01.02.2015 Views

OP WEG NAAR EEN DRIESTERREN AGENTSCHAP - Federaal ...

OP WEG NAAR EEN DRIESTERREN AGENTSCHAP - Federaal ...

OP WEG NAAR EEN DRIESTERREN AGENTSCHAP - Federaal ...

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

Ravensteinstraat 36<br />

B-1000 Brussel<br />

Tel. : +32 (0)2 289 21 11<br />

Fax : +32 (0)2 289 21 12<br />

www.fanc.fgov.be<br />

info@fanc.fgov.be<br />

www.fanc.fgov.be/jaarverslag<br />

FANC JAARVERSLAG 2010<br />

<strong>OP</strong> <strong>WEG</strong><br />

<strong>NAAR</strong> <strong>EEN</strong><br />

<strong>DRIESTERREN</strong><br />

<strong>AGENTSCHAP</strong><br />

JAARVERSLAG<br />

20


<strong>OP</strong> <strong>WEG</strong><br />

<strong>NAAR</strong> <strong>EEN</strong><br />

<strong>DRIESTERREN</strong><br />

<strong>AGENTSCHAP</strong><br />

JAARVERSLAG<br />

20


INHOUDSTAFEL<br />

Onze missie en activiteitendomein . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5<br />

Bericht van de Voorzitter Raad van Bestuur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8<br />

Bericht van de Directeur Generaal . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10<br />

1 Nucleaire basisinrichtingen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 13<br />

VOORUITZICHTEN : Manfred Schrauben . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14<br />

Nucleaire basisinrichtingen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 15<br />

Inspectiecampagne “management” in al de inrichtingen van klasse I . . . . . . . . 15<br />

Het observeren van de “safety culture” door FANC en Bel V<br />

in de inrichtingen van klasse I . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16<br />

Ronde tafel met de uitbaters van de klasse I . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16<br />

Periodieke veiligheidsevaluaties in de grote, nucleaire installaties:<br />

uniformiseren van de vergunningsvoorwaarden Tienjaarlijkse Herzieningen . . . 16<br />

Internationale veiligheidsaudit OSART in kerncentrale Doel . . . . . . . . . . . . . . . . . 17<br />

Long Term Operation van Belgische kerncentrales . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 17<br />

Ontmanteling van installaties van FBFC International<br />

en van de onderzoeksreactor Thetis . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 17<br />

IRE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 18<br />

Audit Belgoprocess . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 18<br />

De aanpak van het FANC voor de inrichtingen van klasse II A . . . . . . . . . . . . . . . 18<br />

Ronde tafels met de uitbaters van industriële radiografi e . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 19<br />

Organisatie van gekruiste inspecties met onze collega’s in Frankrijk<br />

en Nederland . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 19<br />

Primeur qua opleiding : stage van FANC-inspecteurs in opleiding<br />

bij de Franse veiligheidsoverheid ASN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 19<br />

Andere specifi eke opleidingen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 19<br />

FANC neemt deel aan het project Augias tegen afvalzwendel. . . . . . . . . . . . . . . 19<br />

Verbod op invoer van en verkoop van ionisatierookmelders aan particulieren . . 20<br />

De globale aanpak van het FANC voor de weesbronproblematiek . . . . . . . . . . . 20<br />

Proces om al de Hoog Actieve Ingekapselde Bronnen (HAID’s)<br />

in kaart te brengen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 20<br />

Uitbreiding van het gebruik van INES . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 21<br />

Gebeurtenissen, ingedeeld op de INES-schaal,<br />

in België van de laatste 12 maanden . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 22<br />

Algemeen beheer en berging afval . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 26<br />

Advies van het FANC over het afvalplan van NIRAS . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 26<br />

Verderzetting van de pre-licensingfase voor de site<br />

voor de eindberging van radioactief afval . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 26<br />

INTERVIEW : Vincent Nys . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 27<br />

2 Gezondheid en leefmilieu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 31<br />

VOORUITZICHTEN : Patrick Van Der Donckt . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 32<br />

Bescherming van de gezondheid . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 35<br />

Ronde tafels . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 35<br />

Multidisciplinaire werkgroepen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 36<br />

Tekort aan radio-isotopen (RI) voor medisch gebruik . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 36<br />

Start van Nationale databank voor vrijwillige registratie van (bijna)incidenten. . . 36<br />

Klinische audits in nucleaire geneeskunde . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 38<br />

Expo’s voor dierenartsen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 38<br />

Tandartsencampagne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 29<br />

Crisiscel FANC . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 39<br />

Toezicht op het grondgebied . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 41<br />

Vervanging Telerad netwerk . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 41


FANC onderzoekt voedselketen op radioactiviteit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 41<br />

Monitoring van radioactieve deeltjes door bosbranden in Rusland . . . . . . . . . . . 42<br />

IJslandse aswolk toont geen verhoogde meetwaarden . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 42<br />

Monitoring van de radiologische impact op het leefmilieu<br />

van de vroegere en huidige NORM-activiteiten in België” . . . . . . . . . . . . . . . . . . 42<br />

Radoncampagne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 43<br />

INTERVIEW : Boris De Handschutter . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 44<br />

3 Beveiliging en vervoer . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 47<br />

VOORUITZICHTEN : Rony Dresselaers . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 48<br />

Beveiliging. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 49<br />

De fysieke beveiliging van het kernmateriaal en de nucleaire installaties . . . . . . 49<br />

De operationalisering van het reglementair kader m.b.t. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 50<br />

De inspecties m.b.t. de waarborgen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 51<br />

De veiligheidsattesten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 52<br />

Workshop en rondetafel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 52<br />

De fysieke beveiliging van het ander radioactief materiaal . . . . . . . . . . . . . . . . . . 53<br />

Nuclear Security Summit (USA - Washington) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 53<br />

Onderzoek van het nucleair non-proliferatieverdrag . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 54<br />

De andere internationale activiteiten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 54<br />

De vooruitzichten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 55<br />

INTERVIEW : Guy Lourtie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 56<br />

Invoer en vervoer . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 58<br />

Regelgeving . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 58<br />

Incidenten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 58<br />

Conformiteitsaudits en inspecties op het terrein . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 59<br />

Opleiding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 59<br />

Reactor Thetis van de Universiteit Gent . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 59<br />

Vervoer van afval . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 59<br />

Internationale samenwerking . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 60<br />

In 2010 verleende vergunningen en goedkeuringen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 61<br />

4 RIAD . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 63<br />

VOORUITZICHTEN : Yvan Pouleur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 64<br />

RIAD . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 65<br />

De Kamer doet nieuwe aanbevelingen over de werking van het FANC . . . . . . . 65<br />

Een aangepaste vergunningsprocedure voor berginginrichtingen . . . . . . . . . . . 66<br />

Verbetering van de stralingsbeschermingsniveaus . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 66<br />

HERCA ondersteuning . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 66<br />

Europese Richtlijn 2009/71/Euratom over de nucleaire veiligheid . . . . . . . . . . . . 67<br />

Ontwerp van koninklijk besluit houdende veiligheidsvoorschriften<br />

voor kerninstallaties . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 67<br />

5 e vergadering van de verdragsluitende partijen bij het Verdrag inzake<br />

Nucleaire Veiligheid van de IAEA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 67<br />

WENRA. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 68<br />

ENSREG . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 68<br />

INTERVIEW : Annie Vanderlinck . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 70<br />

5 Het FANC organisatorisch . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 73<br />

Samenwerkingsovereenkomsten FANC . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 74<br />

Communicatie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 77<br />

Human Resources . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 78<br />

CIS-2 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 79<br />

Records Management . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 79<br />

Samenstelling Raad van Bestuur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 79<br />

Balans op 31 december 2010 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 80<br />

Resultatenrekening op 31 december 2010 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 81<br />

Toelichting bij de resultatenrekening . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 82


ONZE MISSIE EN ACTIVITEITENDOMEIN<br />

Het <strong>Federaal</strong> Agentschap voor<br />

Nucleaire Controle (FANC)<br />

heeft als missie om de gezondheid<br />

van de bevolking, de werknemers<br />

en het leefmilieu te beschermen tegen<br />

de negatieve effecten van ioniserende<br />

straling.<br />

Het FANC bestrijkt daartoe een breed activiteitendomein<br />

dat gaat van de controle op nucleaire installaties<br />

en centrales, over het gebruik van isotopen in<br />

de medische sector en de industrie tot en met het<br />

bewaken van de natuurlijke en kosmische straling<br />

in ons land. Een veilig transport van nucleaire bronnen<br />

en de beveiliging zijn eveneens voortdurende<br />

aandachtspunten.<br />

Als federale organisatie voert het FANC zijn acties<br />

waar relevant over het gehele Belgisch grondgebied.<br />

In het jaarverslag 2010 is een selectie van projecten<br />

opgenomen om een indruk te geven van de werkzaamheden<br />

van het FANC in het voorbije jaar.<br />

Tenslotte nog dit : het FANC is een parastatale C en<br />

sorteert onder de bevoegdheid van de Minister van<br />

Binnenlandse Zaken. Basiswetgeving is het ARBIS,<br />

in voege sinds 2001.<br />

Onze waarden :<br />

• Wij wensen een integere, onpartijdige en betrouwbare<br />

organisatie te zijn.<br />

• Om onze geloofwaardigheid te versterken, zien<br />

wij erop toe dat onze acties zichtbaar zijn en voor<br />

iedereen te begrijpen.<br />

• Wij streven naar een onafhankelijke, nauwgezette<br />

en multidisciplinaire expertise.<br />

• Wij communiceren op een transparante, neutrale<br />

en objectieve wijze.<br />

• We werken proactief.<br />

• We streven naar continue verbetering.<br />

• Wij onderhouden met al onze stakeholders eerlijke<br />

en constructieve relaties.<br />

• Wij wensen overleg, gebaseerd op wederzijds<br />

respect, actief luisteren en dialoog.<br />

5


TRANSPARANTIE<br />

DIALOOG<br />

CONSTRUCTIEVE RELATIES<br />

ONTPARTIJDIGHEID<br />

CONTINUE VERBETERING<br />

PROACTIVITEIT<br />

GELOOFWAARDIGHEID<br />

EXPERTISE


In dit verslag wordt een overzicht gegeven van de belangrijkste activiteiten<br />

die het Agentschap voor Nucleaire Contrôle gedurende 2010 heeft<br />

uitgevoerd binnen het brede activiteitendomein dat onder verantwoordelijkheid<br />

van het FANC valt.<br />

Het jaarverslag heeft het motto meegekregen “Op weg naar een driesterren<br />

Agentschap” waarmee het FANC wil aantonen dat het continu streeft naar<br />

een topniveau.<br />

Via onze waarden wordt hieraan uitvoering gegeven. In dit verslag zijn deze<br />

waarden gekoppeld aan een culinair onderwerp om metaforisch de beeldvorming<br />

te linken aan het topniveau van een “driesterren restaurant”.<br />

7


FANC<br />

JAAR-<br />

VERSLAG<br />

2010<br />

BERICHT VAN DE VOORZITTER RAAD VAN BESTUUR<br />

8<br />

Philippe<br />

DE SADELEER<br />

In het jaar 2010 vonden er in totaal 7 vergaderingen<br />

van de Raad van Bestuur plaats. Op<br />

een aantal belangrijke beslissingen die de<br />

Raad van Bestuur heeft genomen, zal ik hieronder<br />

een korte toelichting geven.<br />

Op het vlak van de werking van het FANC keurde<br />

de Raad van Bestuur een uitbreiding van het personeelsplan<br />

goed met 15 eenheden. De Raad keurde<br />

tevens het principe goed van een heropbouw van<br />

reserves voor de op lange termijn uit te voeren<br />

projecten/ investeringen.<br />

Ook een wijziging van het fi nancieel reglement<br />

werd geaccepteerd.<br />

De aankoopprocedure werd vereenvoudigd. De<br />

Raad verleende goedkeuring aan het CIS2-project<br />

dat een automatisering van diverse processen zal<br />

toelaten.<br />

De selectieprocedure en het stappenplan voor<br />

de aanduiding van de opvolger van de DG werd<br />

goedgekeurd en de procedure werd aangevat.<br />

Aandacht ging hierbij naar de nodige continuïteit.<br />

Met betrekking tot de samenwerking met de ‘instellingen<br />

voor fysische controle’ en Bel V ging<br />

de voorkeur van Raad van Bestuur uit - in lijn met<br />

de voorstellen van de directie - naar de beperkte<br />

fi lialisering, met verankering ervan bij wet en invoering<br />

van een verplicht kwaliteitssysteem voor<br />

de te erkennen instellingen voor fysische controle.<br />

Het voorstel van het FANC houdt in dat voor de<br />

inrichtingen van klasse I en de meer risicovolle<br />

inrichtingen van klasse II het systeem zoals in het<br />

huidige reglementair kader voorzien is, behouden<br />

blijft, waarbij de controleactiviteiten worden<br />

waargenomen door een fi liaal van het FANC. Voor<br />

andere inrichtingen wordt voorgesteld om terug te<br />

keren naar het vroegere systeem waarbij de exploitant<br />

de dienst voor fysische controle aanduidt<br />

en waarbij de erkende instellingen zullen moeten<br />

voldoen aan een verplicht kwaliteitssysteem.<br />

De voorgestelde oplossing maakt een onderscheid<br />

tussen de risicovolle en de minder risicovolle inrichtingen<br />

en garandeert tevens een grote stabiliteit<br />

voor de erkende instellingen die voldoen aan het<br />

kwaliteitssysteem.<br />

Conform de bepalingen in haar corporate governance<br />

charter heeft het Agentschap via een<br />

evaluatieopdracht haar bestuursprocessen en


-procedures geëvalueerd in het licht van de governance<br />

principes die van toepassing zijn op de<br />

publieke sector.<br />

In het bijzonder kunnen de doelstellingen van de<br />

evaluatieopdracht worden omschreven als een<br />

evaluatie van de rol en het functioneren van de<br />

Raad van Bestuur als geheel, zijn verantwoordelijkheden<br />

en zijn interactie met de directie en<br />

de overheid.<br />

Hierbij werd dieper ingegaan op de strategische<br />

sturings- en controlefunctie van de Raad van Bestuur,<br />

de besluitvormingsprocedure en de informatiestromen<br />

die aan de beslissing voorafgaan,<br />

evenals het respect voor het vertrouwelijkheidsbeginsel,<br />

de samenstelling, werking en cultuur van<br />

de Raad van Bestuur, de relaties met de directie<br />

en de relaties met de overheid.<br />

Alhoewel de resultaten van de evaluatie overwegend<br />

positief bleken, zullen in 2011 bepaalde aspecten<br />

verder geoptimaliseerd worden.<br />

Tevens wordt een evaluatie doorgevoerd aangaande<br />

de rol en het functioneren van het auditcomité<br />

en het strategisch comité, hun verantwoordelijkheden<br />

en hun interactie met de Raad van Bestuur<br />

en de directie.<br />

Tenslotte wil ik alle personeelsleden van het FANC<br />

danken voor de inzet waarmee zij de missie van<br />

het FANC ‘het beschermen van de bevolking,<br />

werknemers en het leefmilieu tegen het gevaar<br />

van ioniserende straling’ hebben ondersteund en<br />

verder gezet.<br />

9


FANC<br />

JAAR-<br />

VERSLAG<br />

2010<br />

BERICHT VAN DE DIRECTEUR GENERAAL<br />

10<br />

Willy<br />

DE ROOVERE<br />

Het FANC jaarverslag over 2010 heeft<br />

niet toevallig het motto ‘op weg naar<br />

een driesterren agentschap’. Net als<br />

een driesterren restaurant moet het FANC een<br />

topniveau nastreven, waarbij al onze werknemers<br />

collectief instaan voor een excellente uitvoering<br />

van onze wettelijke opdracht waarbij de bescherming<br />

van de gezondheid van de bevolking, de<br />

werknemers en het leefmilieu tegen het gevaar<br />

van ioniserende straling centraal staat. De manier<br />

waarop hieraan uitvoering gegeven wordt, is terug<br />

te vinden in onze waarden.<br />

Deze waarden hebben we in dit jaarverslag gelinkt<br />

aan een culinair onderwerp om metaforisch de<br />

beeldvorming te bewerkstelligen met de topprestaties<br />

van een ‘driesterrenrestaurant’.<br />

We hebben aan een aantal stakeholders gevraagd<br />

wat hun verwachtingen over ons zijn en<br />

hoe wij onze objectieven volgens hen kunnen<br />

bereiken, rekening houdend met onze maatschappelijke<br />

rol in de samenleving. U kunt een<br />

aantal van hun vitale uitspraken in dit verslag<br />

terugvinden.<br />

Het afgelopen jaar werd door het FANC veel aandacht<br />

besteed aan veiligheid en werden acties<br />

ondernomen in ons totale werkdomein om de<br />

kans op anomalieën en incidenten te verminderen.<br />

Streng toezicht en het opvolgen van de<br />

veiligheidstoestand in de nucleaire installaties<br />

volgens de internationale normen en dat in volle<br />

transparantie was een belangrijke prioriteit. Intensievere<br />

contacten met de stakeholders moesten<br />

er ook voor zorgen dat de adviezen van het FANC<br />

en Bel V naar aanleiding van inspecties nauwgezet<br />

worden opgevolgd zodat de risico’s op een<br />

toekomstig incident worden gereduceerd.<br />

Er werden afspraken rond de INES klassering<br />

uitgebreid. Naast de grote nucleaire installaties<br />

moeten voortaan ook andere installaties, die gebruik<br />

maken van bronnen met een activiteit van<br />

100 TBq of meer, INES volgen.<br />

In oktober 2010 ging een veiligheidsaudit door bij<br />

Belgoprocess te Dessel. De audit werd georganiseerd<br />

door FANC en Bel V, ondersteund door<br />

een aantal externe experten. De scope van het<br />

onderzoek was gericht op de processen i.v.m het<br />

beheer van veiligheid op de site. Een dialoog met


de bevolking werd gestart d.m.v. een publieksconsultatie<br />

over een ontwerp regelgeving voor<br />

de eindberging van radioactief afval.<br />

De nucleaire ramp in Fukushima-Daiichi in Japan<br />

heeft aangetoond dat er verder gewerkt moet<br />

worden om de veiligheid van de kerncentrales<br />

wereldwijd continu te verbeteren. De stresstest<br />

zal niet alleen in België moeten worden toegepast,<br />

maar in alle Europese centrales. Het zou niet goed<br />

zijn als sommige kerncentrales deze stresstest<br />

wel ondergaan en andere niet.<br />

Er zullen misschien moeilijke keuzes gemaakt<br />

moeten worden. Maar zulke keuzes zijn belangrijk<br />

voor een veilige toekomst en dienen een lange<br />

termijn strategie. Het kan niet zijn dat men overgaat<br />

op korte termijn acties alleen om emotionele,<br />

opportunistische of politieke redenen. De nucleaire<br />

industrie kan niet overgaan tot een ‘business<br />

as usual’ maar zal lessen moeten trekken uit de<br />

ramp in Japan zodat we de bevolking duidelijk<br />

kunnen maken dat we de bescherming van hun<br />

gezondheid ernstig nemen.<br />

11


TRANSPARANTE,<br />

Wij communiceren op een<br />

neutrale en objectieve wijze.<br />

FANC dient zich onafhankelijk op te stellen<br />

en niet rechtstreeks af te hangen<br />

van een minister of nucleaire sector. Wel<br />

dient het rekenschap af te leggen aan<br />

het Parlement door middel van een directe<br />

confrontatie. Deze confrontatie dient<br />

te gebeuren tussen verantwoordelijken<br />

van het FANC en de parlementariërs<br />

op een transparante manier.<br />

Muriel<br />

GERKENS<br />

Ecolo


1<br />

Nucleaire basisinrichtingen<br />

Vooruitzichten : Manfred Schrauben<br />

Departementshoofd Inrichtingen & Afval<br />

Nucleaire basisinrichtingen<br />

Gebeurtenissen, ingedeeld op de INES-schaal<br />

Algemeen beheer en berging afval<br />

Interview : Vincent Nys<br />

Projectleider oppervlakteberging afval categorie A<br />

14<br />

15<br />

22<br />

26<br />

27


FANC<br />

JAAR-<br />

VERSLAG<br />

2010<br />

14<br />

INRICHTINGEN<br />

EN AFVAL<br />

VOORUITZICHTEN<br />

Manfred SCHRAUBEN<br />

Departementshoofd Inrichtingen & Afval<br />

De lange termijn uitbating (LTO) van de<br />

Belgische kerncentrales is een belangrijke<br />

maatschappelijke vraag waarover<br />

de politici een beslissing zullen moeten nemen. Het<br />

betreft de eerste Belgische kerncentrales Doel 1 en<br />

2, en Tihange 1. Het FANC heeft op een proactieve<br />

wijze zijn verwachtingen qua veiligheid voor een<br />

eventuele LTO vastgelegd. Volgens de oorspronkelijk<br />

voorziene planning zou eind 2011 door de<br />

betrokken exploitant Electrabel een LTO-dossier<br />

ingediend worden bij het FANC ter evaluatie. Het<br />

recente ongeval in de kerncentrale van Fukushima<br />

in Japan zal deze planning ongetwijfeld beïnvloeden<br />

omdat op Europees en op Belgisch niveau<br />

beslist werd om “stresstests” uit te voeren op al<br />

de kerncentrales.<br />

Zoals gezegd vergt de LTO echter een politieke beslissing<br />

en de wet op de kernuitstap werd tot nu toe<br />

niet aangepast. Daarom bereidt het FANC zich ook<br />

voor op de stopzetting met als gevolg een ontmanteling<br />

van deze oudste kerncentrales.<br />

De lange termijn uitbating LTO betreft niet alleen de<br />

vermogensreactoren maar ook de onderzoeksreactor<br />

BR2 op het SCK-CEN die de volgende jaren<br />

ook een dergelijk onderzoek zal moeten ondergaan.<br />

FANC is reeds bezig met de voorbereiding van het<br />

opstellen van de veiligheidscriteria voor de LTO van<br />

deze reactor.<br />

Op basis van het “MIRT-evaluatieverslag” (OESO),<br />

heeft de Belgische federale regering de steun voor<br />

de ontwerpfase van het “MYRRHA-project”, een<br />

“Accelerator Driven System” (ADS), in het voorjaar<br />

van 2010 goedgekeurd. Het FANC en Bel V worden<br />

dus op middellange termijn geconfronteerd met een<br />

vergunningsaanvraag voor deze nieuwe installatie<br />

van klasse I. Het gaat over een nieuw type van installatie<br />

van de toekomstige 4e generatie reactoren<br />

met lood-bismuth als koelmiddel. De enige ervaring<br />

met dit soort technologie op wereldniveau werd verworven<br />

in militaire, ex-sovjet nucleaire onderzeeërs.<br />

Dit project is niet alleen een grote uitdaging voor het<br />

SCK-CEN als ontwerper, maar ook voor het FANC<br />

en Bel V als veiligheidsautoriteit. Voorafgaand aan<br />

de eigenlijke vergunningsaanvraag dienen immers<br />

de conceptuele voorwaarden van de toekomstige<br />

MYRRHA-installatie opgesteld te worden vanuit het<br />

standpunt van de veiligheid van de exploitatie en de<br />

stralingsbescherming. Ook de bestaande regelgeving<br />

dient aangepast te worden om de toekomstige<br />

vergunningsaanvraag voor de oprichting- en exploitatievergunning<br />

zo goed als mogelijk voor te bereiden.<br />

Het IRE staat voor een aantal belangrijke strategische<br />

beslissingen. Het moet op korte termijn de keuze<br />

maken naar welke technologische oplossing het<br />

moet evolueren voor de productie van medische<br />

radio-isotopen. Daarbij is de recyclage van het eigen<br />

verrijkt uranium (HEU) een mogelijk scenario. Deze


strategische keuze kan een signifi cante impact hebben<br />

op de invoering van nieuwe technologieën en<br />

productieketens.<br />

Het FANC zal ook hier de vergunbaarheid en de<br />

doenbaarheid moeten evalueren vanuit het standpunt<br />

veiligheid, beveiliging en stralingsbescherming. Bovendien<br />

moet voor het opgeslagen uranium op het<br />

IRE een oplossing komen omdat het FANC het verder<br />

opslaan van uranium op termijn niet kan toestaan.<br />

Mogelijke oplossingen moeten bestudeerd worden<br />

en aan de overheid worden voorgesteld.<br />

In 2010 heeft het FANC een audit omtrent het beheer<br />

van de veiligheid en de veiligheidscultuur op Belgoprocess<br />

te Dessel uitgevoerd. De implementatie van<br />

de verbeteringsmaatregelen naar aanleiding van<br />

deze audit en de opvolging daarvan door FANC en<br />

Bel V zal lopen tot in 2015.<br />

Een koninklijk besluit voor de verplichting van het<br />

opstellen van meetpoorten voor de detectie van radioactieve<br />

weesbronnen in de schroot- en klassieke<br />

afvalsector, zal over afzienbare tijd uitgevaardigd<br />

worden. Dit past in de globale aanpak die het FANC<br />

uitgewerkt heeft voor deze weesbronproblematiek.<br />

De globale aanpak biedt de betrokken sectoren een<br />

duidelijk reglementair kader en oplossingen voor de<br />

technische problemen en de fi nanciering van de aan<br />

de behandeling van het radioactief afval gebonden<br />

kosten. De implementatie van deze globale aanpak<br />

moet verdergezet worden, rekening houdend met de<br />

verplichtingen die zullen voortvloeien uit het nieuw<br />

koninklijk besluit.<br />

Bovendien wordt de veiligheid en het veiligheidsbewustzijn<br />

in de industriële, nucleaire installaties verder<br />

gestimuleerd. Dit zal het FANC de komende jaren<br />

ook verder doen door middel van veiligheids- en<br />

veiligheidscultuuraudits in deze installaties.<br />

Het ongeval in Fukushima (Japan) had ook gevolgen<br />

voor ons land. Naar aanleiding van de beslissing<br />

hieromtrent moeten in 2011 ook voor onze kerncentrales<br />

de stresstests doorgevoerd worden. FANC en<br />

de regering hebben reeds besloten dat ook andere<br />

nucleaire basisinrichtingen zoals bv SCK en IRE aan<br />

een stresstest zullen onderworpen worden. Al deze<br />

stresstests zullen veel inspanningen eisen van onze<br />

experts en inspecteurs.<br />

Tenslotte wens ik nog het accent te leggen op de<br />

evolutie in de laatste jaren van de verwachtingen<br />

van het FANC als veiligheidsoverheid op het gebied<br />

van veiligheid, niet alleen in de inrichtingen van de<br />

hoogste risico klasse, maar ook in deze van de klassen<br />

II en III. FANC zal verder werken aan de continue<br />

evolutie van de gestelde eisen, en dit nog meer in<br />

het licht van de vaststellingen na het ongeval van<br />

Fukushima.<br />

Nucleaire<br />

basisinrichtingen<br />

Inspectiecampagne “management”<br />

in al de inrichtingen van klasse I<br />

In de periode oktober/november 2010 werd voor de<br />

eerste keer een inspectie op managementniveau gevoerd<br />

die handelde over de werking van het management<br />

van de exploitant en van de dienst voor fysische<br />

controle. Deze inspecties werden in alle inrichtingen<br />

van klasse I doorgevoerd. Bovendien werd ook overlegd<br />

over toekomstige projecten, wijzigingen, … met<br />

een veiligheidsimpact die belangrijk zijn voor het toe-<br />

NUCLEAIRE<br />

BASIS-<br />

INRICHTIN-<br />

GEN<br />

15


FANC<br />

JAAR-<br />

VERSLAG<br />

2010<br />

16<br />

komstige werkprogramma van FANC en Bel V. Tijdens<br />

deze inspecties werd eveneens het jaarevaluatieverslag<br />

van Bel V en/of het FANC over de uitgevoerde controles<br />

van het afgelopen jaar voorgesteld en besproken. Het<br />

is de bedoeling deze inspecties op jaarlijkse basis te<br />

herhalen.<br />

Het observeren van de “safety<br />

culture” door FANC en Bel V<br />

in de inrichtingen van klasse I<br />

In september 2010 werd aan al de inspecteurs van Bel<br />

V en FANC het startschot gegeven voor het gebruik<br />

van een observatietool van de “safety culture” bij de<br />

exploitanten van klasse I. De bedoeling is dat bij elk<br />

contact dat FANC en/of Bel V met deze exploitanten<br />

heeft, systematisch indicaties m.b.t. veiligheidsgedrag<br />

geobserveerd zullen worden.<br />

In het kader van het verbeteren van de safety culture<br />

werd eveneens aan de exploitanten gevraagd<br />

een self-assessment uit te voeren om de verschillen<br />

tussen hun bestaand management systeem en<br />

het management systeem beschreven in de IAEA-<br />

Standard GS-R-3 (Management System for Facilities<br />

and Activities), te identifi ceren. Dit geïntegreerd management<br />

systeem zal immers een vereiste worden<br />

in de komende herziening van de regelgeving rond<br />

nucleaire veiligheid.<br />

Ronde tafel met de uitbaters<br />

van de klasse I<br />

Op 18 juni 2010 organiseerde FANC een stakeholders<br />

meeting met de exploitanten van inrichtingen van<br />

klasse I. Hierbij werd intensief overleg gepleegd over<br />

een aantal nieuwe initiatieven van het FANC zoals het<br />

nieuwe proces van de “Tienjaarlijkse Herzieningen”<br />

(TJH), de nieuwe meldingsverplichtingen voor de inrichtingen<br />

van klasse I, de nieuwe afspraken voor het<br />

gebruik van de INES-schaal, ….<br />

Deze ontmoeting heeft ongeveer 60 personen van de<br />

exploitanten van inrichtingen van klasse I verzameld.<br />

Iedereen heeft de gelegenheid gehad om zijn vragen<br />

te stellen en/of zijn opmerkingen te geven over de<br />

ontwerpen die door de tandem FANC/Bel V voorbereid<br />

werden. Al deze nieuwe initiatieven werden verder<br />

ontwikkeld en inmiddels geïmplementeerd.<br />

Periodieke veiligheidsevaluaties<br />

in de grote, nucleaire installaties :<br />

uniformiseren van de<br />

vergunningsvoorwaarden<br />

Tienjaarlijkse Herzieningen<br />

In februari 2010 werden voor de kerncentrales van Doel<br />

en van Tihange en voor de andere klasse I-inrichtingen<br />

via koninklijk besluit de vergunningsvoorwaarden aangepast<br />

in die zin. Technische aanbevelingen voor de<br />

praktische aanpak van het proces TJH werden samen<br />

met Bel V uitgewerkt.<br />

Internationale veiligheidsaudit<br />

OSART in kerncentrale Doel<br />

Van 8 tot 25 maart 2010 ontving Electrabel, op vraag<br />

van de Federale Overheid (via het <strong>Federaal</strong> Agentschap<br />

voor Nucleaire Controle), een OSART-missie<br />

(Operational SAfety Review Team) van de Internationale<br />

Organisatie voor Atoomenergie (IAEA) in de kerncentrale<br />

van Doel.<br />

Het defi nitieve rapport van deze OSART-missie werd<br />

begin juli 2010 door het IAEA aan het FANC overhandigd.<br />

Het integrale rapport werd publiek gemaakt via<br />

de website van het FANC. Op basis van dit rapport<br />

heeft Electrabel een OSART-actieplan opgesteld, dat<br />

werd goedgekeurd door het FANC en zijn fi liaal Bel V.<br />

Bedoeling van dit actieplan is om een antwoord te<br />

bieden op de suggesties en aanbevelingen van het<br />

OSART-team en de veiligheid verder te verbeteren. Een<br />

samenvatting van dit actieplan werd op de website van<br />

het FANC gepubliceerd.


Long Term Operation<br />

van Belgische kerncentrales<br />

Het FANC, samen met zijn technisch fi liaal Bel V, bereidt<br />

sinds 2009 de mogelijke veiligheidsimplicaties<br />

van een zogenaamde lange termijn uitbating of “Long<br />

Term Operation” van de eerste Belgische kerncentrales<br />

voor. Zoals beschreven in de LTO-strategienota van<br />

het FANC moet eind 2011 een LTO-dossier ingediend<br />

worden bij het Agentschap en Bel V dat zowel het programma<br />

voor verouderingsbeheer als een voorstel van<br />

ontwerpverbeteringen bevat. In het jaar 2010 werd het<br />

overleg met Electrabel over dit project verdergezet en<br />

werd eveneens een presentatie aan de Wetenschappelijke<br />

Raad gegeven over de toestand en de opvolging<br />

van de reactorkuipen.<br />

Ontmanteling van installaties<br />

van FBFC International en van<br />

de onderzoeksreactor Thetis<br />

FBFC International wenst de komende jaren zijn productieactiviteiten<br />

binnen zijn splijtstoffabriek te Dessel<br />

te herstructureren, door middel van een centralisatie<br />

van de nucleaire activiteiten die nu gehuisvest zijn in de<br />

kleinere gebouwen 1, 2 en 3 naar het centrale gebouw<br />

5, gevolgd door een ontmanteling van deze gebouwen.<br />

Ook het hergebruik van het MOX-gebouw (gebouw<br />

5M) voor niet-nucleaire activiteiten wordt overwogen.<br />

Op 8 december 2010 werd in het kader van dit project<br />

een ontmantelingsvergunning voor deze gebouwen 1,<br />

2, 3 en 5M via koninklijk besluit afgeleverd.<br />

NUCLEAIRE<br />

BASIS-<br />

INRICHTIN-<br />

GEN<br />

Eind december 2010 werd door het FANC een eerste<br />

opvolgingsverslag opgesteld over de actuele stand<br />

van zaken van de voorbereiding van de LTO van de<br />

Belgische kerncentrales Doel 1, Doel 2 en Tihange 1.<br />

Dit opvolgingsverslag werd overgemaakt aan de voogdijminister<br />

en de minister van Energie en werd gepubliceerd<br />

op de website van het FANC.<br />

Voor de ontmanteling van de onderzoeksreactor Thetis<br />

van de Gentse universiteit werd het vergunningsproces<br />

in gang gezet. In 2010 werd de splijtstof uit deze reactor<br />

afgevoerd naar Belgoprocess.<br />

17


FANC<br />

JAAR-<br />

VERSLAG<br />

2010<br />

18<br />

IRE<br />

Na enkele praktische problemen werd de volledig<br />

vernieuwde productielijn XeMo2 in gebruik genomen<br />

ter vervanging van de lijn XeMo1.<br />

Audit Belgoprocess<br />

Het Agentschap heeft in juli 2010 onder meer op verzoek<br />

van de Raad van Bestuur van Belgoprocess de<br />

beslissing genomen een veiligheidsaudit in de onderneming<br />

uit te voeren. Deze audit is doorgegaan van<br />

18 tot 22 oktober 2010.<br />

Het doel van de audit bestond erin om de organisatie<br />

door te lichten omtrent het beheer van de veiligheid<br />

en te helpen bij het identifi ceren van onderwerpen<br />

die verbeterd kunnen en moeten worden in verband<br />

met het veiligheidsbewustzijn alsook om die veiligheid<br />

onafgebroken op te voeren. De audit werd door een<br />

gemengd team uitgevoerd : naast het FANC en Bel V<br />

ondersteunden enkele externe experts het team.<br />

Volgende domeinen werden grondig geëvalueerd tijdens<br />

de audit :<br />

• Management en organisatie van de veiligheid<br />

• Beheer van radioactieve lozingen<br />

• Beheer en controle op het ontvangen afval<br />

• Dynamisch risicobeheerssysteem<br />

• Brandpreventie en –bestrijding<br />

• Beheer van abnormale gebeurtenissen en incidenten<br />

• Veiligheidscultuur<br />

De resultaten tonen aan dat op Belgoprocess een aantal<br />

positieve punten naar voren komen. Tevens werden per<br />

domein een aantal te verbeteren punten geïdentifi ceerd,<br />

waar een bijkomende inspanning nodig is om dit te<br />

verbeteren. Het verslag van de audit, dat integraal gepubliceerd<br />

is op de FANC-website, werd eind oktober<br />

2010 overgemaakt aan Belgoprocess met de vraag om<br />

een actieplan op te stellen dat tegemoet komt aan de<br />

opmerkingen van het auditteam. Belgoprocess heeft op<br />

23 december zijn actieplan voorgesteld. Het auditteam<br />

zal, na analyse van dit actieplan, zich uitspreken over<br />

de volledigheid ervan. Na goedkeuring zal dit actieplan<br />

verder opgevolgd worden door FANC en Bel V.<br />

De aanpak van het FANC voor de<br />

inrichtingen van klasse II A<br />

Zoals door de parlementaire subcommissie - die zich<br />

boog over de werking van het FANC - gevraagd werd,<br />

heeft het FANC een categorie “klasse IIA” - dat wil<br />

zeggen die inrichtingen uit klasse II met de hoogste<br />

risico’s - gedefi nieerd waarop zij een gelijkaardige,<br />

strenge veiligheidsfi losofi e toepast als voor de inrichtingen<br />

van klasse I. Aan deze inrichtingen van klasse<br />

IIA werden tijdens een vergadering met de uitbaters in<br />

de herfst van 2009 bijkomende eisen opgelegd : een<br />

uitgebreid en ‘à jour’ veiligheidsdossier, een proces<br />

voor het beheer van wijzigingen en verplichtingen voor<br />

het melden van gebeurtenissen, gekoppeld aan een<br />

proces van ervaringsuitwisseling. De exploitanten implementeren<br />

deze bijkomende eisen en worden hierin<br />

opgevolgd door FANC en Bel V.<br />

Het FANC heeft ook samen met de betrokken uitbaters<br />

een aanpak uitgewerkt met als doel de gasvormige<br />

radioactieve lozingen van de Belgische cyclotrons te<br />

verminderen (ALARA-aanpak). Deze actieplannen zijn<br />

lopende bij de exploitanten en worden opgevolgd door<br />

het FANC, samen met Bel V.


Ronde tafels met de uitbaters<br />

van industriële radiografie<br />

Tijdens het eerste trimester van 2010 werd een ronde<br />

tafel georganiseerd met de sector van de industriële<br />

radiografie op werven, de sector van het niet-destructief<br />

onderzoek. Deze ronde tafel was de afsluiting van<br />

een samenwerking die geleid heeft tot het formuleren<br />

van strengere veiligheidseisen die aan deze inherent<br />

risicovolle sector worden opgelegd. Het FANC heeft<br />

ook een uitwisseling van ervaring gehad met de Franse<br />

veiligheidsautoriteit (ASN) over de Belgische en Franse<br />

aanpak in deze sector.<br />

Einde 2010 heeft de het FANC deze strengere veiligheidseisen<br />

formeel opgelegd aan de betrokken bedrijven<br />

uit de sector en dit via een aanpassing van de<br />

vergunningsvoorwaarden.<br />

Het FANC wisselt ook op actieve wijze alle gegevens<br />

over nationale en internationale incidenten en ongevallen<br />

met de sector uit. Deze ervaringsuitwisseling is<br />

een belangrijk onderdeel van het preventiebeleid. Een<br />

uitgebreid informatiedossier over deze activiteiten is<br />

beschikbaar op de FANC-website.<br />

Organisatie van gekruiste<br />

inspecties met onze collega’s<br />

in Frankrijk en Nederland<br />

Het is al een paar jaar de gewoonte dat de inspectieprogramma’s<br />

van het FANC worden uitgewisseld met de<br />

Franse en Nederlandse collega’s en er worden afspraken<br />

gemaakt voor “gekruiste” inspecties. Deze “gekruiste”<br />

inspecties zijn een belangrijke ervaring en dikwijls ook<br />

een bron van inspiratie voor onze FANC-inspecteurs.<br />

Primeur qua opleiding : stage van<br />

FANC-inspecteurs in opleiding bij<br />

de Franse veiligheidsoverheid ASN<br />

Er werd in 2010 een protocolakkoord afgesloten tussen<br />

het FANC en de ASN waardoor een stage kan worden<br />

uitgevoerd door de inspecteurs van het FANC of de<br />

ASN bij hun collega-organisatie.<br />

Dit werd onmiddellijk in de praktijk omgezet door drie<br />

FANC-experts in opleiding, die midden en eind 2009<br />

werden aangeworven, een stage te laten volgen binnen<br />

een afdeling van de ASN in de herfst van 2010.<br />

Andere specifieke opleidingen<br />

Qua opleiding werd ook - in samenwerking met het<br />

Belgisch Leger - voor de FANC-inspecteurs een periodieke<br />

opfrissingsopleiding omtrent het gebruik van<br />

meetapparatuur in gesimuleerde, incidentele omstandigheden<br />

georganiseerd. Deze opleiding bestond uit<br />

een korte herhaling van de basisbegrippen rond meting<br />

van straling en besmetting, gevolgd door praktische<br />

oefeningen op de terreinen van het leger. Meer dan<br />

20 personen van verscheidene FANC-diensten alsook<br />

een 5-tal personen van het leger hebben aan deze<br />

opleiding deelgenomen.<br />

FANC neemt deel aan het project<br />

Augias tegen afvalzwendel<br />

Tijdens het Belgische voorzitterschap van de Europese<br />

Unie hebben de Belgische politiediensten het initiatief<br />

genomen om het project Augias te lanceren.<br />

Het project Augias omvat de strijd tegen de grootschalige<br />

internationale afvalzwendel. In het kader van dit<br />

project vond op 14 oktober 2010 de actie “Rap en<br />

Rein” plaats in het arrondissement Kortrijk en Ieper. Dit<br />

arrondissement wordt gekenmerkt door belangrijke<br />

internationale verkeersassen met zwaar vervoer en industriecentra,<br />

waardoor de kans op inbreuken op de<br />

milieuwetgeving en afvalzwendel gevoelig hoger liggen.<br />

NUCLEAIRE<br />

BASIS-<br />

INRICHTIN-<br />

GEN<br />

19


FANC<br />

JAAR-<br />

VERSLAG<br />

2010<br />

20<br />

Deze bijzondere actie werd bijgewoond door o.a. mevrouw<br />

de Minister van Binnenlandse Zaken Annemie<br />

Turtelboom en de Minister van Justitie Stefaan De<br />

Clerck. Twintig verschillende politie- en inspectiediensten<br />

waaronder het FANC gingen de strijd aan. Er werden<br />

echter geen inbreuken qua radioactiviteit vastgesteld.<br />

Verbod op invoer van en verkoop<br />

ionisatierookmelders aan<br />

particulieren<br />

Sinds 1 november 2010 is in België het verbod ingegaan<br />

op de verkoop en invoer van ionisatierookmelders<br />

bestemd voor particulier gebruik. Vanaf 1 januari 2020<br />

is ook het particulier gebruik ervan niet langer toegelaten.<br />

Dat stelt het Koninklijk Besluit van 10 oktober 2010<br />

ter zake. Het FANC beschikt met dit verbod over een<br />

bijkomend instrument om het risico dat van ionisatierookmelders<br />

bij huishoudelijk gebruik kan uitgaan,<br />

weg te werken. Ionisatierookmelders bevatten immers<br />

een laag radioactief bronnetje. Dit is in principe goed<br />

beschermd door een omhulsel, waardoor zo een rookmelder<br />

geen risico vormt in onbeschadigde toestand.<br />

Echter, bij ondeskundige afbraak of verwerking kan het<br />

beschermend omhulsel beschadigd raken met een<br />

bestraling of besmettingsrisico als mogelijk gevolg.<br />

De timing van dit besluit is niet toevallig. Vanuit brandpreventieoogpunt<br />

worden particulieren immers systematisch<br />

gestimuleerd/verplicht om rookmelders in hun<br />

woning te plaatsen. Vandaag is er met de optische rookmelders<br />

echter een volwaardig alternatief voorhanden.<br />

Met het nu goedgekeurde besluit wordt de cirkel verder<br />

gesloten om dit type rookmelders defi nitief te bannen<br />

voor gebruik bij particulieren. In 2009 startte in alle<br />

gewesten de verplichte, aparte inzameling van door<br />

huishoudens afgedankte ionisatierookmelders via de<br />

containerparken. In 2009 werden via deze weg 536<br />

ionisatierookmelders ingezameld ; in de periode van<br />

januari tot en met mei 2010 waren er dat reeds 2200.<br />

Aangezien de gemiddelde levensduur van deze rookmelders<br />

zonder onderhoud 10 jaar is, mogen reeds<br />

geïnstalleerde rookmelders nog gebruikt worden tot<br />

ten laatste 1 januari 2020.<br />

De globale aanpak van het FANC<br />

voor de weesbronproblematiek<br />

Meerdere radioactieve Co60-bronnen – waarvan de<br />

oorsprong voorlopig nog ongekend is – kwamen in<br />

India bij enkele schroothandelaars terecht en hebben<br />

daar geleid tot de blootstelling van meerdere personen.<br />

Dit accident kwam aan het licht door het verslag van<br />

een patiënt waarbij symptomen ten gevolge van straling<br />

werden vastgesteld. In totaal werden er 6 personen<br />

gehospitaliseerd. Eén persoon is overleden aan de<br />

opgelopen straling.<br />

Het FANC heeft een globale aanpak uitgewerkt voor<br />

deze problematiek en stimuleert het plaatsen van meetpoorten<br />

in de niet nucleaire afval- en recyclagesector in<br />

België. Dit accident onderstreept nogmaals het belang<br />

van het plaatsen van meetpoorten voor het opsporen<br />

van weesbronnen en een verstrenging van de regels<br />

op het vervoer van radioactieve bronnen.<br />

Proces om al de Hoog Actieve<br />

Ingekapselde Bronnen (HAIB’s)<br />

in kaart te brengen<br />

Het FANC heeft een proces uitgewerkt om alle HAIB’s<br />

in België in kaart te brengen.<br />

In eerste fase worden de HAIB’s opgespoord door alle<br />

gegevens uit bestaande databanken te vergelijken<br />

met de bronnen op het terrein. Vervolgens zullen de<br />

ontdekte afwijkingen geregulariseerd worden in een<br />

volgende fase.


Uitbreiding van het gebruik van INES<br />

Het gebruik van INES in België is sinds meerdere jaren<br />

voor de klasse-I inrichtingen geregeld via een conventie<br />

tussen de exploitanten, de controleorganismen en<br />

het FANC.<br />

Ook voor de andere industriële inrichtingen wordt nu<br />

het gebruik van INES toegepast.<br />

Voor de inrichtingen van klasse IIA, gebeurt dit eveneens<br />

via een conventie, gelijkaardig als voor de inrichtingen<br />

van klasse I. Dit werd besproken tijdens de<br />

rondetafel van november 2009. De conventie werd door<br />

alle inrichtingen van klasse IIA aanvaard en is van toepassing<br />

vanaf 1 april 2010. Deze conventie houdt o.m.<br />

in dat de dienst voor fysische controle van de exploitant<br />

de INES-analyse uitvoert en ter goedkeuring verstuurt<br />

naar het controleorganisme en het FANC. Bij een INESniveau<br />

van 1 of hoger zal dit gecommuniceerd worden<br />

op de website van het FANC. Bij een INES-niveau 2 of<br />

hoger zal de exploitant een persbericht verspreiden en<br />

zal eveneens het IAEA op de hoogte gebracht worden<br />

door de INES National Offi cer.<br />

INES-schaal. Het hoofddoel van deze nota is enerzijds<br />

geïnformeerd te worden over alle gebeurtenissen die<br />

zich voordoen en anderzijds om op een gestructureerde<br />

manier aan ervaringsterugkoppeling te doen<br />

n.a.v. deze gebeurtenissen. De FANC-experten voeren<br />

de INES-analyse uit. In functie van het INES-niveau<br />

gebeurt, analoog als voor de andere inrichtingen, de<br />

nodige communicatie.<br />

Hierna volgt een lijst met de INES-gebeurtenissen<br />

van het jaar 2010. Er zijn geen INES-gebeurtenissen<br />

in 2010 vastgesteld op niveau 2 of hoger.<br />

NUCLEAIRE<br />

BASIS-<br />

INRICHTIN-<br />

GEN<br />

Voor de andere industriële inrichtingen (klasse II buiten<br />

IIA en klasse III) werd een instructie opgesteld en verstuurd<br />

naar al deze uitbaters betreffende de melding<br />

van gebeurtenissen, incidenten en ongevallen in deze<br />

inrichtingen en, hieraan gekoppeld, het gebruik van de<br />

21


FANC<br />

JAAR-<br />

VERSLAG<br />

2010<br />

GEBEURTENISSEN, INGEDEELD <strong>OP</strong> DE INES-SCHAAL, IN BELGIË VAN DE LAATSTE 12 MAANDEN<br />

Op 7 februari heeft het IRE ‘s avonds vastgesteld<br />

dat er in haar installaties, en meer bepaald in een<br />

cel voor de zuivering van Jodium, een verlies<br />

aan onderdruk was. Deze anomalie was aanwezig<br />

sedert vrijdagnamiddag. Ze werd op zondag<br />

gedetecteerd en werd onmiddellijk gecorrigeerd.<br />

Gedurende die periode, vond geen enkele handeling,<br />

die mogelijks een lozing veroorzaakt, plaats<br />

in de cel. Het voorval heeft geen radiologische<br />

gevolgen gehad op of buiten de site.<br />

Afwijking op elektrische beveiliging in centrales Doel 1 & 2 :<br />

Tijdens een test in de kerncentrales Doel 1 & 2 werd vastgesteld<br />

dat de elektrische beveiliging op een motor van een pomp niet<br />

aan alle vereisten voldeed waardoor de beschikbaarheid van de<br />

pomp in geval van aardbeving niet gegarandeerd kon worden. De<br />

nodige corrigerende acties worden genomen.<br />

Deze afwijking heeft geen enkele invloed gehad op het welzijn<br />

en de gezondheid van de medewerkers, omwonenden en<br />

omgeving noch op de werking van de installaties.<br />

Door een afwijking van een debietmeting in één van de cellen van gebouw 123,<br />

werd de ventilatie van de hall, zoals voorzien in het ontwerp, automatisch stilgelegd<br />

om besmetting van de cel naar de hall te voorkomen. Door een electrisch<br />

defect aan de alarm-eenheid, werd dit probleem niet automatisch opgemerkt.<br />

De terreinverantwoordelijke heeft tijdens zijn rondgang de volgende dag, het<br />

probleem vastgesteld en onmiddellijk laten herstellen. Deze gebeurtenis had<br />

geen radiologische gevolgen op of buiten de site.<br />

Overschrijding dichtheidscriteria afsluiters Doel 1 –<br />

Tijdens het jaarlijks onderhoud van de centrale Doel 1,<br />

werd bij een test vastgesteld dat enkele penetratieafsluiters<br />

van het reactorgebouw niet voldeden aan de<br />

dichtheidscriteria. De nodige correctieve acties werden<br />

onmiddellijk genomen. Deze afwijking heeft geen<br />

enkele invloed gehad op het welzijn en de gezondheid<br />

van de medewerkers, omwonenden en omgeving noch<br />

op de werking van de installaties.<br />

Onterechte uitschakeling ventilatoren :<br />

Tijdens het jaarlijks onderhoud van de centrale<br />

Doel 1, werd bij een test vastgesteld dat een<br />

elektrische beveiliging kon leiden tot onterechte<br />

uitschakeling van een aantal ventilatoren. De<br />

nodige correctieve acties worden genomen.<br />

Deze afwijking heeft geen enkele invloed gehad op<br />

het welzijn en de gezondheid van de medewerkers,<br />

omwonenden en omgeving noch op de<br />

werking van de installaties.<br />

Dieselmotoren worden gebruikt om elektriciteit<br />

te leveren aan de centrale bij uitval van de<br />

elektrische voeding verzekerd door het uitwendig<br />

elektrisch net. Naar aanleiding van studies over de<br />

werking van deze dieselmotoren werd vastgesteld<br />

dat de aardbevingsbestendigheid van de elektronische<br />

kaarten, die bepaalde opstartwijzes van<br />

deze motoren regelen, niet werd gegarandeerd. Dit<br />

kan de goede werking van deze dieselmotoren in<br />

gevaar brengen. De opstartwijze van de motoren<br />

werd onmiddellijk aangepast. Dit voorval heeft<br />

geen radiologische gevolgen op of buiten de site<br />

gehad.<br />

Afwijking in volume toevoegwater Doel 1/2<br />

Tijdens een interne inspectie op Doel<br />

1/2 is vastgesteld dat het peil van een<br />

watertank iets lager was dan voorgeschreven.<br />

Dit water is nodig om de centrales af<br />

te koelen.<br />

De nodige correctieve acties werden<br />

onmiddellijk genomen.<br />

Deze afwijking heeft geen enkele invloed<br />

gehad op het welzijn en de gezondheid<br />

van de medewerkers, omwonenden en<br />

omgeving noch op de werking van de<br />

installaties.<br />

22<br />

13.01.2010<br />

Doel 1<br />

Niveau 1<br />

05.02.2010<br />

IRE<br />

Niveau 1<br />

08.02.2010<br />

Doel 1<br />

Niveau 1<br />

04.03.2010<br />

Doel 1 / Doel 2<br />

Niveau 1<br />

13.03.2010<br />

Tihange 2<br />

Niveau 1<br />

20.03.2010<br />

Belgoprocess<br />

Niveau 1<br />

13.04.2010<br />

Doel 1 / Doel 2<br />

Niveau 1


Bij een interventie op de ventilatiesystemen van het gebouw voor<br />

nucleaire hulpdiensten van Tihange 3, werd een non-conformiteit<br />

vastgesteld op het pulsie- en extractiesysteem. Normaal wordt<br />

de ventilatie verzekerd door drie identieke systemen waarvan er<br />

één permanent draait terwijl de twee andere in reserve staan. In<br />

dit geval waren beide reserve-systemen niet beschikbaar hoewel<br />

de regels eisen dat er minstens één van de 2 beschikbaar is om<br />

eventueel in werking te treden.<br />

Deze niet-conformiteit had geen enkel gevolg maar wijst niettemin<br />

op een fout in de toepassing van de procedure voor periodieke<br />

testen.<br />

Zodra deze situatie ontdekt werd, werden de 2 systemen<br />

onmiddellijk in hun vereiste toestand gebracht. Aansluitend werd<br />

besloten om de testprocedure te verbeteren.<br />

Deze gebeurtenis had geen radiologische gevolgen op of buiten<br />

de site.<br />

Op 18 mei 2010 heeft een verwerker van nucleair<br />

afval tijdens de verwerking van een lot van 7<br />

verzegelde afvalvaatjes, afkomstig van een bedrijf<br />

in Dendermonde, twee anomalieën vastgesteld.<br />

Volgens de documenten zouden deze vaatjes elk<br />

een kleine radioactieve bron bevatten (Am-241 met<br />

een activiteit van 11.1 GBq per bron). Bij de controle<br />

van de inhoud bleek echter dat in één van de vaatjes<br />

geen bron aanwezig was en dat in een ander vaatje<br />

een bron zat waarvan de activiteit beduidend lager<br />

was dan aangekondigd (nl. 1.11 GBq i.p.v. 11.1<br />

GBq). Het FANC werd hiervan op de hoogte gesteld<br />

op 20 mei en heeft onmiddellijk een onderzoek<br />

gestart om meer duidelijkheid te verkrijgen omtrent<br />

de ontbrekende bron. Tot op heden werd de bron nog<br />

niet teruggevonden.<br />

Bij doorgang van een vrachtwagen met een lading<br />

schroot bij een schroothandelaar, uitgerust met<br />

een meetpoort voor de detectie van radioactief<br />

materiaal, werd een alarm vastgesteld.<br />

Het schroot was afkomstig van de afbraakwerken<br />

van de suikerfabriek van Moerbeke-Waas. (ISCAL<br />

Sugar). Het FANC werd onmiddellijk door de eigenaar<br />

van de meetpoort op de hoogte gebracht .<br />

In de lading werd een onbeschadigde radioactieve<br />

bron Cs-137 met een activiteit van ongeveer 1220<br />

MBq teruggevonden. De bron werd vakkundig<br />

verpakt en is intussen opgehaald en veilig<br />

opgeborgen.<br />

Er werd, gezien de bron intact was, geen enkele<br />

contaminatie vastgesteld.<br />

Vorige week heeft een technieker vastgesteld<br />

dat een pomp uit dienst werd genomen voor<br />

onderhoud voor een periode die de specifi caties<br />

overschreed. Deze pomp dient om dieselbrandstof<br />

van het hoofdreservoir naar het reservoir<br />

voor dagelijks gebruik te voeren. Dit reservoir<br />

voor dagelijks gebruik voedt een dieselmotor<br />

die dient voor de productie van electriciteit op<br />

een autonome manier, indien dit nodig is. Deze<br />

gebeurtenis had geen radiologische gevolgen op<br />

of buiten de site.<br />

NUCLEAIRE<br />

BASIS-<br />

INRICHTIN-<br />

GEN<br />

De onderzoeksreactor THETIS van de Universiteit van<br />

Gent ligt reeds geruime tijd stil en de brandstofelementen<br />

van deze reactor worden als nucleair afval afgevoerd naar<br />

Belgoprocess. Tijdens het ontladen van de transportcontainer<br />

van deze brandstofelementen in de installaties van<br />

Belgoprocess is één van de elementen losgekomen uit de<br />

grijper die hiervoor voorzien was. De operatoren hebben<br />

de preventieve procedures op een gepaste wijze toegepast<br />

om de val van dit brandstofelement te voorkomen<br />

en er waren dan ook geen gevolgen voor de installatie<br />

en het brandstofelement. Deze gebeurtenis had geen<br />

radiologische gevolgen op of buiten de site.<br />

Tijdens een controle, voorafgaand aan het<br />

onderhoud van het cyclotron, werd een radioactief<br />

stukje metaal gevonden vlak bij de uitgang van<br />

de gecontroleerde zone, buiten de bunker van het<br />

cyclotron. Dit stukje metaal, afkomstig van een van<br />

de vensters van het bestralingsdoelwit, werd niet<br />

gedetecteerd tijdens een vorig onderhoud en werd<br />

onmiddellijk geïsoleerd. Deze gebeurtenis had<br />

geen radiologische gevolgen voor de andere delen<br />

van de site of buiten de site.<br />

Tijdens de analyse van de snelheidsmetingen van<br />

één van de pompen van het primair circuit, bleek<br />

dat één van de snelheidsindicatoren defect was.<br />

Dit veroorzaakte een fout in de berekening van<br />

sommige van de beschermingsdrempels van de<br />

reactor, echter zonder een merkbaar gevolg op het<br />

vlak van de veiligheid. De gebrekkige uitrusting<br />

werd vervangen.<br />

Deze gebeurtenis had geen radiologische gevolgen<br />

op of buiten de site.<br />

19.04.2010<br />

Tihange 3<br />

Niveau 1<br />

07.05.2010<br />

BP<br />

Niveau 1<br />

18.05.2010<br />

Bedrijf te Dendermonde<br />

Niveau 1<br />

09.06.2010<br />

BetaPlus Pharma<br />

Niveau 1<br />

10.06.2010<br />

ISCAL Sugar<br />

Niveau 1<br />

10.06.2010<br />

Tihange 2<br />

Niveau 1<br />

13.07.2010<br />

Tihange 2<br />

Niveau 1<br />

23


FANC<br />

JAAR-<br />

VERSLAG<br />

2010<br />

Belgonucleaire heeft in het verleden MOX-splijtstof geproduceerd die<br />

bestemd was voor Belgische en buitenlandse kerncentrales. Deze inrichting<br />

is momenteel in ontmanteling. Op donderdag 22 juli 2010 is er tijdens het<br />

behandelen van een verpakking in een stockageruimte voor splijtstoffen, een<br />

scheur ontstaan in het omhulsel van de verpakking en is een verspreiding van<br />

het splijtbaar materiaal in het lokaal opgetreden. Dit lokaal voor de opslag van<br />

splijtstof is gescheiden van de zones waar de ontmanteling gebeurt. Twee personen<br />

in het lokaal raakten besmet op de huid, maar deze werden na externe<br />

ontsmetting en controle besmettingsvrij verklaard. De splijtstof werd opnieuw<br />

verpakt en het lokaal zal na reiniging van de besmetting terug vrijgegeven<br />

kunnen worden. Het FANC en Bel V hebben zich ter plaatse begeven en volgen<br />

de evolutie en het beheer van het voorval op. Het voorval had geen impact op<br />

de bevolking of het milieu.<br />

Tijdens de vermogenstijgingsfase van de kerncentrale Doel<br />

3, werd, naar aanleiding van een controle, vastgesteld dat de<br />

luchtvochtigheid in een technische ruimte de toegelaten limiet<br />

had overschreden.<br />

De correctieve acties werden genomen om de luchtvochtigheid<br />

naar een aanvaardbare waarde terug te brengen.<br />

Deze gebeurtenis heeft geen enkele invloed gehad op de<br />

werknemers, de bevolking of de omgeving.<br />

Tijdens een controle werd er een niet-conformiteit vastgesteld<br />

bij de herladingsoperaties van de kernbrandstof van Tihange<br />

3, die was stilgelegd in het kader van het voorziene periodieke<br />

onderhoud.<br />

Bij de start van deze operaties, die onder water gebeuren, bleek<br />

dat de watercirculatie, zelfs al was deze ruimschoots voldoende,<br />

niet voldeed aan de optimale voorwaarden. Het vereiste debiet<br />

voor deze watercirculatie werd onmiddellijk na deze vaststelling<br />

hersteld.<br />

Deze gebeurtenis had geen radiologische gevolgen op of buiten<br />

de site.<br />

Tijdens het jaarlijks onderhoud van de centrale<br />

Doel 3, werd bij een test vastgesteld dat enkele<br />

afsluiters niet voldeden aan de dichtheidscriteria.<br />

De nodige correctieve acties werden onmiddellijk<br />

genomen. Deze gebeurtenis had geen radiologische<br />

gevolgen op of buiten de site.<br />

MDS Nordion gebruikt Iridium-192 als radioactieve<br />

bron in industriële gammagrafi e en voor<br />

het produceren van medische naalden voor<br />

curietherapie. Tijdens een routineactiviteit werd<br />

een werknemer, die werkzaam is in de zone waar<br />

de bronnen met Ir-192 worden gemaakt, lichtjes<br />

besmet en er werd eveneens een besmetting<br />

vastgesteld in het laboratorium. Na controle mocht<br />

de werknemer zijn werkzaamheden hervatten.<br />

De decontaminatie activiteiten werden opgestart.<br />

Ook werden maatregelen genomen om in de<br />

toekomst dergelijke incidenten te voorkomen.<br />

Deze gebeurtenis had geen radiologische gevolgen<br />

op of buiten de site.<br />

Ten gevolge van een anomalie die ontdekt werd<br />

in een productieproces, heeft het IRE dit proces<br />

tijdelijk gestopt en zijn programma voor de<br />

transferts van radioactieve vloeistoffen aangepast.<br />

Tijdens de voorbereidende operaties voor een<br />

dergelijke transfert, werd een klein lek op een<br />

niveaumeter vastgesteld. Het gelekte volume<br />

is zeer klein en gebeurde volledig binnen de<br />

gecontroleerde zone. De nodige maatregelen<br />

werden onmiddellijk genomen. Deze gebeurtenis<br />

had geen enkel gevolg op de gezondheid van de<br />

bevolking en werknemers, noch op het leefmilieu.<br />

Tijdens de heropstart van de kerncentrale<br />

Tihange 3 (na een periodieke<br />

stop voor onderhoud en herlading<br />

van brandstof elementen) vond er een<br />

automatische stop plaats. Vanaf dat<br />

ogenblik werden de drie pompen van<br />

de hulpvoedingswaterkring van de<br />

stoomgeneratoren in gebruik genomen.<br />

Eén van de drie pompen werd echter<br />

onmiddellijk stilgelegd als gevolg van<br />

een te hoge snelheid.<br />

De pomp werd geinspecteerd en één<br />

uur later terug in gebruik genomen.<br />

Deze gebeurtenis heeft geen enkele<br />

invloed gehad op de werknemers, de<br />

bevolking of de omgeving.<br />

24<br />

19.07.2010<br />

Doel 3<br />

Niveau 1<br />

22.07.2010<br />

Belgonucleaire<br />

Niveau 1<br />

22.07.2010<br />

MDS-Nordion<br />

Niveau 1<br />

22.07.2010<br />

Doel 3<br />

Niveau 1<br />

27.09.2010<br />

IRE<br />

Niveau 1<br />

08.10.2010<br />

Tihange 3<br />

Niveau 1<br />

31.10.2010<br />

Tihange 3<br />

Niveau 1


Een transfer van een beperkte hoeveelheid<br />

fi ssiel materiaal naar een handschoenkast<br />

in de gecontroleerde zone van het gebouw<br />

LHMA werd uitgevoerd zonder de uitbatingsvoorwaarden<br />

van deze handschoenkast te<br />

controleren. In deze handschoenkast is het<br />

immers niet toegelaten fi ssiel materiaal in te<br />

brengen. De algemene limiet vanaf dewelke<br />

het kritikaliteitsrisico nagekeken moet<br />

worden, werd echter nooit overschreden. Na<br />

vaststelling van deze gebeurtenis werden de<br />

betrokken monsters uit de handschoenkast<br />

verwijderd.<br />

Deze gebeurtenis heeft geen enkele invloed<br />

gehad op de werknemers, de bevolking of<br />

de omgeving.<br />

Tijdens het jaarlijks onderhoud van de eenheid<br />

Doel 1 werd bij een test vastgesteld dat de<br />

elektrische voeding van een ventilatiesysteem<br />

langer dan voorzien onbeschikbaar bleef. De<br />

nodige correctieve acties werden genomen om dit<br />

probleem te verhelpen.<br />

Deze afwijking heeft geen enkele invloed gehad op<br />

het welzijn en de gezondheid van de medewerkers,<br />

omwonenden en omgeving noch op de<br />

werking van de installaties.<br />

Naar aanleiding van een automatische stop van de<br />

kerncentrale Doel 4 werden de drie pompen van<br />

de hulpvoedingswaterkring van de stoomgeneratoren<br />

in gebruik genomen. Eén van deze drie<br />

pompen werd echter na korte tijd uitgeschakeld<br />

als gevolg van een te hoge snelheid.<br />

De pomp werd onderzocht en kon onmiddellijk<br />

terug beschikbaar gemaakt worden.<br />

Deze gebeurtenis heeft geen enkele invloed gehad<br />

op de werknemers, de bevolking of de omgeving.<br />

De INES schaal is enkel te beschouwen<br />

als een hulpmiddel voor de communicatie<br />

naar het publiek en de media om de<br />

ernst van een nucleaire gebeurtenis qua<br />

veiligheid eenvoudiger te kunnen situeren.<br />

De INES-schaal is dus geen middel<br />

om de veiligheid van een nucleaire installatie<br />

te evalueren en mag dus ook niet<br />

gebruikt worden om de veiligheid van<br />

verschillende installaties in eigen land<br />

of buitenland te vergelijken.<br />

NUCLEAIRE<br />

BASIS-<br />

INRICHTIN-<br />

GEN<br />

Tijdens het jaarlijks onderhoud van de eenheid<br />

Doel 1 werd bij een controle vastgesteld dat een<br />

overlastbeveiliging van de polaire brug verkeerd<br />

ingesteld was.<br />

De nodige acties werden genomen om dit<br />

probleem te verhelpen.<br />

Deze afwijking heeft geen enkele invloed gehad op<br />

het welzijn en de gezondheid van de medewerkers,<br />

omwonenden en omgeving noch op de<br />

werking van de installaties.<br />

Tijdens het jaarlijks onderhoud van de centrale<br />

Doel 1, werd bij een test vastgesteld dat enkele<br />

penetratieafsluiters van het reactorgebouw niet<br />

voldeden aan de dichtheidscriteria.<br />

De nodige correctieve acties werden onmiddellijk<br />

genomen.<br />

Deze afwijking heeft geen enkele invloed gehad op<br />

het welzijn en de gezondheid van de medewerkers,<br />

omwonenden en omgeving noch op de<br />

werking van de installaties.<br />

Tijdens de transfer van radioactief vloeibaar afval<br />

van de transportcontainer naar de handschoenkast<br />

waar de verwerking van dit afval dient te gebeuren,<br />

werd een klein lek vastgesteld in een afsluitkraan.<br />

Het gelekte volume was zeer klein en gebeurde<br />

volledig binnen de gecontroleerde zone.<br />

De transfer werd onmiddellijk gestopt en het lek<br />

werd gedicht.<br />

Deze gebeurtenis had geen gevolgen voor de<br />

gezondheid van de werknemers en bevolking,<br />

noch voor het leefmilieu.<br />

15.11.2010<br />

SCK-CEN<br />

Niveau 1<br />

24.11.2010<br />

Doel 1<br />

Niveau 1<br />

01.12.2010<br />

Doel 1 / Doel 2<br />

Niveau 1<br />

06.12.2010<br />

Doel 1<br />

Niveau 1<br />

15.12.2010<br />

Doel 4<br />

Niveau 1<br />

16.12.2010<br />

BP<br />

Niveau 1<br />

25


FANC<br />

JAAR-<br />

VERSLAG<br />

2010<br />

26<br />

Algemeen beheer<br />

en berging afval<br />

Advies van het FANC<br />

over het afvalplan van NIRAS<br />

In juni 2010 heeft NIRAS een ontwerp van afvalplan<br />

opgesteld, evenals een evaluatie van de milieu-impact<br />

(MER) van dit plan.<br />

Overeenkomstig de wet van 13 februari 2006 dient<br />

de auteur van dit plan deze documenten voor advies<br />

aan een adviescomité voor te leggen, evenals aan<br />

de Federale Raad voor Duurzame Ontwikkeling en<br />

de gewestregeringen. Artikel 12 van deze zelfde wet<br />

biedt de mogelijkheid aan de auteur van het plan om<br />

het advies te vragen van elke andere instantie die hij<br />

nuttig acht. Het is in dit verband dat NIRAS het advies<br />

van het FANC heeft gevraagd.<br />

Het advies van het FANC heeft betrekking op de aspecten<br />

inzake de radiologische en nucleaire veiligheid<br />

van het beheer van het radioactief afval. Het moet in<br />

zijn geheel worden gelezen om goed geïnterpreteerd<br />

te kunnen worden.<br />

Het advies van het FANC werd aan NIRAS binnen<br />

de bepaalde termijnen overgemaakt en werd op de<br />

website van het FANC gepubliceerd. Op basis van de<br />

ontvangen adviezen en de resultaten van de publieke<br />

raadpleging, zal NIRAS het afvalplan en het MER fi -<br />

naliseren zodat deze aan haar voogdijminister kan<br />

worden voorgelegd.<br />

Verderzetting van de prelicensingfase<br />

voor de sites voor de<br />

eindberging van radioactief afval<br />

Het FANC heeft de voorbereiding van de toekomstige<br />

analysefase van de vergunningsaanvragen voor de<br />

sites voor de berging van laagactief en kortlevend<br />

radioactief afval (categorie A), evenals voor het middelen<br />

hoogactief afval (categorie B&C) verder gezet. Deze<br />

voorbereidings- en pre-licensingsfases hebben tot doel<br />

om de haalbaarheid en de vergunbaarheid van de door<br />

NIRAS beoogde concepten te analyseren, evenals<br />

om het vereiste reglementaire kader op te stellen voor<br />

het latere vergunningsproces en leidraden te bepalen<br />

m.b.t. de verwachtingen van de veiligheidsautoriteit<br />

inzake veiligheid en beveiliging van de sites.<br />

Voor categorie A zou deze voorbereidingsfase moeten<br />

voltooid zijn in de herfst van 2011, op het ogenblik<br />

waarop NIRAS van plan is haar vergunningsaanvraagdossier<br />

bij het Agentschap in te dienen.


Vincent NYS<br />

Projectleider oppervlakteberging afval categorie A<br />

ALGEM<strong>EEN</strong> BEHEER<br />

& BERGING AFVAL<br />

INTERVIEW<br />

Vincent Nys is projectleider van het project<br />

oppervlakteberging van afval van categorie<br />

A (kortlevend laag- en middelactief<br />

afval). Het is een veeleisende aangelegenheid want<br />

naast de coördinatie, het verdelen van het werk tussen<br />

de experts, het opvolgen en er richting aan geven<br />

moet hij ook de coherentie van alle documenten in<br />

de gaten houden, zorgen dat er geen blokkades<br />

ontstaan, initiatieven bij de experts stimuleren en<br />

uiteindelijk beslissingen nemen. In een interview geeft<br />

hij een toelichting :<br />

Sinds de ministerraad in 2006 formeel heeft beslist<br />

dat het FANC onder andere een vergunningsprocedure<br />

diende uit te werken voor een bergingsproject<br />

voor radioactief afval van categorie A die<br />

in de gemeente van Dessel zal plaats vinden, zijn<br />

wij gestart met een zeer beperkte groep experts<br />

binnen het Agentschap. Momenteel werken er nu<br />

in de dienst IAABA meer dan 11 personen aan dit<br />

project. Deze snelle expansie was noodzakelijk<br />

omdat dit een zeer belangrijk project is voor de<br />

maatschappij, en dus voor het FANC. Het is n.l. de<br />

eerste keer dat een belangrijke nieuwe inrichting<br />

van klasse 1 zal vergund worden sinds het FANC<br />

is opgericht. Bovendien is het een nieuw type van<br />

inrichting die een grote maatschappelijke gevoeligheid<br />

heeft.<br />

Ook intern is dit een uitdaging, omdat het echt een<br />

interdisciplinair project is waar we met veel dien-<br />

sten op een constructieve wijze samen werken zoals<br />

de dienst Nucleaire Basisinrichtingen en RIAD.<br />

Het dwingt ons ook om intern verbeteringen na te<br />

streven. Het uiteindelijke doel is een synergie van<br />

diverse expertises te bereiken. Het is belangrijk de<br />

ervaring die bijvoorbeeld opgedaan is in klasse I te<br />

gebruiken en te zorgen dat we coherent zijn met de<br />

modaliteiten in de nucleaire sector.<br />

De ontwikkeling van een specifi eke vergunningsprocedure<br />

voor deze soort van inrichting is zeker geen<br />

gemakkelijke taak, rekening houdend met de lange<br />

termijn specifi citeit van een bergingsinstallatie en<br />

omdat er geen precedent bestaat in België. Er wordt<br />

dus intern veel gediscussieerd om de verschillende<br />

fases met betrekking tot het regelgevend kader te<br />

identifi ceren.<br />

Zoals gezegd, gaat het daarenboven om een totaal<br />

nieuwe installatie. In tegenstelling tot de realisatie<br />

van andere klassieke nucleaire installaties heeft<br />

dit project een zeer specifi ek karakter ten gevolge<br />

van het belang van de omgeving in de veiligheidsbenadering.<br />

Elke bergingsinrichting is uniek qua<br />

veiligheidbenadering. De principes blijven dezelfde,<br />

maar hun verwerking is bijna altijd specifi ek.<br />

Daarnaast speelt de perceptie van de belanghebbende<br />

een belangrijke rol. We moeten vertrouwen<br />

opbouwen. Dat is soms moeilijk omdat de ver-<br />

NUCLEAIRE<br />

BASIS-<br />

INRICHTIN-<br />

GEN<br />

27


FANC<br />

JAAR-<br />

VERSLAG<br />

2010<br />

28<br />

wachtingen van de lokale bevolking anders kan<br />

zijn dan die van het FANC. Zij verwachten soms<br />

wijzigingen van het concept, terwijl die vanuit de<br />

veiligheid op lange termijn negatief beoordeeld<br />

kunnen worden. Wij moeten rekening houden met<br />

de legitieme bezorgdheden van de partenariaten<br />

in het kader van de algemene bezorgdheden voor<br />

de veiligheid. We moeten tussen deze twee bezorgdheden<br />

een evenwicht zoeken.<br />

Ook de veiligheidsbenadering van het FANC speelt<br />

een belangrijke rol. Wij wensen de kwaliteit van het<br />

veiligheidsdossier en zijn technische inhoud nog verder<br />

te verbeteren en naar een topniveau te brengen.<br />

Maar ook hier is weinig referentie aanwezig waarop<br />

wij ons kunnen baseren.<br />

Discussies tussen de experts moeten helpen ons<br />

doel te bereiken wat de verbetering van de inhoud<br />

van het veiligheidsdossier betreft. Anderzijds moeten<br />

we vermijden dat we voorschrijvend zijn. Het is onze<br />

bedoeling om een richting aan te geven en creatieve<br />

oplossingen toe te laten zodat er geen blokkades<br />

ontstaan.<br />

Een bijkomend element is dat NIRAS geen zuivere<br />

industriële operator is, maar net zoals het<br />

FANC een agentschap die een regelgevende missie<br />

heeft. NIRAS heeft ook van de ministerraad<br />

een missie opgedragen gekregen. Er dient dus<br />

een nieuwe relatie voor de twee Agentschappen<br />

te worden uitgewerkt, waarin beide partijen hun<br />

eigen missie moeten behouden en met respect<br />

voor elkaars identiteit. Er bestaat in ieder geval<br />

een goede werkrelatie en dat is noodzakelijk om<br />

tot oplossingen te komen.<br />

Intern hebben we in onze dienst een structuur<br />

uitgewerkt die op kennis en ervaring is gebaseerd.<br />

Daarvoor is een zogenaamde Kennis- en Ervaringsgroep<br />

(KEG) opgericht waarin een aantal experts<br />

zetelen die op een specifi ek domein competent<br />

zijn. Elke KEG heeft als doel een technisch gebied<br />

te behandelen. Zo is er bijvoorbeeld een “KEG”<br />

voor de site, design, exploitatie, lange termijn veiligheid<br />

e.d. Deze organisatiestructuur blijkt in de<br />

praktijk voor de voorbereidingsfase een zeer nuttige<br />

tool om kennis onderling te verbreiden en om<br />

kennis te ontwikkelen. De specifi eke kennis is aanwezig<br />

bij meerdere experts, zodat de ervaringen<br />

van de verschillende werkgroepen uitgewisseld<br />

kunnen worden.<br />

Voor het vervolgtraject dat op de behandeling van<br />

de vergunningaanvraag gefocusseerd is, hebben<br />

we een andere organisatiestructuur opgebouwd<br />

om nog effi ciënter te zijn. Dit gebeurt via een ‘team<br />

project’ cel. Het doel van deze cel is een garantie<br />

van coherentie te geven aan de analyse van het<br />

veiligheidsdossier. Op basis van het technisch advies<br />

van de experts zal deze cel garanderen dat<br />

de beslissingen op een gezamenlijke wijze worden<br />

genomen. De fi nale beslissing van het agentschap<br />

zal collectief op basis van een interne kritische<br />

evaluatie gebeuren.


NUCLEAIRE<br />

BASIS-<br />

INRICHTIN-<br />

GEN<br />

29


Wij wensen overleg, gebaseerd op<br />

wederzijds respect, actief luisteren en<br />

DIALOOG<br />

François<br />

JAMAR<br />

Diensthoofd<br />

Nucleaire Geneeskunde,<br />

Universiteitskliniek St-Luc<br />

De instandhouding van een dialoog<br />

o.a. door middel van ‘ronde tafels’ is<br />

belangrijk om tot samenwerking te komen<br />

en het vertrouwen te krijgen van de<br />

medische sector.


2<br />

Vooruitzichten<br />

Gezondheid en leefmilieu<br />

: Patrick Van Der Donckt<br />

Departementshoofd Gezondheid & Leefmilieu<br />

Bescherming van de gezondheid<br />

Toezicht op het grondgebied<br />

Interview : Boris De Handschutter<br />

Projectleider radonactieplan<br />

32<br />

35<br />

41<br />

44


FANC<br />

JAAR-<br />

VERSLAG<br />

2010<br />

32<br />

GEZONDHEID<br />

EN LEEFMILIEU<br />

VOORUITZICHTEN<br />

Patrick VAN DER DONCKT<br />

Departementshoofd Gezondheid & Leefmilieu<br />

A<br />

ls we de gemiddelde blootstelling aan<br />

ioniserende straling in België in ogenschouw<br />

nemen, zien we dat de medische<br />

sector (43%) en de natuurlijke straling (50%) de<br />

belangrijkste oorzaken zijn. We zijn in het departement<br />

daarom op deze twee niveaus actief en geven<br />

prioriteit om de impact van mogelijke blootstellingen<br />

te verminderen en proactief actie te ondernemen<br />

uitgaande van een ALARA-bewustzijn door middel<br />

van het ontwikkelen van een constructieve dialoog<br />

met de betrokken doelgroepen en de ontwikkeling<br />

van een netwerk dat ons toelaat een ‘safety culture’<br />

te promoten.<br />

Een belangrijke bron van natuurlijke straling is radon,<br />

een radioactief gas dat bij veelvuldige blootstelling<br />

een negatieve impact op de gezondheid kan hebben.<br />

Het radonactieplan streeft ernaar om de collectieve<br />

radonblootstelling van de bevolking te verminderen.<br />

In de komende jaren zullen de informatie- en meetcampagnes<br />

worden voortgezet en wordt er verder<br />

gewerkt aan de samenwerking met de beroepsverenigingen<br />

van de bouwsector, de gewesten, de<br />

provincies en de gemeenten teneinde de strategie<br />

te implementeren.<br />

Zoals eerder gezegd, is de medische sector een<br />

belangrijk speerpunt in het departement. De geregistreerde<br />

vorderingen op het gebied van de medische<br />

beeldvorming hebben de weg vrijgemaakt<br />

voor minder invasieve behandelingen ; in bepaalde<br />

gevallen laat de medische beeldvorming, gekoppeld<br />

aan nieuwe chirurgische technieken, het toe<br />

om zware chirurgische ingrepen te vermijden, maar<br />

het gevolg daarvan is een grotere blootstelling aan<br />

ioniserende straling. Bij veelvuldige inzet van CT’s,<br />

contrastradiologie, mammografi e e.d. wordt de<br />

patiënt aan ioniserende straling blootgesteld, wat<br />

een risico kan betekenen. Deze medische toepassingen<br />

zijn bijzonder belangrijk voor de diagnose<br />

en behandeling, maar er is een stijgende tendens<br />

van de medische dosissen waar te nemen door<br />

de technische evoluties in de gezondheidszorg<br />

en de toegankelijkheid ervan. Diverse campagnes<br />

worden dan ook door het FANC geïnitieerd bij de<br />

betrokken medici om het rechtvaardigings- en optimalisatieprincipe<br />

toe te passen en te wijzen op de<br />

gevoeligheid van bepaalde groepen (ongeboren<br />

kind, kinderen) om de totale dosisbelasting zo laag<br />

als redelijkerwijze mogelijk te houden. Het is onze<br />

strategie om door middel van meer transparantie<br />

en een betere samenwerking de impact van de<br />

mogelijke blootstellingen te verminderen.<br />

Er zijn de afgelopen tijd sensibiliserings-/ regularisatiescampagnes<br />

geïnitieerd ten behoeve van<br />

dierenartsen en tandartsen. Momenteel wordt er<br />

gestart met een regularisatiecampagne gericht op de<br />

connexisten. Dit is een omvangrijke doelgroep van<br />

circa 6000 specialisten waaronder o.m. cardiologen,


neurochirurgen, gastro-enterologen en interventieradiologen<br />

die verrichtingen doen waarvan de dosis<br />

heel hoog ligt.<br />

Prioriteit voor de komende jaren wordt gegeven aan<br />

een complementair controle- en inspectiebeleid in<br />

deze sector.<br />

We gaan enerzijds het inspectiebeleid herdefi niëren<br />

in functie van de nieuwe criteria gebaseerd op het<br />

risico verbonden met de uitbating, zodat de actie<br />

van het FANC nog meer in lijn zou komen te liggen<br />

met zijn missie en, anderzijds, zodat er kan worden<br />

nagedacht over de wijze waarop het FANC doeltreffender<br />

zou kunnen communiceren op het niveau<br />

van de ziekenhuizen zodat onze boodschap nog<br />

verder verspreid wordt en onze zichtbaarheid nog<br />

toeneemt. Concreet betekent dit dat er systematisch<br />

fysieke bezoeken worden afgelegd en gerichte<br />

steekproeven worden afgenomen en nieuwe soorten<br />

opleidingen /interacties met de sector kunnen<br />

worden georganiseerd.<br />

Het vigilantiesysteem van incidentmeldingen voor de<br />

nucleaire geneeskunde en de radiologie zal verder<br />

worden uitgebouwd.<br />

van deze stations kan o.a. de radioactiviteit in de<br />

waterzuiveringstations worden opgemeten. Er bestaat<br />

een vermoeden dat deze radioactiviteit afkomstig<br />

is van de gezondheidsinstellingen. Door<br />

deze metingen krijgen we een duidelijker beeld<br />

van de radiologische impact van de lozingen in de<br />

gezondheidssector.<br />

Naast de natuurlijke radioactiviteit in het leefmilieu<br />

zijn er talrijke industriële sectoren die gebruik maken<br />

van laagradioactieve stoffen die vaak in de residu’s<br />

worden teruggevonden. Doelstelling is een uitbreiding<br />

van het toezicht rondom deze industrieën en<br />

hun bergingsplaatsen voor deze residu’s.<br />

GEZOND-<br />

HEID EN<br />

LEEFMILIEU<br />

De vernieuwing van het TELERAD-netwerk biedt<br />

opportuniteiten om in de toekomst meer proactief<br />

te reageren. Zo voorziet de vernieuwing in de installatie<br />

van verplaatsbare spectrometriestations<br />

voor metingen in een waterig milieu. Met behulp<br />

33


Wij onderhouden met al onze<br />

stakeholders eerlijke en<br />

CONSTRUCTIEVE<br />

RELATIES<br />

Wij kunnen niet produceren en werken<br />

zonder de veiligheid in acht te nemen.<br />

De rol van het FANC is hierbij essentieel.<br />

Het heeft hierbij een adviserende rol,<br />

maar daarnaast verwachten wij informatie<br />

en feedback voor en na inspecties.<br />

Vincent<br />

LUYCKX<br />

General Manager<br />

Stegerenics


Bescherming<br />

van de gezondheid<br />

4. Medische stralingsfysica<br />

5. Radionuclidentherapie<br />

6. Vorming en administratieve vereenvoudiging<br />

dosis met zich meebrengen. In België is 43% van de<br />

ioniserende straling waar wij aan blootstaan afkomstig<br />

van de toepassingen in de medische sector.<br />

GEZOND-<br />

HEID EN<br />

LEEFMILIEU<br />

De respons op de oproep tot deelname aan deze<br />

werkgroepen was zeer groot en de verstandhouding<br />

binnen de groepen was van dien aard dat er op relatief<br />

korte termijn aanzienlijke vooruitgang kon worden<br />

geboekt in dit domein.<br />

Het creëren van een groter bewustzijn bij zowel de radioloog<br />

als de patiënt, met het oog op een aangepast,<br />

gerechtvaardigd inzetten van deze technieken om zo<br />

de dosis voor de patiënt globaal te verminderen, vormt<br />

een speerpunt in de aanpak van het FANC.<br />

Ronde tafels<br />

Nucleaire Geneeskunde<br />

Naar aanleiding van de Rondetafel Nucleaire Geneeskunde<br />

gingen in 2010 zes multidisciplinaire werkgroepen<br />

van start om oplossingen te zoeken voor een reeks<br />

specifi eke problemen binnen deze sector :<br />

1. Kwaliteitsbeheer en klinische audits<br />

2. Incidentmeldingen<br />

3. Justifi catie en optimalisatie<br />

Radiologie<br />

Tijdens een “Rondetafel Patiëntdosis in de radiologie”,<br />

die doorging op 26 juni 2010, stelde het Agentschap<br />

per type van onderzoek de eerste Belgische diagnostische<br />

referentieniveaus voor radiologische centra voor<br />

aan de betrokken stakeholders. Dit was een belangrijke<br />

stap in het optimaliseren van de dosis voor de patiënt<br />

in relatie tot het beoogde resultaat. Tot hiertoe waren er<br />

weinig objectieve gegevens beschikbaar waarop een<br />

radioloog zijn beoordeling van de toegediende dosis<br />

kon baseren. De referentieniveaus bieden de mogelijkheid<br />

om de door toegediende doses aan patiënten<br />

in een praktijk te toetsen en waar nodig bij te sturen.<br />

Wereldwijd zien we immers een toename van dosissen<br />

afkomstig van medische toepassingen, deels door<br />

overconsumptie, deels door het inzetten van nieuwe,<br />

effi ciëntere diagnosetechnieken, die dikwijls een hoge<br />

De referentieniveaus werden bepaald op basis van de<br />

gegevens verkregen van ongeveer 70% van de radiologische<br />

centra. Het mobiliseren van de radiologische<br />

centra om deel te nemen aan deze gegevensverzameling<br />

was niet altijd evident, vooral omwille van het<br />

grote aantal privé-praktijken. De deelnemende centra<br />

zijn geografi sch min of meer representatief gespreid.<br />

Het FANC heeft intussen ook de eerste stappen gezet<br />

voor de gegevensverzameling die moeten toelaten om<br />

meer specifi eke referentieniveaus te ontwikkelen voor<br />

bvb. de verschillende technologieën en praktijken, en<br />

onderneemt acties naar de centra die tot op heden<br />

geen gegevens hebben doorgestuurd.<br />

35


FANC<br />

JAAR-<br />

VERSLAG<br />

2010<br />

36<br />

Multidisciplinaire werkgroepen<br />

In het kader van de campagne Patient Safety bij de<br />

FOD Volksgezondheid, werden vanuit het Platform<br />

Radioprotectie (FANC, FOD Volksgezondheid, RIZIV)<br />

drie multidisciplinaire werkgroepen opgericht :<br />

1. Uitwerking van guidelines voor het gebruik van medische<br />

beeldvorming<br />

2. Sensibilisering van voorschrijvers en publiek<br />

3. Optimalisatie en accreditatie<br />

Voor deze groepen werden de nodige structurele<br />

contacten voorzien met de groepen rond nucleaire<br />

geneeskunde.<br />

Tekort aan radio-isotopen (RI) voor<br />

medisch gebruik<br />

Sinds de moeilijkheden met de Canadese NRUreactor,<br />

deze van Petten in Nederland en op het<br />

IRE in de zomer van 2008, lijkt de wereld te hebben<br />

ontdekt hoe fragiel de productie van medische<br />

radio-isotopen is, te wijten aan het beperkt aantal<br />

installaties dat deze kan produceren, evenals aan<br />

hun leeftijd en beschikbaarheid. Elk jaar worden<br />

er, hoofdzakelijk in de westerse wereld, 35 miljoen<br />

onderzoeken uitgevoerd. Elk tekort veroorzaakt het<br />

uitstel van diagnoses of behandelingen die gevolgen<br />

hebben voor de volksgezondheid.<br />

Het FANC, van zijn kant, vervult zijn rol van bij het<br />

begin van de productieketen tot aan de toepassing bij<br />

de patiënten en neemt alle nodige maatregelen opdat<br />

het gebruik van de radio-isotopen volgens de beste<br />

regels van de kunst en volgens de beste stralingsbeschermings-<br />

en veiligheidsstandaarden zou verlopen.<br />

Het is evident dat de druk op deze ganse keten om<br />

tekorten te voorkomen, van het FANC vereist dat het<br />

bijzondere aandacht besteedt aan de stabiliteit en de<br />

kwaliteit van het gevoerde beleid.<br />

Het FANC heeft bovendien aan nuttige initiatieven<br />

meegewerkt om de nationale en internationale autoriteiten<br />

op de hoogte te brengen van de risico’s op een<br />

mogelijke concurrentiestrijd tussen de prioriteit voor de<br />

toegang tot de gezondheidszorgen en deze voor de<br />

veiligheid. In dit opzicht is het Canadese voorval een<br />

zeer goede les geweest.<br />

Op een symposium van 7 mei 2010 heeft het FANC<br />

twee artikels voorgesteld met de volgende titels :<br />

• The shortage of medical RI - Implications and initiatives<br />

to develop solutions<br />

• Examples of safety failures in the transport of medical<br />

isotopes<br />

Het FANC is tevens zeer actief geweest in de uitwerking<br />

en goedkeuring van de conclusies van de Europese<br />

Raad over de RI1 waarin met name wordt benadrukt<br />

dat de veiligheid van de installaties niet in het gevaar<br />

mag worden gebracht door de initiatieven die gericht<br />

zijn op het vermijden van een tekort.<br />

We vermelden eveneens dat de door de Europese<br />

Commissie te Luxemburg georganiseerde conferentie<br />

(4-5/5/2010) tot doel had de stand van zaken van de<br />

situatie op te maken en een uiteenzetting hieromtrent<br />

voor te bereiden. Deze uiteenzetting was in augustus<br />

2011 klaar en is onder Belgisch voorzitterschap van<br />

de Raad gegeven. Het FANC heeft aan deze oefening<br />

meegewerkt die tot initiatieven zou moeten leiden die<br />

de situatie structureel moeten oplossen door met name<br />

een Europese aanpak terzake te promoten, zonder<br />

daarom af te zien van de solidariteit met de andere<br />

werelddelen die op de Europese productie rekenen.<br />

Start van Nationale databank<br />

voor vrijwillige registratie<br />

van (bijna)incidenten<br />

Het college der Geneesheren Radiotherapie wil in<br />

samenwerking met de FOD Volksgezondheid, het Nationaal<br />

Kankerplan en het FANC van start gaan met de<br />

creatie van een nationale databank voor de vrijwillige<br />

registratie van (bijna)-incidenten en voor de uitwisseling<br />

van informatie over hun oorzaken en gevolgen.<br />

Doelstelling is om waardevolle informatie te krijgen


over de lacunes in de bestaande systemen. Door ervaringsuitwisseling<br />

en benchmarking kunnen lessen<br />

getrokken worden zodat men gelijkaardige incidenten<br />

in andere radiotherapiecentra kan voorkomen. Tijdens<br />

de meeting die het FANC hierover 3 september 2010<br />

organiseerde met de betrokken stakeholders werden<br />

de volgende conclusies getrokken :<br />

GEZOND-<br />

HEID EN<br />

LEEFMILIEU<br />

• Het melden en analyseren van incidenten is de hoeksteen<br />

van elke lerende organisatie. Bovendien wordt<br />

het vertrouwen dat men in een organisatie heeft,<br />

mede bepaald door een transparante communicatie.<br />

• De veiligheid van de melder en de anonieme uitwisseling<br />

van informatie dient gewaarborgd te zijn<br />

• Desondanks kan een onderzoeksrechter altijd beslag<br />

leggen op informatie. Het niet ruimer delen van een<br />

incident zou ongewild een grotere impact kunnen<br />

hebben dan wanneer er wel transparant gecommuniceerd<br />

wordt. Bovendien bestaat de mogelijkheid<br />

dat het achterhouden van informatie op zich wordt<br />

bestraft.<br />

• Het FANC onderschrijft het ‘no name, no blame, no<br />

shame’ principe<br />

• Naast de vrijwillige melding van (bijna) incidenten,<br />

is er ook een verplichte melding aan het FANC van<br />

signifi cante gebeurtenissen die de gezondheid van<br />

de patiënt in gevaar kunnen brengen conform de<br />

bestaande richtlijnen.<br />

37


FANC<br />

JAAR-<br />

VERSLAG<br />

2010<br />

38<br />

Klinische audits in nucleaire<br />

geneeskunde<br />

Kwaliteitsmanagement in de geneeskunde is een<br />

thema dat de laatste tijd meer en meer op de voorgrond<br />

treedt : de patiënt staat centraal en eist de best<br />

mogelijke zorg. Eén van de manieren om optimale<br />

zorg te garanderen is het systeem van klinische audits.<br />

Dit heeft als voornaamste doel het optimaliseren van<br />

patiëntenzorg. Dit gebeurt door de vergelijking van<br />

lokale procedures met standaardpraktijken.<br />

De Europese richtlijn 97/43 en het Koninklijk Besluit<br />

van 20 juli 2001 (ARBIS) voorzien in de uitvoering van<br />

klinische audits in alle radiologische diensten (radiotherapie,<br />

radiologie en nucleaire geneeskunde).<br />

In de nucleaire geneeskunde is dit systeem vooralsnog<br />

onbestaande.<br />

In overleg met de stakeholders en de andere bevoegde<br />

overheden (FOD VVVL, FAGG en RIZIV), heeft het<br />

FANC een project “klinische audits in de nucleaire<br />

geneeskunde” op poten gezet. Einddoel is het organiseren<br />

van klinische audits uitgevoerd door externe<br />

peer reviewers (vanaf 2013). Voorafgaand krijgen de<br />

diensten nucleaire geneeskunde de tijd zich klaar te<br />

maken voor dit systeem. Bedoeling is dat zij starten<br />

met zelfevaluaties en het uitvoeren van verbeteracties.<br />

Vanaf 1 mei 2012 zal gestart worden met interne klinische<br />

audits uitgevoerd door peer reviewers van het<br />

eigen ziekenhuis. Pas vanaf 1 mei 2013, zullen externe<br />

peer reviewers starten met externe klinische audits.<br />

Eveneens in overleg met de stakeholders en de andere<br />

bevoegde overheden, werd afgesproken deze<br />

zelfevaluaties en klinische audits uit te voeren aan de<br />

hand van het IAEA document getiteld ‘Quality Management<br />

Audits in Nuclear Medicine Practices’ (QUANUM,<br />

2008). Dit document bestaat essentieel uit checklists<br />

van ja/neen vragen aangaande 13 verschillende onderwerpen.<br />

Om de bruikbaarheid van het QUANUM<br />

uit te testen en het om te vormen tot een Belgische<br />

versie B-QUANUM, werd op 1 september 2010 gestart<br />

met een pilootstudie waarbij 18 diensten nucleaire geneeskunde<br />

op vrijwillige basis zelfevaluaties uitvoeren<br />

aan de hand van het QUANUM. Op 3 december 2010<br />

werd een feed back vergadering georganiseerd om<br />

de eerste commentaren en suggesties te verzamelen<br />

en te bespreken.<br />

Expo’s voor dierenartsen<br />

Sinds 2008 voert het <strong>Federaal</strong> Agentschap voor Nucleaire<br />

Controle (FANC) een informatie- en regularisatiecampagne<br />

bij de ruim 5300 dierenartsen in ons<br />

land. Sommigen onder hen maken gebruik van een<br />

vast of mobiel RX-toestel. Doel van het FANC is om<br />

een bewustzijn te creëren waarbij elke onnodige of<br />

niet gerechtvaardigde blootstelling aan ioniserende<br />

straling van de dierenartsen, hun helpers en/of de<br />

eigenaars van zieke (huis)dieren tot een absoluut<br />

minimum beperkt wordt. Dit gebeurt door onder meer<br />

het informeren van dierenarts en –eigenaar(s) of ook<br />

door het aanbieden van gespecialiseerde opleidingen<br />

stralingsbescherming. Daarnaast moeten de in<br />

gebruik zijnde toestellen regelmatig (jaarlijks) gecontroleerd<br />

worden op hun goed, effectief functioneren.<br />

De sector reageert positief : inmiddels zijn al ruim 1400<br />

dierenartsen bekend bij het FANC als gebruiker van RX<br />

toestellen, waarvan een belangrijk deel zich intussen<br />

heeft geregulariseerd of de nodige stappen daartoe<br />

zet. Verder bieden verschillende universiteiten en federaties<br />

intussen opleidingen stralingsbescherming<br />

aan, specifi ek gericht op dierenartsen.<br />

Tijdens de vakbeurzen EXPOVET (Gent, Flanders<br />

Expo op 29, 30 en 31 oktober 2010) en Vétérinexpo<br />

(Marche-en-Famenne op 19, 20 en 21 november 2010),<br />

konden dierenartsen en geïnteresseerden gedurende<br />

de drie dagen op de FANC-stand terecht bij een ex-


pert voor meer informatie. Daar konden ze ook een<br />

sensibiliserende poster voor hun praktijk afhalen en<br />

een exemplaar van de nieuwe gids ‘X-stralen in de<br />

dierengeneeskunde, een goede praktijkgids’.<br />

Tijdens elk van de expo’s bood het FANC een gratis<br />

opleiding ‘Stralingsbescherming’ aan, waarvoor telkens<br />

zo’n 30-tal dierenartsen zich inschreven.<br />

Tandartsencampagne<br />

Eind 2005 startte het FANC een campagne in de<br />

tandheelkundige sector teneinde alle tandartsen<br />

te regulariseren met de nodige vergunningen en<br />

de fysische controle. Deze campagne bestond uit<br />

vele uitdagingen, zoals het identifi ceren van alle<br />

bestaande tandartskabinetten en geïnstalleerde<br />

tandheelkundige röntgentoestellen in België. Uit<br />

initiële vaststellingen bleek dat ongeveer 40% van de<br />

tandartsen niet in orde was met de regelgeving. Met<br />

behulp van de beroepsverenigingen, de provinciale<br />

diensten, het RIZIV en een horizontale medewerking<br />

tussen de diensten van het Agentschap, is het FANC<br />

erin geslaagd om het aantal tandheelkundigen dat<br />

niet in orde is met regelgeving terug te dringen tot<br />

minder dan 1 %. Eind 2010 werden de resterende<br />

dossiers overgedragen aan het RIZIV voor verdere<br />

handhaving, waardoor de behandeling van de tandartsen<br />

in routine is gekomen.<br />

De regularisatiecampagne in de tandheelkunde<br />

heeft, naast het regulariseren van zeer vele tandartsen,<br />

ook onrechtstreeks tot andere initiatieven<br />

geleidt in deze sector : publicatie van twee brochures<br />

in goede praktijk voor tandheelkundige radiologie,<br />

publicatie van een ‘vademecum tandheelkunde’,<br />

harmoniseren van de academische opleiding in stralingsbescherming,<br />

lanceren profi elpagina voor tandheelkunde<br />

op de website van het FANC, publicatie<br />

FANC-besluit van aanvaardbaarheidscriteria voor de<br />

kwaliteitscontrole van tandheelkundige röntgenapparatuur.<br />

Een goede relatie met de stakeholders binnen<br />

de sector tandheelkunde bleek hierbij onontbeerlijk,<br />

en heeft gezorgd voor een duurzame samenwerking<br />

met productieve resultaten.<br />

Crisiscel FANC<br />

Het doel van het project bestaat erin om een crisisruimte<br />

in te richten waar experts van het FANC over<br />

een adequate infrastructuur beschikken tijdens de<br />

behandeling van een crisissituatie, ter ondersteuning<br />

van de experts die deel uitmaken van CELEVAL<br />

en CELMES bij het crisiscentrum (CGCCR) van de<br />

federale overheid. De crisiszaal zal tevens gebruikt<br />

worden voor het coördineren en verzamelen van alle<br />

informatie bij een radiologische crisissituatie waarbij<br />

het nucleair noodplan (PUN-NNP) niet in werking<br />

werd gesteld. De crisisruimte is momenteel volledig<br />

ingericht en beschikt over redundante telefonie<br />

systemen, vergaderfaciliteiten, projectieschermen en<br />

werkstations met alle analyse en modelleringsoftware<br />

zoals momenteel bij het FANC en Bel-V in gebruik.<br />

Tussen FANC en Bel-V zijn bindende afspraken gemaakt<br />

over de wachtrol functies en het gebruik van<br />

de crisisruimte.<br />

GEZOND-<br />

HEID EN<br />

LEEFMILIEU<br />

39


Wij wensen een integere<br />

ONPARTIJDIGE<br />

en betrouwbare organisatie te zijn.<br />

FANC moet in eerste instantie de rol<br />

van belangenbeheerder van het<br />

algemeen nut en het algemeen welzijn<br />

op zich nemen en zich zeer<br />

onafhankelijk opstellen ten opzichte<br />

van de nucleaire lobby.<br />

Eloi<br />

GLORIEUX<br />

Energy, Climate<br />

& Nuclear<br />

Greenpeace


Toezicht<br />

op het grondgebied<br />

Vervanging Telerad netwerk<br />

Het doel van dit project is de vervanging van het volledige<br />

Telerad netwerk en het bijbehorende datacommunicatienetwerk.<br />

In 2010 werd in totaal op 126 locaties de nieuwe data<br />

communicatiestructuur voorbereid. Op 16 juni 2010<br />

werd op het IRE te Fleurus een test-ring geplaatst<br />

met 8 nieuwe spectrometrie meetstations. Op het<br />

SCK te Mol werd op het einde van het kwartaal eveneens<br />

een test-ring geplaatst met in totaal 16 nieuwe<br />

spectrometrie meetstations. Er werd ook een teststation<br />

voor de nieuwe watermeetstations ontvangen<br />

en er werd een eerste reeks van functionaliteittesten<br />

(waaronder een Factory Acceptance Test) succesvol<br />

afgerond. De voorbereiding voor de plaatsing op 6<br />

huidige riviermeetstations werd volledig afgerond en<br />

eveneens kwamen de akkoorden voor de 2 nieuwe<br />

meetstations stroom op- en afwaarts op de Schelde<br />

t.o.v. Kerncentrale Doel tot stand. Een gedetailleerde<br />

studie voor de plaatsing van de mobiele watermeetstations<br />

op waterzuiveringstations werd eveneens<br />

afgerond en alle benodigde voorzieningen hiervoor<br />

werden besteld en/of gefabriceerd. De installatie van<br />

een 4-tal nieuwe agglomeratie/nationale meetstations<br />

(t.b.v. gamma dosis debiet metingen) in de omgeving<br />

van Mol werd succesvol doorgevoerd. Voor de vervanging<br />

van de huidige meteorologische meetbakens<br />

werd een testexemplaar op 23 juni ontvangen en op<br />

het dak van het FANC gebouw geplaatst en werd<br />

onderworpen aan een test programma. Op 30 juni<br />

werd de eerste versie van de aangepaste acquisitie<br />

en presentatie software (Panorama) voor het gehele<br />

Telerad netwerk aangeboden om getest te kunnen<br />

worden alvorens deze in productie te nemen na afloop<br />

van de vakantie periode. Ondanks een aantal<br />

onvoorziene problemen ligt de vernieuwing van het<br />

Telerad netwerk op schema en ruimschoots binnen<br />

de gestelde budgetten.<br />

FANC onderzoekt voedselketen<br />

op radioactiviteit<br />

Binnen het kader van zijn opdrachten initieert het<br />

Agentschap programma’s voor het radiologisch<br />

toezicht op het Belgisch grondgebied. Eén van de<br />

programma’s is gericht op de controle van eetwaren<br />

bestemd voor de menselijke consumptie. Dit gebeurt<br />

via jaarlijkse bemonsteringscampagnes waarbij<br />

eetwaren worden verzameld om hun natuurlijke en<br />

kunstmatige radioactiviteitniveaus te analyseren. Het<br />

FAVV (<strong>Federaal</strong> Agentschap voor de Veiligheid van de<br />

Voedselketen) heeft anderzijds sinds 2000 beslist om<br />

zijn controles op te voeren door bijkomende stalen<br />

van eetwaren te nemen, met als doel hun natuurlijke<br />

(40K) en kunstmatige (134,137Cs) radioactiviteitsniveaus<br />

te bepalen. Het zijn vooral de geïmporteerde<br />

produkten, de dierlijke eetwaren van slachthuizen<br />

en van grote distributiecentra die geviseerd worden<br />

door deze bijkomende controles. De stalen van het<br />

FAVV vormen een aanvulling bij deze die normaal<br />

gezien voor rekening van het FANC genomen en<br />

gemeten werden binnen het kader van het radiologisch<br />

toezichtsprogramma op het grondgebied.<br />

Deze samenwerking maakte trouwens het voorwerp<br />

uit van een kaderconventie die de actiegebieden van<br />

deze twee agentschappen bepaalt en die als doel<br />

heeft om beide inspanningen te optimaliseren om<br />

zodoende de bescherming van de bevolking beter<br />

te kunnen garanderen.<br />

GEZOND-<br />

HEID EN<br />

LEEFMILIEU<br />

41


FANC<br />

JAAR-<br />

VERSLAG<br />

2010<br />

42<br />

Monitoring van radioactieve deeltjes<br />

door bosbranden in Rusland<br />

De branden die Rusland in augustus 2010 teisterden<br />

vormden een bedreiging voor bepaalde in het verleden<br />

besmette zones (door het ongeval te Tsjernobyl<br />

in 1986 of het ongeval in Kyshtym in het zuiden van<br />

de Oeral in 1957) doordat ze zouden kunnen leiden<br />

tot de opdwarreling van radioactieve deeltjes, hoofdzakelijk<br />

Cesium-137, in de atmosfeer. Afhankelijk van<br />

de weersomstandigheden was het steeds mogelijk<br />

dat er besmette luchtdeeltjes in de richting van ons<br />

land waaien. Gezien de geringe hoeveelheid radioactiviteit<br />

en de verdunning veroorzaakt door de afstand,<br />

konden er in ons land slechts zeer zwakke sporen van<br />

radioactiviteit worden gemeten. Ze waren nauwelijks<br />

detecteerbaar door de meetmethodes die klassiek<br />

gebruikt worden voor het radiologisch toezicht op ons<br />

grondgebied en hadden bijgevolg geen gevolgen hebben<br />

voor de gezondheid van de bevolking.<br />

Het FANC volgde de gebeurtenissen aandachtig op<br />

en publiceerde op zijn website statistieken van het<br />

luchtstof.<br />

Metingen IJslandse aswolk toont<br />

geen verhoogde meetwaarden<br />

De aswolk van de IJslandse vulkaan Eyafjallajokull<br />

bevatte radioactieve deeltjes. Deze vinden hun oorsprong<br />

in het uranium en thorium dat van nature in<br />

de aardkorst aanwezig is en dus ook in het magma<br />

waarvan de as afkomstig is.<br />

Omwille van de grote verspreiding van de aswolk zijn de<br />

hoeveelheden radioactieve deeltjes echter zo klein dat er<br />

geen aanleiding was tot ongerustheid. Uit verschillende<br />

onderzoeken die in Europa werden uitgevoerd, bleek<br />

dat er tijdens en na de passage van de aswolk geen<br />

meetbare verhoging was aan radioactieve deeltjes die<br />

het aardoppervlak bereikten, o.m. omwille van de verdunning<br />

in de lucht en de hoogte waarop deze deeltjes<br />

zich bevinden (tussen de 1000 en 2000m).<br />

Vanuit de missie van het FANC om de bevolking te<br />

beschermen tegen radioactiviteit is deze vulkaanuitbarsting<br />

met bijzondere aandacht opgevolgd. Het<br />

FANC controleerde de radioactiviteit aan het aardoppervlak<br />

via het TELERAD meetwerk en via specifi eke<br />

analyses op o.a. grond-, water-, en aerosol (fi jn stof)<br />

stalen. Het FANC heeft de radioactiviteitsanalyses<br />

van de stofdeeltjes (verzameld op fi lters) afkomstig<br />

van deze aerosol-meetstations voor de betreffende<br />

periode (15 tot 22 april 2010) bestudeerd. Er werden<br />

geen verhoogde meetwaarden vastgesteld. Ook de<br />

Telerad-gegevens van die periode toonden geen verhoging<br />

van de gamma dosistempi, noch abnormaliteiten<br />

in de aerosolwaarden (alpha en bêta).<br />

Monitoring van de radiologische<br />

impact op het leefmilieu van<br />

de vroegere en huidige NORMactiviteiten<br />

in België”<br />

In het kader van project “Monitoring van de radiologische<br />

impact op het leefmilieu van de vroegere en<br />

huidige NORM-activiteiten in België”, werden een<br />

aantal NORM-sites onderzocht in de loop van 2010.<br />

Het gaat hier met name over de stortplaatsen van<br />

de fosfaatindustrie : het slibbekken Kepkensberg<br />

van Tessenderlo Chemie, de oude stortplaats van<br />

Hardémont van Prayon-Engis, de stortplaats voor<br />

fosfogips, voordien uitgebaat door Nilefos Chemie<br />

nv te Gent, en bepaalde oude stortplaatsen voor fosfogips<br />

van Prayon-Rupel. Bovendien werd de site van<br />

het metallurgiebedrijf SADACI nv te Gent eveneens<br />

onderzocht. Een gammacartografi e van de betrokken<br />

sites (door de meetresultaten naar een GIS-applicatie<br />

te exporteren) werd uitgevoerd ; tevens werden er een<br />

beperkt aantal stalen van de bodem en het grondwater<br />

genomen, en werd het radon in de bodem en<br />

de uitwasemingen gemeten.


Radoncampagne<br />

Tijdens de laatste drie maanden van 2010 werd een<br />

gedetailleerde radon meetcampagne opgestart in<br />

de gemeenten ten noorden en ten zuiden van de as<br />

Samber-Maas. Het betreft hier zones waar er een potentieel<br />

radonrisico bestaat, maar waar er tot nu toe<br />

onvoldoende meetpunten van radon in woningen ter<br />

beschikking waren. Deze campagne loopt in samenwerking<br />

met het IRISIB en HVS. Ze zal leiden tot een<br />

betrouwbare radoncartografi e van de betreffende zone<br />

(zie ook website). Een technische fi che in verband<br />

met radonpreventie bij nieuwbouw werd uitgewerkt,<br />

en een pilootcampagne van radonmetingen in water<br />

werd opgestart.<br />

GEZOND-<br />

HEID EN<br />

LEEFMILIEU<br />

43


FANC<br />

JAAR-<br />

VERSLAG<br />

2010<br />

44<br />

TOEZICHT <strong>OP</strong> HET<br />

GRONDGEBIED<br />

& NATUURLIJKE<br />

STRALING<br />

INTERVIEW<br />

Boris DE HANDSCHUTTER<br />

Projectleider radonactieplan<br />

Het FANC is gestart met het radonactieplan<br />

in 2005.<br />

Radon is een radioactief gas, dat kleurloos<br />

en reukloos is en wordt gevormd door uranium<br />

aanwezig in de ondergrond. Objectief was om alle<br />

activiteiten die wij uitvoeren rond radon op elkaar af te<br />

stemmen en te zorgen dat dit in één geheel past. Het<br />

doel van het radon actieplan, dat ook tegemoet komt<br />

aan de aanbevelingen door internationale organisaties<br />

zoals de Europese Unie, de Wereldgezondheid<br />

Organisatie en ICPR is het onder controle houden<br />

van de blootstelling aan radon van werknemers en<br />

de bevolking.<br />

Om de aanpak effi ciënt uit te werken was het nodig<br />

eerst het probleem goed te karakteriseren. Dit hebben<br />

we gedaan door het voeren van meetcampagnes<br />

en het uitwerken van een radoncartografi e die de<br />

grootte en de verdeling van de binnenhuis radonconcentratie<br />

op het grondgebied aangeeft.<br />

Natuurlijke radioactiviteit en haar risico’s is iets waar<br />

de bevolking zich weinig van bewust is. Het wordt vrij<br />

makkelijk aanvaard als een natuurlijk fenomeen, als<br />

iets onafwendbaars. Dit in tegenstelling tot radioactiviteit<br />

die ontstaat als gevolg van menselijk handelen,<br />

waarvoor zeer veel angst bestaat. Het besef doen<br />

groeien bij de bevolking dat men zich kan beschermen<br />

tegen radon is een belangrijk objectief van het<br />

radon actieplan.<br />

De laatste jaren zijn er verschillende epidemiologische<br />

studies en rapporten gepubliceerd die zwart op<br />

wit hebben aangetoond dat blootstelling aan radon<br />

een gezondheidsrisico inhoudt. Dit betekent dat het<br />

risico om longkanker te krijgen lineair stijgt met de<br />

radonconcentratie waaraan men wordt blootgesteld.<br />

Het effect is zelfs vastgesteld tot op vrij lage radonconcentraties<br />

van rond de 150 Bq/m³.<br />

Door de geologische kenmerken van de ondergrond<br />

komt er in het noorden van het land minder radon<br />

voor dan in het zuiden. De basis van ons radonactieplan<br />

is daarom gericht op het in standhouden van de<br />

situatie zoals het nu is in de gebieden met een lage<br />

algemene radonconcentratie, en op het bewerkstelligen<br />

van een gelijkaardige situatie in de gebieden<br />

waar nu veel hoge radoncocnentraties voorkomen. In<br />

feite volgen we dus een tweesporenbeleid. Enerzijds<br />

daar waar er geen probleem is, willen we de situatie<br />

zo in stand houden. Hoe doen we dat We volgen<br />

de bouwtrends pro-actief op. Zo willen we vermijden<br />

dat door het gebruik van bepaalde bouwmaterialen<br />

er een probleem ontstaat, of dat wanneer je hyperenergiezuinig<br />

gaat bouwen er door een gebrek aan<br />

ventilatie een toename aan radon is. Anderzijds, daar<br />

waar radon een probleem is, gaan we dit opsporen<br />

en saneren. Naast sanering kunnen we algemene<br />

preventiesystemen toepassen bij nieuwbouw, om zo<br />

ervoor te zorgen dat het radongehalte beperkt blijft.<br />

Op lange termijn leidt dit tot een vermindering van de


adonblootstelling in deze gebieden. Om dit te kunnen<br />

realiseren is er overleg met de bouwsector. We<br />

hebben contact met verantwoordelijken en volgen<br />

de reglementering terzake op.<br />

Het radon actieplan omvat ook een luik communicatie.<br />

Sensibilisering van de werkers en de bevolking is<br />

voor ons een belangrijke doelstelling. Er bestaan n.l.<br />

nog veel misvattingen over radon, terwijl die soms<br />

vrij eenvoudig kunnen worden rechtgezet. Radon<br />

kan namelijk gemakkelijk worden opgespoord door<br />

middel van een radontest. Wanneer een gebouw<br />

een verhoogde radonconcentratie vertoont, wordt<br />

de eigenaar aangespoord om corrigerende maatregelen<br />

te nemen. De campagnes op werkplaatsen<br />

moeten de werkgevers motiveren metingen te doen<br />

en te saneren waar nodig. Voor wat nieuwbouw betreft<br />

worden bouwheren, architecten en aannemers<br />

aangespoord om preventieve maatregelen te nemen,<br />

en wordt er geijverd om in de bouwvoorschriften radonpreventie<br />

op te nemen. Op die manier willen we<br />

op termijn de radonblootstelling in nieuwe woningen<br />

en werkplaatsen sterk terugdringen.<br />

Het radonactieplan wordt uitgevoerd in nauwe samenwerking<br />

met de gewestelijke, provinciale en<br />

gemeentelijke overheden, alsook in samenwerking<br />

met wetenschappelijke organisaties, universiteiten,<br />

en internationale werkgroepen ter zake.<br />

Binnen het kader van de sensibilisering hebben we<br />

recent ook een meetcampagne binnen het FANC<br />

georganiseerd om de bewustwording bij het eigen<br />

personeel hierover te vergroten en de medewerkers<br />

er meer bij te betrekken. De interesse was groot, en<br />

de meetresultaten van deze microcampagne waren<br />

een mooie weerspiegeling van de situatie in België<br />

voor wat betreft de radonverdeling op het grondgebied,<br />

de gemeten concentraties en de kenmerken<br />

van de verschillende meetmethoden.<br />

GEZOND-<br />

HEID EN<br />

LEEFMILIEU<br />

45


We streven naar<br />

CONTINUE<br />

VERBETERING<br />

Ik verwacht van het FANC dat<br />

het de hoogste normen nastreeft<br />

op het gebied van de nucleaire veiligheid<br />

en stralingsbescherming. Door de interne<br />

actie ‘op weg gaar een driesterren<br />

agentschap’ streeft men naar continue<br />

verbetering.<br />

Paul<br />

MEYLEMANS<br />

Head of Unit<br />

DG for Energy


3<br />

Vooruitzichten<br />

Beveiling en Vervoer<br />

: Rony Dresselaers<br />

Departementshoofd Beveiliging & Vervoer<br />

Beveiliging<br />

Interview : Guy Lourtie<br />

Diensthoofd Invoer & Vervoer<br />

Invoer en vervoer<br />

48<br />

49<br />

56<br />

58


FANC<br />

JAAR-<br />

VERSLAG<br />

2010<br />

48<br />

BEVEILIGING<br />

EN VERVOER<br />

VOORUITZICHTEN<br />

Rony DRESSELAERS<br />

Departementshoofd Beveiliging & Vervoer<br />

H<br />

et departement beveiliging en vervoer<br />

staat voor heel wat uitdagingen. Zoals<br />

de generatiewissel binnen ons departement,<br />

omdat een aantal collega’s de volgende jaren<br />

het departement zullen verlaten. Daarom dienen<br />

nieuwe collega’s te worden aangeworven en opgeleid.<br />

Specifieke programma’s zullen hiervoor worden<br />

uitgewerkt daar beveiliging en het transportgebeuren<br />

niet standaard in de basisopleidingen zijn voorzien<br />

en dit gecombineerd met een on the job training. We<br />

zullen ook nieuwe competenties moeten ontwikkelen<br />

voornamelijk in het domein van de beveiliging en<br />

ervoor zorgen dat onze huidige kennis geborgen is.<br />

Welke zijn nu de specifieke uitdagingen op het<br />

vlak van invoer en vervoer<br />

Een eerste uitdaging is de organisatie van een vrij<br />

verkeer van radioactieve goederen wel met dien<br />

verstande dat de huidige safety standaarden worden<br />

behouden en op termijn nog verder verbeterd.<br />

Bovendien dienen de nieuwe maatregelen ivbm de<br />

fysieke beveiliging te worden geïntegreerd in de<br />

transportsector.<br />

We merken ook dat de transportmarkt steeds meer<br />

evolueert naar een kosten gedreven benadering.<br />

Dit zou op termijn kunnen impliceren dat er minder<br />

middelen kunnen worden ter beschikking gesteld<br />

om de competenties in de breedte te ontwikkelen<br />

en men zich eerder gaat plooien op zijn kerntaken.<br />

We dienen waakzaam te zijn om te zorgen dat dit<br />

geen impact heeft op de globale veiligheid van<br />

deze sector.<br />

Langs de andere kant merken we tevens een signifi<br />

cante verhoging van het aantal transporten i.v.m.<br />

de terugkeer van verglaasd of gecompacteerd afval<br />

dat voor een bijkomende werklast zorgt. Voor deze<br />

transporten bestaat ook een grote media aandacht.<br />

Momenteel wordt er ook gewerkt aan een nieuwe<br />

Europese reglementering die is gebaseerd op een<br />

registratie systeem voor transporteurs van radioactieve<br />

materialen. Een eerste evaluatie van dit<br />

Europees initiatief toont aan dat we op termijn 20%<br />

minder vergunningen zullen afl everen maar het accent<br />

zal verschuiven naar het vlak van inspecties en<br />

audits en dit alles in een samenwerkingsverband<br />

met de andere bevoegde buitenlandse overheden.<br />

Buiten dit feit is er ook een noodzaak om de administratieve<br />

last voor de sector te verminderen<br />

waardoor we een werkgroep opstarten om hoofdstuk<br />

VII van het ARBIS te herbekijken.<br />

Transport is naast een nationaal – zeker ook een<br />

internationaal gebeuren. Vandaar de noodzaak om<br />

tevens de volgende jaren internationaal aanwezig<br />

te zijn op diverse fora om te trachten internationale<br />

bindende reglementering te beïnvloeden.<br />

Zowel op het vlak van beveiliging als invoer en<br />

vervoer is er vraag naar meer informatie en dit<br />

zowel onder de vorm van opleidingen als erva-


ingsuitwisselingen. Dit kan door het verder blijven<br />

organiseren van opleidingen en workshops en/of<br />

ronde tafels.<br />

What about nuclear security <br />

Zowel op internationaal als nationaal is er heel wat<br />

beweging op het gebied van nuclear security. Vergelijkbaar<br />

met de impact die het Tchernobyl incident<br />

en de huidige kernramp in Japan had op het vlak<br />

van de safety is het 9/11 incident op het vlak van de<br />

security. Er is tevens de Nuclear Security Summit<br />

van vorig jaar op initiatief van President Obama waar<br />

de 44 deelnemende landen waaronder België hebben<br />

onderschreven om de fysieke beveiliging van<br />

alle nucleaire materialen te verbeteren binnen een<br />

periode van 4 jaar.<br />

Ook op nationaal vlak gebeurt er het nodige. Ons<br />

wetsvoorstel, ingediend in de kamer begin 2010, welke<br />

de basis vormt voor het nieuwe, al lang aangekondigd<br />

wetsontwerp voor de fysieke beveiliging van nucleaire<br />

installaties, materialen en hun vervoer, werd unaniem<br />

aanvaard in het parlement op 17 februari 2011.<br />

Zowel nationaal als internationaal zitten we op een<br />

belangrijk kantelmoment, vandaar ook de recente<br />

beslissing om de structuur van de diensten beveiliging<br />

aan te passen om deze nieuwe uitdagingen beter te<br />

trotseren.<br />

We staan voornamelijk voor 3 belangrijke doelstellingen<br />

namelijk het beëindigen van de nodige reglementaire<br />

kaders voor de fysieke beveiliging van<br />

alle radioactieve materialen. Het aanpassen van de<br />

huidige interne structuur zodat we voorbereid zijn op<br />

de inwerkingtreding van deze reglementaire kaders<br />

en het opvolgen van de evoluties op het domein van<br />

de non proliferatie.<br />

Indien we even inzoomen op de fysieke beveiliging<br />

van nucleaire installaties, materialen en hun vervoer<br />

bestaat dit voornamelijk uit een operationele dienst<br />

beveiliging op poten te zetten met een erkenningsysteem<br />

en uitgewerkt kader van inspecties en controles<br />

in samenwerking van BEL V.<br />

Last but not least is er het Myrrha project en de oppervlakteberging<br />

van afval Cat A waar voor beide zowel<br />

een safeguards approach dient te worden uitgewerkt<br />

in samenwerking met de exploitant, Euratom en het<br />

IAEA als een benadering voor de fysieke beveiliging<br />

van deze nieuwe installatie. Dit in een nauwe samenwerking<br />

met onze collega’s van safety wat ons tevens<br />

de mogelijkheid geeft de synergie tussen security en<br />

safety praktisch uit te werken.<br />

Tenslotte wensen we onze goede kontakten met alle<br />

interne en externe betrokkenen en overheden op het<br />

vlak van beveiliging en vervoer ook in de toekomst<br />

verder te zetten.<br />

Beveiliging<br />

De fysieke beveiliging<br />

van het kernmateriaal<br />

en de nucleaire installaties<br />

Zoals reeds vermeld in het jaarverslag 2009, berust<br />

het toekomstig reglementair kader van de fysieke<br />

beveiliging van het kernmateriaal en de nucleaire<br />

installaties op twee pijlers. Ten eerste : het fysiek<br />

beveiligingsniveau dat de exploitant moet toepassen<br />

op zijn installatie en op het kernmateriaal dat<br />

ze bevat. Ten tweede : de invoering van een systeem<br />

waardoor aan die exploitant de mogelijkheid<br />

BEVEI-<br />

LIGING EN<br />

VERVOER<br />

49


FANC<br />

JAAR-<br />

VERSLAG<br />

2010<br />

50<br />

wordt geboden om zich van de betrouwbaarheid te<br />

verzekeren van de personen die toegang hebben<br />

tot het kernmateriaal, de nucleaire installaties en<br />

documenten.<br />

Het is in de context van deze tweede pijler dat het<br />

FANC een wetsontwerp heeft opgesteld tot wijziging<br />

van de wet van 11 december 1998 betreffende de<br />

veiligheidsmachtigingen, veiligheidsattesten en veiligheidsadviezen<br />

en tot wijziging van de organieke<br />

wet van het FANC van 15 april 1994.<br />

De regering heeft het wetsontwerp bij de Kamer<br />

op 27 april 2010 ingediend en de hoogdringendheid<br />

gevraagd overeenkomstig artikel 80 van de<br />

grondwet. Spijtig genoeg werd de parlementaire<br />

behandeling van dit wetsontwerp onderbroken door<br />

het ontslag van de regering en de ontbinding van<br />

de kamers.<br />

Op 19 november 2010 heeft de Ministerraad zijn<br />

beslissing van 17 juli 2009, krachtens welke de tekst<br />

ter ondertekening van het staatshoofd met het oog<br />

op de indiening ervan bij de Kamer van Volksvertegenwoordigers<br />

mocht worden voorgelegd, bevestigd<br />

en heeft tevens beslist om de toepassing van de<br />

hoogdringendheid te vragen voorzien in artikel 80<br />

van de Grondwet.<br />

Dit ontwerp werd op 11 januari 2011 ingediend.<br />

De operationalisering<br />

van het reglementair kader m.b.t.<br />

de fysieke beveiliging van het<br />

kernmateriaal en de nucleaire<br />

installaties<br />

De uitvoering van het operationaliseringsproject van<br />

het reglementair kader m.b.t. de fysieke beveiliging van<br />

het kernmateriaal is in februari 2010 van start gegaan.<br />

Dit project heeft drie belangrijke doelstellingen :<br />

• Het FANC voorbereiden op het vervullen van zijn verplichtingen<br />

die door de nieuwe regelgeving worden<br />

opgelegd, d.m.v. :<br />

- Zijn structureel kader aan te passen aan de toekomstige<br />

behoeften (personeelsversterking belast<br />

met de nucleaire beveiliging, meer inspanningen<br />

inzake opleiding) ;<br />

- De uitwerking van interne procedures voor het<br />

beheer van nieuwe dossiers (bv. erkenning van<br />

de fysieke beveiligingssystemen voorgesteld door<br />

de exploitanten ; verstrekking van veiligheidsattesten,<br />

enz …), met inbegrip van de toepassing van<br />

de informaticatools die recent op het Agentschap<br />

werden geïntroduceerd.<br />

• Het ontwikkelen van een strategie die gericht is op<br />

de integratie van de controles uitgevoerd in de installaties<br />

door BEL V – fi liaal van het FANC – en de<br />

inspecties van het Agentschap met het oog op de<br />

verifi catie van de naleving van de regelgeving door<br />

de exploitant.<br />

• Het concretiseren van de interactie FANC / exploitanten<br />

door :<br />

- Hen voor te bereiden op het vervullen van de verplichtingen<br />

die hen door de nieuwe regelgeving<br />

worden opgelegd (voorstelling van de reglementaire<br />

teksten, bilaterale informatiebijeenkomsten,<br />

organiseren van rondetafels, enz …) [NB. Bepaalde<br />

van deze activiteiten kaderen niet onmiddellijk in het<br />

operationaliseringsproject maar wel in het ruimere<br />

project van de inspanningen die het Agentschap<br />

zich getroost heeft om de regelgeving te implementeren<br />

] ;<br />

- Hen te helpen het fysiek beveiligingssysteem van<br />

hun nucleaire installatie of hun nucleair vervoerbedrijf<br />

te defi niëren en in te voeren ;<br />

- Gebruiksaanwijzingen voor de exploitanten uit<br />

te werken m.b.t. de meest complexe elementen<br />

van de regelgeving (bv. middelen om zich van<br />

de betrouwbaarheid te verzekeren van personen<br />

die toegang hebben tot kernmateriaal, nucleaire<br />

installaties en documenten, erkenningsdossier van<br />

het fysiek beveiligingssysteem).


De inspecties m.b.t. de waarborgen<br />

De internationale bevoegde instanties, nl. de IAEA<br />

en Euratom, hebben nog in 2010 kunnen vaststellen<br />

dat het kernmateriaal waarvan wordt aangegeven dat<br />

het voor vreedzame doeleinden wordt gebruikt, niet<br />

van deze bestemming is afgeweken en ze hebben<br />

tevens kunnen vaststellen dat er geen kernmateriaal<br />

en evenmin nucleaire activiteiten waren die niet werden<br />

aangegeven.<br />

Deze strikte naleving van onze internationale verplichtingen<br />

inzake de nucleaire non-proliferatie heeft in 2009 de<br />

IAEA de mogelijkheid geboden om op ons grondgebied<br />

zijn programma inzake de geïntegreerde waarborgen<br />

te implementeren. Dit programma is bestemd om zowel<br />

de organisatie te Wenen als de betrokken staat de<br />

mogelijkheid te bieden om te besparen op menselijke<br />

en fi nanciële middelen door het aantal zogenaamde<br />

“routine-inspecties” te beperken. De resultaten van de<br />

toepassing van de geïntegreerde waarborgen in België<br />

vertalen zich in een duidelijke afname (meer dan 50%) van<br />

de veiligheidscontrole-inspecties in onze kerncentrales.<br />

Het beperkt aantal bijkomende toegangen is tevens<br />

een positieve indicator van de betrouwbaarheid van<br />

België inzake non-proliferatie.<br />

Het dient gemeld te worden dat er zich in 2010 twee<br />

incidenten hebben voorgedaan bij de inspecties m.b.t.<br />

de waarborgen van de IAEA en Euratom waardoor het<br />

internationaal inspectoraat werd verhinderd om ten volle<br />

de doelstellingen inzake de waarborgen te bereiken. In<br />

een van de gevallen was het door de besmetting van<br />

een lokaal niet mogelijk om de jaarlijkse fysieke inventaris<br />

op te maken van het in de installatie aanwezige<br />

kernmateriaal. In het andere geval kon de inhoud van<br />

vier containers niet geverifi eerd worden door problemen<br />

met het design van deze containers en het door de IAEA<br />

opgestelde controlemateriaal. Een intens overleg tussen<br />

de IAEA, Euratom en het FANC werd georganiseerd om<br />

een oplossing voor deze problemen te vinden.<br />

SOORT INSTALLATIE<br />

JAAR<br />

2008 2009 2010<br />

Complementary Access 2 2 2<br />

Power reactors 45 43 19<br />

2008<br />

2009<br />

2010<br />

BEVEI-<br />

LIGING EN<br />

VERVOER<br />

De tamelijk aanzienlijke afname van de routine-inspecties<br />

in de installaties voor de vervaardiging van<br />

brandstof is gedeeltelijk te wijten aan de toepassing<br />

van de geïntegreerde waarborgen maar vooral aan<br />

de ontmanteling van Belgonucléaire (fabriek voor de<br />

vervaardiging van MOX).<br />

Research reactors and<br />

critical assemblies<br />

26 29 28<br />

Fuel fabrication plants 39 36 30<br />

Independent storage 32 30 30<br />

Other installations 18 18 20<br />

TOTAAL 162 158 129<br />

Complementary Access<br />

Power reactors<br />

Research reactors and critical assemblies<br />

Fuel fabrication plants<br />

Independent storage<br />

Other installations<br />

51


FANC<br />

JAAR-<br />

VERSLAG<br />

2010<br />

52<br />

De veiligheidsattesten<br />

Overeenkomstig de wet van 11 december 1998 betreffende<br />

de veiligheidsmachtigingen, veiligheidsattesten<br />

en veiligheidsadviezen, zoals gewijzigd door de wet<br />

van 3 mei 2005, is de directeur-generaal van het FANC<br />

gemachtigd om veiligheidsattesten te verstrekken aan<br />

personen die - in het kader van hun beroep - op korte<br />

termijn toegang dienen te hebben tot een kerninstallatie.<br />

In 2010 heeft het FANC 8129 veiligheidsattesten afgeleverd.<br />

Deze cijfers getuigen van een afnemende vraag<br />

naar veiligheidsattesten. In 2009 werden er inderdaad<br />

9386 aanvragen ingediend en in 2008 was dit aantal<br />

bijna gelijklopend (9383).<br />

Op dit ogenblik is het moeilijk om deze afname met<br />

zekerheid te verklaren, maar ze is ongetwijfeld, op zijn<br />

minst gedeeltelijk, te wijten aan de sensibiliseringscampagne<br />

die het FANC voert bij de verantwoordelijken<br />

voor kerninstallaties om langs deze weg de bedrijven<br />

die werken of diensten verstrekken ertoe te brengen<br />

om een veiligheidsmachtiging aan te vragen voor hun<br />

personeelsleden die regelmatig toegang tot kerninstallaties<br />

moeten hebben.<br />

Workshop en rondetafel<br />

De workshop gewijd aan de responscapaciteiten in<br />

geval van een nucleair beveiligingsincident of –ongeval<br />

werd in februari 2010 gehouden. Naast de exploitanten<br />

waren hierop talrijke vertegenwoordigers van<br />

de federale politie en de gemeentelijke en provinciale<br />

entiteiten aanwezig.<br />

Na de werkzaamheden bleek duidelijk dat een samenwerking<br />

tussen de verschillende actoren noodzakelijk<br />

was. Hiertoe werden de exploitanten verzocht<br />

opnieuw contact op te nemen met de bevoegde<br />

politiediensten, evenals met de betrokken gemeentelijke<br />

en provinciale autoriteiten zodat, enerzijds,<br />

de interventiemodaliteiten geoptimaliseerd konden<br />

worden en, anderzijds, de tijd die tussen het incident<br />

of ongeval en het ter plaatse aankomen van<br />

de politiediensten verstrijkt, zo kort mogelijk kon<br />

worden gehouden. Daarnaast heeft het FANC zich<br />

geëngageerd om de aandacht van de Minister van<br />

Binnenlandse Zaken op deze thematiek te vestigen<br />

en om haar voor te stellen de ter zake dienende<br />

ministeriële omzendbrief die werd uitgegeven na<br />

de aanslagen van 11 september 2001, te heractualiseren.<br />

Het FANC heeft een schrijven in die zin aan<br />

de Minister van Binnenlandse Zaken gericht, maar<br />

omwille van het ontslag van de regering was het in<br />

2010 niet mogelijk om aan dit verzoek een concreet<br />

gevolg te geven.<br />

In mei 2010 heeft het FANC een rondetafel georganiseerd<br />

over de referentiedreiging voor de Belgische<br />

nucleaire sector (sectoriële DBT). Het OCAD heeft<br />

de resultaten van zijn analyse aan de exploitanten<br />

voorgesteld. Deze werden, op basis van de elementen<br />

van de sectoriële DBT, verzocht om vanaf nu hun<br />

exploitant-DBT te bepalen (mogelijke geloofwaardige<br />

agressoren, modus operandi, motivatie, actiecapaciteiten,<br />

aantrekkelijke doelwitten …). Dit vormt een van<br />

de hoekstenen van het fysiek beveiligingssysteem dat<br />

ze zullen moeten invoeren. Deze exploitant-DBT moet<br />

vervolgens door het FANC worden goedgekeurd binnen<br />

de globale context van de erkenningsprocedure<br />

voor de fysieke beveiligingsystemen voor de nucleaire<br />

installaties en vervoerbedrijven die door de toekomstige<br />

regelgeving m.b.t. de fysieke beveiliging van het<br />

kernmateriaal en de nucleaire installaties voorzien is.


De fysieke beveiliging van het<br />

ander radioactief materiaal<br />

De reglementaire werkzaamheden worden verder<br />

gezet, maar de structuur van de toekomstige regelgeving<br />

die in 2009 gedefi nieerd werd, werd grondig<br />

herzien.<br />

Oorspronkelijk was er voorzien om :<br />

• via specifi eke KB’s een onderscheid te maken : ingekapselde<br />

radioactieve bronnen, niet-ingekapselde<br />

radioactieve bronnen en radioactief afval ;<br />

• een sectoriële aanpak in te voeren (industriële bedrijven,<br />

ziekenhuizen en opleidingscentra, vervoer,<br />

opslagsites voor radioactief afval).<br />

De sectoriële aanpak werd behouden omdat deze het<br />

best was aangepast aan de behoeften van verschillende<br />

gebruikers en hierdoor de teksten makkelijker<br />

kunnen worden gelezen en sneller kunnen worden<br />

geraadpleegd.<br />

Er zal daarentegen voortaan geen rekening meer worden<br />

gehouden met het soort radioactief materiaal,<br />

maar wel met hun radiologisch activiteitsniveau en hun<br />

aantrekkelijkheid voor mogelijke agressoren, zonder<br />

onderscheid van het soort materiaal (met uitzondering<br />

van kernmateriaal).<br />

Op die manier kunnen er identieke fysieke beveiligingsniveaus<br />

worden toegepast op al het radioactief<br />

materiaal dat eenzelfde activiteitsniveau en eenzelfde<br />

aantrekkelijkheid vertoont. Deze aanpak is niet alleen<br />

logischer, maar ze maakt het de exploitant bovendien<br />

mogelijk om gemakkelijker een doeltreffend fysiek beveiligingssysteem<br />

voor zijn installatie en het radioactief<br />

materiaal dat ze bevat, te bepalen en in te voeren.<br />

Rekening gehouden met installatie - in de nabije<br />

toekomst - van een defi nitieve bergingsplaats voor<br />

laag- en middelactief radioactief afval werd de prioriteit<br />

verleend aan de uitwerking van reglementaire<br />

teksten met als doel te komen tot de veiligstelling van<br />

het radioactief afval en de erbij betrokken installaties.<br />

Nuclear Security Summit (USA –<br />

Washington)<br />

Op de top van Washington over de nucleaire beveiliging,<br />

die doorging in april 2010, werden het Communiqué<br />

en het “Workplan” goedgekeurd die werden<br />

onderhandeld op het niveau van de sherpa’s van de<br />

staatshoofden en regeringsleiders in de maanden<br />

die aan de top voorafgingen. Deze teksten, die een<br />

politiek engagement inhielden, willen de internationale<br />

gemeenschap mobiliseren voor de preventie van het<br />

nucleair terrorisme. Zo concretiseren ze de oproep die<br />

president Obama in Praag op 5 april 2009 gelanceerd<br />

had ten einde binnen de vier jaar het meest kwetsbare<br />

nucleair materiaal te beveiligen.<br />

België, in de persoon van zijn eerste minister, was een<br />

van de bijna vijftig landen die op deze top werden<br />

uitgenodigd.<br />

Het FANC, als publieke entiteit belast met de nucleaire<br />

beveiliging, werd betrokken bij de onderhandeling van<br />

deze teksten (Communiqué en Workplan) waarvan<br />

de eerste versies door de Amerikaanse autoriteiten<br />

werden opgesteld.<br />

De deelnemers aan de Top zijn tevens overeengekomen<br />

dat de volgende top in 2012 in Zuid-Korea zal<br />

worden gehouden.<br />

Vanaf november 2010 werd er van start gegaan met het<br />

proces voor de opvolging van de top van Washington<br />

en de voorbereiding van deze van Seoul. Een eerste<br />

vergadering van de sherpa’s werd in Buenos Aires<br />

gehouden begin november 2010.<br />

BEVEI-<br />

LIGING EN<br />

VERVOER<br />

53


FANC<br />

JAAR-<br />

VERSLAG<br />

2010<br />

Toetsingsconferentie van<br />

het nucleair non-proliferatieverdrag<br />

De andere internationale<br />

activiteiten<br />

54<br />

De toetsingsconferentie van het nucleair non-proliferatieverdrag<br />

werd in New York van 3 tot 28 mei 2010<br />

gehouden. Deze conferentie is vanzelfsprekend cruciaal<br />

voor het FANC omdat het verdrag - met een bijna<br />

universele draagwijdte - in zijn bewoordingen of via het<br />

onderzoeksproces waartoe het leidt, de principes zelf<br />

van niet alleen de nucleaire non-proliferatie, maar ook<br />

het vreedzaam gebruik van kernenergie, evenals, meer<br />

en meer, de nucleaire beveiliging omkadert.<br />

Het is tevens in dit forum dat voor de vijf komende<br />

jaren de grote politieke richtingen worden bepaald<br />

op het gebied van de intensivering en de toepassing<br />

van de waarborgen, de uitvoer van nucleaire artikels,<br />

de internationale samenwerking, enz…<br />

Het FANC werd vertegenwoordigd op de conferentie en<br />

heeft zo, voor de materie dat tot zijn bevoegdheid behoort,<br />

binnen de Belgische delegatie kunnen bijdragen<br />

tot de uitwerking van de verschillende verklaringen van<br />

België, alsook van de standpunten die de Belgische<br />

delegatie te New York heeft verdedigd.<br />

Op het niveau van de Europese Unie<br />

Het FANC neemt deel aan de werkzaamheden van<br />

de EUCBRN Advisory Group, een raadgevende<br />

groep belast met de uitwerking van het actieplan van<br />

de Europese Unie voor de chemische, bacteriologische,<br />

radiologische en nucleaire beveiliging van de<br />

Europese Unie, evenals aan haar werkgroep gewijd<br />

aan de nucleaire en radiologische beveiliging. Dit<br />

actieplan kadert in het globale plan van de strijd<br />

van de EU tegen het terrorisme.<br />

Om de Europese perceptie (door de lidstaten en<br />

door de Commissie) van de evolutie van de waarborgen<br />

(safeguards) en het concept nucleaire nonproliferatie<br />

beter te kunnen begrijpen, neemt het<br />

FANC naast het SCK-CEN deel aan de plenaire en<br />

aan de intersessievergaderingen van de ESARDA<br />

(European Safeguards Research and Development<br />

Association). In de ESARDA zitten de verenigingen<br />

van de EU die belast zijn met O&O van de nucleaire<br />

waarborgen. In 2010 werd de plenaire vergadering<br />

in mei in Luxemburg gehouden en deze van de<br />

intersessie in oktober in het Gemeenschappelijk<br />

onderzoekscentrum van Ispra (Italië).<br />

Op het niveau van de IAEA<br />

Het FANC heeft zeer actief meegewerkt aan de uitwerking<br />

van verschillende bundelingen van aanbevelingen<br />

m.b.t. de nucleaire beveiliging. Deze aanbevelingen<br />

werden gegroepeerd in brochures die gepubliceerd<br />

werden in het kader van de IAEA Nuclear Security<br />

Series. Hun doel bestaat erin de staten en ook de exploitanten<br />

te helpen om aan de nucleaire beveiligingsvoorschriften<br />

te kunnen tegemoetkomen. In 2010 had<br />

de inspanning van de IAEA betrekking op de fi nalisatie<br />

van het document (Fundamentals of a State’s Nuclear<br />

Security Regime – nog niet gepubliceerd) dat bestemd<br />

was als overkoepeling van de aanbevelingen, evenals<br />

van drie soorten aanbevelingen :


- Aanbevelingen voor de fysieke beveiliging van het<br />

kernmateriaal en de nucleaire installaties (INF-<br />

CIRC/225/Rev 5).<br />

- Aanbevelingen voor de beveiliging van het kernmateriaal<br />

en de ermee verbonden installaties ;<br />

- Aanbevelingen voor de beveiliging van het kernmateriaal<br />

en het ander radioactief materiaal buiten de<br />

reglementaire controle.<br />

De vooruitzichten<br />

In 2011 moet het wetgevend parcours van de reglementaire<br />

teksten m.b.t. de fysieke beveiliging van radioactief<br />

materiaal en de daarmee verbonden installaties<br />

normaal afgerond zijn. In het licht van hun inwerkingtreding<br />

zal er een grote prioriteit worden toegekend<br />

aan de operationalisering van het reglementair kader.<br />

M.b.t. de internationale activiteiten is het evident dat de<br />

grootste inspanningen geleverd zullen worden in het<br />

kader van de opvolging van de top van Washington<br />

m.b.t. de nucleaire beveiliging en het voorbereidend<br />

proces van de top van Seoul.<br />

BEVEI-<br />

LIGING EN<br />

VERVOER<br />

Sinds september 2010 is België opnieuw lid van de<br />

Raad van Gouverneurs van de IAEA dat het leidend<br />

orgaan is van de organisatie te Wenen en waar de<br />

kwesties m.b.t. de non-proliferatie en de nucleaire<br />

beveiliging op dit ogenblik een dominerende plaats<br />

innemen. Het FANC wordt vertegenwoordigd op vier<br />

jaarlijkse vergaderingen van de Raad en het staat de<br />

Belgische Gouverneur (de Ambassadeur van België<br />

in Oostenrijk en permanent vertegenwoordiger van<br />

België bij de IAEA) bij met zijn expertise en het draagt<br />

bij tot de uitwerking van verschillende standpunten die<br />

België hier verdedigt.<br />

De uitwerking van het reglementair kader m.b.t. de<br />

beveiliging van het ander radioactief materiaal en,<br />

meer in het bijzonder, de beveiliging van het radioactief<br />

afval zal tevens deel uitmaken van de prioriteiten van<br />

de nucleaire beveiligingsdiensten.<br />

Het kader van de inspecteurs belast met de begeleiding<br />

van de inspecteurs safeguards van de IAEA<br />

en Euratom en de controles m.b.t. de fysieke beveiliging<br />

moet versterkt worden. Deze toename van het<br />

aantal inspecteurs moet ervoor zorgen dat er een<br />

systeem van contactpunten ontwikkeld wordt (een<br />

of twee inspecteurs aangesteld per installatie) dat<br />

als voordeel heeft dat de interactie FANC / exploitant<br />

inzake nucleaire beveiliging ontwikkeld wordt, dat de<br />

grondige kennis van de installatie bevorderd wordt, dat<br />

de contacten vergemakkelijkt worden tussen de dienst<br />

en de exploitanten en, tenslotte, dat de behoeften van<br />

de exploitanten en het internationaal inspectoraat (inzake<br />

waarborgen) beter geïdentifi ceerd worden en er<br />

zodoende doeltreffender kan worden op gereageerd.<br />

55


FANC<br />

JAAR-<br />

VERSLAG<br />

2010<br />

56<br />

INVOER & VERVOER<br />

INTERVIEW<br />

Guy LOURTIE<br />

Diensthoofd Invoer & Vervoer<br />

Ik ben begin 2010 in dienst getreden bij het<br />

FANC als diensthoofd Invoer en Vervoer en<br />

was een nieuweling in de nucleaire sector.<br />

Als preventieadviseur met 10 jaar ervaring bij een<br />

erkend controleorganisme voor het keuren van<br />

industriële installaties (liften, elektrische installaties,<br />

…) had ik in het verleden al wel een opleiding gehad<br />

en iets over nucleaire- en andere gevaarlijke stoffen<br />

gehoord, maar de leerstof was niet erg uitgebreid.<br />

Er ging dus een nieuwe wereld voor mij open. In<br />

mijn vorige beroep moest ik weliswaar ook rekening<br />

houden met de bescherming van de werknemers<br />

en de bevolking, maar nu zijn er toch veel aspecten<br />

bijgekomen.<br />

Het vervoer van radioactief stoffen is een zeer gevoelige<br />

materie en boezemt het publiek nog steeds<br />

veel angst in. Daar komen nog de drukkingsgroepen<br />

en de media bij, die de radioactieve transporten met<br />

argwaan volgen. Enerzijds kan ik deze bezorgdheid<br />

wel begrijpen, maar vaak bestaat er nog veel<br />

onwetendheid over de maatregelen die genomen<br />

worden om de transporten in optimale veiligheidsomstandigheden<br />

te laten verlopen.<br />

Een goede voorbereiding vormt een belangrijk onderdeel<br />

van mijn werkzaamheden en is de basis van<br />

de veiligheid. Er zijn ook heel wat actoren betrokken<br />

bij een groot transport zoals bij de terugkeer van<br />

Belgisch gecompacteerd afval : van spoorweg- en<br />

wegvervoer, politie, verzender en bestemmeling tot<br />

en met het crisiscentrum.<br />

In tegenstelling tot wat de meeste mensen denken<br />

ligt de veiligheid van transport van radioactieve stoffen<br />

bij het collo en niet bij het vervoersmiddel. Deze<br />

moet dan ook zodanig verpakt worden dat de straling<br />

minimaal is. Vooraf vinden er altijd testen plaats. De<br />

veiligheidsmaatregelen hangen af van de aard van<br />

het radioactieve materiaal dat vervoerd wordt. Er is<br />

een graduatie die afhangt van de hoeveelheid van de<br />

radioactiviteit en het type van radioactieve stoffen. Zo<br />

is er een veel lagere radioactiviteit bij radio-isotopen<br />

dan bij splijtstof of radioactief afval afkomstig van<br />

de opwerking in Frankrijk van Belgische gebruikte<br />

splijtstof.<br />

De verpakking van colli moet de straling aan de<br />

buitenkant beperken. Er zijn berekeningen gemaakt<br />

zodat de bevolking, de werknemers en de<br />

chauffeur niet blootgesteld wordt aan radioactieve<br />

straling en dat deze onder het toegestane<br />

niveau blijft. Voor een chauffeur is de gemiddelde<br />

waarde in de Belgische sector 1 - 5 mSv per jaar.<br />

Het algemene principe van radioprotectie is ook<br />

van toepassing op de vervoerder. Deze moet dan<br />

ook zelf maatregelen nemen om de chauffeur te<br />

beschermen. Zo wordt er bijvoorbeeld een loden<br />

plaat geplaatst tussen de chauffeurscabine en de<br />

laadruimte.


Momenteel wordt er ook gewerkt aan een nieuwe<br />

Europese reglementering die is gebaseerd op een<br />

registratiesysteem voor transporteurs van radioactieve<br />

stoffen, zoals radio-isotopen. In plaats van het<br />

afl everen van vergunningen in België en in andere<br />

landen is alleen een registratie nodig in het land<br />

van de vervoerder. Een van de objectieven van die<br />

nieuwe regelgeving is dat de radio-isotopen dan<br />

door heel Europa kunnen worden vervoerd en snel<br />

op de plaats van bestemming geraken. De grenzen<br />

zijn dus als het ware weggevallen. Radioactief afval<br />

en splijtstofelementen vallen hier buiten.<br />

BEVEI-<br />

LIGING EN<br />

VERVOER<br />

Transport is bij uitstek een internationaal gebeuren.<br />

Zo overleggen we bijvoorbeeld met de Association<br />

of European Competent Authorities over een technical<br />

guide voor compliance inspection programs.<br />

De inspectie en compliance audits moeten in de<br />

toekomst verder worden uitgebreid met alle betrokkenen<br />

die met het vervoer te maken hebben. Dit zijn<br />

de vervoerders, maar ook de ontwerpers, fabrikanten<br />

en gebruikers van colli.<br />

Tenslotte zijn er nog plannen om in de toekomst een<br />

noodplan oefening in de sector transport te organiseren.<br />

Ik heb zo’n oefening onlangs in Frankrijk<br />

meegemaakt en de lessen die daaruit getrokken kunnen<br />

worden, zijn bijzonder nuttig voor de hele sector<br />

en kan de veiligheid nog meer verhogen. Ik heb dus<br />

de komende jaren nog heel wat werk voor de boeg.<br />

57


FANC<br />

JAAR-<br />

VERSLAG<br />

2010<br />

Invoer en vervoer<br />

het vervolgens te onderwerpen aan de voorziene verdere<br />

fasen die binnen de Europese Commissie voorzien zijn.<br />

De interne debatten binnen de Europese Commissie<br />

hebben de vordering van dit nieuw Europees reglement<br />

vertraagd.<br />

Met dit Europees reglement zou het huidig vergunningsysteem<br />

voor het vervoer (Hoofdstuk VII van het<br />

ARBIS) herzien moeten worden. In 2011 zal er een<br />

intern project worden gelanceerd ten einde de refl ectie<br />

aan te vatten over de uit te voeren wetgevende evolutie.<br />

Het doel is om de administratieve lasten voor de<br />

stakeholders te verminderen terwijl er toch een hoog<br />

beveiligingsniveau behouden blijft.<br />

werden ingevolge de vaststellingen bij een fabrikant<br />

van een container te Luik onderworpen aan een opvolgingsaudit<br />

waardoor de effectieve doorvoering van<br />

verbeteringen geverifi eerd kon worden.<br />

Het FANC heeft het actieplan van de vervoerder die<br />

betrokken was bij het dossier van de verloren colli in<br />

Waver verder opgevolgd.<br />

De door beide bedrijven uitgevoerde acties zijn bevredigend.<br />

Incidenten<br />

58<br />

Regelgeving<br />

Het ontwerp van Europese regelgeving m.b.t. het vervoer<br />

van radioactief materiaal (met uitzondering van het kernmateriaal)<br />

en waarin een registratiesysteem voor de vervoerders<br />

werd voorzien, werd herwerkt door een beperkte<br />

groep deskundigen. Dit ontwerp heeft een gunstig advies<br />

gekregen van de groep deskundigen van artikel 31. Om<br />

rekening te kunnen houden met de bemerkingen van<br />

de Standing Working Group, werd er een tweede groep<br />

deskundigen aangesteld om dit voorstel te wijzigen en<br />

De vervoersincidenten die zich in 2010 hebben voorgedaan,<br />

hadden geen impact op de bevolking, de<br />

werknemers en het leefmilieu.<br />

De corrigerende acties en de preventieve maatregelen<br />

die getroffen werden als reactie op de incidenten die<br />

zich het voorgaande jaar hebben voorgedaan, werden<br />

verder opgevolgd.<br />

In samenwerking met de ASN (bevoegde Franse veiligheidsautoriteit)<br />

werden de acties die geïmplementeerd


Conformiteitsaudits en inspecties op het terrein<br />

In het kader van een preventieve aanpak van de vervoersector werden de in<br />

2009 gestarte conformiteitsaudits en de inspecties op het terrein gericht op<br />

de integraliteit van de vervoerketen, van de verzender naar de geadresseerde<br />

via de vervoerder, in 2010 verder gezet.<br />

CONFORMI-<br />

TEITSAUDITS<br />

Totaal in<br />

2010<br />

Bemerkingen<br />

Afgesloten<br />

acties<br />

Lopende<br />

acties<br />

11 22 22 0<br />

De uitvoering en de doeltreffendheid van de corrigerende<br />

acties en de preventieve maatregelen werden<br />

door de inspecteurs van nabij opgevolgd.<br />

Voor 2011 zal er een gelijkaardig programma worden<br />

ingevoerd op basis van een graduele aanpak, waarbij<br />

onder andere rekening wordt gehouden met de soorten<br />

vervoerde radioactieve materialen en het aantal transporten<br />

om zo een frequentie van audits en inspecties te kunnen<br />

bepalen die aangepast zijn aan de betrokken actor.<br />

Reactor Thetis van de Universiteit<br />

Gent<br />

In het kader van de ontmanteling van de sinds meerdere<br />

jaren stilgelegde Thetis-reactor en na analyse<br />

van het veiligheidsdossier van het collo, werden de<br />

vereiste vervoersvergunningen en goedkeuringen voor<br />

het vervoer van de brandstof verstrekt. De transferoperaties<br />

van de brandstofelementen van Gent naar<br />

Belgoprocess zijn in optimale veiligheidsomstandigheden<br />

verlopen.<br />

BEVEI-<br />

LIGING EN<br />

VERVOER<br />

INSPECTIES Totaal in 2010 55<br />

IN 2010 GECONTROLEERDE VERVOERMIDDELEN<br />

Wegvoertuigen Treinen Boten Schepen<br />

Totaal 142 3 2 22<br />

In orde 120 3 2 22<br />

Niet in orde 22 0 0 0<br />

Verdeling van de<br />

overtredingen /<br />

opmerkingen voor<br />

de wegvoertuigen<br />

Uitrusting ADR<br />

18%<br />

Etikettering, merken<br />

en affi ches - 31%<br />

Opleiding<br />

In 2010 hebben een 100-tal deelnemers aan de opleidingen<br />

ADR-chauffeur (basiscursus en bijscholing)<br />

deelgenomen.<br />

De tweede opleidingscyclus veiligheidsadviseur klasse<br />

7 werd door een dertigtal deelnemers gevolgd.<br />

Opleidingen<br />

Aantal ingeschrevenen<br />

in<br />

2010<br />

Vervoer van afval<br />

In 2010 werd de tweede fase van de overdracht van<br />

gecompacteerd afval (mengsel van structurele en<br />

brandstofelementen en technologisch metaalafval)<br />

afkomstig van de opwerking in La Hague van de brandstof<br />

van de Belgische kerncentrales van nabij door de<br />

dienst opgevolgd, hetzelfde geldt voor de transfer van<br />

het Nederlands afval van La Hague naar de Covra in<br />

Nederland.<br />

Specifi eke documenten<br />

in België - 17%<br />

Transportdocumenten<br />

4 %<br />

Borden - 9%<br />

Alarm - 4%<br />

Lading - 17%<br />

Chauffeur ADR7 (basiscursus) 38<br />

Chauffeur ADR7 (bijscholing) 59<br />

Veiligheidsadviseur klasse 7 (in<br />

samenwerking met de erkende<br />

30<br />

opleidingsinstituten AIB Vinçotte<br />

Controlatom VZW en DGT VZW)<br />

Zowel vanuit het standpunt van de veiligheid als dat<br />

van de beveiliging en de openbare orde, hebben de<br />

transporten die in 2010 hebben plaatsgehad het voorwerp<br />

uitgemaakt van een voorbereiding en coördinatie<br />

tussen de bevoegde autoriteiten (Crisiscentrum, politie<br />

en FANC) en de betrokken organisaties (Franse verzen-<br />

59


FANC<br />

JAAR-<br />

VERSLAG<br />

2010<br />

der, vervoerders en geadresseerden). Bekommerd om<br />

een continue verbetering heeft elk vervoer het voorwerp<br />

uitgemaakt van een EFB (ervaringsfeedback) waardoor<br />

de corrigerende acties en mogelijke verbeteringen<br />

voor de gelijkaardige transporten die in de 3 komende<br />

jaren voorzien zijn, worden uitgevoerd en aangebracht.<br />

De dienst heeft de voorbereidingen getroffen voor de<br />

terugkeer van Dounreay (UK) van gecementeerd afval<br />

afkomstig van de opwerking van brandstof van het<br />

SCK-CEN. Het veiligheidsdossier werd geanalyseerd<br />

en de vervaardiging van het model van collo R74 heeft<br />

het voorwerp uitgemaakt van audits.<br />

Internationale samenwerking<br />

TSR1 – Internationale transportwetgeving<br />

voor radioactief materiaal (IAEA)<br />

De deskundigen van de dienst hebben actief deelgenomen<br />

aan de door de IAEA georganiseerde vergaderingen<br />

(TRANSSC - Transport Safety Standards<br />

Committee en Technical Meetings) voor de revisie<br />

van de regelgeving in het kader van het vervoer van<br />

radioactief materiaal.<br />

European Competent Authorities Association<br />

De leidraad (PDSR Guide) voor de uitwerking van<br />

de veiligheidsdossiers voor modellen van colli bestemd<br />

voor het vervoer van radioactief materiaal<br />

werd gepubliceerd op de website van het FANC.<br />

De leden van deze vereniging hebben beslist om<br />

een tweede leidraad op te stellen m.b.t. de conformiteitsaudits<br />

en de inspecties. De Belgische<br />

vertegenwoordigers verzorgen de coördinatie van<br />

de werkgroep die belast is met de opstelling van<br />

dit document.<br />

Denials and Delays of Shipment<br />

60<br />

Een vrachtwagen<br />

wordt gecheckt op<br />

radioactiviteit in een<br />

z.g. meetpoort.<br />

Het internationaal vervoer van radioactief materiaal,<br />

hoofdzakelijk via de lucht of de zee, wordt veelvuldig<br />

geconfronteerd met weigeringen of vertragingen. De


Internationale organisatie voor atoomenergie heeft<br />

zich tot doel gesteld om tegen 2013 deze weigeringen<br />

of vertragingen van vervoer van radioactief materiaal<br />

sterk te reduceren. De deskundigen van de dienst<br />

hebben deelgenomen aan de vergaderingen die in<br />

Wenen hieromtrent georganiseerd werden.<br />

PATRAM 2010<br />

Er hebben vertegenwoordigers van de dienst deelgenomen<br />

aan de internationale conferentie PATRAM 2010<br />

(16th International Symposium on the Packaging and<br />

Transportation of Radioactive Materials) die in Londen<br />

van 4 tot 8 oktober 2010 werd gehouden.<br />

Gezamenlijke inspectie met andere bevoegde<br />

autoriteiten<br />

In 2010 verleende vergunningen en goedkeuringen<br />

Vervoer (ARBIS) Algemene vervoervergunning (art. 57) 32<br />

Bijzondere vervoervergunning (art. 57) 14<br />

Invoer<br />

(KB 24 maart 2009)<br />

Goedkeuring van<br />

modellen van colli<br />

Speciale vervoervergunning (art. 57) 111<br />

Registratie van invoerder (art. 3) 13<br />

Invoer van ingekapselde bronnen (art. 7) 270<br />

Invoer van splijtstoffen (art. 9) 24<br />

Overbrenging van radioactief afval (art. 17) 7<br />

Overbrenging van gebruikte splijtstof (art. 17) 2<br />

Uitvoer voor behandeling (art. 18) 8<br />

Goedkeuringcertifi caten 8<br />

Validatie van een buitenlands<br />

goedkeuringcertifi caat<br />

22<br />

0 50 100 150 200 250 300<br />

BEVEI-<br />

LIGING EN<br />

VERVOER<br />

De samenwerking met de ASN (bevoegde Franse autoriteit)<br />

werd verder gezet in 2010. Behalve de eerder<br />

vermelde audit hebben een deskundige van de dienst<br />

en een vertegenwoordiger van Bel V op 21 oktober<br />

2010 de nationale nucleaire noodplanoefening m.b.t.<br />

het vervoer van radioactief materiaal, georganiseerd<br />

door de Franse veiligheidsautoriteiten in het departement<br />

Lot et Garonne, bijgewoond.<br />

De dienst wil in de drie komende jaren een oefening<br />

organiseren m.b.t. het vervoer van radioactief materiaal<br />

in België.<br />

61


We werken<br />

PROACTIEF<br />

Het FANC dient pro-actief te luisteren.<br />

Niet alleen naar de stakeholders<br />

maar ook naar de publieksgroepen.<br />

Door middel van een gestructureerde<br />

publieksconsultatie kan het bij nieuwe<br />

projecten al met de publieke opinie<br />

rekening houden.<br />

Gilbert<br />

EGGERMONT<br />

Gastprofessor<br />

VUB


4<br />

Vooruitzichten<br />

RIAD<br />

Regulation, International Affairs<br />

& Development<br />

: Yvan Pouleur<br />

Departementshoofd RIAD<br />

RIAD<br />

(Regulation,<br />

International Affairs & Development)<br />

Interview : Annie Vanderlinck<br />

Expert RIAD<br />

64<br />

65<br />

70


FANC<br />

JAAR-<br />

VERSLAG<br />

2010<br />

64<br />

RIAD<br />

VOORUITZICHTEN<br />

Yvan POULEUR<br />

Departementshoofd Regulation,<br />

International Affairs & Development<br />

Een van de belangrijke uitdagingen waarvoor<br />

we de komende jaren staan is de<br />

herziening van het vergunningstelsel. De<br />

regelgeving evolueert snel en er is een explosie van<br />

regelgeving ontstaan op Europees niveau waarvoor<br />

oplossingen moeten komen. Er zal worden gestreefd<br />

naar een nieuwe, logische en gebruiksvriendelijke<br />

structuur van de reglementering in de bevoegdheidsdomeinen<br />

van het FANC. Zo zal het stelsel<br />

vereenvoudigd moeten worden en een betere structuur<br />

moeten krijgen. De nieuwe aanpak zal ook meer<br />

rekening moeten houden met de gebruiker hetzij per<br />

activiteitsdomein zoals bijvoorbeeld de geneeskunde<br />

dan wel vanuit het standpunt van de regelgever of<br />

de thematiek. Ook dienen we het publiek beter te<br />

betrekken door middel van het organiseren van publieksconsultaties.<br />

Deze herziening moet operationeel<br />

zijn om de omzetting van de nieuwe Europese<br />

richtlijnen inzake basisnormen, die momenteel in<br />

uitwerking is, tijdig te kunnen doorvoeren.<br />

Daarnaast zal er een volledige en fundamentele<br />

herziening van ARBIS Hoofdstuk VI komen. Dit<br />

hoofdstuk beschrijft de aanvullende voorschriften<br />

inzake stralingsbescherming die specifi ek in de geneeskunde<br />

van toepassing zijn, en dit zowel in de<br />

humane geneeskunde als in de diergeneeskunde.<br />

Concreet betekent dit een omzetting van alle relevante<br />

opmerkingen die tijdens de ‘ronde tafels’ met<br />

de medische wereld zijn gemaakt.<br />

Een ander belangrijk objectief voor de toekomst<br />

dat binnen het actiedomein van RIAD valt is de organisatie<br />

in 2013 van een IRRS-missie (Integrated<br />

Regulatory Review Service), wat neerkomt op een<br />

‘peer review’ van het IAEA, dat samen met internationale<br />

experten de audit zal uitvoeren. Dergelijke peer<br />

reviews zijn volgens de Euratom-richtlijn 2009/71<br />

verplicht voor de lidstaten van de Europese Unie.<br />

Ter voorbereiding van de IRRS-missie heeft het<br />

FANC in 2010 beslist om het Agentschap eerst nog<br />

te onderwerpen aan een zelfevaluatie (Self Assessement<br />

– SA).<br />

De zelfevaluatie, waarmee wij vandaag van start<br />

gaan, is eigenlijk reeds de eerste fase van een IRRS.<br />

Dit werk zal ons de mogelijkheid bieden om, strikt<br />

intern en in de geest van een continue verbetering,<br />

een eerste evaluatie uit te voeren om ons vertrouwd<br />

te maken met de IRRS- oefening.Het gebruikte instrument,<br />

de Self Assessement Tool (SAT), bestaat<br />

uit een vragenlijst die ook gebruikt zal worden bij de<br />

IRRS zelf. De organisatie van deze eerste zelfevaluatie<br />

zal ons toelaten om aanzienlijke tijd te winnen<br />

bij de toekomstige IRRS, want de zelfevaluatie die<br />

op dat ogenblik opnieuw zal worden uitgevoerd, zal<br />

dan beperkt kunnen blijven tot een update van de<br />

oefening van 2011.<br />

Onze opdracht dient gebaseerd te zijn op objectieve<br />

en wetenschappelijke feiten en te zorgen dat de


meeste recente resultaten van onderzoek in ons domein<br />

een gepaste analyse krijgen. In dit kader leveren<br />

wij veel inspanning met de operationele diensten<br />

om actief te zijn in internationale fora om de hoogste<br />

niveaus van stralingsbescherming en veiligheid<br />

te ontwikkelen. In parallel, onderhouden we nauw<br />

dialoog met onze stakeholders om het maatschappelijk<br />

draagvlak van deze standards te verzekeren.<br />

Ook zullen we lessen moeten trekken uit de ramp met<br />

de kerncentrales in Fukushima Daichii in Japan. Aan<br />

een dergelijk zwaar ongeluk zijn er niet alleen technische<br />

maar ook maatschappelijk/politieke aspecten<br />

verbonden. Om hier antwoorden op de formuleren<br />

zal het Agentschap zich als een ‘goede huisvader’<br />

moeten gedragen en hiervoor zijn verantwoordelijkheid<br />

opnemen.<br />

RIAD<br />

De Kamer stemt nieuwe<br />

aanbevelingen over de werking<br />

van het FANC<br />

Tijdens de legislatuur 2007-2010 was er in de Kamer<br />

van Volksvertegenwoordigers een bijzondere commissie<br />

actief rond het vraagstuk van de nucleaire veiligheid.<br />

Men zal zich herinneren dat dit ook al het geval<br />

was tijdens de legislatuur 2003-2007. De commissie<br />

o.l.v. Kamerlid Mevr. Katrien Partyka (CD&V) heeft zich<br />

gebogen over diverse beleidsaspecten, zoals de mate<br />

van controle op het Agentschap door de toezichthoudende<br />

overheid en door het Parlement, de fi lialisering<br />

van sommige veiligheidsopdrachten in de schoot van<br />

Bel V, de rechtsvorm van Bel V en zijn relatie met het<br />

FANC, de classifi catie van de nucleaire inrichtingen al<br />

naargelang het risico, het communicatiebeleid van het<br />

Agentschap, enz. Het Agentschap heeft de commissieleden<br />

bij het vervullen van hun opdracht bijgestaan<br />

met mondelinge en schriftelijke toelichtingen. Het verslag<br />

van de werkzaamheden werd uitgebracht door<br />

de Kamerleden Mevr. Tinne Van der Straeten (Groen!)<br />

en de heer Éric Thiébaut (PS) (Kamerstukken nr. 52-<br />

2502/1 en 2). Traditiegetrouw heeft de subcommissie<br />

haar werkzaamheden afgerond met het opstellen van<br />

een resolutie die vervolgens ter stemming aan de<br />

voltallige vergadering werd voorgelegd. De nieuwe<br />

resolutie “betreffende de werking van het FANC” werd<br />

aangenomen op 29 april 2010 (Kamerstuk 52-2502/3).<br />

De werkzaamheden van de subcommissie waren eigenlijk<br />

niet afgrond op het ogenblik van de ontbinding<br />

van het Parlement in het voorjaar van 2010, zodat de<br />

resolutie eigenlijk “onvoltooid” was. Daarom werden<br />

de werkzaamheden in januari 2011 hervat door een<br />

nieuw samengestelde commissie.<br />

RIAD<br />

65


FANC<br />

JAAR-<br />

VERSLAG<br />

2010<br />

66<br />

Een aangepaste<br />

vergunningsprocedure<br />

voor berginginrichtingen<br />

NIRAS heeft in 2006 groen licht gekregen van de regering<br />

om te Dessel een installatie op te richten voor<br />

de berging van laag- en middelmatig kortlevend radioactief<br />

afval, bekend als het cAt-project. Het gaat<br />

om een installatie die zal gebouwd worden aan de<br />

oppervlakte in 2 tumuli. Voorwaarde is evenwel dat<br />

hierover een oprichtings- en uitbatingsvergunning kan<br />

worden bekomen van de veiligheidsautoriteiten. Het<br />

Agentschap heeft op vraag van de regering een aangepaste<br />

procedure uitgewerkt voor het verlenen van<br />

de vergunning, na onderzoek van het aanvraagdossier<br />

en na de raadpleging van alle belanghebbende<br />

maatschappelijke actoren. Zo’n aangepaste procedure<br />

is raadzaam wegens de bijzondere kenmerken van<br />

een bergingsinrichting die, in tegenstelling tot andere<br />

nucleaire installaties, niet ontmanteld zal worden op het<br />

einde van haar exploitatie. Integendeel, na het opvullen<br />

van de installatie met radioactief afval – de eigenlijke<br />

uitbatingsfase – zal de installatie permanent worden afgesloten<br />

voor invloeden van buitenaf. Het Agentschap<br />

heeft zijn voorstel voor een aangepaste vergunningsprocedure<br />

voorgesteld op een meeting gehouden te<br />

Mol op 22 juni 2010, waarop het geïntegreerde project<br />

van oppervlakteberging werd voorgesteld. Het voorstel<br />

werd daarna voor advies overgemaakt aan de Hoge<br />

Gezondheidsraad. Vanaf 1 september tot 31 oktober<br />

2010 had het publiek de gelegenheid om commentaar<br />

uit te brengen op de ontworpen regelgeving, via de<br />

website van het Agentschap. Het was de eerste maal<br />

dat het Agentschap een regelgeving, nog vóór zij offi<br />

cieel van kracht wordt, onderwerpt aan een publieke<br />

raadpleging. De nieuwe regelgeving zal in 2011 aan<br />

de regering worden overgemaakt voor goedkeuring en<br />

uitvaardiging onder de vorm van een koninklijk besluit.<br />

Verbetering van de<br />

stralingsbeschermingsniveaus<br />

Ingevolge talrijke werkzaamheden, in het bijzonder<br />

binnen de groepen van de Europese Commissie, heeft<br />

België, via het FANC, grote bijdragen geleverd tot<br />

de herevaluatie van de beschermingsniveaus m.b.t.<br />

cataract en de erkenning en het rekening houden met<br />

radiogeïnduceerde cardiovasculaire aandoeningen<br />

die onlangs konden worden aangetoond via epidemiologische<br />

studies. Dit maakt het mogelijk om de<br />

basisnormen van de Europese Unie te herzien en een<br />

beter beschermingsniveau in te voeren voor de meest<br />

blootgestelde artsen.<br />

Zeer waarschijnlijk zal de internationale commissie voor<br />

de stralingsbescherming zich in de loop van het eerste<br />

semester 2011 achter deze Europese standpunten<br />

scharen. Dit vormt dan ook een daadwerkelijke vooruitgang<br />

op het gebied van de stralingsbescherming.<br />

HERCA ondersteuning<br />

HERCA (Heads of the European Radiological protection<br />

Competent Authorities) werd opgericht in 2007<br />

met de bedoeling een Europees samenwerkingsverband<br />

tussen de autoriteiten verantwoordelijk voor<br />

stralingsbescherming uit te bouwen naar analogie met<br />

WENRA in het domein nucleaire veiligheid. Het FANC<br />

heeft van in begin haar volle steun gegeven aan dit<br />

initiatief. HERCA werkt in essentie via werkgroepen<br />

samengesteld uit technische deskundigen die voorstellen<br />

formuleren naar de verzamelde “Heads” (hoogst<br />

geplaatste leidinggevenden), waarbij beslissingen<br />

maximaal bij consensus worden getroffen. Zo zijn er<br />

momenteel 5 werkgroepen actief met elk een gerichte


Tenslotte heeft RIAD, in samenwerking met Bel V,<br />

Electrabel, SCK-CEN, en de dienst NBI de opstelling<br />

en uitgave van het nieuw Belgisch nationaal verslag<br />

gecoördineerd met het oog op de 5e vergadering van<br />

de verdragsluitende partijen bij het Verdrag inzake<br />

Nucleaire Veiligheid van de IAEA. In dit verslag, dat om<br />

de drie jaar wordt opgesteld, wordt uiteengezet hoe<br />

België zijn engagementen nakomt die het is aangegaan<br />

door partij te worden bij het Verdrag inzake Nucleaire<br />

Veiligheid in 1996. Dit verslag zal aan een peer review<br />

worden onderworpen op de vijfde onderzoeksvergawerkagenda<br />

: Europees stralingspaspoort & externe<br />

werkers, niet-medische bronnen en toepassingen,<br />

medische toepassingen, noodplanning en actieniveaus,<br />

toezicht op de bevolkingsdosis afkomstig van<br />

medische blootstellingen. In elk van deze werkgroepen<br />

is een deskundige van het FANC aanwezig.<br />

In 2010 werden zo diverse voorstellen uitgewerkt door de<br />

verschillende werkgroepen, waarvan er in 2011 verschillende<br />

werden gepubliceerd op de website ; een model<br />

van een stralingspaspoort voor beroepshalve blootgestelde<br />

medewerkers, een standpunt betreffende de full<br />

body scanners voor luchtvaartbeveiliging, een geharmoniseerde<br />

aanpak van patiënten die uit het ziekenhuis<br />

worden ontslagen na behandelingen met radio-isotopen,<br />

een opvolging van het Europees gesponsorde project<br />

“DoseDataMed”-project voor het bepalen van de bevolkingsdosis<br />

aan de hand van de medische blootstellingen.<br />

Gezien de relatief nieuwe organisatie, werd in 2010 binnen<br />

HERCA een “task force” opgericht met als taak de<br />

overkoepelende organisatorische behoeften in te vullen,<br />

zoals de werking, de fi nanciering, communicatie, beslissingmethode,<br />

… De task force werd voorgezeten door<br />

een FANC-medewerker en het FANC werkte diverse<br />

voorstellen uit tot concrete richtlijnen. Zo werd onder<br />

andere een website ontwikkeld (www.herca.org), welke<br />

volledig door FANC wordt onderhouden. Eveneens<br />

werd een huisstijl en logo ontwikkeld, welke momenteel<br />

volledig door de HERCA organisatie worden gebruikt.<br />

Europese Richtlijn 2009/71/Euratom<br />

over de nucleaire veiligheid<br />

Het departement RIAD heeft in 2010 een groot deel<br />

van zijn middelen gewijd aan de activiteiten i.v.m. de<br />

implementatie van de Europese Richtlijn 2009/71/Euratom<br />

over de nucleaire veiligheid.<br />

Ontwerp van koninklijk besluit<br />

houdende veiligheidsvoorschriften<br />

voor kerninstallaties<br />

Als resultaat van een reglementair project dat in<br />

2007 van start ging, werd het ontwerp van koninklijk<br />

besluit houdende veiligheidsvoorschriften voor<br />

kerninstallaties voorgesteld aan de stakeholders,<br />

waaronder de exploitanten van inrichtingen klasse<br />

1 die hierbij de gelegenheid kregen om hun advies<br />

m.b.t. het project in te dienen. De officiële<br />

organen, zoals de Europese Commissie, de Hoge<br />

Gezondheidsraad, de Hoge Raad voor Preventie<br />

en Bescherming op het Werk werden tevens geïnformeerd<br />

en geraadpleegd.<br />

Dit kb zal de eerste tekst zijn van het Belgisch reglementair<br />

kader dat betrekking heeft op de veiligheid<br />

van de kerninstallaties. Het richt zich op dit ogenblik<br />

tot de exploitanten van de centrales, tot de toekomstige<br />

exploitant van de bergingsplaats voor afval van<br />

categorie A te Dessel, evenals, gedeeltelijk, tot alle<br />

exploitanten van de inrichtingen van klasse I. Het werd<br />

zodanig gestructureerd dat er toekomstige uitbreidingen<br />

mogelijk zijn, en dit zowel vanuit het standpunt<br />

van de omvang van de veiligheidsvoorschriften als<br />

van de toepasbaarheid op andere soorten specifi eke<br />

inrichtingen (inrichtingen voor de tijdelijke opslag van<br />

afval, onderzoeksreactoren,…). Dit ontwerpbesluit<br />

werd gefi naliseerd en begin april 2011 aan de Minister<br />

van Binnenlandse Zaken voorgelegd opdat een omzetting<br />

van de richtlijn binnen de voorziene termijnen<br />

mogelijk zou zijn.<br />

5 e vergadering van de<br />

verdragsluitende partijen bij het<br />

Verdrag inzake Nucleaire Veiligheid<br />

van de IAEA<br />

RIAD<br />

67


FANC<br />

JAAR-<br />

VERSLAG<br />

2010<br />

dering van de verdragsluitende partijen die in april<br />

2011 zal plaatshebben op de IAEA. Omwille van de<br />

transparantie werd dit verslag, zoals bij elke nieuwe<br />

uitgave, ter beschikking van het publiek gesteld op de<br />

website van het Agentschap.<br />

WENRA<br />

In het Raadgevend Comité WENRA, dat werd opgericht<br />

en voorgezeten door RIAD, zetelen de vertegenwoordigers<br />

van RIAD, de dienst NBI, de directie van<br />

Bel V, enerzijds, en, anderzijds, de vertegenwoordigers<br />

van de operator Electrabel en zijn technische ondersteuning,<br />

TRACTEBEL. Deze groep superviseert de<br />

praktische implementatie door ELECTRABEL van de<br />

WENRA-referentieniveaus die in Belgisch recht zullen<br />

worden omgezet door voornoemd ontwerp van<br />

koninklijk besluit. Deze werkzaamheden vormen een<br />

van de hoekstenen van de Europese harmonisering<br />

m.b.t. de nucleaire veiligheid.<br />

ENSREG<br />

De directeur van het departement RIAD is lid van de<br />

groep Europese regulatoren ENSREG (European<br />

Nuclear Safety Regulators Group). Deze groep is samengesteld<br />

uit leidinggevenden van de veiligheidsautoriteiten<br />

van de Europese Unie en adviseert de<br />

Commissie door deze bij te staan bij de opstelling van<br />

de voorwaarden voor een continue verbetering en het<br />

bereiken van een gemeenschappelijk begrip op het<br />

gebied van de nucleaire veiligheid en het afvalbeheer.<br />

Een lid van RIAD neemt tevens deel aan de werken<br />

van de subgroep “nucleaire veiligheid” (WG1) die door<br />

ENSREG werd opgericht. Deze subgroep houdt zich<br />

op dit ogenblik hoofdzakelijk bezig met de opstelling<br />

van een leidraad voor het toekomstig driejaarlijks<br />

verslag dat aan de Commissie zal moeten worden<br />

overgemaakt, met de opstelling van een proces voor de<br />

verbetering van de ervaringsfeedback (lessen geleerd)<br />

van het Verdrag inzake de Nucleaire Veiligheid, evenals<br />

met de planning en de organisatie van de IRRS-missies<br />

die de tien komende jaren moeten worden uitgevoerd in<br />

overeenstemming met de voorschriften van de Richtlijn.<br />

68


GELOOFWAARDIGHEID<br />

Om onze<br />

te versterken, zien wij erop toe dat onze acties<br />

zichtbaar zijn en voor iedereen te begrijpen.<br />

ik zie een essentiële rol voor het FANC<br />

weggelegd in het waarborgen van<br />

de transparantie over de veiligheidssituatie<br />

van de nucleaire sector. Door hierover<br />

neutrale boodschappen te<br />

communiceren, krijgt het een<br />

geloofwaardigheid bij de bevolking.<br />

Philippe<br />

VAN TROEYE<br />

Executive<br />

Vice President<br />

Electrabel GDF Suez


FANC<br />

JAAR-<br />

VERSLAG<br />

2010<br />

70<br />

RIAD<br />

INTERVIEW<br />

Annie VANDERLINCK<br />

Expert RIAD<br />

Sinds 2001 werk ik op het FANC, op het<br />

departement dat belast is met de medische<br />

toepassingen ; mijn ervaring heeft zowel<br />

betrekking op de medische toepassingen (in het<br />

bijzonder de stralingsfysica) als op de fysische controle.<br />

Ik was binnen het Departement Gezondheid<br />

en Leefmilieu van het Agentschap de projectleider<br />

van het project dat hoofdzakelijk bedoeld was om de<br />

stralingsbescherming binnen de diergeneeskunde te<br />

verbeteren. Maar sinds kort heb ik een nieuwe functie<br />

aanvaard als expert bij het Departement Regulation,<br />

International Affairs & Development (RIAD).<br />

Mijn beroepservaring in een ziekenhuisomgeving<br />

en binnen het FANC zullen nuttig zijn in het kader<br />

van mijn nieuwe functie, inbegrepen op het gebied<br />

van de projecten.<br />

Het aantrekkelijke van de nieuwe job bij RIAD vind ik<br />

de omzetting van alle relevante verbeteringen die binnen<br />

het FANC worden geleverd in een regelgeving.<br />

Met andere woorden : een weerklank geven aan de<br />

behoeften die binnen het FANC leven in een transversale<br />

aanpak en zorgen dat deze in een regelgeving<br />

worden geïmplementeerd. Ook het internationale luik<br />

trekt mij aan. Internationale instanties zoals de IAEA,<br />

de EU en de WHO komen vanuit wetenschappelijk<br />

research met aanbevelingen die op het terrein kunnen<br />

worden ingezet. Deze aanbevelingen worden<br />

op internationaal en EU-niveau besproken. Deze<br />

commissies bestuderen de basisnormen die tot doel<br />

hebben de stralingsbescherming van het leefmilieu,<br />

de bevolking en de werknemers te ontwikkelen. Wanneer<br />

deze normen bij consensus van internationale<br />

deskundigen worden opgesteld, kunnen deze herleid<br />

worden tot een regelgeving op Belgisch niveau.<br />

Ik volg deze ontwikkelingen en neem deel aan de<br />

internationale vergaderingen en zorg ervoor dat de<br />

experts hiervan op de hoogte zijn.<br />

De reglementaire wijzigingen m.b.t., bijvoorbeeld,<br />

de fysieke beveiliging moeten in de nucleaire praktijken<br />

worden geïntegreerd ; ik neem deel aan de<br />

refl ectiegroepen die deze reglementaire wijzigingen<br />

in België implementeren.<br />

Zo dragen de deskundigen van het FANC bij tot<br />

deze informatie-uitwisseling d.m.v. hun operationele<br />

ervaring. Het departement RIAD is een partner die<br />

de behoeften aan de interne, nationale en internationale<br />

betrokken instanties te kennen geeft. Deze<br />

coördinatierol is interessant en maakt deel uit van<br />

het Knowledge Management.<br />

Ook publieksconsultatie en de raadpleging van stakeholders<br />

maken een integrerend deel uit van de<br />

refl ectiebenadering van het FANC m.b.t. de te defi nieren<br />

prioriteiten voor de verbetering van de nucleaire<br />

veiligheid, zodat er met hun input rekening wordt<br />

gehouden . Verder ga ik een bijdrage leveren aan<br />

een effi ciënte uitvoering van de FANC opdrachten<br />

op het gebied van de stralingsbescherming en de


medische straling. Het derde luik is het zorgen voor<br />

de coördinatie van projecten binnen het FANC op het<br />

vlak van de stralingsbescherming. Dit impliceert veel<br />

inspanningen en de medewerking van de verschillende<br />

departementen met onze dienst.<br />

RIAD<br />

Tenslotte zal ik het Self Assesment (SA) project promoten<br />

dat dient als voorbereiding voor de IRRS-audit,<br />

wat een verplichting is in het kader van de Europese<br />

richtlijn “Veiligheid” 2009/71.<br />

71


Wij streven naar een<br />

onafhankelijjke, nauwgezette<br />

en multidisciplinaire<br />

EXPERTISE<br />

Simonne<br />

CREYF<br />

Het FANC mag nooit middelmatig zijn.<br />

Het FANC moet aan de top zijn.<br />

Lid van de<br />

Raad van Bestuur<br />

FANC


5<br />

Samenwerkingsovereenkomsten<br />

Het FANC organisatorisch<br />

FANC 74<br />

Communicatie 77<br />

Human Resources 78<br />

CIS-2 79<br />

Records Management 79<br />

Samenstelling Raad van bestuur 79


FANC<br />

JAAR-<br />

VERSLAG<br />

2010<br />

SAMENWERKINGSOVER<strong>EEN</strong>KOMSTEN FANC<br />

74<br />

De wetgever heeft het Agentschap opgedragen<br />

om nauwe contacten te onderhouden<br />

met de andere overheidsinstellingen<br />

die actief zijn op het nucleaire domein.<br />

Dit biedt verschillende voordelen. Zo is er<br />

sprake van intensieve informatieuitwisseling<br />

en de mogelijkheid om samen te<br />

werken om de administratie voor burger<br />

en/of exploitant eenvoudiger te maken. Bij<br />

bepaalde samenwerkingsvormen kunnen<br />

gezamenlijke acties worden afgesproken,<br />

waardoor er een beter toezicht op het terrein<br />

mogelijk is. Een ander belangrijk voordeel<br />

is dat door de nauwe samenwerking<br />

bij incidenten of crisissituaties sneller kan<br />

worden opgetreden.<br />

Hieronder een oplijsting van de belangrijkste<br />

overeenkomsten met een samenvatting<br />

van de inhoud.van de samenwerkingsovereenkomst.<br />

Het <strong>Federaal</strong> Agentschap<br />

voor Geneesmiddelen en<br />

Gezondheidsproducten (FAGG)<br />

Een belangrijk raakvlak tussen beide Agentschappen<br />

is het gebruik van ioniserende straling in geneesmiddelen<br />

en medische hulpmiddelen voor diagnostische<br />

en therapeutische doeleinden. Beide Agentschappen<br />

hebben duidelijk als gemeenschappelijke missie de<br />

bescherming van de patiënt. Het FAGG waakt over<br />

de farmaceutische aspecten en het FANC over de<br />

stralingsbescherming aspecten van deze toepassing.<br />

Beide missies zijn complementair.<br />

Een gevolg van de complementaire missies is de<br />

noodzaak tot harmonisatie van de beide relevante<br />

regelgevingen.<br />

Daarnaast worden er gemeenschappelijke inspecties<br />

op het terrein (ziekenhuizen, voor en na ingebruikname<br />

van productiesites,…) uitgevoerd.<br />

De aanwezigheid van de expertise van de beide Agentschappen<br />

maakt dergelijke acties een stuk efficiënter,<br />

getuigt van een klantvriendelijke aanpak en verhoogt<br />

de geloofwaardigheid naar de sector toe. Een gemeenschappelijke<br />

inspectieronde zal bovendien de<br />

pijnpunten in de wetgeving helpen te identifi ceren.<br />

Het <strong>Federaal</strong> Agentschap voor de<br />

Veiligheid van de Voedselketen<br />

(FAVV)<br />

Het FANC oefent toezicht uit op de installaties waar<br />

levensmiddelen mogen doorstraald worden en op de<br />

toegelaten producten en bijbehorende maximale dosis.<br />

De samenwerking bestaat er uit dat het FANC aan het<br />

FAVV alle nuttige inlichtingen bezorgt die het FAVV<br />

moet hebben op toezicht uit te oefenen op de installaties<br />

voor wat betreft de hygiënische voorwaarden en<br />

de vergunningsvoorwaarden.<br />

Het FAVV bezorgt anderzijds aan het FANC alle nuttige<br />

inlichtingen die het FANC moeten in staat stellen de aan<br />

het FANC toevertrouwde controles te kunnen uitvoeren.


FANC<br />

ORGANISA-<br />

TORISCH<br />

Vlaams gewest<br />

FOD Volksgezondheid<br />

Het verlenen van een exploitatievergunning aan een<br />

nieuwe of bestaande nucleaire inrichting is een federale<br />

materie die toegewezen werd aan het FANC.<br />

De niet-nucleaire milieuaspecten vallen evenwel onder<br />

de regionale bevoegdheid en dienen te leiden tot<br />

een milieuvergunning afgeleverd door de bevoegde<br />

diensten binnen de gewesten.<br />

De bestaande Europese richtlijnen eisen dat er voor<br />

projecten slechts één enkele milieueffectrapportage<br />

(MER) bestaat waarbij alle aspecten, dus de nucleaire<br />

en de niet-nucleaire risico’s, aan bod komen.<br />

Overeenkomstig ook de adviezen van de Raad van<br />

State, is er een “samenwerkingsakkoord” federale<br />

staat - gewesten vooropgesteld dat de aanpak en<br />

wijze van uitoefening van de verantwoordelijkheden<br />

van de betrokken partijen duidelijk defi nieert.<br />

Hierdoor wordt volledig tegemoet te komen aan de<br />

omzetting van de Europese richtlijnen.<br />

Zowel het Vlaams Gewest als het FANC realiseren<br />

zich evenwel dat er geruime tijd zal nodig zijn voor<br />

het verkrijgen van de parlementaire goedkeuringen<br />

van de 3 gewesten en op federaal vlak, wat niet<br />

compatibel is met het door de regering gevraagde<br />

schema van implementatie in geval van de hoger<br />

bedoelde oppervlakteberging te Dessel. Zij hebben<br />

dan ook in parallel gewerkt aan een protocol van<br />

samenwerking rond de gemeenschappelijke MER,<br />

dat voor de transitie moet zorgen naar een goedgekeurd<br />

“Samenwerkingsakkoord”, wat moet toelaten<br />

te vorderen in het voorliggend dossier.<br />

Het protocol werd in augustus 2010 ondertekend.<br />

De samenwerking tussen het FANC en FOD Volksgezondheid<br />

beoogt om hun respectievelijke opdrachten<br />

zo effi ciënt en gericht als mogelijk op elkaar af te<br />

stellen. De samenwerkingsovereenkomst regelt de<br />

betrekkingen tussen beide Agentschappen bij de uitoefening<br />

van hun bevoegdheden. Deze betrekkingen<br />

kunnen de vorm aannemen van wederzijds overleg,<br />

wederzijdse informatie-uitwisseling of gezamenlijke<br />

activiteiten.<br />

Beide partijen wisselen informatie uit die relevant kan<br />

zijn voor hun respectievelijke bevoegdheidsdomeinen.<br />

Deze informatie heeft ondermeer betrekking op problemen<br />

inzake de toepassing van de berokken regelgeving<br />

zoals lacunes of onverenigbaarheden in de regelgeving.,<br />

het bepalen van erkenningscriteria, het optreden<br />

van de partijen in het kader van mediatiek gevoelige<br />

onderwerpen, zoals een gezamenlijk perscommuniqué.<br />

De Agentschappen wisselen tevens informatie uit die<br />

betrekking heeft op de noodplanning, incidenten en<br />

aanslagen. Deze informatie-uitwisseling gebeurt met<br />

respect voor de wederzijdse verantwoordelijkheden<br />

en bevoegdheden.<br />

75


FANC<br />

JAAR-<br />

VERSLAG<br />

2010<br />

FOD Werkgelegenheid, Arbeid en<br />

Sociaal Overleg (FOD WASO)<br />

Nationale Instelling voor radioactief<br />

afval en verrijkte splijtstoffen<br />

(NIRAS)<br />

76<br />

De opdrachten van het FANC en de Algemene Directie<br />

Toezicht Welzijn op het Werk (TWW) en de Algemene<br />

Directie Humanisering van de Arbeid (HUA)<br />

van de FOD Werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal<br />

Overleg (FOD WASO) zijn verschillend, maar zij vullen<br />

elkaar aan en worden op hetzelfde terrein uitgevoerd.<br />

TWW heeft als overheidsorgaan met politionele bevoegdheid<br />

als opdracht te waken over de toepassing<br />

van de reglementeringen, adviezen en technische<br />

raadgevingen te verstrekken over de beste<br />

uitvoeringswijzen om de wettelijke en reglementaire<br />

voorschriften na te leven en de aandacht van de<br />

autoriteiten te vestigen op de gebreken in en de<br />

noodzakelijke aanpassingen aan de reglementering.<br />

De inspecteurs van het FANC zijn belast met het<br />

toezicht op de naleving van de wet betreffende de<br />

bescherming van de bevolking en van het leefmilieu<br />

tegen de uit ioniserende stralingen en hebben de bevoegdheid<br />

om overtredingen op te sporen en procesverbaal<br />

op te stellen dat geldt tot het tegendeel wordt<br />

bewezen, om een waarschuwing te geven en hierbij<br />

een termijn te bepalen waarbinnen de overtreder<br />

zich in regel moet stellen en om bij het geven van<br />

deze waarschuwingen alle passende maatregelen<br />

voor te schrijven die nuttig worden geacht om de<br />

gevaren voor de gezondheid en de veiligheid van<br />

de werknemers, de bevolking en het leefmilieu op<br />

het vlak van de ioniserende stralingen te bestrijden<br />

of weg te werken.<br />

Het medisch toezicht met inbegrip van het aspect<br />

ioniserende stralingen, behoort tot het bevoegdheidsdomein<br />

van de ambtenaren betreffende het<br />

welzijn van de werknemers bij de uitvoering van hun<br />

werk. Welzijn, stralingsbescherming en nucleaire<br />

veiligheid vormen evenwel één geheel en moeten<br />

zo benaderd worden om een effi ciënte bescherming<br />

te waarborgen.<br />

NIRAS heeft de opdracht om al het radioactief afval<br />

te beheren op Belgisch grondgebied, ongeacht de<br />

oorsprong of herkomst. Voor het beheer van de<br />

bestraalde kernsplijtstof is de instelling slechts bevoegd,<br />

voor zover deze als overtollig is verklaard<br />

door de houder ervan.<br />

Gezien de vele punten van overeenkomst hebben<br />

NIRAS – FANC op 1 oktober 2003 een overeenkomst<br />

gesloten om hun onderlinge betrekkingen te stroomlijnen.<br />

De kaderovereenkomst wordt aangevuld met<br />

een addenda, die ieder slaan op een afzonderlijk expertisedomein<br />

en waarvoor contactpersonen binnen<br />

beide instellingen zijn aangewezen. Een contactcommissie,<br />

die tweemaal per jaar samenkomt, kijkt toe op<br />

de uitvoering van het werkprogramma dat 3-jaarlijks<br />

wordt vastgesteld. De redactie van het nationaal rapport<br />

ten behoeve van de toetsingsconferenties die<br />

om de 3 jaar worden ingericht in het kader van het<br />

Gezamenlijk Verdrag inzake de veiligheid van het<br />

beheer van bestraalde splijtstof en inzake de veiligheid<br />

van het beheer van radioactief afval, vormt een<br />

permanent samenwerkingsproject onder de leiding<br />

van het Agentschap. Via de regelgeving toepasselijk<br />

op NIRAS heeft het Agentschap enkele taken gekregen,<br />

zoals de vaststelling van de aanvaardingscriteria<br />

voor radioactief afval.


Communicatie<br />

We leven in een tijdperk waar het publiek dagdagelijks<br />

bestookt wordt met een grote hoeveelheid informatie.<br />

De media, en niet op de laatste plaats het Internet zorgen<br />

er voor dat de toegang tot informatie bereikbaar<br />

is geworden voor bijna iedereen.<br />

Naast deze beschikbaarheid is de vraag van het publiek<br />

naar meer duidelijkheid en openheid over onderwerpen<br />

die mogelijk een impact hebben op hun<br />

leefomgeving de laatste jaren aanzienlijk toegenomen.<br />

Het FANC kan als onafhankelijke regulator hieraan<br />

een bijdrage leveren om de eigen activiteiten en de<br />

relevante gebeurtenissen in de nucleaire wereld snel<br />

en transparant bekend te maken. Het communicatiebeleid<br />

heeft zich in 2010 nog meer gefocust op het<br />

proactief communiceren zowel naar de stakeholders<br />

als het brede puibliek toe.<br />

Website<br />

Twee instrumenten staan daarbij centraal : de website<br />

en de communicatie via de media. Op de website<br />

worden gebeurtenissen/incidenten die hebben plaatsgevonden<br />

onmiddellijk gepubliceerd. Ook actuele<br />

onderwerpen waarover bezorgdheid bij het publiek<br />

bestaat over de mogelijke impact op de gezondheid<br />

worden pro-actief opgevolgd. Zo waren er veel vragen<br />

over de radioactieve deeltjes naar aanleiding van de<br />

bosbranden in de omgeving van Tsjernobyl en de<br />

IJslandse aswolk waardoor radioactieve deeltjes in<br />

de lucht verspreid werden. Het FANC heeft metingen<br />

laten verrichten en vervolgens continu geactualiseerde<br />

grafi eken van de luchtstof op de website gepubliceerd.<br />

Cijfers website 2010 :<br />

• 113.409 bezoeken<br />

• 320.968 paginaweergaves (hits)<br />

• Met piekbezoeken tijdens OSART-missie kerncentrale<br />

Doel 1-2, wat men kan zien in de onderstaande<br />

grafi ek (de OSART-missie was in maart met op 25<br />

maart het hoogst aantal bezoekers per dag)<br />

12000<br />

10000<br />

8000<br />

6000<br />

4000<br />

2000<br />

0<br />

01/10 02/10 03/10 04/10 05/10 06/10 07/10 08/10 09/10 10/10 11/10 12/10<br />

Het Meldpunt van de website biedt een toegankelijk<br />

acces naar informatie en van deze mogelijkheid werd<br />

dan ook in toenemende mate gebruik gemaakt. In 2010<br />

werden 296 vragen gepost en beantwoord.<br />

Ook een publieksconsultatie werd in 2010 voor de<br />

eerste keer opgestart. Vanaf 1 september tot en met<br />

31 oktober 2010 kreeg het publiek via de website de<br />

mogelijkheid geboden om bemerkingen te maken<br />

over een voorontwerp van Koninklijk Besluit waarin<br />

de vergunningswijze en de elementen van de vergunningsaanvraag<br />

voor de berging van kortlevend laag- en<br />

middelactief afval (categorie A) worden bepaald. Het<br />

FANC zal de bemerkingen verwerken en vervolgens<br />

aan de regering ter goedkeuring voorleggen. Een samenvatting<br />

van de binnenkomen opmerkingen werd<br />

op de website gepubliceerd.<br />

Niet alleen via het<br />

Meldpunt, maar ook<br />

telefonisch komen er<br />

dagdagelijks heel wat<br />

vragen binnen die de<br />

dienst Communicatie<br />

coördineert.<br />

FANC<br />

ORGANISA-<br />

TORISCH<br />

77


FANC<br />

JAAR-<br />

VERSLAG<br />

2010<br />

Communicatie via de media<br />

Tenslotte werd in 2010 de pers via persberichten of<br />

persontmoetingen uitgebreid geïnformeerd. Persberichten<br />

verschenen o.m. over de afronding van de 1ste<br />

fase van de verwijderingscampagne radioactieve bliksemafl<br />

eiders, het verbod op de invoer en verkoop van<br />

ionisatierookmelders en de radoncampagnes. Persontmoetingen<br />

werden o.m. georganiseerd rond het<br />

transport van gecompacteerd afval vanuit Frankrijk naar<br />

België en de OSART missie in de Kerncentrale van Doel.<br />

Werkgroepen<br />

Tenslotte draagt het FANC nationaal en internationaal<br />

actief bij aan werkzaamheden in werkgroepen m.b.t.<br />

bijvoorbeeld sensibiliseringscampagnes en ‘public<br />

communication’.<br />

Human Resources<br />

Totaal aantal personeelsleden eind 2010<br />

Leeftijdscategorieën<br />

20-29 12%<br />

30-39 24%<br />

40-49 27%<br />

50-54 10%<br />

55-59 17%<br />

60-65 10%<br />

Aanwervingen<br />

De dienst HR heeft 6 medewerkers aangeworven in<br />

2010, waarvan 5 ter vervanging van medewerkers die<br />

het FANC verlaten hebben en 1 als uitbreiding :<br />

• 1 diensthoofd Invoer & Vervoer<br />

• 1 medewerker Communicatie<br />

• 1 Coördinator RIAD<br />

• 1 medewerker Database Exploitanten<br />

• 1 medewerkster HR<br />

• 1 departementshoofd Gezondheid & Leefmilieu<br />

De opleidingen zijn bedoeld om een medewerker toe<br />

te laten beter te functioneren in zijn huidige functie, zijn<br />

knowhow te vergroten of hem voor te bereiden op een<br />

andere functie, in het kader van loopbaanontwikkeling.<br />

De geboekte externe opleidingen van 1 januari 2010<br />

tem. 31 december 2010 zijn als volgt te verdelen :<br />

Opleiding per departement<br />

RIAD<br />

Inrichtingen & Afval<br />

Beveiliging & Vervoer<br />

Gezondheid & Leefmilieu<br />

Support<br />

Transversaal<br />

Opleiding per type opleiding<br />

Expertise<br />

147 waarvan 87 mannen en 60 vrouwen.<br />

Opleidingen<br />

Management<br />

Ook in 2010 investeerde het Agentschap volop in de<br />

Relationele competenties<br />

78<br />

ontwikkeling van zijn personeelsleden, en dit door het<br />

aanbieden van een assortiment kwaliteitsvolle, aan de<br />

individuele behoefte aangepaste opleidingen.<br />

Persoonlijk effi ciëncie<br />

Talen<br />

ICT


CIS-2<br />

Het doel van het project is het implementeren en<br />

Records Management<br />

Fase 1 “Inventaris en defi nitie”, waarin de nieuwe docu-<br />

Samenstelling Raad van Bestuur<br />

Op 31 december 2010 is de Raad van Bestuur als<br />

FANC<br />

ORGANISA-<br />

TORISCH<br />

confi gureren van een proces- en workfl ow gestuurd<br />

mentstructuur van het Agentschap werd gedefi nieerd,<br />

volgt samengesteld :<br />

informatiesysteem voor het beheer van klant- en dos-<br />

werd op 1 augustus 2011 afgesloten. Deze fase werd,<br />

siergegevens. Het nieuwe systeem zal de ondersteuning<br />

leveren voor de belangrijkste processen die door<br />

zoals voorzien, afgesloten met de raadpleging en de<br />

medewerking van de leden van de groep Records<br />

Voorzitter : Philippe De Sadeleer<br />

de operationele diensten gebruikt worden binnen het<br />

FANC. Met de introductie van het systeem wordt een<br />

meer klantgerichte aanpak beoogd alsook een effi cientere<br />

en kost effectievere manier van werken. Tevens<br />

zal het systeem de basis vormen waarop het FANC<br />

verder zal kunnen bouwen voor het aanbieden van<br />

e-loket functionaliteit naar zijn klanten. Door een koppeling<br />

met de beschikbare overheidsdatabases (vb.<br />

Rijksregister en Kruispuntbank der Ondernemingen)<br />

zal een grotere datakwaliteit nagestreefd worden.<br />

In 2010 is de focus vooral geweest op de detailanalyse<br />

van het vergunningsproces, aan de hand van workshops<br />

en het verder ontwikkelen van het prototype.<br />

Tevens werd de infrastructuur voor de test omgeving<br />

opgezet, en de datamigratie strategie uitgewerkt. De<br />

functionaliteit van het systeem wordt op een systematische<br />

wijze doorgesproken met de key-users.<br />

Management en de diensten via een iteratief proces.<br />

Na deze fi nalisatie is men van start gegaan met de<br />

technische ontwikkelingen van de nieuwe applicatie.<br />

De afsluiting van fase 1 heeft het ook mogelijk gemaakt<br />

om - zoals voorzien - van start te gaan met verschillende<br />

acties verbonden met de volgende fasen van het project.<br />

Zo werd voor fase 2 “Design and Implementation”,<br />

de studie m.b.t. het beheer van de toegang tot de<br />

documenten en de overgang van een document naar<br />

records uitgevoerd. Tegelijkertijd is de eerste herhaling<br />

van de test over de Sharepoint-applicatie vlot verlopen.<br />

Parallel hiermee is fase 4 “Migration and training” van<br />

start gegaan met de analyse van de migratie van de<br />

elektronische bestanden naar de nieuwe architectuur.<br />

Deze analyse heeft betrekking op alle personeelsleden<br />

waaraan werd gevraagd om hun klassement van elektronische<br />

documenten te herzien. Er werden presentaties<br />

van deze analyse aan alle diensten van het Agentschap<br />

gegeven om hen op de hoogte te brengen van en te<br />

sensibiliseren voor de problematiek van de migratie.<br />

Leden : Marc Boeykens, Philippe Bouko, Antonio<br />

Caci, Simonne Creyf, Tom Dekeyser, Jean-François<br />

Fauconnier, Marc Leemans, Sandrine Lonnoy, Michèle<br />

Oléo, Peter Roose, Jean-François Thimus, Sven Vaneycken<br />

en Cecilia Vermeulen.<br />

Regeringscommissaris : Nele Roobrouck<br />

Maken deel uit van het auditcomité : Marc<br />

Boeykens (voorzitter), Philippe Bouko, Sven Vaneycken<br />

en Cecilia Vermeulen.<br />

Maken deel uit van het strategisch comité :<br />

Antonio Caci (voorzitter), Simonne Creyf, Tom Dekeyser,<br />

en Jean-François Thimus.<br />

De Raad van Bestuur staat er voor in dat het bestuur<br />

gebeurt conform de bepalingen van de wet van 1954,<br />

van de FANC-wet.<br />

Het Agentschap is onderworpen aan de wet van 16<br />

maart 1954 betreffende de controle op bepaalde instellingen<br />

van openbaar nut.<br />

Minister van Binnenlandse zaken Annemie Turtelboom<br />

is voogdijminister van het FANC.<br />

Cécilia Vermeulen<br />

en Nele Roobrouck<br />

hebben begin<br />

2010 hun ontslag<br />

ingediend.<br />

Ze werden nog<br />

niet vervangen<br />

omdat nieuwe<br />

benoemingen onder<br />

een regering<br />

van lopende zaken<br />

niet mogelijk zijn.<br />

79


FANC<br />

JAAR-<br />

VERSLAG<br />

2010<br />

BALANS <strong>OP</strong> 31 DECEMBER 2010<br />

bedragen in 1.000 €<br />

ACTIVA 37.380<br />

PASSIVA 37.380<br />

Vaste Activa 15.574<br />

Materiële vaste activa 5.103<br />

Installaties, machines en uitrusting 4.047<br />

Meubilair en rollend materieel 457<br />

Activa in aanbouw 599<br />

Financiële vaste activa 10.471<br />

Eigen Vermogen 30.389<br />

Reserves 30.389<br />

Voorzieningen en uitgestelde belastingen 1.677<br />

Voorzieningen voor risico’s en kosten 1.677<br />

Vlottende Activa 21.806<br />

Vorderingen op ten hoogste één jaar 267<br />

Handelsvorderingen 189<br />

Overige vorderingen 78<br />

Geldbeleggingen 21.150<br />

Liquide middelen 323<br />

Overlopende rekeningen 66<br />

Schulden 5.314<br />

Schulden op ten hoogste één jaar<br />

Handelsschulden 4.035<br />

Belastingen 243<br />

Bezoldigingen en sociale lasten 1.028<br />

Overige schulden 8<br />

80


RESULTATENREKENING <strong>OP</strong> 31 DECEMBER 2010<br />

bedragen in 1.000 €<br />

2009 2010 Evolutie<br />

Omzet 19.527 20.088<br />

Andere bedrijfsopbrengsten 144 107<br />

TOTAAL BEDRIJFS<strong>OP</strong>BRENGSTEN 19.671 20.195 +2,7%<br />

Diverse goederen en diensten 8.748 8.850<br />

Bezoldigingen en sociale lasten 11.611 11.838<br />

Afschrijvingen 1.213 1.360<br />

Terugname van waardevermindering op handelsvorderingen -94 81<br />

Voorzieningen voor risico’s en kosten -5.865 10 -<br />

Andere bedrijfskosten 141 141<br />

TOTAAL BEDRIJFSKOSTEN 15.754 22.280 +41,4%<br />

Bedrijfsresultaat 3.918 -2.085<br />

Financiële kosten en opbrengsten 251 123<br />

Courant resultaat 4.168 -1.962<br />

Uitzonderlijke kosten 12 420<br />

Boekjaarresultaat 4.156 -2.382<br />

81


FANC<br />

JAAR-<br />

VERSLAG<br />

2010<br />

TOELICHTING BIJ DE RESULTATENREKENING<br />

Opbrengsten<br />

Kosten<br />

De samenstelling van de inkomsten van het Agentschap<br />

ziet er als volgt uit :<br />

Jaarlijkse<br />

heffingen<br />

86%<br />

Heffing<br />

NRAS<br />

11%<br />

Overige<br />

4%<br />

Retributes<br />

2%<br />

Intresten<br />

1%<br />

Huur<br />

Diversen<br />

Andere bedrijfsopbrengsten<br />

De ‘andere bedrijfsopbrengsten’ bevatten voornamelijk<br />

inkomsten uit verhuring van tijdelijk ongebruikte<br />

kantooroppervlakte.<br />

Financiële opbrengsten<br />

Het fi nancieel resultaat omvat grotendeels intresten<br />

op de reserves en is gedaald met 51% ten opzichte<br />

van 2009, voornamelijk omwille van de daling van de<br />

rentevoet.<br />

De uitgaven van het Agentschap in 2010 waren als<br />

volgt samengesteld (exclusief afschrijvingen en inclusief<br />

investeringen). Personeelskost maakt het grootste<br />

deel uit (50%).<br />

Omzet<br />

82<br />

Het Agentschap wordt voornamelijk gefi nancierd door<br />

heffi ngen en retributies die ten laste zijn van diegenen<br />

waarvoor het Agentschap prestaties levert. Het gaat<br />

hier om alle personen en bedrijven die een vergunning<br />

aanvragen bij het Agentschap (waarvoor een éénmalige<br />

retributie verschuldigd is) of die houder zijn van<br />

een vergunning en die onder de permanente controle<br />

staan van het Agentschap (waarvoor een jaarlijkse<br />

heffi ng wordt aangerekend).<br />

Personeel core - 38%<br />

Personeel support - 12%<br />

Infrastructuur - 11%<br />

Radiologische analyses 8%<br />

Algemeen beheer (incl ICT & personeelsbeheer) - 9%<br />

Projecten (incl. vernieuwing TELERAD) - 22%<br />

Beheer TELERAD - 2%


Diverse goederen en diensten<br />

Voorzieningen voor risico’s en kosten<br />

De diensten en diverse goederen zijn min of meer<br />

constant gebleven ten opzichte van 2009. Deze uitgaven<br />

volgen de evolutie van de index en het personeelsbestand.<br />

Bezoldigingen en sociale lasten<br />

De stijging van de loonlast is het gevolg van de stijging<br />

van het personeelsbestand.<br />

Op 31 december 2010 zijn er 147 medewerkers in<br />

dienst met een contract van onbepaalde duur. Dit aantal<br />

bevat drie functies die dubbel zijn ingevuld, het gaat<br />

om medewerkers die de pensioenleeftijd naderen en<br />

die al vervangen zijn met het oog op kennisoverdracht.<br />

Waardevermindering op handelsvorderingen<br />

In 2008 werd een voorziening aangelegd van 6,9 M<br />

euro in het kader van de dagvaarding van het Agentschap<br />

door AVC. Het FANC heeft de politiek bij elke<br />

dagvaarding voorzichtigheidshalve een voorziening<br />

aan te leggen voor bedrag geëist in de dagvaarding,<br />

ongeacht de inschatting van het risico. Vermits de claim<br />

in 2009 werd herzien naar een een lager bedrag, werd<br />

de voorziening hieraan aangepast in de resultatenrekening<br />

2009. Voor 2010 werd enkel de voorziening voor<br />

niet-opgenomen verlofdagen aangepast.<br />

Uitzonderlijke kosten<br />

Deze uitzonderlijke kost van 420K betreft de buitengebruikstelling<br />

van het oude telerad meetnetwerk voor<br />

radioactiviteit.<br />

De voorziening voor oninbare vorderingen werd met<br />

81 K euro verhoogd in 2010.<br />

83


FANC<br />

JAAR-<br />

VERSLAG<br />

2010<br />

LETTERWOORDEN<br />

AFSSAPS Agence Française de Sécurité Sanitaire des Produits<br />

GEPETO<br />

Groupe d’Encadrement Permanent pour l’Elaboration des Tâches<br />

de Santé<br />

et l’Organisation<br />

AIPES<br />

Association of Imaging Producers & Equipment Suppliers<br />

GV<br />

Gezamenlijk Verdrag<br />

ALARA<br />

As Low As Reasonably Achievable<br />

HGR<br />

Hoge Gezondheidsraad<br />

ARBIS<br />

Algemeen Reglement op de Bescherming van de Bevolking,<br />

HRPBW<br />

Hoge Raad voor Preventie en Bescherming op het Werk<br />

van de Werknemers en van het Leefmilie tegen het gevaar<br />

IAEA<br />

International Atomic Energy Agency<br />

van Ioniserende Stralingen<br />

ICRP<br />

International Commission on Radiological Protection<br />

ASN<br />

Autorité de Sûreté Nuclaire (FR)<br />

INES<br />

International Nuclear Event Scale<br />

BCC<br />

Belgische Centrum voor Certifi catie<br />

INW<br />

Instituut voor Nucleaire Wetenschappen<br />

BEIR<br />

Biological Effects of Ionizing Radiation (VS)<br />

IRE<br />

Instituut voor Radio-elementen<br />

BelDART<br />

Belgian Dosimetry Audits in Radio Therapy<br />

IRSN<br />

Institut de Radioprotection et de Sûreté Nucléaire (FR)<br />

BIM<br />

Brussels Instituut voor Milieubeheer<br />

KB<br />

Koninklijk Besluit<br />

BVZF<br />

Belgische Vereniging van Ziekenhuisfysici<br />

KPI<br />

Key Performance Indicator<br />

C<strong>OP</strong><br />

Communities of Practices<br />

LNE<br />

Het Departement Leefmilieu, Natuur en Energie van de Vlaamse Overheid<br />

DAP<br />

Dose Area Product<br />

LSDG<br />

Laboratorium voor Standaarddosimetrie Gent<br />

DBT<br />

Design Basis Threat<br />

NEA<br />

Nuclear Energy Agency<br />

DG TREN<br />

Directoraat-Generaal Energie en Vervoer<br />

NIRAS<br />

Nationale Instelling voor Radioactief Afval en verrijkte Splijtstoffen<br />

DRN<br />

Diagnostische Referentieniveaus<br />

NNP<br />

Nucleair Noodplan<br />

ENSREG<br />

European Nuclear Safety Regulator Group<br />

NPV<br />

Non-Proliferatieverdrag<br />

ESR<br />

Elektron-Spin-Resonantie<br />

NuTeC<br />

Nuclear Technological Center<br />

FANC<br />

<strong>Federaal</strong> Agentschap voor Nucleaire Controle<br />

OCAD<br />

Coördinatie-orgaan voor de dreigingsanalyse<br />

84<br />

FOD<br />

FUSA<br />

Federale Overheidsdienst<br />

Faculté Universitaire des Sciences Agronomiques<br />

OESO<br />

OSART<br />

Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling<br />

Operational SAfety Review Team


QMS Quality Management System<br />

RABA Radioactieve Bliksemafl eiders<br />

RAIS Regulatory Autority Information System<br />

RASO Radioactieve Stoffelijke Overschotten<br />

RGB Reactorgebouw<br />

RIA Regulerings Impact Analyse<br />

RIZIV Rijksinstituut voor ziekte- en invaliditeitsverzekering<br />

RTMDT Rondetafel Medisch en Dosimetrisch Toezicht<br />

SALTO SAfe Long Term Operation<br />

SCK-CEN Studiecentrum voor Kernenergie<br />

SNRII Short Notice Random Interim Inspections<br />

SWG Standing Working Group<br />

UMTRAP Uranium Mill Trailings Remedial Action Program<br />

US-NRC US-Nuclear Regulatory Commission<br />

VBT Vlaamse Beroepsvereniging Tandartsen<br />

VFBK Verdrag inzake de Fysieke Beveiliging van Kernmateriaal<br />

VITO Vlaamse Instelling voor Technologisch Onderzoek<br />

VNV Verdrag inzake de Nucleaire Veiligheid<br />

VVT Verbond der Vlaamse Tandartsen<br />

WASO Werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal Overleg<br />

WENRA Western European Nuclear Regulators’ Association<br />

WGO Wereldgezondheidsorganisatie<br />

WIV Wetenschappelijk Instituut Volksgezondheid<br />

85


FANC<br />

JAAR-<br />

VERSLAG<br />

2010<br />

ORGANIGRAM<br />

JURIDISCHE ZAKEN<br />

& VERTALINGEN<br />

Kristel Geerts<br />

Kristel.geerts@fanc.fgov.be<br />

Tel.: +32(0)2 289 21 11<br />

Gerda.vanbiesen@fanc.fgov.be<br />

Tel.: +32(0)2 289 21 02<br />

DIRECTEUR-GENERAAL<br />

Willy De Roovere<br />

Willy.deroovere@fanc.fgov.be<br />

Marion.vinck@fanc.fgov.be<br />

Tel.: +32(0)2 289 21 00<br />

Gerda.vanbiesen@fanc.fgov.be<br />

Tel.: +32(0)2 289 21 02<br />

BEHEERCEL<br />

Jan Michiels<br />

Jan.michiels@fanc.fgov.be<br />

Tel.: +32(0)2 289 21 10<br />

INTERNE AUDIT<br />

Laetitia Vereecken<br />

Laetitia.vereecken@fanc.fgov.be<br />

Tel.: +32(0)2 289 20 22<br />

PREVENTIE & BESCHERMING<br />

<strong>OP</strong> HET WERK<br />

Walter Blommaert<br />

Walter.blommaert@fanc.fgov.be<br />

Tel.: +32(0)2 289 20 72<br />

Jean-pierre.wouters@fanc.fgov.be<br />

Tel.: +32(0)2 289 21 90<br />

COMMUNICATIE<br />

Corinne Souwer<br />

Corinne.souwer@fanc.fgov.be<br />

Tel.: +32(0)2 289 21 34<br />

Karina De Beule<br />

Karina.debeule@fanc.fgov.be<br />

Tel.: +32(0)475 48 05 98<br />

REGULATION, INTERNATIONAL<br />

AFFAIRS & DEVEL<strong>OP</strong>MENT<br />

Yvan Pouleur<br />

Yvan.pouleur@fanc.fgov.be<br />

Tel.: +32(0)2 289 21 11<br />

INRICHTINGEN & AFVAL<br />

Manfred Schrauben<br />

Manfred.schrauben@fanc.fgov.be<br />

Helga.herman@fanc.fgov.be<br />

Tel.: +32(0)2 289 20 37<br />

BEVEILIGING & VERVOER<br />

Rony Dresselaers<br />

Rony.dresselaers@fanc.fgov.be<br />

Tel.: +32(0)2 289 21 11<br />

Martine.sleeuwaert@fanc.fgov.be<br />

Tel.: +32(0)2 289 20 43<br />

GEZONDHEID & LEEFMILIEU<br />

Patrick Van Der Donckt<br />

Patrick.Vanderdonckt@fanc.fgov.be<br />

Sabine.rousseau@fanc.fgov.be<br />

Tel.: +32(0)2 289 21 51<br />

SUPPORT<br />

Willy De Roovere<br />

NUCLEAIRE BASIS<br />

INRICHTINGEN<br />

An Wertelaers<br />

An.wertelaers@fanc.fgov.be<br />

Tel.: +32(0)2 289 21 73<br />

Christiane.fieremans@fanc.fgov.be<br />

Tel.: +32(0)2 289 21 71<br />

INVOER & VERVOER<br />

Guy Lourtie<br />

Guy.lourtie@fanc.fgov.be<br />

Tel.: +32(0)2 289 20 18<br />

Sylvie.toubeau@fanc.fgov.be<br />

Tel.: +32(0)2 289 20 66<br />

BESCHERMING VAN DE<br />

GEZONDHEID<br />

An Fremout<br />

An.fremout@fanc.fgov.be<br />

Marie-claire.meerkens@fanc.fgov.be<br />

Tel.: +32(0)2 289 20 70<br />

FINANCIËN, ICT & LOGISTIEK<br />

Wim Oyen<br />

Wim.oyen@fanc.fgov.be<br />

Tel.: +32(0)2 289 21 11<br />

ALGEM<strong>EEN</strong> BEHEER<br />

& BERGING AFVAL<br />

Walter Blommaert<br />

Walter.blommaert@fanc.fgov.be<br />

Tel.: +32(0)2 289 20 72<br />

BEVEILIGING – RICHTING<br />

& STRATEGIE<br />

Mireille Claeys<br />

Mireille.claeys@fanc.fgov.be<br />

Martine.sleeuwaert@fanc.fgov.be<br />

Tel.: +32(0)2 289 20 43<br />

TOEZICHT <strong>OP</strong> HET GRONDGEBIED<br />

& NATUURLIJKE STRALING<br />

Michel Sonck<br />

Michel.sonck@fanc.fgov.be<br />

Sabine.rousseau@fanc.fgov.be<br />

Tel.: +32(0)2 289 21 51<br />

HRM<br />

Jean-Maurice Boone<br />

Jean-maurice.boone@fanc.fgov.be<br />

Isabel.dekesel@fanc.fgov.be<br />

Tel.: +32(0)2 289 21 15<br />

Nicole.nelissen@fanc.fgov.be<br />

Tel.: +32(0)2 289 20 78<br />

86<br />

BEVEILIGING – VERGUNNINGEN<br />

& CONTROLE<br />

Ludo Carnas<br />

Ludo.carnas@fanc.fgov.be<br />

Annick.blomme@fanc.fgov.be<br />

Tel.: +32(0)2 289 20 52


Coördinatie en eindredactie : Communicatiedienst (FANC)<br />

Redactie : Communicatiedienst i.s.m. Departementen (FANC)<br />

Foto’s : Jean-Michel Byl<br />

Design : Trinome.be<br />

Druk : Hayez<br />

Met dank voor de foto’s van : Belgoprocess - BP bedrijfskleding - Concours Mondial de Bruxelles - IRE (Nationaal Instituut<br />

voor Radio-elementen) - Kerncentrale Doel - Tam Tam fi lm & tv - Universiteitskliniek Sint-Jan (Brussel)<br />

Verantwoordelijke uitgever : Willy De Roovere<br />

<strong>Federaal</strong> Agentschap voor Nucleaire Controle (FANC)<br />

Ravensteinstraat 36, B-1000 Brussel<br />

Een PDF versie kan worden gedownload via de FANC Website : www.fanc.fgov.be/jaarverslag<br />

Ce rapport est disponible en français.<br />

Bijkomende exemplaren kunnen aangevraagd worden bij de dienst communicatie (02/289.20.30).<br />

Dit jaarverslag werd gedrukt op gerecycleerd papier (50% gerecycleerd, 50% FSC-certifi caat)

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!