01.02.2015 Views

OP WEG NAAR EEN DRIESTERREN AGENTSCHAP - Federaal ...

OP WEG NAAR EEN DRIESTERREN AGENTSCHAP - Federaal ...

OP WEG NAAR EEN DRIESTERREN AGENTSCHAP - Federaal ...

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

Ravensteinstraat 36<br />

B-1000 Brussel<br />

Tel. : +32 (0)2 289 21 11<br />

Fax : +32 (0)2 289 21 12<br />

www.fanc.fgov.be<br />

info@fanc.fgov.be<br />

www.fanc.fgov.be/jaarverslag<br />

FANC JAARVERSLAG 2010<br />

<strong>OP</strong> <strong>WEG</strong><br />

<strong>NAAR</strong> <strong>EEN</strong><br />

<strong>DRIESTERREN</strong><br />

<strong>AGENTSCHAP</strong><br />

JAARVERSLAG<br />

20


<strong>OP</strong> <strong>WEG</strong><br />

<strong>NAAR</strong> <strong>EEN</strong><br />

<strong>DRIESTERREN</strong><br />

<strong>AGENTSCHAP</strong><br />

JAARVERSLAG<br />

20


INHOUDSTAFEL<br />

Onze missie en activiteitendomein . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5<br />

Bericht van de Voorzitter Raad van Bestuur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8<br />

Bericht van de Directeur Generaal . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10<br />

1 Nucleaire basisinrichtingen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 13<br />

VOORUITZICHTEN : Manfred Schrauben . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14<br />

Nucleaire basisinrichtingen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 15<br />

Inspectiecampagne “management” in al de inrichtingen van klasse I . . . . . . . . 15<br />

Het observeren van de “safety culture” door FANC en Bel V<br />

in de inrichtingen van klasse I . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16<br />

Ronde tafel met de uitbaters van de klasse I . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16<br />

Periodieke veiligheidsevaluaties in de grote, nucleaire installaties:<br />

uniformiseren van de vergunningsvoorwaarden Tienjaarlijkse Herzieningen . . . 16<br />

Internationale veiligheidsaudit OSART in kerncentrale Doel . . . . . . . . . . . . . . . . . 17<br />

Long Term Operation van Belgische kerncentrales . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 17<br />

Ontmanteling van installaties van FBFC International<br />

en van de onderzoeksreactor Thetis . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 17<br />

IRE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 18<br />

Audit Belgoprocess . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 18<br />

De aanpak van het FANC voor de inrichtingen van klasse II A . . . . . . . . . . . . . . . 18<br />

Ronde tafels met de uitbaters van industriële radiografi e . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 19<br />

Organisatie van gekruiste inspecties met onze collega’s in Frankrijk<br />

en Nederland . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 19<br />

Primeur qua opleiding : stage van FANC-inspecteurs in opleiding<br />

bij de Franse veiligheidsoverheid ASN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 19<br />

Andere specifi eke opleidingen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 19<br />

FANC neemt deel aan het project Augias tegen afvalzwendel. . . . . . . . . . . . . . . 19<br />

Verbod op invoer van en verkoop van ionisatierookmelders aan particulieren . . 20<br />

De globale aanpak van het FANC voor de weesbronproblematiek . . . . . . . . . . . 20<br />

Proces om al de Hoog Actieve Ingekapselde Bronnen (HAID’s)<br />

in kaart te brengen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 20<br />

Uitbreiding van het gebruik van INES . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 21<br />

Gebeurtenissen, ingedeeld op de INES-schaal,<br />

in België van de laatste 12 maanden . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 22<br />

Algemeen beheer en berging afval . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 26<br />

Advies van het FANC over het afvalplan van NIRAS . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 26<br />

Verderzetting van de pre-licensingfase voor de site<br />

voor de eindberging van radioactief afval . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 26<br />

INTERVIEW : Vincent Nys . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 27<br />

2 Gezondheid en leefmilieu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 31<br />

VOORUITZICHTEN : Patrick Van Der Donckt . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 32<br />

Bescherming van de gezondheid . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 35<br />

Ronde tafels . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 35<br />

Multidisciplinaire werkgroepen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 36<br />

Tekort aan radio-isotopen (RI) voor medisch gebruik . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 36<br />

Start van Nationale databank voor vrijwillige registratie van (bijna)incidenten. . . 36<br />

Klinische audits in nucleaire geneeskunde . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 38<br />

Expo’s voor dierenartsen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 38<br />

Tandartsencampagne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 29<br />

Crisiscel FANC . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 39<br />

Toezicht op het grondgebied . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 41<br />

Vervanging Telerad netwerk . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 41


FANC onderzoekt voedselketen op radioactiviteit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 41<br />

Monitoring van radioactieve deeltjes door bosbranden in Rusland . . . . . . . . . . . 42<br />

IJslandse aswolk toont geen verhoogde meetwaarden . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 42<br />

Monitoring van de radiologische impact op het leefmilieu<br />

van de vroegere en huidige NORM-activiteiten in België” . . . . . . . . . . . . . . . . . . 42<br />

Radoncampagne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 43<br />

INTERVIEW : Boris De Handschutter . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 44<br />

3 Beveiliging en vervoer . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 47<br />

VOORUITZICHTEN : Rony Dresselaers . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 48<br />

Beveiliging. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 49<br />

De fysieke beveiliging van het kernmateriaal en de nucleaire installaties . . . . . . 49<br />

De operationalisering van het reglementair kader m.b.t. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 50<br />

De inspecties m.b.t. de waarborgen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 51<br />

De veiligheidsattesten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 52<br />

Workshop en rondetafel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 52<br />

De fysieke beveiliging van het ander radioactief materiaal . . . . . . . . . . . . . . . . . . 53<br />

Nuclear Security Summit (USA - Washington) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 53<br />

Onderzoek van het nucleair non-proliferatieverdrag . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 54<br />

De andere internationale activiteiten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 54<br />

De vooruitzichten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 55<br />

INTERVIEW : Guy Lourtie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 56<br />

Invoer en vervoer . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 58<br />

Regelgeving . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 58<br />

Incidenten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 58<br />

Conformiteitsaudits en inspecties op het terrein . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 59<br />

Opleiding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 59<br />

Reactor Thetis van de Universiteit Gent . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 59<br />

Vervoer van afval . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 59<br />

Internationale samenwerking . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 60<br />

In 2010 verleende vergunningen en goedkeuringen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 61<br />

4 RIAD . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 63<br />

VOORUITZICHTEN : Yvan Pouleur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 64<br />

RIAD . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 65<br />

De Kamer doet nieuwe aanbevelingen over de werking van het FANC . . . . . . . 65<br />

Een aangepaste vergunningsprocedure voor berginginrichtingen . . . . . . . . . . . 66<br />

Verbetering van de stralingsbeschermingsniveaus . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 66<br />

HERCA ondersteuning . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 66<br />

Europese Richtlijn 2009/71/Euratom over de nucleaire veiligheid . . . . . . . . . . . . 67<br />

Ontwerp van koninklijk besluit houdende veiligheidsvoorschriften<br />

voor kerninstallaties . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 67<br />

5 e vergadering van de verdragsluitende partijen bij het Verdrag inzake<br />

Nucleaire Veiligheid van de IAEA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 67<br />

WENRA. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 68<br />

ENSREG . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 68<br />

INTERVIEW : Annie Vanderlinck . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 70<br />

5 Het FANC organisatorisch . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 73<br />

Samenwerkingsovereenkomsten FANC . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 74<br />

Communicatie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 77<br />

Human Resources . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 78<br />

CIS-2 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 79<br />

Records Management . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 79<br />

Samenstelling Raad van Bestuur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 79<br />

Balans op 31 december 2010 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 80<br />

Resultatenrekening op 31 december 2010 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 81<br />

Toelichting bij de resultatenrekening . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 82


ONZE MISSIE EN ACTIVITEITENDOMEIN<br />

Het <strong>Federaal</strong> Agentschap voor<br />

Nucleaire Controle (FANC)<br />

heeft als missie om de gezondheid<br />

van de bevolking, de werknemers<br />

en het leefmilieu te beschermen tegen<br />

de negatieve effecten van ioniserende<br />

straling.<br />

Het FANC bestrijkt daartoe een breed activiteitendomein<br />

dat gaat van de controle op nucleaire installaties<br />

en centrales, over het gebruik van isotopen in<br />

de medische sector en de industrie tot en met het<br />

bewaken van de natuurlijke en kosmische straling<br />

in ons land. Een veilig transport van nucleaire bronnen<br />

en de beveiliging zijn eveneens voortdurende<br />

aandachtspunten.<br />

Als federale organisatie voert het FANC zijn acties<br />

waar relevant over het gehele Belgisch grondgebied.<br />

In het jaarverslag 2010 is een selectie van projecten<br />

opgenomen om een indruk te geven van de werkzaamheden<br />

van het FANC in het voorbije jaar.<br />

Tenslotte nog dit : het FANC is een parastatale C en<br />

sorteert onder de bevoegdheid van de Minister van<br />

Binnenlandse Zaken. Basiswetgeving is het ARBIS,<br />

in voege sinds 2001.<br />

Onze waarden :<br />

• Wij wensen een integere, onpartijdige en betrouwbare<br />

organisatie te zijn.<br />

• Om onze geloofwaardigheid te versterken, zien<br />

wij erop toe dat onze acties zichtbaar zijn en voor<br />

iedereen te begrijpen.<br />

• Wij streven naar een onafhankelijke, nauwgezette<br />

en multidisciplinaire expertise.<br />

• Wij communiceren op een transparante, neutrale<br />

en objectieve wijze.<br />

• We werken proactief.<br />

• We streven naar continue verbetering.<br />

• Wij onderhouden met al onze stakeholders eerlijke<br />

en constructieve relaties.<br />

• Wij wensen overleg, gebaseerd op wederzijds<br />

respect, actief luisteren en dialoog.<br />

5


TRANSPARANTIE<br />

DIALOOG<br />

CONSTRUCTIEVE RELATIES<br />

ONTPARTIJDIGHEID<br />

CONTINUE VERBETERING<br />

PROACTIVITEIT<br />

GELOOFWAARDIGHEID<br />

EXPERTISE


In dit verslag wordt een overzicht gegeven van de belangrijkste activiteiten<br />

die het Agentschap voor Nucleaire Contrôle gedurende 2010 heeft<br />

uitgevoerd binnen het brede activiteitendomein dat onder verantwoordelijkheid<br />

van het FANC valt.<br />

Het jaarverslag heeft het motto meegekregen “Op weg naar een driesterren<br />

Agentschap” waarmee het FANC wil aantonen dat het continu streeft naar<br />

een topniveau.<br />

Via onze waarden wordt hieraan uitvoering gegeven. In dit verslag zijn deze<br />

waarden gekoppeld aan een culinair onderwerp om metaforisch de beeldvorming<br />

te linken aan het topniveau van een “driesterren restaurant”.<br />

7


FANC<br />

JAAR-<br />

VERSLAG<br />

2010<br />

BERICHT VAN DE VOORZITTER RAAD VAN BESTUUR<br />

8<br />

Philippe<br />

DE SADELEER<br />

In het jaar 2010 vonden er in totaal 7 vergaderingen<br />

van de Raad van Bestuur plaats. Op<br />

een aantal belangrijke beslissingen die de<br />

Raad van Bestuur heeft genomen, zal ik hieronder<br />

een korte toelichting geven.<br />

Op het vlak van de werking van het FANC keurde<br />

de Raad van Bestuur een uitbreiding van het personeelsplan<br />

goed met 15 eenheden. De Raad keurde<br />

tevens het principe goed van een heropbouw van<br />

reserves voor de op lange termijn uit te voeren<br />

projecten/ investeringen.<br />

Ook een wijziging van het fi nancieel reglement<br />

werd geaccepteerd.<br />

De aankoopprocedure werd vereenvoudigd. De<br />

Raad verleende goedkeuring aan het CIS2-project<br />

dat een automatisering van diverse processen zal<br />

toelaten.<br />

De selectieprocedure en het stappenplan voor<br />

de aanduiding van de opvolger van de DG werd<br />

goedgekeurd en de procedure werd aangevat.<br />

Aandacht ging hierbij naar de nodige continuïteit.<br />

Met betrekking tot de samenwerking met de ‘instellingen<br />

voor fysische controle’ en Bel V ging<br />

de voorkeur van Raad van Bestuur uit - in lijn met<br />

de voorstellen van de directie - naar de beperkte<br />

fi lialisering, met verankering ervan bij wet en invoering<br />

van een verplicht kwaliteitssysteem voor<br />

de te erkennen instellingen voor fysische controle.<br />

Het voorstel van het FANC houdt in dat voor de<br />

inrichtingen van klasse I en de meer risicovolle<br />

inrichtingen van klasse II het systeem zoals in het<br />

huidige reglementair kader voorzien is, behouden<br />

blijft, waarbij de controleactiviteiten worden<br />

waargenomen door een fi liaal van het FANC. Voor<br />

andere inrichtingen wordt voorgesteld om terug te<br />

keren naar het vroegere systeem waarbij de exploitant<br />

de dienst voor fysische controle aanduidt<br />

en waarbij de erkende instellingen zullen moeten<br />

voldoen aan een verplicht kwaliteitssysteem.<br />

De voorgestelde oplossing maakt een onderscheid<br />

tussen de risicovolle en de minder risicovolle inrichtingen<br />

en garandeert tevens een grote stabiliteit<br />

voor de erkende instellingen die voldoen aan het<br />

kwaliteitssysteem.<br />

Conform de bepalingen in haar corporate governance<br />

charter heeft het Agentschap via een<br />

evaluatieopdracht haar bestuursprocessen en


-procedures geëvalueerd in het licht van de governance<br />

principes die van toepassing zijn op de<br />

publieke sector.<br />

In het bijzonder kunnen de doelstellingen van de<br />

evaluatieopdracht worden omschreven als een<br />

evaluatie van de rol en het functioneren van de<br />

Raad van Bestuur als geheel, zijn verantwoordelijkheden<br />

en zijn interactie met de directie en<br />

de overheid.<br />

Hierbij werd dieper ingegaan op de strategische<br />

sturings- en controlefunctie van de Raad van Bestuur,<br />

de besluitvormingsprocedure en de informatiestromen<br />

die aan de beslissing voorafgaan,<br />

evenals het respect voor het vertrouwelijkheidsbeginsel,<br />

de samenstelling, werking en cultuur van<br />

de Raad van Bestuur, de relaties met de directie<br />

en de relaties met de overheid.<br />

Alhoewel de resultaten van de evaluatie overwegend<br />

positief bleken, zullen in 2011 bepaalde aspecten<br />

verder geoptimaliseerd worden.<br />

Tevens wordt een evaluatie doorgevoerd aangaande<br />

de rol en het functioneren van het auditcomité<br />

en het strategisch comité, hun verantwoordelijkheden<br />

en hun interactie met de Raad van Bestuur<br />

en de directie.<br />

Tenslotte wil ik alle personeelsleden van het FANC<br />

danken voor de inzet waarmee zij de missie van<br />

het FANC ‘het beschermen van de bevolking,<br />

werknemers en het leefmilieu tegen het gevaar<br />

van ioniserende straling’ hebben ondersteund en<br />

verder gezet.<br />

9


FANC<br />

JAAR-<br />

VERSLAG<br />

2010<br />

BERICHT VAN DE DIRECTEUR GENERAAL<br />

10<br />

Willy<br />

DE ROOVERE<br />

Het FANC jaarverslag over 2010 heeft<br />

niet toevallig het motto ‘op weg naar<br />

een driesterren agentschap’. Net als<br />

een driesterren restaurant moet het FANC een<br />

topniveau nastreven, waarbij al onze werknemers<br />

collectief instaan voor een excellente uitvoering<br />

van onze wettelijke opdracht waarbij de bescherming<br />

van de gezondheid van de bevolking, de<br />

werknemers en het leefmilieu tegen het gevaar<br />

van ioniserende straling centraal staat. De manier<br />

waarop hieraan uitvoering gegeven wordt, is terug<br />

te vinden in onze waarden.<br />

Deze waarden hebben we in dit jaarverslag gelinkt<br />

aan een culinair onderwerp om metaforisch de<br />

beeldvorming te bewerkstelligen met de topprestaties<br />

van een ‘driesterrenrestaurant’.<br />

We hebben aan een aantal stakeholders gevraagd<br />

wat hun verwachtingen over ons zijn en<br />

hoe wij onze objectieven volgens hen kunnen<br />

bereiken, rekening houdend met onze maatschappelijke<br />

rol in de samenleving. U kunt een<br />

aantal van hun vitale uitspraken in dit verslag<br />

terugvinden.<br />

Het afgelopen jaar werd door het FANC veel aandacht<br />

besteed aan veiligheid en werden acties<br />

ondernomen in ons totale werkdomein om de<br />

kans op anomalieën en incidenten te verminderen.<br />

Streng toezicht en het opvolgen van de<br />

veiligheidstoestand in de nucleaire installaties<br />

volgens de internationale normen en dat in volle<br />

transparantie was een belangrijke prioriteit. Intensievere<br />

contacten met de stakeholders moesten<br />

er ook voor zorgen dat de adviezen van het FANC<br />

en Bel V naar aanleiding van inspecties nauwgezet<br />

worden opgevolgd zodat de risico’s op een<br />

toekomstig incident worden gereduceerd.<br />

Er werden afspraken rond de INES klassering<br />

uitgebreid. Naast de grote nucleaire installaties<br />

moeten voortaan ook andere installaties, die gebruik<br />

maken van bronnen met een activiteit van<br />

100 TBq of meer, INES volgen.<br />

In oktober 2010 ging een veiligheidsaudit door bij<br />

Belgoprocess te Dessel. De audit werd georganiseerd<br />

door FANC en Bel V, ondersteund door<br />

een aantal externe experten. De scope van het<br />

onderzoek was gericht op de processen i.v.m het<br />

beheer van veiligheid op de site. Een dialoog met


de bevolking werd gestart d.m.v. een publieksconsultatie<br />

over een ontwerp regelgeving voor<br />

de eindberging van radioactief afval.<br />

De nucleaire ramp in Fukushima-Daiichi in Japan<br />

heeft aangetoond dat er verder gewerkt moet<br />

worden om de veiligheid van de kerncentrales<br />

wereldwijd continu te verbeteren. De stresstest<br />

zal niet alleen in België moeten worden toegepast,<br />

maar in alle Europese centrales. Het zou niet goed<br />

zijn als sommige kerncentrales deze stresstest<br />

wel ondergaan en andere niet.<br />

Er zullen misschien moeilijke keuzes gemaakt<br />

moeten worden. Maar zulke keuzes zijn belangrijk<br />

voor een veilige toekomst en dienen een lange<br />

termijn strategie. Het kan niet zijn dat men overgaat<br />

op korte termijn acties alleen om emotionele,<br />

opportunistische of politieke redenen. De nucleaire<br />

industrie kan niet overgaan tot een ‘business<br />

as usual’ maar zal lessen moeten trekken uit de<br />

ramp in Japan zodat we de bevolking duidelijk<br />

kunnen maken dat we de bescherming van hun<br />

gezondheid ernstig nemen.<br />

11


TRANSPARANTE,<br />

Wij communiceren op een<br />

neutrale en objectieve wijze.<br />

FANC dient zich onafhankelijk op te stellen<br />

en niet rechtstreeks af te hangen<br />

van een minister of nucleaire sector. Wel<br />

dient het rekenschap af te leggen aan<br />

het Parlement door middel van een directe<br />

confrontatie. Deze confrontatie dient<br />

te gebeuren tussen verantwoordelijken<br />

van het FANC en de parlementariërs<br />

op een transparante manier.<br />

Muriel<br />

GERKENS<br />

Ecolo


1<br />

Nucleaire basisinrichtingen<br />

Vooruitzichten : Manfred Schrauben<br />

Departementshoofd Inrichtingen & Afval<br />

Nucleaire basisinrichtingen<br />

Gebeurtenissen, ingedeeld op de INES-schaal<br />

Algemeen beheer en berging afval<br />

Interview : Vincent Nys<br />

Projectleider oppervlakteberging afval categorie A<br />

14<br />

15<br />

22<br />

26<br />

27


FANC<br />

JAAR-<br />

VERSLAG<br />

2010<br />

14<br />

INRICHTINGEN<br />

EN AFVAL<br />

VOORUITZICHTEN<br />

Manfred SCHRAUBEN<br />

Departementshoofd Inrichtingen & Afval<br />

De lange termijn uitbating (LTO) van de<br />

Belgische kerncentrales is een belangrijke<br />

maatschappelijke vraag waarover<br />

de politici een beslissing zullen moeten nemen. Het<br />

betreft de eerste Belgische kerncentrales Doel 1 en<br />

2, en Tihange 1. Het FANC heeft op een proactieve<br />

wijze zijn verwachtingen qua veiligheid voor een<br />

eventuele LTO vastgelegd. Volgens de oorspronkelijk<br />

voorziene planning zou eind 2011 door de<br />

betrokken exploitant Electrabel een LTO-dossier<br />

ingediend worden bij het FANC ter evaluatie. Het<br />

recente ongeval in de kerncentrale van Fukushima<br />

in Japan zal deze planning ongetwijfeld beïnvloeden<br />

omdat op Europees en op Belgisch niveau<br />

beslist werd om “stresstests” uit te voeren op al<br />

de kerncentrales.<br />

Zoals gezegd vergt de LTO echter een politieke beslissing<br />

en de wet op de kernuitstap werd tot nu toe<br />

niet aangepast. Daarom bereidt het FANC zich ook<br />

voor op de stopzetting met als gevolg een ontmanteling<br />

van deze oudste kerncentrales.<br />

De lange termijn uitbating LTO betreft niet alleen de<br />

vermogensreactoren maar ook de onderzoeksreactor<br />

BR2 op het SCK-CEN die de volgende jaren<br />

ook een dergelijk onderzoek zal moeten ondergaan.<br />

FANC is reeds bezig met de voorbereiding van het<br />

opstellen van de veiligheidscriteria voor de LTO van<br />

deze reactor.<br />

Op basis van het “MIRT-evaluatieverslag” (OESO),<br />

heeft de Belgische federale regering de steun voor<br />

de ontwerpfase van het “MYRRHA-project”, een<br />

“Accelerator Driven System” (ADS), in het voorjaar<br />

van 2010 goedgekeurd. Het FANC en Bel V worden<br />

dus op middellange termijn geconfronteerd met een<br />

vergunningsaanvraag voor deze nieuwe installatie<br />

van klasse I. Het gaat over een nieuw type van installatie<br />

van de toekomstige 4e generatie reactoren<br />

met lood-bismuth als koelmiddel. De enige ervaring<br />

met dit soort technologie op wereldniveau werd verworven<br />

in militaire, ex-sovjet nucleaire onderzeeërs.<br />

Dit project is niet alleen een grote uitdaging voor het<br />

SCK-CEN als ontwerper, maar ook voor het FANC<br />

en Bel V als veiligheidsautoriteit. Voorafgaand aan<br />

de eigenlijke vergunningsaanvraag dienen immers<br />

de conceptuele voorwaarden van de toekomstige<br />

MYRRHA-installatie opgesteld te worden vanuit het<br />

standpunt van de veiligheid van de exploitatie en de<br />

stralingsbescherming. Ook de bestaande regelgeving<br />

dient aangepast te worden om de toekomstige<br />

vergunningsaanvraag voor de oprichting- en exploitatievergunning<br />

zo goed als mogelijk voor te bereiden.<br />

Het IRE staat voor een aantal belangrijke strategische<br />

beslissingen. Het moet op korte termijn de keuze<br />

maken naar welke technologische oplossing het<br />

moet evolueren voor de productie van medische<br />

radio-isotopen. Daarbij is de recyclage van het eigen<br />

verrijkt uranium (HEU) een mogelijk scenario. Deze


strategische keuze kan een signifi cante impact hebben<br />

op de invoering van nieuwe technologieën en<br />

productieketens.<br />

Het FANC zal ook hier de vergunbaarheid en de<br />

doenbaarheid moeten evalueren vanuit het standpunt<br />

veiligheid, beveiliging en stralingsbescherming. Bovendien<br />

moet voor het opgeslagen uranium op het<br />

IRE een oplossing komen omdat het FANC het verder<br />

opslaan van uranium op termijn niet kan toestaan.<br />

Mogelijke oplossingen moeten bestudeerd worden<br />

en aan de overheid worden voorgesteld.<br />

In 2010 heeft het FANC een audit omtrent het beheer<br />

van de veiligheid en de veiligheidscultuur op Belgoprocess<br />

te Dessel uitgevoerd. De implementatie van<br />

de verbeteringsmaatregelen naar aanleiding van<br />

deze audit en de opvolging daarvan door FANC en<br />

Bel V zal lopen tot in 2015.<br />

Een koninklijk besluit voor de verplichting van het<br />

opstellen van meetpoorten voor de detectie van radioactieve<br />

weesbronnen in de schroot- en klassieke<br />

afvalsector, zal over afzienbare tijd uitgevaardigd<br />

worden. Dit past in de globale aanpak die het FANC<br />

uitgewerkt heeft voor deze weesbronproblematiek.<br />

De globale aanpak biedt de betrokken sectoren een<br />

duidelijk reglementair kader en oplossingen voor de<br />

technische problemen en de fi nanciering van de aan<br />

de behandeling van het radioactief afval gebonden<br />

kosten. De implementatie van deze globale aanpak<br />

moet verdergezet worden, rekening houdend met de<br />

verplichtingen die zullen voortvloeien uit het nieuw<br />

koninklijk besluit.<br />

Bovendien wordt de veiligheid en het veiligheidsbewustzijn<br />

in de industriële, nucleaire installaties verder<br />

gestimuleerd. Dit zal het FANC de komende jaren<br />

ook verder doen door middel van veiligheids- en<br />

veiligheidscultuuraudits in deze installaties.<br />

Het ongeval in Fukushima (Japan) had ook gevolgen<br />

voor ons land. Naar aanleiding van de beslissing<br />

hieromtrent moeten in 2011 ook voor onze kerncentrales<br />

de stresstests doorgevoerd worden. FANC en<br />

de regering hebben reeds besloten dat ook andere<br />

nucleaire basisinrichtingen zoals bv SCK en IRE aan<br />

een stresstest zullen onderworpen worden. Al deze<br />

stresstests zullen veel inspanningen eisen van onze<br />

experts en inspecteurs.<br />

Tenslotte wens ik nog het accent te leggen op de<br />

evolutie in de laatste jaren van de verwachtingen<br />

van het FANC als veiligheidsoverheid op het gebied<br />

van veiligheid, niet alleen in de inrichtingen van de<br />

hoogste risico klasse, maar ook in deze van de klassen<br />

II en III. FANC zal verder werken aan de continue<br />

evolutie van de gestelde eisen, en dit nog meer in<br />

het licht van de vaststellingen na het ongeval van<br />

Fukushima.<br />

Nucleaire<br />

basisinrichtingen<br />

Inspectiecampagne “management”<br />

in al de inrichtingen van klasse I<br />

In de periode oktober/november 2010 werd voor de<br />

eerste keer een inspectie op managementniveau gevoerd<br />

die handelde over de werking van het management<br />

van de exploitant en van de dienst voor fysische<br />

controle. Deze inspecties werden in alle inrichtingen<br />

van klasse I doorgevoerd. Bovendien werd ook overlegd<br />

over toekomstige projecten, wijzigingen, … met<br />

een veiligheidsimpact die belangrijk zijn voor het toe-<br />

NUCLEAIRE<br />

BASIS-<br />

INRICHTIN-<br />

GEN<br />

15


FANC<br />

JAAR-<br />

VERSLAG<br />

2010<br />

16<br />

komstige werkprogramma van FANC en Bel V. Tijdens<br />

deze inspecties werd eveneens het jaarevaluatieverslag<br />

van Bel V en/of het FANC over de uitgevoerde controles<br />

van het afgelopen jaar voorgesteld en besproken. Het<br />

is de bedoeling deze inspecties op jaarlijkse basis te<br />

herhalen.<br />

Het observeren van de “safety<br />

culture” door FANC en Bel V<br />

in de inrichtingen van klasse I<br />

In september 2010 werd aan al de inspecteurs van Bel<br />

V en FANC het startschot gegeven voor het gebruik<br />

van een observatietool van de “safety culture” bij de<br />

exploitanten van klasse I. De bedoeling is dat bij elk<br />

contact dat FANC en/of Bel V met deze exploitanten<br />

heeft, systematisch indicaties m.b.t. veiligheidsgedrag<br />

geobserveerd zullen worden.<br />

In het kader van het verbeteren van de safety culture<br />

werd eveneens aan de exploitanten gevraagd<br />

een self-assessment uit te voeren om de verschillen<br />

tussen hun bestaand management systeem en<br />

het management systeem beschreven in de IAEA-<br />

Standard GS-R-3 (Management System for Facilities<br />

and Activities), te identifi ceren. Dit geïntegreerd management<br />

systeem zal immers een vereiste worden<br />

in de komende herziening van de regelgeving rond<br />

nucleaire veiligheid.<br />

Ronde tafel met de uitbaters<br />

van de klasse I<br />

Op 18 juni 2010 organiseerde FANC een stakeholders<br />

meeting met de exploitanten van inrichtingen van<br />

klasse I. Hierbij werd intensief overleg gepleegd over<br />

een aantal nieuwe initiatieven van het FANC zoals het<br />

nieuwe proces van de “Tienjaarlijkse Herzieningen”<br />

(TJH), de nieuwe meldingsverplichtingen voor de inrichtingen<br />

van klasse I, de nieuwe afspraken voor het<br />

gebruik van de INES-schaal, ….<br />

Deze ontmoeting heeft ongeveer 60 personen van de<br />

exploitanten van inrichtingen van klasse I verzameld.<br />

Iedereen heeft de gelegenheid gehad om zijn vragen<br />

te stellen en/of zijn opmerkingen te geven over de<br />

ontwerpen die door de tandem FANC/Bel V voorbereid<br />

werden. Al deze nieuwe initiatieven werden verder<br />

ontwikkeld en inmiddels geïmplementeerd.<br />

Periodieke veiligheidsevaluaties<br />

in de grote, nucleaire installaties :<br />

uniformiseren van de<br />

vergunningsvoorwaarden<br />

Tienjaarlijkse Herzieningen<br />

In februari 2010 werden voor de kerncentrales van Doel<br />

en van Tihange en voor de andere klasse I-inrichtingen<br />

via koninklijk besluit de vergunningsvoorwaarden aangepast<br />

in die zin. Technische aanbevelingen voor de<br />

praktische aanpak van het proces TJH werden samen<br />

met Bel V uitgewerkt.<br />

Internationale veiligheidsaudit<br />

OSART in kerncentrale Doel<br />

Van 8 tot 25 maart 2010 ontving Electrabel, op vraag<br />

van de Federale Overheid (via het <strong>Federaal</strong> Agentschap<br />

voor Nucleaire Controle), een OSART-missie<br />

(Operational SAfety Review Team) van de Internationale<br />

Organisatie voor Atoomenergie (IAEA) in de kerncentrale<br />

van Doel.<br />

Het defi nitieve rapport van deze OSART-missie werd<br />

begin juli 2010 door het IAEA aan het FANC overhandigd.<br />

Het integrale rapport werd publiek gemaakt via<br />

de website van het FANC. Op basis van dit rapport<br />

heeft Electrabel een OSART-actieplan opgesteld, dat<br />

werd goedgekeurd door het FANC en zijn fi liaal Bel V.<br />

Bedoeling van dit actieplan is om een antwoord te<br />

bieden op de suggesties en aanbevelingen van het<br />

OSART-team en de veiligheid verder te verbeteren. Een<br />

samenvatting van dit actieplan werd op de website van<br />

het FANC gepubliceerd.


Long Term Operation<br />

van Belgische kerncentrales<br />

Het FANC, samen met zijn technisch fi liaal Bel V, bereidt<br />

sinds 2009 de mogelijke veiligheidsimplicaties<br />

van een zogenaamde lange termijn uitbating of “Long<br />

Term Operation” van de eerste Belgische kerncentrales<br />

voor. Zoals beschreven in de LTO-strategienota van<br />

het FANC moet eind 2011 een LTO-dossier ingediend<br />

worden bij het Agentschap en Bel V dat zowel het programma<br />

voor verouderingsbeheer als een voorstel van<br />

ontwerpverbeteringen bevat. In het jaar 2010 werd het<br />

overleg met Electrabel over dit project verdergezet en<br />

werd eveneens een presentatie aan de Wetenschappelijke<br />

Raad gegeven over de toestand en de opvolging<br />

van de reactorkuipen.<br />

Ontmanteling van installaties<br />

van FBFC International en van<br />

de onderzoeksreactor Thetis<br />

FBFC International wenst de komende jaren zijn productieactiviteiten<br />

binnen zijn splijtstoffabriek te Dessel<br />

te herstructureren, door middel van een centralisatie<br />

van de nucleaire activiteiten die nu gehuisvest zijn in de<br />

kleinere gebouwen 1, 2 en 3 naar het centrale gebouw<br />

5, gevolgd door een ontmanteling van deze gebouwen.<br />

Ook het hergebruik van het MOX-gebouw (gebouw<br />

5M) voor niet-nucleaire activiteiten wordt overwogen.<br />

Op 8 december 2010 werd in het kader van dit project<br />

een ontmantelingsvergunning voor deze gebouwen 1,<br />

2, 3 en 5M via koninklijk besluit afgeleverd.<br />

NUCLEAIRE<br />

BASIS-<br />

INRICHTIN-<br />

GEN<br />

Eind december 2010 werd door het FANC een eerste<br />

opvolgingsverslag opgesteld over de actuele stand<br />

van zaken van de voorbereiding van de LTO van de<br />

Belgische kerncentrales Doel 1, Doel 2 en Tihange 1.<br />

Dit opvolgingsverslag werd overgemaakt aan de voogdijminister<br />

en de minister van Energie en werd gepubliceerd<br />

op de website van het FANC.<br />

Voor de ontmanteling van de onderzoeksreactor Thetis<br />

van de Gentse universiteit werd het vergunningsproces<br />

in gang gezet. In 2010 werd de splijtstof uit deze reactor<br />

afgevoerd naar Belgoprocess.<br />

17


FANC<br />

JAAR-<br />

VERSLAG<br />

2010<br />

18<br />

IRE<br />

Na enkele praktische problemen werd de volledig<br />

vernieuwde productielijn XeMo2 in gebruik genomen<br />

ter vervanging van de lijn XeMo1.<br />

Audit Belgoprocess<br />

Het Agentschap heeft in juli 2010 onder meer op verzoek<br />

van de Raad van Bestuur van Belgoprocess de<br />

beslissing genomen een veiligheidsaudit in de onderneming<br />

uit te voeren. Deze audit is doorgegaan van<br />

18 tot 22 oktober 2010.<br />

Het doel van de audit bestond erin om de organisatie<br />

door te lichten omtrent het beheer van de veiligheid<br />

en te helpen bij het identifi ceren van onderwerpen<br />

die verbeterd kunnen en moeten worden in verband<br />

met het veiligheidsbewustzijn alsook om die veiligheid<br />

onafgebroken op te voeren. De audit werd door een<br />

gemengd team uitgevoerd : naast het FANC en Bel V<br />

ondersteunden enkele externe experts het team.<br />

Volgende domeinen werden grondig geëvalueerd tijdens<br />

de audit :<br />

• Management en organisatie van de veiligheid<br />

• Beheer van radioactieve lozingen<br />

• Beheer en controle op het ontvangen afval<br />

• Dynamisch risicobeheerssysteem<br />

• Brandpreventie en –bestrijding<br />

• Beheer van abnormale gebeurtenissen en incidenten<br />

• Veiligheidscultuur<br />

De resultaten tonen aan dat op Belgoprocess een aantal<br />

positieve punten naar voren komen. Tevens werden per<br />

domein een aantal te verbeteren punten geïdentifi ceerd,<br />

waar een bijkomende inspanning nodig is om dit te<br />

verbeteren. Het verslag van de audit, dat integraal gepubliceerd<br />

is op de FANC-website, werd eind oktober<br />

2010 overgemaakt aan Belgoprocess met de vraag om<br />

een actieplan op te stellen dat tegemoet komt aan de<br />

opmerkingen van het auditteam. Belgoprocess heeft op<br />

23 december zijn actieplan voorgesteld. Het auditteam<br />

zal, na analyse van dit actieplan, zich uitspreken over<br />

de volledigheid ervan. Na goedkeuring zal dit actieplan<br />

verder opgevolgd worden door FANC en Bel V.<br />

De aanpak van het FANC voor de<br />

inrichtingen van klasse II A<br />

Zoals door de parlementaire subcommissie - die zich<br />

boog over de werking van het FANC - gevraagd werd,<br />

heeft het FANC een categorie “klasse IIA” - dat wil<br />

zeggen die inrichtingen uit klasse II met de hoogste<br />

risico’s - gedefi nieerd waarop zij een gelijkaardige,<br />

strenge veiligheidsfi losofi e toepast als voor de inrichtingen<br />

van klasse I. Aan deze inrichtingen van klasse<br />

IIA werden tijdens een vergadering met de uitbaters in<br />

de herfst van 2009 bijkomende eisen opgelegd : een<br />

uitgebreid en ‘à jour’ veiligheidsdossier, een proces<br />

voor het beheer van wijzigingen en verplichtingen voor<br />

het melden van gebeurtenissen, gekoppeld aan een<br />

proces van ervaringsuitwisseling. De exploitanten implementeren<br />

deze bijkomende eisen en worden hierin<br />

opgevolgd door FANC en Bel V.<br />

Het FANC heeft ook samen met de betrokken uitbaters<br />

een aanpak uitgewerkt met als doel de gasvormige<br />

radioactieve lozingen van de Belgische cyclotrons te<br />

verminderen (ALARA-aanpak). Deze actieplannen zijn<br />

lopende bij de exploitanten en worden opgevolgd door<br />

het FANC, samen met Bel V.


Ronde tafels met de uitbaters<br />

van industriële radiografie<br />

Tijdens het eerste trimester van 2010 werd een ronde<br />

tafel georganiseerd met de sector van de industriële<br />

radiografie op werven, de sector van het niet-destructief<br />

onderzoek. Deze ronde tafel was de afsluiting van<br />

een samenwerking die geleid heeft tot het formuleren<br />

van strengere veiligheidseisen die aan deze inherent<br />

risicovolle sector worden opgelegd. Het FANC heeft<br />

ook een uitwisseling van ervaring gehad met de Franse<br />

veiligheidsautoriteit (ASN) over de Belgische en Franse<br />

aanpak in deze sector.<br />

Einde 2010 heeft de het FANC deze strengere veiligheidseisen<br />

formeel opgelegd aan de betrokken bedrijven<br />

uit de sector en dit via een aanpassing van de<br />

vergunningsvoorwaarden.<br />

Het FANC wisselt ook op actieve wijze alle gegevens<br />

over nationale en internationale incidenten en ongevallen<br />

met de sector uit. Deze ervaringsuitwisseling is<br />

een belangrijk onderdeel van het preventiebeleid. Een<br />

uitgebreid informatiedossier over deze activiteiten is<br />

beschikbaar op de FANC-website.<br />

Organisatie van gekruiste<br />

inspecties met onze collega’s<br />

in Frankrijk en Nederland<br />

Het is al een paar jaar de gewoonte dat de inspectieprogramma’s<br />

van het FANC worden uitgewisseld met de<br />

Franse en Nederlandse collega’s en er worden afspraken<br />

gemaakt voor “gekruiste” inspecties. Deze “gekruiste”<br />

inspecties zijn een belangrijke ervaring en dikwijls ook<br />

een bron van inspiratie voor onze FANC-inspecteurs.<br />

Primeur qua opleiding : stage van<br />

FANC-inspecteurs in opleiding bij<br />

de Franse veiligheidsoverheid ASN<br />

Er werd in 2010 een protocolakkoord afgesloten tussen<br />

het FANC en de ASN waardoor een stage kan worden<br />

uitgevoerd door de inspecteurs van het FANC of de<br />

ASN bij hun collega-organisatie.<br />

Dit werd onmiddellijk in de praktijk omgezet door drie<br />

FANC-experts in opleiding, die midden en eind 2009<br />

werden aangeworven, een stage te laten volgen binnen<br />

een afdeling van de ASN in de herfst van 2010.<br />

Andere specifieke opleidingen<br />

Qua opleiding werd ook - in samenwerking met het<br />

Belgisch Leger - voor de FANC-inspecteurs een periodieke<br />

opfrissingsopleiding omtrent het gebruik van<br />

meetapparatuur in gesimuleerde, incidentele omstandigheden<br />

georganiseerd. Deze opleiding bestond uit<br />

een korte herhaling van de basisbegrippen rond meting<br />

van straling en besmetting, gevolgd door praktische<br />

oefeningen op de terreinen van het leger. Meer dan<br />

20 personen van verscheidene FANC-diensten alsook<br />

een 5-tal personen van het leger hebben aan deze<br />

opleiding deelgenomen.<br />

FANC neemt deel aan het project<br />

Augias tegen afvalzwendel<br />

Tijdens het Belgische voorzitterschap van de Europese<br />

Unie hebben de Belgische politiediensten het initiatief<br />

genomen om het project Augias te lanceren.<br />

Het project Augias omvat de strijd tegen de grootschalige<br />

internationale afvalzwendel. In het kader van dit<br />

project vond op 14 oktober 2010 de actie “Rap en<br />

Rein” plaats in het arrondissement Kortrijk en Ieper. Dit<br />

arrondissement wordt gekenmerkt door belangrijke<br />

internationale verkeersassen met zwaar vervoer en industriecentra,<br />

waardoor de kans op inbreuken op de<br />

milieuwetgeving en afvalzwendel gevoelig hoger liggen.<br />

NUCLEAIRE<br />

BASIS-<br />

INRICHTIN-<br />

GEN<br />

19


FANC<br />

JAAR-<br />

VERSLAG<br />

2010<br />

20<br />

Deze bijzondere actie werd bijgewoond door o.a. mevrouw<br />

de Minister van Binnenlandse Zaken Annemie<br />

Turtelboom en de Minister van Justitie Stefaan De<br />

Clerck. Twintig verschillende politie- en inspectiediensten<br />

waaronder het FANC gingen de strijd aan. Er werden<br />

echter geen inbreuken qua radioactiviteit vastgesteld.<br />

Verbod op invoer van en verkoop<br />

ionisatierookmelders aan<br />

particulieren<br />

Sinds 1 november 2010 is in België het verbod ingegaan<br />

op de verkoop en invoer van ionisatierookmelders<br />

bestemd voor particulier gebruik. Vanaf 1 januari 2020<br />

is ook het particulier gebruik ervan niet langer toegelaten.<br />

Dat stelt het Koninklijk Besluit van 10 oktober 2010<br />

ter zake. Het FANC beschikt met dit verbod over een<br />

bijkomend instrument om het risico dat van ionisatierookmelders<br />

bij huishoudelijk gebruik kan uitgaan,<br />

weg te werken. Ionisatierookmelders bevatten immers<br />

een laag radioactief bronnetje. Dit is in principe goed<br />

beschermd door een omhulsel, waardoor zo een rookmelder<br />

geen risico vormt in onbeschadigde toestand.<br />

Echter, bij ondeskundige afbraak of verwerking kan het<br />

beschermend omhulsel beschadigd raken met een<br />

bestraling of besmettingsrisico als mogelijk gevolg.<br />

De timing van dit besluit is niet toevallig. Vanuit brandpreventieoogpunt<br />

worden particulieren immers systematisch<br />

gestimuleerd/verplicht om rookmelders in hun<br />

woning te plaatsen. Vandaag is er met de optische rookmelders<br />

echter een volwaardig alternatief voorhanden.<br />

Met het nu goedgekeurde besluit wordt de cirkel verder<br />

gesloten om dit type rookmelders defi nitief te bannen<br />

voor gebruik bij particulieren. In 2009 startte in alle<br />

gewesten de verplichte, aparte inzameling van door<br />

huishoudens afgedankte ionisatierookmelders via de<br />

containerparken. In 2009 werden via deze weg 536<br />

ionisatierookmelders ingezameld ; in de periode van<br />

januari tot en met mei 2010 waren er dat reeds 2200.<br />

Aangezien de gemiddelde levensduur van deze rookmelders<br />

zonder onderhoud 10 jaar is, mogen reeds<br />

geïnstalleerde rookmelders nog gebruikt worden tot<br />

ten laatste 1 januari 2020.<br />

De globale aanpak van het FANC<br />

voor de weesbronproblematiek<br />

Meerdere radioactieve Co60-bronnen – waarvan de<br />

oorsprong voorlopig nog ongekend is – kwamen in<br />

India bij enkele schroothandelaars terecht en hebben<br />

daar geleid tot de blootstelling van meerdere personen.<br />

Dit accident kwam aan het licht door het verslag van<br />

een patiënt waarbij symptomen ten gevolge van straling<br />

werden vastgesteld. In totaal werden er 6 personen<br />

gehospitaliseerd. Eén persoon is overleden aan de<br />

opgelopen straling.<br />

Het FANC heeft een globale aanpak uitgewerkt voor<br />

deze problematiek en stimuleert het plaatsen van meetpoorten<br />

in de niet nucleaire afval- en recyclagesector in<br />

België. Dit accident onderstreept nogmaals het belang<br />

van het plaatsen van meetpoorten voor het opsporen<br />

van weesbronnen en een verstrenging van de regels<br />

op het vervoer van radioactieve bronnen.<br />

Proces om al de Hoog Actieve<br />

Ingekapselde Bronnen (HAIB’s)<br />

in kaart te brengen<br />

Het FANC heeft een proces uitgewerkt om alle HAIB’s<br />

in België in kaart te brengen.<br />

In eerste fase worden de HAIB’s opgespoord door alle<br />

gegevens uit bestaande databanken te vergelijken<br />

met de bronnen op het terrein. Vervolgens zullen de<br />

ontdekte afwijkingen geregulariseerd worden in een<br />

volgende fase.


Uitbreiding van het gebruik van INES<br />

Het gebruik van INES in België is sinds meerdere jaren<br />

voor de klasse-I inrichtingen geregeld via een conventie<br />

tussen de exploitanten, de controleorganismen en<br />

het FANC.<br />

Ook voor de andere industriële inrichtingen wordt nu<br />

het gebruik van INES toegepast.<br />

Voor de inrichtingen van klasse IIA, gebeurt dit eveneens<br />

via een conventie, gelijkaardig als voor de inrichtingen<br />

van klasse I. Dit werd besproken tijdens de<br />

rondetafel van november 2009. De conventie werd door<br />

alle inrichtingen van klasse IIA aanvaard en is van toepassing<br />

vanaf 1 april 2010. Deze conventie houdt o.m.<br />

in dat de dienst voor fysische controle van de exploitant<br />

de INES-analyse uitvoert en ter goedkeuring verstuurt<br />

naar het controleorganisme en het FANC. Bij een INESniveau<br />

van 1 of hoger zal dit gecommuniceerd worden<br />

op de website van het FANC. Bij een INES-niveau 2 of<br />

hoger zal de exploitant een persbericht verspreiden en<br />

zal eveneens het IAEA op de hoogte gebracht worden<br />

door de INES National Offi cer.<br />

INES-schaal. Het hoofddoel van deze nota is enerzijds<br />

geïnformeerd te worden over alle gebeurtenissen die<br />

zich voordoen en anderzijds om op een gestructureerde<br />

manier aan ervaringsterugkoppeling te doen<br />

n.a.v. deze gebeurtenissen. De FANC-experten voeren<br />

de INES-analyse uit. In functie van het INES-niveau<br />

gebeurt, analoog als voor de andere inrichtingen, de<br />

nodige communicatie.<br />

Hierna volgt een lijst met de INES-gebeurtenissen<br />

van het jaar 2010. Er zijn geen INES-gebeurtenissen<br />

in 2010 vastgesteld op niveau 2 of hoger.<br />

NUCLEAIRE<br />

BASIS-<br />

INRICHTIN-<br />

GEN<br />

Voor de andere industriële inrichtingen (klasse II buiten<br />

IIA en klasse III) werd een instructie opgesteld en verstuurd<br />

naar al deze uitbaters betreffende de melding<br />

van gebeurtenissen, incidenten en ongevallen in deze<br />

inrichtingen en, hieraan gekoppeld, het gebruik van de<br />

21


FANC<br />

JAAR-<br />

VERSLAG<br />

2010<br />

GEBEURTENISSEN, INGEDEELD <strong>OP</strong> DE INES-SCHAAL, IN BELGIË VAN DE LAATSTE 12 MAANDEN<br />

Op 7 februari heeft het IRE ‘s avonds vastgesteld<br />

dat er in haar installaties, en meer bepaald in een<br />

cel voor de zuivering van Jodium, een verlies<br />

aan onderdruk was. Deze anomalie was aanwezig<br />

sedert vrijdagnamiddag. Ze werd op zondag<br />

gedetecteerd en werd onmiddellijk gecorrigeerd.<br />

Gedurende die periode, vond geen enkele handeling,<br />

die mogelijks een lozing veroorzaakt, plaats<br />

in de cel. Het voorval heeft geen radiologische<br />

gevolgen gehad op of buiten de site.<br />

Afwijking op elektrische beveiliging in centrales Doel 1 & 2 :<br />

Tijdens een test in de kerncentrales Doel 1 & 2 werd vastgesteld<br />

dat de elektrische beveiliging op een motor van een pomp niet<br />

aan alle vereisten voldeed waardoor de beschikbaarheid van de<br />

pomp in geval van aardbeving niet gegarandeerd kon worden. De<br />

nodige corrigerende acties worden genomen.<br />

Deze afwijking heeft geen enkele invloed gehad op het welzijn<br />

en de gezondheid van de medewerkers, omwonenden en<br />

omgeving noch op de werking van de installaties.<br />

Door een afwijking van een debietmeting in één van de cellen van gebouw 123,<br />

werd de ventilatie van de hall, zoals voorzien in het ontwerp, automatisch stilgelegd<br />

om besmetting van de cel naar de hall te voorkomen. Door een electrisch<br />

defect aan de alarm-eenheid, werd dit probleem niet automatisch opgemerkt.<br />

De terreinverantwoordelijke heeft tijdens zijn rondgang de volgende dag, het<br />

probleem vastgesteld en onmiddellijk laten herstellen. Deze gebeurtenis had<br />

geen radiologische gevolgen op of buiten de site.<br />

Overschrijding dichtheidscriteria afsluiters Doel 1 –<br />

Tijdens het jaarlijks onderhoud van de centrale Doel 1,<br />

werd bij een test vastgesteld dat enkele penetratieafsluiters<br />

van het reactorgebouw niet voldeden aan de<br />

dichtheidscriteria. De nodige correctieve acties werden<br />

onmiddellijk genomen. Deze afwijking heeft geen<br />

enkele invloed gehad op het welzijn en de gezondheid<br />

van de medewerkers, omwonenden en omgeving noch<br />

op de werking van de installaties.<br />

Onterechte uitschakeling ventilatoren :<br />

Tijdens het jaarlijks onderhoud van de centrale<br />

Doel 1, werd bij een test vastgesteld dat een<br />

elektrische beveiliging kon leiden tot onterechte<br />

uitschakeling van een aantal ventilatoren. De<br />

nodige correctieve acties worden genomen.<br />

Deze afwijking heeft geen enkele invloed gehad op<br />

het welzijn en de gezondheid van de medewerkers,<br />

omwonenden en omgeving noch op de<br />

werking van de installaties.<br />

Dieselmotoren worden gebruikt om elektriciteit<br />

te leveren aan de centrale bij uitval van de<br />

elektrische voeding verzekerd door het uitwendig<br />

elektrisch net. Naar aanleiding van studies over de<br />

werking van deze dieselmotoren werd vastgesteld<br />

dat de aardbevingsbestendigheid van de elektronische<br />

kaarten, die bepaalde opstartwijzes van<br />

deze motoren regelen, niet werd gegarandeerd. Dit<br />

kan de goede werking van deze dieselmotoren in<br />

gevaar brengen. De opstartwijze van de motoren<br />

werd onmiddellijk aangepast. Dit voorval heeft<br />

geen radiologische gevolgen op of buiten de site<br />

gehad.<br />

Afwijking in volume toevoegwater Doel 1/2<br />

Tijdens een interne inspectie op Doel<br />

1/2 is vastgesteld dat het peil van een<br />

watertank iets lager was dan voorgeschreven.<br />

Dit water is nodig om de centrales af<br />

te koelen.<br />

De nodige correctieve acties werden<br />

onmiddellijk genomen.<br />

Deze afwijking heeft geen enkele invloed<br />

gehad op het welzijn en de gezondheid<br />

van de medewerkers, omwonenden en<br />

omgeving noch op de werking van de<br />

installaties.<br />

22<br />

13.01.2010<br />

Doel 1<br />

Niveau 1<br />

05.02.2010<br />

IRE<br />

Niveau 1<br />

08.02.2010<br />

Doel 1<br />

Niveau 1<br />

04.03.2010<br />

Doel 1 / Doel 2<br />

Niveau 1<br />

13.03.2010<br />

Tihange 2<br />

Niveau 1<br />

20.03.2010<br />

Belgoprocess<br />

Niveau 1<br />

13.04.2010<br />

Doel 1 / Doel 2<br />

Niveau 1


Bij een interventie op de ventilatiesystemen van het gebouw voor<br />

nucleaire hulpdiensten van Tihange 3, werd een non-conformiteit<br />

vastgesteld op het pulsie- en extractiesysteem. Normaal wordt<br />

de ventilatie verzekerd door drie identieke systemen waarvan er<br />

één permanent draait terwijl de twee andere in reserve staan. In<br />

dit geval waren beide reserve-systemen niet beschikbaar hoewel<br />

de regels eisen dat er minstens één van de 2 beschikbaar is om<br />

eventueel in werking te treden.<br />

Deze niet-conformiteit had geen enkel gevolg maar wijst niettemin<br />

op een fout in de toepassing van de procedure voor periodieke<br />

testen.<br />

Zodra deze situatie ontdekt werd, werden de 2 systemen<br />

onmiddellijk in hun vereiste toestand gebracht. Aansluitend werd<br />

besloten om de testprocedure te verbeteren.<br />

Deze gebeurtenis had geen radiologische gevolgen op of buiten<br />

de site.<br />

Op 18 mei 2010 heeft een verwerker van nucleair<br />

afval tijdens de verwerking van een lot van 7<br />

verzegelde afvalvaatjes, afkomstig van een bedrijf<br />

in Dendermonde, twee anomalieën vastgesteld.<br />

Volgens de documenten zouden deze vaatjes elk<br />

een kleine radioactieve bron bevatten (Am-241 met<br />

een activiteit van 11.1 GBq per bron). Bij de controle<br />

van de inhoud bleek echter dat in één van de vaatjes<br />

geen bron aanwezig was en dat in een ander vaatje<br />

een bron zat waarvan de activiteit beduidend lager<br />

was dan aangekondigd (nl. 1.11 GBq i.p.v. 11.1<br />

GBq). Het FANC werd hiervan op de hoogte gesteld<br />

op 20 mei en heeft onmiddellijk een onderzoek<br />

gestart om meer duidelijkheid te verkrijgen omtrent<br />

de ontbrekende bron. Tot op heden werd de bron nog<br />

niet teruggevonden.<br />

Bij doorgang van een vrachtwagen met een lading<br />

schroot bij een schroothandelaar, uitgerust met<br />

een meetpoort voor de detectie van radioactief<br />

materiaal, werd een alarm vastgesteld.<br />

Het schroot was afkomstig van de afbraakwerken<br />

van de suikerfabriek van Moerbeke-Waas. (ISCAL<br />

Sugar). Het FANC werd onmiddellijk door de eigenaar<br />

van de meetpoort op de hoogte gebracht .<br />

In de lading werd een onbeschadigde radioactieve<br />

bron Cs-137 met een activiteit van ongeveer 1220<br />

MBq teruggevonden. De bron werd vakkundig<br />

verpakt en is intussen opgehaald en veilig<br />

opgeborgen.<br />

Er werd, gezien de bron intact was, geen enkele<br />

contaminatie vastgesteld.<br />

Vorige week heeft een technieker vastgesteld<br />

dat een pomp uit dienst werd genomen voor<br />

onderhoud voor een periode die de specifi caties<br />

overschreed. Deze pomp dient om dieselbrandstof<br />

van het hoofdreservoir naar het reservoir<br />

voor dagelijks gebruik te voeren. Dit reservoir<br />

voor dagelijks gebruik voedt een dieselmotor<br />

die dient voor de productie van electriciteit op<br />

een autonome manier, indien dit nodig is. Deze<br />

gebeurtenis had geen radiologische gevolgen op<br />

of buiten de site.<br />

NUCLEAIRE<br />

BASIS-<br />

INRICHTIN-<br />

GEN<br />

De onderzoeksreactor THETIS van de Universiteit van<br />

Gent ligt reeds geruime tijd stil en de brandstofelementen<br />

van deze reactor worden als nucleair afval afgevoerd naar<br />

Belgoprocess. Tijdens het ontladen van de transportcontainer<br />

van deze brandstofelementen in de installaties van<br />

Belgoprocess is één van de elementen losgekomen uit de<br />

grijper die hiervoor voorzien was. De operatoren hebben<br />

de preventieve procedures op een gepaste wijze toegepast<br />

om de val van dit brandstofelement te voorkomen<br />

en er waren dan ook geen gevolgen voor de installatie<br />

en het brandstofelement. Deze gebeurtenis had geen<br />

radiologische gevolgen op of buiten de site.<br />

Tijdens een controle, voorafgaand aan het<br />

onderhoud van het cyclotron, werd een radioactief<br />

stukje metaal gevonden vlak bij de uitgang van<br />

de gecontroleerde zone, buiten de bunker van het<br />

cyclotron. Dit stukje metaal, afkomstig van een van<br />

de vensters van het bestralingsdoelwit, werd niet<br />

gedetecteerd tijdens een vorig onderhoud en werd<br />

onmiddellijk geïsoleerd. Deze gebeurtenis had<br />

geen radiologische gevolgen voor de andere delen<br />

van de site of buiten de site.<br />

Tijdens de analyse van de snelheidsmetingen van<br />

één van de pompen van het primair circuit, bleek<br />

dat één van de snelheidsindicatoren defect was.<br />

Dit veroorzaakte een fout in de berekening van<br />

sommige van de beschermingsdrempels van de<br />

reactor, echter zonder een merkbaar gevolg op het<br />

vlak van de veiligheid. De gebrekkige uitrusting<br />

werd vervangen.<br />

Deze gebeurtenis had geen radiologische gevolgen<br />

op of buiten de site.<br />

19.04.2010<br />

Tihange 3<br />

Niveau 1<br />

07.05.2010<br />

BP<br />

Niveau 1<br />

18.05.2010<br />

Bedrijf te Dendermonde<br />

Niveau 1<br />

09.06.2010<br />

BetaPlus Pharma<br />

Niveau 1<br />

10.06.2010<br />

ISCAL Sugar<br />

Niveau 1<br />

10.06.2010<br />

Tihange 2<br />

Niveau 1<br />

13.07.2010<br />

Tihange 2<br />

Niveau 1<br />

23


FANC<br />

JAAR-<br />

VERSLAG<br />

2010<br />

Belgonucleaire heeft in het verleden MOX-splijtstof geproduceerd die<br />

bestemd was voor Belgische en buitenlandse kerncentrales. Deze inrichting<br />

is momenteel in ontmanteling. Op donderdag 22 juli 2010 is er tijdens het<br />

behandelen van een verpakking in een stockageruimte voor splijtstoffen, een<br />

scheur ontstaan in het omhulsel van de verpakking en is een verspreiding van<br />

het splijtbaar materiaal in het lokaal opgetreden. Dit lokaal voor de opslag van<br />

splijtstof is gescheiden van de zones waar de ontmanteling gebeurt. Twee personen<br />

in het lokaal raakten besmet op de huid, maar deze werden na externe<br />

ontsmetting en controle besmettingsvrij verklaard. De splijtstof werd opnieuw<br />

verpakt en het lokaal zal na reiniging van de besmetting terug vrijgegeven<br />

kunnen worden. Het FANC en Bel V hebben zich ter plaatse begeven en volgen<br />

de evolutie en het beheer van het voorval op. Het voorval had geen impact op<br />

de bevolking of het milieu.<br />

Tijdens de vermogenstijgingsfase van de kerncentrale Doel<br />

3, werd, naar aanleiding van een controle, vastgesteld dat de<br />

luchtvochtigheid in een technische ruimte de toegelaten limiet<br />

had overschreden.<br />

De correctieve acties werden genomen om de luchtvochtigheid<br />

naar een aanvaardbare waarde terug te brengen.<br />

Deze gebeurtenis heeft geen enkele invloed gehad op de<br />

werknemers, de bevolking of de omgeving.<br />

Tijdens een controle werd er een niet-conformiteit vastgesteld<br />

bij de herladingsoperaties van de kernbrandstof van Tihange<br />

3, die was stilgelegd in het kader van het voorziene periodieke<br />

onderhoud.<br />

Bij de start van deze operaties, die onder water gebeuren, bleek<br />

dat de watercirculatie, zelfs al was deze ruimschoots voldoende,<br />

niet voldeed aan de optimale voorwaarden. Het vereiste debiet<br />

voor deze watercirculatie werd onmiddellijk na deze vaststelling<br />

hersteld.<br />

Deze gebeurtenis had geen radiologische gevolgen op of buiten<br />

de site.<br />

Tijdens het jaarlijks onderhoud van de centrale<br />

Doel 3, werd bij een test vastgesteld dat enkele<br />

afsluiters niet voldeden aan de dichtheidscriteria.<br />

De nodige correctieve acties werden onmiddellijk<br />

genomen. Deze gebeurtenis had geen radiologische<br />

gevolgen op of buiten de site.<br />

MDS Nordion gebruikt Iridium-192 als radioactieve<br />

bron in industriële gammagrafi e en voor<br />

het produceren van medische naalden voor<br />

curietherapie. Tijdens een routineactiviteit werd<br />

een werknemer, die werkzaam is in de zone waar<br />

de bronnen met Ir-192 worden gemaakt, lichtjes<br />

besmet en er werd eveneens een besmetting<br />

vastgesteld in het laboratorium. Na controle mocht<br />

de werknemer zijn werkzaamheden hervatten.<br />

De decontaminatie activiteiten werden opgestart.<br />

Ook werden maatregelen genomen om in de<br />

toekomst dergelijke incidenten te voorkomen.<br />

Deze gebeurtenis had geen radiologische gevolgen<br />

op of buiten de site.<br />

Ten gevolge van een anomalie die ontdekt werd<br />

in een productieproces, heeft het IRE dit proces<br />

tijdelijk gestopt en zijn programma voor de<br />

transferts van radioactieve vloeistoffen aangepast.<br />

Tijdens de voorbereidende operaties voor een<br />

dergelijke transfert, werd een klein lek op een<br />

niveaumeter vastgesteld. Het gelekte volume<br />

is zeer klein en gebeurde volledig binnen de<br />

gecontroleerde zone. De nodige maatregelen<br />

werden onmiddellijk genomen. Deze gebeurtenis<br />

had geen enkel gevolg op de gezondheid van de<br />

bevolking en werknemers, noch op het leefmilieu.<br />

Tijdens de heropstart van de kerncentrale<br />

Tihange 3 (na een periodieke<br />

stop voor onderhoud en herlading<br />

van brandstof elementen) vond er een<br />

automatische stop plaats. Vanaf dat<br />

ogenblik werden de drie pompen van<br />

de hulpvoedingswaterkring van de<br />

stoomgeneratoren in gebruik genomen.<br />

Eén van de drie pompen werd echter<br />

onmiddellijk stilgelegd als gevolg van<br />

een te hoge snelheid.<br />

De pomp werd geinspecteerd en één<br />

uur later terug in gebruik genomen.<br />

Deze gebeurtenis heeft geen enkele<br />

invloed gehad op de werknemers, de<br />

bevolking of de omgeving.<br />

24<br />

19.07.2010<br />

Doel 3<br />

Niveau 1<br />

22.07.2010<br />

Belgonucleaire<br />

Niveau 1<br />

22.07.2010<br />

MDS-Nordion<br />

Niveau 1<br />

22.07.2010<br />

Doel 3<br />

Niveau 1<br />

27.09.2010<br />

IRE<br />

Niveau 1<br />

08.10.2010<br />

Tihange 3<br />

Niveau 1<br />

31.10.2010<br />

Tihange 3<br />

Niveau 1


Een transfer van een beperkte hoeveelheid<br />

fi ssiel materiaal naar een handschoenkast<br />

in de gecontroleerde zone van het gebouw<br />

LHMA werd uitgevoerd zonder de uitbatingsvoorwaarden<br />

van deze handschoenkast te<br />

controleren. In deze handschoenkast is het<br />

immers niet toegelaten fi ssiel materiaal in te<br />

brengen. De algemene limiet vanaf dewelke<br />

het kritikaliteitsrisico nagekeken moet<br />

worden, werd echter nooit overschreden. Na<br />

vaststelling van deze gebeurtenis werden de<br />

betrokken monsters uit de handschoenkast<br />

verwijderd.<br />

Deze gebeurtenis heeft geen enkele invloed<br />

gehad op de werknemers, de bevolking of<br />

de omgeving.<br />

Tijdens het jaarlijks onderhoud van de eenheid<br />

Doel 1 werd bij een test vastgesteld dat de<br />

elektrische voeding van een ventilatiesysteem<br />

langer dan voorzien onbeschikbaar bleef. De<br />

nodige correctieve acties werden genomen om dit<br />

probleem te verhelpen.<br />

Deze afwijking heeft geen enkele invloed gehad op<br />

het welzijn en de gezondheid van de medewerkers,<br />

omwonenden en omgeving noch op de<br />

werking van de installaties.<br />

Naar aanleiding van een automatische stop van de<br />

kerncentrale Doel 4 werden de drie pompen van<br />

de hulpvoedingswaterkring van de stoomgeneratoren<br />

in gebruik genomen. Eén van deze drie<br />

pompen werd echter na korte tijd uitgeschakeld<br />

als gevolg van een te hoge snelheid.<br />

De pomp werd onderzocht en kon onmiddellijk<br />

terug beschikbaar gemaakt worden.<br />

Deze gebeurtenis heeft geen enkele invloed gehad<br />

op de werknemers, de bevolking of de omgeving.<br />

De INES schaal is enkel te beschouwen<br />

als een hulpmiddel voor de communicatie<br />

naar het publiek en de media om de<br />

ernst van een nucleaire gebeurtenis qua<br />

veiligheid eenvoudiger te kunnen situeren.<br />

De INES-schaal is dus geen middel<br />

om de veiligheid van een nucleaire installatie<br />

te evalueren en mag dus ook niet<br />

gebruikt worden om de veiligheid van<br />

verschillende installaties in eigen land<br />

of buitenland te vergelijken.<br />

NUCLEAIRE<br />

BASIS-<br />

INRICHTIN-<br />

GEN<br />

Tijdens het jaarlijks onderhoud van de eenheid<br />

Doel 1 werd bij een controle vastgesteld dat een<br />

overlastbeveiliging van de polaire brug verkeerd<br />

ingesteld was.<br />

De nodige acties werden genomen om dit<br />

probleem te verhelpen.<br />

Deze afwijking heeft geen enkele invloed gehad op<br />

het welzijn en de gezondheid van de medewerkers,<br />

omwonenden en omgeving noch op de<br />

werking van de installaties.<br />

Tijdens het jaarlijks onderhoud van de centrale<br />

Doel 1, werd bij een test vastgesteld dat enkele<br />

penetratieafsluiters van het reactorgebouw niet<br />

voldeden aan de dichtheidscriteria.<br />

De nodige correctieve acties werden onmiddellijk<br />

genomen.<br />

Deze afwijking heeft geen enkele invloed gehad op<br />

het welzijn en de gezondheid van de medewerkers,<br />

omwonenden en omgeving noch op de<br />

werking van de installaties.<br />

Tijdens de transfer van radioactief vloeibaar afval<br />

van de transportcontainer naar de handschoenkast<br />

waar de verwerking van dit afval dient te gebeuren,<br />

werd een klein lek vastgesteld in een afsluitkraan.<br />

Het gelekte volume was zeer klein en gebeurde<br />

volledig binnen de gecontroleerde zone.<br />

De transfer werd onmiddellijk gestopt en het lek<br />

werd gedicht.<br />

Deze gebeurtenis had geen gevolgen voor de<br />

gezondheid van de werknemers en bevolking,<br />

noch voor het leefmilieu.<br />

15.11.2010<br />

SCK-CEN<br />

Niveau 1<br />

24.11.2010<br />

Doel 1<br />

Niveau 1<br />

01.12.2010<br />

Doel 1 / Doel 2<br />

Niveau 1<br />

06.12.2010<br />

Doel 1<br />

Niveau 1<br />

15.12.2010<br />

Doel 4<br />

Niveau 1<br />

16.12.2010<br />

BP<br />

Niveau 1<br />

25


FANC<br />

JAAR-<br />

VERSLAG<br />

2010<br />

26<br />

Algemeen beheer<br />

en berging afval<br />

Advies van het FANC<br />

over het afvalplan van NIRAS<br />

In juni 2010 heeft NIRAS een ontwerp van afvalplan<br />

opgesteld, evenals een evaluatie van de milieu-impact<br />

(MER) van dit plan.<br />

Overeenkomstig de wet van 13 februari 2006 dient<br />

de auteur van dit plan deze documenten voor advies<br />

aan een adviescomité voor te leggen, evenals aan<br />

de Federale Raad voor Duurzame Ontwikkeling en<br />

de gewestregeringen. Artikel 12 van deze zelfde wet<br />

biedt de mogelijkheid aan de auteur van het plan om<br />

het advies te vragen van elke andere instantie die hij<br />

nuttig acht. Het is in dit verband dat NIRAS het advies<br />

van het FANC heeft gevraagd.<br />

Het advies van het FANC heeft betrekking op de aspecten<br />

inzake de radiologische en nucleaire veiligheid<br />

van het beheer van het radioactief afval. Het moet in<br />

zijn geheel worden gelezen om goed geïnterpreteerd<br />

te kunnen worden.<br />

Het advies van het FANC werd aan NIRAS binnen<br />

de bepaalde termijnen overgemaakt en werd op de<br />

website van het FANC gepubliceerd. Op basis van de<br />

ontvangen adviezen en de resultaten van de publieke<br />

raadpleging, zal NIRAS het afvalplan en het MER fi -<br />

naliseren zodat deze aan haar voogdijminister kan<br />

worden voorgelegd.<br />

Verderzetting van de prelicensingfase<br />

voor de sites voor de<br />

eindberging van radioactief afval<br />

Het FANC heeft de voorbereiding van de toekomstige<br />

analysefase van de vergunningsaanvragen voor de<br />

sites voor de berging van laagactief en kortlevend<br />

radioactief afval (categorie A), evenals voor het middelen<br />

hoogactief afval (categorie B&C) verder gezet. Deze<br />

voorbereidings- en pre-licensingsfases hebben tot doel<br />

om de haalbaarheid en de vergunbaarheid van de door<br />

NIRAS beoogde concepten te analyseren, evenals<br />

om het vereiste reglementaire kader op te stellen voor<br />

het latere vergunningsproces en leidraden te bepalen<br />

m.b.t. de verwachtingen van de veiligheidsautoriteit<br />

inzake veiligheid en beveiliging van de sites.<br />

Voor categorie A zou deze voorbereidingsfase moeten<br />

voltooid zijn in de herfst van 2011, op het ogenblik<br />

waarop NIRAS van plan is haar vergunningsaanvraagdossier<br />

bij het Agentschap in te dienen.


Vincent NYS<br />

Projectleider oppervlakteberging afval categorie A<br />

ALGEM<strong>EEN</strong> BEHEER<br />

& BERGING AFVAL<br />

INTERVIEW<br />

Vincent Nys is projectleider van het project<br />

oppervlakteberging van afval van categorie<br />

A (kortlevend laag- en middelactief<br />

afval). Het is een veeleisende aangelegenheid want<br />

naast de coördinatie, het verdelen van het werk tussen<br />

de experts, het opvolgen en er richting aan geven<br />

moet hij ook de coherentie van alle documenten in<br />

de gaten houden, zorgen dat er geen blokkades<br />

ontstaan, initiatieven bij de experts stimuleren en<br />

uiteindelijk beslissingen nemen. In een interview geeft<br />

hij een toelichting :<br />

Sinds de ministerraad in 2006 formeel heeft beslist<br />

dat het FANC onder andere een vergunningsprocedure<br />

diende uit te werken voor een bergingsproject<br />

voor radioactief afval van categorie A die<br />

in de gemeente van Dessel zal plaats vinden, zijn<br />

wij gestart met een zeer beperkte groep experts<br />

binnen het Agentschap. Momenteel werken er nu<br />

in de dienst IAABA meer dan 11 personen aan dit<br />

project. Deze snelle expansie was noodzakelijk<br />

omdat dit een zeer belangrijk project is voor de<br />

maatschappij, en dus voor het FANC. Het is n.l. de<br />

eerste keer dat een belangrijke nieuwe inrichting<br />

van klasse 1 zal vergund worden sinds het FANC<br />

is opgericht. Bovendien is het een nieuw type van<br />

inrichting die een grote maatschappelijke gevoeligheid<br />

heeft.<br />

Ook intern is dit een uitdaging, omdat het echt een<br />

interdisciplinair project is waar we met veel dien-<br />

sten op een constructieve wijze samen werken zoals<br />

de dienst Nucleaire Basisinrichtingen en RIAD.<br />

Het dwingt ons ook om intern verbeteringen na te<br />

streven. Het uiteindelijke doel is een synergie van<br />

diverse expertises te bereiken. Het is belangrijk de<br />

ervaring die bijvoorbeeld opgedaan is in klasse I te<br />

gebruiken en te zorgen dat we coherent zijn met de<br />

modaliteiten in de nucleaire sector.<br />

De ontwikkeling van een specifi eke vergunningsprocedure<br />

voor deze soort van inrichting is zeker geen<br />

gemakkelijke taak, rekening houdend met de lange<br />

termijn specifi citeit van een bergingsinstallatie en<br />

omdat er geen precedent bestaat in België. Er wordt<br />

dus intern veel gediscussieerd om de verschillende<br />

fases met betrekking tot het regelgevend kader te<br />

identifi ceren.<br />

Zoals gezegd, gaat het daarenboven om een totaal<br />

nieuwe installatie. In tegenstelling tot de realisatie<br />

van andere klassieke nucleaire installaties heeft<br />

dit project een zeer specifi ek karakter ten gevolge<br />

van het belang van de omgeving in de veiligheidsbenadering.<br />

Elke bergingsinrichting is uniek qua<br />

veiligheidbenadering. De principes blijven dezelfde,<br />

maar hun verwerking is bijna altijd specifi ek.<br />

Daarnaast speelt de perceptie van de belanghebbende<br />

een belangrijke rol. We moeten vertrouwen<br />

opbouwen. Dat is soms moeilijk omdat de ver-<br />

NUCLEAIRE<br />

BASIS-<br />

INRICHTIN-<br />

GEN<br />

27


FANC<br />

JAAR-<br />

VERSLAG<br />

2010<br />

28<br />

wachtingen van de lokale bevolking anders kan<br />

zijn dan die van het FANC. Zij verwachten soms<br />

wijzigingen van het concept, terwijl die vanuit de<br />

veiligheid op lange termijn negatief beoordeeld<br />

kunnen worden. Wij moeten rekening houden met<br />

de legitieme bezorgdheden van de partenariaten<br />

in het kader van de algemene bezorgdheden voor<br />

de veiligheid. We moeten tussen deze twee bezorgdheden<br />

een evenwicht zoeken.<br />

Ook de veiligheidsbenadering van het FANC speelt<br />

een belangrijke rol. Wij wensen de kwaliteit van het<br />

veiligheidsdossier en zijn technische inhoud nog verder<br />

te verbeteren en naar een topniveau te brengen.<br />

Maar ook hier is weinig referentie aanwezig waarop<br />

wij ons kunnen baseren.<br />

Discussies tussen de experts moeten helpen ons<br />

doel te bereiken wat de verbetering van de inhoud<br />

van het veiligheidsdossier betreft. Anderzijds moeten<br />

we vermijden dat we voorschrijvend zijn. Het is onze<br />

bedoeling om een richting aan te geven en creatieve<br />

oplossingen toe te laten zodat er geen blokkades<br />

ontstaan.<br />

Een bijkomend element is dat NIRAS geen zuivere<br />

industriële operator is, maar net zoals het<br />

FANC een agentschap die een regelgevende missie<br />

heeft. NIRAS heeft ook van de ministerraad<br />

een missie opgedragen gekregen. Er dient dus<br />

een nieuwe relatie voor de twee Agentschappen<br />

te worden uitgewerkt, waarin beide partijen hun<br />

eigen missie moeten behouden en met respect<br />

voor elkaars identiteit. Er bestaat in ieder geval<br />

een goede werkrelatie en dat is noodzakelijk om<br />

tot oplossingen te komen.<br />

Intern hebben we in onze dienst een structuur<br />

uitgewerkt die op kennis en ervaring is gebaseerd.<br />

Daarvoor is een zogenaamde Kennis- en Ervaringsgroep<br />

(KEG) opgericht waarin een aantal experts<br />

zetelen die op een specifi ek domein competent<br />

zijn. Elke KEG heeft als doel een technisch gebied<br />

te behandelen. Zo is er bijvoorbeeld een “KEG”<br />

voor de site, design, exploitatie, lange termijn veiligheid<br />

e.d. Deze organisatiestructuur blijkt in de<br />

praktijk voor de voorbereidingsfase een zeer nuttige<br />

tool om kennis onderling te verbreiden en om<br />

kennis te ontwikkelen. De specifi eke kennis is aanwezig<br />

bij meerdere experts, zodat de ervaringen<br />

van de verschillende werkgroepen uitgewisseld<br />

kunnen worden.<br />

Voor het vervolgtraject dat op de behandeling van<br />

de vergunningaanvraag gefocusseerd is, hebben<br />

we een andere organisatiestructuur opgebouwd<br />

om nog effi ciënter te zijn. Dit gebeurt via een ‘team<br />

project’ cel. Het doel van deze cel is een garantie<br />

van coherentie te geven aan de analyse van het<br />

veiligheidsdossier. Op basis van het technisch advies<br />

van de experts zal deze cel garanderen dat<br />

de beslissingen op een gezamenlijke wijze worden<br />

genomen. De fi nale beslissing van het agentschap<br />

zal collectief op basis van een interne kritische<br />

evaluatie gebeuren.


NUCLEAIRE<br />

BASIS-<br />

INRICHTIN-<br />

GEN<br />

29


Wij wensen overleg, gebaseerd op<br />

wederzijds respect, actief luisteren en<br />

DIALOOG<br />

François<br />

JAMAR<br />

Diensthoofd<br />

Nucleaire Geneeskunde,<br />

Universiteitskliniek St-Luc<br />

De instandhouding van een dialoog<br />

o.a. door middel van ‘ronde tafels’ is<br />

belangrijk om tot samenwerking te komen<br />

en het vertrouwen te krijgen van de<br />

medische sector.


2<br />

Vooruitzichten<br />

Gezondheid en leefmilieu<br />

: Patrick Van Der Donckt<br />

Departementshoofd Gezondheid & Leefmilieu<br />

Bescherming van de gezondheid<br />

Toezicht op het grondgebied<br />

Interview : Boris De Handschutter<br />

Projectleider radonactieplan<br />

32<br />

35<br />

41<br />

44


FANC<br />

JAAR-<br />

VERSLAG<br />

2010<br />

32<br />

GEZONDHEID<br />

EN LEEFMILIEU<br />

VOORUITZICHTEN<br />

Patrick VAN DER DONCKT<br />

Departementshoofd Gezondheid & Leefmilieu<br />

A<br />

ls we de gemiddelde blootstelling aan<br />

ioniserende straling in België in ogenschouw<br />

nemen, zien we dat de medische<br />

sector (43%) en de natuurlijke straling (50%) de<br />

belangrijkste oorzaken zijn. We zijn in het departement<br />

daarom op deze twee niveaus actief en geven<br />

prioriteit om de impact van mogelijke blootstellingen<br />

te verminderen en proactief actie te ondernemen<br />

uitgaande van een ALARA-bewustzijn door middel<br />

van het ontwikkelen van een constructieve dialoog<br />

met de betrokken doelgroepen en de ontwikkeling<br />

van een netwerk dat ons toelaat een ‘safety culture’<br />

te promoten.<br />

Een belangrijke bron van natuurlijke straling is radon,<br />

een radioactief gas dat bij veelvuldige blootstelling<br />

een negatieve impact op de gezondheid kan hebben.<br />

Het radonactieplan streeft ernaar om de collectieve<br />

radonblootstelling van de bevolking te verminderen.<br />

In de komende jaren zullen de informatie- en meetcampagnes<br />

worden voortgezet en wordt er verder<br />

gewerkt aan de samenwerking met de beroepsverenigingen<br />

van de bouwsector, de gewesten, de<br />

provincies en de gemeenten teneinde de strategie<br />

te implementeren.<br />

Zoals eerder gezegd, is de medische sector een<br />

belangrijk speerpunt in het departement. De geregistreerde<br />

vorderingen op het gebied van de medische<br />

beeldvorming hebben de weg vrijgemaakt<br />

voor minder invasieve behandelingen ; in bepaalde<br />

gevallen laat de medische beeldvorming, gekoppeld<br />

aan nieuwe chirurgische technieken, het toe<br />

om zware chirurgische ingrepen te vermijden, maar<br />

het gevolg daarvan is een grotere blootstelling aan<br />

ioniserende straling. Bij veelvuldige inzet van CT’s,<br />

contrastradiologie, mammografi e e.d. wordt de<br />

patiënt aan ioniserende straling blootgesteld, wat<br />

een risico kan betekenen. Deze medische toepassingen<br />

zijn bijzonder belangrijk voor de diagnose<br />

en behandeling, maar er is een stijgende tendens<br />

van de medische dosissen waar te nemen door<br />

de technische evoluties in de gezondheidszorg<br />

en de toegankelijkheid ervan. Diverse campagnes<br />

worden dan ook door het FANC geïnitieerd bij de<br />

betrokken medici om het rechtvaardigings- en optimalisatieprincipe<br />

toe te passen en te wijzen op de<br />

gevoeligheid van bepaalde groepen (ongeboren<br />

kind, kinderen) om de totale dosisbelasting zo laag<br />

als redelijkerwijze mogelijk te houden. Het is onze<br />

strategie om door middel van meer transparantie<br />

en een betere samenwerking de impact van de<br />

mogelijke blootstellingen te verminderen.<br />

Er zijn de afgelopen tijd sensibiliserings-/ regularisatiescampagnes<br />

geïnitieerd ten behoeve van<br />

dierenartsen en tandartsen. Momenteel wordt er<br />

gestart met een regularisatiecampagne gericht op de<br />

connexisten. Dit is een omvangrijke doelgroep van<br />

circa 6000 specialisten waaronder o.m. cardiologen,


neurochirurgen, gastro-enterologen en interventieradiologen<br />

die verrichtingen doen waarvan de dosis<br />

heel hoog ligt.<br />

Prioriteit voor de komende jaren wordt gegeven aan<br />

een complementair controle- en inspectiebeleid in<br />

deze sector.<br />

We gaan enerzijds het inspectiebeleid herdefi niëren<br />

in functie van de nieuwe criteria gebaseerd op het<br />

risico verbonden met de uitbating, zodat de actie<br />

van het FANC nog meer in lijn zou komen te liggen<br />

met zijn missie en, anderzijds, zodat er kan worden<br />

nagedacht over de wijze waarop het FANC doeltreffender<br />

zou kunnen communiceren op het niveau<br />

van de ziekenhuizen zodat onze boodschap nog<br />

verder verspreid wordt en onze zichtbaarheid nog<br />

toeneemt. Concreet betekent dit dat er systematisch<br />

fysieke bezoeken worden afgelegd en gerichte<br />

steekproeven worden afgenomen en nieuwe soorten<br />

opleidingen /interacties met de sector kunnen<br />

worden georganiseerd.<br />

Het vigilantiesysteem van incidentmeldingen voor de<br />

nucleaire geneeskunde en de radiologie zal verder<br />

worden uitgebouwd.<br />

van deze stations kan o.a. de radioactiviteit in de<br />

waterzuiveringstations worden opgemeten. Er bestaat<br />

een vermoeden dat deze radioactiviteit afkomstig<br />

is van de gezondheidsinstellingen. Door<br />

deze metingen krijgen we een duidelijker beeld<br />

van de radiologische impact van de lozingen in de<br />

gezondheidssector.<br />

Naast de natuurlijke radioactiviteit in het leefmilieu<br />

zijn er talrijke industriële sectoren die gebruik maken<br />

van laagradioactieve stoffen die vaak in de residu’s<br />

worden teruggevonden. Doelstelling is een uitbreiding<br />

van het toezicht rondom deze industrieën en<br />

hun bergingsplaatsen voor deze residu’s.<br />

GEZOND-<br />

HEID EN<br />

LEEFMILIEU<br />

De vernieuwing van het TELERAD-netwerk biedt<br />

opportuniteiten om in de toekomst meer proactief<br />

te reageren. Zo voorziet de vernieuwing in de installatie<br />

van verplaatsbare spectrometriestations<br />

voor metingen in een waterig milieu. Met behulp<br />

33


Wij onderhouden met al onze<br />

stakeholders eerlijke en<br />

CONSTRUCTIEVE<br />

RELATIES<br />

Wij kunnen niet produceren en werken<br />

zonder de veiligheid in acht te nemen.<br />

De rol van het FANC is hierbij essentieel.<br />

Het heeft hierbij een adviserende rol,<br />

maar daarnaast verwachten wij informatie<br />

en feedback voor en na inspecties.<br />

Vincent<br />

LUYCKX<br />

General Manager<br />

Stegerenics


Bescherming<br />

van de gezondheid<br />

4. Medische stralingsfysica<br />

5. Radionuclidentherapie<br />

6. Vorming en administratieve vereenvoudiging<br />

dosis met zich meebrengen. In België is 43% van de<br />

ioniserende straling waar wij aan blootstaan afkomstig<br />

van de toepassingen in de medische sector.<br />

GEZOND-<br />

HEID EN<br />

LEEFMILIEU<br />

De respons op de oproep tot deelname aan deze<br />

werkgroepen was zeer groot en de verstandhouding<br />

binnen de groepen was van dien aard dat er op relatief<br />

korte termijn aanzienlijke vooruitgang kon worden<br />

geboekt in dit domein.<br />

Het creëren van een groter bewustzijn bij zowel de radioloog<br />

als de patiënt, met het oog op een aangepast,<br />

gerechtvaardigd inzetten van deze technieken om zo<br />

de dosis voor de patiënt globaal te verminderen, vormt<br />

een speerpunt in de aanpak van het FANC.<br />

Ronde tafels<br />

Nucleaire Geneeskunde<br />

Naar aanleiding van de Rondetafel Nucleaire Geneeskunde<br />

gingen in 2010 zes multidisciplinaire werkgroepen<br />

van start om oplossingen te zoeken voor een reeks<br />

specifi eke problemen binnen deze sector :<br />

1. Kwaliteitsbeheer en klinische audits<br />

2. Incidentmeldingen<br />

3. Justifi catie en optimalisatie<br />

Radiologie<br />

Tijdens een “Rondetafel Patiëntdosis in de radiologie”,<br />

die doorging op 26 juni 2010, stelde het Agentschap<br />

per type van onderzoek de eerste Belgische diagnostische<br />

referentieniveaus voor radiologische centra voor<br />

aan de betrokken stakeholders. Dit was een belangrijke<br />

stap in het optimaliseren van de dosis voor de patiënt<br />

in relatie tot het beoogde resultaat. Tot hiertoe waren er<br />

weinig objectieve gegevens beschikbaar waarop een<br />

radioloog zijn beoordeling van de toegediende dosis<br />

kon baseren. De referentieniveaus bieden de mogelijkheid<br />

om de door toegediende doses aan patiënten<br />

in een praktijk te toetsen en waar nodig bij te sturen.<br />

Wereldwijd zien we immers een toename van dosissen<br />

afkomstig van medische toepassingen, deels door<br />

overconsumptie, deels door het inzetten van nieuwe,<br />

effi ciëntere diagnosetechnieken, die dikwijls een hoge<br />

De referentieniveaus werden bepaald op basis van de<br />

gegevens verkregen van ongeveer 70% van de radiologische<br />

centra. Het mobiliseren van de radiologische<br />

centra om deel te nemen aan deze gegevensverzameling<br />

was niet altijd evident, vooral omwille van het<br />

grote aantal privé-praktijken. De deelnemende centra<br />

zijn geografi sch min of meer representatief gespreid.<br />

Het FANC heeft intussen ook de eerste stappen gezet<br />

voor de gegevensverzameling die moeten toelaten om<br />

meer specifi eke referentieniveaus te ontwikkelen voor<br />

bvb. de verschillende technologieën en praktijken, en<br />

onderneemt acties naar de centra die tot op heden<br />

geen gegevens hebben doorgestuurd.<br />

35


FANC<br />

JAAR-<br />

VERSLAG<br />

2010<br />

36<br />

Multidisciplinaire werkgroepen<br />

In het kader van de campagne Patient Safety bij de<br />

FOD Volksgezondheid, werden vanuit het Platform<br />

Radioprotectie (FANC, FOD Volksgezondheid, RIZIV)<br />

drie multidisciplinaire werkgroepen opgericht :<br />

1. Uitwerking van guidelines voor het gebruik van medische<br />

beeldvorming<br />

2. Sensibilisering van voorschrijvers en publiek<br />

3. Optimalisatie en accreditatie<br />

Voor deze groepen werden de nodige structurele<br />

contacten voorzien met de groepen rond nucleaire<br />

geneeskunde.<br />

Tekort aan radio-isotopen (RI) voor<br />

medisch gebruik<br />

Sinds de moeilijkheden met de Canadese NRUreactor,<br />

deze van Petten in Nederland en op het<br />

IRE in de zomer van 2008, lijkt de wereld te hebben<br />

ontdekt hoe fragiel de productie van medische<br />

radio-isotopen is, te wijten aan het beperkt aantal<br />

installaties dat deze kan produceren, evenals aan<br />

hun leeftijd en beschikbaarheid. Elk jaar worden<br />

er, hoofdzakelijk in de westerse wereld, 35 miljoen<br />

onderzoeken uitgevoerd. Elk tekort veroorzaakt het<br />

uitstel van diagnoses of behandelingen die gevolgen<br />

hebben voor de volksgezondheid.<br />

Het FANC, van zijn kant, vervult zijn rol van bij het<br />

begin van de productieketen tot aan de toepassing bij<br />

de patiënten en neemt alle nodige maatregelen opdat<br />

het gebruik van de radio-isotopen volgens de beste<br />

regels van de kunst en volgens de beste stralingsbeschermings-<br />

en veiligheidsstandaarden zou verlopen.<br />

Het is evident dat de druk op deze ganse keten om<br />

tekorten te voorkomen, van het FANC vereist dat het<br />

bijzondere aandacht besteedt aan de stabiliteit en de<br />

kwaliteit van het gevoerde beleid.<br />

Het FANC heeft bovendien aan nuttige initiatieven<br />

meegewerkt om de nationale en internationale autoriteiten<br />

op de hoogte te brengen van de risico’s op een<br />

mogelijke concurrentiestrijd tussen de prioriteit voor de<br />

toegang tot de gezondheidszorgen en deze voor de<br />

veiligheid. In dit opzicht is het Canadese voorval een<br />

zeer goede les geweest.<br />

Op een symposium van 7 mei 2010 heeft het FANC<br />

twee artikels voorgesteld met de volgende titels :<br />

• The shortage of medical RI - Implications and initiatives<br />

to develop solutions<br />

• Examples of safety failures in the transport of medical<br />

isotopes<br />

Het FANC is tevens zeer actief geweest in de uitwerking<br />

en goedkeuring van de conclusies van de Europese<br />

Raad over de RI1 waarin met name wordt benadrukt<br />

dat de veiligheid van de installaties niet in het gevaar<br />

mag worden gebracht door de initiatieven die gericht<br />

zijn op het vermijden van een tekort.<br />

We vermelden eveneens dat de door de Europese<br />

Commissie te Luxemburg georganiseerde conferentie<br />

(4-5/5/2010) tot doel had de stand van zaken van de<br />

situatie op te maken en een uiteenzetting hieromtrent<br />

voor te bereiden. Deze uiteenzetting was in augustus<br />

2011 klaar en is onder Belgisch voorzitterschap van<br />

de Raad gegeven. Het FANC heeft aan deze oefening<br />

meegewerkt die tot initiatieven zou moeten leiden die<br />

de situatie structureel moeten oplossen door met name<br />

een Europese aanpak terzake te promoten, zonder<br />

daarom af te zien van de solidariteit met de andere<br />

werelddelen die op de Europese productie rekenen.<br />

Start van Nationale databank<br />

voor vrijwillige registratie<br />

van (bijna)incidenten<br />

Het college der Geneesheren Radiotherapie wil in<br />

samenwerking met de FOD Volksgezondheid, het Nationaal<br />

Kankerplan en het FANC van start gaan met de<br />

creatie van een nationale databank voor de vrijwillige<br />

registratie van (bijna)-incidenten en voor de uitwisseling<br />

van informatie over hun oorzaken en gevolgen.<br />

Doelstelling is om waardevolle informatie te krijgen


over de lacunes in de bestaande systemen. Door ervaringsuitwisseling<br />

en benchmarking kunnen lessen<br />

getrokken worden zodat men gelijkaardige incidenten<br />

in andere radiotherapiecentra kan voorkomen. Tijdens<br />

de meeting die het FANC hierover 3 september 2010<br />

organiseerde met de betrokken stakeholders werden<br />

de volgende conclusies getrokken :<br />

GEZOND-<br />

HEID EN<br />

LEEFMILIEU<br />

• Het melden en analyseren van incidenten is de hoeksteen<br />

van elke lerende organisatie. Bovendien wordt<br />

het vertrouwen dat men in een organisatie heeft,<br />

mede bepaald door een transparante communicatie.<br />

• De veiligheid van de melder en de anonieme uitwisseling<br />

van informatie dient gewaarborgd te zijn<br />

• Desondanks kan een onderzoeksrechter altijd beslag<br />

leggen op informatie. Het niet ruimer delen van een<br />

incident zou ongewild een grotere impact kunnen<br />

hebben dan wanneer er wel transparant gecommuniceerd<br />

wordt. Bovendien bestaat de mogelijkheid<br />

dat het achterhouden van informatie op zich wordt<br />

bestraft.<br />

• Het FANC onderschrijft het ‘no name, no blame, no<br />

shame’ principe<br />

• Naast de vrijwillige melding van (bijna) incidenten,<br />

is er ook een verplichte melding aan het FANC van<br />

signifi cante gebeurtenissen die de gezondheid van<br />

de patiënt in gevaar kunnen brengen conform de<br />

bestaande richtlijnen.<br />

37


FANC<br />

JAAR-<br />

VERSLAG<br />

2010<br />

38<br />

Klinische audits in nucleaire<br />

geneeskunde<br />

Kwaliteitsmanagement in de geneeskunde is een<br />

thema dat de laatste tijd meer en meer op de voorgrond<br />

treedt : de patiënt staat centraal en eist de best<br />

mogelijke zorg. Eén van de manieren om optimale<br />

zorg te garanderen is het systeem van klinische audits.<br />

Dit heeft als voornaamste doel het optimaliseren van<br />

patiëntenzorg. Dit gebeurt door de vergelijking van<br />

lokale procedures met standaardpraktijken.<br />

De Europese richtlijn 97/43 en het Koninklijk Besluit<br />

van 20 juli 2001 (ARBIS) voorzien in de uitvoering van<br />

klinische audits in alle radiologische diensten (radiotherapie,<br />

radiologie en nucleaire geneeskunde).<br />

In de nucleaire geneeskunde is dit systeem vooralsnog<br />

onbestaande.<br />

In overleg met de stakeholders en de andere bevoegde<br />

overheden (FOD VVVL, FAGG en RIZIV), heeft het<br />

FANC een project “klinische audits in de nucleaire<br />

geneeskunde” op poten gezet. Einddoel is het organiseren<br />

van klinische audits uitgevoerd door externe<br />

peer reviewers (vanaf 2013). Voorafgaand krijgen de<br />

diensten nucleaire geneeskunde de tijd zich klaar te<br />

maken voor dit systeem. Bedoeling is dat zij starten<br />

met zelfevaluaties en het uitvoeren van verbeteracties.<br />

Vanaf 1 mei 2012 zal gestart worden met interne klinische<br />

audits uitgevoerd door peer reviewers van het<br />

eigen ziekenhuis. Pas vanaf 1 mei 2013, zullen externe<br />

peer reviewers starten met externe klinische audits.<br />

Eveneens in overleg met de stakeholders en de andere<br />

bevoegde overheden, werd afgesproken deze<br />

zelfevaluaties en klinische audits uit te voeren aan de<br />

hand van het IAEA document getiteld ‘Quality Management<br />

Audits in Nuclear Medicine Practices’ (QUANUM,<br />

2008). Dit document bestaat essentieel uit checklists<br />

van ja/neen vragen aangaande 13 verschillende onderwerpen.<br />

Om de bruikbaarheid van het QUANUM<br />

uit te testen en het om te vormen tot een Belgische<br />

versie B-QUANUM, werd op 1 september 2010 gestart<br />

met een pilootstudie waarbij 18 diensten nucleaire geneeskunde<br />

op vrijwillige basis zelfevaluaties uitvoeren<br />

aan de hand van het QUANUM. Op 3 december 2010<br />

werd een feed back vergadering georganiseerd om<br />

de eerste commentaren en suggesties te verzamelen<br />

en te bespreken.<br />

Expo’s voor dierenartsen<br />

Sinds 2008 voert het <strong>Federaal</strong> Agentschap voor Nucleaire<br />

Controle (FANC) een informatie- en regularisatiecampagne<br />

bij de ruim 5300 dierenartsen in ons<br />

land. Sommigen onder hen maken gebruik van een<br />

vast of mobiel RX-toestel. Doel van het FANC is om<br />

een bewustzijn te creëren waarbij elke onnodige of<br />

niet gerechtvaardigde blootstelling aan ioniserende<br />

straling van de dierenartsen, hun helpers en/of de<br />

eigenaars van zieke (huis)dieren tot een absoluut<br />

minimum beperkt wordt. Dit gebeurt door onder meer<br />

het informeren van dierenarts en –eigenaar(s) of ook<br />

door het aanbieden van gespecialiseerde opleidingen<br />

stralingsbescherming. Daarnaast moeten de in<br />

gebruik zijnde toestellen regelmatig (jaarlijks) gecontroleerd<br />

worden op hun goed, effectief functioneren.<br />

De sector reageert positief : inmiddels zijn al ruim 1400<br />

dierenartsen bekend bij het FANC als gebruiker van RX<br />

toestellen, waarvan een belangrijk deel zich intussen<br />

heeft geregulariseerd of de nodige stappen daartoe<br />

zet. Verder bieden verschillende universiteiten en federaties<br />

intussen opleidingen stralingsbescherming<br />

aan, specifi ek gericht op dierenartsen.<br />

Tijdens de vakbeurzen EXPOVET (Gent, Flanders<br />

Expo op 29, 30 en 31 oktober 2010) en Vétérinexpo<br />

(Marche-en-Famenne op 19, 20 en 21 november 2010),<br />

konden dierenartsen en geïnteresseerden gedurende<br />

de drie dagen op de FANC-stand terecht bij een ex-


pert voor meer informatie. Daar konden ze ook een<br />

sensibiliserende poster voor hun praktijk afhalen en<br />

een exemplaar van de nieuwe gids ‘X-stralen in de<br />

dierengeneeskunde, een goede praktijkgids’.<br />

Tijdens elk van de expo’s bood het FANC een gratis<br />

opleiding ‘Stralingsbescherming’ aan, waarvoor telkens<br />

zo’n 30-tal dierenartsen zich inschreven.<br />

Tandartsencampagne<br />

Eind 2005 startte het FANC een campagne in de<br />

tandheelkundige sector teneinde alle tandartsen<br />

te regulariseren met de nodige vergunningen en<br />

de fysische controle. Deze campagne bestond uit<br />

vele uitdagingen, zoals het identifi ceren van alle<br />

bestaande tandartskabinetten en geïnstalleerde<br />

tandheelkundige röntgentoestellen in België. Uit<br />

initiële vaststellingen bleek dat ongeveer 40% van de<br />

tandartsen niet in orde was met de regelgeving. Met<br />

behulp van de beroepsverenigingen, de provinciale<br />

diensten, het RIZIV en een horizontale medewerking<br />

tussen de diensten van het Agentschap, is het FANC<br />

erin geslaagd om het aantal tandheelkundigen dat<br />

niet in orde is met regelgeving terug te dringen tot<br />

minder dan 1 %. Eind 2010 werden de resterende<br />

dossiers overgedragen aan het RIZIV voor verdere<br />

handhaving, waardoor de behandeling van de tandartsen<br />

in routine is gekomen.<br />

De regularisatiecampagne in de tandheelkunde<br />

heeft, naast het regulariseren van zeer vele tandartsen,<br />

ook onrechtstreeks tot andere initiatieven<br />

geleidt in deze sector : publicatie van twee brochures<br />

in goede praktijk voor tandheelkundige radiologie,<br />

publicatie van een ‘vademecum tandheelkunde’,<br />

harmoniseren van de academische opleiding in stralingsbescherming,<br />

lanceren profi elpagina voor tandheelkunde<br />

op de website van het FANC, publicatie<br />

FANC-besluit van aanvaardbaarheidscriteria voor de<br />

kwaliteitscontrole van tandheelkundige röntgenapparatuur.<br />

Een goede relatie met de stakeholders binnen<br />

de sector tandheelkunde bleek hierbij onontbeerlijk,<br />

en heeft gezorgd voor een duurzame samenwerking<br />

met productieve resultaten.<br />

Crisiscel FANC<br />

Het doel van het project bestaat erin om een crisisruimte<br />

in te richten waar experts van het FANC over<br />

een adequate infrastructuur beschikken tijdens de<br />

behandeling van een crisissituatie, ter ondersteuning<br />

van de experts die deel uitmaken van CELEVAL<br />

en CELMES bij het crisiscentrum (CGCCR) van de<br />

federale overheid. De crisiszaal zal tevens gebruikt<br />

worden voor het coördineren en verzamelen van alle<br />

informatie bij een radiologische crisissituatie waarbij<br />

het nucleair noodplan (PUN-NNP) niet in werking<br />

werd gesteld. De crisisruimte is momenteel volledig<br />

ingericht en beschikt over redundante telefonie<br />

systemen, vergaderfaciliteiten, projectieschermen en<br />

werkstations met alle analyse en modelleringsoftware<br />

zoals momenteel bij het FANC en Bel-V in gebruik.<br />

Tussen FANC en Bel-V zijn bindende afspraken gemaakt<br />

over de wachtrol functies en het gebruik van<br />

de crisisruimte.<br />

GEZOND-<br />

HEID EN<br />

LEEFMILIEU<br />

39


Wij wensen een integere<br />

ONPARTIJDIGE<br />

en betrouwbare organisatie te zijn.<br />

FANC moet in eerste instantie de rol<br />

van belangenbeheerder van het<br />

algemeen nut en het algemeen welzijn<br />

op zich nemen en zich zeer<br />

onafhankelijk opstellen ten opzichte<br />

van de nucleaire lobby.<br />

Eloi<br />

GLORIEUX<br />

Energy, Climate<br />

& Nuclear<br />

Greenpeace


Toezicht<br />

op het grondgebied<br />

Vervanging Telerad netwerk<br />

Het doel van dit project is de vervanging van het volledige<br />

Telerad netwerk en het bijbehorende datacommunicatienetwerk.<br />

In 2010 werd in totaal op 126 locaties de nieuwe data<br />

communicatiestructuur voorbereid. Op 16 juni 2010<br />

werd op het IRE te Fleurus een test-ring geplaatst<br />

met 8 nieuwe spectrometrie meetstations. Op het<br />

SCK te Mol werd op het einde van het kwartaal eveneens<br />

een test-ring geplaatst met in totaal 16 nieuwe<br />

spectrometrie meetstations. Er werd ook een teststation<br />

voor de nieuwe watermeetstations ontvangen<br />

en er werd een eerste reeks van functionaliteittesten<br />

(waaronder een Factory Acceptance Test) succesvol<br />

afgerond. De voorbereiding voor de plaatsing op 6<br />

huidige riviermeetstations werd volledig afgerond en<br />

eveneens kwamen de akkoorden voor de 2 nieuwe<br />

meetstations stroom op- en afwaarts op de Schelde<br />

t.o.v. Kerncentrale Doel tot stand. Een gedetailleerde<br />

studie voor de plaatsing van de mobiele watermeetstations<br />

op waterzuiveringstations werd eveneens<br />

afgerond en alle benodigde voorzieningen hiervoor<br />

werden besteld en/of gefabriceerd. De installatie van<br />

een 4-tal nieuwe agglomeratie/nationale meetstations<br />

(t.b.v. gamma dosis debiet metingen) in de omgeving<br />

van Mol werd succesvol doorgevoerd. Voor de vervanging<br />

van de huidige meteorologische meetbakens<br />

werd een testexemplaar op 23 juni ontvangen en op<br />

het dak van het FANC gebouw geplaatst en werd<br />

onderworpen aan een test programma. Op 30 juni<br />

werd de eerste versie van de aangepaste acquisitie<br />

en presentatie software (Panorama) voor het gehele<br />

Telerad netwerk aangeboden om getest te kunnen<br />

worden alvorens deze in productie te nemen na afloop<br />

van de vakantie periode. Ondanks een aantal<br />

onvoorziene problemen ligt de vernieuwing van het<br />

Telerad netwerk op schema en ruimschoots binnen<br />

de gestelde budgetten.<br />

FANC onderzoekt voedselketen<br />

op radioactiviteit<br />

Binnen het kader van zijn opdrachten initieert het<br />

Agentschap programma’s voor het radiologisch<br />

toezicht op het Belgisch grondgebied. Eén van de<br />

programma’s is gericht op de controle van eetwaren<br />

bestemd voor de menselijke consumptie. Dit gebeurt<br />

via jaarlijkse bemonsteringscampagnes waarbij<br />

eetwaren worden verzameld om hun natuurlijke en<br />

kunstmatige radioactiviteitniveaus te analyseren. Het<br />

FAVV (<strong>Federaal</strong> Agentschap voor de Veiligheid van de<br />

Voedselketen) heeft anderzijds sinds 2000 beslist om<br />

zijn controles op te voeren door bijkomende stalen<br />

van eetwaren te nemen, met als doel hun natuurlijke<br />

(40K) en kunstmatige (134,137Cs) radioactiviteitsniveaus<br />

te bepalen. Het zijn vooral de geïmporteerde<br />

produkten, de dierlijke eetwaren van slachthuizen<br />

en van grote distributiecentra die geviseerd worden<br />

door deze bijkomende controles. De stalen van het<br />

FAVV vormen een aanvulling bij deze die normaal<br />

gezien voor rekening van het FANC genomen en<br />

gemeten werden binnen het kader van het radiologisch<br />

toezichtsprogramma op het grondgebied.<br />

Deze samenwerking maakte trouwens het voorwerp<br />

uit van een kaderconventie die de actiegebieden van<br />

deze twee agentschappen bepaalt en die als doel<br />

heeft om beide inspanningen te optimaliseren om<br />

zodoende de bescherming van de bevolking beter<br />

te kunnen garanderen.<br />

GEZOND-<br />

HEID EN<br />

LEEFMILIEU<br />

41


FANC<br />

JAAR-<br />

VERSLAG<br />

2010<br />

42<br />

Monitoring van radioactieve deeltjes<br />

door bosbranden in Rusland<br />

De branden die Rusland in augustus 2010 teisterden<br />

vormden een bedreiging voor bepaalde in het verleden<br />

besmette zones (door het ongeval te Tsjernobyl<br />

in 1986 of het ongeval in Kyshtym in het zuiden van<br />

de Oeral in 1957) doordat ze zouden kunnen leiden<br />

tot de opdwarreling van radioactieve deeltjes, hoofdzakelijk<br />

Cesium-137, in de atmosfeer. Afhankelijk van<br />

de weersomstandigheden was het steeds mogelijk<br />

dat er besmette luchtdeeltjes in de richting van ons<br />

land waaien. Gezien de geringe hoeveelheid radioactiviteit<br />

en de verdunning veroorzaakt door de afstand,<br />

konden er in ons land slechts zeer zwakke sporen van<br />

radioactiviteit worden gemeten. Ze waren nauwelijks<br />

detecteerbaar door de meetmethodes die klassiek<br />

gebruikt worden voor het radiologisch toezicht op ons<br />

grondgebied en hadden bijgevolg geen gevolgen hebben<br />

voor de gezondheid van de bevolking.<br />

Het FANC volgde de gebeurtenissen aandachtig op<br />

en publiceerde op zijn website statistieken van het<br />

luchtstof.<br />

Metingen IJslandse aswolk toont<br />

geen verhoogde meetwaarden<br />

De aswolk van de IJslandse vulkaan Eyafjallajokull<br />

bevatte radioactieve deeltjes. Deze vinden hun oorsprong<br />

in het uranium en thorium dat van nature in<br />

de aardkorst aanwezig is en dus ook in het magma<br />

waarvan de as afkomstig is.<br />

Omwille van de grote verspreiding van de aswolk zijn de<br />

hoeveelheden radioactieve deeltjes echter zo klein dat er<br />

geen aanleiding was tot ongerustheid. Uit verschillende<br />

onderzoeken die in Europa werden uitgevoerd, bleek<br />

dat er tijdens en na de passage van de aswolk geen<br />

meetbare verhoging was aan radioactieve deeltjes die<br />

het aardoppervlak bereikten, o.m. omwille van de verdunning<br />

in de lucht en de hoogte waarop deze deeltjes<br />

zich bevinden (tussen de 1000 en 2000m).<br />

Vanuit de missie van het FANC om de bevolking te<br />

beschermen tegen radioactiviteit is deze vulkaanuitbarsting<br />

met bijzondere aandacht opgevolgd. Het<br />

FANC controleerde de radioactiviteit aan het aardoppervlak<br />

via het TELERAD meetwerk en via specifi eke<br />

analyses op o.a. grond-, water-, en aerosol (fi jn stof)<br />

stalen. Het FANC heeft de radioactiviteitsanalyses<br />

van de stofdeeltjes (verzameld op fi lters) afkomstig<br />

van deze aerosol-meetstations voor de betreffende<br />

periode (15 tot 22 april 2010) bestudeerd. Er werden<br />

geen verhoogde meetwaarden vastgesteld. Ook de<br />

Telerad-gegevens van die periode toonden geen verhoging<br />

van de gamma dosistempi, noch abnormaliteiten<br />

in de aerosolwaarden (alpha en bêta).<br />

Monitoring van de radiologische<br />

impact op het leefmilieu van<br />

de vroegere en huidige NORMactiviteiten<br />

in België”<br />

In het kader van project “Monitoring van de radiologische<br />

impact op het leefmilieu van de vroegere en<br />

huidige NORM-activiteiten in België”, werden een<br />

aantal NORM-sites onderzocht in de loop van 2010.<br />

Het gaat hier met name over de stortplaatsen van<br />

de fosfaatindustrie : het slibbekken Kepkensberg<br />

van Tessenderlo Chemie, de oude stortplaats van<br />

Hardémont van Prayon-Engis, de stortplaats voor<br />

fosfogips, voordien uitgebaat door Nilefos Chemie<br />

nv te Gent, en bepaalde oude stortplaatsen voor fosfogips<br />

van Prayon-Rupel. Bovendien werd de site van<br />

het metallurgiebedrijf SADACI nv te Gent eveneens<br />

onderzocht. Een gammacartografi e van de betrokken<br />

sites (door de meetresultaten naar een GIS-applicatie<br />

te exporteren) werd uitgevoerd ; tevens werden er een<br />

beperkt aantal stalen van de bodem en het grondwater<br />

genomen, en werd het radon in de bodem en<br />

de uitwasemingen gemeten.


Radoncampagne<br />

Tijdens de laatste drie maanden van 2010 werd een<br />

gedetailleerde radon meetcampagne opgestart in<br />

de gemeenten ten noorden en ten zuiden van de as<br />

Samber-Maas. Het betreft hier zones waar er een potentieel<br />

radonrisico bestaat, maar waar er tot nu toe<br />

onvoldoende meetpunten van radon in woningen ter<br />

beschikking waren. Deze campagne loopt in samenwerking<br />

met het IRISIB en HVS. Ze zal leiden tot een<br />

betrouwbare radoncartografi e van de betreffende zone<br />

(zie ook website). Een technische fi che in verband<br />

met radonpreventie bij nieuwbouw werd uitgewerkt,<br />

en een pilootcampagne van radonmetingen in water<br />

werd opgestart.<br />

GEZOND-<br />

HEID EN<br />

LEEFMILIEU<br />

43


FANC<br />

JAAR-<br />

VERSLAG<br />

2010<br />

44<br />

TOEZICHT <strong>OP</strong> HET<br />

GRONDGEBIED<br />

& NATUURLIJKE<br />

STRALING<br />

INTERVIEW<br />

Boris DE HANDSCHUTTER<br />

Projectleider radonactieplan<br />

Het FANC is gestart met het radonactieplan<br />

in 2005.<br />

Radon is een radioactief gas, dat kleurloos<br />

en reukloos is en wordt gevormd door uranium<br />

aanwezig in de ondergrond. Objectief was om alle<br />

activiteiten die wij uitvoeren rond radon op elkaar af te<br />

stemmen en te zorgen dat dit in één geheel past. Het<br />

doel van het radon actieplan, dat ook tegemoet komt<br />

aan de aanbevelingen door internationale organisaties<br />

zoals de Europese Unie, de Wereldgezondheid<br />

Organisatie en ICPR is het onder controle houden<br />

van de blootstelling aan radon van werknemers en<br />

de bevolking.<br />

Om de aanpak effi ciënt uit te werken was het nodig<br />

eerst het probleem goed te karakteriseren. Dit hebben<br />

we gedaan door het voeren van meetcampagnes<br />

en het uitwerken van een radoncartografi e die de<br />

grootte en de verdeling van de binnenhuis radonconcentratie<br />

op het grondgebied aangeeft.<br />

Natuurlijke radioactiviteit en haar risico’s is iets waar<br />

de bevolking zich weinig van bewust is. Het wordt vrij<br />

makkelijk aanvaard als een natuurlijk fenomeen, als<br />

iets onafwendbaars. Dit in tegenstelling tot radioactiviteit<br />

die ontstaat als gevolg van menselijk handelen,<br />

waarvoor zeer veel angst bestaat. Het besef doen<br />

groeien bij de bevolking dat men zich kan beschermen<br />

tegen radon is een belangrijk objectief van het<br />

radon actieplan.<br />

De laatste jaren zijn er verschillende epidemiologische<br />

studies en rapporten gepubliceerd die zwart op<br />

wit hebben aangetoond dat blootstelling aan radon<br />

een gezondheidsrisico inhoudt. Dit betekent dat het<br />

risico om longkanker te krijgen lineair stijgt met de<br />

radonconcentratie waaraan men wordt blootgesteld.<br />

Het effect is zelfs vastgesteld tot op vrij lage radonconcentraties<br />

van rond de 150 Bq/m³.<br />

Door de geologische kenmerken van de ondergrond<br />

komt er in het noorden van het land minder radon<br />

voor dan in het zuiden. De basis van ons radonactieplan<br />

is daarom gericht op het in standhouden van de<br />

situatie zoals het nu is in de gebieden met een lage<br />

algemene radonconcentratie, en op het bewerkstelligen<br />

van een gelijkaardige situatie in de gebieden<br />

waar nu veel hoge radoncocnentraties voorkomen. In<br />

feite volgen we dus een tweesporenbeleid. Enerzijds<br />

daar waar er geen probleem is, willen we de situatie<br />

zo in stand houden. Hoe doen we dat We volgen<br />

de bouwtrends pro-actief op. Zo willen we vermijden<br />

dat door het gebruik van bepaalde bouwmaterialen<br />

er een probleem ontstaat, of dat wanneer je hyperenergiezuinig<br />

gaat bouwen er door een gebrek aan<br />

ventilatie een toename aan radon is. Anderzijds, daar<br />

waar radon een probleem is, gaan we dit opsporen<br />

en saneren. Naast sanering kunnen we algemene<br />

preventiesystemen toepassen bij nieuwbouw, om zo<br />

ervoor te zorgen dat het radongehalte beperkt blijft.<br />

Op lange termijn leidt dit tot een vermindering van de


adonblootstelling in deze gebieden. Om dit te kunnen<br />

realiseren is er overleg met de bouwsector. We<br />

hebben contact met verantwoordelijken en volgen<br />

de reglementering terzake op.<br />

Het radon actieplan omvat ook een luik communicatie.<br />

Sensibilisering van de werkers en de bevolking is<br />

voor ons een belangrijke doelstelling. Er bestaan n.l.<br />

nog veel misvattingen over radon, terwijl die soms<br />

vrij eenvoudig kunnen worden rechtgezet. Radon<br />

kan namelijk gemakkelijk worden opgespoord door<br />

middel van een radontest. Wanneer een gebouw<br />

een verhoogde radonconcentratie vertoont, wordt<br />

de eigenaar aangespoord om corrigerende maatregelen<br />

te nemen. De campagnes op werkplaatsen<br />

moeten de werkgevers motiveren metingen te doen<br />

en te saneren waar nodig. Voor wat nieuwbouw betreft<br />

worden bouwheren, architecten en aannemers<br />

aangespoord om preventieve maatregelen te nemen,<br />

en wordt er geijverd om in de bouwvoorschriften radonpreventie<br />

op te nemen. Op die manier willen we<br />

op termijn de radonblootstelling in nieuwe woningen<br />

en werkplaatsen sterk terugdringen.<br />

Het radonactieplan wordt uitgevoerd in nauwe samenwerking<br />

met de gewestelijke, provinciale en<br />

gemeentelijke overheden, alsook in samenwerking<br />

met wetenschappelijke organisaties, universiteiten,<br />

en internationale werkgroepen ter zake.<br />

Binnen het kader van de sensibilisering hebben we<br />

recent ook een meetcampagne binnen het FANC<br />

georganiseerd om de bewustwording bij het eigen<br />

personeel hierover te vergroten en de medewerkers<br />

er meer bij te betrekken. De interesse was groot, en<br />

de meetresultaten van deze microcampagne waren<br />

een mooie weerspiegeling van de situatie in België<br />

voor wat betreft de radonverdeling op het grondgebied,<br />

de gemeten concentraties en de kenmerken<br />

van de verschillende meetmethoden.<br />

GEZOND-<br />

HEID EN<br />

LEEFMILIEU<br />

45


We streven naar<br />

CONTINUE<br />

VERBETERING<br />

Ik verwacht van het FANC dat<br />

het de hoogste normen nastreeft<br />

op het gebied van de nucleaire veiligheid<br />

en stralingsbescherming. Door de interne<br />

actie ‘op weg gaar een driesterren<br />

agentschap’ streeft men naar continue<br />

verbetering.<br />

Paul<br />

MEYLEMANS<br />

Head of Unit<br />

DG for Energy


3<br />

Vooruitzichten<br />

Beveiling en Vervoer<br />

: Rony Dresselaers<br />

Departementshoofd Beveiliging & Vervoer<br />

Beveiliging<br />

Interview : Guy Lourtie<br />

Diensthoofd Invoer & Vervoer<br />

Invoer en vervoer<br />

48<br />

49<br />

56<br />

58


FANC<br />

JAAR-<br />

VERSLAG<br />

2010<br />

48<br />

BEVEILIGING<br />

EN VERVOER<br />

VOORUITZICHTEN<br />

Rony DRESSELAERS<br />

Departementshoofd Beveiliging & Vervoer<br />

H<br />

et departement beveiliging en vervoer<br />

staat voor heel wat uitdagingen. Zoals<br />

de generatiewissel binnen ons departement,<br />

omdat een aantal collega’s de volgende jaren<br />

het departement zullen verlaten. Daarom dienen<br />

nieuwe collega’s te worden aangeworven en opgeleid.<br />

Specifieke programma’s zullen hiervoor worden<br />

uitgewerkt daar beveiliging en het transportgebeuren<br />

niet standaard in de basisopleidingen zijn voorzien<br />

en dit gecombineerd met een on the job training. We<br />

zullen ook nieuwe competenties moeten ontwikkelen<br />

voornamelijk in het domein van de beveiliging en<br />

ervoor zorgen dat onze huidige kennis geborgen is.<br />

Welke zijn nu de specifieke uitdagingen op het<br />

vlak van invoer en vervoer<br />

Een eerste uitdaging is de organisatie van een vrij<br />

verkeer van radioactieve goederen wel met dien<br />

verstande dat de huidige safety standaarden worden<br />

behouden en op termijn nog verder verbeterd.<br />

Bovendien dienen de nieuwe maatregelen ivbm de<br />

fysieke beveiliging te worden geïntegreerd in de<br />

transportsector.<br />

We merken ook dat de transportmarkt steeds meer<br />

evolueert naar een kosten gedreven benadering.<br />

Dit zou op termijn kunnen impliceren dat er minder<br />

middelen kunnen worden ter beschikking gesteld<br />

om de competenties in de breedte te ontwikkelen<br />

en men zich eerder gaat plooien op zijn kerntaken.<br />

We dienen waakzaam te zijn om te zorgen dat dit<br />

geen impact heeft op de globale veiligheid van<br />

deze sector.<br />

Langs de andere kant merken we tevens een signifi<br />

cante verhoging van het aantal transporten i.v.m.<br />

de terugkeer van verglaasd of gecompacteerd afval<br />

dat voor een bijkomende werklast zorgt. Voor deze<br />

transporten bestaat ook een grote media aandacht.<br />

Momenteel wordt er ook gewerkt aan een nieuwe<br />

Europese reglementering die is gebaseerd op een<br />

registratie systeem voor transporteurs van radioactieve<br />

materialen. Een eerste evaluatie van dit<br />

Europees initiatief toont aan dat we op termijn 20%<br />

minder vergunningen zullen afl everen maar het accent<br />

zal verschuiven naar het vlak van inspecties en<br />

audits en dit alles in een samenwerkingsverband<br />

met de andere bevoegde buitenlandse overheden.<br />

Buiten dit feit is er ook een noodzaak om de administratieve<br />

last voor de sector te verminderen<br />

waardoor we een werkgroep opstarten om hoofdstuk<br />

VII van het ARBIS te herbekijken.<br />

Transport is naast een nationaal – zeker ook een<br />

internationaal gebeuren. Vandaar de noodzaak om<br />

tevens de volgende jaren internationaal aanwezig<br />

te zijn op diverse fora om te trachten internationale<br />

bindende reglementering te beïnvloeden.<br />

Zowel op het vlak van beveiliging als invoer en<br />

vervoer is er vraag naar meer informatie en dit<br />

zowel onder de vorm van opleidingen als erva-


ingsuitwisselingen. Dit kan door het verder blijven<br />

organiseren van opleidingen en workshops en/of<br />

ronde tafels.<br />

What about nuclear security <br />

Zowel op internationaal als nationaal is er heel wat<br />

beweging op het gebied van nuclear security. Vergelijkbaar<br />

met de impact die het Tchernobyl incident<br />

en de huidige kernramp in Japan had op het vlak<br />

van de safety is het 9/11 incident op het vlak van de<br />

security. Er is tevens de Nuclear Security Summit<br />

van vorig jaar op initiatief van President Obama waar<br />

de 44 deelnemende landen waaronder België hebben<br />

onderschreven om de fysieke beveiliging van<br />

alle nucleaire materialen te verbeteren binnen een<br />

periode van 4 jaar.<br />

Ook op nationaal vlak gebeurt er het nodige. Ons<br />

wetsvoorstel, ingediend in de kamer begin 2010, welke<br />

de basis vormt voor het nieuwe, al lang aangekondigd<br />

wetsontwerp voor de fysieke beveiliging van nucleaire<br />

installaties, materialen en hun vervoer, werd unaniem<br />

aanvaard in het parlement op 17 februari 2011.<br />

Zowel nationaal als internationaal zitten we op een<br />

belangrijk kantelmoment, vandaar ook de recente<br />

beslissing om de structuur van de diensten beveiliging<br />

aan te passen om deze nieuwe uitdagingen beter te<br />

trotseren.<br />

We staan voornamelijk voor 3 belangrijke doelstellingen<br />

namelijk het beëindigen van de nodige reglementaire<br />

kaders voor de fysieke beveiliging van<br />

alle radioactieve materialen. Het aanpassen van de<br />

huidige interne structuur zodat we voorbereid zijn op<br />

de inwerkingtreding van deze reglementaire kaders<br />

en het opvolgen van de evoluties op het domein van<br />

de non proliferatie.<br />

Indien we even inzoomen op de fysieke beveiliging<br />

van nucleaire installaties, materialen en hun vervoer<br />

bestaat dit voornamelijk uit een operationele dienst<br />

beveiliging op poten te zetten met een erkenningsysteem<br />

en uitgewerkt kader van inspecties en controles<br />

in samenwerking van BEL V.<br />

Last but not least is er het Myrrha project en de oppervlakteberging<br />

van afval Cat A waar voor beide zowel<br />

een safeguards approach dient te worden uitgewerkt<br />

in samenwerking met de exploitant, Euratom en het<br />

IAEA als een benadering voor de fysieke beveiliging<br />

van deze nieuwe installatie. Dit in een nauwe samenwerking<br />

met onze collega’s van safety wat ons tevens<br />

de mogelijkheid geeft de synergie tussen security en<br />

safety praktisch uit te werken.<br />

Tenslotte wensen we onze goede kontakten met alle<br />

interne en externe betrokkenen en overheden op het<br />

vlak van beveiliging en vervoer ook in de toekomst<br />

verder te zetten.<br />

Beveiliging<br />

De fysieke beveiliging<br />

van het kernmateriaal<br />

en de nucleaire installaties<br />

Zoals reeds vermeld in het jaarverslag 2009, berust<br />

het toekomstig reglementair kader van de fysieke<br />

beveiliging van het kernmateriaal en de nucleaire<br />

installaties op twee pijlers. Ten eerste : het fysiek<br />

beveiligingsniveau dat de exploitant moet toepassen<br />

op zijn installatie en op het kernmateriaal dat<br />

ze bevat. Ten tweede : de invoering van een systeem<br />

waardoor aan die exploitant de mogelijkheid<br />

BEVEI-<br />

LIGING EN<br />

VERVOER<br />

49


FANC<br />

JAAR-<br />

VERSLAG<br />

2010<br />

50<br />

wordt geboden om zich van de betrouwbaarheid te<br />

verzekeren van de personen die toegang hebben<br />

tot het kernmateriaal, de nucleaire installaties en<br />

documenten.<br />

Het is in de context van deze tweede pijler dat het<br />

FANC een wetsontwerp heeft opgesteld tot wijziging<br />

van de wet van 11 december 1998 betreffende de<br />

veiligheidsmachtigingen, veiligheidsattesten en veiligheidsadviezen<br />

en tot wijziging van de organieke<br />

wet van het FANC van 15 april 1994.<br />

De regering heeft het wetsontwerp bij de Kamer<br />

op 27 april 2010 ingediend en de hoogdringendheid<br />

gevraagd overeenkomstig artikel 80 van de<br />

grondwet. Spijtig genoeg werd de parlementaire<br />

behandeling van dit wetsontwerp onderbroken door<br />

het ontslag van de regering en de ontbinding van<br />

de kamers.<br />

Op 19 november 2010 heeft de Ministerraad zijn<br />

beslissing van 17 juli 2009, krachtens welke de tekst<br />

ter ondertekening van het staatshoofd met het oog<br />

op de indiening ervan bij de Kamer van Volksvertegenwoordigers<br />

mocht worden voorgelegd, bevestigd<br />

en heeft tevens beslist om de toepassing van de<br />

hoogdringendheid te vragen voorzien in artikel 80<br />

van de Grondwet.<br />

Dit ontwerp werd op 11 januari 2011 ingediend.<br />

De operationalisering<br />

van het reglementair kader m.b.t.<br />

de fysieke beveiliging van het<br />

kernmateriaal en de nucleaire<br />

installaties<br />

De uitvoering van het operationaliseringsproject van<br />

het reglementair kader m.b.t. de fysieke beveiliging van<br />

het kernmateriaal is in februari 2010 van start gegaan.<br />

Dit project heeft drie belangrijke doelstellingen :<br />

• Het FANC voorbereiden op het vervullen van zijn verplichtingen<br />

die door de nieuwe regelgeving worden<br />

opgelegd, d.m.v. :<br />

- Zijn structureel kader aan te passen aan de toekomstige<br />

behoeften (personeelsversterking belast<br />

met de nucleaire beveiliging, meer inspanningen<br />

inzake opleiding) ;<br />

- De uitwerking van interne procedures voor het<br />

beheer van nieuwe dossiers (bv. erkenning van<br />

de fysieke beveiligingssystemen voorgesteld door<br />

de exploitanten ; verstrekking van veiligheidsattesten,<br />

enz …), met inbegrip van de toepassing van<br />

de informaticatools die recent op het Agentschap<br />

werden geïntroduceerd.<br />

• Het ontwikkelen van een strategie die gericht is op<br />

de integratie van de controles uitgevoerd in de installaties<br />

door BEL V – fi liaal van het FANC – en de<br />

inspecties van het Agentschap met het oog op de<br />

verifi catie van de naleving van de regelgeving door<br />

de exploitant.<br />

• Het concretiseren van de interactie FANC / exploitanten<br />

door :<br />

- Hen voor te bereiden op het vervullen van de verplichtingen<br />

die hen door de nieuwe regelgeving<br />

worden opgelegd (voorstelling van de reglementaire<br />

teksten, bilaterale informatiebijeenkomsten,<br />

organiseren van rondetafels, enz …) [NB. Bepaalde<br />

van deze activiteiten kaderen niet onmiddellijk in het<br />

operationaliseringsproject maar wel in het ruimere<br />

project van de inspanningen die het Agentschap<br />

zich getroost heeft om de regelgeving te implementeren<br />

] ;<br />

- Hen te helpen het fysiek beveiligingssysteem van<br />

hun nucleaire installatie of hun nucleair vervoerbedrijf<br />

te defi niëren en in te voeren ;<br />

- Gebruiksaanwijzingen voor de exploitanten uit<br />

te werken m.b.t. de meest complexe elementen<br />

van de regelgeving (bv. middelen om zich van<br />

de betrouwbaarheid te verzekeren van personen<br />

die toegang hebben tot kernmateriaal, nucleaire<br />

installaties en documenten, erkenningsdossier van<br />

het fysiek beveiligingssysteem).


De inspecties m.b.t. de waarborgen<br />

De internationale bevoegde instanties, nl. de IAEA<br />

en Euratom, hebben nog in 2010 kunnen vaststellen<br />

dat het kernmateriaal waarvan wordt aangegeven dat<br />

het voor vreedzame doeleinden wordt gebruikt, niet<br />

van deze bestemming is afgeweken en ze hebben<br />

tevens kunnen vaststellen dat er geen kernmateriaal<br />

en evenmin nucleaire activiteiten waren die niet werden<br />

aangegeven.<br />

Deze strikte naleving van onze internationale verplichtingen<br />

inzake de nucleaire non-proliferatie heeft in 2009 de<br />

IAEA de mogelijkheid geboden om op ons grondgebied<br />

zijn programma inzake de geïntegreerde waarborgen<br />

te implementeren. Dit programma is bestemd om zowel<br />

de organisatie te Wenen als de betrokken staat de<br />

mogelijkheid te bieden om te besparen op menselijke<br />

en fi nanciële middelen door het aantal zogenaamde<br />

“routine-inspecties” te beperken. De resultaten van de<br />

toepassing van de geïntegreerde waarborgen in België<br />

vertalen zich in een duidelijke afname (meer dan 50%) van<br />

de veiligheidscontrole-inspecties in onze kerncentrales.<br />

Het beperkt aantal bijkomende toegangen is tevens<br />

een positieve indicator van de betrouwbaarheid van<br />

België inzake non-proliferatie.<br />

Het dient gemeld te worden dat er zich in 2010 twee<br />

incidenten hebben voorgedaan bij de inspecties m.b.t.<br />

de waarborgen van de IAEA en Euratom waardoor het<br />

internationaal inspectoraat werd verhinderd om ten volle<br />

de doelstellingen inzake de waarborgen te bereiken. In<br />

een van de gevallen was het door de besmetting van<br />

een lokaal niet mogelijk om de jaarlijkse fysieke inventaris<br />

op te maken van het in de installatie aanwezige<br />

kernmateriaal. In het andere geval kon de inhoud van<br />

vier containers niet geverifi eerd worden door problemen<br />

met het design van deze containers en het door de IAEA<br />

opgestelde controlemateriaal. Een intens overleg tussen<br />

de IAEA, Euratom en het FANC werd georganiseerd om<br />

een oplossing voor deze problemen te vinden.<br />

SOORT INSTALLATIE<br />

JAAR<br />

2008 2009 2010<br />

Complementary Access 2 2 2<br />

Power reactors 45 43 19<br />

2008<br />

2009<br />

2010<br />

BEVEI-<br />

LIGING EN<br />

VERVOER<br />

De tamelijk aanzienlijke afname van de routine-inspecties<br />

in de installaties voor de vervaardiging van<br />

brandstof is gedeeltelijk te wijten aan de toepassing<br />

van de geïntegreerde waarborgen maar vooral aan<br />

de ontmanteling van Belgonucléaire (fabriek voor de<br />

vervaardiging van MOX).<br />

Research reactors and<br />

critical assemblies<br />

26 29 28<br />

Fuel fabrication plants 39 36 30<br />

Independent storage 32 30 30<br />

Other installations 18 18 20<br />

TOTAAL 162 158 129<br />

Complementary Access<br />

Power reactors<br />

Research reactors and critical assemblies<br />

Fuel fabrication plants<br />

Independent storage<br />

Other installations<br />

51


FANC<br />

JAAR-<br />

VERSLAG<br />

2010<br />

52<br />

De veiligheidsattesten<br />

Overeenkomstig de wet van 11 december 1998 betreffende<br />

de veiligheidsmachtigingen, veiligheidsattesten<br />

en veiligheidsadviezen, zoals gewijzigd door de wet<br />

van 3 mei 2005, is de directeur-generaal van het FANC<br />

gemachtigd om veiligheidsattesten te verstrekken aan<br />

personen die - in het kader van hun beroep - op korte<br />

termijn toegang dienen te hebben tot een kerninstallatie.<br />

In 2010 heeft het FANC 8129 veiligheidsattesten afgeleverd.<br />

Deze cijfers getuigen van een afnemende vraag<br />

naar veiligheidsattesten. In 2009 werden er inderdaad<br />

9386 aanvragen ingediend en in 2008 was dit aantal<br />

bijna gelijklopend (9383).<br />

Op dit ogenblik is het moeilijk om deze afname met<br />

zekerheid te verklaren, maar ze is ongetwijfeld, op zijn<br />

minst gedeeltelijk, te wijten aan de sensibiliseringscampagne<br />

die het FANC voert bij de verantwoordelijken<br />

voor kerninstallaties om langs deze weg de bedrijven<br />

die werken of diensten verstrekken ertoe te brengen<br />

om een veiligheidsmachtiging aan te vragen voor hun<br />

personeelsleden die regelmatig toegang tot kerninstallaties<br />

moeten hebben.<br />

Workshop en rondetafel<br />

De workshop gewijd aan de responscapaciteiten in<br />

geval van een nucleair beveiligingsincident of –ongeval<br />

werd in februari 2010 gehouden. Naast de exploitanten<br />

waren hierop talrijke vertegenwoordigers van<br />

de federale politie en de gemeentelijke en provinciale<br />

entiteiten aanwezig.<br />

Na de werkzaamheden bleek duidelijk dat een samenwerking<br />

tussen de verschillende actoren noodzakelijk<br />

was. Hiertoe werden de exploitanten verzocht<br />

opnieuw contact op te nemen met de bevoegde<br />

politiediensten, evenals met de betrokken gemeentelijke<br />

en provinciale autoriteiten zodat, enerzijds,<br />

de interventiemodaliteiten geoptimaliseerd konden<br />

worden en, anderzijds, de tijd die tussen het incident<br />

of ongeval en het ter plaatse aankomen van<br />

de politiediensten verstrijkt, zo kort mogelijk kon<br />

worden gehouden. Daarnaast heeft het FANC zich<br />

geëngageerd om de aandacht van de Minister van<br />

Binnenlandse Zaken op deze thematiek te vestigen<br />

en om haar voor te stellen de ter zake dienende<br />

ministeriële omzendbrief die werd uitgegeven na<br />

de aanslagen van 11 september 2001, te heractualiseren.<br />

Het FANC heeft een schrijven in die zin aan<br />

de Minister van Binnenlandse Zaken gericht, maar<br />

omwille van het ontslag van de regering was het in<br />

2010 niet mogelijk om aan dit verzoek een concreet<br />

gevolg te geven.<br />

In mei 2010 heeft het FANC een rondetafel georganiseerd<br />

over de referentiedreiging voor de Belgische<br />

nucleaire sector (sectoriële DBT). Het OCAD heeft<br />

de resultaten van zijn analyse aan de exploitanten<br />

voorgesteld. Deze werden, op basis van de elementen<br />

van de sectoriële DBT, verzocht om vanaf nu hun<br />

exploitant-DBT te bepalen (mogelijke geloofwaardige<br />

agressoren, modus operandi, motivatie, actiecapaciteiten,<br />

aantrekkelijke doelwitten …). Dit vormt een van<br />

de hoekstenen van het fysiek beveiligingssysteem dat<br />

ze zullen moeten invoeren. Deze exploitant-DBT moet<br />

vervolgens door het FANC worden goedgekeurd binnen<br />

de globale context van de erkenningsprocedure<br />

voor de fysieke beveiligingsystemen voor de nucleaire<br />

installaties en vervoerbedrijven die door de toekomstige<br />

regelgeving m.b.t. de fysieke beveiliging van het<br />

kernmateriaal en de nucleaire installaties voorzien is.


De fysieke beveiliging van het<br />

ander radioactief materiaal<br />

De reglementaire werkzaamheden worden verder<br />

gezet, maar de structuur van de toekomstige regelgeving<br />

die in 2009 gedefi nieerd werd, werd grondig<br />

herzien.<br />

Oorspronkelijk was er voorzien om :<br />

• via specifi eke KB’s een onderscheid te maken : ingekapselde<br />

radioactieve bronnen, niet-ingekapselde<br />

radioactieve bronnen en radioactief afval ;<br />

• een sectoriële aanpak in te voeren (industriële bedrijven,<br />

ziekenhuizen en opleidingscentra, vervoer,<br />

opslagsites voor radioactief afval).<br />

De sectoriële aanpak werd behouden omdat deze het<br />

best was aangepast aan de behoeften van verschillende<br />

gebruikers en hierdoor de teksten makkelijker<br />

kunnen worden gelezen en sneller kunnen worden<br />

geraadpleegd.<br />

Er zal daarentegen voortaan geen rekening meer worden<br />

gehouden met het soort radioactief materiaal,<br />

maar wel met hun radiologisch activiteitsniveau en hun<br />

aantrekkelijkheid voor mogelijke agressoren, zonder<br />

onderscheid van het soort materiaal (met uitzondering<br />

van kernmateriaal).<br />

Op die manier kunnen er identieke fysieke beveiligingsniveaus<br />

worden toegepast op al het radioactief<br />

materiaal dat eenzelfde activiteitsniveau en eenzelfde<br />

aantrekkelijkheid vertoont. Deze aanpak is niet alleen<br />

logischer, maar ze maakt het de exploitant bovendien<br />

mogelijk om gemakkelijker een doeltreffend fysiek beveiligingssysteem<br />

voor zijn installatie en het radioactief<br />

materiaal dat ze bevat, te bepalen en in te voeren.<br />

Rekening gehouden met installatie - in de nabije<br />

toekomst - van een defi nitieve bergingsplaats voor<br />

laag- en middelactief radioactief afval werd de prioriteit<br />

verleend aan de uitwerking van reglementaire<br />

teksten met als doel te komen tot de veiligstelling van<br />

het radioactief afval en de erbij betrokken installaties.<br />

Nuclear Security Summit (USA –<br />

Washington)<br />

Op de top van Washington over de nucleaire beveiliging,<br />

die doorging in april 2010, werden het Communiqué<br />

en het “Workplan” goedgekeurd die werden<br />

onderhandeld op het niveau van de sherpa’s van de<br />

staatshoofden en regeringsleiders in de maanden<br />

die aan de top voorafgingen. Deze teksten, die een<br />

politiek engagement inhielden, willen de internationale<br />

gemeenschap mobiliseren voor de preventie van het<br />

nucleair terrorisme. Zo concretiseren ze de oproep die<br />

president Obama in Praag op 5 april 2009 gelanceerd<br />

had ten einde binnen de vier jaar het meest kwetsbare<br />

nucleair materiaal te beveiligen.<br />

België, in de persoon van zijn eerste minister, was een<br />

van de bijna vijftig landen die op deze top werden<br />

uitgenodigd.<br />

Het FANC, als publieke entiteit belast met de nucleaire<br />

beveiliging, werd betrokken bij de onderhandeling van<br />

deze teksten (Communiqué en Workplan) waarvan<br />

de eerste versies door de Amerikaanse autoriteiten<br />

werden opgesteld.<br />

De deelnemers aan de Top zijn tevens overeengekomen<br />

dat de volgende top in 2012 in Zuid-Korea zal<br />

worden gehouden.<br />

Vanaf november 2010 werd er van start gegaan met het<br />

proces voor de opvolging van de top van Washington<br />

en de voorbereiding van deze van Seoul. Een eerste<br />

vergadering van de sherpa’s werd in Buenos Aires<br />

gehouden begin november 2010.<br />

BEVEI-<br />

LIGING EN<br />

VERVOER<br />

53


FANC<br />

JAAR-<br />

VERSLAG<br />

2010<br />

Toetsingsconferentie van<br />

het nucleair non-proliferatieverdrag<br />

De andere internationale<br />

activiteiten<br />

54<br />

De toetsingsconferentie van het nucleair non-proliferatieverdrag<br />

werd in New York van 3 tot 28 mei 2010<br />

gehouden. Deze conferentie is vanzelfsprekend cruciaal<br />

voor het FANC omdat het verdrag - met een bijna<br />

universele draagwijdte - in zijn bewoordingen of via het<br />

onderzoeksproces waartoe het leidt, de principes zelf<br />

van niet alleen de nucleaire non-proliferatie, maar ook<br />

het vreedzaam gebruik van kernenergie, evenals, meer<br />

en meer, de nucleaire beveiliging omkadert.<br />

Het is tevens in dit forum dat voor de vijf komende<br />

jaren de grote politieke richtingen worden bepaald<br />

op het gebied van de intensivering en de toepassing<br />

van de waarborgen, de uitvoer van nucleaire artikels,<br />

de internationale samenwerking, enz…<br />

Het FANC werd vertegenwoordigd op de conferentie en<br />

heeft zo, voor de materie dat tot zijn bevoegdheid behoort,<br />

binnen de Belgische delegatie kunnen bijdragen<br />

tot de uitwerking van de verschillende verklaringen van<br />

België, alsook van de standpunten die de Belgische<br />

delegatie te New York heeft verdedigd.<br />

Op het niveau van de Europese Unie<br />

Het FANC neemt deel aan de werkzaamheden van<br />

de EUCBRN Advisory Group, een raadgevende<br />

groep belast met de uitwerking van het actieplan van<br />

de Europese Unie voor de chemische, bacteriologische,<br />

radiologische en nucleaire beveiliging van de<br />

Europese Unie, evenals aan haar werkgroep gewijd<br />

aan de nucleaire en radiologische beveiliging. Dit<br />

actieplan kadert in het globale plan van de strijd<br />

van de EU tegen het terrorisme.<br />

Om de Europese perceptie (door de lidstaten en<br />

door de Commissie) van de evolutie van de waarborgen<br />

(safeguards) en het concept nucleaire nonproliferatie<br />

beter te kunnen begrijpen, neemt het<br />

FANC naast het SCK-CEN deel aan de plenaire en<br />

aan de intersessievergaderingen van de ESARDA<br />

(European Safeguards Research and Development<br />

Association). In de ESARDA zitten de verenigingen<br />

van de EU die belast zijn met O&O van de nucleaire<br />

waarborgen. In 2010 werd de plenaire vergadering<br />

in mei in Luxemburg gehouden en deze van de<br />

intersessie in oktober in het Gemeenschappelijk<br />

onderzoekscentrum van Ispra (Italië).<br />

Op het niveau van de IAEA<br />

Het FANC heeft zeer actief meegewerkt aan de uitwerking<br />

van verschillende bundelingen van aanbevelingen<br />

m.b.t. de nucleaire beveiliging. Deze aanbevelingen<br />

werden gegroepeerd in brochures die gepubliceerd<br />

werden in het kader van de IAEA Nuclear Security<br />

Series. Hun doel bestaat erin de staten en ook de exploitanten<br />

te helpen om aan de nucleaire beveiligingsvoorschriften<br />

te kunnen tegemoetkomen. In 2010 had<br />

de inspanning van de IAEA betrekking op de fi nalisatie<br />

van het document (Fundamentals of a State’s Nuclear<br />

Security Regime – nog niet gepubliceerd) dat bestemd<br />

was als overkoepeling van de aanbevelingen, evenals<br />

van drie soorten aanbevelingen :


- Aanbevelingen voor de fysieke beveiliging van het<br />

kernmateriaal en de nucleaire installaties (INF-<br />

CIRC/225/Rev 5).<br />

- Aanbevelingen voor de beveiliging van het kernmateriaal<br />

en de ermee verbonden installaties ;<br />

- Aanbevelingen voor de beveiliging van het kernmateriaal<br />

en het ander radioactief materiaal buiten de<br />

reglementaire controle.<br />

De vooruitzichten<br />

In 2011 moet het wetgevend parcours van de reglementaire<br />

teksten m.b.t. de fysieke beveiliging van radioactief<br />

materiaal en de daarmee verbonden installaties<br />

normaal afgerond zijn. In het licht van hun inwerkingtreding<br />

zal er een grote prioriteit worden toegekend<br />

aan de operationalisering van het reglementair kader.<br />

M.b.t. de internationale activiteiten is het evident dat de<br />

grootste inspanningen geleverd zullen worden in het<br />

kader van de opvolging van de top van Washington<br />

m.b.t. de nucleaire beveiliging en het voorbereidend<br />

proces van de top van Seoul.<br />

BEVEI-<br />

LIGING EN<br />

VERVOER<br />

Sinds september 2010 is België opnieuw lid van de<br />

Raad van Gouverneurs van de IAEA dat het leidend<br />

orgaan is van de organisatie te Wenen en waar de<br />

kwesties m.b.t. de non-proliferatie en de nucleaire<br />

beveiliging op dit ogenblik een dominerende plaats<br />

innemen. Het FANC wordt vertegenwoordigd op vier<br />

jaarlijkse vergaderingen van de Raad en het staat de<br />

Belgische Gouverneur (de Ambassadeur van België<br />

in Oostenrijk en permanent vertegenwoordiger van<br />

België bij de IAEA) bij met zijn expertise en het draagt<br />

bij tot de uitwerking van verschillende standpunten die<br />

België hier verdedigt.<br />

De uitwerking van het reglementair kader m.b.t. de<br />

beveiliging van het ander radioactief materiaal en,<br />

meer in het bijzonder, de beveiliging van het radioactief<br />

afval zal tevens deel uitmaken van de prioriteiten van<br />

de nucleaire beveiligingsdiensten.<br />

Het kader van de inspecteurs belast met de begeleiding<br />

van de inspecteurs safeguards van de IAEA<br />

en Euratom en de controles m.b.t. de fysieke beveiliging<br />

moet versterkt worden. Deze toename van het<br />

aantal inspecteurs moet ervoor zorgen dat er een<br />

systeem van contactpunten ontwikkeld wordt (een<br />

of twee inspecteurs aangesteld per installatie) dat<br />

als voordeel heeft dat de interactie FANC / exploitant<br />

inzake nucleaire beveiliging ontwikkeld wordt, dat de<br />

grondige kennis van de installatie bevorderd wordt, dat<br />

de contacten vergemakkelijkt worden tussen de dienst<br />

en de exploitanten en, tenslotte, dat de behoeften van<br />

de exploitanten en het internationaal inspectoraat (inzake<br />

waarborgen) beter geïdentifi ceerd worden en er<br />

zodoende doeltreffender kan worden op gereageerd.<br />

55


FANC<br />

JAAR-<br />

VERSLAG<br />

2010<br />

56<br />

INVOER & VERVOER<br />

INTERVIEW<br />

Guy LOURTIE<br />

Diensthoofd Invoer & Vervoer<br />

Ik ben begin 2010 in dienst getreden bij het<br />

FANC als diensthoofd Invoer en Vervoer en<br />

was een nieuweling in de nucleaire sector.<br />

Als preventieadviseur met 10 jaar ervaring bij een<br />

erkend controleorganisme voor het keuren van<br />

industriële installaties (liften, elektrische installaties,<br />

…) had ik in het verleden al wel een opleiding gehad<br />

en iets over nucleaire- en andere gevaarlijke stoffen<br />

gehoord, maar de leerstof was niet erg uitgebreid.<br />

Er ging dus een nieuwe wereld voor mij open. In<br />

mijn vorige beroep moest ik weliswaar ook rekening<br />

houden met de bescherming van de werknemers<br />

en de bevolking, maar nu zijn er toch veel aspecten<br />

bijgekomen.<br />

Het vervoer van radioactief stoffen is een zeer gevoelige<br />

materie en boezemt het publiek nog steeds<br />

veel angst in. Daar komen nog de drukkingsgroepen<br />

en de media bij, die de radioactieve transporten met<br />

argwaan volgen. Enerzijds kan ik deze bezorgdheid<br />

wel begrijpen, maar vaak bestaat er nog veel<br />

onwetendheid over de maatregelen die genomen<br />

worden om de transporten in optimale veiligheidsomstandigheden<br />

te laten verlopen.<br />

Een goede voorbereiding vormt een belangrijk onderdeel<br />

van mijn werkzaamheden en is de basis van<br />

de veiligheid. Er zijn ook heel wat actoren betrokken<br />

bij een groot transport zoals bij de terugkeer van<br />

Belgisch gecompacteerd afval : van spoorweg- en<br />

wegvervoer, politie, verzender en bestemmeling tot<br />

en met het crisiscentrum.<br />

In tegenstelling tot wat de meeste mensen denken<br />

ligt de veiligheid van transport van radioactieve stoffen<br />

bij het collo en niet bij het vervoersmiddel. Deze<br />

moet dan ook zodanig verpakt worden dat de straling<br />

minimaal is. Vooraf vinden er altijd testen plaats. De<br />

veiligheidsmaatregelen hangen af van de aard van<br />

het radioactieve materiaal dat vervoerd wordt. Er is<br />

een graduatie die afhangt van de hoeveelheid van de<br />

radioactiviteit en het type van radioactieve stoffen. Zo<br />

is er een veel lagere radioactiviteit bij radio-isotopen<br />

dan bij splijtstof of radioactief afval afkomstig van<br />

de opwerking in Frankrijk van Belgische gebruikte<br />

splijtstof.<br />

De verpakking van colli moet de straling aan de<br />

buitenkant beperken. Er zijn berekeningen gemaakt<br />

zodat de bevolking, de werknemers en de<br />

chauffeur niet blootgesteld wordt aan radioactieve<br />

straling en dat deze onder het toegestane<br />

niveau blijft. Voor een chauffeur is de gemiddelde<br />

waarde in de Belgische sector 1 - 5 mSv per jaar.<br />

Het algemene principe van radioprotectie is ook<br />

van toepassing op de vervoerder. Deze moet dan<br />

ook zelf maatregelen nemen om de chauffeur te<br />

beschermen. Zo wordt er bijvoorbeeld een loden<br />

plaat geplaatst tussen de chauffeurscabine en de<br />

laadruimte.


Momenteel wordt er ook gewerkt aan een nieuwe<br />

Europese reglementering die is gebaseerd op een<br />

registratiesysteem voor transporteurs van radioactieve<br />

stoffen, zoals radio-isotopen. In plaats van het<br />

afl everen van vergunningen in België en in andere<br />

landen is alleen een registratie nodig in het land<br />

van de vervoerder. Een van de objectieven van die<br />

nieuwe regelgeving is dat de radio-isotopen dan<br />

door heel Europa kunnen worden vervoerd en snel<br />

op de plaats van bestemming geraken. De grenzen<br />

zijn dus als het ware weggevallen. Radioactief afval<br />

en splijtstofelementen vallen hier buiten.<br />

BEVEI-<br />

LIGING EN<br />

VERVOER<br />

Transport is bij uitstek een internationaal gebeuren.<br />

Zo overleggen we bijvoorbeeld met de Association<br />

of European Competent Authorities over een technical<br />

guide voor compliance inspection programs.<br />

De inspectie en compliance audits moeten in de<br />

toekomst verder worden uitgebreid met alle betrokkenen<br />

die met het vervoer te maken hebben. Dit zijn<br />

de vervoerders, maar ook de ontwerpers, fabrikanten<br />

en gebruikers van colli.<br />

Tenslotte zijn er nog plannen om in de toekomst een<br />

noodplan oefening in de sector transport te organiseren.<br />

Ik heb zo’n oefening onlangs in Frankrijk<br />

meegemaakt en de lessen die daaruit getrokken kunnen<br />

worden, zijn bijzonder nuttig voor de hele sector<br />

en kan de veiligheid nog meer verhogen. Ik heb dus<br />

de komende jaren nog heel wat werk voor de boeg.<br />

57


FANC<br />

JAAR-<br />

VERSLAG<br />

2010<br />

Invoer en vervoer<br />

het vervolgens te onderwerpen aan de voorziene verdere<br />

fasen die binnen de Europese Commissie voorzien zijn.<br />

De interne debatten binnen de Europese Commissie<br />

hebben de vordering van dit nieuw Europees reglement<br />

vertraagd.<br />

Met dit Europees reglement zou het huidig vergunningsysteem<br />

voor het vervoer (Hoofdstuk VII van het<br />

ARBIS) herzien moeten worden. In 2011 zal er een<br />

intern project worden gelanceerd ten einde de refl ectie<br />

aan te vatten over de uit te voeren wetgevende evolutie.<br />

Het doel is om de administratieve lasten voor de<br />

stakeholders te verminderen terwijl er toch een hoog<br />

beveiligingsniveau behouden blijft.<br />

werden ingevolge de vaststellingen bij een fabrikant<br />

van een container te Luik onderworpen aan een opvolgingsaudit<br />

waardoor de effectieve doorvoering van<br />

verbeteringen geverifi eerd kon worden.<br />

Het FANC heeft het actieplan van de vervoerder die<br />

betrokken was bij het dossier van de verloren colli in<br />

Waver verder opgevolgd.<br />

De door beide bedrijven uitgevoerde acties zijn bevredigend.<br />

Incidenten<br />

58<br />

Regelgeving<br />

Het ontwerp van Europese regelgeving m.b.t. het vervoer<br />

van radioactief materiaal (met uitzondering van het kernmateriaal)<br />

en waarin een registratiesysteem voor de vervoerders<br />

werd voorzien, werd herwerkt door een beperkte<br />

groep deskundigen. Dit ontwerp heeft een gunstig advies<br />

gekregen van de groep deskundigen van artikel 31. Om<br />

rekening te kunnen houden met de bemerkingen van<br />

de Standing Working Group, werd er een tweede groep<br />

deskundigen aangesteld om dit voorstel te wijzigen en<br />

De vervoersincidenten die zich in 2010 hebben voorgedaan,<br />

hadden geen impact op de bevolking, de<br />

werknemers en het leefmilieu.<br />

De corrigerende acties en de preventieve maatregelen<br />

die getroffen werden als reactie op de incidenten die<br />

zich het voorgaande jaar hebben voorgedaan, werden<br />

verder opgevolgd.<br />

In samenwerking met de ASN (bevoegde Franse veiligheidsautoriteit)<br />

werden de acties die geïmplementeerd


Conformiteitsaudits en inspecties op het terrein<br />

In het kader van een preventieve aanpak van de vervoersector werden de in<br />

2009 gestarte conformiteitsaudits en de inspecties op het terrein gericht op<br />

de integraliteit van de vervoerketen, van de verzender naar de geadresseerde<br />

via de vervoerder, in 2010 verder gezet.<br />

CONFORMI-<br />

TEITSAUDITS<br />

Totaal in<br />

2010<br />

Bemerkingen<br />

Afgesloten<br />

acties<br />

Lopende<br />

acties<br />

11 22 22 0<br />

De uitvoering en de doeltreffendheid van de corrigerende<br />

acties en de preventieve maatregelen werden<br />

door de inspecteurs van nabij opgevolgd.<br />

Voor 2011 zal er een gelijkaardig programma worden<br />

ingevoerd op basis van een graduele aanpak, waarbij<br />

onder andere rekening wordt gehouden met de soorten<br />

vervoerde radioactieve materialen en het aantal transporten<br />

om zo een frequentie van audits en inspecties te kunnen<br />

bepalen die aangepast zijn aan de betrokken actor.<br />

Reactor Thetis van de Universiteit<br />

Gent<br />

In het kader van de ontmanteling van de sinds meerdere<br />

jaren stilgelegde Thetis-reactor en na analyse<br />

van het veiligheidsdossier van het collo, werden de<br />

vereiste vervoersvergunningen en goedkeuringen voor<br />

het vervoer van de brandstof verstrekt. De transferoperaties<br />

van de brandstofelementen van Gent naar<br />

Belgoprocess zijn in optimale veiligheidsomstandigheden<br />

verlopen.<br />

BEVEI-<br />

LIGING EN<br />

VERVOER<br />

INSPECTIES Totaal in 2010 55<br />

IN 2010 GECONTROLEERDE VERVOERMIDDELEN<br />

Wegvoertuigen Treinen Boten Schepen<br />

Totaal 142 3 2 22<br />

In orde 120 3 2 22<br />

Niet in orde 22 0 0 0<br />

Verdeling van de<br />

overtredingen /<br />

opmerkingen voor<br />

de wegvoertuigen<br />

Uitrusting ADR<br />

18%<br />

Etikettering, merken<br />

en affi ches - 31%<br />

Opleiding<br />

In 2010 hebben een 100-tal deelnemers aan de opleidingen<br />

ADR-chauffeur (basiscursus en bijscholing)<br />

deelgenomen.<br />

De tweede opleidingscyclus veiligheidsadviseur klasse<br />

7 werd door een dertigtal deelnemers gevolgd.<br />

Opleidingen<br />

Aantal ingeschrevenen<br />

in<br />

2010<br />

Vervoer van afval<br />

In 2010 werd de tweede fase van de overdracht van<br />

gecompacteerd afval (mengsel van structurele en<br />

brandstofelementen en technologisch metaalafval)<br />

afkomstig van de opwerking in La Hague van de brandstof<br />

van de Belgische kerncentrales van nabij door de<br />

dienst opgevolgd, hetzelfde geldt voor de transfer van<br />

het Nederlands afval van La Hague naar de Covra in<br />

Nederland.<br />

Specifi eke documenten<br />

in België - 17%<br />

Transportdocumenten<br />

4 %<br />

Borden - 9%<br />

Alarm - 4%<br />

Lading - 17%<br />

Chauffeur ADR7 (basiscursus) 38<br />

Chauffeur ADR7 (bijscholing) 59<br />

Veiligheidsadviseur klasse 7 (in<br />

samenwerking met de erkende<br />

30<br />

opleidingsinstituten AIB Vinçotte<br />

Controlatom VZW en DGT VZW)<br />

Zowel vanuit het standpunt van de veiligheid als dat<br />

van de beveiliging en de openbare orde, hebben de<br />

transporten die in 2010 hebben plaatsgehad het voorwerp<br />

uitgemaakt van een voorbereiding en coördinatie<br />

tussen de bevoegde autoriteiten (Crisiscentrum, politie<br />

en FANC) en de betrokken organisaties (Franse verzen-<br />

59


FANC<br />

JAAR-<br />

VERSLAG<br />

2010<br />

der, vervoerders en geadresseerden). Bekommerd om<br />

een continue verbetering heeft elk vervoer het voorwerp<br />

uitgemaakt van een EFB (ervaringsfeedback) waardoor<br />

de corrigerende acties en mogelijke verbeteringen<br />

voor de gelijkaardige transporten die in de 3 komende<br />

jaren voorzien zijn, worden uitgevoerd en aangebracht.<br />

De dienst heeft de voorbereidingen getroffen voor de<br />

terugkeer van Dounreay (UK) van gecementeerd afval<br />

afkomstig van de opwerking van brandstof van het<br />

SCK-CEN. Het veiligheidsdossier werd geanalyseerd<br />

en de vervaardiging van het model van collo R74 heeft<br />

het voorwerp uitgemaakt van audits.<br />

Internationale samenwerking<br />

TSR1 – Internationale transportwetgeving<br />

voor radioactief materiaal (IAEA)<br />

De deskundigen van de dienst hebben actief deelgenomen<br />

aan de door de IAEA georganiseerde vergaderingen<br />

(TRANSSC - Transport Safety Standards<br />

Committee en Technical Meetings) voor de revisie<br />

van de regelgeving in het kader van het vervoer van<br />

radioactief materiaal.<br />

European Competent Authorities Association<br />

De leidraad (PDSR Guide) voor de uitwerking van<br />

de veiligheidsdossiers voor modellen van colli bestemd<br />

voor het vervoer van radioactief materiaal<br />

werd gepubliceerd op de website van het FANC.<br />

De leden van deze vereniging hebben beslist om<br />

een tweede leidraad op te stellen m.b.t. de conformiteitsaudits<br />

en de inspecties. De Belgische<br />

vertegenwoordigers verzorgen de coördinatie van<br />

de werkgroep die belast is met de opstelling van<br />

dit document.<br />

Denials and Delays of Shipment<br />

60<br />

Een vrachtwagen<br />

wordt gecheckt op<br />

radioactiviteit in een<br />

z.g. meetpoort.<br />

Het internationaal vervoer van radioactief materiaal,<br />

hoofdzakelijk via de lucht of de zee, wordt veelvuldig<br />

geconfronteerd met weigeringen of vertragingen. De


Internationale organisatie voor atoomenergie heeft<br />

zich tot doel gesteld om tegen 2013 deze weigeringen<br />

of vertragingen van vervoer van radioactief materiaal<br />

sterk te reduceren. De deskundigen van de dienst<br />

hebben deelgenomen aan de vergaderingen die in<br />

Wenen hieromtrent georganiseerd werden.<br />

PATRAM 2010<br />

Er hebben vertegenwoordigers van de dienst deelgenomen<br />

aan de internationale conferentie PATRAM 2010<br />

(16th International Symposium on the Packaging and<br />

Transportation of Radioactive Materials) die in Londen<br />

van 4 tot 8 oktober 2010 werd gehouden.<br />

Gezamenlijke inspectie met andere bevoegde<br />

autoriteiten<br />

In 2010 verleende vergunningen en goedkeuringen<br />

Vervoer (ARBIS) Algemene vervoervergunning (art. 57) 32<br />

Bijzondere vervoervergunning (art. 57) 14<br />

Invoer<br />

(KB 24 maart 2009)<br />

Goedkeuring van<br />

modellen van colli<br />

Speciale vervoervergunning (art. 57) 111<br />

Registratie van invoerder (art. 3) 13<br />

Invoer van ingekapselde bronnen (art. 7) 270<br />

Invoer van splijtstoffen (art. 9) 24<br />

Overbrenging van radioactief afval (art. 17) 7<br />

Overbrenging van gebruikte splijtstof (art. 17) 2<br />

Uitvoer voor behandeling (art. 18) 8<br />

Goedkeuringcertifi caten 8<br />

Validatie van een buitenlands<br />

goedkeuringcertifi caat<br />

22<br />

0 50 100 150 200 250 300<br />

BEVEI-<br />

LIGING EN<br />

VERVOER<br />

De samenwerking met de ASN (bevoegde Franse autoriteit)<br />

werd verder gezet in 2010. Behalve de eerder<br />

vermelde audit hebben een deskundige van de dienst<br />

en een vertegenwoordiger van Bel V op 21 oktober<br />

2010 de nationale nucleaire noodplanoefening m.b.t.<br />

het vervoer van radioactief materiaal, georganiseerd<br />

door de Franse veiligheidsautoriteiten in het departement<br />

Lot et Garonne, bijgewoond.<br />

De dienst wil in de drie komende jaren een oefening<br />

organiseren m.b.t. het vervoer van radioactief materiaal<br />

in België.<br />

61


We werken<br />

PROACTIEF<br />

Het FANC dient pro-actief te luisteren.<br />

Niet alleen naar de stakeholders<br />

maar ook naar de publieksgroepen.<br />

Door middel van een gestructureerde<br />

publieksconsultatie kan het bij nieuwe<br />

projecten al met de publieke opinie<br />

rekening houden.<br />

Gilbert<br />

EGGERMONT<br />

Gastprofessor<br />

VUB


4<br />

Vooruitzichten<br />

RIAD<br />

Regulation, International Affairs<br />

& Development<br />

: Yvan Pouleur<br />

Departementshoofd RIAD<br />

RIAD<br />

(Regulation,<br />

International Affairs & Development)<br />

Interview : Annie Vanderlinck<br />

Expert RIAD<br />

64<br />

65<br />

70


FANC<br />

JAAR-<br />

VERSLAG<br />

2010<br />

64<br />

RIAD<br />

VOORUITZICHTEN<br />

Yvan POULEUR<br />

Departementshoofd Regulation,<br />

International Affairs & Development<br />

Een van de belangrijke uitdagingen waarvoor<br />

we de komende jaren staan is de<br />

herziening van het vergunningstelsel. De<br />

regelgeving evolueert snel en er is een explosie van<br />

regelgeving ontstaan op Europees niveau waarvoor<br />

oplossingen moeten komen. Er zal worden gestreefd<br />

naar een nieuwe, logische en gebruiksvriendelijke<br />

structuur van de reglementering in de bevoegdheidsdomeinen<br />

van het FANC. Zo zal het stelsel<br />

vereenvoudigd moeten worden en een betere structuur<br />

moeten krijgen. De nieuwe aanpak zal ook meer<br />

rekening moeten houden met de gebruiker hetzij per<br />

activiteitsdomein zoals bijvoorbeeld de geneeskunde<br />

dan wel vanuit het standpunt van de regelgever of<br />

de thematiek. Ook dienen we het publiek beter te<br />

betrekken door middel van het organiseren van publieksconsultaties.<br />

Deze herziening moet operationeel<br />

zijn om de omzetting van de nieuwe Europese<br />

richtlijnen inzake basisnormen, die momenteel in<br />

uitwerking is, tijdig te kunnen doorvoeren.<br />

Daarnaast zal er een volledige en fundamentele<br />

herziening van ARBIS Hoofdstuk VI komen. Dit<br />

hoofdstuk beschrijft de aanvullende voorschriften<br />

inzake stralingsbescherming die specifi ek in de geneeskunde<br />

van toepassing zijn, en dit zowel in de<br />

humane geneeskunde als in de diergeneeskunde.<br />

Concreet betekent dit een omzetting van alle relevante<br />

opmerkingen die tijdens de ‘ronde tafels’ met<br />

de medische wereld zijn gemaakt.<br />

Een ander belangrijk objectief voor de toekomst<br />

dat binnen het actiedomein van RIAD valt is de organisatie<br />

in 2013 van een IRRS-missie (Integrated<br />

Regulatory Review Service), wat neerkomt op een<br />

‘peer review’ van het IAEA, dat samen met internationale<br />

experten de audit zal uitvoeren. Dergelijke peer<br />

reviews zijn volgens de Euratom-richtlijn 2009/71<br />

verplicht voor de lidstaten van de Europese Unie.<br />

Ter voorbereiding van de IRRS-missie heeft het<br />

FANC in 2010 beslist om het Agentschap eerst nog<br />

te onderwerpen aan een zelfevaluatie (Self Assessement<br />

– SA).<br />

De zelfevaluatie, waarmee wij vandaag van start<br />

gaan, is eigenlijk reeds de eerste fase van een IRRS.<br />

Dit werk zal ons de mogelijkheid bieden om, strikt<br />

intern en in de geest van een continue verbetering,<br />

een eerste evaluatie uit te voeren om ons vertrouwd<br />

te maken met de IRRS- oefening.Het gebruikte instrument,<br />

de Self Assessement Tool (SAT), bestaat<br />

uit een vragenlijst die ook gebruikt zal worden bij de<br />

IRRS zelf. De organisatie van deze eerste zelfevaluatie<br />

zal ons toelaten om aanzienlijke tijd te winnen<br />

bij de toekomstige IRRS, want de zelfevaluatie die<br />

op dat ogenblik opnieuw zal worden uitgevoerd, zal<br />

dan beperkt kunnen blijven tot een update van de<br />

oefening van 2011.<br />

Onze opdracht dient gebaseerd te zijn op objectieve<br />

en wetenschappelijke feiten en te zorgen dat de


meeste recente resultaten van onderzoek in ons domein<br />

een gepaste analyse krijgen. In dit kader leveren<br />

wij veel inspanning met de operationele diensten<br />

om actief te zijn in internationale fora om de hoogste<br />

niveaus van stralingsbescherming en veiligheid<br />

te ontwikkelen. In parallel, onderhouden we nauw<br />

dialoog met onze stakeholders om het maatschappelijk<br />

draagvlak van deze standards te verzekeren.<br />

Ook zullen we lessen moeten trekken uit de ramp met<br />

de kerncentrales in Fukushima Daichii in Japan. Aan<br />

een dergelijk zwaar ongeluk zijn er niet alleen technische<br />

maar ook maatschappelijk/politieke aspecten<br />

verbonden. Om hier antwoorden op de formuleren<br />

zal het Agentschap zich als een ‘goede huisvader’<br />

moeten gedragen en hiervoor zijn verantwoordelijkheid<br />

opnemen.<br />

RIAD<br />

De Kamer stemt nieuwe<br />

aanbevelingen over de werking<br />

van het FANC<br />

Tijdens de legislatuur 2007-2010 was er in de Kamer<br />

van Volksvertegenwoordigers een bijzondere commissie<br />

actief rond het vraagstuk van de nucleaire veiligheid.<br />

Men zal zich herinneren dat dit ook al het geval<br />

was tijdens de legislatuur 2003-2007. De commissie<br />

o.l.v. Kamerlid Mevr. Katrien Partyka (CD&V) heeft zich<br />

gebogen over diverse beleidsaspecten, zoals de mate<br />

van controle op het Agentschap door de toezichthoudende<br />

overheid en door het Parlement, de fi lialisering<br />

van sommige veiligheidsopdrachten in de schoot van<br />

Bel V, de rechtsvorm van Bel V en zijn relatie met het<br />

FANC, de classifi catie van de nucleaire inrichtingen al<br />

naargelang het risico, het communicatiebeleid van het<br />

Agentschap, enz. Het Agentschap heeft de commissieleden<br />

bij het vervullen van hun opdracht bijgestaan<br />

met mondelinge en schriftelijke toelichtingen. Het verslag<br />

van de werkzaamheden werd uitgebracht door<br />

de Kamerleden Mevr. Tinne Van der Straeten (Groen!)<br />

en de heer Éric Thiébaut (PS) (Kamerstukken nr. 52-<br />

2502/1 en 2). Traditiegetrouw heeft de subcommissie<br />

haar werkzaamheden afgerond met het opstellen van<br />

een resolutie die vervolgens ter stemming aan de<br />

voltallige vergadering werd voorgelegd. De nieuwe<br />

resolutie “betreffende de werking van het FANC” werd<br />

aangenomen op 29 april 2010 (Kamerstuk 52-2502/3).<br />

De werkzaamheden van de subcommissie waren eigenlijk<br />

niet afgrond op het ogenblik van de ontbinding<br />

van het Parlement in het voorjaar van 2010, zodat de<br />

resolutie eigenlijk “onvoltooid” was. Daarom werden<br />

de werkzaamheden in januari 2011 hervat door een<br />

nieuw samengestelde commissie.<br />

RIAD<br />

65


FANC<br />

JAAR-<br />

VERSLAG<br />

2010<br />

66<br />

Een aangepaste<br />

vergunningsprocedure<br />

voor berginginrichtingen<br />

NIRAS heeft in 2006 groen licht gekregen van de regering<br />

om te Dessel een installatie op te richten voor<br />

de berging van laag- en middelmatig kortlevend radioactief<br />

afval, bekend als het cAt-project. Het gaat<br />

om een installatie die zal gebouwd worden aan de<br />

oppervlakte in 2 tumuli. Voorwaarde is evenwel dat<br />

hierover een oprichtings- en uitbatingsvergunning kan<br />

worden bekomen van de veiligheidsautoriteiten. Het<br />

Agentschap heeft op vraag van de regering een aangepaste<br />

procedure uitgewerkt voor het verlenen van<br />

de vergunning, na onderzoek van het aanvraagdossier<br />

en na de raadpleging van alle belanghebbende<br />

maatschappelijke actoren. Zo’n aangepaste procedure<br />

is raadzaam wegens de bijzondere kenmerken van<br />

een bergingsinrichting die, in tegenstelling tot andere<br />

nucleaire installaties, niet ontmanteld zal worden op het<br />

einde van haar exploitatie. Integendeel, na het opvullen<br />

van de installatie met radioactief afval – de eigenlijke<br />

uitbatingsfase – zal de installatie permanent worden afgesloten<br />

voor invloeden van buitenaf. Het Agentschap<br />

heeft zijn voorstel voor een aangepaste vergunningsprocedure<br />

voorgesteld op een meeting gehouden te<br />

Mol op 22 juni 2010, waarop het geïntegreerde project<br />

van oppervlakteberging werd voorgesteld. Het voorstel<br />

werd daarna voor advies overgemaakt aan de Hoge<br />

Gezondheidsraad. Vanaf 1 september tot 31 oktober<br />

2010 had het publiek de gelegenheid om commentaar<br />

uit te brengen op de ontworpen regelgeving, via de<br />

website van het Agentschap. Het was de eerste maal<br />

dat het Agentschap een regelgeving, nog vóór zij offi<br />

cieel van kracht wordt, onderwerpt aan een publieke<br />

raadpleging. De nieuwe regelgeving zal in 2011 aan<br />

de regering worden overgemaakt voor goedkeuring en<br />

uitvaardiging onder de vorm van een koninklijk besluit.<br />

Verbetering van de<br />

stralingsbeschermingsniveaus<br />

Ingevolge talrijke werkzaamheden, in het bijzonder<br />

binnen de groepen van de Europese Commissie, heeft<br />

België, via het FANC, grote bijdragen geleverd tot<br />

de herevaluatie van de beschermingsniveaus m.b.t.<br />

cataract en de erkenning en het rekening houden met<br />

radiogeïnduceerde cardiovasculaire aandoeningen<br />

die onlangs konden worden aangetoond via epidemiologische<br />

studies. Dit maakt het mogelijk om de<br />

basisnormen van de Europese Unie te herzien en een<br />

beter beschermingsniveau in te voeren voor de meest<br />

blootgestelde artsen.<br />

Zeer waarschijnlijk zal de internationale commissie voor<br />

de stralingsbescherming zich in de loop van het eerste<br />

semester 2011 achter deze Europese standpunten<br />

scharen. Dit vormt dan ook een daadwerkelijke vooruitgang<br />

op het gebied van de stralingsbescherming.<br />

HERCA ondersteuning<br />

HERCA (Heads of the European Radiological protection<br />

Competent Authorities) werd opgericht in 2007<br />

met de bedoeling een Europees samenwerkingsverband<br />

tussen de autoriteiten verantwoordelijk voor<br />

stralingsbescherming uit te bouwen naar analogie met<br />

WENRA in het domein nucleaire veiligheid. Het FANC<br />

heeft van in begin haar volle steun gegeven aan dit<br />

initiatief. HERCA werkt in essentie via werkgroepen<br />

samengesteld uit technische deskundigen die voorstellen<br />

formuleren naar de verzamelde “Heads” (hoogst<br />

geplaatste leidinggevenden), waarbij beslissingen<br />

maximaal bij consensus worden getroffen. Zo zijn er<br />

momenteel 5 werkgroepen actief met elk een gerichte


Tenslotte heeft RIAD, in samenwerking met Bel V,<br />

Electrabel, SCK-CEN, en de dienst NBI de opstelling<br />

en uitgave van het nieuw Belgisch nationaal verslag<br />

gecoördineerd met het oog op de 5e vergadering van<br />

de verdragsluitende partijen bij het Verdrag inzake<br />

Nucleaire Veiligheid van de IAEA. In dit verslag, dat om<br />

de drie jaar wordt opgesteld, wordt uiteengezet hoe<br />

België zijn engagementen nakomt die het is aangegaan<br />

door partij te worden bij het Verdrag inzake Nucleaire<br />

Veiligheid in 1996. Dit verslag zal aan een peer review<br />

worden onderworpen op de vijfde onderzoeksvergawerkagenda<br />

: Europees stralingspaspoort & externe<br />

werkers, niet-medische bronnen en toepassingen,<br />

medische toepassingen, noodplanning en actieniveaus,<br />

toezicht op de bevolkingsdosis afkomstig van<br />

medische blootstellingen. In elk van deze werkgroepen<br />

is een deskundige van het FANC aanwezig.<br />

In 2010 werden zo diverse voorstellen uitgewerkt door de<br />

verschillende werkgroepen, waarvan er in 2011 verschillende<br />

werden gepubliceerd op de website ; een model<br />

van een stralingspaspoort voor beroepshalve blootgestelde<br />

medewerkers, een standpunt betreffende de full<br />

body scanners voor luchtvaartbeveiliging, een geharmoniseerde<br />

aanpak van patiënten die uit het ziekenhuis<br />

worden ontslagen na behandelingen met radio-isotopen,<br />

een opvolging van het Europees gesponsorde project<br />

“DoseDataMed”-project voor het bepalen van de bevolkingsdosis<br />

aan de hand van de medische blootstellingen.<br />

Gezien de relatief nieuwe organisatie, werd in 2010 binnen<br />

HERCA een “task force” opgericht met als taak de<br />

overkoepelende organisatorische behoeften in te vullen,<br />

zoals de werking, de fi nanciering, communicatie, beslissingmethode,<br />

… De task force werd voorgezeten door<br />

een FANC-medewerker en het FANC werkte diverse<br />

voorstellen uit tot concrete richtlijnen. Zo werd onder<br />

andere een website ontwikkeld (www.herca.org), welke<br />

volledig door FANC wordt onderhouden. Eveneens<br />

werd een huisstijl en logo ontwikkeld, welke momenteel<br />

volledig door de HERCA organisatie worden gebruikt.<br />

Europese Richtlijn 2009/71/Euratom<br />

over de nucleaire veiligheid<br />

Het departement RIAD heeft in 2010 een groot deel<br />

van zijn middelen gewijd aan de activiteiten i.v.m. de<br />

implementatie van de Europese Richtlijn 2009/71/Euratom<br />

over de nucleaire veiligheid.<br />

Ontwerp van koninklijk besluit<br />

houdende veiligheidsvoorschriften<br />

voor kerninstallaties<br />

Als resultaat van een reglementair project dat in<br />

2007 van start ging, werd het ontwerp van koninklijk<br />

besluit houdende veiligheidsvoorschriften voor<br />

kerninstallaties voorgesteld aan de stakeholders,<br />

waaronder de exploitanten van inrichtingen klasse<br />

1 die hierbij de gelegenheid kregen om hun advies<br />

m.b.t. het project in te dienen. De officiële<br />

organen, zoals de Europese Commissie, de Hoge<br />

Gezondheidsraad, de Hoge Raad voor Preventie<br />

en Bescherming op het Werk werden tevens geïnformeerd<br />

en geraadpleegd.<br />

Dit kb zal de eerste tekst zijn van het Belgisch reglementair<br />

kader dat betrekking heeft op de veiligheid<br />

van de kerninstallaties. Het richt zich op dit ogenblik<br />

tot de exploitanten van de centrales, tot de toekomstige<br />

exploitant van de bergingsplaats voor afval van<br />

categorie A te Dessel, evenals, gedeeltelijk, tot alle<br />

exploitanten van de inrichtingen van klasse I. Het werd<br />

zodanig gestructureerd dat er toekomstige uitbreidingen<br />

mogelijk zijn, en dit zowel vanuit het standpunt<br />

van de omvang van de veiligheidsvoorschriften als<br />

van de toepasbaarheid op andere soorten specifi eke<br />

inrichtingen (inrichtingen voor de tijdelijke opslag van<br />

afval, onderzoeksreactoren,…). Dit ontwerpbesluit<br />

werd gefi naliseerd en begin april 2011 aan de Minister<br />

van Binnenlandse Zaken voorgelegd opdat een omzetting<br />

van de richtlijn binnen de voorziene termijnen<br />

mogelijk zou zijn.<br />

5 e vergadering van de<br />

verdragsluitende partijen bij het<br />

Verdrag inzake Nucleaire Veiligheid<br />

van de IAEA<br />

RIAD<br />

67


FANC<br />

JAAR-<br />

VERSLAG<br />

2010<br />

dering van de verdragsluitende partijen die in april<br />

2011 zal plaatshebben op de IAEA. Omwille van de<br />

transparantie werd dit verslag, zoals bij elke nieuwe<br />

uitgave, ter beschikking van het publiek gesteld op de<br />

website van het Agentschap.<br />

WENRA<br />

In het Raadgevend Comité WENRA, dat werd opgericht<br />

en voorgezeten door RIAD, zetelen de vertegenwoordigers<br />

van RIAD, de dienst NBI, de directie van<br />

Bel V, enerzijds, en, anderzijds, de vertegenwoordigers<br />

van de operator Electrabel en zijn technische ondersteuning,<br />

TRACTEBEL. Deze groep superviseert de<br />

praktische implementatie door ELECTRABEL van de<br />

WENRA-referentieniveaus die in Belgisch recht zullen<br />

worden omgezet door voornoemd ontwerp van<br />

koninklijk besluit. Deze werkzaamheden vormen een<br />

van de hoekstenen van de Europese harmonisering<br />

m.b.t. de nucleaire veiligheid.<br />

ENSREG<br />

De directeur van het departement RIAD is lid van de<br />

groep Europese regulatoren ENSREG (European<br />

Nuclear Safety Regulators Group). Deze groep is samengesteld<br />

uit leidinggevenden van de veiligheidsautoriteiten<br />

van de Europese Unie en adviseert de<br />

Commissie door deze bij te staan bij de opstelling van<br />

de voorwaarden voor een continue verbetering en het<br />

bereiken van een gemeenschappelijk begrip op het<br />

gebied van de nucleaire veiligheid en het afvalbeheer.<br />

Een lid van RIAD neemt tevens deel aan de werken<br />

van de subgroep “nucleaire veiligheid” (WG1) die door<br />

ENSREG werd opgericht. Deze subgroep houdt zich<br />

op dit ogenblik hoofdzakelijk bezig met de opstelling<br />

van een leidraad voor het toekomstig driejaarlijks<br />

verslag dat aan de Commissie zal moeten worden<br />

overgemaakt, met de opstelling van een proces voor de<br />

verbetering van de ervaringsfeedback (lessen geleerd)<br />

van het Verdrag inzake de Nucleaire Veiligheid, evenals<br />

met de planning en de organisatie van de IRRS-missies<br />

die de tien komende jaren moeten worden uitgevoerd in<br />

overeenstemming met de voorschriften van de Richtlijn.<br />

68


GELOOFWAARDIGHEID<br />

Om onze<br />

te versterken, zien wij erop toe dat onze acties<br />

zichtbaar zijn en voor iedereen te begrijpen.<br />

ik zie een essentiële rol voor het FANC<br />

weggelegd in het waarborgen van<br />

de transparantie over de veiligheidssituatie<br />

van de nucleaire sector. Door hierover<br />

neutrale boodschappen te<br />

communiceren, krijgt het een<br />

geloofwaardigheid bij de bevolking.<br />

Philippe<br />

VAN TROEYE<br />

Executive<br />

Vice President<br />

Electrabel GDF Suez


FANC<br />

JAAR-<br />

VERSLAG<br />

2010<br />

70<br />

RIAD<br />

INTERVIEW<br />

Annie VANDERLINCK<br />

Expert RIAD<br />

Sinds 2001 werk ik op het FANC, op het<br />

departement dat belast is met de medische<br />

toepassingen ; mijn ervaring heeft zowel<br />

betrekking op de medische toepassingen (in het<br />

bijzonder de stralingsfysica) als op de fysische controle.<br />

Ik was binnen het Departement Gezondheid<br />

en Leefmilieu van het Agentschap de projectleider<br />

van het project dat hoofdzakelijk bedoeld was om de<br />

stralingsbescherming binnen de diergeneeskunde te<br />

verbeteren. Maar sinds kort heb ik een nieuwe functie<br />

aanvaard als expert bij het Departement Regulation,<br />

International Affairs & Development (RIAD).<br />

Mijn beroepservaring in een ziekenhuisomgeving<br />

en binnen het FANC zullen nuttig zijn in het kader<br />

van mijn nieuwe functie, inbegrepen op het gebied<br />

van de projecten.<br />

Het aantrekkelijke van de nieuwe job bij RIAD vind ik<br />

de omzetting van alle relevante verbeteringen die binnen<br />

het FANC worden geleverd in een regelgeving.<br />

Met andere woorden : een weerklank geven aan de<br />

behoeften die binnen het FANC leven in een transversale<br />

aanpak en zorgen dat deze in een regelgeving<br />

worden geïmplementeerd. Ook het internationale luik<br />

trekt mij aan. Internationale instanties zoals de IAEA,<br />

de EU en de WHO komen vanuit wetenschappelijk<br />

research met aanbevelingen die op het terrein kunnen<br />

worden ingezet. Deze aanbevelingen worden<br />

op internationaal en EU-niveau besproken. Deze<br />

commissies bestuderen de basisnormen die tot doel<br />

hebben de stralingsbescherming van het leefmilieu,<br />

de bevolking en de werknemers te ontwikkelen. Wanneer<br />

deze normen bij consensus van internationale<br />

deskundigen worden opgesteld, kunnen deze herleid<br />

worden tot een regelgeving op Belgisch niveau.<br />

Ik volg deze ontwikkelingen en neem deel aan de<br />

internationale vergaderingen en zorg ervoor dat de<br />

experts hiervan op de hoogte zijn.<br />

De reglementaire wijzigingen m.b.t., bijvoorbeeld,<br />

de fysieke beveiliging moeten in de nucleaire praktijken<br />

worden geïntegreerd ; ik neem deel aan de<br />

refl ectiegroepen die deze reglementaire wijzigingen<br />

in België implementeren.<br />

Zo dragen de deskundigen van het FANC bij tot<br />

deze informatie-uitwisseling d.m.v. hun operationele<br />

ervaring. Het departement RIAD is een partner die<br />

de behoeften aan de interne, nationale en internationale<br />

betrokken instanties te kennen geeft. Deze<br />

coördinatierol is interessant en maakt deel uit van<br />

het Knowledge Management.<br />

Ook publieksconsultatie en de raadpleging van stakeholders<br />

maken een integrerend deel uit van de<br />

refl ectiebenadering van het FANC m.b.t. de te defi nieren<br />

prioriteiten voor de verbetering van de nucleaire<br />

veiligheid, zodat er met hun input rekening wordt<br />

gehouden . Verder ga ik een bijdrage leveren aan<br />

een effi ciënte uitvoering van de FANC opdrachten<br />

op het gebied van de stralingsbescherming en de


medische straling. Het derde luik is het zorgen voor<br />

de coördinatie van projecten binnen het FANC op het<br />

vlak van de stralingsbescherming. Dit impliceert veel<br />

inspanningen en de medewerking van de verschillende<br />

departementen met onze dienst.<br />

RIAD<br />

Tenslotte zal ik het Self Assesment (SA) project promoten<br />

dat dient als voorbereiding voor de IRRS-audit,<br />

wat een verplichting is in het kader van de Europese<br />

richtlijn “Veiligheid” 2009/71.<br />

71


Wij streven naar een<br />

onafhankelijjke, nauwgezette<br />

en multidisciplinaire<br />

EXPERTISE<br />

Simonne<br />

CREYF<br />

Het FANC mag nooit middelmatig zijn.<br />

Het FANC moet aan de top zijn.<br />

Lid van de<br />

Raad van Bestuur<br />

FANC


5<br />

Samenwerkingsovereenkomsten<br />

Het FANC organisatorisch<br />

FANC 74<br />

Communicatie 77<br />

Human Resources 78<br />

CIS-2 79<br />

Records Management 79<br />

Samenstelling Raad van bestuur 79


FANC<br />

JAAR-<br />

VERSLAG<br />

2010<br />

SAMENWERKINGSOVER<strong>EEN</strong>KOMSTEN FANC<br />

74<br />

De wetgever heeft het Agentschap opgedragen<br />

om nauwe contacten te onderhouden<br />

met de andere overheidsinstellingen<br />

die actief zijn op het nucleaire domein.<br />

Dit biedt verschillende voordelen. Zo is er<br />

sprake van intensieve informatieuitwisseling<br />

en de mogelijkheid om samen te<br />

werken om de administratie voor burger<br />

en/of exploitant eenvoudiger te maken. Bij<br />

bepaalde samenwerkingsvormen kunnen<br />

gezamenlijke acties worden afgesproken,<br />

waardoor er een beter toezicht op het terrein<br />

mogelijk is. Een ander belangrijk voordeel<br />

is dat door de nauwe samenwerking<br />

bij incidenten of crisissituaties sneller kan<br />

worden opgetreden.<br />

Hieronder een oplijsting van de belangrijkste<br />

overeenkomsten met een samenvatting<br />

van de inhoud.van de samenwerkingsovereenkomst.<br />

Het <strong>Federaal</strong> Agentschap<br />

voor Geneesmiddelen en<br />

Gezondheidsproducten (FAGG)<br />

Een belangrijk raakvlak tussen beide Agentschappen<br />

is het gebruik van ioniserende straling in geneesmiddelen<br />

en medische hulpmiddelen voor diagnostische<br />

en therapeutische doeleinden. Beide Agentschappen<br />

hebben duidelijk als gemeenschappelijke missie de<br />

bescherming van de patiënt. Het FAGG waakt over<br />

de farmaceutische aspecten en het FANC over de<br />

stralingsbescherming aspecten van deze toepassing.<br />

Beide missies zijn complementair.<br />

Een gevolg van de complementaire missies is de<br />

noodzaak tot harmonisatie van de beide relevante<br />

regelgevingen.<br />

Daarnaast worden er gemeenschappelijke inspecties<br />

op het terrein (ziekenhuizen, voor en na ingebruikname<br />

van productiesites,…) uitgevoerd.<br />

De aanwezigheid van de expertise van de beide Agentschappen<br />

maakt dergelijke acties een stuk efficiënter,<br />

getuigt van een klantvriendelijke aanpak en verhoogt<br />

de geloofwaardigheid naar de sector toe. Een gemeenschappelijke<br />

inspectieronde zal bovendien de<br />

pijnpunten in de wetgeving helpen te identifi ceren.<br />

Het <strong>Federaal</strong> Agentschap voor de<br />

Veiligheid van de Voedselketen<br />

(FAVV)<br />

Het FANC oefent toezicht uit op de installaties waar<br />

levensmiddelen mogen doorstraald worden en op de<br />

toegelaten producten en bijbehorende maximale dosis.<br />

De samenwerking bestaat er uit dat het FANC aan het<br />

FAVV alle nuttige inlichtingen bezorgt die het FAVV<br />

moet hebben op toezicht uit te oefenen op de installaties<br />

voor wat betreft de hygiënische voorwaarden en<br />

de vergunningsvoorwaarden.<br />

Het FAVV bezorgt anderzijds aan het FANC alle nuttige<br />

inlichtingen die het FANC moeten in staat stellen de aan<br />

het FANC toevertrouwde controles te kunnen uitvoeren.


FANC<br />

ORGANISA-<br />

TORISCH<br />

Vlaams gewest<br />

FOD Volksgezondheid<br />

Het verlenen van een exploitatievergunning aan een<br />

nieuwe of bestaande nucleaire inrichting is een federale<br />

materie die toegewezen werd aan het FANC.<br />

De niet-nucleaire milieuaspecten vallen evenwel onder<br />

de regionale bevoegdheid en dienen te leiden tot<br />

een milieuvergunning afgeleverd door de bevoegde<br />

diensten binnen de gewesten.<br />

De bestaande Europese richtlijnen eisen dat er voor<br />

projecten slechts één enkele milieueffectrapportage<br />

(MER) bestaat waarbij alle aspecten, dus de nucleaire<br />

en de niet-nucleaire risico’s, aan bod komen.<br />

Overeenkomstig ook de adviezen van de Raad van<br />

State, is er een “samenwerkingsakkoord” federale<br />

staat - gewesten vooropgesteld dat de aanpak en<br />

wijze van uitoefening van de verantwoordelijkheden<br />

van de betrokken partijen duidelijk defi nieert.<br />

Hierdoor wordt volledig tegemoet te komen aan de<br />

omzetting van de Europese richtlijnen.<br />

Zowel het Vlaams Gewest als het FANC realiseren<br />

zich evenwel dat er geruime tijd zal nodig zijn voor<br />

het verkrijgen van de parlementaire goedkeuringen<br />

van de 3 gewesten en op federaal vlak, wat niet<br />

compatibel is met het door de regering gevraagde<br />

schema van implementatie in geval van de hoger<br />

bedoelde oppervlakteberging te Dessel. Zij hebben<br />

dan ook in parallel gewerkt aan een protocol van<br />

samenwerking rond de gemeenschappelijke MER,<br />

dat voor de transitie moet zorgen naar een goedgekeurd<br />

“Samenwerkingsakkoord”, wat moet toelaten<br />

te vorderen in het voorliggend dossier.<br />

Het protocol werd in augustus 2010 ondertekend.<br />

De samenwerking tussen het FANC en FOD Volksgezondheid<br />

beoogt om hun respectievelijke opdrachten<br />

zo effi ciënt en gericht als mogelijk op elkaar af te<br />

stellen. De samenwerkingsovereenkomst regelt de<br />

betrekkingen tussen beide Agentschappen bij de uitoefening<br />

van hun bevoegdheden. Deze betrekkingen<br />

kunnen de vorm aannemen van wederzijds overleg,<br />

wederzijdse informatie-uitwisseling of gezamenlijke<br />

activiteiten.<br />

Beide partijen wisselen informatie uit die relevant kan<br />

zijn voor hun respectievelijke bevoegdheidsdomeinen.<br />

Deze informatie heeft ondermeer betrekking op problemen<br />

inzake de toepassing van de berokken regelgeving<br />

zoals lacunes of onverenigbaarheden in de regelgeving.,<br />

het bepalen van erkenningscriteria, het optreden<br />

van de partijen in het kader van mediatiek gevoelige<br />

onderwerpen, zoals een gezamenlijk perscommuniqué.<br />

De Agentschappen wisselen tevens informatie uit die<br />

betrekking heeft op de noodplanning, incidenten en<br />

aanslagen. Deze informatie-uitwisseling gebeurt met<br />

respect voor de wederzijdse verantwoordelijkheden<br />

en bevoegdheden.<br />

75


FANC<br />

JAAR-<br />

VERSLAG<br />

2010<br />

FOD Werkgelegenheid, Arbeid en<br />

Sociaal Overleg (FOD WASO)<br />

Nationale Instelling voor radioactief<br />

afval en verrijkte splijtstoffen<br />

(NIRAS)<br />

76<br />

De opdrachten van het FANC en de Algemene Directie<br />

Toezicht Welzijn op het Werk (TWW) en de Algemene<br />

Directie Humanisering van de Arbeid (HUA)<br />

van de FOD Werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal<br />

Overleg (FOD WASO) zijn verschillend, maar zij vullen<br />

elkaar aan en worden op hetzelfde terrein uitgevoerd.<br />

TWW heeft als overheidsorgaan met politionele bevoegdheid<br />

als opdracht te waken over de toepassing<br />

van de reglementeringen, adviezen en technische<br />

raadgevingen te verstrekken over de beste<br />

uitvoeringswijzen om de wettelijke en reglementaire<br />

voorschriften na te leven en de aandacht van de<br />

autoriteiten te vestigen op de gebreken in en de<br />

noodzakelijke aanpassingen aan de reglementering.<br />

De inspecteurs van het FANC zijn belast met het<br />

toezicht op de naleving van de wet betreffende de<br />

bescherming van de bevolking en van het leefmilieu<br />

tegen de uit ioniserende stralingen en hebben de bevoegdheid<br />

om overtredingen op te sporen en procesverbaal<br />

op te stellen dat geldt tot het tegendeel wordt<br />

bewezen, om een waarschuwing te geven en hierbij<br />

een termijn te bepalen waarbinnen de overtreder<br />

zich in regel moet stellen en om bij het geven van<br />

deze waarschuwingen alle passende maatregelen<br />

voor te schrijven die nuttig worden geacht om de<br />

gevaren voor de gezondheid en de veiligheid van<br />

de werknemers, de bevolking en het leefmilieu op<br />

het vlak van de ioniserende stralingen te bestrijden<br />

of weg te werken.<br />

Het medisch toezicht met inbegrip van het aspect<br />

ioniserende stralingen, behoort tot het bevoegdheidsdomein<br />

van de ambtenaren betreffende het<br />

welzijn van de werknemers bij de uitvoering van hun<br />

werk. Welzijn, stralingsbescherming en nucleaire<br />

veiligheid vormen evenwel één geheel en moeten<br />

zo benaderd worden om een effi ciënte bescherming<br />

te waarborgen.<br />

NIRAS heeft de opdracht om al het radioactief afval<br />

te beheren op Belgisch grondgebied, ongeacht de<br />

oorsprong of herkomst. Voor het beheer van de<br />

bestraalde kernsplijtstof is de instelling slechts bevoegd,<br />

voor zover deze als overtollig is verklaard<br />

door de houder ervan.<br />

Gezien de vele punten van overeenkomst hebben<br />

NIRAS – FANC op 1 oktober 2003 een overeenkomst<br />

gesloten om hun onderlinge betrekkingen te stroomlijnen.<br />

De kaderovereenkomst wordt aangevuld met<br />

een addenda, die ieder slaan op een afzonderlijk expertisedomein<br />

en waarvoor contactpersonen binnen<br />

beide instellingen zijn aangewezen. Een contactcommissie,<br />

die tweemaal per jaar samenkomt, kijkt toe op<br />

de uitvoering van het werkprogramma dat 3-jaarlijks<br />

wordt vastgesteld. De redactie van het nationaal rapport<br />

ten behoeve van de toetsingsconferenties die<br />

om de 3 jaar worden ingericht in het kader van het<br />

Gezamenlijk Verdrag inzake de veiligheid van het<br />

beheer van bestraalde splijtstof en inzake de veiligheid<br />

van het beheer van radioactief afval, vormt een<br />

permanent samenwerkingsproject onder de leiding<br />

van het Agentschap. Via de regelgeving toepasselijk<br />

op NIRAS heeft het Agentschap enkele taken gekregen,<br />

zoals de vaststelling van de aanvaardingscriteria<br />

voor radioactief afval.


Communicatie<br />

We leven in een tijdperk waar het publiek dagdagelijks<br />

bestookt wordt met een grote hoeveelheid informatie.<br />

De media, en niet op de laatste plaats het Internet zorgen<br />

er voor dat de toegang tot informatie bereikbaar<br />

is geworden voor bijna iedereen.<br />

Naast deze beschikbaarheid is de vraag van het publiek<br />

naar meer duidelijkheid en openheid over onderwerpen<br />

die mogelijk een impact hebben op hun<br />

leefomgeving de laatste jaren aanzienlijk toegenomen.<br />

Het FANC kan als onafhankelijke regulator hieraan<br />

een bijdrage leveren om de eigen activiteiten en de<br />

relevante gebeurtenissen in de nucleaire wereld snel<br />

en transparant bekend te maken. Het communicatiebeleid<br />

heeft zich in 2010 nog meer gefocust op het<br />

proactief communiceren zowel naar de stakeholders<br />

als het brede puibliek toe.<br />

Website<br />

Twee instrumenten staan daarbij centraal : de website<br />

en de communicatie via de media. Op de website<br />

worden gebeurtenissen/incidenten die hebben plaatsgevonden<br />

onmiddellijk gepubliceerd. Ook actuele<br />

onderwerpen waarover bezorgdheid bij het publiek<br />

bestaat over de mogelijke impact op de gezondheid<br />

worden pro-actief opgevolgd. Zo waren er veel vragen<br />

over de radioactieve deeltjes naar aanleiding van de<br />

bosbranden in de omgeving van Tsjernobyl en de<br />

IJslandse aswolk waardoor radioactieve deeltjes in<br />

de lucht verspreid werden. Het FANC heeft metingen<br />

laten verrichten en vervolgens continu geactualiseerde<br />

grafi eken van de luchtstof op de website gepubliceerd.<br />

Cijfers website 2010 :<br />

• 113.409 bezoeken<br />

• 320.968 paginaweergaves (hits)<br />

• Met piekbezoeken tijdens OSART-missie kerncentrale<br />

Doel 1-2, wat men kan zien in de onderstaande<br />

grafi ek (de OSART-missie was in maart met op 25<br />

maart het hoogst aantal bezoekers per dag)<br />

12000<br />

10000<br />

8000<br />

6000<br />

4000<br />

2000<br />

0<br />

01/10 02/10 03/10 04/10 05/10 06/10 07/10 08/10 09/10 10/10 11/10 12/10<br />

Het Meldpunt van de website biedt een toegankelijk<br />

acces naar informatie en van deze mogelijkheid werd<br />

dan ook in toenemende mate gebruik gemaakt. In 2010<br />

werden 296 vragen gepost en beantwoord.<br />

Ook een publieksconsultatie werd in 2010 voor de<br />

eerste keer opgestart. Vanaf 1 september tot en met<br />

31 oktober 2010 kreeg het publiek via de website de<br />

mogelijkheid geboden om bemerkingen te maken<br />

over een voorontwerp van Koninklijk Besluit waarin<br />

de vergunningswijze en de elementen van de vergunningsaanvraag<br />

voor de berging van kortlevend laag- en<br />

middelactief afval (categorie A) worden bepaald. Het<br />

FANC zal de bemerkingen verwerken en vervolgens<br />

aan de regering ter goedkeuring voorleggen. Een samenvatting<br />

van de binnenkomen opmerkingen werd<br />

op de website gepubliceerd.<br />

Niet alleen via het<br />

Meldpunt, maar ook<br />

telefonisch komen er<br />

dagdagelijks heel wat<br />

vragen binnen die de<br />

dienst Communicatie<br />

coördineert.<br />

FANC<br />

ORGANISA-<br />

TORISCH<br />

77


FANC<br />

JAAR-<br />

VERSLAG<br />

2010<br />

Communicatie via de media<br />

Tenslotte werd in 2010 de pers via persberichten of<br />

persontmoetingen uitgebreid geïnformeerd. Persberichten<br />

verschenen o.m. over de afronding van de 1ste<br />

fase van de verwijderingscampagne radioactieve bliksemafl<br />

eiders, het verbod op de invoer en verkoop van<br />

ionisatierookmelders en de radoncampagnes. Persontmoetingen<br />

werden o.m. georganiseerd rond het<br />

transport van gecompacteerd afval vanuit Frankrijk naar<br />

België en de OSART missie in de Kerncentrale van Doel.<br />

Werkgroepen<br />

Tenslotte draagt het FANC nationaal en internationaal<br />

actief bij aan werkzaamheden in werkgroepen m.b.t.<br />

bijvoorbeeld sensibiliseringscampagnes en ‘public<br />

communication’.<br />

Human Resources<br />

Totaal aantal personeelsleden eind 2010<br />

Leeftijdscategorieën<br />

20-29 12%<br />

30-39 24%<br />

40-49 27%<br />

50-54 10%<br />

55-59 17%<br />

60-65 10%<br />

Aanwervingen<br />

De dienst HR heeft 6 medewerkers aangeworven in<br />

2010, waarvan 5 ter vervanging van medewerkers die<br />

het FANC verlaten hebben en 1 als uitbreiding :<br />

• 1 diensthoofd Invoer & Vervoer<br />

• 1 medewerker Communicatie<br />

• 1 Coördinator RIAD<br />

• 1 medewerker Database Exploitanten<br />

• 1 medewerkster HR<br />

• 1 departementshoofd Gezondheid & Leefmilieu<br />

De opleidingen zijn bedoeld om een medewerker toe<br />

te laten beter te functioneren in zijn huidige functie, zijn<br />

knowhow te vergroten of hem voor te bereiden op een<br />

andere functie, in het kader van loopbaanontwikkeling.<br />

De geboekte externe opleidingen van 1 januari 2010<br />

tem. 31 december 2010 zijn als volgt te verdelen :<br />

Opleiding per departement<br />

RIAD<br />

Inrichtingen & Afval<br />

Beveiliging & Vervoer<br />

Gezondheid & Leefmilieu<br />

Support<br />

Transversaal<br />

Opleiding per type opleiding<br />

Expertise<br />

147 waarvan 87 mannen en 60 vrouwen.<br />

Opleidingen<br />

Management<br />

Ook in 2010 investeerde het Agentschap volop in de<br />

Relationele competenties<br />

78<br />

ontwikkeling van zijn personeelsleden, en dit door het<br />

aanbieden van een assortiment kwaliteitsvolle, aan de<br />

individuele behoefte aangepaste opleidingen.<br />

Persoonlijk effi ciëncie<br />

Talen<br />

ICT


CIS-2<br />

Het doel van het project is het implementeren en<br />

Records Management<br />

Fase 1 “Inventaris en defi nitie”, waarin de nieuwe docu-<br />

Samenstelling Raad van Bestuur<br />

Op 31 december 2010 is de Raad van Bestuur als<br />

FANC<br />

ORGANISA-<br />

TORISCH<br />

confi gureren van een proces- en workfl ow gestuurd<br />

mentstructuur van het Agentschap werd gedefi nieerd,<br />

volgt samengesteld :<br />

informatiesysteem voor het beheer van klant- en dos-<br />

werd op 1 augustus 2011 afgesloten. Deze fase werd,<br />

siergegevens. Het nieuwe systeem zal de ondersteuning<br />

leveren voor de belangrijkste processen die door<br />

zoals voorzien, afgesloten met de raadpleging en de<br />

medewerking van de leden van de groep Records<br />

Voorzitter : Philippe De Sadeleer<br />

de operationele diensten gebruikt worden binnen het<br />

FANC. Met de introductie van het systeem wordt een<br />

meer klantgerichte aanpak beoogd alsook een effi cientere<br />

en kost effectievere manier van werken. Tevens<br />

zal het systeem de basis vormen waarop het FANC<br />

verder zal kunnen bouwen voor het aanbieden van<br />

e-loket functionaliteit naar zijn klanten. Door een koppeling<br />

met de beschikbare overheidsdatabases (vb.<br />

Rijksregister en Kruispuntbank der Ondernemingen)<br />

zal een grotere datakwaliteit nagestreefd worden.<br />

In 2010 is de focus vooral geweest op de detailanalyse<br />

van het vergunningsproces, aan de hand van workshops<br />

en het verder ontwikkelen van het prototype.<br />

Tevens werd de infrastructuur voor de test omgeving<br />

opgezet, en de datamigratie strategie uitgewerkt. De<br />

functionaliteit van het systeem wordt op een systematische<br />

wijze doorgesproken met de key-users.<br />

Management en de diensten via een iteratief proces.<br />

Na deze fi nalisatie is men van start gegaan met de<br />

technische ontwikkelingen van de nieuwe applicatie.<br />

De afsluiting van fase 1 heeft het ook mogelijk gemaakt<br />

om - zoals voorzien - van start te gaan met verschillende<br />

acties verbonden met de volgende fasen van het project.<br />

Zo werd voor fase 2 “Design and Implementation”,<br />

de studie m.b.t. het beheer van de toegang tot de<br />

documenten en de overgang van een document naar<br />

records uitgevoerd. Tegelijkertijd is de eerste herhaling<br />

van de test over de Sharepoint-applicatie vlot verlopen.<br />

Parallel hiermee is fase 4 “Migration and training” van<br />

start gegaan met de analyse van de migratie van de<br />

elektronische bestanden naar de nieuwe architectuur.<br />

Deze analyse heeft betrekking op alle personeelsleden<br />

waaraan werd gevraagd om hun klassement van elektronische<br />

documenten te herzien. Er werden presentaties<br />

van deze analyse aan alle diensten van het Agentschap<br />

gegeven om hen op de hoogte te brengen van en te<br />

sensibiliseren voor de problematiek van de migratie.<br />

Leden : Marc Boeykens, Philippe Bouko, Antonio<br />

Caci, Simonne Creyf, Tom Dekeyser, Jean-François<br />

Fauconnier, Marc Leemans, Sandrine Lonnoy, Michèle<br />

Oléo, Peter Roose, Jean-François Thimus, Sven Vaneycken<br />

en Cecilia Vermeulen.<br />

Regeringscommissaris : Nele Roobrouck<br />

Maken deel uit van het auditcomité : Marc<br />

Boeykens (voorzitter), Philippe Bouko, Sven Vaneycken<br />

en Cecilia Vermeulen.<br />

Maken deel uit van het strategisch comité :<br />

Antonio Caci (voorzitter), Simonne Creyf, Tom Dekeyser,<br />

en Jean-François Thimus.<br />

De Raad van Bestuur staat er voor in dat het bestuur<br />

gebeurt conform de bepalingen van de wet van 1954,<br />

van de FANC-wet.<br />

Het Agentschap is onderworpen aan de wet van 16<br />

maart 1954 betreffende de controle op bepaalde instellingen<br />

van openbaar nut.<br />

Minister van Binnenlandse zaken Annemie Turtelboom<br />

is voogdijminister van het FANC.<br />

Cécilia Vermeulen<br />

en Nele Roobrouck<br />

hebben begin<br />

2010 hun ontslag<br />

ingediend.<br />

Ze werden nog<br />

niet vervangen<br />

omdat nieuwe<br />

benoemingen onder<br />

een regering<br />

van lopende zaken<br />

niet mogelijk zijn.<br />

79


FANC<br />

JAAR-<br />

VERSLAG<br />

2010<br />

BALANS <strong>OP</strong> 31 DECEMBER 2010<br />

bedragen in 1.000 €<br />

ACTIVA 37.380<br />

PASSIVA 37.380<br />

Vaste Activa 15.574<br />

Materiële vaste activa 5.103<br />

Installaties, machines en uitrusting 4.047<br />

Meubilair en rollend materieel 457<br />

Activa in aanbouw 599<br />

Financiële vaste activa 10.471<br />

Eigen Vermogen 30.389<br />

Reserves 30.389<br />

Voorzieningen en uitgestelde belastingen 1.677<br />

Voorzieningen voor risico’s en kosten 1.677<br />

Vlottende Activa 21.806<br />

Vorderingen op ten hoogste één jaar 267<br />

Handelsvorderingen 189<br />

Overige vorderingen 78<br />

Geldbeleggingen 21.150<br />

Liquide middelen 323<br />

Overlopende rekeningen 66<br />

Schulden 5.314<br />

Schulden op ten hoogste één jaar<br />

Handelsschulden 4.035<br />

Belastingen 243<br />

Bezoldigingen en sociale lasten 1.028<br />

Overige schulden 8<br />

80


RESULTATENREKENING <strong>OP</strong> 31 DECEMBER 2010<br />

bedragen in 1.000 €<br />

2009 2010 Evolutie<br />

Omzet 19.527 20.088<br />

Andere bedrijfsopbrengsten 144 107<br />

TOTAAL BEDRIJFS<strong>OP</strong>BRENGSTEN 19.671 20.195 +2,7%<br />

Diverse goederen en diensten 8.748 8.850<br />

Bezoldigingen en sociale lasten 11.611 11.838<br />

Afschrijvingen 1.213 1.360<br />

Terugname van waardevermindering op handelsvorderingen -94 81<br />

Voorzieningen voor risico’s en kosten -5.865 10 -<br />

Andere bedrijfskosten 141 141<br />

TOTAAL BEDRIJFSKOSTEN 15.754 22.280 +41,4%<br />

Bedrijfsresultaat 3.918 -2.085<br />

Financiële kosten en opbrengsten 251 123<br />

Courant resultaat 4.168 -1.962<br />

Uitzonderlijke kosten 12 420<br />

Boekjaarresultaat 4.156 -2.382<br />

81


FANC<br />

JAAR-<br />

VERSLAG<br />

2010<br />

TOELICHTING BIJ DE RESULTATENREKENING<br />

Opbrengsten<br />

Kosten<br />

De samenstelling van de inkomsten van het Agentschap<br />

ziet er als volgt uit :<br />

Jaarlijkse<br />

heffingen<br />

86%<br />

Heffing<br />

NRAS<br />

11%<br />

Overige<br />

4%<br />

Retributes<br />

2%<br />

Intresten<br />

1%<br />

Huur<br />

Diversen<br />

Andere bedrijfsopbrengsten<br />

De ‘andere bedrijfsopbrengsten’ bevatten voornamelijk<br />

inkomsten uit verhuring van tijdelijk ongebruikte<br />

kantooroppervlakte.<br />

Financiële opbrengsten<br />

Het fi nancieel resultaat omvat grotendeels intresten<br />

op de reserves en is gedaald met 51% ten opzichte<br />

van 2009, voornamelijk omwille van de daling van de<br />

rentevoet.<br />

De uitgaven van het Agentschap in 2010 waren als<br />

volgt samengesteld (exclusief afschrijvingen en inclusief<br />

investeringen). Personeelskost maakt het grootste<br />

deel uit (50%).<br />

Omzet<br />

82<br />

Het Agentschap wordt voornamelijk gefi nancierd door<br />

heffi ngen en retributies die ten laste zijn van diegenen<br />

waarvoor het Agentschap prestaties levert. Het gaat<br />

hier om alle personen en bedrijven die een vergunning<br />

aanvragen bij het Agentschap (waarvoor een éénmalige<br />

retributie verschuldigd is) of die houder zijn van<br />

een vergunning en die onder de permanente controle<br />

staan van het Agentschap (waarvoor een jaarlijkse<br />

heffi ng wordt aangerekend).<br />

Personeel core - 38%<br />

Personeel support - 12%<br />

Infrastructuur - 11%<br />

Radiologische analyses 8%<br />

Algemeen beheer (incl ICT & personeelsbeheer) - 9%<br />

Projecten (incl. vernieuwing TELERAD) - 22%<br />

Beheer TELERAD - 2%


Diverse goederen en diensten<br />

Voorzieningen voor risico’s en kosten<br />

De diensten en diverse goederen zijn min of meer<br />

constant gebleven ten opzichte van 2009. Deze uitgaven<br />

volgen de evolutie van de index en het personeelsbestand.<br />

Bezoldigingen en sociale lasten<br />

De stijging van de loonlast is het gevolg van de stijging<br />

van het personeelsbestand.<br />

Op 31 december 2010 zijn er 147 medewerkers in<br />

dienst met een contract van onbepaalde duur. Dit aantal<br />

bevat drie functies die dubbel zijn ingevuld, het gaat<br />

om medewerkers die de pensioenleeftijd naderen en<br />

die al vervangen zijn met het oog op kennisoverdracht.<br />

Waardevermindering op handelsvorderingen<br />

In 2008 werd een voorziening aangelegd van 6,9 M<br />

euro in het kader van de dagvaarding van het Agentschap<br />

door AVC. Het FANC heeft de politiek bij elke<br />

dagvaarding voorzichtigheidshalve een voorziening<br />

aan te leggen voor bedrag geëist in de dagvaarding,<br />

ongeacht de inschatting van het risico. Vermits de claim<br />

in 2009 werd herzien naar een een lager bedrag, werd<br />

de voorziening hieraan aangepast in de resultatenrekening<br />

2009. Voor 2010 werd enkel de voorziening voor<br />

niet-opgenomen verlofdagen aangepast.<br />

Uitzonderlijke kosten<br />

Deze uitzonderlijke kost van 420K betreft de buitengebruikstelling<br />

van het oude telerad meetnetwerk voor<br />

radioactiviteit.<br />

De voorziening voor oninbare vorderingen werd met<br />

81 K euro verhoogd in 2010.<br />

83


FANC<br />

JAAR-<br />

VERSLAG<br />

2010<br />

LETTERWOORDEN<br />

AFSSAPS Agence Française de Sécurité Sanitaire des Produits<br />

GEPETO<br />

Groupe d’Encadrement Permanent pour l’Elaboration des Tâches<br />

de Santé<br />

et l’Organisation<br />

AIPES<br />

Association of Imaging Producers & Equipment Suppliers<br />

GV<br />

Gezamenlijk Verdrag<br />

ALARA<br />

As Low As Reasonably Achievable<br />

HGR<br />

Hoge Gezondheidsraad<br />

ARBIS<br />

Algemeen Reglement op de Bescherming van de Bevolking,<br />

HRPBW<br />

Hoge Raad voor Preventie en Bescherming op het Werk<br />

van de Werknemers en van het Leefmilie tegen het gevaar<br />

IAEA<br />

International Atomic Energy Agency<br />

van Ioniserende Stralingen<br />

ICRP<br />

International Commission on Radiological Protection<br />

ASN<br />

Autorité de Sûreté Nuclaire (FR)<br />

INES<br />

International Nuclear Event Scale<br />

BCC<br />

Belgische Centrum voor Certifi catie<br />

INW<br />

Instituut voor Nucleaire Wetenschappen<br />

BEIR<br />

Biological Effects of Ionizing Radiation (VS)<br />

IRE<br />

Instituut voor Radio-elementen<br />

BelDART<br />

Belgian Dosimetry Audits in Radio Therapy<br />

IRSN<br />

Institut de Radioprotection et de Sûreté Nucléaire (FR)<br />

BIM<br />

Brussels Instituut voor Milieubeheer<br />

KB<br />

Koninklijk Besluit<br />

BVZF<br />

Belgische Vereniging van Ziekenhuisfysici<br />

KPI<br />

Key Performance Indicator<br />

C<strong>OP</strong><br />

Communities of Practices<br />

LNE<br />

Het Departement Leefmilieu, Natuur en Energie van de Vlaamse Overheid<br />

DAP<br />

Dose Area Product<br />

LSDG<br />

Laboratorium voor Standaarddosimetrie Gent<br />

DBT<br />

Design Basis Threat<br />

NEA<br />

Nuclear Energy Agency<br />

DG TREN<br />

Directoraat-Generaal Energie en Vervoer<br />

NIRAS<br />

Nationale Instelling voor Radioactief Afval en verrijkte Splijtstoffen<br />

DRN<br />

Diagnostische Referentieniveaus<br />

NNP<br />

Nucleair Noodplan<br />

ENSREG<br />

European Nuclear Safety Regulator Group<br />

NPV<br />

Non-Proliferatieverdrag<br />

ESR<br />

Elektron-Spin-Resonantie<br />

NuTeC<br />

Nuclear Technological Center<br />

FANC<br />

<strong>Federaal</strong> Agentschap voor Nucleaire Controle<br />

OCAD<br />

Coördinatie-orgaan voor de dreigingsanalyse<br />

84<br />

FOD<br />

FUSA<br />

Federale Overheidsdienst<br />

Faculté Universitaire des Sciences Agronomiques<br />

OESO<br />

OSART<br />

Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling<br />

Operational SAfety Review Team


QMS Quality Management System<br />

RABA Radioactieve Bliksemafl eiders<br />

RAIS Regulatory Autority Information System<br />

RASO Radioactieve Stoffelijke Overschotten<br />

RGB Reactorgebouw<br />

RIA Regulerings Impact Analyse<br />

RIZIV Rijksinstituut voor ziekte- en invaliditeitsverzekering<br />

RTMDT Rondetafel Medisch en Dosimetrisch Toezicht<br />

SALTO SAfe Long Term Operation<br />

SCK-CEN Studiecentrum voor Kernenergie<br />

SNRII Short Notice Random Interim Inspections<br />

SWG Standing Working Group<br />

UMTRAP Uranium Mill Trailings Remedial Action Program<br />

US-NRC US-Nuclear Regulatory Commission<br />

VBT Vlaamse Beroepsvereniging Tandartsen<br />

VFBK Verdrag inzake de Fysieke Beveiliging van Kernmateriaal<br />

VITO Vlaamse Instelling voor Technologisch Onderzoek<br />

VNV Verdrag inzake de Nucleaire Veiligheid<br />

VVT Verbond der Vlaamse Tandartsen<br />

WASO Werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal Overleg<br />

WENRA Western European Nuclear Regulators’ Association<br />

WGO Wereldgezondheidsorganisatie<br />

WIV Wetenschappelijk Instituut Volksgezondheid<br />

85


FANC<br />

JAAR-<br />

VERSLAG<br />

2010<br />

ORGANIGRAM<br />

JURIDISCHE ZAKEN<br />

& VERTALINGEN<br />

Kristel Geerts<br />

Kristel.geerts@fanc.fgov.be<br />

Tel.: +32(0)2 289 21 11<br />

Gerda.vanbiesen@fanc.fgov.be<br />

Tel.: +32(0)2 289 21 02<br />

DIRECTEUR-GENERAAL<br />

Willy De Roovere<br />

Willy.deroovere@fanc.fgov.be<br />

Marion.vinck@fanc.fgov.be<br />

Tel.: +32(0)2 289 21 00<br />

Gerda.vanbiesen@fanc.fgov.be<br />

Tel.: +32(0)2 289 21 02<br />

BEHEERCEL<br />

Jan Michiels<br />

Jan.michiels@fanc.fgov.be<br />

Tel.: +32(0)2 289 21 10<br />

INTERNE AUDIT<br />

Laetitia Vereecken<br />

Laetitia.vereecken@fanc.fgov.be<br />

Tel.: +32(0)2 289 20 22<br />

PREVENTIE & BESCHERMING<br />

<strong>OP</strong> HET WERK<br />

Walter Blommaert<br />

Walter.blommaert@fanc.fgov.be<br />

Tel.: +32(0)2 289 20 72<br />

Jean-pierre.wouters@fanc.fgov.be<br />

Tel.: +32(0)2 289 21 90<br />

COMMUNICATIE<br />

Corinne Souwer<br />

Corinne.souwer@fanc.fgov.be<br />

Tel.: +32(0)2 289 21 34<br />

Karina De Beule<br />

Karina.debeule@fanc.fgov.be<br />

Tel.: +32(0)475 48 05 98<br />

REGULATION, INTERNATIONAL<br />

AFFAIRS & DEVEL<strong>OP</strong>MENT<br />

Yvan Pouleur<br />

Yvan.pouleur@fanc.fgov.be<br />

Tel.: +32(0)2 289 21 11<br />

INRICHTINGEN & AFVAL<br />

Manfred Schrauben<br />

Manfred.schrauben@fanc.fgov.be<br />

Helga.herman@fanc.fgov.be<br />

Tel.: +32(0)2 289 20 37<br />

BEVEILIGING & VERVOER<br />

Rony Dresselaers<br />

Rony.dresselaers@fanc.fgov.be<br />

Tel.: +32(0)2 289 21 11<br />

Martine.sleeuwaert@fanc.fgov.be<br />

Tel.: +32(0)2 289 20 43<br />

GEZONDHEID & LEEFMILIEU<br />

Patrick Van Der Donckt<br />

Patrick.Vanderdonckt@fanc.fgov.be<br />

Sabine.rousseau@fanc.fgov.be<br />

Tel.: +32(0)2 289 21 51<br />

SUPPORT<br />

Willy De Roovere<br />

NUCLEAIRE BASIS<br />

INRICHTINGEN<br />

An Wertelaers<br />

An.wertelaers@fanc.fgov.be<br />

Tel.: +32(0)2 289 21 73<br />

Christiane.fieremans@fanc.fgov.be<br />

Tel.: +32(0)2 289 21 71<br />

INVOER & VERVOER<br />

Guy Lourtie<br />

Guy.lourtie@fanc.fgov.be<br />

Tel.: +32(0)2 289 20 18<br />

Sylvie.toubeau@fanc.fgov.be<br />

Tel.: +32(0)2 289 20 66<br />

BESCHERMING VAN DE<br />

GEZONDHEID<br />

An Fremout<br />

An.fremout@fanc.fgov.be<br />

Marie-claire.meerkens@fanc.fgov.be<br />

Tel.: +32(0)2 289 20 70<br />

FINANCIËN, ICT & LOGISTIEK<br />

Wim Oyen<br />

Wim.oyen@fanc.fgov.be<br />

Tel.: +32(0)2 289 21 11<br />

ALGEM<strong>EEN</strong> BEHEER<br />

& BERGING AFVAL<br />

Walter Blommaert<br />

Walter.blommaert@fanc.fgov.be<br />

Tel.: +32(0)2 289 20 72<br />

BEVEILIGING – RICHTING<br />

& STRATEGIE<br />

Mireille Claeys<br />

Mireille.claeys@fanc.fgov.be<br />

Martine.sleeuwaert@fanc.fgov.be<br />

Tel.: +32(0)2 289 20 43<br />

TOEZICHT <strong>OP</strong> HET GRONDGEBIED<br />

& NATUURLIJKE STRALING<br />

Michel Sonck<br />

Michel.sonck@fanc.fgov.be<br />

Sabine.rousseau@fanc.fgov.be<br />

Tel.: +32(0)2 289 21 51<br />

HRM<br />

Jean-Maurice Boone<br />

Jean-maurice.boone@fanc.fgov.be<br />

Isabel.dekesel@fanc.fgov.be<br />

Tel.: +32(0)2 289 21 15<br />

Nicole.nelissen@fanc.fgov.be<br />

Tel.: +32(0)2 289 20 78<br />

86<br />

BEVEILIGING – VERGUNNINGEN<br />

& CONTROLE<br />

Ludo Carnas<br />

Ludo.carnas@fanc.fgov.be<br />

Annick.blomme@fanc.fgov.be<br />

Tel.: +32(0)2 289 20 52


Coördinatie en eindredactie : Communicatiedienst (FANC)<br />

Redactie : Communicatiedienst i.s.m. Departementen (FANC)<br />

Foto’s : Jean-Michel Byl<br />

Design : Trinome.be<br />

Druk : Hayez<br />

Met dank voor de foto’s van : Belgoprocess - BP bedrijfskleding - Concours Mondial de Bruxelles - IRE (Nationaal Instituut<br />

voor Radio-elementen) - Kerncentrale Doel - Tam Tam fi lm & tv - Universiteitskliniek Sint-Jan (Brussel)<br />

Verantwoordelijke uitgever : Willy De Roovere<br />

<strong>Federaal</strong> Agentschap voor Nucleaire Controle (FANC)<br />

Ravensteinstraat 36, B-1000 Brussel<br />

Een PDF versie kan worden gedownload via de FANC Website : www.fanc.fgov.be/jaarverslag<br />

Ce rapport est disponible en français.<br />

Bijkomende exemplaren kunnen aangevraagd worden bij de dienst communicatie (02/289.20.30).<br />

Dit jaarverslag werd gedrukt op gerecycleerd papier (50% gerecycleerd, 50% FSC-certifi caat)

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!