OP WEG NAAR EEN DRIESTERREN AGENTSCHAP - Federaal ...
OP WEG NAAR EEN DRIESTERREN AGENTSCHAP - Federaal ...
OP WEG NAAR EEN DRIESTERREN AGENTSCHAP - Federaal ...
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
Ravensteinstraat 36<br />
B-1000 Brussel<br />
Tel. : +32 (0)2 289 21 11<br />
Fax : +32 (0)2 289 21 12<br />
www.fanc.fgov.be<br />
info@fanc.fgov.be<br />
www.fanc.fgov.be/jaarverslag<br />
FANC JAARVERSLAG 2010<br />
<strong>OP</strong> <strong>WEG</strong><br />
<strong>NAAR</strong> <strong>EEN</strong><br />
<strong>DRIESTERREN</strong><br />
<strong>AGENTSCHAP</strong><br />
JAARVERSLAG<br />
20
<strong>OP</strong> <strong>WEG</strong><br />
<strong>NAAR</strong> <strong>EEN</strong><br />
<strong>DRIESTERREN</strong><br />
<strong>AGENTSCHAP</strong><br />
JAARVERSLAG<br />
20
INHOUDSTAFEL<br />
Onze missie en activiteitendomein . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5<br />
Bericht van de Voorzitter Raad van Bestuur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8<br />
Bericht van de Directeur Generaal . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10<br />
1 Nucleaire basisinrichtingen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 13<br />
VOORUITZICHTEN : Manfred Schrauben . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14<br />
Nucleaire basisinrichtingen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 15<br />
Inspectiecampagne “management” in al de inrichtingen van klasse I . . . . . . . . 15<br />
Het observeren van de “safety culture” door FANC en Bel V<br />
in de inrichtingen van klasse I . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16<br />
Ronde tafel met de uitbaters van de klasse I . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16<br />
Periodieke veiligheidsevaluaties in de grote, nucleaire installaties:<br />
uniformiseren van de vergunningsvoorwaarden Tienjaarlijkse Herzieningen . . . 16<br />
Internationale veiligheidsaudit OSART in kerncentrale Doel . . . . . . . . . . . . . . . . . 17<br />
Long Term Operation van Belgische kerncentrales . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 17<br />
Ontmanteling van installaties van FBFC International<br />
en van de onderzoeksreactor Thetis . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 17<br />
IRE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 18<br />
Audit Belgoprocess . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 18<br />
De aanpak van het FANC voor de inrichtingen van klasse II A . . . . . . . . . . . . . . . 18<br />
Ronde tafels met de uitbaters van industriële radiografi e . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 19<br />
Organisatie van gekruiste inspecties met onze collega’s in Frankrijk<br />
en Nederland . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 19<br />
Primeur qua opleiding : stage van FANC-inspecteurs in opleiding<br />
bij de Franse veiligheidsoverheid ASN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 19<br />
Andere specifi eke opleidingen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 19<br />
FANC neemt deel aan het project Augias tegen afvalzwendel. . . . . . . . . . . . . . . 19<br />
Verbod op invoer van en verkoop van ionisatierookmelders aan particulieren . . 20<br />
De globale aanpak van het FANC voor de weesbronproblematiek . . . . . . . . . . . 20<br />
Proces om al de Hoog Actieve Ingekapselde Bronnen (HAID’s)<br />
in kaart te brengen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 20<br />
Uitbreiding van het gebruik van INES . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 21<br />
Gebeurtenissen, ingedeeld op de INES-schaal,<br />
in België van de laatste 12 maanden . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 22<br />
Algemeen beheer en berging afval . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 26<br />
Advies van het FANC over het afvalplan van NIRAS . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 26<br />
Verderzetting van de pre-licensingfase voor de site<br />
voor de eindberging van radioactief afval . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 26<br />
INTERVIEW : Vincent Nys . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 27<br />
2 Gezondheid en leefmilieu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 31<br />
VOORUITZICHTEN : Patrick Van Der Donckt . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 32<br />
Bescherming van de gezondheid . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 35<br />
Ronde tafels . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 35<br />
Multidisciplinaire werkgroepen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 36<br />
Tekort aan radio-isotopen (RI) voor medisch gebruik . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 36<br />
Start van Nationale databank voor vrijwillige registratie van (bijna)incidenten. . . 36<br />
Klinische audits in nucleaire geneeskunde . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 38<br />
Expo’s voor dierenartsen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 38<br />
Tandartsencampagne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 29<br />
Crisiscel FANC . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 39<br />
Toezicht op het grondgebied . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 41<br />
Vervanging Telerad netwerk . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 41
FANC onderzoekt voedselketen op radioactiviteit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 41<br />
Monitoring van radioactieve deeltjes door bosbranden in Rusland . . . . . . . . . . . 42<br />
IJslandse aswolk toont geen verhoogde meetwaarden . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 42<br />
Monitoring van de radiologische impact op het leefmilieu<br />
van de vroegere en huidige NORM-activiteiten in België” . . . . . . . . . . . . . . . . . . 42<br />
Radoncampagne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 43<br />
INTERVIEW : Boris De Handschutter . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 44<br />
3 Beveiliging en vervoer . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 47<br />
VOORUITZICHTEN : Rony Dresselaers . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 48<br />
Beveiliging. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 49<br />
De fysieke beveiliging van het kernmateriaal en de nucleaire installaties . . . . . . 49<br />
De operationalisering van het reglementair kader m.b.t. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 50<br />
De inspecties m.b.t. de waarborgen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 51<br />
De veiligheidsattesten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 52<br />
Workshop en rondetafel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 52<br />
De fysieke beveiliging van het ander radioactief materiaal . . . . . . . . . . . . . . . . . . 53<br />
Nuclear Security Summit (USA - Washington) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 53<br />
Onderzoek van het nucleair non-proliferatieverdrag . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 54<br />
De andere internationale activiteiten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 54<br />
De vooruitzichten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 55<br />
INTERVIEW : Guy Lourtie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 56<br />
Invoer en vervoer . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 58<br />
Regelgeving . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 58<br />
Incidenten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 58<br />
Conformiteitsaudits en inspecties op het terrein . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 59<br />
Opleiding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 59<br />
Reactor Thetis van de Universiteit Gent . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 59<br />
Vervoer van afval . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 59<br />
Internationale samenwerking . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 60<br />
In 2010 verleende vergunningen en goedkeuringen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 61<br />
4 RIAD . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 63<br />
VOORUITZICHTEN : Yvan Pouleur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 64<br />
RIAD . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 65<br />
De Kamer doet nieuwe aanbevelingen over de werking van het FANC . . . . . . . 65<br />
Een aangepaste vergunningsprocedure voor berginginrichtingen . . . . . . . . . . . 66<br />
Verbetering van de stralingsbeschermingsniveaus . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 66<br />
HERCA ondersteuning . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 66<br />
Europese Richtlijn 2009/71/Euratom over de nucleaire veiligheid . . . . . . . . . . . . 67<br />
Ontwerp van koninklijk besluit houdende veiligheidsvoorschriften<br />
voor kerninstallaties . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 67<br />
5 e vergadering van de verdragsluitende partijen bij het Verdrag inzake<br />
Nucleaire Veiligheid van de IAEA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 67<br />
WENRA. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 68<br />
ENSREG . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 68<br />
INTERVIEW : Annie Vanderlinck . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 70<br />
5 Het FANC organisatorisch . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 73<br />
Samenwerkingsovereenkomsten FANC . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 74<br />
Communicatie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 77<br />
Human Resources . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 78<br />
CIS-2 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 79<br />
Records Management . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 79<br />
Samenstelling Raad van Bestuur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 79<br />
Balans op 31 december 2010 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 80<br />
Resultatenrekening op 31 december 2010 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 81<br />
Toelichting bij de resultatenrekening . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 82
ONZE MISSIE EN ACTIVITEITENDOMEIN<br />
Het <strong>Federaal</strong> Agentschap voor<br />
Nucleaire Controle (FANC)<br />
heeft als missie om de gezondheid<br />
van de bevolking, de werknemers<br />
en het leefmilieu te beschermen tegen<br />
de negatieve effecten van ioniserende<br />
straling.<br />
Het FANC bestrijkt daartoe een breed activiteitendomein<br />
dat gaat van de controle op nucleaire installaties<br />
en centrales, over het gebruik van isotopen in<br />
de medische sector en de industrie tot en met het<br />
bewaken van de natuurlijke en kosmische straling<br />
in ons land. Een veilig transport van nucleaire bronnen<br />
en de beveiliging zijn eveneens voortdurende<br />
aandachtspunten.<br />
Als federale organisatie voert het FANC zijn acties<br />
waar relevant over het gehele Belgisch grondgebied.<br />
In het jaarverslag 2010 is een selectie van projecten<br />
opgenomen om een indruk te geven van de werkzaamheden<br />
van het FANC in het voorbije jaar.<br />
Tenslotte nog dit : het FANC is een parastatale C en<br />
sorteert onder de bevoegdheid van de Minister van<br />
Binnenlandse Zaken. Basiswetgeving is het ARBIS,<br />
in voege sinds 2001.<br />
Onze waarden :<br />
• Wij wensen een integere, onpartijdige en betrouwbare<br />
organisatie te zijn.<br />
• Om onze geloofwaardigheid te versterken, zien<br />
wij erop toe dat onze acties zichtbaar zijn en voor<br />
iedereen te begrijpen.<br />
• Wij streven naar een onafhankelijke, nauwgezette<br />
en multidisciplinaire expertise.<br />
• Wij communiceren op een transparante, neutrale<br />
en objectieve wijze.<br />
• We werken proactief.<br />
• We streven naar continue verbetering.<br />
• Wij onderhouden met al onze stakeholders eerlijke<br />
en constructieve relaties.<br />
• Wij wensen overleg, gebaseerd op wederzijds<br />
respect, actief luisteren en dialoog.<br />
5
TRANSPARANTIE<br />
DIALOOG<br />
CONSTRUCTIEVE RELATIES<br />
ONTPARTIJDIGHEID<br />
CONTINUE VERBETERING<br />
PROACTIVITEIT<br />
GELOOFWAARDIGHEID<br />
EXPERTISE
In dit verslag wordt een overzicht gegeven van de belangrijkste activiteiten<br />
die het Agentschap voor Nucleaire Contrôle gedurende 2010 heeft<br />
uitgevoerd binnen het brede activiteitendomein dat onder verantwoordelijkheid<br />
van het FANC valt.<br />
Het jaarverslag heeft het motto meegekregen “Op weg naar een driesterren<br />
Agentschap” waarmee het FANC wil aantonen dat het continu streeft naar<br />
een topniveau.<br />
Via onze waarden wordt hieraan uitvoering gegeven. In dit verslag zijn deze<br />
waarden gekoppeld aan een culinair onderwerp om metaforisch de beeldvorming<br />
te linken aan het topniveau van een “driesterren restaurant”.<br />
7
FANC<br />
JAAR-<br />
VERSLAG<br />
2010<br />
BERICHT VAN DE VOORZITTER RAAD VAN BESTUUR<br />
8<br />
Philippe<br />
DE SADELEER<br />
In het jaar 2010 vonden er in totaal 7 vergaderingen<br />
van de Raad van Bestuur plaats. Op<br />
een aantal belangrijke beslissingen die de<br />
Raad van Bestuur heeft genomen, zal ik hieronder<br />
een korte toelichting geven.<br />
Op het vlak van de werking van het FANC keurde<br />
de Raad van Bestuur een uitbreiding van het personeelsplan<br />
goed met 15 eenheden. De Raad keurde<br />
tevens het principe goed van een heropbouw van<br />
reserves voor de op lange termijn uit te voeren<br />
projecten/ investeringen.<br />
Ook een wijziging van het fi nancieel reglement<br />
werd geaccepteerd.<br />
De aankoopprocedure werd vereenvoudigd. De<br />
Raad verleende goedkeuring aan het CIS2-project<br />
dat een automatisering van diverse processen zal<br />
toelaten.<br />
De selectieprocedure en het stappenplan voor<br />
de aanduiding van de opvolger van de DG werd<br />
goedgekeurd en de procedure werd aangevat.<br />
Aandacht ging hierbij naar de nodige continuïteit.<br />
Met betrekking tot de samenwerking met de ‘instellingen<br />
voor fysische controle’ en Bel V ging<br />
de voorkeur van Raad van Bestuur uit - in lijn met<br />
de voorstellen van de directie - naar de beperkte<br />
fi lialisering, met verankering ervan bij wet en invoering<br />
van een verplicht kwaliteitssysteem voor<br />
de te erkennen instellingen voor fysische controle.<br />
Het voorstel van het FANC houdt in dat voor de<br />
inrichtingen van klasse I en de meer risicovolle<br />
inrichtingen van klasse II het systeem zoals in het<br />
huidige reglementair kader voorzien is, behouden<br />
blijft, waarbij de controleactiviteiten worden<br />
waargenomen door een fi liaal van het FANC. Voor<br />
andere inrichtingen wordt voorgesteld om terug te<br />
keren naar het vroegere systeem waarbij de exploitant<br />
de dienst voor fysische controle aanduidt<br />
en waarbij de erkende instellingen zullen moeten<br />
voldoen aan een verplicht kwaliteitssysteem.<br />
De voorgestelde oplossing maakt een onderscheid<br />
tussen de risicovolle en de minder risicovolle inrichtingen<br />
en garandeert tevens een grote stabiliteit<br />
voor de erkende instellingen die voldoen aan het<br />
kwaliteitssysteem.<br />
Conform de bepalingen in haar corporate governance<br />
charter heeft het Agentschap via een<br />
evaluatieopdracht haar bestuursprocessen en
-procedures geëvalueerd in het licht van de governance<br />
principes die van toepassing zijn op de<br />
publieke sector.<br />
In het bijzonder kunnen de doelstellingen van de<br />
evaluatieopdracht worden omschreven als een<br />
evaluatie van de rol en het functioneren van de<br />
Raad van Bestuur als geheel, zijn verantwoordelijkheden<br />
en zijn interactie met de directie en<br />
de overheid.<br />
Hierbij werd dieper ingegaan op de strategische<br />
sturings- en controlefunctie van de Raad van Bestuur,<br />
de besluitvormingsprocedure en de informatiestromen<br />
die aan de beslissing voorafgaan,<br />
evenals het respect voor het vertrouwelijkheidsbeginsel,<br />
de samenstelling, werking en cultuur van<br />
de Raad van Bestuur, de relaties met de directie<br />
en de relaties met de overheid.<br />
Alhoewel de resultaten van de evaluatie overwegend<br />
positief bleken, zullen in 2011 bepaalde aspecten<br />
verder geoptimaliseerd worden.<br />
Tevens wordt een evaluatie doorgevoerd aangaande<br />
de rol en het functioneren van het auditcomité<br />
en het strategisch comité, hun verantwoordelijkheden<br />
en hun interactie met de Raad van Bestuur<br />
en de directie.<br />
Tenslotte wil ik alle personeelsleden van het FANC<br />
danken voor de inzet waarmee zij de missie van<br />
het FANC ‘het beschermen van de bevolking,<br />
werknemers en het leefmilieu tegen het gevaar<br />
van ioniserende straling’ hebben ondersteund en<br />
verder gezet.<br />
9
FANC<br />
JAAR-<br />
VERSLAG<br />
2010<br />
BERICHT VAN DE DIRECTEUR GENERAAL<br />
10<br />
Willy<br />
DE ROOVERE<br />
Het FANC jaarverslag over 2010 heeft<br />
niet toevallig het motto ‘op weg naar<br />
een driesterren agentschap’. Net als<br />
een driesterren restaurant moet het FANC een<br />
topniveau nastreven, waarbij al onze werknemers<br />
collectief instaan voor een excellente uitvoering<br />
van onze wettelijke opdracht waarbij de bescherming<br />
van de gezondheid van de bevolking, de<br />
werknemers en het leefmilieu tegen het gevaar<br />
van ioniserende straling centraal staat. De manier<br />
waarop hieraan uitvoering gegeven wordt, is terug<br />
te vinden in onze waarden.<br />
Deze waarden hebben we in dit jaarverslag gelinkt<br />
aan een culinair onderwerp om metaforisch de<br />
beeldvorming te bewerkstelligen met de topprestaties<br />
van een ‘driesterrenrestaurant’.<br />
We hebben aan een aantal stakeholders gevraagd<br />
wat hun verwachtingen over ons zijn en<br />
hoe wij onze objectieven volgens hen kunnen<br />
bereiken, rekening houdend met onze maatschappelijke<br />
rol in de samenleving. U kunt een<br />
aantal van hun vitale uitspraken in dit verslag<br />
terugvinden.<br />
Het afgelopen jaar werd door het FANC veel aandacht<br />
besteed aan veiligheid en werden acties<br />
ondernomen in ons totale werkdomein om de<br />
kans op anomalieën en incidenten te verminderen.<br />
Streng toezicht en het opvolgen van de<br />
veiligheidstoestand in de nucleaire installaties<br />
volgens de internationale normen en dat in volle<br />
transparantie was een belangrijke prioriteit. Intensievere<br />
contacten met de stakeholders moesten<br />
er ook voor zorgen dat de adviezen van het FANC<br />
en Bel V naar aanleiding van inspecties nauwgezet<br />
worden opgevolgd zodat de risico’s op een<br />
toekomstig incident worden gereduceerd.<br />
Er werden afspraken rond de INES klassering<br />
uitgebreid. Naast de grote nucleaire installaties<br />
moeten voortaan ook andere installaties, die gebruik<br />
maken van bronnen met een activiteit van<br />
100 TBq of meer, INES volgen.<br />
In oktober 2010 ging een veiligheidsaudit door bij<br />
Belgoprocess te Dessel. De audit werd georganiseerd<br />
door FANC en Bel V, ondersteund door<br />
een aantal externe experten. De scope van het<br />
onderzoek was gericht op de processen i.v.m het<br />
beheer van veiligheid op de site. Een dialoog met
de bevolking werd gestart d.m.v. een publieksconsultatie<br />
over een ontwerp regelgeving voor<br />
de eindberging van radioactief afval.<br />
De nucleaire ramp in Fukushima-Daiichi in Japan<br />
heeft aangetoond dat er verder gewerkt moet<br />
worden om de veiligheid van de kerncentrales<br />
wereldwijd continu te verbeteren. De stresstest<br />
zal niet alleen in België moeten worden toegepast,<br />
maar in alle Europese centrales. Het zou niet goed<br />
zijn als sommige kerncentrales deze stresstest<br />
wel ondergaan en andere niet.<br />
Er zullen misschien moeilijke keuzes gemaakt<br />
moeten worden. Maar zulke keuzes zijn belangrijk<br />
voor een veilige toekomst en dienen een lange<br />
termijn strategie. Het kan niet zijn dat men overgaat<br />
op korte termijn acties alleen om emotionele,<br />
opportunistische of politieke redenen. De nucleaire<br />
industrie kan niet overgaan tot een ‘business<br />
as usual’ maar zal lessen moeten trekken uit de<br />
ramp in Japan zodat we de bevolking duidelijk<br />
kunnen maken dat we de bescherming van hun<br />
gezondheid ernstig nemen.<br />
11
TRANSPARANTE,<br />
Wij communiceren op een<br />
neutrale en objectieve wijze.<br />
FANC dient zich onafhankelijk op te stellen<br />
en niet rechtstreeks af te hangen<br />
van een minister of nucleaire sector. Wel<br />
dient het rekenschap af te leggen aan<br />
het Parlement door middel van een directe<br />
confrontatie. Deze confrontatie dient<br />
te gebeuren tussen verantwoordelijken<br />
van het FANC en de parlementariërs<br />
op een transparante manier.<br />
Muriel<br />
GERKENS<br />
Ecolo
1<br />
Nucleaire basisinrichtingen<br />
Vooruitzichten : Manfred Schrauben<br />
Departementshoofd Inrichtingen & Afval<br />
Nucleaire basisinrichtingen<br />
Gebeurtenissen, ingedeeld op de INES-schaal<br />
Algemeen beheer en berging afval<br />
Interview : Vincent Nys<br />
Projectleider oppervlakteberging afval categorie A<br />
14<br />
15<br />
22<br />
26<br />
27
FANC<br />
JAAR-<br />
VERSLAG<br />
2010<br />
14<br />
INRICHTINGEN<br />
EN AFVAL<br />
VOORUITZICHTEN<br />
Manfred SCHRAUBEN<br />
Departementshoofd Inrichtingen & Afval<br />
De lange termijn uitbating (LTO) van de<br />
Belgische kerncentrales is een belangrijke<br />
maatschappelijke vraag waarover<br />
de politici een beslissing zullen moeten nemen. Het<br />
betreft de eerste Belgische kerncentrales Doel 1 en<br />
2, en Tihange 1. Het FANC heeft op een proactieve<br />
wijze zijn verwachtingen qua veiligheid voor een<br />
eventuele LTO vastgelegd. Volgens de oorspronkelijk<br />
voorziene planning zou eind 2011 door de<br />
betrokken exploitant Electrabel een LTO-dossier<br />
ingediend worden bij het FANC ter evaluatie. Het<br />
recente ongeval in de kerncentrale van Fukushima<br />
in Japan zal deze planning ongetwijfeld beïnvloeden<br />
omdat op Europees en op Belgisch niveau<br />
beslist werd om “stresstests” uit te voeren op al<br />
de kerncentrales.<br />
Zoals gezegd vergt de LTO echter een politieke beslissing<br />
en de wet op de kernuitstap werd tot nu toe<br />
niet aangepast. Daarom bereidt het FANC zich ook<br />
voor op de stopzetting met als gevolg een ontmanteling<br />
van deze oudste kerncentrales.<br />
De lange termijn uitbating LTO betreft niet alleen de<br />
vermogensreactoren maar ook de onderzoeksreactor<br />
BR2 op het SCK-CEN die de volgende jaren<br />
ook een dergelijk onderzoek zal moeten ondergaan.<br />
FANC is reeds bezig met de voorbereiding van het<br />
opstellen van de veiligheidscriteria voor de LTO van<br />
deze reactor.<br />
Op basis van het “MIRT-evaluatieverslag” (OESO),<br />
heeft de Belgische federale regering de steun voor<br />
de ontwerpfase van het “MYRRHA-project”, een<br />
“Accelerator Driven System” (ADS), in het voorjaar<br />
van 2010 goedgekeurd. Het FANC en Bel V worden<br />
dus op middellange termijn geconfronteerd met een<br />
vergunningsaanvraag voor deze nieuwe installatie<br />
van klasse I. Het gaat over een nieuw type van installatie<br />
van de toekomstige 4e generatie reactoren<br />
met lood-bismuth als koelmiddel. De enige ervaring<br />
met dit soort technologie op wereldniveau werd verworven<br />
in militaire, ex-sovjet nucleaire onderzeeërs.<br />
Dit project is niet alleen een grote uitdaging voor het<br />
SCK-CEN als ontwerper, maar ook voor het FANC<br />
en Bel V als veiligheidsautoriteit. Voorafgaand aan<br />
de eigenlijke vergunningsaanvraag dienen immers<br />
de conceptuele voorwaarden van de toekomstige<br />
MYRRHA-installatie opgesteld te worden vanuit het<br />
standpunt van de veiligheid van de exploitatie en de<br />
stralingsbescherming. Ook de bestaande regelgeving<br />
dient aangepast te worden om de toekomstige<br />
vergunningsaanvraag voor de oprichting- en exploitatievergunning<br />
zo goed als mogelijk voor te bereiden.<br />
Het IRE staat voor een aantal belangrijke strategische<br />
beslissingen. Het moet op korte termijn de keuze<br />
maken naar welke technologische oplossing het<br />
moet evolueren voor de productie van medische<br />
radio-isotopen. Daarbij is de recyclage van het eigen<br />
verrijkt uranium (HEU) een mogelijk scenario. Deze
strategische keuze kan een signifi cante impact hebben<br />
op de invoering van nieuwe technologieën en<br />
productieketens.<br />
Het FANC zal ook hier de vergunbaarheid en de<br />
doenbaarheid moeten evalueren vanuit het standpunt<br />
veiligheid, beveiliging en stralingsbescherming. Bovendien<br />
moet voor het opgeslagen uranium op het<br />
IRE een oplossing komen omdat het FANC het verder<br />
opslaan van uranium op termijn niet kan toestaan.<br />
Mogelijke oplossingen moeten bestudeerd worden<br />
en aan de overheid worden voorgesteld.<br />
In 2010 heeft het FANC een audit omtrent het beheer<br />
van de veiligheid en de veiligheidscultuur op Belgoprocess<br />
te Dessel uitgevoerd. De implementatie van<br />
de verbeteringsmaatregelen naar aanleiding van<br />
deze audit en de opvolging daarvan door FANC en<br />
Bel V zal lopen tot in 2015.<br />
Een koninklijk besluit voor de verplichting van het<br />
opstellen van meetpoorten voor de detectie van radioactieve<br />
weesbronnen in de schroot- en klassieke<br />
afvalsector, zal over afzienbare tijd uitgevaardigd<br />
worden. Dit past in de globale aanpak die het FANC<br />
uitgewerkt heeft voor deze weesbronproblematiek.<br />
De globale aanpak biedt de betrokken sectoren een<br />
duidelijk reglementair kader en oplossingen voor de<br />
technische problemen en de fi nanciering van de aan<br />
de behandeling van het radioactief afval gebonden<br />
kosten. De implementatie van deze globale aanpak<br />
moet verdergezet worden, rekening houdend met de<br />
verplichtingen die zullen voortvloeien uit het nieuw<br />
koninklijk besluit.<br />
Bovendien wordt de veiligheid en het veiligheidsbewustzijn<br />
in de industriële, nucleaire installaties verder<br />
gestimuleerd. Dit zal het FANC de komende jaren<br />
ook verder doen door middel van veiligheids- en<br />
veiligheidscultuuraudits in deze installaties.<br />
Het ongeval in Fukushima (Japan) had ook gevolgen<br />
voor ons land. Naar aanleiding van de beslissing<br />
hieromtrent moeten in 2011 ook voor onze kerncentrales<br />
de stresstests doorgevoerd worden. FANC en<br />
de regering hebben reeds besloten dat ook andere<br />
nucleaire basisinrichtingen zoals bv SCK en IRE aan<br />
een stresstest zullen onderworpen worden. Al deze<br />
stresstests zullen veel inspanningen eisen van onze<br />
experts en inspecteurs.<br />
Tenslotte wens ik nog het accent te leggen op de<br />
evolutie in de laatste jaren van de verwachtingen<br />
van het FANC als veiligheidsoverheid op het gebied<br />
van veiligheid, niet alleen in de inrichtingen van de<br />
hoogste risico klasse, maar ook in deze van de klassen<br />
II en III. FANC zal verder werken aan de continue<br />
evolutie van de gestelde eisen, en dit nog meer in<br />
het licht van de vaststellingen na het ongeval van<br />
Fukushima.<br />
Nucleaire<br />
basisinrichtingen<br />
Inspectiecampagne “management”<br />
in al de inrichtingen van klasse I<br />
In de periode oktober/november 2010 werd voor de<br />
eerste keer een inspectie op managementniveau gevoerd<br />
die handelde over de werking van het management<br />
van de exploitant en van de dienst voor fysische<br />
controle. Deze inspecties werden in alle inrichtingen<br />
van klasse I doorgevoerd. Bovendien werd ook overlegd<br />
over toekomstige projecten, wijzigingen, … met<br />
een veiligheidsimpact die belangrijk zijn voor het toe-<br />
NUCLEAIRE<br />
BASIS-<br />
INRICHTIN-<br />
GEN<br />
15
FANC<br />
JAAR-<br />
VERSLAG<br />
2010<br />
16<br />
komstige werkprogramma van FANC en Bel V. Tijdens<br />
deze inspecties werd eveneens het jaarevaluatieverslag<br />
van Bel V en/of het FANC over de uitgevoerde controles<br />
van het afgelopen jaar voorgesteld en besproken. Het<br />
is de bedoeling deze inspecties op jaarlijkse basis te<br />
herhalen.<br />
Het observeren van de “safety<br />
culture” door FANC en Bel V<br />
in de inrichtingen van klasse I<br />
In september 2010 werd aan al de inspecteurs van Bel<br />
V en FANC het startschot gegeven voor het gebruik<br />
van een observatietool van de “safety culture” bij de<br />
exploitanten van klasse I. De bedoeling is dat bij elk<br />
contact dat FANC en/of Bel V met deze exploitanten<br />
heeft, systematisch indicaties m.b.t. veiligheidsgedrag<br />
geobserveerd zullen worden.<br />
In het kader van het verbeteren van de safety culture<br />
werd eveneens aan de exploitanten gevraagd<br />
een self-assessment uit te voeren om de verschillen<br />
tussen hun bestaand management systeem en<br />
het management systeem beschreven in de IAEA-<br />
Standard GS-R-3 (Management System for Facilities<br />
and Activities), te identifi ceren. Dit geïntegreerd management<br />
systeem zal immers een vereiste worden<br />
in de komende herziening van de regelgeving rond<br />
nucleaire veiligheid.<br />
Ronde tafel met de uitbaters<br />
van de klasse I<br />
Op 18 juni 2010 organiseerde FANC een stakeholders<br />
meeting met de exploitanten van inrichtingen van<br />
klasse I. Hierbij werd intensief overleg gepleegd over<br />
een aantal nieuwe initiatieven van het FANC zoals het<br />
nieuwe proces van de “Tienjaarlijkse Herzieningen”<br />
(TJH), de nieuwe meldingsverplichtingen voor de inrichtingen<br />
van klasse I, de nieuwe afspraken voor het<br />
gebruik van de INES-schaal, ….<br />
Deze ontmoeting heeft ongeveer 60 personen van de<br />
exploitanten van inrichtingen van klasse I verzameld.<br />
Iedereen heeft de gelegenheid gehad om zijn vragen<br />
te stellen en/of zijn opmerkingen te geven over de<br />
ontwerpen die door de tandem FANC/Bel V voorbereid<br />
werden. Al deze nieuwe initiatieven werden verder<br />
ontwikkeld en inmiddels geïmplementeerd.<br />
Periodieke veiligheidsevaluaties<br />
in de grote, nucleaire installaties :<br />
uniformiseren van de<br />
vergunningsvoorwaarden<br />
Tienjaarlijkse Herzieningen<br />
In februari 2010 werden voor de kerncentrales van Doel<br />
en van Tihange en voor de andere klasse I-inrichtingen<br />
via koninklijk besluit de vergunningsvoorwaarden aangepast<br />
in die zin. Technische aanbevelingen voor de<br />
praktische aanpak van het proces TJH werden samen<br />
met Bel V uitgewerkt.<br />
Internationale veiligheidsaudit<br />
OSART in kerncentrale Doel<br />
Van 8 tot 25 maart 2010 ontving Electrabel, op vraag<br />
van de Federale Overheid (via het <strong>Federaal</strong> Agentschap<br />
voor Nucleaire Controle), een OSART-missie<br />
(Operational SAfety Review Team) van de Internationale<br />
Organisatie voor Atoomenergie (IAEA) in de kerncentrale<br />
van Doel.<br />
Het defi nitieve rapport van deze OSART-missie werd<br />
begin juli 2010 door het IAEA aan het FANC overhandigd.<br />
Het integrale rapport werd publiek gemaakt via<br />
de website van het FANC. Op basis van dit rapport<br />
heeft Electrabel een OSART-actieplan opgesteld, dat<br />
werd goedgekeurd door het FANC en zijn fi liaal Bel V.<br />
Bedoeling van dit actieplan is om een antwoord te<br />
bieden op de suggesties en aanbevelingen van het<br />
OSART-team en de veiligheid verder te verbeteren. Een<br />
samenvatting van dit actieplan werd op de website van<br />
het FANC gepubliceerd.
Long Term Operation<br />
van Belgische kerncentrales<br />
Het FANC, samen met zijn technisch fi liaal Bel V, bereidt<br />
sinds 2009 de mogelijke veiligheidsimplicaties<br />
van een zogenaamde lange termijn uitbating of “Long<br />
Term Operation” van de eerste Belgische kerncentrales<br />
voor. Zoals beschreven in de LTO-strategienota van<br />
het FANC moet eind 2011 een LTO-dossier ingediend<br />
worden bij het Agentschap en Bel V dat zowel het programma<br />
voor verouderingsbeheer als een voorstel van<br />
ontwerpverbeteringen bevat. In het jaar 2010 werd het<br />
overleg met Electrabel over dit project verdergezet en<br />
werd eveneens een presentatie aan de Wetenschappelijke<br />
Raad gegeven over de toestand en de opvolging<br />
van de reactorkuipen.<br />
Ontmanteling van installaties<br />
van FBFC International en van<br />
de onderzoeksreactor Thetis<br />
FBFC International wenst de komende jaren zijn productieactiviteiten<br />
binnen zijn splijtstoffabriek te Dessel<br />
te herstructureren, door middel van een centralisatie<br />
van de nucleaire activiteiten die nu gehuisvest zijn in de<br />
kleinere gebouwen 1, 2 en 3 naar het centrale gebouw<br />
5, gevolgd door een ontmanteling van deze gebouwen.<br />
Ook het hergebruik van het MOX-gebouw (gebouw<br />
5M) voor niet-nucleaire activiteiten wordt overwogen.<br />
Op 8 december 2010 werd in het kader van dit project<br />
een ontmantelingsvergunning voor deze gebouwen 1,<br />
2, 3 en 5M via koninklijk besluit afgeleverd.<br />
NUCLEAIRE<br />
BASIS-<br />
INRICHTIN-<br />
GEN<br />
Eind december 2010 werd door het FANC een eerste<br />
opvolgingsverslag opgesteld over de actuele stand<br />
van zaken van de voorbereiding van de LTO van de<br />
Belgische kerncentrales Doel 1, Doel 2 en Tihange 1.<br />
Dit opvolgingsverslag werd overgemaakt aan de voogdijminister<br />
en de minister van Energie en werd gepubliceerd<br />
op de website van het FANC.<br />
Voor de ontmanteling van de onderzoeksreactor Thetis<br />
van de Gentse universiteit werd het vergunningsproces<br />
in gang gezet. In 2010 werd de splijtstof uit deze reactor<br />
afgevoerd naar Belgoprocess.<br />
17
FANC<br />
JAAR-<br />
VERSLAG<br />
2010<br />
18<br />
IRE<br />
Na enkele praktische problemen werd de volledig<br />
vernieuwde productielijn XeMo2 in gebruik genomen<br />
ter vervanging van de lijn XeMo1.<br />
Audit Belgoprocess<br />
Het Agentschap heeft in juli 2010 onder meer op verzoek<br />
van de Raad van Bestuur van Belgoprocess de<br />
beslissing genomen een veiligheidsaudit in de onderneming<br />
uit te voeren. Deze audit is doorgegaan van<br />
18 tot 22 oktober 2010.<br />
Het doel van de audit bestond erin om de organisatie<br />
door te lichten omtrent het beheer van de veiligheid<br />
en te helpen bij het identifi ceren van onderwerpen<br />
die verbeterd kunnen en moeten worden in verband<br />
met het veiligheidsbewustzijn alsook om die veiligheid<br />
onafgebroken op te voeren. De audit werd door een<br />
gemengd team uitgevoerd : naast het FANC en Bel V<br />
ondersteunden enkele externe experts het team.<br />
Volgende domeinen werden grondig geëvalueerd tijdens<br />
de audit :<br />
• Management en organisatie van de veiligheid<br />
• Beheer van radioactieve lozingen<br />
• Beheer en controle op het ontvangen afval<br />
• Dynamisch risicobeheerssysteem<br />
• Brandpreventie en –bestrijding<br />
• Beheer van abnormale gebeurtenissen en incidenten<br />
• Veiligheidscultuur<br />
De resultaten tonen aan dat op Belgoprocess een aantal<br />
positieve punten naar voren komen. Tevens werden per<br />
domein een aantal te verbeteren punten geïdentifi ceerd,<br />
waar een bijkomende inspanning nodig is om dit te<br />
verbeteren. Het verslag van de audit, dat integraal gepubliceerd<br />
is op de FANC-website, werd eind oktober<br />
2010 overgemaakt aan Belgoprocess met de vraag om<br />
een actieplan op te stellen dat tegemoet komt aan de<br />
opmerkingen van het auditteam. Belgoprocess heeft op<br />
23 december zijn actieplan voorgesteld. Het auditteam<br />
zal, na analyse van dit actieplan, zich uitspreken over<br />
de volledigheid ervan. Na goedkeuring zal dit actieplan<br />
verder opgevolgd worden door FANC en Bel V.<br />
De aanpak van het FANC voor de<br />
inrichtingen van klasse II A<br />
Zoals door de parlementaire subcommissie - die zich<br />
boog over de werking van het FANC - gevraagd werd,<br />
heeft het FANC een categorie “klasse IIA” - dat wil<br />
zeggen die inrichtingen uit klasse II met de hoogste<br />
risico’s - gedefi nieerd waarop zij een gelijkaardige,<br />
strenge veiligheidsfi losofi e toepast als voor de inrichtingen<br />
van klasse I. Aan deze inrichtingen van klasse<br />
IIA werden tijdens een vergadering met de uitbaters in<br />
de herfst van 2009 bijkomende eisen opgelegd : een<br />
uitgebreid en ‘à jour’ veiligheidsdossier, een proces<br />
voor het beheer van wijzigingen en verplichtingen voor<br />
het melden van gebeurtenissen, gekoppeld aan een<br />
proces van ervaringsuitwisseling. De exploitanten implementeren<br />
deze bijkomende eisen en worden hierin<br />
opgevolgd door FANC en Bel V.<br />
Het FANC heeft ook samen met de betrokken uitbaters<br />
een aanpak uitgewerkt met als doel de gasvormige<br />
radioactieve lozingen van de Belgische cyclotrons te<br />
verminderen (ALARA-aanpak). Deze actieplannen zijn<br />
lopende bij de exploitanten en worden opgevolgd door<br />
het FANC, samen met Bel V.
Ronde tafels met de uitbaters<br />
van industriële radiografie<br />
Tijdens het eerste trimester van 2010 werd een ronde<br />
tafel georganiseerd met de sector van de industriële<br />
radiografie op werven, de sector van het niet-destructief<br />
onderzoek. Deze ronde tafel was de afsluiting van<br />
een samenwerking die geleid heeft tot het formuleren<br />
van strengere veiligheidseisen die aan deze inherent<br />
risicovolle sector worden opgelegd. Het FANC heeft<br />
ook een uitwisseling van ervaring gehad met de Franse<br />
veiligheidsautoriteit (ASN) over de Belgische en Franse<br />
aanpak in deze sector.<br />
Einde 2010 heeft de het FANC deze strengere veiligheidseisen<br />
formeel opgelegd aan de betrokken bedrijven<br />
uit de sector en dit via een aanpassing van de<br />
vergunningsvoorwaarden.<br />
Het FANC wisselt ook op actieve wijze alle gegevens<br />
over nationale en internationale incidenten en ongevallen<br />
met de sector uit. Deze ervaringsuitwisseling is<br />
een belangrijk onderdeel van het preventiebeleid. Een<br />
uitgebreid informatiedossier over deze activiteiten is<br />
beschikbaar op de FANC-website.<br />
Organisatie van gekruiste<br />
inspecties met onze collega’s<br />
in Frankrijk en Nederland<br />
Het is al een paar jaar de gewoonte dat de inspectieprogramma’s<br />
van het FANC worden uitgewisseld met de<br />
Franse en Nederlandse collega’s en er worden afspraken<br />
gemaakt voor “gekruiste” inspecties. Deze “gekruiste”<br />
inspecties zijn een belangrijke ervaring en dikwijls ook<br />
een bron van inspiratie voor onze FANC-inspecteurs.<br />
Primeur qua opleiding : stage van<br />
FANC-inspecteurs in opleiding bij<br />
de Franse veiligheidsoverheid ASN<br />
Er werd in 2010 een protocolakkoord afgesloten tussen<br />
het FANC en de ASN waardoor een stage kan worden<br />
uitgevoerd door de inspecteurs van het FANC of de<br />
ASN bij hun collega-organisatie.<br />
Dit werd onmiddellijk in de praktijk omgezet door drie<br />
FANC-experts in opleiding, die midden en eind 2009<br />
werden aangeworven, een stage te laten volgen binnen<br />
een afdeling van de ASN in de herfst van 2010.<br />
Andere specifieke opleidingen<br />
Qua opleiding werd ook - in samenwerking met het<br />
Belgisch Leger - voor de FANC-inspecteurs een periodieke<br />
opfrissingsopleiding omtrent het gebruik van<br />
meetapparatuur in gesimuleerde, incidentele omstandigheden<br />
georganiseerd. Deze opleiding bestond uit<br />
een korte herhaling van de basisbegrippen rond meting<br />
van straling en besmetting, gevolgd door praktische<br />
oefeningen op de terreinen van het leger. Meer dan<br />
20 personen van verscheidene FANC-diensten alsook<br />
een 5-tal personen van het leger hebben aan deze<br />
opleiding deelgenomen.<br />
FANC neemt deel aan het project<br />
Augias tegen afvalzwendel<br />
Tijdens het Belgische voorzitterschap van de Europese<br />
Unie hebben de Belgische politiediensten het initiatief<br />
genomen om het project Augias te lanceren.<br />
Het project Augias omvat de strijd tegen de grootschalige<br />
internationale afvalzwendel. In het kader van dit<br />
project vond op 14 oktober 2010 de actie “Rap en<br />
Rein” plaats in het arrondissement Kortrijk en Ieper. Dit<br />
arrondissement wordt gekenmerkt door belangrijke<br />
internationale verkeersassen met zwaar vervoer en industriecentra,<br />
waardoor de kans op inbreuken op de<br />
milieuwetgeving en afvalzwendel gevoelig hoger liggen.<br />
NUCLEAIRE<br />
BASIS-<br />
INRICHTIN-<br />
GEN<br />
19
FANC<br />
JAAR-<br />
VERSLAG<br />
2010<br />
20<br />
Deze bijzondere actie werd bijgewoond door o.a. mevrouw<br />
de Minister van Binnenlandse Zaken Annemie<br />
Turtelboom en de Minister van Justitie Stefaan De<br />
Clerck. Twintig verschillende politie- en inspectiediensten<br />
waaronder het FANC gingen de strijd aan. Er werden<br />
echter geen inbreuken qua radioactiviteit vastgesteld.<br />
Verbod op invoer van en verkoop<br />
ionisatierookmelders aan<br />
particulieren<br />
Sinds 1 november 2010 is in België het verbod ingegaan<br />
op de verkoop en invoer van ionisatierookmelders<br />
bestemd voor particulier gebruik. Vanaf 1 januari 2020<br />
is ook het particulier gebruik ervan niet langer toegelaten.<br />
Dat stelt het Koninklijk Besluit van 10 oktober 2010<br />
ter zake. Het FANC beschikt met dit verbod over een<br />
bijkomend instrument om het risico dat van ionisatierookmelders<br />
bij huishoudelijk gebruik kan uitgaan,<br />
weg te werken. Ionisatierookmelders bevatten immers<br />
een laag radioactief bronnetje. Dit is in principe goed<br />
beschermd door een omhulsel, waardoor zo een rookmelder<br />
geen risico vormt in onbeschadigde toestand.<br />
Echter, bij ondeskundige afbraak of verwerking kan het<br />
beschermend omhulsel beschadigd raken met een<br />
bestraling of besmettingsrisico als mogelijk gevolg.<br />
De timing van dit besluit is niet toevallig. Vanuit brandpreventieoogpunt<br />
worden particulieren immers systematisch<br />
gestimuleerd/verplicht om rookmelders in hun<br />
woning te plaatsen. Vandaag is er met de optische rookmelders<br />
echter een volwaardig alternatief voorhanden.<br />
Met het nu goedgekeurde besluit wordt de cirkel verder<br />
gesloten om dit type rookmelders defi nitief te bannen<br />
voor gebruik bij particulieren. In 2009 startte in alle<br />
gewesten de verplichte, aparte inzameling van door<br />
huishoudens afgedankte ionisatierookmelders via de<br />
containerparken. In 2009 werden via deze weg 536<br />
ionisatierookmelders ingezameld ; in de periode van<br />
januari tot en met mei 2010 waren er dat reeds 2200.<br />
Aangezien de gemiddelde levensduur van deze rookmelders<br />
zonder onderhoud 10 jaar is, mogen reeds<br />
geïnstalleerde rookmelders nog gebruikt worden tot<br />
ten laatste 1 januari 2020.<br />
De globale aanpak van het FANC<br />
voor de weesbronproblematiek<br />
Meerdere radioactieve Co60-bronnen – waarvan de<br />
oorsprong voorlopig nog ongekend is – kwamen in<br />
India bij enkele schroothandelaars terecht en hebben<br />
daar geleid tot de blootstelling van meerdere personen.<br />
Dit accident kwam aan het licht door het verslag van<br />
een patiënt waarbij symptomen ten gevolge van straling<br />
werden vastgesteld. In totaal werden er 6 personen<br />
gehospitaliseerd. Eén persoon is overleden aan de<br />
opgelopen straling.<br />
Het FANC heeft een globale aanpak uitgewerkt voor<br />
deze problematiek en stimuleert het plaatsen van meetpoorten<br />
in de niet nucleaire afval- en recyclagesector in<br />
België. Dit accident onderstreept nogmaals het belang<br />
van het plaatsen van meetpoorten voor het opsporen<br />
van weesbronnen en een verstrenging van de regels<br />
op het vervoer van radioactieve bronnen.<br />
Proces om al de Hoog Actieve<br />
Ingekapselde Bronnen (HAIB’s)<br />
in kaart te brengen<br />
Het FANC heeft een proces uitgewerkt om alle HAIB’s<br />
in België in kaart te brengen.<br />
In eerste fase worden de HAIB’s opgespoord door alle<br />
gegevens uit bestaande databanken te vergelijken<br />
met de bronnen op het terrein. Vervolgens zullen de<br />
ontdekte afwijkingen geregulariseerd worden in een<br />
volgende fase.
Uitbreiding van het gebruik van INES<br />
Het gebruik van INES in België is sinds meerdere jaren<br />
voor de klasse-I inrichtingen geregeld via een conventie<br />
tussen de exploitanten, de controleorganismen en<br />
het FANC.<br />
Ook voor de andere industriële inrichtingen wordt nu<br />
het gebruik van INES toegepast.<br />
Voor de inrichtingen van klasse IIA, gebeurt dit eveneens<br />
via een conventie, gelijkaardig als voor de inrichtingen<br />
van klasse I. Dit werd besproken tijdens de<br />
rondetafel van november 2009. De conventie werd door<br />
alle inrichtingen van klasse IIA aanvaard en is van toepassing<br />
vanaf 1 april 2010. Deze conventie houdt o.m.<br />
in dat de dienst voor fysische controle van de exploitant<br />
de INES-analyse uitvoert en ter goedkeuring verstuurt<br />
naar het controleorganisme en het FANC. Bij een INESniveau<br />
van 1 of hoger zal dit gecommuniceerd worden<br />
op de website van het FANC. Bij een INES-niveau 2 of<br />
hoger zal de exploitant een persbericht verspreiden en<br />
zal eveneens het IAEA op de hoogte gebracht worden<br />
door de INES National Offi cer.<br />
INES-schaal. Het hoofddoel van deze nota is enerzijds<br />
geïnformeerd te worden over alle gebeurtenissen die<br />
zich voordoen en anderzijds om op een gestructureerde<br />
manier aan ervaringsterugkoppeling te doen<br />
n.a.v. deze gebeurtenissen. De FANC-experten voeren<br />
de INES-analyse uit. In functie van het INES-niveau<br />
gebeurt, analoog als voor de andere inrichtingen, de<br />
nodige communicatie.<br />
Hierna volgt een lijst met de INES-gebeurtenissen<br />
van het jaar 2010. Er zijn geen INES-gebeurtenissen<br />
in 2010 vastgesteld op niveau 2 of hoger.<br />
NUCLEAIRE<br />
BASIS-<br />
INRICHTIN-<br />
GEN<br />
Voor de andere industriële inrichtingen (klasse II buiten<br />
IIA en klasse III) werd een instructie opgesteld en verstuurd<br />
naar al deze uitbaters betreffende de melding<br />
van gebeurtenissen, incidenten en ongevallen in deze<br />
inrichtingen en, hieraan gekoppeld, het gebruik van de<br />
21
FANC<br />
JAAR-<br />
VERSLAG<br />
2010<br />
GEBEURTENISSEN, INGEDEELD <strong>OP</strong> DE INES-SCHAAL, IN BELGIË VAN DE LAATSTE 12 MAANDEN<br />
Op 7 februari heeft het IRE ‘s avonds vastgesteld<br />
dat er in haar installaties, en meer bepaald in een<br />
cel voor de zuivering van Jodium, een verlies<br />
aan onderdruk was. Deze anomalie was aanwezig<br />
sedert vrijdagnamiddag. Ze werd op zondag<br />
gedetecteerd en werd onmiddellijk gecorrigeerd.<br />
Gedurende die periode, vond geen enkele handeling,<br />
die mogelijks een lozing veroorzaakt, plaats<br />
in de cel. Het voorval heeft geen radiologische<br />
gevolgen gehad op of buiten de site.<br />
Afwijking op elektrische beveiliging in centrales Doel 1 & 2 :<br />
Tijdens een test in de kerncentrales Doel 1 & 2 werd vastgesteld<br />
dat de elektrische beveiliging op een motor van een pomp niet<br />
aan alle vereisten voldeed waardoor de beschikbaarheid van de<br />
pomp in geval van aardbeving niet gegarandeerd kon worden. De<br />
nodige corrigerende acties worden genomen.<br />
Deze afwijking heeft geen enkele invloed gehad op het welzijn<br />
en de gezondheid van de medewerkers, omwonenden en<br />
omgeving noch op de werking van de installaties.<br />
Door een afwijking van een debietmeting in één van de cellen van gebouw 123,<br />
werd de ventilatie van de hall, zoals voorzien in het ontwerp, automatisch stilgelegd<br />
om besmetting van de cel naar de hall te voorkomen. Door een electrisch<br />
defect aan de alarm-eenheid, werd dit probleem niet automatisch opgemerkt.<br />
De terreinverantwoordelijke heeft tijdens zijn rondgang de volgende dag, het<br />
probleem vastgesteld en onmiddellijk laten herstellen. Deze gebeurtenis had<br />
geen radiologische gevolgen op of buiten de site.<br />
Overschrijding dichtheidscriteria afsluiters Doel 1 –<br />
Tijdens het jaarlijks onderhoud van de centrale Doel 1,<br />
werd bij een test vastgesteld dat enkele penetratieafsluiters<br />
van het reactorgebouw niet voldeden aan de<br />
dichtheidscriteria. De nodige correctieve acties werden<br />
onmiddellijk genomen. Deze afwijking heeft geen<br />
enkele invloed gehad op het welzijn en de gezondheid<br />
van de medewerkers, omwonenden en omgeving noch<br />
op de werking van de installaties.<br />
Onterechte uitschakeling ventilatoren :<br />
Tijdens het jaarlijks onderhoud van de centrale<br />
Doel 1, werd bij een test vastgesteld dat een<br />
elektrische beveiliging kon leiden tot onterechte<br />
uitschakeling van een aantal ventilatoren. De<br />
nodige correctieve acties worden genomen.<br />
Deze afwijking heeft geen enkele invloed gehad op<br />
het welzijn en de gezondheid van de medewerkers,<br />
omwonenden en omgeving noch op de<br />
werking van de installaties.<br />
Dieselmotoren worden gebruikt om elektriciteit<br />
te leveren aan de centrale bij uitval van de<br />
elektrische voeding verzekerd door het uitwendig<br />
elektrisch net. Naar aanleiding van studies over de<br />
werking van deze dieselmotoren werd vastgesteld<br />
dat de aardbevingsbestendigheid van de elektronische<br />
kaarten, die bepaalde opstartwijzes van<br />
deze motoren regelen, niet werd gegarandeerd. Dit<br />
kan de goede werking van deze dieselmotoren in<br />
gevaar brengen. De opstartwijze van de motoren<br />
werd onmiddellijk aangepast. Dit voorval heeft<br />
geen radiologische gevolgen op of buiten de site<br />
gehad.<br />
Afwijking in volume toevoegwater Doel 1/2<br />
Tijdens een interne inspectie op Doel<br />
1/2 is vastgesteld dat het peil van een<br />
watertank iets lager was dan voorgeschreven.<br />
Dit water is nodig om de centrales af<br />
te koelen.<br />
De nodige correctieve acties werden<br />
onmiddellijk genomen.<br />
Deze afwijking heeft geen enkele invloed<br />
gehad op het welzijn en de gezondheid<br />
van de medewerkers, omwonenden en<br />
omgeving noch op de werking van de<br />
installaties.<br />
22<br />
13.01.2010<br />
Doel 1<br />
Niveau 1<br />
05.02.2010<br />
IRE<br />
Niveau 1<br />
08.02.2010<br />
Doel 1<br />
Niveau 1<br />
04.03.2010<br />
Doel 1 / Doel 2<br />
Niveau 1<br />
13.03.2010<br />
Tihange 2<br />
Niveau 1<br />
20.03.2010<br />
Belgoprocess<br />
Niveau 1<br />
13.04.2010<br />
Doel 1 / Doel 2<br />
Niveau 1
Bij een interventie op de ventilatiesystemen van het gebouw voor<br />
nucleaire hulpdiensten van Tihange 3, werd een non-conformiteit<br />
vastgesteld op het pulsie- en extractiesysteem. Normaal wordt<br />
de ventilatie verzekerd door drie identieke systemen waarvan er<br />
één permanent draait terwijl de twee andere in reserve staan. In<br />
dit geval waren beide reserve-systemen niet beschikbaar hoewel<br />
de regels eisen dat er minstens één van de 2 beschikbaar is om<br />
eventueel in werking te treden.<br />
Deze niet-conformiteit had geen enkel gevolg maar wijst niettemin<br />
op een fout in de toepassing van de procedure voor periodieke<br />
testen.<br />
Zodra deze situatie ontdekt werd, werden de 2 systemen<br />
onmiddellijk in hun vereiste toestand gebracht. Aansluitend werd<br />
besloten om de testprocedure te verbeteren.<br />
Deze gebeurtenis had geen radiologische gevolgen op of buiten<br />
de site.<br />
Op 18 mei 2010 heeft een verwerker van nucleair<br />
afval tijdens de verwerking van een lot van 7<br />
verzegelde afvalvaatjes, afkomstig van een bedrijf<br />
in Dendermonde, twee anomalieën vastgesteld.<br />
Volgens de documenten zouden deze vaatjes elk<br />
een kleine radioactieve bron bevatten (Am-241 met<br />
een activiteit van 11.1 GBq per bron). Bij de controle<br />
van de inhoud bleek echter dat in één van de vaatjes<br />
geen bron aanwezig was en dat in een ander vaatje<br />
een bron zat waarvan de activiteit beduidend lager<br />
was dan aangekondigd (nl. 1.11 GBq i.p.v. 11.1<br />
GBq). Het FANC werd hiervan op de hoogte gesteld<br />
op 20 mei en heeft onmiddellijk een onderzoek<br />
gestart om meer duidelijkheid te verkrijgen omtrent<br />
de ontbrekende bron. Tot op heden werd de bron nog<br />
niet teruggevonden.<br />
Bij doorgang van een vrachtwagen met een lading<br />
schroot bij een schroothandelaar, uitgerust met<br />
een meetpoort voor de detectie van radioactief<br />
materiaal, werd een alarm vastgesteld.<br />
Het schroot was afkomstig van de afbraakwerken<br />
van de suikerfabriek van Moerbeke-Waas. (ISCAL<br />
Sugar). Het FANC werd onmiddellijk door de eigenaar<br />
van de meetpoort op de hoogte gebracht .<br />
In de lading werd een onbeschadigde radioactieve<br />
bron Cs-137 met een activiteit van ongeveer 1220<br />
MBq teruggevonden. De bron werd vakkundig<br />
verpakt en is intussen opgehaald en veilig<br />
opgeborgen.<br />
Er werd, gezien de bron intact was, geen enkele<br />
contaminatie vastgesteld.<br />
Vorige week heeft een technieker vastgesteld<br />
dat een pomp uit dienst werd genomen voor<br />
onderhoud voor een periode die de specifi caties<br />
overschreed. Deze pomp dient om dieselbrandstof<br />
van het hoofdreservoir naar het reservoir<br />
voor dagelijks gebruik te voeren. Dit reservoir<br />
voor dagelijks gebruik voedt een dieselmotor<br />
die dient voor de productie van electriciteit op<br />
een autonome manier, indien dit nodig is. Deze<br />
gebeurtenis had geen radiologische gevolgen op<br />
of buiten de site.<br />
NUCLEAIRE<br />
BASIS-<br />
INRICHTIN-<br />
GEN<br />
De onderzoeksreactor THETIS van de Universiteit van<br />
Gent ligt reeds geruime tijd stil en de brandstofelementen<br />
van deze reactor worden als nucleair afval afgevoerd naar<br />
Belgoprocess. Tijdens het ontladen van de transportcontainer<br />
van deze brandstofelementen in de installaties van<br />
Belgoprocess is één van de elementen losgekomen uit de<br />
grijper die hiervoor voorzien was. De operatoren hebben<br />
de preventieve procedures op een gepaste wijze toegepast<br />
om de val van dit brandstofelement te voorkomen<br />
en er waren dan ook geen gevolgen voor de installatie<br />
en het brandstofelement. Deze gebeurtenis had geen<br />
radiologische gevolgen op of buiten de site.<br />
Tijdens een controle, voorafgaand aan het<br />
onderhoud van het cyclotron, werd een radioactief<br />
stukje metaal gevonden vlak bij de uitgang van<br />
de gecontroleerde zone, buiten de bunker van het<br />
cyclotron. Dit stukje metaal, afkomstig van een van<br />
de vensters van het bestralingsdoelwit, werd niet<br />
gedetecteerd tijdens een vorig onderhoud en werd<br />
onmiddellijk geïsoleerd. Deze gebeurtenis had<br />
geen radiologische gevolgen voor de andere delen<br />
van de site of buiten de site.<br />
Tijdens de analyse van de snelheidsmetingen van<br />
één van de pompen van het primair circuit, bleek<br />
dat één van de snelheidsindicatoren defect was.<br />
Dit veroorzaakte een fout in de berekening van<br />
sommige van de beschermingsdrempels van de<br />
reactor, echter zonder een merkbaar gevolg op het<br />
vlak van de veiligheid. De gebrekkige uitrusting<br />
werd vervangen.<br />
Deze gebeurtenis had geen radiologische gevolgen<br />
op of buiten de site.<br />
19.04.2010<br />
Tihange 3<br />
Niveau 1<br />
07.05.2010<br />
BP<br />
Niveau 1<br />
18.05.2010<br />
Bedrijf te Dendermonde<br />
Niveau 1<br />
09.06.2010<br />
BetaPlus Pharma<br />
Niveau 1<br />
10.06.2010<br />
ISCAL Sugar<br />
Niveau 1<br />
10.06.2010<br />
Tihange 2<br />
Niveau 1<br />
13.07.2010<br />
Tihange 2<br />
Niveau 1<br />
23
FANC<br />
JAAR-<br />
VERSLAG<br />
2010<br />
Belgonucleaire heeft in het verleden MOX-splijtstof geproduceerd die<br />
bestemd was voor Belgische en buitenlandse kerncentrales. Deze inrichting<br />
is momenteel in ontmanteling. Op donderdag 22 juli 2010 is er tijdens het<br />
behandelen van een verpakking in een stockageruimte voor splijtstoffen, een<br />
scheur ontstaan in het omhulsel van de verpakking en is een verspreiding van<br />
het splijtbaar materiaal in het lokaal opgetreden. Dit lokaal voor de opslag van<br />
splijtstof is gescheiden van de zones waar de ontmanteling gebeurt. Twee personen<br />
in het lokaal raakten besmet op de huid, maar deze werden na externe<br />
ontsmetting en controle besmettingsvrij verklaard. De splijtstof werd opnieuw<br />
verpakt en het lokaal zal na reiniging van de besmetting terug vrijgegeven<br />
kunnen worden. Het FANC en Bel V hebben zich ter plaatse begeven en volgen<br />
de evolutie en het beheer van het voorval op. Het voorval had geen impact op<br />
de bevolking of het milieu.<br />
Tijdens de vermogenstijgingsfase van de kerncentrale Doel<br />
3, werd, naar aanleiding van een controle, vastgesteld dat de<br />
luchtvochtigheid in een technische ruimte de toegelaten limiet<br />
had overschreden.<br />
De correctieve acties werden genomen om de luchtvochtigheid<br />
naar een aanvaardbare waarde terug te brengen.<br />
Deze gebeurtenis heeft geen enkele invloed gehad op de<br />
werknemers, de bevolking of de omgeving.<br />
Tijdens een controle werd er een niet-conformiteit vastgesteld<br />
bij de herladingsoperaties van de kernbrandstof van Tihange<br />
3, die was stilgelegd in het kader van het voorziene periodieke<br />
onderhoud.<br />
Bij de start van deze operaties, die onder water gebeuren, bleek<br />
dat de watercirculatie, zelfs al was deze ruimschoots voldoende,<br />
niet voldeed aan de optimale voorwaarden. Het vereiste debiet<br />
voor deze watercirculatie werd onmiddellijk na deze vaststelling<br />
hersteld.<br />
Deze gebeurtenis had geen radiologische gevolgen op of buiten<br />
de site.<br />
Tijdens het jaarlijks onderhoud van de centrale<br />
Doel 3, werd bij een test vastgesteld dat enkele<br />
afsluiters niet voldeden aan de dichtheidscriteria.<br />
De nodige correctieve acties werden onmiddellijk<br />
genomen. Deze gebeurtenis had geen radiologische<br />
gevolgen op of buiten de site.<br />
MDS Nordion gebruikt Iridium-192 als radioactieve<br />
bron in industriële gammagrafi e en voor<br />
het produceren van medische naalden voor<br />
curietherapie. Tijdens een routineactiviteit werd<br />
een werknemer, die werkzaam is in de zone waar<br />
de bronnen met Ir-192 worden gemaakt, lichtjes<br />
besmet en er werd eveneens een besmetting<br />
vastgesteld in het laboratorium. Na controle mocht<br />
de werknemer zijn werkzaamheden hervatten.<br />
De decontaminatie activiteiten werden opgestart.<br />
Ook werden maatregelen genomen om in de<br />
toekomst dergelijke incidenten te voorkomen.<br />
Deze gebeurtenis had geen radiologische gevolgen<br />
op of buiten de site.<br />
Ten gevolge van een anomalie die ontdekt werd<br />
in een productieproces, heeft het IRE dit proces<br />
tijdelijk gestopt en zijn programma voor de<br />
transferts van radioactieve vloeistoffen aangepast.<br />
Tijdens de voorbereidende operaties voor een<br />
dergelijke transfert, werd een klein lek op een<br />
niveaumeter vastgesteld. Het gelekte volume<br />
is zeer klein en gebeurde volledig binnen de<br />
gecontroleerde zone. De nodige maatregelen<br />
werden onmiddellijk genomen. Deze gebeurtenis<br />
had geen enkel gevolg op de gezondheid van de<br />
bevolking en werknemers, noch op het leefmilieu.<br />
Tijdens de heropstart van de kerncentrale<br />
Tihange 3 (na een periodieke<br />
stop voor onderhoud en herlading<br />
van brandstof elementen) vond er een<br />
automatische stop plaats. Vanaf dat<br />
ogenblik werden de drie pompen van<br />
de hulpvoedingswaterkring van de<br />
stoomgeneratoren in gebruik genomen.<br />
Eén van de drie pompen werd echter<br />
onmiddellijk stilgelegd als gevolg van<br />
een te hoge snelheid.<br />
De pomp werd geinspecteerd en één<br />
uur later terug in gebruik genomen.<br />
Deze gebeurtenis heeft geen enkele<br />
invloed gehad op de werknemers, de<br />
bevolking of de omgeving.<br />
24<br />
19.07.2010<br />
Doel 3<br />
Niveau 1<br />
22.07.2010<br />
Belgonucleaire<br />
Niveau 1<br />
22.07.2010<br />
MDS-Nordion<br />
Niveau 1<br />
22.07.2010<br />
Doel 3<br />
Niveau 1<br />
27.09.2010<br />
IRE<br />
Niveau 1<br />
08.10.2010<br />
Tihange 3<br />
Niveau 1<br />
31.10.2010<br />
Tihange 3<br />
Niveau 1
Een transfer van een beperkte hoeveelheid<br />
fi ssiel materiaal naar een handschoenkast<br />
in de gecontroleerde zone van het gebouw<br />
LHMA werd uitgevoerd zonder de uitbatingsvoorwaarden<br />
van deze handschoenkast te<br />
controleren. In deze handschoenkast is het<br />
immers niet toegelaten fi ssiel materiaal in te<br />
brengen. De algemene limiet vanaf dewelke<br />
het kritikaliteitsrisico nagekeken moet<br />
worden, werd echter nooit overschreden. Na<br />
vaststelling van deze gebeurtenis werden de<br />
betrokken monsters uit de handschoenkast<br />
verwijderd.<br />
Deze gebeurtenis heeft geen enkele invloed<br />
gehad op de werknemers, de bevolking of<br />
de omgeving.<br />
Tijdens het jaarlijks onderhoud van de eenheid<br />
Doel 1 werd bij een test vastgesteld dat de<br />
elektrische voeding van een ventilatiesysteem<br />
langer dan voorzien onbeschikbaar bleef. De<br />
nodige correctieve acties werden genomen om dit<br />
probleem te verhelpen.<br />
Deze afwijking heeft geen enkele invloed gehad op<br />
het welzijn en de gezondheid van de medewerkers,<br />
omwonenden en omgeving noch op de<br />
werking van de installaties.<br />
Naar aanleiding van een automatische stop van de<br />
kerncentrale Doel 4 werden de drie pompen van<br />
de hulpvoedingswaterkring van de stoomgeneratoren<br />
in gebruik genomen. Eén van deze drie<br />
pompen werd echter na korte tijd uitgeschakeld<br />
als gevolg van een te hoge snelheid.<br />
De pomp werd onderzocht en kon onmiddellijk<br />
terug beschikbaar gemaakt worden.<br />
Deze gebeurtenis heeft geen enkele invloed gehad<br />
op de werknemers, de bevolking of de omgeving.<br />
De INES schaal is enkel te beschouwen<br />
als een hulpmiddel voor de communicatie<br />
naar het publiek en de media om de<br />
ernst van een nucleaire gebeurtenis qua<br />
veiligheid eenvoudiger te kunnen situeren.<br />
De INES-schaal is dus geen middel<br />
om de veiligheid van een nucleaire installatie<br />
te evalueren en mag dus ook niet<br />
gebruikt worden om de veiligheid van<br />
verschillende installaties in eigen land<br />
of buitenland te vergelijken.<br />
NUCLEAIRE<br />
BASIS-<br />
INRICHTIN-<br />
GEN<br />
Tijdens het jaarlijks onderhoud van de eenheid<br />
Doel 1 werd bij een controle vastgesteld dat een<br />
overlastbeveiliging van de polaire brug verkeerd<br />
ingesteld was.<br />
De nodige acties werden genomen om dit<br />
probleem te verhelpen.<br />
Deze afwijking heeft geen enkele invloed gehad op<br />
het welzijn en de gezondheid van de medewerkers,<br />
omwonenden en omgeving noch op de<br />
werking van de installaties.<br />
Tijdens het jaarlijks onderhoud van de centrale<br />
Doel 1, werd bij een test vastgesteld dat enkele<br />
penetratieafsluiters van het reactorgebouw niet<br />
voldeden aan de dichtheidscriteria.<br />
De nodige correctieve acties werden onmiddellijk<br />
genomen.<br />
Deze afwijking heeft geen enkele invloed gehad op<br />
het welzijn en de gezondheid van de medewerkers,<br />
omwonenden en omgeving noch op de<br />
werking van de installaties.<br />
Tijdens de transfer van radioactief vloeibaar afval<br />
van de transportcontainer naar de handschoenkast<br />
waar de verwerking van dit afval dient te gebeuren,<br />
werd een klein lek vastgesteld in een afsluitkraan.<br />
Het gelekte volume was zeer klein en gebeurde<br />
volledig binnen de gecontroleerde zone.<br />
De transfer werd onmiddellijk gestopt en het lek<br />
werd gedicht.<br />
Deze gebeurtenis had geen gevolgen voor de<br />
gezondheid van de werknemers en bevolking,<br />
noch voor het leefmilieu.<br />
15.11.2010<br />
SCK-CEN<br />
Niveau 1<br />
24.11.2010<br />
Doel 1<br />
Niveau 1<br />
01.12.2010<br />
Doel 1 / Doel 2<br />
Niveau 1<br />
06.12.2010<br />
Doel 1<br />
Niveau 1<br />
15.12.2010<br />
Doel 4<br />
Niveau 1<br />
16.12.2010<br />
BP<br />
Niveau 1<br />
25
FANC<br />
JAAR-<br />
VERSLAG<br />
2010<br />
26<br />
Algemeen beheer<br />
en berging afval<br />
Advies van het FANC<br />
over het afvalplan van NIRAS<br />
In juni 2010 heeft NIRAS een ontwerp van afvalplan<br />
opgesteld, evenals een evaluatie van de milieu-impact<br />
(MER) van dit plan.<br />
Overeenkomstig de wet van 13 februari 2006 dient<br />
de auteur van dit plan deze documenten voor advies<br />
aan een adviescomité voor te leggen, evenals aan<br />
de Federale Raad voor Duurzame Ontwikkeling en<br />
de gewestregeringen. Artikel 12 van deze zelfde wet<br />
biedt de mogelijkheid aan de auteur van het plan om<br />
het advies te vragen van elke andere instantie die hij<br />
nuttig acht. Het is in dit verband dat NIRAS het advies<br />
van het FANC heeft gevraagd.<br />
Het advies van het FANC heeft betrekking op de aspecten<br />
inzake de radiologische en nucleaire veiligheid<br />
van het beheer van het radioactief afval. Het moet in<br />
zijn geheel worden gelezen om goed geïnterpreteerd<br />
te kunnen worden.<br />
Het advies van het FANC werd aan NIRAS binnen<br />
de bepaalde termijnen overgemaakt en werd op de<br />
website van het FANC gepubliceerd. Op basis van de<br />
ontvangen adviezen en de resultaten van de publieke<br />
raadpleging, zal NIRAS het afvalplan en het MER fi -<br />
naliseren zodat deze aan haar voogdijminister kan<br />
worden voorgelegd.<br />
Verderzetting van de prelicensingfase<br />
voor de sites voor de<br />
eindberging van radioactief afval<br />
Het FANC heeft de voorbereiding van de toekomstige<br />
analysefase van de vergunningsaanvragen voor de<br />
sites voor de berging van laagactief en kortlevend<br />
radioactief afval (categorie A), evenals voor het middelen<br />
hoogactief afval (categorie B&C) verder gezet. Deze<br />
voorbereidings- en pre-licensingsfases hebben tot doel<br />
om de haalbaarheid en de vergunbaarheid van de door<br />
NIRAS beoogde concepten te analyseren, evenals<br />
om het vereiste reglementaire kader op te stellen voor<br />
het latere vergunningsproces en leidraden te bepalen<br />
m.b.t. de verwachtingen van de veiligheidsautoriteit<br />
inzake veiligheid en beveiliging van de sites.<br />
Voor categorie A zou deze voorbereidingsfase moeten<br />
voltooid zijn in de herfst van 2011, op het ogenblik<br />
waarop NIRAS van plan is haar vergunningsaanvraagdossier<br />
bij het Agentschap in te dienen.
Vincent NYS<br />
Projectleider oppervlakteberging afval categorie A<br />
ALGEM<strong>EEN</strong> BEHEER<br />
& BERGING AFVAL<br />
INTERVIEW<br />
Vincent Nys is projectleider van het project<br />
oppervlakteberging van afval van categorie<br />
A (kortlevend laag- en middelactief<br />
afval). Het is een veeleisende aangelegenheid want<br />
naast de coördinatie, het verdelen van het werk tussen<br />
de experts, het opvolgen en er richting aan geven<br />
moet hij ook de coherentie van alle documenten in<br />
de gaten houden, zorgen dat er geen blokkades<br />
ontstaan, initiatieven bij de experts stimuleren en<br />
uiteindelijk beslissingen nemen. In een interview geeft<br />
hij een toelichting :<br />
Sinds de ministerraad in 2006 formeel heeft beslist<br />
dat het FANC onder andere een vergunningsprocedure<br />
diende uit te werken voor een bergingsproject<br />
voor radioactief afval van categorie A die<br />
in de gemeente van Dessel zal plaats vinden, zijn<br />
wij gestart met een zeer beperkte groep experts<br />
binnen het Agentschap. Momenteel werken er nu<br />
in de dienst IAABA meer dan 11 personen aan dit<br />
project. Deze snelle expansie was noodzakelijk<br />
omdat dit een zeer belangrijk project is voor de<br />
maatschappij, en dus voor het FANC. Het is n.l. de<br />
eerste keer dat een belangrijke nieuwe inrichting<br />
van klasse 1 zal vergund worden sinds het FANC<br />
is opgericht. Bovendien is het een nieuw type van<br />
inrichting die een grote maatschappelijke gevoeligheid<br />
heeft.<br />
Ook intern is dit een uitdaging, omdat het echt een<br />
interdisciplinair project is waar we met veel dien-<br />
sten op een constructieve wijze samen werken zoals<br />
de dienst Nucleaire Basisinrichtingen en RIAD.<br />
Het dwingt ons ook om intern verbeteringen na te<br />
streven. Het uiteindelijke doel is een synergie van<br />
diverse expertises te bereiken. Het is belangrijk de<br />
ervaring die bijvoorbeeld opgedaan is in klasse I te<br />
gebruiken en te zorgen dat we coherent zijn met de<br />
modaliteiten in de nucleaire sector.<br />
De ontwikkeling van een specifi eke vergunningsprocedure<br />
voor deze soort van inrichting is zeker geen<br />
gemakkelijke taak, rekening houdend met de lange<br />
termijn specifi citeit van een bergingsinstallatie en<br />
omdat er geen precedent bestaat in België. Er wordt<br />
dus intern veel gediscussieerd om de verschillende<br />
fases met betrekking tot het regelgevend kader te<br />
identifi ceren.<br />
Zoals gezegd, gaat het daarenboven om een totaal<br />
nieuwe installatie. In tegenstelling tot de realisatie<br />
van andere klassieke nucleaire installaties heeft<br />
dit project een zeer specifi ek karakter ten gevolge<br />
van het belang van de omgeving in de veiligheidsbenadering.<br />
Elke bergingsinrichting is uniek qua<br />
veiligheidbenadering. De principes blijven dezelfde,<br />
maar hun verwerking is bijna altijd specifi ek.<br />
Daarnaast speelt de perceptie van de belanghebbende<br />
een belangrijke rol. We moeten vertrouwen<br />
opbouwen. Dat is soms moeilijk omdat de ver-<br />
NUCLEAIRE<br />
BASIS-<br />
INRICHTIN-<br />
GEN<br />
27
FANC<br />
JAAR-<br />
VERSLAG<br />
2010<br />
28<br />
wachtingen van de lokale bevolking anders kan<br />
zijn dan die van het FANC. Zij verwachten soms<br />
wijzigingen van het concept, terwijl die vanuit de<br />
veiligheid op lange termijn negatief beoordeeld<br />
kunnen worden. Wij moeten rekening houden met<br />
de legitieme bezorgdheden van de partenariaten<br />
in het kader van de algemene bezorgdheden voor<br />
de veiligheid. We moeten tussen deze twee bezorgdheden<br />
een evenwicht zoeken.<br />
Ook de veiligheidsbenadering van het FANC speelt<br />
een belangrijke rol. Wij wensen de kwaliteit van het<br />
veiligheidsdossier en zijn technische inhoud nog verder<br />
te verbeteren en naar een topniveau te brengen.<br />
Maar ook hier is weinig referentie aanwezig waarop<br />
wij ons kunnen baseren.<br />
Discussies tussen de experts moeten helpen ons<br />
doel te bereiken wat de verbetering van de inhoud<br />
van het veiligheidsdossier betreft. Anderzijds moeten<br />
we vermijden dat we voorschrijvend zijn. Het is onze<br />
bedoeling om een richting aan te geven en creatieve<br />
oplossingen toe te laten zodat er geen blokkades<br />
ontstaan.<br />
Een bijkomend element is dat NIRAS geen zuivere<br />
industriële operator is, maar net zoals het<br />
FANC een agentschap die een regelgevende missie<br />
heeft. NIRAS heeft ook van de ministerraad<br />
een missie opgedragen gekregen. Er dient dus<br />
een nieuwe relatie voor de twee Agentschappen<br />
te worden uitgewerkt, waarin beide partijen hun<br />
eigen missie moeten behouden en met respect<br />
voor elkaars identiteit. Er bestaat in ieder geval<br />
een goede werkrelatie en dat is noodzakelijk om<br />
tot oplossingen te komen.<br />
Intern hebben we in onze dienst een structuur<br />
uitgewerkt die op kennis en ervaring is gebaseerd.<br />
Daarvoor is een zogenaamde Kennis- en Ervaringsgroep<br />
(KEG) opgericht waarin een aantal experts<br />
zetelen die op een specifi ek domein competent<br />
zijn. Elke KEG heeft als doel een technisch gebied<br />
te behandelen. Zo is er bijvoorbeeld een “KEG”<br />
voor de site, design, exploitatie, lange termijn veiligheid<br />
e.d. Deze organisatiestructuur blijkt in de<br />
praktijk voor de voorbereidingsfase een zeer nuttige<br />
tool om kennis onderling te verbreiden en om<br />
kennis te ontwikkelen. De specifi eke kennis is aanwezig<br />
bij meerdere experts, zodat de ervaringen<br />
van de verschillende werkgroepen uitgewisseld<br />
kunnen worden.<br />
Voor het vervolgtraject dat op de behandeling van<br />
de vergunningaanvraag gefocusseerd is, hebben<br />
we een andere organisatiestructuur opgebouwd<br />
om nog effi ciënter te zijn. Dit gebeurt via een ‘team<br />
project’ cel. Het doel van deze cel is een garantie<br />
van coherentie te geven aan de analyse van het<br />
veiligheidsdossier. Op basis van het technisch advies<br />
van de experts zal deze cel garanderen dat<br />
de beslissingen op een gezamenlijke wijze worden<br />
genomen. De fi nale beslissing van het agentschap<br />
zal collectief op basis van een interne kritische<br />
evaluatie gebeuren.
NUCLEAIRE<br />
BASIS-<br />
INRICHTIN-<br />
GEN<br />
29
Wij wensen overleg, gebaseerd op<br />
wederzijds respect, actief luisteren en<br />
DIALOOG<br />
François<br />
JAMAR<br />
Diensthoofd<br />
Nucleaire Geneeskunde,<br />
Universiteitskliniek St-Luc<br />
De instandhouding van een dialoog<br />
o.a. door middel van ‘ronde tafels’ is<br />
belangrijk om tot samenwerking te komen<br />
en het vertrouwen te krijgen van de<br />
medische sector.
2<br />
Vooruitzichten<br />
Gezondheid en leefmilieu<br />
: Patrick Van Der Donckt<br />
Departementshoofd Gezondheid & Leefmilieu<br />
Bescherming van de gezondheid<br />
Toezicht op het grondgebied<br />
Interview : Boris De Handschutter<br />
Projectleider radonactieplan<br />
32<br />
35<br />
41<br />
44
FANC<br />
JAAR-<br />
VERSLAG<br />
2010<br />
32<br />
GEZONDHEID<br />
EN LEEFMILIEU<br />
VOORUITZICHTEN<br />
Patrick VAN DER DONCKT<br />
Departementshoofd Gezondheid & Leefmilieu<br />
A<br />
ls we de gemiddelde blootstelling aan<br />
ioniserende straling in België in ogenschouw<br />
nemen, zien we dat de medische<br />
sector (43%) en de natuurlijke straling (50%) de<br />
belangrijkste oorzaken zijn. We zijn in het departement<br />
daarom op deze twee niveaus actief en geven<br />
prioriteit om de impact van mogelijke blootstellingen<br />
te verminderen en proactief actie te ondernemen<br />
uitgaande van een ALARA-bewustzijn door middel<br />
van het ontwikkelen van een constructieve dialoog<br />
met de betrokken doelgroepen en de ontwikkeling<br />
van een netwerk dat ons toelaat een ‘safety culture’<br />
te promoten.<br />
Een belangrijke bron van natuurlijke straling is radon,<br />
een radioactief gas dat bij veelvuldige blootstelling<br />
een negatieve impact op de gezondheid kan hebben.<br />
Het radonactieplan streeft ernaar om de collectieve<br />
radonblootstelling van de bevolking te verminderen.<br />
In de komende jaren zullen de informatie- en meetcampagnes<br />
worden voortgezet en wordt er verder<br />
gewerkt aan de samenwerking met de beroepsverenigingen<br />
van de bouwsector, de gewesten, de<br />
provincies en de gemeenten teneinde de strategie<br />
te implementeren.<br />
Zoals eerder gezegd, is de medische sector een<br />
belangrijk speerpunt in het departement. De geregistreerde<br />
vorderingen op het gebied van de medische<br />
beeldvorming hebben de weg vrijgemaakt<br />
voor minder invasieve behandelingen ; in bepaalde<br />
gevallen laat de medische beeldvorming, gekoppeld<br />
aan nieuwe chirurgische technieken, het toe<br />
om zware chirurgische ingrepen te vermijden, maar<br />
het gevolg daarvan is een grotere blootstelling aan<br />
ioniserende straling. Bij veelvuldige inzet van CT’s,<br />
contrastradiologie, mammografi e e.d. wordt de<br />
patiënt aan ioniserende straling blootgesteld, wat<br />
een risico kan betekenen. Deze medische toepassingen<br />
zijn bijzonder belangrijk voor de diagnose<br />
en behandeling, maar er is een stijgende tendens<br />
van de medische dosissen waar te nemen door<br />
de technische evoluties in de gezondheidszorg<br />
en de toegankelijkheid ervan. Diverse campagnes<br />
worden dan ook door het FANC geïnitieerd bij de<br />
betrokken medici om het rechtvaardigings- en optimalisatieprincipe<br />
toe te passen en te wijzen op de<br />
gevoeligheid van bepaalde groepen (ongeboren<br />
kind, kinderen) om de totale dosisbelasting zo laag<br />
als redelijkerwijze mogelijk te houden. Het is onze<br />
strategie om door middel van meer transparantie<br />
en een betere samenwerking de impact van de<br />
mogelijke blootstellingen te verminderen.<br />
Er zijn de afgelopen tijd sensibiliserings-/ regularisatiescampagnes<br />
geïnitieerd ten behoeve van<br />
dierenartsen en tandartsen. Momenteel wordt er<br />
gestart met een regularisatiecampagne gericht op de<br />
connexisten. Dit is een omvangrijke doelgroep van<br />
circa 6000 specialisten waaronder o.m. cardiologen,
neurochirurgen, gastro-enterologen en interventieradiologen<br />
die verrichtingen doen waarvan de dosis<br />
heel hoog ligt.<br />
Prioriteit voor de komende jaren wordt gegeven aan<br />
een complementair controle- en inspectiebeleid in<br />
deze sector.<br />
We gaan enerzijds het inspectiebeleid herdefi niëren<br />
in functie van de nieuwe criteria gebaseerd op het<br />
risico verbonden met de uitbating, zodat de actie<br />
van het FANC nog meer in lijn zou komen te liggen<br />
met zijn missie en, anderzijds, zodat er kan worden<br />
nagedacht over de wijze waarop het FANC doeltreffender<br />
zou kunnen communiceren op het niveau<br />
van de ziekenhuizen zodat onze boodschap nog<br />
verder verspreid wordt en onze zichtbaarheid nog<br />
toeneemt. Concreet betekent dit dat er systematisch<br />
fysieke bezoeken worden afgelegd en gerichte<br />
steekproeven worden afgenomen en nieuwe soorten<br />
opleidingen /interacties met de sector kunnen<br />
worden georganiseerd.<br />
Het vigilantiesysteem van incidentmeldingen voor de<br />
nucleaire geneeskunde en de radiologie zal verder<br />
worden uitgebouwd.<br />
van deze stations kan o.a. de radioactiviteit in de<br />
waterzuiveringstations worden opgemeten. Er bestaat<br />
een vermoeden dat deze radioactiviteit afkomstig<br />
is van de gezondheidsinstellingen. Door<br />
deze metingen krijgen we een duidelijker beeld<br />
van de radiologische impact van de lozingen in de<br />
gezondheidssector.<br />
Naast de natuurlijke radioactiviteit in het leefmilieu<br />
zijn er talrijke industriële sectoren die gebruik maken<br />
van laagradioactieve stoffen die vaak in de residu’s<br />
worden teruggevonden. Doelstelling is een uitbreiding<br />
van het toezicht rondom deze industrieën en<br />
hun bergingsplaatsen voor deze residu’s.<br />
GEZOND-<br />
HEID EN<br />
LEEFMILIEU<br />
De vernieuwing van het TELERAD-netwerk biedt<br />
opportuniteiten om in de toekomst meer proactief<br />
te reageren. Zo voorziet de vernieuwing in de installatie<br />
van verplaatsbare spectrometriestations<br />
voor metingen in een waterig milieu. Met behulp<br />
33
Wij onderhouden met al onze<br />
stakeholders eerlijke en<br />
CONSTRUCTIEVE<br />
RELATIES<br />
Wij kunnen niet produceren en werken<br />
zonder de veiligheid in acht te nemen.<br />
De rol van het FANC is hierbij essentieel.<br />
Het heeft hierbij een adviserende rol,<br />
maar daarnaast verwachten wij informatie<br />
en feedback voor en na inspecties.<br />
Vincent<br />
LUYCKX<br />
General Manager<br />
Stegerenics
Bescherming<br />
van de gezondheid<br />
4. Medische stralingsfysica<br />
5. Radionuclidentherapie<br />
6. Vorming en administratieve vereenvoudiging<br />
dosis met zich meebrengen. In België is 43% van de<br />
ioniserende straling waar wij aan blootstaan afkomstig<br />
van de toepassingen in de medische sector.<br />
GEZOND-<br />
HEID EN<br />
LEEFMILIEU<br />
De respons op de oproep tot deelname aan deze<br />
werkgroepen was zeer groot en de verstandhouding<br />
binnen de groepen was van dien aard dat er op relatief<br />
korte termijn aanzienlijke vooruitgang kon worden<br />
geboekt in dit domein.<br />
Het creëren van een groter bewustzijn bij zowel de radioloog<br />
als de patiënt, met het oog op een aangepast,<br />
gerechtvaardigd inzetten van deze technieken om zo<br />
de dosis voor de patiënt globaal te verminderen, vormt<br />
een speerpunt in de aanpak van het FANC.<br />
Ronde tafels<br />
Nucleaire Geneeskunde<br />
Naar aanleiding van de Rondetafel Nucleaire Geneeskunde<br />
gingen in 2010 zes multidisciplinaire werkgroepen<br />
van start om oplossingen te zoeken voor een reeks<br />
specifi eke problemen binnen deze sector :<br />
1. Kwaliteitsbeheer en klinische audits<br />
2. Incidentmeldingen<br />
3. Justifi catie en optimalisatie<br />
Radiologie<br />
Tijdens een “Rondetafel Patiëntdosis in de radiologie”,<br />
die doorging op 26 juni 2010, stelde het Agentschap<br />
per type van onderzoek de eerste Belgische diagnostische<br />
referentieniveaus voor radiologische centra voor<br />
aan de betrokken stakeholders. Dit was een belangrijke<br />
stap in het optimaliseren van de dosis voor de patiënt<br />
in relatie tot het beoogde resultaat. Tot hiertoe waren er<br />
weinig objectieve gegevens beschikbaar waarop een<br />
radioloog zijn beoordeling van de toegediende dosis<br />
kon baseren. De referentieniveaus bieden de mogelijkheid<br />
om de door toegediende doses aan patiënten<br />
in een praktijk te toetsen en waar nodig bij te sturen.<br />
Wereldwijd zien we immers een toename van dosissen<br />
afkomstig van medische toepassingen, deels door<br />
overconsumptie, deels door het inzetten van nieuwe,<br />
effi ciëntere diagnosetechnieken, die dikwijls een hoge<br />
De referentieniveaus werden bepaald op basis van de<br />
gegevens verkregen van ongeveer 70% van de radiologische<br />
centra. Het mobiliseren van de radiologische<br />
centra om deel te nemen aan deze gegevensverzameling<br />
was niet altijd evident, vooral omwille van het<br />
grote aantal privé-praktijken. De deelnemende centra<br />
zijn geografi sch min of meer representatief gespreid.<br />
Het FANC heeft intussen ook de eerste stappen gezet<br />
voor de gegevensverzameling die moeten toelaten om<br />
meer specifi eke referentieniveaus te ontwikkelen voor<br />
bvb. de verschillende technologieën en praktijken, en<br />
onderneemt acties naar de centra die tot op heden<br />
geen gegevens hebben doorgestuurd.<br />
35
FANC<br />
JAAR-<br />
VERSLAG<br />
2010<br />
36<br />
Multidisciplinaire werkgroepen<br />
In het kader van de campagne Patient Safety bij de<br />
FOD Volksgezondheid, werden vanuit het Platform<br />
Radioprotectie (FANC, FOD Volksgezondheid, RIZIV)<br />
drie multidisciplinaire werkgroepen opgericht :<br />
1. Uitwerking van guidelines voor het gebruik van medische<br />
beeldvorming<br />
2. Sensibilisering van voorschrijvers en publiek<br />
3. Optimalisatie en accreditatie<br />
Voor deze groepen werden de nodige structurele<br />
contacten voorzien met de groepen rond nucleaire<br />
geneeskunde.<br />
Tekort aan radio-isotopen (RI) voor<br />
medisch gebruik<br />
Sinds de moeilijkheden met de Canadese NRUreactor,<br />
deze van Petten in Nederland en op het<br />
IRE in de zomer van 2008, lijkt de wereld te hebben<br />
ontdekt hoe fragiel de productie van medische<br />
radio-isotopen is, te wijten aan het beperkt aantal<br />
installaties dat deze kan produceren, evenals aan<br />
hun leeftijd en beschikbaarheid. Elk jaar worden<br />
er, hoofdzakelijk in de westerse wereld, 35 miljoen<br />
onderzoeken uitgevoerd. Elk tekort veroorzaakt het<br />
uitstel van diagnoses of behandelingen die gevolgen<br />
hebben voor de volksgezondheid.<br />
Het FANC, van zijn kant, vervult zijn rol van bij het<br />
begin van de productieketen tot aan de toepassing bij<br />
de patiënten en neemt alle nodige maatregelen opdat<br />
het gebruik van de radio-isotopen volgens de beste<br />
regels van de kunst en volgens de beste stralingsbeschermings-<br />
en veiligheidsstandaarden zou verlopen.<br />
Het is evident dat de druk op deze ganse keten om<br />
tekorten te voorkomen, van het FANC vereist dat het<br />
bijzondere aandacht besteedt aan de stabiliteit en de<br />
kwaliteit van het gevoerde beleid.<br />
Het FANC heeft bovendien aan nuttige initiatieven<br />
meegewerkt om de nationale en internationale autoriteiten<br />
op de hoogte te brengen van de risico’s op een<br />
mogelijke concurrentiestrijd tussen de prioriteit voor de<br />
toegang tot de gezondheidszorgen en deze voor de<br />
veiligheid. In dit opzicht is het Canadese voorval een<br />
zeer goede les geweest.<br />
Op een symposium van 7 mei 2010 heeft het FANC<br />
twee artikels voorgesteld met de volgende titels :<br />
• The shortage of medical RI - Implications and initiatives<br />
to develop solutions<br />
• Examples of safety failures in the transport of medical<br />
isotopes<br />
Het FANC is tevens zeer actief geweest in de uitwerking<br />
en goedkeuring van de conclusies van de Europese<br />
Raad over de RI1 waarin met name wordt benadrukt<br />
dat de veiligheid van de installaties niet in het gevaar<br />
mag worden gebracht door de initiatieven die gericht<br />
zijn op het vermijden van een tekort.<br />
We vermelden eveneens dat de door de Europese<br />
Commissie te Luxemburg georganiseerde conferentie<br />
(4-5/5/2010) tot doel had de stand van zaken van de<br />
situatie op te maken en een uiteenzetting hieromtrent<br />
voor te bereiden. Deze uiteenzetting was in augustus<br />
2011 klaar en is onder Belgisch voorzitterschap van<br />
de Raad gegeven. Het FANC heeft aan deze oefening<br />
meegewerkt die tot initiatieven zou moeten leiden die<br />
de situatie structureel moeten oplossen door met name<br />
een Europese aanpak terzake te promoten, zonder<br />
daarom af te zien van de solidariteit met de andere<br />
werelddelen die op de Europese productie rekenen.<br />
Start van Nationale databank<br />
voor vrijwillige registratie<br />
van (bijna)incidenten<br />
Het college der Geneesheren Radiotherapie wil in<br />
samenwerking met de FOD Volksgezondheid, het Nationaal<br />
Kankerplan en het FANC van start gaan met de<br />
creatie van een nationale databank voor de vrijwillige<br />
registratie van (bijna)-incidenten en voor de uitwisseling<br />
van informatie over hun oorzaken en gevolgen.<br />
Doelstelling is om waardevolle informatie te krijgen
over de lacunes in de bestaande systemen. Door ervaringsuitwisseling<br />
en benchmarking kunnen lessen<br />
getrokken worden zodat men gelijkaardige incidenten<br />
in andere radiotherapiecentra kan voorkomen. Tijdens<br />
de meeting die het FANC hierover 3 september 2010<br />
organiseerde met de betrokken stakeholders werden<br />
de volgende conclusies getrokken :<br />
GEZOND-<br />
HEID EN<br />
LEEFMILIEU<br />
• Het melden en analyseren van incidenten is de hoeksteen<br />
van elke lerende organisatie. Bovendien wordt<br />
het vertrouwen dat men in een organisatie heeft,<br />
mede bepaald door een transparante communicatie.<br />
• De veiligheid van de melder en de anonieme uitwisseling<br />
van informatie dient gewaarborgd te zijn<br />
• Desondanks kan een onderzoeksrechter altijd beslag<br />
leggen op informatie. Het niet ruimer delen van een<br />
incident zou ongewild een grotere impact kunnen<br />
hebben dan wanneer er wel transparant gecommuniceerd<br />
wordt. Bovendien bestaat de mogelijkheid<br />
dat het achterhouden van informatie op zich wordt<br />
bestraft.<br />
• Het FANC onderschrijft het ‘no name, no blame, no<br />
shame’ principe<br />
• Naast de vrijwillige melding van (bijna) incidenten,<br />
is er ook een verplichte melding aan het FANC van<br />
signifi cante gebeurtenissen die de gezondheid van<br />
de patiënt in gevaar kunnen brengen conform de<br />
bestaande richtlijnen.<br />
37
FANC<br />
JAAR-<br />
VERSLAG<br />
2010<br />
38<br />
Klinische audits in nucleaire<br />
geneeskunde<br />
Kwaliteitsmanagement in de geneeskunde is een<br />
thema dat de laatste tijd meer en meer op de voorgrond<br />
treedt : de patiënt staat centraal en eist de best<br />
mogelijke zorg. Eén van de manieren om optimale<br />
zorg te garanderen is het systeem van klinische audits.<br />
Dit heeft als voornaamste doel het optimaliseren van<br />
patiëntenzorg. Dit gebeurt door de vergelijking van<br />
lokale procedures met standaardpraktijken.<br />
De Europese richtlijn 97/43 en het Koninklijk Besluit<br />
van 20 juli 2001 (ARBIS) voorzien in de uitvoering van<br />
klinische audits in alle radiologische diensten (radiotherapie,<br />
radiologie en nucleaire geneeskunde).<br />
In de nucleaire geneeskunde is dit systeem vooralsnog<br />
onbestaande.<br />
In overleg met de stakeholders en de andere bevoegde<br />
overheden (FOD VVVL, FAGG en RIZIV), heeft het<br />
FANC een project “klinische audits in de nucleaire<br />
geneeskunde” op poten gezet. Einddoel is het organiseren<br />
van klinische audits uitgevoerd door externe<br />
peer reviewers (vanaf 2013). Voorafgaand krijgen de<br />
diensten nucleaire geneeskunde de tijd zich klaar te<br />
maken voor dit systeem. Bedoeling is dat zij starten<br />
met zelfevaluaties en het uitvoeren van verbeteracties.<br />
Vanaf 1 mei 2012 zal gestart worden met interne klinische<br />
audits uitgevoerd door peer reviewers van het<br />
eigen ziekenhuis. Pas vanaf 1 mei 2013, zullen externe<br />
peer reviewers starten met externe klinische audits.<br />
Eveneens in overleg met de stakeholders en de andere<br />
bevoegde overheden, werd afgesproken deze<br />
zelfevaluaties en klinische audits uit te voeren aan de<br />
hand van het IAEA document getiteld ‘Quality Management<br />
Audits in Nuclear Medicine Practices’ (QUANUM,<br />
2008). Dit document bestaat essentieel uit checklists<br />
van ja/neen vragen aangaande 13 verschillende onderwerpen.<br />
Om de bruikbaarheid van het QUANUM<br />
uit te testen en het om te vormen tot een Belgische<br />
versie B-QUANUM, werd op 1 september 2010 gestart<br />
met een pilootstudie waarbij 18 diensten nucleaire geneeskunde<br />
op vrijwillige basis zelfevaluaties uitvoeren<br />
aan de hand van het QUANUM. Op 3 december 2010<br />
werd een feed back vergadering georganiseerd om<br />
de eerste commentaren en suggesties te verzamelen<br />
en te bespreken.<br />
Expo’s voor dierenartsen<br />
Sinds 2008 voert het <strong>Federaal</strong> Agentschap voor Nucleaire<br />
Controle (FANC) een informatie- en regularisatiecampagne<br />
bij de ruim 5300 dierenartsen in ons<br />
land. Sommigen onder hen maken gebruik van een<br />
vast of mobiel RX-toestel. Doel van het FANC is om<br />
een bewustzijn te creëren waarbij elke onnodige of<br />
niet gerechtvaardigde blootstelling aan ioniserende<br />
straling van de dierenartsen, hun helpers en/of de<br />
eigenaars van zieke (huis)dieren tot een absoluut<br />
minimum beperkt wordt. Dit gebeurt door onder meer<br />
het informeren van dierenarts en –eigenaar(s) of ook<br />
door het aanbieden van gespecialiseerde opleidingen<br />
stralingsbescherming. Daarnaast moeten de in<br />
gebruik zijnde toestellen regelmatig (jaarlijks) gecontroleerd<br />
worden op hun goed, effectief functioneren.<br />
De sector reageert positief : inmiddels zijn al ruim 1400<br />
dierenartsen bekend bij het FANC als gebruiker van RX<br />
toestellen, waarvan een belangrijk deel zich intussen<br />
heeft geregulariseerd of de nodige stappen daartoe<br />
zet. Verder bieden verschillende universiteiten en federaties<br />
intussen opleidingen stralingsbescherming<br />
aan, specifi ek gericht op dierenartsen.<br />
Tijdens de vakbeurzen EXPOVET (Gent, Flanders<br />
Expo op 29, 30 en 31 oktober 2010) en Vétérinexpo<br />
(Marche-en-Famenne op 19, 20 en 21 november 2010),<br />
konden dierenartsen en geïnteresseerden gedurende<br />
de drie dagen op de FANC-stand terecht bij een ex-
pert voor meer informatie. Daar konden ze ook een<br />
sensibiliserende poster voor hun praktijk afhalen en<br />
een exemplaar van de nieuwe gids ‘X-stralen in de<br />
dierengeneeskunde, een goede praktijkgids’.<br />
Tijdens elk van de expo’s bood het FANC een gratis<br />
opleiding ‘Stralingsbescherming’ aan, waarvoor telkens<br />
zo’n 30-tal dierenartsen zich inschreven.<br />
Tandartsencampagne<br />
Eind 2005 startte het FANC een campagne in de<br />
tandheelkundige sector teneinde alle tandartsen<br />
te regulariseren met de nodige vergunningen en<br />
de fysische controle. Deze campagne bestond uit<br />
vele uitdagingen, zoals het identifi ceren van alle<br />
bestaande tandartskabinetten en geïnstalleerde<br />
tandheelkundige röntgentoestellen in België. Uit<br />
initiële vaststellingen bleek dat ongeveer 40% van de<br />
tandartsen niet in orde was met de regelgeving. Met<br />
behulp van de beroepsverenigingen, de provinciale<br />
diensten, het RIZIV en een horizontale medewerking<br />
tussen de diensten van het Agentschap, is het FANC<br />
erin geslaagd om het aantal tandheelkundigen dat<br />
niet in orde is met regelgeving terug te dringen tot<br />
minder dan 1 %. Eind 2010 werden de resterende<br />
dossiers overgedragen aan het RIZIV voor verdere<br />
handhaving, waardoor de behandeling van de tandartsen<br />
in routine is gekomen.<br />
De regularisatiecampagne in de tandheelkunde<br />
heeft, naast het regulariseren van zeer vele tandartsen,<br />
ook onrechtstreeks tot andere initiatieven<br />
geleidt in deze sector : publicatie van twee brochures<br />
in goede praktijk voor tandheelkundige radiologie,<br />
publicatie van een ‘vademecum tandheelkunde’,<br />
harmoniseren van de academische opleiding in stralingsbescherming,<br />
lanceren profi elpagina voor tandheelkunde<br />
op de website van het FANC, publicatie<br />
FANC-besluit van aanvaardbaarheidscriteria voor de<br />
kwaliteitscontrole van tandheelkundige röntgenapparatuur.<br />
Een goede relatie met de stakeholders binnen<br />
de sector tandheelkunde bleek hierbij onontbeerlijk,<br />
en heeft gezorgd voor een duurzame samenwerking<br />
met productieve resultaten.<br />
Crisiscel FANC<br />
Het doel van het project bestaat erin om een crisisruimte<br />
in te richten waar experts van het FANC over<br />
een adequate infrastructuur beschikken tijdens de<br />
behandeling van een crisissituatie, ter ondersteuning<br />
van de experts die deel uitmaken van CELEVAL<br />
en CELMES bij het crisiscentrum (CGCCR) van de<br />
federale overheid. De crisiszaal zal tevens gebruikt<br />
worden voor het coördineren en verzamelen van alle<br />
informatie bij een radiologische crisissituatie waarbij<br />
het nucleair noodplan (PUN-NNP) niet in werking<br />
werd gesteld. De crisisruimte is momenteel volledig<br />
ingericht en beschikt over redundante telefonie<br />
systemen, vergaderfaciliteiten, projectieschermen en<br />
werkstations met alle analyse en modelleringsoftware<br />
zoals momenteel bij het FANC en Bel-V in gebruik.<br />
Tussen FANC en Bel-V zijn bindende afspraken gemaakt<br />
over de wachtrol functies en het gebruik van<br />
de crisisruimte.<br />
GEZOND-<br />
HEID EN<br />
LEEFMILIEU<br />
39
Wij wensen een integere<br />
ONPARTIJDIGE<br />
en betrouwbare organisatie te zijn.<br />
FANC moet in eerste instantie de rol<br />
van belangenbeheerder van het<br />
algemeen nut en het algemeen welzijn<br />
op zich nemen en zich zeer<br />
onafhankelijk opstellen ten opzichte<br />
van de nucleaire lobby.<br />
Eloi<br />
GLORIEUX<br />
Energy, Climate<br />
& Nuclear<br />
Greenpeace
Toezicht<br />
op het grondgebied<br />
Vervanging Telerad netwerk<br />
Het doel van dit project is de vervanging van het volledige<br />
Telerad netwerk en het bijbehorende datacommunicatienetwerk.<br />
In 2010 werd in totaal op 126 locaties de nieuwe data<br />
communicatiestructuur voorbereid. Op 16 juni 2010<br />
werd op het IRE te Fleurus een test-ring geplaatst<br />
met 8 nieuwe spectrometrie meetstations. Op het<br />
SCK te Mol werd op het einde van het kwartaal eveneens<br />
een test-ring geplaatst met in totaal 16 nieuwe<br />
spectrometrie meetstations. Er werd ook een teststation<br />
voor de nieuwe watermeetstations ontvangen<br />
en er werd een eerste reeks van functionaliteittesten<br />
(waaronder een Factory Acceptance Test) succesvol<br />
afgerond. De voorbereiding voor de plaatsing op 6<br />
huidige riviermeetstations werd volledig afgerond en<br />
eveneens kwamen de akkoorden voor de 2 nieuwe<br />
meetstations stroom op- en afwaarts op de Schelde<br />
t.o.v. Kerncentrale Doel tot stand. Een gedetailleerde<br />
studie voor de plaatsing van de mobiele watermeetstations<br />
op waterzuiveringstations werd eveneens<br />
afgerond en alle benodigde voorzieningen hiervoor<br />
werden besteld en/of gefabriceerd. De installatie van<br />
een 4-tal nieuwe agglomeratie/nationale meetstations<br />
(t.b.v. gamma dosis debiet metingen) in de omgeving<br />
van Mol werd succesvol doorgevoerd. Voor de vervanging<br />
van de huidige meteorologische meetbakens<br />
werd een testexemplaar op 23 juni ontvangen en op<br />
het dak van het FANC gebouw geplaatst en werd<br />
onderworpen aan een test programma. Op 30 juni<br />
werd de eerste versie van de aangepaste acquisitie<br />
en presentatie software (Panorama) voor het gehele<br />
Telerad netwerk aangeboden om getest te kunnen<br />
worden alvorens deze in productie te nemen na afloop<br />
van de vakantie periode. Ondanks een aantal<br />
onvoorziene problemen ligt de vernieuwing van het<br />
Telerad netwerk op schema en ruimschoots binnen<br />
de gestelde budgetten.<br />
FANC onderzoekt voedselketen<br />
op radioactiviteit<br />
Binnen het kader van zijn opdrachten initieert het<br />
Agentschap programma’s voor het radiologisch<br />
toezicht op het Belgisch grondgebied. Eén van de<br />
programma’s is gericht op de controle van eetwaren<br />
bestemd voor de menselijke consumptie. Dit gebeurt<br />
via jaarlijkse bemonsteringscampagnes waarbij<br />
eetwaren worden verzameld om hun natuurlijke en<br />
kunstmatige radioactiviteitniveaus te analyseren. Het<br />
FAVV (<strong>Federaal</strong> Agentschap voor de Veiligheid van de<br />
Voedselketen) heeft anderzijds sinds 2000 beslist om<br />
zijn controles op te voeren door bijkomende stalen<br />
van eetwaren te nemen, met als doel hun natuurlijke<br />
(40K) en kunstmatige (134,137Cs) radioactiviteitsniveaus<br />
te bepalen. Het zijn vooral de geïmporteerde<br />
produkten, de dierlijke eetwaren van slachthuizen<br />
en van grote distributiecentra die geviseerd worden<br />
door deze bijkomende controles. De stalen van het<br />
FAVV vormen een aanvulling bij deze die normaal<br />
gezien voor rekening van het FANC genomen en<br />
gemeten werden binnen het kader van het radiologisch<br />
toezichtsprogramma op het grondgebied.<br />
Deze samenwerking maakte trouwens het voorwerp<br />
uit van een kaderconventie die de actiegebieden van<br />
deze twee agentschappen bepaalt en die als doel<br />
heeft om beide inspanningen te optimaliseren om<br />
zodoende de bescherming van de bevolking beter<br />
te kunnen garanderen.<br />
GEZOND-<br />
HEID EN<br />
LEEFMILIEU<br />
41
FANC<br />
JAAR-<br />
VERSLAG<br />
2010<br />
42<br />
Monitoring van radioactieve deeltjes<br />
door bosbranden in Rusland<br />
De branden die Rusland in augustus 2010 teisterden<br />
vormden een bedreiging voor bepaalde in het verleden<br />
besmette zones (door het ongeval te Tsjernobyl<br />
in 1986 of het ongeval in Kyshtym in het zuiden van<br />
de Oeral in 1957) doordat ze zouden kunnen leiden<br />
tot de opdwarreling van radioactieve deeltjes, hoofdzakelijk<br />
Cesium-137, in de atmosfeer. Afhankelijk van<br />
de weersomstandigheden was het steeds mogelijk<br />
dat er besmette luchtdeeltjes in de richting van ons<br />
land waaien. Gezien de geringe hoeveelheid radioactiviteit<br />
en de verdunning veroorzaakt door de afstand,<br />
konden er in ons land slechts zeer zwakke sporen van<br />
radioactiviteit worden gemeten. Ze waren nauwelijks<br />
detecteerbaar door de meetmethodes die klassiek<br />
gebruikt worden voor het radiologisch toezicht op ons<br />
grondgebied en hadden bijgevolg geen gevolgen hebben<br />
voor de gezondheid van de bevolking.<br />
Het FANC volgde de gebeurtenissen aandachtig op<br />
en publiceerde op zijn website statistieken van het<br />
luchtstof.<br />
Metingen IJslandse aswolk toont<br />
geen verhoogde meetwaarden<br />
De aswolk van de IJslandse vulkaan Eyafjallajokull<br />
bevatte radioactieve deeltjes. Deze vinden hun oorsprong<br />
in het uranium en thorium dat van nature in<br />
de aardkorst aanwezig is en dus ook in het magma<br />
waarvan de as afkomstig is.<br />
Omwille van de grote verspreiding van de aswolk zijn de<br />
hoeveelheden radioactieve deeltjes echter zo klein dat er<br />
geen aanleiding was tot ongerustheid. Uit verschillende<br />
onderzoeken die in Europa werden uitgevoerd, bleek<br />
dat er tijdens en na de passage van de aswolk geen<br />
meetbare verhoging was aan radioactieve deeltjes die<br />
het aardoppervlak bereikten, o.m. omwille van de verdunning<br />
in de lucht en de hoogte waarop deze deeltjes<br />
zich bevinden (tussen de 1000 en 2000m).<br />
Vanuit de missie van het FANC om de bevolking te<br />
beschermen tegen radioactiviteit is deze vulkaanuitbarsting<br />
met bijzondere aandacht opgevolgd. Het<br />
FANC controleerde de radioactiviteit aan het aardoppervlak<br />
via het TELERAD meetwerk en via specifi eke<br />
analyses op o.a. grond-, water-, en aerosol (fi jn stof)<br />
stalen. Het FANC heeft de radioactiviteitsanalyses<br />
van de stofdeeltjes (verzameld op fi lters) afkomstig<br />
van deze aerosol-meetstations voor de betreffende<br />
periode (15 tot 22 april 2010) bestudeerd. Er werden<br />
geen verhoogde meetwaarden vastgesteld. Ook de<br />
Telerad-gegevens van die periode toonden geen verhoging<br />
van de gamma dosistempi, noch abnormaliteiten<br />
in de aerosolwaarden (alpha en bêta).<br />
Monitoring van de radiologische<br />
impact op het leefmilieu van<br />
de vroegere en huidige NORMactiviteiten<br />
in België”<br />
In het kader van project “Monitoring van de radiologische<br />
impact op het leefmilieu van de vroegere en<br />
huidige NORM-activiteiten in België”, werden een<br />
aantal NORM-sites onderzocht in de loop van 2010.<br />
Het gaat hier met name over de stortplaatsen van<br />
de fosfaatindustrie : het slibbekken Kepkensberg<br />
van Tessenderlo Chemie, de oude stortplaats van<br />
Hardémont van Prayon-Engis, de stortplaats voor<br />
fosfogips, voordien uitgebaat door Nilefos Chemie<br />
nv te Gent, en bepaalde oude stortplaatsen voor fosfogips<br />
van Prayon-Rupel. Bovendien werd de site van<br />
het metallurgiebedrijf SADACI nv te Gent eveneens<br />
onderzocht. Een gammacartografi e van de betrokken<br />
sites (door de meetresultaten naar een GIS-applicatie<br />
te exporteren) werd uitgevoerd ; tevens werden er een<br />
beperkt aantal stalen van de bodem en het grondwater<br />
genomen, en werd het radon in de bodem en<br />
de uitwasemingen gemeten.
Radoncampagne<br />
Tijdens de laatste drie maanden van 2010 werd een<br />
gedetailleerde radon meetcampagne opgestart in<br />
de gemeenten ten noorden en ten zuiden van de as<br />
Samber-Maas. Het betreft hier zones waar er een potentieel<br />
radonrisico bestaat, maar waar er tot nu toe<br />
onvoldoende meetpunten van radon in woningen ter<br />
beschikking waren. Deze campagne loopt in samenwerking<br />
met het IRISIB en HVS. Ze zal leiden tot een<br />
betrouwbare radoncartografi e van de betreffende zone<br />
(zie ook website). Een technische fi che in verband<br />
met radonpreventie bij nieuwbouw werd uitgewerkt,<br />
en een pilootcampagne van radonmetingen in water<br />
werd opgestart.<br />
GEZOND-<br />
HEID EN<br />
LEEFMILIEU<br />
43
FANC<br />
JAAR-<br />
VERSLAG<br />
2010<br />
44<br />
TOEZICHT <strong>OP</strong> HET<br />
GRONDGEBIED<br />
& NATUURLIJKE<br />
STRALING<br />
INTERVIEW<br />
Boris DE HANDSCHUTTER<br />
Projectleider radonactieplan<br />
Het FANC is gestart met het radonactieplan<br />
in 2005.<br />
Radon is een radioactief gas, dat kleurloos<br />
en reukloos is en wordt gevormd door uranium<br />
aanwezig in de ondergrond. Objectief was om alle<br />
activiteiten die wij uitvoeren rond radon op elkaar af te<br />
stemmen en te zorgen dat dit in één geheel past. Het<br />
doel van het radon actieplan, dat ook tegemoet komt<br />
aan de aanbevelingen door internationale organisaties<br />
zoals de Europese Unie, de Wereldgezondheid<br />
Organisatie en ICPR is het onder controle houden<br />
van de blootstelling aan radon van werknemers en<br />
de bevolking.<br />
Om de aanpak effi ciënt uit te werken was het nodig<br />
eerst het probleem goed te karakteriseren. Dit hebben<br />
we gedaan door het voeren van meetcampagnes<br />
en het uitwerken van een radoncartografi e die de<br />
grootte en de verdeling van de binnenhuis radonconcentratie<br />
op het grondgebied aangeeft.<br />
Natuurlijke radioactiviteit en haar risico’s is iets waar<br />
de bevolking zich weinig van bewust is. Het wordt vrij<br />
makkelijk aanvaard als een natuurlijk fenomeen, als<br />
iets onafwendbaars. Dit in tegenstelling tot radioactiviteit<br />
die ontstaat als gevolg van menselijk handelen,<br />
waarvoor zeer veel angst bestaat. Het besef doen<br />
groeien bij de bevolking dat men zich kan beschermen<br />
tegen radon is een belangrijk objectief van het<br />
radon actieplan.<br />
De laatste jaren zijn er verschillende epidemiologische<br />
studies en rapporten gepubliceerd die zwart op<br />
wit hebben aangetoond dat blootstelling aan radon<br />
een gezondheidsrisico inhoudt. Dit betekent dat het<br />
risico om longkanker te krijgen lineair stijgt met de<br />
radonconcentratie waaraan men wordt blootgesteld.<br />
Het effect is zelfs vastgesteld tot op vrij lage radonconcentraties<br />
van rond de 150 Bq/m³.<br />
Door de geologische kenmerken van de ondergrond<br />
komt er in het noorden van het land minder radon<br />
voor dan in het zuiden. De basis van ons radonactieplan<br />
is daarom gericht op het in standhouden van de<br />
situatie zoals het nu is in de gebieden met een lage<br />
algemene radonconcentratie, en op het bewerkstelligen<br />
van een gelijkaardige situatie in de gebieden<br />
waar nu veel hoge radoncocnentraties voorkomen. In<br />
feite volgen we dus een tweesporenbeleid. Enerzijds<br />
daar waar er geen probleem is, willen we de situatie<br />
zo in stand houden. Hoe doen we dat We volgen<br />
de bouwtrends pro-actief op. Zo willen we vermijden<br />
dat door het gebruik van bepaalde bouwmaterialen<br />
er een probleem ontstaat, of dat wanneer je hyperenergiezuinig<br />
gaat bouwen er door een gebrek aan<br />
ventilatie een toename aan radon is. Anderzijds, daar<br />
waar radon een probleem is, gaan we dit opsporen<br />
en saneren. Naast sanering kunnen we algemene<br />
preventiesystemen toepassen bij nieuwbouw, om zo<br />
ervoor te zorgen dat het radongehalte beperkt blijft.<br />
Op lange termijn leidt dit tot een vermindering van de
adonblootstelling in deze gebieden. Om dit te kunnen<br />
realiseren is er overleg met de bouwsector. We<br />
hebben contact met verantwoordelijken en volgen<br />
de reglementering terzake op.<br />
Het radon actieplan omvat ook een luik communicatie.<br />
Sensibilisering van de werkers en de bevolking is<br />
voor ons een belangrijke doelstelling. Er bestaan n.l.<br />
nog veel misvattingen over radon, terwijl die soms<br />
vrij eenvoudig kunnen worden rechtgezet. Radon<br />
kan namelijk gemakkelijk worden opgespoord door<br />
middel van een radontest. Wanneer een gebouw<br />
een verhoogde radonconcentratie vertoont, wordt<br />
de eigenaar aangespoord om corrigerende maatregelen<br />
te nemen. De campagnes op werkplaatsen<br />
moeten de werkgevers motiveren metingen te doen<br />
en te saneren waar nodig. Voor wat nieuwbouw betreft<br />
worden bouwheren, architecten en aannemers<br />
aangespoord om preventieve maatregelen te nemen,<br />
en wordt er geijverd om in de bouwvoorschriften radonpreventie<br />
op te nemen. Op die manier willen we<br />
op termijn de radonblootstelling in nieuwe woningen<br />
en werkplaatsen sterk terugdringen.<br />
Het radonactieplan wordt uitgevoerd in nauwe samenwerking<br />
met de gewestelijke, provinciale en<br />
gemeentelijke overheden, alsook in samenwerking<br />
met wetenschappelijke organisaties, universiteiten,<br />
en internationale werkgroepen ter zake.<br />
Binnen het kader van de sensibilisering hebben we<br />
recent ook een meetcampagne binnen het FANC<br />
georganiseerd om de bewustwording bij het eigen<br />
personeel hierover te vergroten en de medewerkers<br />
er meer bij te betrekken. De interesse was groot, en<br />
de meetresultaten van deze microcampagne waren<br />
een mooie weerspiegeling van de situatie in België<br />
voor wat betreft de radonverdeling op het grondgebied,<br />
de gemeten concentraties en de kenmerken<br />
van de verschillende meetmethoden.<br />
GEZOND-<br />
HEID EN<br />
LEEFMILIEU<br />
45
We streven naar<br />
CONTINUE<br />
VERBETERING<br />
Ik verwacht van het FANC dat<br />
het de hoogste normen nastreeft<br />
op het gebied van de nucleaire veiligheid<br />
en stralingsbescherming. Door de interne<br />
actie ‘op weg gaar een driesterren<br />
agentschap’ streeft men naar continue<br />
verbetering.<br />
Paul<br />
MEYLEMANS<br />
Head of Unit<br />
DG for Energy
3<br />
Vooruitzichten<br />
Beveiling en Vervoer<br />
: Rony Dresselaers<br />
Departementshoofd Beveiliging & Vervoer<br />
Beveiliging<br />
Interview : Guy Lourtie<br />
Diensthoofd Invoer & Vervoer<br />
Invoer en vervoer<br />
48<br />
49<br />
56<br />
58
FANC<br />
JAAR-<br />
VERSLAG<br />
2010<br />
48<br />
BEVEILIGING<br />
EN VERVOER<br />
VOORUITZICHTEN<br />
Rony DRESSELAERS<br />
Departementshoofd Beveiliging & Vervoer<br />
H<br />
et departement beveiliging en vervoer<br />
staat voor heel wat uitdagingen. Zoals<br />
de generatiewissel binnen ons departement,<br />
omdat een aantal collega’s de volgende jaren<br />
het departement zullen verlaten. Daarom dienen<br />
nieuwe collega’s te worden aangeworven en opgeleid.<br />
Specifieke programma’s zullen hiervoor worden<br />
uitgewerkt daar beveiliging en het transportgebeuren<br />
niet standaard in de basisopleidingen zijn voorzien<br />
en dit gecombineerd met een on the job training. We<br />
zullen ook nieuwe competenties moeten ontwikkelen<br />
voornamelijk in het domein van de beveiliging en<br />
ervoor zorgen dat onze huidige kennis geborgen is.<br />
Welke zijn nu de specifieke uitdagingen op het<br />
vlak van invoer en vervoer<br />
Een eerste uitdaging is de organisatie van een vrij<br />
verkeer van radioactieve goederen wel met dien<br />
verstande dat de huidige safety standaarden worden<br />
behouden en op termijn nog verder verbeterd.<br />
Bovendien dienen de nieuwe maatregelen ivbm de<br />
fysieke beveiliging te worden geïntegreerd in de<br />
transportsector.<br />
We merken ook dat de transportmarkt steeds meer<br />
evolueert naar een kosten gedreven benadering.<br />
Dit zou op termijn kunnen impliceren dat er minder<br />
middelen kunnen worden ter beschikking gesteld<br />
om de competenties in de breedte te ontwikkelen<br />
en men zich eerder gaat plooien op zijn kerntaken.<br />
We dienen waakzaam te zijn om te zorgen dat dit<br />
geen impact heeft op de globale veiligheid van<br />
deze sector.<br />
Langs de andere kant merken we tevens een signifi<br />
cante verhoging van het aantal transporten i.v.m.<br />
de terugkeer van verglaasd of gecompacteerd afval<br />
dat voor een bijkomende werklast zorgt. Voor deze<br />
transporten bestaat ook een grote media aandacht.<br />
Momenteel wordt er ook gewerkt aan een nieuwe<br />
Europese reglementering die is gebaseerd op een<br />
registratie systeem voor transporteurs van radioactieve<br />
materialen. Een eerste evaluatie van dit<br />
Europees initiatief toont aan dat we op termijn 20%<br />
minder vergunningen zullen afl everen maar het accent<br />
zal verschuiven naar het vlak van inspecties en<br />
audits en dit alles in een samenwerkingsverband<br />
met de andere bevoegde buitenlandse overheden.<br />
Buiten dit feit is er ook een noodzaak om de administratieve<br />
last voor de sector te verminderen<br />
waardoor we een werkgroep opstarten om hoofdstuk<br />
VII van het ARBIS te herbekijken.<br />
Transport is naast een nationaal – zeker ook een<br />
internationaal gebeuren. Vandaar de noodzaak om<br />
tevens de volgende jaren internationaal aanwezig<br />
te zijn op diverse fora om te trachten internationale<br />
bindende reglementering te beïnvloeden.<br />
Zowel op het vlak van beveiliging als invoer en<br />
vervoer is er vraag naar meer informatie en dit<br />
zowel onder de vorm van opleidingen als erva-
ingsuitwisselingen. Dit kan door het verder blijven<br />
organiseren van opleidingen en workshops en/of<br />
ronde tafels.<br />
What about nuclear security <br />
Zowel op internationaal als nationaal is er heel wat<br />
beweging op het gebied van nuclear security. Vergelijkbaar<br />
met de impact die het Tchernobyl incident<br />
en de huidige kernramp in Japan had op het vlak<br />
van de safety is het 9/11 incident op het vlak van de<br />
security. Er is tevens de Nuclear Security Summit<br />
van vorig jaar op initiatief van President Obama waar<br />
de 44 deelnemende landen waaronder België hebben<br />
onderschreven om de fysieke beveiliging van<br />
alle nucleaire materialen te verbeteren binnen een<br />
periode van 4 jaar.<br />
Ook op nationaal vlak gebeurt er het nodige. Ons<br />
wetsvoorstel, ingediend in de kamer begin 2010, welke<br />
de basis vormt voor het nieuwe, al lang aangekondigd<br />
wetsontwerp voor de fysieke beveiliging van nucleaire<br />
installaties, materialen en hun vervoer, werd unaniem<br />
aanvaard in het parlement op 17 februari 2011.<br />
Zowel nationaal als internationaal zitten we op een<br />
belangrijk kantelmoment, vandaar ook de recente<br />
beslissing om de structuur van de diensten beveiliging<br />
aan te passen om deze nieuwe uitdagingen beter te<br />
trotseren.<br />
We staan voornamelijk voor 3 belangrijke doelstellingen<br />
namelijk het beëindigen van de nodige reglementaire<br />
kaders voor de fysieke beveiliging van<br />
alle radioactieve materialen. Het aanpassen van de<br />
huidige interne structuur zodat we voorbereid zijn op<br />
de inwerkingtreding van deze reglementaire kaders<br />
en het opvolgen van de evoluties op het domein van<br />
de non proliferatie.<br />
Indien we even inzoomen op de fysieke beveiliging<br />
van nucleaire installaties, materialen en hun vervoer<br />
bestaat dit voornamelijk uit een operationele dienst<br />
beveiliging op poten te zetten met een erkenningsysteem<br />
en uitgewerkt kader van inspecties en controles<br />
in samenwerking van BEL V.<br />
Last but not least is er het Myrrha project en de oppervlakteberging<br />
van afval Cat A waar voor beide zowel<br />
een safeguards approach dient te worden uitgewerkt<br />
in samenwerking met de exploitant, Euratom en het<br />
IAEA als een benadering voor de fysieke beveiliging<br />
van deze nieuwe installatie. Dit in een nauwe samenwerking<br />
met onze collega’s van safety wat ons tevens<br />
de mogelijkheid geeft de synergie tussen security en<br />
safety praktisch uit te werken.<br />
Tenslotte wensen we onze goede kontakten met alle<br />
interne en externe betrokkenen en overheden op het<br />
vlak van beveiliging en vervoer ook in de toekomst<br />
verder te zetten.<br />
Beveiliging<br />
De fysieke beveiliging<br />
van het kernmateriaal<br />
en de nucleaire installaties<br />
Zoals reeds vermeld in het jaarverslag 2009, berust<br />
het toekomstig reglementair kader van de fysieke<br />
beveiliging van het kernmateriaal en de nucleaire<br />
installaties op twee pijlers. Ten eerste : het fysiek<br />
beveiligingsniveau dat de exploitant moet toepassen<br />
op zijn installatie en op het kernmateriaal dat<br />
ze bevat. Ten tweede : de invoering van een systeem<br />
waardoor aan die exploitant de mogelijkheid<br />
BEVEI-<br />
LIGING EN<br />
VERVOER<br />
49
FANC<br />
JAAR-<br />
VERSLAG<br />
2010<br />
50<br />
wordt geboden om zich van de betrouwbaarheid te<br />
verzekeren van de personen die toegang hebben<br />
tot het kernmateriaal, de nucleaire installaties en<br />
documenten.<br />
Het is in de context van deze tweede pijler dat het<br />
FANC een wetsontwerp heeft opgesteld tot wijziging<br />
van de wet van 11 december 1998 betreffende de<br />
veiligheidsmachtigingen, veiligheidsattesten en veiligheidsadviezen<br />
en tot wijziging van de organieke<br />
wet van het FANC van 15 april 1994.<br />
De regering heeft het wetsontwerp bij de Kamer<br />
op 27 april 2010 ingediend en de hoogdringendheid<br />
gevraagd overeenkomstig artikel 80 van de<br />
grondwet. Spijtig genoeg werd de parlementaire<br />
behandeling van dit wetsontwerp onderbroken door<br />
het ontslag van de regering en de ontbinding van<br />
de kamers.<br />
Op 19 november 2010 heeft de Ministerraad zijn<br />
beslissing van 17 juli 2009, krachtens welke de tekst<br />
ter ondertekening van het staatshoofd met het oog<br />
op de indiening ervan bij de Kamer van Volksvertegenwoordigers<br />
mocht worden voorgelegd, bevestigd<br />
en heeft tevens beslist om de toepassing van de<br />
hoogdringendheid te vragen voorzien in artikel 80<br />
van de Grondwet.<br />
Dit ontwerp werd op 11 januari 2011 ingediend.<br />
De operationalisering<br />
van het reglementair kader m.b.t.<br />
de fysieke beveiliging van het<br />
kernmateriaal en de nucleaire<br />
installaties<br />
De uitvoering van het operationaliseringsproject van<br />
het reglementair kader m.b.t. de fysieke beveiliging van<br />
het kernmateriaal is in februari 2010 van start gegaan.<br />
Dit project heeft drie belangrijke doelstellingen :<br />
• Het FANC voorbereiden op het vervullen van zijn verplichtingen<br />
die door de nieuwe regelgeving worden<br />
opgelegd, d.m.v. :<br />
- Zijn structureel kader aan te passen aan de toekomstige<br />
behoeften (personeelsversterking belast<br />
met de nucleaire beveiliging, meer inspanningen<br />
inzake opleiding) ;<br />
- De uitwerking van interne procedures voor het<br />
beheer van nieuwe dossiers (bv. erkenning van<br />
de fysieke beveiligingssystemen voorgesteld door<br />
de exploitanten ; verstrekking van veiligheidsattesten,<br />
enz …), met inbegrip van de toepassing van<br />
de informaticatools die recent op het Agentschap<br />
werden geïntroduceerd.<br />
• Het ontwikkelen van een strategie die gericht is op<br />
de integratie van de controles uitgevoerd in de installaties<br />
door BEL V – fi liaal van het FANC – en de<br />
inspecties van het Agentschap met het oog op de<br />
verifi catie van de naleving van de regelgeving door<br />
de exploitant.<br />
• Het concretiseren van de interactie FANC / exploitanten<br />
door :<br />
- Hen voor te bereiden op het vervullen van de verplichtingen<br />
die hen door de nieuwe regelgeving<br />
worden opgelegd (voorstelling van de reglementaire<br />
teksten, bilaterale informatiebijeenkomsten,<br />
organiseren van rondetafels, enz …) [NB. Bepaalde<br />
van deze activiteiten kaderen niet onmiddellijk in het<br />
operationaliseringsproject maar wel in het ruimere<br />
project van de inspanningen die het Agentschap<br />
zich getroost heeft om de regelgeving te implementeren<br />
] ;<br />
- Hen te helpen het fysiek beveiligingssysteem van<br />
hun nucleaire installatie of hun nucleair vervoerbedrijf<br />
te defi niëren en in te voeren ;<br />
- Gebruiksaanwijzingen voor de exploitanten uit<br />
te werken m.b.t. de meest complexe elementen<br />
van de regelgeving (bv. middelen om zich van<br />
de betrouwbaarheid te verzekeren van personen<br />
die toegang hebben tot kernmateriaal, nucleaire<br />
installaties en documenten, erkenningsdossier van<br />
het fysiek beveiligingssysteem).
De inspecties m.b.t. de waarborgen<br />
De internationale bevoegde instanties, nl. de IAEA<br />
en Euratom, hebben nog in 2010 kunnen vaststellen<br />
dat het kernmateriaal waarvan wordt aangegeven dat<br />
het voor vreedzame doeleinden wordt gebruikt, niet<br />
van deze bestemming is afgeweken en ze hebben<br />
tevens kunnen vaststellen dat er geen kernmateriaal<br />
en evenmin nucleaire activiteiten waren die niet werden<br />
aangegeven.<br />
Deze strikte naleving van onze internationale verplichtingen<br />
inzake de nucleaire non-proliferatie heeft in 2009 de<br />
IAEA de mogelijkheid geboden om op ons grondgebied<br />
zijn programma inzake de geïntegreerde waarborgen<br />
te implementeren. Dit programma is bestemd om zowel<br />
de organisatie te Wenen als de betrokken staat de<br />
mogelijkheid te bieden om te besparen op menselijke<br />
en fi nanciële middelen door het aantal zogenaamde<br />
“routine-inspecties” te beperken. De resultaten van de<br />
toepassing van de geïntegreerde waarborgen in België<br />
vertalen zich in een duidelijke afname (meer dan 50%) van<br />
de veiligheidscontrole-inspecties in onze kerncentrales.<br />
Het beperkt aantal bijkomende toegangen is tevens<br />
een positieve indicator van de betrouwbaarheid van<br />
België inzake non-proliferatie.<br />
Het dient gemeld te worden dat er zich in 2010 twee<br />
incidenten hebben voorgedaan bij de inspecties m.b.t.<br />
de waarborgen van de IAEA en Euratom waardoor het<br />
internationaal inspectoraat werd verhinderd om ten volle<br />
de doelstellingen inzake de waarborgen te bereiken. In<br />
een van de gevallen was het door de besmetting van<br />
een lokaal niet mogelijk om de jaarlijkse fysieke inventaris<br />
op te maken van het in de installatie aanwezige<br />
kernmateriaal. In het andere geval kon de inhoud van<br />
vier containers niet geverifi eerd worden door problemen<br />
met het design van deze containers en het door de IAEA<br />
opgestelde controlemateriaal. Een intens overleg tussen<br />
de IAEA, Euratom en het FANC werd georganiseerd om<br />
een oplossing voor deze problemen te vinden.<br />
SOORT INSTALLATIE<br />
JAAR<br />
2008 2009 2010<br />
Complementary Access 2 2 2<br />
Power reactors 45 43 19<br />
2008<br />
2009<br />
2010<br />
BEVEI-<br />
LIGING EN<br />
VERVOER<br />
De tamelijk aanzienlijke afname van de routine-inspecties<br />
in de installaties voor de vervaardiging van<br />
brandstof is gedeeltelijk te wijten aan de toepassing<br />
van de geïntegreerde waarborgen maar vooral aan<br />
de ontmanteling van Belgonucléaire (fabriek voor de<br />
vervaardiging van MOX).<br />
Research reactors and<br />
critical assemblies<br />
26 29 28<br />
Fuel fabrication plants 39 36 30<br />
Independent storage 32 30 30<br />
Other installations 18 18 20<br />
TOTAAL 162 158 129<br />
Complementary Access<br />
Power reactors<br />
Research reactors and critical assemblies<br />
Fuel fabrication plants<br />
Independent storage<br />
Other installations<br />
51
FANC<br />
JAAR-<br />
VERSLAG<br />
2010<br />
52<br />
De veiligheidsattesten<br />
Overeenkomstig de wet van 11 december 1998 betreffende<br />
de veiligheidsmachtigingen, veiligheidsattesten<br />
en veiligheidsadviezen, zoals gewijzigd door de wet<br />
van 3 mei 2005, is de directeur-generaal van het FANC<br />
gemachtigd om veiligheidsattesten te verstrekken aan<br />
personen die - in het kader van hun beroep - op korte<br />
termijn toegang dienen te hebben tot een kerninstallatie.<br />
In 2010 heeft het FANC 8129 veiligheidsattesten afgeleverd.<br />
Deze cijfers getuigen van een afnemende vraag<br />
naar veiligheidsattesten. In 2009 werden er inderdaad<br />
9386 aanvragen ingediend en in 2008 was dit aantal<br />
bijna gelijklopend (9383).<br />
Op dit ogenblik is het moeilijk om deze afname met<br />
zekerheid te verklaren, maar ze is ongetwijfeld, op zijn<br />
minst gedeeltelijk, te wijten aan de sensibiliseringscampagne<br />
die het FANC voert bij de verantwoordelijken<br />
voor kerninstallaties om langs deze weg de bedrijven<br />
die werken of diensten verstrekken ertoe te brengen<br />
om een veiligheidsmachtiging aan te vragen voor hun<br />
personeelsleden die regelmatig toegang tot kerninstallaties<br />
moeten hebben.<br />
Workshop en rondetafel<br />
De workshop gewijd aan de responscapaciteiten in<br />
geval van een nucleair beveiligingsincident of –ongeval<br />
werd in februari 2010 gehouden. Naast de exploitanten<br />
waren hierop talrijke vertegenwoordigers van<br />
de federale politie en de gemeentelijke en provinciale<br />
entiteiten aanwezig.<br />
Na de werkzaamheden bleek duidelijk dat een samenwerking<br />
tussen de verschillende actoren noodzakelijk<br />
was. Hiertoe werden de exploitanten verzocht<br />
opnieuw contact op te nemen met de bevoegde<br />
politiediensten, evenals met de betrokken gemeentelijke<br />
en provinciale autoriteiten zodat, enerzijds,<br />
de interventiemodaliteiten geoptimaliseerd konden<br />
worden en, anderzijds, de tijd die tussen het incident<br />
of ongeval en het ter plaatse aankomen van<br />
de politiediensten verstrijkt, zo kort mogelijk kon<br />
worden gehouden. Daarnaast heeft het FANC zich<br />
geëngageerd om de aandacht van de Minister van<br />
Binnenlandse Zaken op deze thematiek te vestigen<br />
en om haar voor te stellen de ter zake dienende<br />
ministeriële omzendbrief die werd uitgegeven na<br />
de aanslagen van 11 september 2001, te heractualiseren.<br />
Het FANC heeft een schrijven in die zin aan<br />
de Minister van Binnenlandse Zaken gericht, maar<br />
omwille van het ontslag van de regering was het in<br />
2010 niet mogelijk om aan dit verzoek een concreet<br />
gevolg te geven.<br />
In mei 2010 heeft het FANC een rondetafel georganiseerd<br />
over de referentiedreiging voor de Belgische<br />
nucleaire sector (sectoriële DBT). Het OCAD heeft<br />
de resultaten van zijn analyse aan de exploitanten<br />
voorgesteld. Deze werden, op basis van de elementen<br />
van de sectoriële DBT, verzocht om vanaf nu hun<br />
exploitant-DBT te bepalen (mogelijke geloofwaardige<br />
agressoren, modus operandi, motivatie, actiecapaciteiten,<br />
aantrekkelijke doelwitten …). Dit vormt een van<br />
de hoekstenen van het fysiek beveiligingssysteem dat<br />
ze zullen moeten invoeren. Deze exploitant-DBT moet<br />
vervolgens door het FANC worden goedgekeurd binnen<br />
de globale context van de erkenningsprocedure<br />
voor de fysieke beveiligingsystemen voor de nucleaire<br />
installaties en vervoerbedrijven die door de toekomstige<br />
regelgeving m.b.t. de fysieke beveiliging van het<br />
kernmateriaal en de nucleaire installaties voorzien is.
De fysieke beveiliging van het<br />
ander radioactief materiaal<br />
De reglementaire werkzaamheden worden verder<br />
gezet, maar de structuur van de toekomstige regelgeving<br />
die in 2009 gedefi nieerd werd, werd grondig<br />
herzien.<br />
Oorspronkelijk was er voorzien om :<br />
• via specifi eke KB’s een onderscheid te maken : ingekapselde<br />
radioactieve bronnen, niet-ingekapselde<br />
radioactieve bronnen en radioactief afval ;<br />
• een sectoriële aanpak in te voeren (industriële bedrijven,<br />
ziekenhuizen en opleidingscentra, vervoer,<br />
opslagsites voor radioactief afval).<br />
De sectoriële aanpak werd behouden omdat deze het<br />
best was aangepast aan de behoeften van verschillende<br />
gebruikers en hierdoor de teksten makkelijker<br />
kunnen worden gelezen en sneller kunnen worden<br />
geraadpleegd.<br />
Er zal daarentegen voortaan geen rekening meer worden<br />
gehouden met het soort radioactief materiaal,<br />
maar wel met hun radiologisch activiteitsniveau en hun<br />
aantrekkelijkheid voor mogelijke agressoren, zonder<br />
onderscheid van het soort materiaal (met uitzondering<br />
van kernmateriaal).<br />
Op die manier kunnen er identieke fysieke beveiligingsniveaus<br />
worden toegepast op al het radioactief<br />
materiaal dat eenzelfde activiteitsniveau en eenzelfde<br />
aantrekkelijkheid vertoont. Deze aanpak is niet alleen<br />
logischer, maar ze maakt het de exploitant bovendien<br />
mogelijk om gemakkelijker een doeltreffend fysiek beveiligingssysteem<br />
voor zijn installatie en het radioactief<br />
materiaal dat ze bevat, te bepalen en in te voeren.<br />
Rekening gehouden met installatie - in de nabije<br />
toekomst - van een defi nitieve bergingsplaats voor<br />
laag- en middelactief radioactief afval werd de prioriteit<br />
verleend aan de uitwerking van reglementaire<br />
teksten met als doel te komen tot de veiligstelling van<br />
het radioactief afval en de erbij betrokken installaties.<br />
Nuclear Security Summit (USA –<br />
Washington)<br />
Op de top van Washington over de nucleaire beveiliging,<br />
die doorging in april 2010, werden het Communiqué<br />
en het “Workplan” goedgekeurd die werden<br />
onderhandeld op het niveau van de sherpa’s van de<br />
staatshoofden en regeringsleiders in de maanden<br />
die aan de top voorafgingen. Deze teksten, die een<br />
politiek engagement inhielden, willen de internationale<br />
gemeenschap mobiliseren voor de preventie van het<br />
nucleair terrorisme. Zo concretiseren ze de oproep die<br />
president Obama in Praag op 5 april 2009 gelanceerd<br />
had ten einde binnen de vier jaar het meest kwetsbare<br />
nucleair materiaal te beveiligen.<br />
België, in de persoon van zijn eerste minister, was een<br />
van de bijna vijftig landen die op deze top werden<br />
uitgenodigd.<br />
Het FANC, als publieke entiteit belast met de nucleaire<br />
beveiliging, werd betrokken bij de onderhandeling van<br />
deze teksten (Communiqué en Workplan) waarvan<br />
de eerste versies door de Amerikaanse autoriteiten<br />
werden opgesteld.<br />
De deelnemers aan de Top zijn tevens overeengekomen<br />
dat de volgende top in 2012 in Zuid-Korea zal<br />
worden gehouden.<br />
Vanaf november 2010 werd er van start gegaan met het<br />
proces voor de opvolging van de top van Washington<br />
en de voorbereiding van deze van Seoul. Een eerste<br />
vergadering van de sherpa’s werd in Buenos Aires<br />
gehouden begin november 2010.<br />
BEVEI-<br />
LIGING EN<br />
VERVOER<br />
53
FANC<br />
JAAR-<br />
VERSLAG<br />
2010<br />
Toetsingsconferentie van<br />
het nucleair non-proliferatieverdrag<br />
De andere internationale<br />
activiteiten<br />
54<br />
De toetsingsconferentie van het nucleair non-proliferatieverdrag<br />
werd in New York van 3 tot 28 mei 2010<br />
gehouden. Deze conferentie is vanzelfsprekend cruciaal<br />
voor het FANC omdat het verdrag - met een bijna<br />
universele draagwijdte - in zijn bewoordingen of via het<br />
onderzoeksproces waartoe het leidt, de principes zelf<br />
van niet alleen de nucleaire non-proliferatie, maar ook<br />
het vreedzaam gebruik van kernenergie, evenals, meer<br />
en meer, de nucleaire beveiliging omkadert.<br />
Het is tevens in dit forum dat voor de vijf komende<br />
jaren de grote politieke richtingen worden bepaald<br />
op het gebied van de intensivering en de toepassing<br />
van de waarborgen, de uitvoer van nucleaire artikels,<br />
de internationale samenwerking, enz…<br />
Het FANC werd vertegenwoordigd op de conferentie en<br />
heeft zo, voor de materie dat tot zijn bevoegdheid behoort,<br />
binnen de Belgische delegatie kunnen bijdragen<br />
tot de uitwerking van de verschillende verklaringen van<br />
België, alsook van de standpunten die de Belgische<br />
delegatie te New York heeft verdedigd.<br />
Op het niveau van de Europese Unie<br />
Het FANC neemt deel aan de werkzaamheden van<br />
de EUCBRN Advisory Group, een raadgevende<br />
groep belast met de uitwerking van het actieplan van<br />
de Europese Unie voor de chemische, bacteriologische,<br />
radiologische en nucleaire beveiliging van de<br />
Europese Unie, evenals aan haar werkgroep gewijd<br />
aan de nucleaire en radiologische beveiliging. Dit<br />
actieplan kadert in het globale plan van de strijd<br />
van de EU tegen het terrorisme.<br />
Om de Europese perceptie (door de lidstaten en<br />
door de Commissie) van de evolutie van de waarborgen<br />
(safeguards) en het concept nucleaire nonproliferatie<br />
beter te kunnen begrijpen, neemt het<br />
FANC naast het SCK-CEN deel aan de plenaire en<br />
aan de intersessievergaderingen van de ESARDA<br />
(European Safeguards Research and Development<br />
Association). In de ESARDA zitten de verenigingen<br />
van de EU die belast zijn met O&O van de nucleaire<br />
waarborgen. In 2010 werd de plenaire vergadering<br />
in mei in Luxemburg gehouden en deze van de<br />
intersessie in oktober in het Gemeenschappelijk<br />
onderzoekscentrum van Ispra (Italië).<br />
Op het niveau van de IAEA<br />
Het FANC heeft zeer actief meegewerkt aan de uitwerking<br />
van verschillende bundelingen van aanbevelingen<br />
m.b.t. de nucleaire beveiliging. Deze aanbevelingen<br />
werden gegroepeerd in brochures die gepubliceerd<br />
werden in het kader van de IAEA Nuclear Security<br />
Series. Hun doel bestaat erin de staten en ook de exploitanten<br />
te helpen om aan de nucleaire beveiligingsvoorschriften<br />
te kunnen tegemoetkomen. In 2010 had<br />
de inspanning van de IAEA betrekking op de fi nalisatie<br />
van het document (Fundamentals of a State’s Nuclear<br />
Security Regime – nog niet gepubliceerd) dat bestemd<br />
was als overkoepeling van de aanbevelingen, evenals<br />
van drie soorten aanbevelingen :
- Aanbevelingen voor de fysieke beveiliging van het<br />
kernmateriaal en de nucleaire installaties (INF-<br />
CIRC/225/Rev 5).<br />
- Aanbevelingen voor de beveiliging van het kernmateriaal<br />
en de ermee verbonden installaties ;<br />
- Aanbevelingen voor de beveiliging van het kernmateriaal<br />
en het ander radioactief materiaal buiten de<br />
reglementaire controle.<br />
De vooruitzichten<br />
In 2011 moet het wetgevend parcours van de reglementaire<br />
teksten m.b.t. de fysieke beveiliging van radioactief<br />
materiaal en de daarmee verbonden installaties<br />
normaal afgerond zijn. In het licht van hun inwerkingtreding<br />
zal er een grote prioriteit worden toegekend<br />
aan de operationalisering van het reglementair kader.<br />
M.b.t. de internationale activiteiten is het evident dat de<br />
grootste inspanningen geleverd zullen worden in het<br />
kader van de opvolging van de top van Washington<br />
m.b.t. de nucleaire beveiliging en het voorbereidend<br />
proces van de top van Seoul.<br />
BEVEI-<br />
LIGING EN<br />
VERVOER<br />
Sinds september 2010 is België opnieuw lid van de<br />
Raad van Gouverneurs van de IAEA dat het leidend<br />
orgaan is van de organisatie te Wenen en waar de<br />
kwesties m.b.t. de non-proliferatie en de nucleaire<br />
beveiliging op dit ogenblik een dominerende plaats<br />
innemen. Het FANC wordt vertegenwoordigd op vier<br />
jaarlijkse vergaderingen van de Raad en het staat de<br />
Belgische Gouverneur (de Ambassadeur van België<br />
in Oostenrijk en permanent vertegenwoordiger van<br />
België bij de IAEA) bij met zijn expertise en het draagt<br />
bij tot de uitwerking van verschillende standpunten die<br />
België hier verdedigt.<br />
De uitwerking van het reglementair kader m.b.t. de<br />
beveiliging van het ander radioactief materiaal en,<br />
meer in het bijzonder, de beveiliging van het radioactief<br />
afval zal tevens deel uitmaken van de prioriteiten van<br />
de nucleaire beveiligingsdiensten.<br />
Het kader van de inspecteurs belast met de begeleiding<br />
van de inspecteurs safeguards van de IAEA<br />
en Euratom en de controles m.b.t. de fysieke beveiliging<br />
moet versterkt worden. Deze toename van het<br />
aantal inspecteurs moet ervoor zorgen dat er een<br />
systeem van contactpunten ontwikkeld wordt (een<br />
of twee inspecteurs aangesteld per installatie) dat<br />
als voordeel heeft dat de interactie FANC / exploitant<br />
inzake nucleaire beveiliging ontwikkeld wordt, dat de<br />
grondige kennis van de installatie bevorderd wordt, dat<br />
de contacten vergemakkelijkt worden tussen de dienst<br />
en de exploitanten en, tenslotte, dat de behoeften van<br />
de exploitanten en het internationaal inspectoraat (inzake<br />
waarborgen) beter geïdentifi ceerd worden en er<br />
zodoende doeltreffender kan worden op gereageerd.<br />
55
FANC<br />
JAAR-<br />
VERSLAG<br />
2010<br />
56<br />
INVOER & VERVOER<br />
INTERVIEW<br />
Guy LOURTIE<br />
Diensthoofd Invoer & Vervoer<br />
Ik ben begin 2010 in dienst getreden bij het<br />
FANC als diensthoofd Invoer en Vervoer en<br />
was een nieuweling in de nucleaire sector.<br />
Als preventieadviseur met 10 jaar ervaring bij een<br />
erkend controleorganisme voor het keuren van<br />
industriële installaties (liften, elektrische installaties,<br />
…) had ik in het verleden al wel een opleiding gehad<br />
en iets over nucleaire- en andere gevaarlijke stoffen<br />
gehoord, maar de leerstof was niet erg uitgebreid.<br />
Er ging dus een nieuwe wereld voor mij open. In<br />
mijn vorige beroep moest ik weliswaar ook rekening<br />
houden met de bescherming van de werknemers<br />
en de bevolking, maar nu zijn er toch veel aspecten<br />
bijgekomen.<br />
Het vervoer van radioactief stoffen is een zeer gevoelige<br />
materie en boezemt het publiek nog steeds<br />
veel angst in. Daar komen nog de drukkingsgroepen<br />
en de media bij, die de radioactieve transporten met<br />
argwaan volgen. Enerzijds kan ik deze bezorgdheid<br />
wel begrijpen, maar vaak bestaat er nog veel<br />
onwetendheid over de maatregelen die genomen<br />
worden om de transporten in optimale veiligheidsomstandigheden<br />
te laten verlopen.<br />
Een goede voorbereiding vormt een belangrijk onderdeel<br />
van mijn werkzaamheden en is de basis van<br />
de veiligheid. Er zijn ook heel wat actoren betrokken<br />
bij een groot transport zoals bij de terugkeer van<br />
Belgisch gecompacteerd afval : van spoorweg- en<br />
wegvervoer, politie, verzender en bestemmeling tot<br />
en met het crisiscentrum.<br />
In tegenstelling tot wat de meeste mensen denken<br />
ligt de veiligheid van transport van radioactieve stoffen<br />
bij het collo en niet bij het vervoersmiddel. Deze<br />
moet dan ook zodanig verpakt worden dat de straling<br />
minimaal is. Vooraf vinden er altijd testen plaats. De<br />
veiligheidsmaatregelen hangen af van de aard van<br />
het radioactieve materiaal dat vervoerd wordt. Er is<br />
een graduatie die afhangt van de hoeveelheid van de<br />
radioactiviteit en het type van radioactieve stoffen. Zo<br />
is er een veel lagere radioactiviteit bij radio-isotopen<br />
dan bij splijtstof of radioactief afval afkomstig van<br />
de opwerking in Frankrijk van Belgische gebruikte<br />
splijtstof.<br />
De verpakking van colli moet de straling aan de<br />
buitenkant beperken. Er zijn berekeningen gemaakt<br />
zodat de bevolking, de werknemers en de<br />
chauffeur niet blootgesteld wordt aan radioactieve<br />
straling en dat deze onder het toegestane<br />
niveau blijft. Voor een chauffeur is de gemiddelde<br />
waarde in de Belgische sector 1 - 5 mSv per jaar.<br />
Het algemene principe van radioprotectie is ook<br />
van toepassing op de vervoerder. Deze moet dan<br />
ook zelf maatregelen nemen om de chauffeur te<br />
beschermen. Zo wordt er bijvoorbeeld een loden<br />
plaat geplaatst tussen de chauffeurscabine en de<br />
laadruimte.
Momenteel wordt er ook gewerkt aan een nieuwe<br />
Europese reglementering die is gebaseerd op een<br />
registratiesysteem voor transporteurs van radioactieve<br />
stoffen, zoals radio-isotopen. In plaats van het<br />
afl everen van vergunningen in België en in andere<br />
landen is alleen een registratie nodig in het land<br />
van de vervoerder. Een van de objectieven van die<br />
nieuwe regelgeving is dat de radio-isotopen dan<br />
door heel Europa kunnen worden vervoerd en snel<br />
op de plaats van bestemming geraken. De grenzen<br />
zijn dus als het ware weggevallen. Radioactief afval<br />
en splijtstofelementen vallen hier buiten.<br />
BEVEI-<br />
LIGING EN<br />
VERVOER<br />
Transport is bij uitstek een internationaal gebeuren.<br />
Zo overleggen we bijvoorbeeld met de Association<br />
of European Competent Authorities over een technical<br />
guide voor compliance inspection programs.<br />
De inspectie en compliance audits moeten in de<br />
toekomst verder worden uitgebreid met alle betrokkenen<br />
die met het vervoer te maken hebben. Dit zijn<br />
de vervoerders, maar ook de ontwerpers, fabrikanten<br />
en gebruikers van colli.<br />
Tenslotte zijn er nog plannen om in de toekomst een<br />
noodplan oefening in de sector transport te organiseren.<br />
Ik heb zo’n oefening onlangs in Frankrijk<br />
meegemaakt en de lessen die daaruit getrokken kunnen<br />
worden, zijn bijzonder nuttig voor de hele sector<br />
en kan de veiligheid nog meer verhogen. Ik heb dus<br />
de komende jaren nog heel wat werk voor de boeg.<br />
57
FANC<br />
JAAR-<br />
VERSLAG<br />
2010<br />
Invoer en vervoer<br />
het vervolgens te onderwerpen aan de voorziene verdere<br />
fasen die binnen de Europese Commissie voorzien zijn.<br />
De interne debatten binnen de Europese Commissie<br />
hebben de vordering van dit nieuw Europees reglement<br />
vertraagd.<br />
Met dit Europees reglement zou het huidig vergunningsysteem<br />
voor het vervoer (Hoofdstuk VII van het<br />
ARBIS) herzien moeten worden. In 2011 zal er een<br />
intern project worden gelanceerd ten einde de refl ectie<br />
aan te vatten over de uit te voeren wetgevende evolutie.<br />
Het doel is om de administratieve lasten voor de<br />
stakeholders te verminderen terwijl er toch een hoog<br />
beveiligingsniveau behouden blijft.<br />
werden ingevolge de vaststellingen bij een fabrikant<br />
van een container te Luik onderworpen aan een opvolgingsaudit<br />
waardoor de effectieve doorvoering van<br />
verbeteringen geverifi eerd kon worden.<br />
Het FANC heeft het actieplan van de vervoerder die<br />
betrokken was bij het dossier van de verloren colli in<br />
Waver verder opgevolgd.<br />
De door beide bedrijven uitgevoerde acties zijn bevredigend.<br />
Incidenten<br />
58<br />
Regelgeving<br />
Het ontwerp van Europese regelgeving m.b.t. het vervoer<br />
van radioactief materiaal (met uitzondering van het kernmateriaal)<br />
en waarin een registratiesysteem voor de vervoerders<br />
werd voorzien, werd herwerkt door een beperkte<br />
groep deskundigen. Dit ontwerp heeft een gunstig advies<br />
gekregen van de groep deskundigen van artikel 31. Om<br />
rekening te kunnen houden met de bemerkingen van<br />
de Standing Working Group, werd er een tweede groep<br />
deskundigen aangesteld om dit voorstel te wijzigen en<br />
De vervoersincidenten die zich in 2010 hebben voorgedaan,<br />
hadden geen impact op de bevolking, de<br />
werknemers en het leefmilieu.<br />
De corrigerende acties en de preventieve maatregelen<br />
die getroffen werden als reactie op de incidenten die<br />
zich het voorgaande jaar hebben voorgedaan, werden<br />
verder opgevolgd.<br />
In samenwerking met de ASN (bevoegde Franse veiligheidsautoriteit)<br />
werden de acties die geïmplementeerd
Conformiteitsaudits en inspecties op het terrein<br />
In het kader van een preventieve aanpak van de vervoersector werden de in<br />
2009 gestarte conformiteitsaudits en de inspecties op het terrein gericht op<br />
de integraliteit van de vervoerketen, van de verzender naar de geadresseerde<br />
via de vervoerder, in 2010 verder gezet.<br />
CONFORMI-<br />
TEITSAUDITS<br />
Totaal in<br />
2010<br />
Bemerkingen<br />
Afgesloten<br />
acties<br />
Lopende<br />
acties<br />
11 22 22 0<br />
De uitvoering en de doeltreffendheid van de corrigerende<br />
acties en de preventieve maatregelen werden<br />
door de inspecteurs van nabij opgevolgd.<br />
Voor 2011 zal er een gelijkaardig programma worden<br />
ingevoerd op basis van een graduele aanpak, waarbij<br />
onder andere rekening wordt gehouden met de soorten<br />
vervoerde radioactieve materialen en het aantal transporten<br />
om zo een frequentie van audits en inspecties te kunnen<br />
bepalen die aangepast zijn aan de betrokken actor.<br />
Reactor Thetis van de Universiteit<br />
Gent<br />
In het kader van de ontmanteling van de sinds meerdere<br />
jaren stilgelegde Thetis-reactor en na analyse<br />
van het veiligheidsdossier van het collo, werden de<br />
vereiste vervoersvergunningen en goedkeuringen voor<br />
het vervoer van de brandstof verstrekt. De transferoperaties<br />
van de brandstofelementen van Gent naar<br />
Belgoprocess zijn in optimale veiligheidsomstandigheden<br />
verlopen.<br />
BEVEI-<br />
LIGING EN<br />
VERVOER<br />
INSPECTIES Totaal in 2010 55<br />
IN 2010 GECONTROLEERDE VERVOERMIDDELEN<br />
Wegvoertuigen Treinen Boten Schepen<br />
Totaal 142 3 2 22<br />
In orde 120 3 2 22<br />
Niet in orde 22 0 0 0<br />
Verdeling van de<br />
overtredingen /<br />
opmerkingen voor<br />
de wegvoertuigen<br />
Uitrusting ADR<br />
18%<br />
Etikettering, merken<br />
en affi ches - 31%<br />
Opleiding<br />
In 2010 hebben een 100-tal deelnemers aan de opleidingen<br />
ADR-chauffeur (basiscursus en bijscholing)<br />
deelgenomen.<br />
De tweede opleidingscyclus veiligheidsadviseur klasse<br />
7 werd door een dertigtal deelnemers gevolgd.<br />
Opleidingen<br />
Aantal ingeschrevenen<br />
in<br />
2010<br />
Vervoer van afval<br />
In 2010 werd de tweede fase van de overdracht van<br />
gecompacteerd afval (mengsel van structurele en<br />
brandstofelementen en technologisch metaalafval)<br />
afkomstig van de opwerking in La Hague van de brandstof<br />
van de Belgische kerncentrales van nabij door de<br />
dienst opgevolgd, hetzelfde geldt voor de transfer van<br />
het Nederlands afval van La Hague naar de Covra in<br />
Nederland.<br />
Specifi eke documenten<br />
in België - 17%<br />
Transportdocumenten<br />
4 %<br />
Borden - 9%<br />
Alarm - 4%<br />
Lading - 17%<br />
Chauffeur ADR7 (basiscursus) 38<br />
Chauffeur ADR7 (bijscholing) 59<br />
Veiligheidsadviseur klasse 7 (in<br />
samenwerking met de erkende<br />
30<br />
opleidingsinstituten AIB Vinçotte<br />
Controlatom VZW en DGT VZW)<br />
Zowel vanuit het standpunt van de veiligheid als dat<br />
van de beveiliging en de openbare orde, hebben de<br />
transporten die in 2010 hebben plaatsgehad het voorwerp<br />
uitgemaakt van een voorbereiding en coördinatie<br />
tussen de bevoegde autoriteiten (Crisiscentrum, politie<br />
en FANC) en de betrokken organisaties (Franse verzen-<br />
59
FANC<br />
JAAR-<br />
VERSLAG<br />
2010<br />
der, vervoerders en geadresseerden). Bekommerd om<br />
een continue verbetering heeft elk vervoer het voorwerp<br />
uitgemaakt van een EFB (ervaringsfeedback) waardoor<br />
de corrigerende acties en mogelijke verbeteringen<br />
voor de gelijkaardige transporten die in de 3 komende<br />
jaren voorzien zijn, worden uitgevoerd en aangebracht.<br />
De dienst heeft de voorbereidingen getroffen voor de<br />
terugkeer van Dounreay (UK) van gecementeerd afval<br />
afkomstig van de opwerking van brandstof van het<br />
SCK-CEN. Het veiligheidsdossier werd geanalyseerd<br />
en de vervaardiging van het model van collo R74 heeft<br />
het voorwerp uitgemaakt van audits.<br />
Internationale samenwerking<br />
TSR1 – Internationale transportwetgeving<br />
voor radioactief materiaal (IAEA)<br />
De deskundigen van de dienst hebben actief deelgenomen<br />
aan de door de IAEA georganiseerde vergaderingen<br />
(TRANSSC - Transport Safety Standards<br />
Committee en Technical Meetings) voor de revisie<br />
van de regelgeving in het kader van het vervoer van<br />
radioactief materiaal.<br />
European Competent Authorities Association<br />
De leidraad (PDSR Guide) voor de uitwerking van<br />
de veiligheidsdossiers voor modellen van colli bestemd<br />
voor het vervoer van radioactief materiaal<br />
werd gepubliceerd op de website van het FANC.<br />
De leden van deze vereniging hebben beslist om<br />
een tweede leidraad op te stellen m.b.t. de conformiteitsaudits<br />
en de inspecties. De Belgische<br />
vertegenwoordigers verzorgen de coördinatie van<br />
de werkgroep die belast is met de opstelling van<br />
dit document.<br />
Denials and Delays of Shipment<br />
60<br />
Een vrachtwagen<br />
wordt gecheckt op<br />
radioactiviteit in een<br />
z.g. meetpoort.<br />
Het internationaal vervoer van radioactief materiaal,<br />
hoofdzakelijk via de lucht of de zee, wordt veelvuldig<br />
geconfronteerd met weigeringen of vertragingen. De
Internationale organisatie voor atoomenergie heeft<br />
zich tot doel gesteld om tegen 2013 deze weigeringen<br />
of vertragingen van vervoer van radioactief materiaal<br />
sterk te reduceren. De deskundigen van de dienst<br />
hebben deelgenomen aan de vergaderingen die in<br />
Wenen hieromtrent georganiseerd werden.<br />
PATRAM 2010<br />
Er hebben vertegenwoordigers van de dienst deelgenomen<br />
aan de internationale conferentie PATRAM 2010<br />
(16th International Symposium on the Packaging and<br />
Transportation of Radioactive Materials) die in Londen<br />
van 4 tot 8 oktober 2010 werd gehouden.<br />
Gezamenlijke inspectie met andere bevoegde<br />
autoriteiten<br />
In 2010 verleende vergunningen en goedkeuringen<br />
Vervoer (ARBIS) Algemene vervoervergunning (art. 57) 32<br />
Bijzondere vervoervergunning (art. 57) 14<br />
Invoer<br />
(KB 24 maart 2009)<br />
Goedkeuring van<br />
modellen van colli<br />
Speciale vervoervergunning (art. 57) 111<br />
Registratie van invoerder (art. 3) 13<br />
Invoer van ingekapselde bronnen (art. 7) 270<br />
Invoer van splijtstoffen (art. 9) 24<br />
Overbrenging van radioactief afval (art. 17) 7<br />
Overbrenging van gebruikte splijtstof (art. 17) 2<br />
Uitvoer voor behandeling (art. 18) 8<br />
Goedkeuringcertifi caten 8<br />
Validatie van een buitenlands<br />
goedkeuringcertifi caat<br />
22<br />
0 50 100 150 200 250 300<br />
BEVEI-<br />
LIGING EN<br />
VERVOER<br />
De samenwerking met de ASN (bevoegde Franse autoriteit)<br />
werd verder gezet in 2010. Behalve de eerder<br />
vermelde audit hebben een deskundige van de dienst<br />
en een vertegenwoordiger van Bel V op 21 oktober<br />
2010 de nationale nucleaire noodplanoefening m.b.t.<br />
het vervoer van radioactief materiaal, georganiseerd<br />
door de Franse veiligheidsautoriteiten in het departement<br />
Lot et Garonne, bijgewoond.<br />
De dienst wil in de drie komende jaren een oefening<br />
organiseren m.b.t. het vervoer van radioactief materiaal<br />
in België.<br />
61
We werken<br />
PROACTIEF<br />
Het FANC dient pro-actief te luisteren.<br />
Niet alleen naar de stakeholders<br />
maar ook naar de publieksgroepen.<br />
Door middel van een gestructureerde<br />
publieksconsultatie kan het bij nieuwe<br />
projecten al met de publieke opinie<br />
rekening houden.<br />
Gilbert<br />
EGGERMONT<br />
Gastprofessor<br />
VUB
4<br />
Vooruitzichten<br />
RIAD<br />
Regulation, International Affairs<br />
& Development<br />
: Yvan Pouleur<br />
Departementshoofd RIAD<br />
RIAD<br />
(Regulation,<br />
International Affairs & Development)<br />
Interview : Annie Vanderlinck<br />
Expert RIAD<br />
64<br />
65<br />
70
FANC<br />
JAAR-<br />
VERSLAG<br />
2010<br />
64<br />
RIAD<br />
VOORUITZICHTEN<br />
Yvan POULEUR<br />
Departementshoofd Regulation,<br />
International Affairs & Development<br />
Een van de belangrijke uitdagingen waarvoor<br />
we de komende jaren staan is de<br />
herziening van het vergunningstelsel. De<br />
regelgeving evolueert snel en er is een explosie van<br />
regelgeving ontstaan op Europees niveau waarvoor<br />
oplossingen moeten komen. Er zal worden gestreefd<br />
naar een nieuwe, logische en gebruiksvriendelijke<br />
structuur van de reglementering in de bevoegdheidsdomeinen<br />
van het FANC. Zo zal het stelsel<br />
vereenvoudigd moeten worden en een betere structuur<br />
moeten krijgen. De nieuwe aanpak zal ook meer<br />
rekening moeten houden met de gebruiker hetzij per<br />
activiteitsdomein zoals bijvoorbeeld de geneeskunde<br />
dan wel vanuit het standpunt van de regelgever of<br />
de thematiek. Ook dienen we het publiek beter te<br />
betrekken door middel van het organiseren van publieksconsultaties.<br />
Deze herziening moet operationeel<br />
zijn om de omzetting van de nieuwe Europese<br />
richtlijnen inzake basisnormen, die momenteel in<br />
uitwerking is, tijdig te kunnen doorvoeren.<br />
Daarnaast zal er een volledige en fundamentele<br />
herziening van ARBIS Hoofdstuk VI komen. Dit<br />
hoofdstuk beschrijft de aanvullende voorschriften<br />
inzake stralingsbescherming die specifi ek in de geneeskunde<br />
van toepassing zijn, en dit zowel in de<br />
humane geneeskunde als in de diergeneeskunde.<br />
Concreet betekent dit een omzetting van alle relevante<br />
opmerkingen die tijdens de ‘ronde tafels’ met<br />
de medische wereld zijn gemaakt.<br />
Een ander belangrijk objectief voor de toekomst<br />
dat binnen het actiedomein van RIAD valt is de organisatie<br />
in 2013 van een IRRS-missie (Integrated<br />
Regulatory Review Service), wat neerkomt op een<br />
‘peer review’ van het IAEA, dat samen met internationale<br />
experten de audit zal uitvoeren. Dergelijke peer<br />
reviews zijn volgens de Euratom-richtlijn 2009/71<br />
verplicht voor de lidstaten van de Europese Unie.<br />
Ter voorbereiding van de IRRS-missie heeft het<br />
FANC in 2010 beslist om het Agentschap eerst nog<br />
te onderwerpen aan een zelfevaluatie (Self Assessement<br />
– SA).<br />
De zelfevaluatie, waarmee wij vandaag van start<br />
gaan, is eigenlijk reeds de eerste fase van een IRRS.<br />
Dit werk zal ons de mogelijkheid bieden om, strikt<br />
intern en in de geest van een continue verbetering,<br />
een eerste evaluatie uit te voeren om ons vertrouwd<br />
te maken met de IRRS- oefening.Het gebruikte instrument,<br />
de Self Assessement Tool (SAT), bestaat<br />
uit een vragenlijst die ook gebruikt zal worden bij de<br />
IRRS zelf. De organisatie van deze eerste zelfevaluatie<br />
zal ons toelaten om aanzienlijke tijd te winnen<br />
bij de toekomstige IRRS, want de zelfevaluatie die<br />
op dat ogenblik opnieuw zal worden uitgevoerd, zal<br />
dan beperkt kunnen blijven tot een update van de<br />
oefening van 2011.<br />
Onze opdracht dient gebaseerd te zijn op objectieve<br />
en wetenschappelijke feiten en te zorgen dat de
meeste recente resultaten van onderzoek in ons domein<br />
een gepaste analyse krijgen. In dit kader leveren<br />
wij veel inspanning met de operationele diensten<br />
om actief te zijn in internationale fora om de hoogste<br />
niveaus van stralingsbescherming en veiligheid<br />
te ontwikkelen. In parallel, onderhouden we nauw<br />
dialoog met onze stakeholders om het maatschappelijk<br />
draagvlak van deze standards te verzekeren.<br />
Ook zullen we lessen moeten trekken uit de ramp met<br />
de kerncentrales in Fukushima Daichii in Japan. Aan<br />
een dergelijk zwaar ongeluk zijn er niet alleen technische<br />
maar ook maatschappelijk/politieke aspecten<br />
verbonden. Om hier antwoorden op de formuleren<br />
zal het Agentschap zich als een ‘goede huisvader’<br />
moeten gedragen en hiervoor zijn verantwoordelijkheid<br />
opnemen.<br />
RIAD<br />
De Kamer stemt nieuwe<br />
aanbevelingen over de werking<br />
van het FANC<br />
Tijdens de legislatuur 2007-2010 was er in de Kamer<br />
van Volksvertegenwoordigers een bijzondere commissie<br />
actief rond het vraagstuk van de nucleaire veiligheid.<br />
Men zal zich herinneren dat dit ook al het geval<br />
was tijdens de legislatuur 2003-2007. De commissie<br />
o.l.v. Kamerlid Mevr. Katrien Partyka (CD&V) heeft zich<br />
gebogen over diverse beleidsaspecten, zoals de mate<br />
van controle op het Agentschap door de toezichthoudende<br />
overheid en door het Parlement, de fi lialisering<br />
van sommige veiligheidsopdrachten in de schoot van<br />
Bel V, de rechtsvorm van Bel V en zijn relatie met het<br />
FANC, de classifi catie van de nucleaire inrichtingen al<br />
naargelang het risico, het communicatiebeleid van het<br />
Agentschap, enz. Het Agentschap heeft de commissieleden<br />
bij het vervullen van hun opdracht bijgestaan<br />
met mondelinge en schriftelijke toelichtingen. Het verslag<br />
van de werkzaamheden werd uitgebracht door<br />
de Kamerleden Mevr. Tinne Van der Straeten (Groen!)<br />
en de heer Éric Thiébaut (PS) (Kamerstukken nr. 52-<br />
2502/1 en 2). Traditiegetrouw heeft de subcommissie<br />
haar werkzaamheden afgerond met het opstellen van<br />
een resolutie die vervolgens ter stemming aan de<br />
voltallige vergadering werd voorgelegd. De nieuwe<br />
resolutie “betreffende de werking van het FANC” werd<br />
aangenomen op 29 april 2010 (Kamerstuk 52-2502/3).<br />
De werkzaamheden van de subcommissie waren eigenlijk<br />
niet afgrond op het ogenblik van de ontbinding<br />
van het Parlement in het voorjaar van 2010, zodat de<br />
resolutie eigenlijk “onvoltooid” was. Daarom werden<br />
de werkzaamheden in januari 2011 hervat door een<br />
nieuw samengestelde commissie.<br />
RIAD<br />
65
FANC<br />
JAAR-<br />
VERSLAG<br />
2010<br />
66<br />
Een aangepaste<br />
vergunningsprocedure<br />
voor berginginrichtingen<br />
NIRAS heeft in 2006 groen licht gekregen van de regering<br />
om te Dessel een installatie op te richten voor<br />
de berging van laag- en middelmatig kortlevend radioactief<br />
afval, bekend als het cAt-project. Het gaat<br />
om een installatie die zal gebouwd worden aan de<br />
oppervlakte in 2 tumuli. Voorwaarde is evenwel dat<br />
hierover een oprichtings- en uitbatingsvergunning kan<br />
worden bekomen van de veiligheidsautoriteiten. Het<br />
Agentschap heeft op vraag van de regering een aangepaste<br />
procedure uitgewerkt voor het verlenen van<br />
de vergunning, na onderzoek van het aanvraagdossier<br />
en na de raadpleging van alle belanghebbende<br />
maatschappelijke actoren. Zo’n aangepaste procedure<br />
is raadzaam wegens de bijzondere kenmerken van<br />
een bergingsinrichting die, in tegenstelling tot andere<br />
nucleaire installaties, niet ontmanteld zal worden op het<br />
einde van haar exploitatie. Integendeel, na het opvullen<br />
van de installatie met radioactief afval – de eigenlijke<br />
uitbatingsfase – zal de installatie permanent worden afgesloten<br />
voor invloeden van buitenaf. Het Agentschap<br />
heeft zijn voorstel voor een aangepaste vergunningsprocedure<br />
voorgesteld op een meeting gehouden te<br />
Mol op 22 juni 2010, waarop het geïntegreerde project<br />
van oppervlakteberging werd voorgesteld. Het voorstel<br />
werd daarna voor advies overgemaakt aan de Hoge<br />
Gezondheidsraad. Vanaf 1 september tot 31 oktober<br />
2010 had het publiek de gelegenheid om commentaar<br />
uit te brengen op de ontworpen regelgeving, via de<br />
website van het Agentschap. Het was de eerste maal<br />
dat het Agentschap een regelgeving, nog vóór zij offi<br />
cieel van kracht wordt, onderwerpt aan een publieke<br />
raadpleging. De nieuwe regelgeving zal in 2011 aan<br />
de regering worden overgemaakt voor goedkeuring en<br />
uitvaardiging onder de vorm van een koninklijk besluit.<br />
Verbetering van de<br />
stralingsbeschermingsniveaus<br />
Ingevolge talrijke werkzaamheden, in het bijzonder<br />
binnen de groepen van de Europese Commissie, heeft<br />
België, via het FANC, grote bijdragen geleverd tot<br />
de herevaluatie van de beschermingsniveaus m.b.t.<br />
cataract en de erkenning en het rekening houden met<br />
radiogeïnduceerde cardiovasculaire aandoeningen<br />
die onlangs konden worden aangetoond via epidemiologische<br />
studies. Dit maakt het mogelijk om de<br />
basisnormen van de Europese Unie te herzien en een<br />
beter beschermingsniveau in te voeren voor de meest<br />
blootgestelde artsen.<br />
Zeer waarschijnlijk zal de internationale commissie voor<br />
de stralingsbescherming zich in de loop van het eerste<br />
semester 2011 achter deze Europese standpunten<br />
scharen. Dit vormt dan ook een daadwerkelijke vooruitgang<br />
op het gebied van de stralingsbescherming.<br />
HERCA ondersteuning<br />
HERCA (Heads of the European Radiological protection<br />
Competent Authorities) werd opgericht in 2007<br />
met de bedoeling een Europees samenwerkingsverband<br />
tussen de autoriteiten verantwoordelijk voor<br />
stralingsbescherming uit te bouwen naar analogie met<br />
WENRA in het domein nucleaire veiligheid. Het FANC<br />
heeft van in begin haar volle steun gegeven aan dit<br />
initiatief. HERCA werkt in essentie via werkgroepen<br />
samengesteld uit technische deskundigen die voorstellen<br />
formuleren naar de verzamelde “Heads” (hoogst<br />
geplaatste leidinggevenden), waarbij beslissingen<br />
maximaal bij consensus worden getroffen. Zo zijn er<br />
momenteel 5 werkgroepen actief met elk een gerichte
Tenslotte heeft RIAD, in samenwerking met Bel V,<br />
Electrabel, SCK-CEN, en de dienst NBI de opstelling<br />
en uitgave van het nieuw Belgisch nationaal verslag<br />
gecoördineerd met het oog op de 5e vergadering van<br />
de verdragsluitende partijen bij het Verdrag inzake<br />
Nucleaire Veiligheid van de IAEA. In dit verslag, dat om<br />
de drie jaar wordt opgesteld, wordt uiteengezet hoe<br />
België zijn engagementen nakomt die het is aangegaan<br />
door partij te worden bij het Verdrag inzake Nucleaire<br />
Veiligheid in 1996. Dit verslag zal aan een peer review<br />
worden onderworpen op de vijfde onderzoeksvergawerkagenda<br />
: Europees stralingspaspoort & externe<br />
werkers, niet-medische bronnen en toepassingen,<br />
medische toepassingen, noodplanning en actieniveaus,<br />
toezicht op de bevolkingsdosis afkomstig van<br />
medische blootstellingen. In elk van deze werkgroepen<br />
is een deskundige van het FANC aanwezig.<br />
In 2010 werden zo diverse voorstellen uitgewerkt door de<br />
verschillende werkgroepen, waarvan er in 2011 verschillende<br />
werden gepubliceerd op de website ; een model<br />
van een stralingspaspoort voor beroepshalve blootgestelde<br />
medewerkers, een standpunt betreffende de full<br />
body scanners voor luchtvaartbeveiliging, een geharmoniseerde<br />
aanpak van patiënten die uit het ziekenhuis<br />
worden ontslagen na behandelingen met radio-isotopen,<br />
een opvolging van het Europees gesponsorde project<br />
“DoseDataMed”-project voor het bepalen van de bevolkingsdosis<br />
aan de hand van de medische blootstellingen.<br />
Gezien de relatief nieuwe organisatie, werd in 2010 binnen<br />
HERCA een “task force” opgericht met als taak de<br />
overkoepelende organisatorische behoeften in te vullen,<br />
zoals de werking, de fi nanciering, communicatie, beslissingmethode,<br />
… De task force werd voorgezeten door<br />
een FANC-medewerker en het FANC werkte diverse<br />
voorstellen uit tot concrete richtlijnen. Zo werd onder<br />
andere een website ontwikkeld (www.herca.org), welke<br />
volledig door FANC wordt onderhouden. Eveneens<br />
werd een huisstijl en logo ontwikkeld, welke momenteel<br />
volledig door de HERCA organisatie worden gebruikt.<br />
Europese Richtlijn 2009/71/Euratom<br />
over de nucleaire veiligheid<br />
Het departement RIAD heeft in 2010 een groot deel<br />
van zijn middelen gewijd aan de activiteiten i.v.m. de<br />
implementatie van de Europese Richtlijn 2009/71/Euratom<br />
over de nucleaire veiligheid.<br />
Ontwerp van koninklijk besluit<br />
houdende veiligheidsvoorschriften<br />
voor kerninstallaties<br />
Als resultaat van een reglementair project dat in<br />
2007 van start ging, werd het ontwerp van koninklijk<br />
besluit houdende veiligheidsvoorschriften voor<br />
kerninstallaties voorgesteld aan de stakeholders,<br />
waaronder de exploitanten van inrichtingen klasse<br />
1 die hierbij de gelegenheid kregen om hun advies<br />
m.b.t. het project in te dienen. De officiële<br />
organen, zoals de Europese Commissie, de Hoge<br />
Gezondheidsraad, de Hoge Raad voor Preventie<br />
en Bescherming op het Werk werden tevens geïnformeerd<br />
en geraadpleegd.<br />
Dit kb zal de eerste tekst zijn van het Belgisch reglementair<br />
kader dat betrekking heeft op de veiligheid<br />
van de kerninstallaties. Het richt zich op dit ogenblik<br />
tot de exploitanten van de centrales, tot de toekomstige<br />
exploitant van de bergingsplaats voor afval van<br />
categorie A te Dessel, evenals, gedeeltelijk, tot alle<br />
exploitanten van de inrichtingen van klasse I. Het werd<br />
zodanig gestructureerd dat er toekomstige uitbreidingen<br />
mogelijk zijn, en dit zowel vanuit het standpunt<br />
van de omvang van de veiligheidsvoorschriften als<br />
van de toepasbaarheid op andere soorten specifi eke<br />
inrichtingen (inrichtingen voor de tijdelijke opslag van<br />
afval, onderzoeksreactoren,…). Dit ontwerpbesluit<br />
werd gefi naliseerd en begin april 2011 aan de Minister<br />
van Binnenlandse Zaken voorgelegd opdat een omzetting<br />
van de richtlijn binnen de voorziene termijnen<br />
mogelijk zou zijn.<br />
5 e vergadering van de<br />
verdragsluitende partijen bij het<br />
Verdrag inzake Nucleaire Veiligheid<br />
van de IAEA<br />
RIAD<br />
67
FANC<br />
JAAR-<br />
VERSLAG<br />
2010<br />
dering van de verdragsluitende partijen die in april<br />
2011 zal plaatshebben op de IAEA. Omwille van de<br />
transparantie werd dit verslag, zoals bij elke nieuwe<br />
uitgave, ter beschikking van het publiek gesteld op de<br />
website van het Agentschap.<br />
WENRA<br />
In het Raadgevend Comité WENRA, dat werd opgericht<br />
en voorgezeten door RIAD, zetelen de vertegenwoordigers<br />
van RIAD, de dienst NBI, de directie van<br />
Bel V, enerzijds, en, anderzijds, de vertegenwoordigers<br />
van de operator Electrabel en zijn technische ondersteuning,<br />
TRACTEBEL. Deze groep superviseert de<br />
praktische implementatie door ELECTRABEL van de<br />
WENRA-referentieniveaus die in Belgisch recht zullen<br />
worden omgezet door voornoemd ontwerp van<br />
koninklijk besluit. Deze werkzaamheden vormen een<br />
van de hoekstenen van de Europese harmonisering<br />
m.b.t. de nucleaire veiligheid.<br />
ENSREG<br />
De directeur van het departement RIAD is lid van de<br />
groep Europese regulatoren ENSREG (European<br />
Nuclear Safety Regulators Group). Deze groep is samengesteld<br />
uit leidinggevenden van de veiligheidsautoriteiten<br />
van de Europese Unie en adviseert de<br />
Commissie door deze bij te staan bij de opstelling van<br />
de voorwaarden voor een continue verbetering en het<br />
bereiken van een gemeenschappelijk begrip op het<br />
gebied van de nucleaire veiligheid en het afvalbeheer.<br />
Een lid van RIAD neemt tevens deel aan de werken<br />
van de subgroep “nucleaire veiligheid” (WG1) die door<br />
ENSREG werd opgericht. Deze subgroep houdt zich<br />
op dit ogenblik hoofdzakelijk bezig met de opstelling<br />
van een leidraad voor het toekomstig driejaarlijks<br />
verslag dat aan de Commissie zal moeten worden<br />
overgemaakt, met de opstelling van een proces voor de<br />
verbetering van de ervaringsfeedback (lessen geleerd)<br />
van het Verdrag inzake de Nucleaire Veiligheid, evenals<br />
met de planning en de organisatie van de IRRS-missies<br />
die de tien komende jaren moeten worden uitgevoerd in<br />
overeenstemming met de voorschriften van de Richtlijn.<br />
68
GELOOFWAARDIGHEID<br />
Om onze<br />
te versterken, zien wij erop toe dat onze acties<br />
zichtbaar zijn en voor iedereen te begrijpen.<br />
ik zie een essentiële rol voor het FANC<br />
weggelegd in het waarborgen van<br />
de transparantie over de veiligheidssituatie<br />
van de nucleaire sector. Door hierover<br />
neutrale boodschappen te<br />
communiceren, krijgt het een<br />
geloofwaardigheid bij de bevolking.<br />
Philippe<br />
VAN TROEYE<br />
Executive<br />
Vice President<br />
Electrabel GDF Suez
FANC<br />
JAAR-<br />
VERSLAG<br />
2010<br />
70<br />
RIAD<br />
INTERVIEW<br />
Annie VANDERLINCK<br />
Expert RIAD<br />
Sinds 2001 werk ik op het FANC, op het<br />
departement dat belast is met de medische<br />
toepassingen ; mijn ervaring heeft zowel<br />
betrekking op de medische toepassingen (in het<br />
bijzonder de stralingsfysica) als op de fysische controle.<br />
Ik was binnen het Departement Gezondheid<br />
en Leefmilieu van het Agentschap de projectleider<br />
van het project dat hoofdzakelijk bedoeld was om de<br />
stralingsbescherming binnen de diergeneeskunde te<br />
verbeteren. Maar sinds kort heb ik een nieuwe functie<br />
aanvaard als expert bij het Departement Regulation,<br />
International Affairs & Development (RIAD).<br />
Mijn beroepservaring in een ziekenhuisomgeving<br />
en binnen het FANC zullen nuttig zijn in het kader<br />
van mijn nieuwe functie, inbegrepen op het gebied<br />
van de projecten.<br />
Het aantrekkelijke van de nieuwe job bij RIAD vind ik<br />
de omzetting van alle relevante verbeteringen die binnen<br />
het FANC worden geleverd in een regelgeving.<br />
Met andere woorden : een weerklank geven aan de<br />
behoeften die binnen het FANC leven in een transversale<br />
aanpak en zorgen dat deze in een regelgeving<br />
worden geïmplementeerd. Ook het internationale luik<br />
trekt mij aan. Internationale instanties zoals de IAEA,<br />
de EU en de WHO komen vanuit wetenschappelijk<br />
research met aanbevelingen die op het terrein kunnen<br />
worden ingezet. Deze aanbevelingen worden<br />
op internationaal en EU-niveau besproken. Deze<br />
commissies bestuderen de basisnormen die tot doel<br />
hebben de stralingsbescherming van het leefmilieu,<br />
de bevolking en de werknemers te ontwikkelen. Wanneer<br />
deze normen bij consensus van internationale<br />
deskundigen worden opgesteld, kunnen deze herleid<br />
worden tot een regelgeving op Belgisch niveau.<br />
Ik volg deze ontwikkelingen en neem deel aan de<br />
internationale vergaderingen en zorg ervoor dat de<br />
experts hiervan op de hoogte zijn.<br />
De reglementaire wijzigingen m.b.t., bijvoorbeeld,<br />
de fysieke beveiliging moeten in de nucleaire praktijken<br />
worden geïntegreerd ; ik neem deel aan de<br />
refl ectiegroepen die deze reglementaire wijzigingen<br />
in België implementeren.<br />
Zo dragen de deskundigen van het FANC bij tot<br />
deze informatie-uitwisseling d.m.v. hun operationele<br />
ervaring. Het departement RIAD is een partner die<br />
de behoeften aan de interne, nationale en internationale<br />
betrokken instanties te kennen geeft. Deze<br />
coördinatierol is interessant en maakt deel uit van<br />
het Knowledge Management.<br />
Ook publieksconsultatie en de raadpleging van stakeholders<br />
maken een integrerend deel uit van de<br />
refl ectiebenadering van het FANC m.b.t. de te defi nieren<br />
prioriteiten voor de verbetering van de nucleaire<br />
veiligheid, zodat er met hun input rekening wordt<br />
gehouden . Verder ga ik een bijdrage leveren aan<br />
een effi ciënte uitvoering van de FANC opdrachten<br />
op het gebied van de stralingsbescherming en de
medische straling. Het derde luik is het zorgen voor<br />
de coördinatie van projecten binnen het FANC op het<br />
vlak van de stralingsbescherming. Dit impliceert veel<br />
inspanningen en de medewerking van de verschillende<br />
departementen met onze dienst.<br />
RIAD<br />
Tenslotte zal ik het Self Assesment (SA) project promoten<br />
dat dient als voorbereiding voor de IRRS-audit,<br />
wat een verplichting is in het kader van de Europese<br />
richtlijn “Veiligheid” 2009/71.<br />
71
Wij streven naar een<br />
onafhankelijjke, nauwgezette<br />
en multidisciplinaire<br />
EXPERTISE<br />
Simonne<br />
CREYF<br />
Het FANC mag nooit middelmatig zijn.<br />
Het FANC moet aan de top zijn.<br />
Lid van de<br />
Raad van Bestuur<br />
FANC
5<br />
Samenwerkingsovereenkomsten<br />
Het FANC organisatorisch<br />
FANC 74<br />
Communicatie 77<br />
Human Resources 78<br />
CIS-2 79<br />
Records Management 79<br />
Samenstelling Raad van bestuur 79
FANC<br />
JAAR-<br />
VERSLAG<br />
2010<br />
SAMENWERKINGSOVER<strong>EEN</strong>KOMSTEN FANC<br />
74<br />
De wetgever heeft het Agentschap opgedragen<br />
om nauwe contacten te onderhouden<br />
met de andere overheidsinstellingen<br />
die actief zijn op het nucleaire domein.<br />
Dit biedt verschillende voordelen. Zo is er<br />
sprake van intensieve informatieuitwisseling<br />
en de mogelijkheid om samen te<br />
werken om de administratie voor burger<br />
en/of exploitant eenvoudiger te maken. Bij<br />
bepaalde samenwerkingsvormen kunnen<br />
gezamenlijke acties worden afgesproken,<br />
waardoor er een beter toezicht op het terrein<br />
mogelijk is. Een ander belangrijk voordeel<br />
is dat door de nauwe samenwerking<br />
bij incidenten of crisissituaties sneller kan<br />
worden opgetreden.<br />
Hieronder een oplijsting van de belangrijkste<br />
overeenkomsten met een samenvatting<br />
van de inhoud.van de samenwerkingsovereenkomst.<br />
Het <strong>Federaal</strong> Agentschap<br />
voor Geneesmiddelen en<br />
Gezondheidsproducten (FAGG)<br />
Een belangrijk raakvlak tussen beide Agentschappen<br />
is het gebruik van ioniserende straling in geneesmiddelen<br />
en medische hulpmiddelen voor diagnostische<br />
en therapeutische doeleinden. Beide Agentschappen<br />
hebben duidelijk als gemeenschappelijke missie de<br />
bescherming van de patiënt. Het FAGG waakt over<br />
de farmaceutische aspecten en het FANC over de<br />
stralingsbescherming aspecten van deze toepassing.<br />
Beide missies zijn complementair.<br />
Een gevolg van de complementaire missies is de<br />
noodzaak tot harmonisatie van de beide relevante<br />
regelgevingen.<br />
Daarnaast worden er gemeenschappelijke inspecties<br />
op het terrein (ziekenhuizen, voor en na ingebruikname<br />
van productiesites,…) uitgevoerd.<br />
De aanwezigheid van de expertise van de beide Agentschappen<br />
maakt dergelijke acties een stuk efficiënter,<br />
getuigt van een klantvriendelijke aanpak en verhoogt<br />
de geloofwaardigheid naar de sector toe. Een gemeenschappelijke<br />
inspectieronde zal bovendien de<br />
pijnpunten in de wetgeving helpen te identifi ceren.<br />
Het <strong>Federaal</strong> Agentschap voor de<br />
Veiligheid van de Voedselketen<br />
(FAVV)<br />
Het FANC oefent toezicht uit op de installaties waar<br />
levensmiddelen mogen doorstraald worden en op de<br />
toegelaten producten en bijbehorende maximale dosis.<br />
De samenwerking bestaat er uit dat het FANC aan het<br />
FAVV alle nuttige inlichtingen bezorgt die het FAVV<br />
moet hebben op toezicht uit te oefenen op de installaties<br />
voor wat betreft de hygiënische voorwaarden en<br />
de vergunningsvoorwaarden.<br />
Het FAVV bezorgt anderzijds aan het FANC alle nuttige<br />
inlichtingen die het FANC moeten in staat stellen de aan<br />
het FANC toevertrouwde controles te kunnen uitvoeren.
FANC<br />
ORGANISA-<br />
TORISCH<br />
Vlaams gewest<br />
FOD Volksgezondheid<br />
Het verlenen van een exploitatievergunning aan een<br />
nieuwe of bestaande nucleaire inrichting is een federale<br />
materie die toegewezen werd aan het FANC.<br />
De niet-nucleaire milieuaspecten vallen evenwel onder<br />
de regionale bevoegdheid en dienen te leiden tot<br />
een milieuvergunning afgeleverd door de bevoegde<br />
diensten binnen de gewesten.<br />
De bestaande Europese richtlijnen eisen dat er voor<br />
projecten slechts één enkele milieueffectrapportage<br />
(MER) bestaat waarbij alle aspecten, dus de nucleaire<br />
en de niet-nucleaire risico’s, aan bod komen.<br />
Overeenkomstig ook de adviezen van de Raad van<br />
State, is er een “samenwerkingsakkoord” federale<br />
staat - gewesten vooropgesteld dat de aanpak en<br />
wijze van uitoefening van de verantwoordelijkheden<br />
van de betrokken partijen duidelijk defi nieert.<br />
Hierdoor wordt volledig tegemoet te komen aan de<br />
omzetting van de Europese richtlijnen.<br />
Zowel het Vlaams Gewest als het FANC realiseren<br />
zich evenwel dat er geruime tijd zal nodig zijn voor<br />
het verkrijgen van de parlementaire goedkeuringen<br />
van de 3 gewesten en op federaal vlak, wat niet<br />
compatibel is met het door de regering gevraagde<br />
schema van implementatie in geval van de hoger<br />
bedoelde oppervlakteberging te Dessel. Zij hebben<br />
dan ook in parallel gewerkt aan een protocol van<br />
samenwerking rond de gemeenschappelijke MER,<br />
dat voor de transitie moet zorgen naar een goedgekeurd<br />
“Samenwerkingsakkoord”, wat moet toelaten<br />
te vorderen in het voorliggend dossier.<br />
Het protocol werd in augustus 2010 ondertekend.<br />
De samenwerking tussen het FANC en FOD Volksgezondheid<br />
beoogt om hun respectievelijke opdrachten<br />
zo effi ciënt en gericht als mogelijk op elkaar af te<br />
stellen. De samenwerkingsovereenkomst regelt de<br />
betrekkingen tussen beide Agentschappen bij de uitoefening<br />
van hun bevoegdheden. Deze betrekkingen<br />
kunnen de vorm aannemen van wederzijds overleg,<br />
wederzijdse informatie-uitwisseling of gezamenlijke<br />
activiteiten.<br />
Beide partijen wisselen informatie uit die relevant kan<br />
zijn voor hun respectievelijke bevoegdheidsdomeinen.<br />
Deze informatie heeft ondermeer betrekking op problemen<br />
inzake de toepassing van de berokken regelgeving<br />
zoals lacunes of onverenigbaarheden in de regelgeving.,<br />
het bepalen van erkenningscriteria, het optreden<br />
van de partijen in het kader van mediatiek gevoelige<br />
onderwerpen, zoals een gezamenlijk perscommuniqué.<br />
De Agentschappen wisselen tevens informatie uit die<br />
betrekking heeft op de noodplanning, incidenten en<br />
aanslagen. Deze informatie-uitwisseling gebeurt met<br />
respect voor de wederzijdse verantwoordelijkheden<br />
en bevoegdheden.<br />
75
FANC<br />
JAAR-<br />
VERSLAG<br />
2010<br />
FOD Werkgelegenheid, Arbeid en<br />
Sociaal Overleg (FOD WASO)<br />
Nationale Instelling voor radioactief<br />
afval en verrijkte splijtstoffen<br />
(NIRAS)<br />
76<br />
De opdrachten van het FANC en de Algemene Directie<br />
Toezicht Welzijn op het Werk (TWW) en de Algemene<br />
Directie Humanisering van de Arbeid (HUA)<br />
van de FOD Werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal<br />
Overleg (FOD WASO) zijn verschillend, maar zij vullen<br />
elkaar aan en worden op hetzelfde terrein uitgevoerd.<br />
TWW heeft als overheidsorgaan met politionele bevoegdheid<br />
als opdracht te waken over de toepassing<br />
van de reglementeringen, adviezen en technische<br />
raadgevingen te verstrekken over de beste<br />
uitvoeringswijzen om de wettelijke en reglementaire<br />
voorschriften na te leven en de aandacht van de<br />
autoriteiten te vestigen op de gebreken in en de<br />
noodzakelijke aanpassingen aan de reglementering.<br />
De inspecteurs van het FANC zijn belast met het<br />
toezicht op de naleving van de wet betreffende de<br />
bescherming van de bevolking en van het leefmilieu<br />
tegen de uit ioniserende stralingen en hebben de bevoegdheid<br />
om overtredingen op te sporen en procesverbaal<br />
op te stellen dat geldt tot het tegendeel wordt<br />
bewezen, om een waarschuwing te geven en hierbij<br />
een termijn te bepalen waarbinnen de overtreder<br />
zich in regel moet stellen en om bij het geven van<br />
deze waarschuwingen alle passende maatregelen<br />
voor te schrijven die nuttig worden geacht om de<br />
gevaren voor de gezondheid en de veiligheid van<br />
de werknemers, de bevolking en het leefmilieu op<br />
het vlak van de ioniserende stralingen te bestrijden<br />
of weg te werken.<br />
Het medisch toezicht met inbegrip van het aspect<br />
ioniserende stralingen, behoort tot het bevoegdheidsdomein<br />
van de ambtenaren betreffende het<br />
welzijn van de werknemers bij de uitvoering van hun<br />
werk. Welzijn, stralingsbescherming en nucleaire<br />
veiligheid vormen evenwel één geheel en moeten<br />
zo benaderd worden om een effi ciënte bescherming<br />
te waarborgen.<br />
NIRAS heeft de opdracht om al het radioactief afval<br />
te beheren op Belgisch grondgebied, ongeacht de<br />
oorsprong of herkomst. Voor het beheer van de<br />
bestraalde kernsplijtstof is de instelling slechts bevoegd,<br />
voor zover deze als overtollig is verklaard<br />
door de houder ervan.<br />
Gezien de vele punten van overeenkomst hebben<br />
NIRAS – FANC op 1 oktober 2003 een overeenkomst<br />
gesloten om hun onderlinge betrekkingen te stroomlijnen.<br />
De kaderovereenkomst wordt aangevuld met<br />
een addenda, die ieder slaan op een afzonderlijk expertisedomein<br />
en waarvoor contactpersonen binnen<br />
beide instellingen zijn aangewezen. Een contactcommissie,<br />
die tweemaal per jaar samenkomt, kijkt toe op<br />
de uitvoering van het werkprogramma dat 3-jaarlijks<br />
wordt vastgesteld. De redactie van het nationaal rapport<br />
ten behoeve van de toetsingsconferenties die<br />
om de 3 jaar worden ingericht in het kader van het<br />
Gezamenlijk Verdrag inzake de veiligheid van het<br />
beheer van bestraalde splijtstof en inzake de veiligheid<br />
van het beheer van radioactief afval, vormt een<br />
permanent samenwerkingsproject onder de leiding<br />
van het Agentschap. Via de regelgeving toepasselijk<br />
op NIRAS heeft het Agentschap enkele taken gekregen,<br />
zoals de vaststelling van de aanvaardingscriteria<br />
voor radioactief afval.
Communicatie<br />
We leven in een tijdperk waar het publiek dagdagelijks<br />
bestookt wordt met een grote hoeveelheid informatie.<br />
De media, en niet op de laatste plaats het Internet zorgen<br />
er voor dat de toegang tot informatie bereikbaar<br />
is geworden voor bijna iedereen.<br />
Naast deze beschikbaarheid is de vraag van het publiek<br />
naar meer duidelijkheid en openheid over onderwerpen<br />
die mogelijk een impact hebben op hun<br />
leefomgeving de laatste jaren aanzienlijk toegenomen.<br />
Het FANC kan als onafhankelijke regulator hieraan<br />
een bijdrage leveren om de eigen activiteiten en de<br />
relevante gebeurtenissen in de nucleaire wereld snel<br />
en transparant bekend te maken. Het communicatiebeleid<br />
heeft zich in 2010 nog meer gefocust op het<br />
proactief communiceren zowel naar de stakeholders<br />
als het brede puibliek toe.<br />
Website<br />
Twee instrumenten staan daarbij centraal : de website<br />
en de communicatie via de media. Op de website<br />
worden gebeurtenissen/incidenten die hebben plaatsgevonden<br />
onmiddellijk gepubliceerd. Ook actuele<br />
onderwerpen waarover bezorgdheid bij het publiek<br />
bestaat over de mogelijke impact op de gezondheid<br />
worden pro-actief opgevolgd. Zo waren er veel vragen<br />
over de radioactieve deeltjes naar aanleiding van de<br />
bosbranden in de omgeving van Tsjernobyl en de<br />
IJslandse aswolk waardoor radioactieve deeltjes in<br />
de lucht verspreid werden. Het FANC heeft metingen<br />
laten verrichten en vervolgens continu geactualiseerde<br />
grafi eken van de luchtstof op de website gepubliceerd.<br />
Cijfers website 2010 :<br />
• 113.409 bezoeken<br />
• 320.968 paginaweergaves (hits)<br />
• Met piekbezoeken tijdens OSART-missie kerncentrale<br />
Doel 1-2, wat men kan zien in de onderstaande<br />
grafi ek (de OSART-missie was in maart met op 25<br />
maart het hoogst aantal bezoekers per dag)<br />
12000<br />
10000<br />
8000<br />
6000<br />
4000<br />
2000<br />
0<br />
01/10 02/10 03/10 04/10 05/10 06/10 07/10 08/10 09/10 10/10 11/10 12/10<br />
Het Meldpunt van de website biedt een toegankelijk<br />
acces naar informatie en van deze mogelijkheid werd<br />
dan ook in toenemende mate gebruik gemaakt. In 2010<br />
werden 296 vragen gepost en beantwoord.<br />
Ook een publieksconsultatie werd in 2010 voor de<br />
eerste keer opgestart. Vanaf 1 september tot en met<br />
31 oktober 2010 kreeg het publiek via de website de<br />
mogelijkheid geboden om bemerkingen te maken<br />
over een voorontwerp van Koninklijk Besluit waarin<br />
de vergunningswijze en de elementen van de vergunningsaanvraag<br />
voor de berging van kortlevend laag- en<br />
middelactief afval (categorie A) worden bepaald. Het<br />
FANC zal de bemerkingen verwerken en vervolgens<br />
aan de regering ter goedkeuring voorleggen. Een samenvatting<br />
van de binnenkomen opmerkingen werd<br />
op de website gepubliceerd.<br />
Niet alleen via het<br />
Meldpunt, maar ook<br />
telefonisch komen er<br />
dagdagelijks heel wat<br />
vragen binnen die de<br />
dienst Communicatie<br />
coördineert.<br />
FANC<br />
ORGANISA-<br />
TORISCH<br />
77
FANC<br />
JAAR-<br />
VERSLAG<br />
2010<br />
Communicatie via de media<br />
Tenslotte werd in 2010 de pers via persberichten of<br />
persontmoetingen uitgebreid geïnformeerd. Persberichten<br />
verschenen o.m. over de afronding van de 1ste<br />
fase van de verwijderingscampagne radioactieve bliksemafl<br />
eiders, het verbod op de invoer en verkoop van<br />
ionisatierookmelders en de radoncampagnes. Persontmoetingen<br />
werden o.m. georganiseerd rond het<br />
transport van gecompacteerd afval vanuit Frankrijk naar<br />
België en de OSART missie in de Kerncentrale van Doel.<br />
Werkgroepen<br />
Tenslotte draagt het FANC nationaal en internationaal<br />
actief bij aan werkzaamheden in werkgroepen m.b.t.<br />
bijvoorbeeld sensibiliseringscampagnes en ‘public<br />
communication’.<br />
Human Resources<br />
Totaal aantal personeelsleden eind 2010<br />
Leeftijdscategorieën<br />
20-29 12%<br />
30-39 24%<br />
40-49 27%<br />
50-54 10%<br />
55-59 17%<br />
60-65 10%<br />
Aanwervingen<br />
De dienst HR heeft 6 medewerkers aangeworven in<br />
2010, waarvan 5 ter vervanging van medewerkers die<br />
het FANC verlaten hebben en 1 als uitbreiding :<br />
• 1 diensthoofd Invoer & Vervoer<br />
• 1 medewerker Communicatie<br />
• 1 Coördinator RIAD<br />
• 1 medewerker Database Exploitanten<br />
• 1 medewerkster HR<br />
• 1 departementshoofd Gezondheid & Leefmilieu<br />
De opleidingen zijn bedoeld om een medewerker toe<br />
te laten beter te functioneren in zijn huidige functie, zijn<br />
knowhow te vergroten of hem voor te bereiden op een<br />
andere functie, in het kader van loopbaanontwikkeling.<br />
De geboekte externe opleidingen van 1 januari 2010<br />
tem. 31 december 2010 zijn als volgt te verdelen :<br />
Opleiding per departement<br />
RIAD<br />
Inrichtingen & Afval<br />
Beveiliging & Vervoer<br />
Gezondheid & Leefmilieu<br />
Support<br />
Transversaal<br />
Opleiding per type opleiding<br />
Expertise<br />
147 waarvan 87 mannen en 60 vrouwen.<br />
Opleidingen<br />
Management<br />
Ook in 2010 investeerde het Agentschap volop in de<br />
Relationele competenties<br />
78<br />
ontwikkeling van zijn personeelsleden, en dit door het<br />
aanbieden van een assortiment kwaliteitsvolle, aan de<br />
individuele behoefte aangepaste opleidingen.<br />
Persoonlijk effi ciëncie<br />
Talen<br />
ICT
CIS-2<br />
Het doel van het project is het implementeren en<br />
Records Management<br />
Fase 1 “Inventaris en defi nitie”, waarin de nieuwe docu-<br />
Samenstelling Raad van Bestuur<br />
Op 31 december 2010 is de Raad van Bestuur als<br />
FANC<br />
ORGANISA-<br />
TORISCH<br />
confi gureren van een proces- en workfl ow gestuurd<br />
mentstructuur van het Agentschap werd gedefi nieerd,<br />
volgt samengesteld :<br />
informatiesysteem voor het beheer van klant- en dos-<br />
werd op 1 augustus 2011 afgesloten. Deze fase werd,<br />
siergegevens. Het nieuwe systeem zal de ondersteuning<br />
leveren voor de belangrijkste processen die door<br />
zoals voorzien, afgesloten met de raadpleging en de<br />
medewerking van de leden van de groep Records<br />
Voorzitter : Philippe De Sadeleer<br />
de operationele diensten gebruikt worden binnen het<br />
FANC. Met de introductie van het systeem wordt een<br />
meer klantgerichte aanpak beoogd alsook een effi cientere<br />
en kost effectievere manier van werken. Tevens<br />
zal het systeem de basis vormen waarop het FANC<br />
verder zal kunnen bouwen voor het aanbieden van<br />
e-loket functionaliteit naar zijn klanten. Door een koppeling<br />
met de beschikbare overheidsdatabases (vb.<br />
Rijksregister en Kruispuntbank der Ondernemingen)<br />
zal een grotere datakwaliteit nagestreefd worden.<br />
In 2010 is de focus vooral geweest op de detailanalyse<br />
van het vergunningsproces, aan de hand van workshops<br />
en het verder ontwikkelen van het prototype.<br />
Tevens werd de infrastructuur voor de test omgeving<br />
opgezet, en de datamigratie strategie uitgewerkt. De<br />
functionaliteit van het systeem wordt op een systematische<br />
wijze doorgesproken met de key-users.<br />
Management en de diensten via een iteratief proces.<br />
Na deze fi nalisatie is men van start gegaan met de<br />
technische ontwikkelingen van de nieuwe applicatie.<br />
De afsluiting van fase 1 heeft het ook mogelijk gemaakt<br />
om - zoals voorzien - van start te gaan met verschillende<br />
acties verbonden met de volgende fasen van het project.<br />
Zo werd voor fase 2 “Design and Implementation”,<br />
de studie m.b.t. het beheer van de toegang tot de<br />
documenten en de overgang van een document naar<br />
records uitgevoerd. Tegelijkertijd is de eerste herhaling<br />
van de test over de Sharepoint-applicatie vlot verlopen.<br />
Parallel hiermee is fase 4 “Migration and training” van<br />
start gegaan met de analyse van de migratie van de<br />
elektronische bestanden naar de nieuwe architectuur.<br />
Deze analyse heeft betrekking op alle personeelsleden<br />
waaraan werd gevraagd om hun klassement van elektronische<br />
documenten te herzien. Er werden presentaties<br />
van deze analyse aan alle diensten van het Agentschap<br />
gegeven om hen op de hoogte te brengen van en te<br />
sensibiliseren voor de problematiek van de migratie.<br />
Leden : Marc Boeykens, Philippe Bouko, Antonio<br />
Caci, Simonne Creyf, Tom Dekeyser, Jean-François<br />
Fauconnier, Marc Leemans, Sandrine Lonnoy, Michèle<br />
Oléo, Peter Roose, Jean-François Thimus, Sven Vaneycken<br />
en Cecilia Vermeulen.<br />
Regeringscommissaris : Nele Roobrouck<br />
Maken deel uit van het auditcomité : Marc<br />
Boeykens (voorzitter), Philippe Bouko, Sven Vaneycken<br />
en Cecilia Vermeulen.<br />
Maken deel uit van het strategisch comité :<br />
Antonio Caci (voorzitter), Simonne Creyf, Tom Dekeyser,<br />
en Jean-François Thimus.<br />
De Raad van Bestuur staat er voor in dat het bestuur<br />
gebeurt conform de bepalingen van de wet van 1954,<br />
van de FANC-wet.<br />
Het Agentschap is onderworpen aan de wet van 16<br />
maart 1954 betreffende de controle op bepaalde instellingen<br />
van openbaar nut.<br />
Minister van Binnenlandse zaken Annemie Turtelboom<br />
is voogdijminister van het FANC.<br />
Cécilia Vermeulen<br />
en Nele Roobrouck<br />
hebben begin<br />
2010 hun ontslag<br />
ingediend.<br />
Ze werden nog<br />
niet vervangen<br />
omdat nieuwe<br />
benoemingen onder<br />
een regering<br />
van lopende zaken<br />
niet mogelijk zijn.<br />
79
FANC<br />
JAAR-<br />
VERSLAG<br />
2010<br />
BALANS <strong>OP</strong> 31 DECEMBER 2010<br />
bedragen in 1.000 €<br />
ACTIVA 37.380<br />
PASSIVA 37.380<br />
Vaste Activa 15.574<br />
Materiële vaste activa 5.103<br />
Installaties, machines en uitrusting 4.047<br />
Meubilair en rollend materieel 457<br />
Activa in aanbouw 599<br />
Financiële vaste activa 10.471<br />
Eigen Vermogen 30.389<br />
Reserves 30.389<br />
Voorzieningen en uitgestelde belastingen 1.677<br />
Voorzieningen voor risico’s en kosten 1.677<br />
Vlottende Activa 21.806<br />
Vorderingen op ten hoogste één jaar 267<br />
Handelsvorderingen 189<br />
Overige vorderingen 78<br />
Geldbeleggingen 21.150<br />
Liquide middelen 323<br />
Overlopende rekeningen 66<br />
Schulden 5.314<br />
Schulden op ten hoogste één jaar<br />
Handelsschulden 4.035<br />
Belastingen 243<br />
Bezoldigingen en sociale lasten 1.028<br />
Overige schulden 8<br />
80
RESULTATENREKENING <strong>OP</strong> 31 DECEMBER 2010<br />
bedragen in 1.000 €<br />
2009 2010 Evolutie<br />
Omzet 19.527 20.088<br />
Andere bedrijfsopbrengsten 144 107<br />
TOTAAL BEDRIJFS<strong>OP</strong>BRENGSTEN 19.671 20.195 +2,7%<br />
Diverse goederen en diensten 8.748 8.850<br />
Bezoldigingen en sociale lasten 11.611 11.838<br />
Afschrijvingen 1.213 1.360<br />
Terugname van waardevermindering op handelsvorderingen -94 81<br />
Voorzieningen voor risico’s en kosten -5.865 10 -<br />
Andere bedrijfskosten 141 141<br />
TOTAAL BEDRIJFSKOSTEN 15.754 22.280 +41,4%<br />
Bedrijfsresultaat 3.918 -2.085<br />
Financiële kosten en opbrengsten 251 123<br />
Courant resultaat 4.168 -1.962<br />
Uitzonderlijke kosten 12 420<br />
Boekjaarresultaat 4.156 -2.382<br />
81
FANC<br />
JAAR-<br />
VERSLAG<br />
2010<br />
TOELICHTING BIJ DE RESULTATENREKENING<br />
Opbrengsten<br />
Kosten<br />
De samenstelling van de inkomsten van het Agentschap<br />
ziet er als volgt uit :<br />
Jaarlijkse<br />
heffingen<br />
86%<br />
Heffing<br />
NRAS<br />
11%<br />
Overige<br />
4%<br />
Retributes<br />
2%<br />
Intresten<br />
1%<br />
Huur<br />
Diversen<br />
Andere bedrijfsopbrengsten<br />
De ‘andere bedrijfsopbrengsten’ bevatten voornamelijk<br />
inkomsten uit verhuring van tijdelijk ongebruikte<br />
kantooroppervlakte.<br />
Financiële opbrengsten<br />
Het fi nancieel resultaat omvat grotendeels intresten<br />
op de reserves en is gedaald met 51% ten opzichte<br />
van 2009, voornamelijk omwille van de daling van de<br />
rentevoet.<br />
De uitgaven van het Agentschap in 2010 waren als<br />
volgt samengesteld (exclusief afschrijvingen en inclusief<br />
investeringen). Personeelskost maakt het grootste<br />
deel uit (50%).<br />
Omzet<br />
82<br />
Het Agentschap wordt voornamelijk gefi nancierd door<br />
heffi ngen en retributies die ten laste zijn van diegenen<br />
waarvoor het Agentschap prestaties levert. Het gaat<br />
hier om alle personen en bedrijven die een vergunning<br />
aanvragen bij het Agentschap (waarvoor een éénmalige<br />
retributie verschuldigd is) of die houder zijn van<br />
een vergunning en die onder de permanente controle<br />
staan van het Agentschap (waarvoor een jaarlijkse<br />
heffi ng wordt aangerekend).<br />
Personeel core - 38%<br />
Personeel support - 12%<br />
Infrastructuur - 11%<br />
Radiologische analyses 8%<br />
Algemeen beheer (incl ICT & personeelsbeheer) - 9%<br />
Projecten (incl. vernieuwing TELERAD) - 22%<br />
Beheer TELERAD - 2%
Diverse goederen en diensten<br />
Voorzieningen voor risico’s en kosten<br />
De diensten en diverse goederen zijn min of meer<br />
constant gebleven ten opzichte van 2009. Deze uitgaven<br />
volgen de evolutie van de index en het personeelsbestand.<br />
Bezoldigingen en sociale lasten<br />
De stijging van de loonlast is het gevolg van de stijging<br />
van het personeelsbestand.<br />
Op 31 december 2010 zijn er 147 medewerkers in<br />
dienst met een contract van onbepaalde duur. Dit aantal<br />
bevat drie functies die dubbel zijn ingevuld, het gaat<br />
om medewerkers die de pensioenleeftijd naderen en<br />
die al vervangen zijn met het oog op kennisoverdracht.<br />
Waardevermindering op handelsvorderingen<br />
In 2008 werd een voorziening aangelegd van 6,9 M<br />
euro in het kader van de dagvaarding van het Agentschap<br />
door AVC. Het FANC heeft de politiek bij elke<br />
dagvaarding voorzichtigheidshalve een voorziening<br />
aan te leggen voor bedrag geëist in de dagvaarding,<br />
ongeacht de inschatting van het risico. Vermits de claim<br />
in 2009 werd herzien naar een een lager bedrag, werd<br />
de voorziening hieraan aangepast in de resultatenrekening<br />
2009. Voor 2010 werd enkel de voorziening voor<br />
niet-opgenomen verlofdagen aangepast.<br />
Uitzonderlijke kosten<br />
Deze uitzonderlijke kost van 420K betreft de buitengebruikstelling<br />
van het oude telerad meetnetwerk voor<br />
radioactiviteit.<br />
De voorziening voor oninbare vorderingen werd met<br />
81 K euro verhoogd in 2010.<br />
83
FANC<br />
JAAR-<br />
VERSLAG<br />
2010<br />
LETTERWOORDEN<br />
AFSSAPS Agence Française de Sécurité Sanitaire des Produits<br />
GEPETO<br />
Groupe d’Encadrement Permanent pour l’Elaboration des Tâches<br />
de Santé<br />
et l’Organisation<br />
AIPES<br />
Association of Imaging Producers & Equipment Suppliers<br />
GV<br />
Gezamenlijk Verdrag<br />
ALARA<br />
As Low As Reasonably Achievable<br />
HGR<br />
Hoge Gezondheidsraad<br />
ARBIS<br />
Algemeen Reglement op de Bescherming van de Bevolking,<br />
HRPBW<br />
Hoge Raad voor Preventie en Bescherming op het Werk<br />
van de Werknemers en van het Leefmilie tegen het gevaar<br />
IAEA<br />
International Atomic Energy Agency<br />
van Ioniserende Stralingen<br />
ICRP<br />
International Commission on Radiological Protection<br />
ASN<br />
Autorité de Sûreté Nuclaire (FR)<br />
INES<br />
International Nuclear Event Scale<br />
BCC<br />
Belgische Centrum voor Certifi catie<br />
INW<br />
Instituut voor Nucleaire Wetenschappen<br />
BEIR<br />
Biological Effects of Ionizing Radiation (VS)<br />
IRE<br />
Instituut voor Radio-elementen<br />
BelDART<br />
Belgian Dosimetry Audits in Radio Therapy<br />
IRSN<br />
Institut de Radioprotection et de Sûreté Nucléaire (FR)<br />
BIM<br />
Brussels Instituut voor Milieubeheer<br />
KB<br />
Koninklijk Besluit<br />
BVZF<br />
Belgische Vereniging van Ziekenhuisfysici<br />
KPI<br />
Key Performance Indicator<br />
C<strong>OP</strong><br />
Communities of Practices<br />
LNE<br />
Het Departement Leefmilieu, Natuur en Energie van de Vlaamse Overheid<br />
DAP<br />
Dose Area Product<br />
LSDG<br />
Laboratorium voor Standaarddosimetrie Gent<br />
DBT<br />
Design Basis Threat<br />
NEA<br />
Nuclear Energy Agency<br />
DG TREN<br />
Directoraat-Generaal Energie en Vervoer<br />
NIRAS<br />
Nationale Instelling voor Radioactief Afval en verrijkte Splijtstoffen<br />
DRN<br />
Diagnostische Referentieniveaus<br />
NNP<br />
Nucleair Noodplan<br />
ENSREG<br />
European Nuclear Safety Regulator Group<br />
NPV<br />
Non-Proliferatieverdrag<br />
ESR<br />
Elektron-Spin-Resonantie<br />
NuTeC<br />
Nuclear Technological Center<br />
FANC<br />
<strong>Federaal</strong> Agentschap voor Nucleaire Controle<br />
OCAD<br />
Coördinatie-orgaan voor de dreigingsanalyse<br />
84<br />
FOD<br />
FUSA<br />
Federale Overheidsdienst<br />
Faculté Universitaire des Sciences Agronomiques<br />
OESO<br />
OSART<br />
Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling<br />
Operational SAfety Review Team
QMS Quality Management System<br />
RABA Radioactieve Bliksemafl eiders<br />
RAIS Regulatory Autority Information System<br />
RASO Radioactieve Stoffelijke Overschotten<br />
RGB Reactorgebouw<br />
RIA Regulerings Impact Analyse<br />
RIZIV Rijksinstituut voor ziekte- en invaliditeitsverzekering<br />
RTMDT Rondetafel Medisch en Dosimetrisch Toezicht<br />
SALTO SAfe Long Term Operation<br />
SCK-CEN Studiecentrum voor Kernenergie<br />
SNRII Short Notice Random Interim Inspections<br />
SWG Standing Working Group<br />
UMTRAP Uranium Mill Trailings Remedial Action Program<br />
US-NRC US-Nuclear Regulatory Commission<br />
VBT Vlaamse Beroepsvereniging Tandartsen<br />
VFBK Verdrag inzake de Fysieke Beveiliging van Kernmateriaal<br />
VITO Vlaamse Instelling voor Technologisch Onderzoek<br />
VNV Verdrag inzake de Nucleaire Veiligheid<br />
VVT Verbond der Vlaamse Tandartsen<br />
WASO Werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal Overleg<br />
WENRA Western European Nuclear Regulators’ Association<br />
WGO Wereldgezondheidsorganisatie<br />
WIV Wetenschappelijk Instituut Volksgezondheid<br />
85
FANC<br />
JAAR-<br />
VERSLAG<br />
2010<br />
ORGANIGRAM<br />
JURIDISCHE ZAKEN<br />
& VERTALINGEN<br />
Kristel Geerts<br />
Kristel.geerts@fanc.fgov.be<br />
Tel.: +32(0)2 289 21 11<br />
Gerda.vanbiesen@fanc.fgov.be<br />
Tel.: +32(0)2 289 21 02<br />
DIRECTEUR-GENERAAL<br />
Willy De Roovere<br />
Willy.deroovere@fanc.fgov.be<br />
Marion.vinck@fanc.fgov.be<br />
Tel.: +32(0)2 289 21 00<br />
Gerda.vanbiesen@fanc.fgov.be<br />
Tel.: +32(0)2 289 21 02<br />
BEHEERCEL<br />
Jan Michiels<br />
Jan.michiels@fanc.fgov.be<br />
Tel.: +32(0)2 289 21 10<br />
INTERNE AUDIT<br />
Laetitia Vereecken<br />
Laetitia.vereecken@fanc.fgov.be<br />
Tel.: +32(0)2 289 20 22<br />
PREVENTIE & BESCHERMING<br />
<strong>OP</strong> HET WERK<br />
Walter Blommaert<br />
Walter.blommaert@fanc.fgov.be<br />
Tel.: +32(0)2 289 20 72<br />
Jean-pierre.wouters@fanc.fgov.be<br />
Tel.: +32(0)2 289 21 90<br />
COMMUNICATIE<br />
Corinne Souwer<br />
Corinne.souwer@fanc.fgov.be<br />
Tel.: +32(0)2 289 21 34<br />
Karina De Beule<br />
Karina.debeule@fanc.fgov.be<br />
Tel.: +32(0)475 48 05 98<br />
REGULATION, INTERNATIONAL<br />
AFFAIRS & DEVEL<strong>OP</strong>MENT<br />
Yvan Pouleur<br />
Yvan.pouleur@fanc.fgov.be<br />
Tel.: +32(0)2 289 21 11<br />
INRICHTINGEN & AFVAL<br />
Manfred Schrauben<br />
Manfred.schrauben@fanc.fgov.be<br />
Helga.herman@fanc.fgov.be<br />
Tel.: +32(0)2 289 20 37<br />
BEVEILIGING & VERVOER<br />
Rony Dresselaers<br />
Rony.dresselaers@fanc.fgov.be<br />
Tel.: +32(0)2 289 21 11<br />
Martine.sleeuwaert@fanc.fgov.be<br />
Tel.: +32(0)2 289 20 43<br />
GEZONDHEID & LEEFMILIEU<br />
Patrick Van Der Donckt<br />
Patrick.Vanderdonckt@fanc.fgov.be<br />
Sabine.rousseau@fanc.fgov.be<br />
Tel.: +32(0)2 289 21 51<br />
SUPPORT<br />
Willy De Roovere<br />
NUCLEAIRE BASIS<br />
INRICHTINGEN<br />
An Wertelaers<br />
An.wertelaers@fanc.fgov.be<br />
Tel.: +32(0)2 289 21 73<br />
Christiane.fieremans@fanc.fgov.be<br />
Tel.: +32(0)2 289 21 71<br />
INVOER & VERVOER<br />
Guy Lourtie<br />
Guy.lourtie@fanc.fgov.be<br />
Tel.: +32(0)2 289 20 18<br />
Sylvie.toubeau@fanc.fgov.be<br />
Tel.: +32(0)2 289 20 66<br />
BESCHERMING VAN DE<br />
GEZONDHEID<br />
An Fremout<br />
An.fremout@fanc.fgov.be<br />
Marie-claire.meerkens@fanc.fgov.be<br />
Tel.: +32(0)2 289 20 70<br />
FINANCIËN, ICT & LOGISTIEK<br />
Wim Oyen<br />
Wim.oyen@fanc.fgov.be<br />
Tel.: +32(0)2 289 21 11<br />
ALGEM<strong>EEN</strong> BEHEER<br />
& BERGING AFVAL<br />
Walter Blommaert<br />
Walter.blommaert@fanc.fgov.be<br />
Tel.: +32(0)2 289 20 72<br />
BEVEILIGING – RICHTING<br />
& STRATEGIE<br />
Mireille Claeys<br />
Mireille.claeys@fanc.fgov.be<br />
Martine.sleeuwaert@fanc.fgov.be<br />
Tel.: +32(0)2 289 20 43<br />
TOEZICHT <strong>OP</strong> HET GRONDGEBIED<br />
& NATUURLIJKE STRALING<br />
Michel Sonck<br />
Michel.sonck@fanc.fgov.be<br />
Sabine.rousseau@fanc.fgov.be<br />
Tel.: +32(0)2 289 21 51<br />
HRM<br />
Jean-Maurice Boone<br />
Jean-maurice.boone@fanc.fgov.be<br />
Isabel.dekesel@fanc.fgov.be<br />
Tel.: +32(0)2 289 21 15<br />
Nicole.nelissen@fanc.fgov.be<br />
Tel.: +32(0)2 289 20 78<br />
86<br />
BEVEILIGING – VERGUNNINGEN<br />
& CONTROLE<br />
Ludo Carnas<br />
Ludo.carnas@fanc.fgov.be<br />
Annick.blomme@fanc.fgov.be<br />
Tel.: +32(0)2 289 20 52
Coördinatie en eindredactie : Communicatiedienst (FANC)<br />
Redactie : Communicatiedienst i.s.m. Departementen (FANC)<br />
Foto’s : Jean-Michel Byl<br />
Design : Trinome.be<br />
Druk : Hayez<br />
Met dank voor de foto’s van : Belgoprocess - BP bedrijfskleding - Concours Mondial de Bruxelles - IRE (Nationaal Instituut<br />
voor Radio-elementen) - Kerncentrale Doel - Tam Tam fi lm & tv - Universiteitskliniek Sint-Jan (Brussel)<br />
Verantwoordelijke uitgever : Willy De Roovere<br />
<strong>Federaal</strong> Agentschap voor Nucleaire Controle (FANC)<br />
Ravensteinstraat 36, B-1000 Brussel<br />
Een PDF versie kan worden gedownload via de FANC Website : www.fanc.fgov.be/jaarverslag<br />
Ce rapport est disponible en français.<br />
Bijkomende exemplaren kunnen aangevraagd worden bij de dienst communicatie (02/289.20.30).<br />
Dit jaarverslag werd gedrukt op gerecycleerd papier (50% gerecycleerd, 50% FSC-certifi caat)