Commissie Mans: De tijd is rijp - Omgevingsdienst NL

eigenbelang, maar worden gedreven door de noodzaak om maatschappelijke
problemen aan te pakken. De verschillen in ‘cultuur’ tussen bestuur en OM (die
o.a. te maken hebben met historie en taakopdracht) zullen niet verdwijnen
door het uitspreken van goede bedoelingen. Het is dus zaak een aanpak te
bedenken waarin niet wordt gestreefd naar het verkleinen van die verschillen,
maar naar het benutten ervan. Daarbij moet de handhavingspiramide (zie
hoofdstuk 3) leidend zijn.
Waar samenwerking tussen bestuur en OM gewenst is, moet die ook
goed zijn, bij voorkeur in de vorm van structurele fysieke samenwerking bij de
aanpak van ernstige vormen van milieucriminaliteit. 16 Dit vergt dat de
samenwerkende partners glasheldere afspraken (kunnen) maken, waarbinnen
zowel de bestuurlijke als de strafrechtelijke belangen een eigen plaats kunnen
krijgen. Er zal een gemeenschappelijk besef moeten zijn dat criminaliteit niet
alleen de overtreding van een wettelijke regeling inhoudt, maar dat door die
overtreding ook oneerlijke concurrentie wordt veroorzaakt, schade aan het
milieu wordt toegebracht en gezondheidsproblemen voor mens en dier
worden veroorzaakt. Samenwerking moet de mogelijkheden voor verschillende
partijen om daartegen op te treden verruimen. Dat kan middels een
programmatische aanpak, waarbij alle relevante betrokkenen hun bijdrage
leveren om een probleem beheersbaar te maken. 17
h) Gelijke behandeling van rechtssubjecten (personen en
bedrijven)
Het gelijkheidsbeginsel houdt in dat de overheid personen, bedrijven e.d. in
gelijke gevallen gelijk moet behandelen. Bepalend is de gelijkheid op juridisch
relevante punten. Aan deze norm van gelijke behandeling kan niet worden
getornd. Soms is er wel sprake van feitelijke gelijkheid, maar niet van
juridische, louter omdat het ene geval in de ene gemeente speelt, het andere in
een andere gemeente. Het ene bedrijf krijgt dan wel een vrijstelling/ontheffing
van het bestemmingsplan, het andere niet; het ene bedrijf krijgt een sanctie
opgelegd, het andere (bij dezelfde overtreding) niet. Dat kan, hoezeer dit
formeel-juridisch verdedigbaar is, leiden tot het ontbreken van een “gelijk
speelveld” (“level playing field”), hetgeen door bedrijven als oneerlijk of op zijn
minst onhandig wordt ervaren. Dit probleem is behalve voor de normstelling
16 In het succesvolle Kernteam milieu dat eind vorige eeuw in Rotterdam-Rijnmond bestond
en werd geleid door een vertegenwoordiger van de VROM-Inspectie, werd intensief
samengewerkt door verschillende instanties.
17 Een voorbeeld hiervan is de aanpak van mensensmokkel, waarbij diverse overheden
samenwerken. Het ‘programmatische’ van de aanpak betreft het feit dat de organisaties
tevoren hun bijdrage aan de gezamenlijk aanpak afspreken.
Commissie Herziening Handhavingsstelsel VROM-regelgeving | 47