-out 

Bert Lammers 

Fotografie 

Pagina 2 en 35 

Rob van Wendel De Joode 

Druk 

Greve Offset, Eindhoven 

Oplage 

500 exemplaren

TU/e 

technische universiteit eindhoven 

/ faculteit bouwkunde 

36 


De winnaars van gecombineerd afstuderen 

in Constructief Ontwerpen + Architectuur 

8 

Resultaten studentenquête over het 

‘Docucenter’ 

5

5 - Technische Universiteit Eindhoven

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?