Commissie Mans: De tijd is rijp - Omgevingsdienst NL

3 Een analyse van de problemen
3.1 De opgave voor de overheid
Algemeen
Nederland is een klein en dichtbevolkt land. De werkzaamheden van mensen,
van bedrijven en organisaties, maar ook van individuen, hebben vrijwel steeds
effecten voor anderen in de directe of wijdere omgeving van die
werkzaamheden. Het kunnen neveneffecten zijn die rechtstreeks schadelijk zijn
voor de veiligheid en de gezondheid van mensen, zoals vervuiling van de
atmosfeer met schadelijke gassen, lozen van giftige stoffen in het
oppervlaktewater of in de bodem, of het uitstoten van fijn stof in de directe
omgeving van woningen en het gevaar voor explosies tijdens het vervoer en de
opslag van gevaarlijke stoffen. Daarnaast gaat het ook om langetermijneffecten
die ons leefmilieu bedreigen, zoals eertijds de aantasting van de ozonlaag en
heden ten dage het broeikaseffect of door de plundering van regenwouden. De
veiligheid van mensen is ook in het geding bij de constructie van gebouwen en
infrastructuur. Voorts maken al die talloze vormen van bedrijvigheid aanspraak
op een aandeel in de schaarse ruimte in ons land, aanspraken die vaak
concurreren of zelfs conflicteren. We leven in een high risk society en het is een
taak van de overheid om al die risico’s die moderne bedrijvigheid met zich mee
brengt, beheersbaar te houden. Weliswaar ligt de primaire
verantwoordelijkheid bij degenen die riskante activiteiten ontplooien, maar
zonder actieve bemoeienis van een centraal gezag zijn de gevaren en
bedreigingen van de hedendaagse productiesamenleving niet onder controle te
houden.
Een belangrijk – zij het niet het enige – instrument van de overheid is
regulering: het uitvaardigen en handhaven van regels omtrent gedrag met
externe effecten. De regelgeving die valt onder de
(systeem)verantwoordelijkheid van de minister van VROM is er vooral op
gericht om gevolgen van menselijke activiteit voor de omgeving in goede banen
te leiden: het omgevingsrecht. Het gaat om regels die neveneffecten van
menselijke activiteit, die schadelijk zijn voor de veiligheid en de gezondheid van
mensen en van het leefmilieu, moeten voorkomen of beperken. Veiligheid is
een belangrijke functie van de bouwvoorschriften en milieuvoorschriften.
Daarnaast is er wetgeving die bestuurlijke instanties in staat stelt om een
Commissie Herziening Handhavingsstelsel VROM-regelgeving | 21