Commissie Mans: De tijd is rijp - Omgevingsdienst NL

ontstijgt niet alleen de lokale schaal maar ook die van de regio. Een landelijke
aanpak is daarvoor nodig.
Het centrale probleem, dat aan een effectieve en efficiënte handhaving
van het omgevingsrecht in de weg staat, wordt gevormd door fragmentatie,
gepaard gaande met vrijblijvendheid in samenwerking en uitvoering. De
structuur van de handhaving is zodanig versnipperd dat onder deze
omstandigheden een toereikende handhaving nooit van de grond zal komen.
Die fragmentatie leidt weer tot grote en ongerechtvaardigde verschillen in de
aanpak van de handhaving en in de behandeling van burgers en bedrijven. Ook
maakt zij het heel moeilijk en kostbaar, zo niet onmogelijk, om
omgevingsproblemen aan te pakken die de jurisdicties van afzonderlijke
besturen overschrijden, met name mobiele en ketenactiviteiten. De
fragmentatie en het gebrek aan informatie-uitwisseling vormen ten slotte een
grote barrière voor de aanpak van de zware en georganiseerde
milieucriminaliteit.
De oplossingsrichting
Het stelsel van de handhaving van het omgevingsrecht moet aan een aantal
eisen voldoen. Er moet sprake zijn van toereikende bevoegdheden en
middelen, van een adequaat schaalniveau, het vermogen en de bereidheid tot
samenwerking tussen bestuursorganen onderling en met andere landen,
doelmatigheid in het toezicht (beperking toezichtslasten), een ketenaanpak,
goede registratie, uitwisseling en analyse van informatie, een heldere
rolverdeling en afstemming tussen bestuursrechtelijke en strafrechtelijke
handhaving, gelijke behandeling van rechtssubjecten (zowel personen als
bedrijven) en een gedifferentieerde aanpak op het brede omgevingsrechtelijke
terrein. Gezien de analyse van de problematiek en de hiervoor genoemde
eisen, is de commissie tot enkele voorstellen gekomen.
De commissie acht het, op basis van haar analyses, maar ook aansluitend
bij literatuur, rapporten van andere commissies en vooral ook ontwikkelingen
in de praktijk, noodzakelijk dat wettelijk wordt geregeld dat er in de toekomst
in heel Nederland sprake zal zijn van omgevingsdiensten en dat elke gemeente
en provincie verplicht deelneemt aan zo’n dienst (en liefst ook elk
waterschap). Die omgevingsdiensten handhaven feitelijk een groot deel van het
omgevingsrecht in de regio en werken ten behoeve van (in elk geval) de
gemeenten en de provincie in de regio. In het voorgestelde model behouden
de decentrale overheden hun formele handhavingsbevoegdheden, maar
maken bij de uitoefening daarvan gebruik van de omgevingsdienst. De
omgevingsdienst houdt toezicht op de naleving, waarbij professionele
maatstaven leidend zijn, en bereidt waar nodig een sanctiebesluit voor. Het
Commissie Herziening Handhavingsstelsel VROM-regelgeving | 8