Home made 40 meterband ssb transceiver

Home made 40 meterband ssb transceiver
Dit is geen compleet nabouwproject. Ik wil alleen een indicatie geven hoe
zelfbouw in zijn werk kan gaan. Een ieder doet het op zijn manier. In dit geval
wilde ik een tranceiver voor de 40 meterband bouwen.
Moest minstens 10 watt afgeven. Voeding 12 volt– 13,8 volt. En het
belangrijkste: Het moest passen in het mooie kastje dat ik ter beschikking had:
L 25 x B 20 X H 8 cm.
Plannen Jazeker. Digitale uitlezing. De VFO zelf laat ik gewoon analoog, omdat
deze zeer stabiel is gebleken. Nog een andere vertraging, want de balldrive heeft
een paar stugge plekjes.
Zoals u hebt kunnen lezen op de pagina zendamateur, ( www.gejoonline.nl ) was
ik als kleine jongen al een echte knutselaar. Hieronder volgt één van mijn grotere
projecten die ik uitgevoerd heb. Ik wil u mee laten genieten met de tot stand
koming van dit project en daarmee wil ik tevens aantonen dat iedereen, die zich
voor radiotechniek interesseert, iets dergelijks tot stand kan brengen, zonder al
teveel hulpmiddelen.
Het betreft hier een:
40 meterband SSB zend-ontvanger (transceiver) van 7.050 tot 7.140 Mhz.
U zult zeggen: „Wat een raar frequentiebereik!“. Inderdaad is dit zo in mijn
transceiver. Dit transceivertje heb ik gemaakt in de tijd dat de 40 meterband nog
liep van 7.0 tot 7.1. De draaicondensator heb ik in die tijd dusdanig kortgewiekt
dat alleen dit gebied te werken viel. Achteraf gezien had ik het beter met in serie
geplaatste C´s kunnen doen.
Als u zoiets bouwt, kunt u dit zelf aanpassen. Trouwens deze tranceiver kunt u
op elke gewenste frequentieband bouwen alleen de mengoscillator, die ik bij het
VFO gebruik veranderen en de spoelen veranderen. Ook is het natuurlijk

mogelijk om een multibandtranceiver te bouwen. Ik weet dat je tegenwoordig
voor een prikkie oude tranceivers kunt kopen. Maar de kick is het om uit een bult
"dode" onderdelen geluid te halen en wat is er nu mooier dan tegen het andere
station te zeggen: "My tranceiver is homemade". Natuurlijk krijg je daarna
opmerking dat dit wel te merken is. Maar er zijn er ook die je complimenteren.
Dat zijn dan meestal zelf ook knutselaars.
Dit project is nu "af". Af is een zelfbouwproject eigenlijk nooit helemaal. In dit
geval is de frequentieuitlezing nog analoog. De afstemschaal klopt inmiddels niet
meer en er is een probleem met de eigenbouw kristalfilters. De doorlaat voor het
zendfilter is anders dan die van het ontvangstfilter: Dit is toch een heel moeilijk
op te lossen probleem, wanneer je niet in de gelegenheid bent deze filters door
te meten. Vroeger deed ik dat op mijn werk, maar hier heb ik de gelegenheid er
niet meer voor. Een beetje de ritcontrol inschakelen is een noodoplossing.
Het is niet mijn bedoeling geweest om dit bouwproject, voor nabouw te
beschrijven, maar meer hints te geven hoe je zoiets tot stand kunt brengen. Laat
ook je eigen fantasie werken, afhankelelijk van de onderdelen die je ter
beschikking hebt.
Verder zijn deze drie zaken belangrijk:
a. Je moet het leuk vinden (ik kan mij als zendamateur niet voorstellen, dat je dit
niet leuk zou vinden!)
b. Je moet geduld hebben!
C. Je moet er de tijd voor hebben of voor maken.
Enige tips: Stel jezelf eerst de volgende vragen:
1. "Wat wil ik bouwen"
2. "Wat mag het kosten"
3. "Hoe ingewikkeld maak ik het"
4. "Heb ik er het gereedschap voor"
Om deze vragen te beantwoorden ga ik uit van mijn 40 meterbandtranceiver.
Waarom juist de 40 meterband Ik wil in de vakantie een beetje omhanden
hebben en meedoen aan de vakantierondes die op deze band lopen:
Ik wil dus zo'n tranceiver bouwen, maar dan eerst het ontvangstgedeelte. Pas als
dat goed werkt, ga ik beginnen met het zendgedeelte. Ik ben niet van plan een
dikke 100- tot 150 Euro uit te geven voor kristalfilters. Die ga ik zelf maken van
goedkope kristallen. Ik heb er dan een aantal nodig voor een bepaalde
frequentie à ongeveer 1 Euro stuk. Ik begin niet aan digitale technieken en PLL
en zo. Ik heb (had) voor de klus ter beschikking: oscilloscoop (tot 30 Mhz), een
multimeter, dipmeter, trimsleuteltjes, soldeerbout, wattmeter, frequentieteller.
Om het goedkoop te houden: Heb ik nog een leuk kastje liggen Een goede
draaicondensator en vertraging, zijn een "must". Heb ik nog een leuk metertje
liggen, dat als S-meter dienst kan doen Heb ik al eens een doos met
onderdelen op een verloting van de VRZA afd. Twente gewonnen (Ik meerdere)
Dan heb je al heel veel spullen om een tranceiver te bouwen!

We beginnen eerst met het bouwen van de ontvanger:
Let op! De ontvanger is bestemd voor de ontvangst van SSB signalen
(bandbreedte ong. 2,4 Khz) De VFO moet daarom zo stabiel zijn dat je niet
constant achter het signaal aan moet fietsen (of eigenlijk omgekeerd). Bij 1 Khz
verloop is het station niet meer verstaanbaar en moet je opnieuw afstemmen.
Hoe smaller je de kristalfilters maakt, des te stabieler moet je VFO zijn!
Rekenwerk:
Welke middenfrequentie gaan we gebruiken In eerste instantie moet je kijken of
je direct kunt mengen. Daarbij moet de VFO-frequentie hoger zijn dan de
middenfrequentie.
Kijk maar naar dit voorbeeld:
Middenfrequentie: 10,7 Mhz. VFO frequentie: 3,7 Mhz. De ontvangstfrequentie is
dan: 10,7-3,7 = 7 Mhz
10.7 - 3.5 Mhz = 7,2 Mhz. Dus de VFO moet voor de 40 meterband lopen van
3,7 tot 3,5 Mhz.
Mooie lage frequentie voor het VFO, dus goed stabiel te krijgen!
Maar pas op!!!
De 2e Harmonische van 3,7 - 3,5 Mhz. loopt van 7,4 - 7.0 Mhz. Dat signaal loopt
dus gewoon door de 40 meterband heen. Dit signaal is op die frequentie, uit het
vfo nagenoeg niet geheel weg te filteren en zul je dit signaal bijna altijd als een
draaggolf voorbij horen komen. (In een SSB-ontvanger te horen als een
fluittoon.) Voor een ontvanger (nou ja, het is niet anders) geen grote gevolgen.
Voor de zendkant wordt het anders: Het eerder genoemde 2e harmonische
signaal van het VFO wordt, hoezeer het ook wordt weggefilterd, weer mee
versterkt in het zendgedeelte en zal altijd wel als een ongewenste
ongemoduleerde draaggolf ergens op de 40 meterband te horen zijn. (eigen
ervaring).
Om dit te voorkomen zijn er drie mogelijkheden:
1. Je zorgt dat de VFO van 17.7 tot 17.9 loopt. (17.7 - 10,7= 7 Mhz.) Voordeel
geen last van de VFO harmonischen. Een nadeel is dat het signaal moeilijker
stabiel is te krijgen door deze hogere frequentie.
2. Je neemt een andere middenfrequentie.
3. Je blijft gebruik maken van een lage VFO frequentie en mengt dit signaal met
een kristaloscillator. (door mij wordt een X-tal gebruikt van 14 Mhz). 14 + 3,7 =
17,7 Mhz - 10.7 Mhz= 7 Mhz.( Je moet na het VFO wel goed filteren om de 14-
en 3,7 Mhz te onderdrukken!)
Je kunt op deze manier ook gemakkelijk de ontvanger geschikt maken voor
andere banden door het mengkristal te veranderen, alsmede het "frontend" van
de ontvanger aan te passen. Doordat aan de uitgang van dit z.g. Meng VFO

toch drie signalen voorkomen, te weten 3,7 Mhz– 3,9 Mhz, 10 Mhz en de
gewenste 17.7 Mhz—17,9 Mhz, is het goed te filteren. Een bandfilter op de 17,8
Mhz (midden van de frequentieband, zorgt voor een goede filtering omdat het
eigenlijke opgewekte VFOsignaal op ruime afstand ligt van uitgangsfrequentie.
Voor de 10 Mhz, kan aan de uitgang nog een zuig/sperkring geplaatst worden,
die het 10 Mhz signaal of naar aarde afvoert, of blokkeert.
Schematekenen:
We maken eerst een blokschema van onze ontvanger zoals wij die willen
bouwen:
Ontvangstgedeelte, middenfrequent, modulatie/demodulatiesoort(en). Hieronder
staat het blokschema van mijn tranceiver:
Aan de slag!
Begin altijd van achteren naar voren te bouwen!!!!
1. Monteer luidspreker en laagfrequentversterker (in mijn geval een
Velemanbouwpakketje met een TBA820 elk ander versterkertje is OK.) met
volumeregelaar.
TEST: Voorzie de
versterker van
spanning en draai de
volumeregelaar
helemaal open. Geen
brom, geen extreme
ruis oké. Raak met
een natte vinger de
ingang aan. Hoor je
nu brom
Ja OKE. Het AF
gedeelte van je
ontvanger is klaar.

Weerstanden Condensatoren Elko´s IC
R1 330K C3 100P C1 1uF TDA 1015
R 2 5,6K C4 100N C2 1uF
R3 4,7 Ohm C5 1,8N C7 100uF
C6 220N C9 10uF
C8 100N C10 1000uF
2. Maak nu de zijbandoscillator en regel deze af op ongeveer 10.7 Mhz.
TEST: Met de scoop: De uitgang ong. 2 Volt top-top. Is het signaal (na de filters)
mooi sinusvormig Heb je geen scoop Luister op een kg-ontvanger op 10.7
Mhz. of de draaggolf er netjes staat en of deze zuiver klinkt.
Ja OKE.
Dit schema komt uit een UKW berichte uit de 70er of 80er jaren, maar kan nog
steeds goed gebruikt worden. Ik heb de X-talfilters zelf gebouwd en de
zijbandfilters van dezelfde xtallen gemaakt. Je hebt twee zijbandoscillatoren. Eén
die ong. 1,5 kHz hoger en één die 1,5 kHz lager in frequentie ligt. (USB/LSB)
Het spoeltje L* is
voor het xtal dat
lager in de
frequentie komt.
Normaal kun je
zo´n xtal niet zo
laag trekken, maar
met een spoeltje
van een aantal
windingen
(expirimenteel
vast te stellen, kun
je zeer veel lager
komen. De
xtaloscillator werkt
dan als een VXO (variabele xtal oscillator.) Natuurlijk kan er ook moderner
gewerkt worden met een compleet SSB module IC. Ik heb het zo gedaan en het
heeft me nog nooit in de steek gelaten. Voor de buffertransistor T202 gebruik ik
aeentje met een TO39 behuizing (b.v. De 2N2219 of duurder, de 2N5109. Dat
zijn echte RF torren en door hun TO39 behuizing kunnen ze hun warmte beter
kwijt, hetgeen goed is voor de stabiliteit.
3. Maak de productdetector en sluit deze op de versterker aan.
TEST: Wanneer je een stuk draad op de signaalingang houd, zonder
aangesloten oscillator, mag er nagenoeg niets te horen zijn (werking van de
productdetector) Sluit nu de oscillator aan. Nu moet je, met aangesloten
antennedraad op de ingang, reeds kortegolfsgnalen kunnen horen omstreeks de
frequentie 10,7 Mhz. Is dit het geval, heb je reeds een heterodyne ontvanger op
één vaste frequentie gebouwd.
Werkt het zo OK!. Je bent goed bezig!

Een
balansdemodulator
die hier de functie van
productdetector
vervult. Er zijn ook
schakelingen die
opgebouwd zijn met 4
dioden b.v. 4 x
1N1914 of 1N4148,
selicium, maar nog
beter werken
skotkydioden. Omdat
seliciumdioden
ongeveer 0,6 volt
nodig hebben om in geleiding te komen. Skotky daarintegen geleiden al bij ong.
0,2 volt. Germaniumdioden geleiden ook al bij ong. 0,3 volt, maar deze laatste
zijn moeilijk te mensen. Je moet namelijk 4 de gelijke hebben om een goede
balans te verkrijgen. Bij een goede balans, is zoals gezegd, van een signaal, aan
de RF ingang aangelegd, aan de uitgang niets te horen. Zodra een signaal
tevens aan de andere ingang aangelegd wordt, komt er ook signaal uit de audio
output.
Hier een voorbeeld van een eigenbouw
ringmixer. De trafo´s zijn trifilair gewikkeld op
amidon ringkernen (rood) . Deze schakeling
levert goede resultaten op. Koopt u 2
ringkernen en de dioden, dan is een kant en
klate SBL 1 o.i.d. Voordeliger. Zo rond de tien
Euro zijn ze te koop.
Belangrijk bij deze mixers is dat de poorten
eenzelfde impedantie hebben. Meestal is dat
dus 50 Ohm.
De uitgangspoort van de SBL 1 is afgesloten
met een 51 Ohm weerstand (via een 10 nF
condensator). Daarna volgt nog een RF choke
om het beetje hoogfrequent dat er nog staat
tegen te houden en het signaal wordt dan via een elco uitgekoppeld.
4. Bouw nu de middenfrequentversterker voor 10,7 Mhz en sluit deze aan op de
ingang van de productdetector.

Omdat we vanaf de luidspreker naar achteren werken, is nu de
middenfrequentversterker aan de beurt.
Het middenfrequent werkt in deze op de frequentie: 10,7 Mhz. Elke andere
middenfrequentie is bruikbaar, alleen dan opnieuw letten op mengprodukten enz.
Het hart van deze versterker bestaat uit 2 ic´s de MC1350P. Nog steed goed
verkrijgbaar. Ze blinken uit door hoge versterking, zijn met AVR goed regelbaar
en het belangrijkster wel is. Ze werken gewoon op 12 volt! Na de twee ic´s komt
een Fet, de 2N4416 of vervangend type, (Ik heb de bekende BF245 fet
genomen) die zorgt voor de impedantieaanpassing via een Tokotrafootje. Via
een andere 2N4416, wordt een signaal afgetapt dat gebruikt gaat worden voor
de AVR (automatische volumeregeling) AVR is belangrijk omdat juist op de korte
golf, door verschillen in condities, de signalen harder en dan weer zachter binnen
komen. De AVR regelt dan a.h.w. Automatisch de geluidsterkte. De AVR
instelling is verschillend voor de modulatiesoorten CW, AM en SSB. Om SSB
mooi te laten klinken, moet de AVR snel aanslaan en langzaam terugvallen.
(Fast atack—slow delay). De aanhang voor de AVR in deze schakeling is zeer
uitgebreid. Ik heb de hele schakeling al vele malen gebouwd en ben er nog
steeds zeer tevreden.
Mogelijkheden: AVR: Aan/uit
S-meteraansluiting
AVR omschakelbaar: Voor AM en SSB
„Mute“ De hele versterker wordt dichtgedrukt. Dit wordt gedaan bij zenden.
TEST: Alvorens een test uit te kunnen voeren, kun je het beste de agc (=avr)op
uit zetten. De schakeling versterkt dan maximaal. Wanneer er niets staat te
oscilleren, zul je dit aansluiten op de demodulator merken in een geringe

ingang van het MF komt zul je, als het goed is, één brij van signalen horen. Het
mooiste is het nu om een signaalgenerator op 10,7 Mhz te hebben en de trafo's
van het MF op maximaal af te regelen.
Het op maximum afregelen gaat het gemakkelijkst als je de s-meter hebt
aangesloten.
Met het 25 K instelpotmetertje, kun je in stand SSB, de algehele maximale
versterking die op de demodulatoer komt te staan, regelen. Het signaal moei „
mooi“ klinken en niet overstuurd zijn.
Bij niet aangesloten antenne regel je de agc spanning (staat op de S-meter) af
op + 3 volt. Dit doe je met de de 22K instelpotmeter. De s-meter moet daarbij op
0 uitslag komen te staan. Dan geef je aan de ingang een sterk signaal, waardoor
de agcspanning oploopt tot 9 volt. De s-meter moet dan een 5/9 +30 dB
aangeven. De S-meter is alleen een indicatie en kan het beste afgeregeld
worden, als de ontvanger geheel klaar is en een antenne is aangesloten.
De afregeling geschiedt dan: Geen antenne S 0 enorm sterk signaal met
antenne S 9+30. Iets anders hoef je niet te verwachten. Je ontvanger is geen
meetinstrument!
(Als generator een oscillator maken met een 10,7 Mhz X-tal en goede
verzwakker en je hebt weer een prachtig stuk gereedschap!)
U vraagt zich natuurlijk af hoe u aan een print komt, waar alle onderdelen netjes
op staan en deze via baantje op de print met elkaar verbonden worden.
Dan kan ik u geruststellen. Ik bouw namelijk de schakelingen zoals ze op het
schema staan.
Als je naar mijn print kijkt, kun je a.h.w. het schema er naast leggen.
Voor VHF en hoger gebruik ik in ieder geval printplaat met kleine stukjes
dubbelzijdige pring als eilandjes. Verder dienen alle massapunten van
weerstanden, condensatoren, ic´s en dergelijke ook als steun.
Voor de HF, als het om kleinsignaaldelen gaat, zoals deze MF strip, gebruik ik
gewoon gaatjesprint. Het liefst wel epoxyprint:
Hiernaast is de
hele schakeling
te zien, zoals
deze in het
schema
voorkomt. De
productdetector
is in mijn geval
een kant en
klare IE 500.
Het kleine
printje
linksonder is
nog een
gevoelige lf
voorversterker.
Het x-talfilter rechtsboven behandel ik appart, want dat is ook een verhaal appart
om zelf te maken. Zoals ik dat gedaan hem is het niet zoals het hoort, maar kon

Dit in verband met ruimtegebrek, niet anders maken.
5. Maak nu je eigen X-talfilters. Ik maakte gebruik van z.g.ladderfilters,
bestaande uit 7 X-tallen van 10.700 Mhz, voor elk filter. Over de opbouw en
afregeling is veel te lezen hieronder enige voorbeelden.
Twee opmerking:
Ten eerste: Hoe groter de C´tjes worden genomen, des te smalbandiger wordt
het filter. De frequentie van de x-tallen wordt als het ware naar hun maximale
laagste frequentie getrokken. Hoe dichter bij deze frequentie, hoe minder
doorlaat bandbreedte overblijft. Het filter zal daarom ook niet op 10,7 werken
maar op een wat lagere frequentie.
Ten tweede: Hoe meer X-tallen, des te vlakker wordt de doorlaatcurve.
(Tekeningen uit het ARRL handboek 1982)
Voor een maximaal resultaat moet je ervoor zorgen dat de ingang en uitgang van
elk x-tal erkaar niet ziet. Dus voorzien van een afscherming. De huisjes van de x-
tallen aan massa.
Eigenlijk moet je deze filters met een wobbulator doormeten, zodat je de
doorlaatcurve kunt bekijken en eventuele rare pieken weg kunt werken. Het x-
talfilter wat ik heb gebruikt zijn aan de ingang en uitgang afgesloten met een
instelpotmeter van 220 Ohm. Hiermee regel je de x-talfilters op het gehoor af.
Het signaal moet zo natuurgetrouw klinken scherp geluid duidt vaak op het feit
dat de doorlaatcurve niet helemaal vlak is. Een rinkelend geluid geeft meestal te
kennen dat de afsluitweerstand te hoog is. De impedantie is dan hoog en gaan
de x-tallen zeer smalbandig gedrag vertonen. Je zou het bijna oscilleren kunnen
noemen.
Wanneer het filter klaar is, wordt deze op de ingang van de MFversterker
aangesloten. Aan de andere zijde van het X-talfilter een klein draadje en nu moet
je een soort smalbandig geluid horen. Hoor je een soort rinkelen Dat is het
teken dat het filter een signaal door laat.

Werkt dit naar behoren OK.
6. Bouw nu je VFO (Op de voorgeschreven wijze d.w.z. oscillator en
afstemcondensator op één plaat. Gebruik een ferietringkern T50-2 en wikkel
strak. Gebruik keramische. C´tjes met = np0 (zwart petje). Na de bouw regel je
met serie- en parallel c's de VFO zo af dat de hele gewenste band bestreken
wordt. (er iets over laten gaan)
TEST: Hang de uitgang aan een scoop en kijk of het signaal mooi sinusvormig
is. Zo nee, dan is de oorzaak waarschijnlijk "harmonischen", die uitgefilterd
moeten worden. Is het signaal, na een kwartiertje opwarmen, mooi stabiel
Enige honderden Herz per uur kan.
Werkt dit zo OKE:
Het oscillatorgedeelte met de eerste buffer, zijn afkomstig uit het ARRL
handboek 1982. Omdat de VFO voor zowel zenden als ontvangen gebruikt wordt
en een mixer wordt aangestuurd die een enorm grootsignaalgedrag heeft, Moet
de VFO toch wel wat vermogen leveren.
De eerste 2N5109 is eigenlijk een extra buffer gevolgd door een bandfilter.
Daarna komt er nog een extra trapje met een 2N5109, opnieuw gevolgd door
een bandfilter. Aan de uitgang wordt het signaal gesplitst voor het ontvangst- en
zendgedeelte.
De bandfilters zijn zo afgeregeld dat de hele frequentieband van het VFO
gelijkmatig doorgelaten wordt. De filters dienen bij het afregelen (met een scoop)
afgesloten te zijn met 50 ohm weerstandjes.

Plaats nu de ontvangstmixer, zoals voorgeschreven.
TEST:Wanneer je nu een antenne aan de ingang houdt, moet je al sterke
stations in de 40 meterband kunnen ontvangen. Is dat het geval OKE!
Bovengenoemd schema van de mixer heb ik gehaald uit een CQDL met het
onderwerp: „Groot signaalgedrag van mixers“.
Dit heb ik nagebouwd en ben zeer tevreden.
De dioden zijn van het type skotky. Van de VFO moet een signaal van 100 mW
komen, dat met een 3dB verzwakker op een aansluitimpedantie van 50 Ohm
gebracht wordt. (Impedantieaanpassing voor de drie poorten is zeer belangrijk
om een goede isolatie tussen de poorten te krijgen). Wanneer er te weinig
signaal op deze mixer staat, zullen de dioden slecht, of helemaal niet schakelen.
Dit resulteert in een slechte gevoeligheid en slechte balans tussen de poorten en
de mogelijkheid van AMdoorbraak (De ontvanger werkt dan als rechtuitontvanger).
Of de balans goed is, kun je met een scoop testen. Je meet op het
voedingspunt van het mengsignaal maximale spanning. Op de ingang moet dit
signaal nagenoeg niet aanwezig zijn. Ook niet op de uitgang van de mixer. Na de
mixer komt een diplexfilter dat de 10,7Mhz van de overige (ongewenste)
signalen uitfiltert en tevens de uitgang op 50 ohm houdt.
7. Maak nu de voorversterker met filters en regel deze in het midden van de
band af.
.

Trafo 1 en 2 zijn Tokotrafo´s voor de frequentie 10,700 Mhz.
(Ik gebruikte het type KAC 6400A)
L1 en L2 zijn gewikkeld op Amidon ringkerntjes (geel) op iedere ringkern 25 wdg
en 5 koppelwindingen.
De 3 X 220 ohm weerstanden parallel zijn genomen omdat 1 x 1/4 watt 75 Ohm
te heet zou worden. Of je moet er één hebben van 1 watt.
Ook de voorversterker is opgebouwd rond een 2N5109 (een UHF lijnversterker)
die zéér geschikt is om grote signalen te kunnen verwerken. Deze transistor, die
ik klasse A een grote ruststroom heeft (zonder veel ruis te veroorzaken) moet
wel voorzien worden van een klein koelsterretje.
Sluit dit frontend aan op de ingang van de mixer en regel de spoeltjes grof op het
gehoor af op maximale signaalsterkte (of ruis).
Is dit al gelukt OKE.
Je bent al een héél eind op weg om een zeer goede SSB ontvanger te bezitten!
N.B. In principe zou je op de 40 meterband ook zonder voorversterker kunnen
werken, maar ik vind zelf de signalen overdag wat zwak. Ik laat de
voorversterker er gewoon tussen. Er wordt dan 's avonds en ' s nachts wel veel
gevraagd van deze versterker en ook van de mixer. Daarom heb ik juist gekozen
voor een versterker en mixer, die een grootsignaal aan kunnen.
Goede filtering is noodzakelijke waardoor per filtereeinheid zo'n -6 dB verlies
optreedt. In totaal dus zo'n -12 dB voor deze schakeling. De versterker versterkt
10 X, dus maakt weer zo'n 10 dB goed.
8. De fijnafregeling die nu nog moet plaatsvinden, is een geduldig werkje. Heb je
genoeg meetapparatuur, geen probleem, zo gepiept. Maar zonder, of met weinig
hulpmiddelen, hier enige tips:
1. Regel het AGCsysteem zo af dat deze nog net niet werkt zonder antenne.
Voor SSB heb je een Fast atack/ slow delay regeling nodig (Hoe groter de C1
in het agc systeem is, des te langer zal de de afvaltijd duren. (slow delay).
2. Regel de zijband oscillatoren op beste verstaanbaarheid (voor 40 meter is dit
de LSB oscillator)
3. Regel de hele ontvanger op maximale ruis in het midden van de band af, met
een kleine antenne aan de ingang of een SSB tranceiver op TX zonder
microfoon op de 40 meterband
De filters van de preamplifier heb ik als volgt afgeregeld:
De eerste twee kringen op het midden van de band. (7.100 Mhz.)
De twee laatste kringen van de preamplifier:
De eerste op 7.050 Mhz en de tweede op 7.150 Mhz. Deze handelingen een
aantal keren herhalen, totdat geen verbeteringen meer optreden.
Opmerking: Denk ook aan de bandfilters in het VFO gedeelte dat die over de
hele band nagenoeg dezelfde signaalsterkte afgeeft. Ander zal dit leiden tot
minder ontvangst op bepaalde gedeelten van de band. Dit werkje is goed met
een scoop te doen. Of gewoon op de S-meter.

Je kunt nu zeggen dat je een 40 meter SSB receiver hebt gebouwd, die, qua
prestaties, weinig onder doet voor een gekocht exemplaar van vele honderden
Euro's.
Maar wat het belangrijkste is:
Je hebt er veel van geleerd en het geeft je enorm veel voldoening en natuurlijk
een trots gevoel dat je dit toch maar geflikt hebt!!!
Je zult ook beslist een dikke knuffel van je vrouw en/of vriendin krijgen. Niet zo
zeer omdat ze blij is dat je het voor elkaar hebt gekregen, maar dat je misschien
nu weer meer tijd voor haar hebt.
Na een tijdje met deze ontvanger geluisterd te hebben, wordt het nu tijd om het
zendgedeelte aan te pakken. Ook hier gaan we van laagfrequent naar
hoogfrequent. Dus van microfoon naar de eindtrap.
De modulator en de mengtrap:
Het schema van de modulator komt uit een artikel in "UKW-berichte" uit de jaren
70 en maakt deel uit van een 2 meter ssb tranceiver. Gezien de eenvoud van
deze schakeling, heb ik deze al enige keren nagebouwd, zonder problemen te
ondervinden.
De schakeling bestaat uit twee transistortrapjes LF om het microfoonsignaal te
versterken en de ringmodulator, waarop ook het signaal van de zijbandoscillator
wordt aangesloten. Aan de uitgang staat nu een DSB-signaal (dubbel zijband is
een AM signaal met onderdrukte draaggolf.) Dit signaal wordt door een RF
transistoren versterkt, waana het naar een eigen gemaakt X-talfilter gaat (zie de
informatie hierboven over deze filters.)

Op de foto kunt u mijn bouwwijze aan de hand van het schema goed volgen.
Korter kun je met de bedrading eigen niet zijn.
Natuurlijk had ik ook hier het x-talfilter helemaal in moeten blikken en de c´tjes
staan capacitief toch wel heel dicht naar elkaar zonder afscherming.
De mengtrap:
Omdat ik alleen te maken heb met 2 signalen, namelijk het VFO signaal en het
10,7 Mhz ssb signaal, heb ik gekozen voor een simpele mengtrap, bestaande uit
twee gewone uhf transistoren. Ook afkomstig van het schema van genoemde 2
meter SSB-tranceiver alleen iets gemodificeerd om de balans van deze
mengtrap beter in te kunnen stellen.
Het beste resultaat kun je behalen door twee transistoren uit te zoeken met
excact dezelfde karakteristiek, maar deze metingen zullen voor de meeste
amateurs wel niet te doen zijn. Netjes symetrisch opgebouwd, geeft deze
mengtrap goede resultaten.
De mengtrap met de 500 Ohm instelpotentiometer zo instellen dat er een
minimum aan 10.7 Mhz signaal op de uitgang staat, zonder dat de VFO is
aangesloten. Hetzelfde doe je met aangesloten VFOsignaal zonder de 10,7 Mhz
aan te sluiten. Bij goede balancering zullen beide producten goed onderdrukt
zijn. Besteedt je hier minder aandacht aan. Dat heb je toch kant dat strakt aan de
antenneuitgang van de zender 10,7 Mhz produkten alsmede het VFO signaal
uitgezonden worden.
Na deze klus weer filteren met een goed uitgangsfilter plaatsen, afgeregeld op
het midden van de 40 meterband (7,1 Mhz.)

3 de driver:
Het schema van deze driver heb ik gehaald uit het ARRL handboek 1982. Het
betreft hier een breedbandversterker (zonder ingangsfilter) van 3 - 30 Mhz. 10
mW in 1,2 watt uit. Er kan geexpirimeteerd worden met de verschillende
transistoren. De eerste kan een gewoon BC NPN type (met hoge steilheid) zijn.
De 2e is door mij een 2N4427 gebruikt (TO39) maar kan ook een 2N5109,
2N3866 of een 2N2219 zijn. Deze laatste is de goedkoopste.
Allemaal goedwerkende transistoren maar de output is verschilend.
Voor de laatste transitor heb ik een 2N1945 gebruikt. Voordeel is dat de emiter
aan de behuizing zit. Dus montage zonder isolatie op het chassis is mogelijk!
Deze torren zijn toch wel wat duur en ik vraag mij af of ze heden ten dage nog
verkrijgbaar zijn. Ik wou dat ik er nog wat in mijn laatje had liggen.
Het leuke is dan om zelf iets te zoeken wat aan je verwachtingen voldoet.
Meestal transistoren gesloopt uit oud 27 Mhz z.g. AM bakjes.
De transistor in de Voxline is een PNP type 2N4037. Als vervanger: een BC161
(60V 1A 1W)
Omdat de driver gebruikt wordt in mijn 40 meterband tranceiver, heb ik toch weer
voor een extra bandfilter gekozen. Omdat een eerder filter op 7,1 Mhz werd
afgeregeld, gaan we nu weer één trafootje op 7,05 Mhz en de ander op 7,15 Mhz
afregelen.

Tot slot nog een eindtrapje met een z.g. 1 Euro FET. De IRF520 (Of IRF510
Deze heeft iets minder vermogen maar levert ook met gemak de genoemde 20
Watt. Ik heb hem zelf in gebruik met de IRF 510. Er zijn ook ontwerpen met deze
fet waar meerdere parallel worden geschakeld. Voordeel van deze Fets, die
eigenlijk voor audiodoeleinden gebruikt worden, is dat zij zeer stabiel zijn, geen
vreemde oscillaties en bij opwarming verloopt de ruststroominstelling ook niet.
Dus er wordt ook geen temperatuurcorrectie toegepast.
Eenvoudig met het instelpotmetertje de ruststroom instellen en klaar is kees (of
Kees).
Dit is dan het einde van de beschrijving. Ik moet er nog even het volgende aan
toevoegen. Het is een project, dus er kunnen altijd verandering aangebracht
worden, maar alleen als dit ook echt verbeteringen zijn. Heeft iemand sugesties,
laat mij dit dan horen. Heeft iemand kritiek Bespaar me dat.
Ik heb veel te vaak in mijn leven moeten horen, van mensen die er „verstand“
van behoren te hebben, dat ik A-technisch ben en echt een beroep moet zoeken
in de administratieve sector
Op de radiomarkt in Bentheim (Dl) heb ik meer dan 30 jaren geleden eens
gestaan om wat van mijn spulletjes te verkopen. Een vader nam mijn 23cm
tranverter, die ik expirimenteel had opgezet in zijn hand. Het knutselwerk
bestuderende zei hij tegen zijn zoontje: „Kijk, zo hoort het niet! Dat ik knoeiwerk!“
Ik heb niet gereageerd, maar stond op het punt om te exploderen. Dit laatste heb
ik niet gedaan, omdat er ook alleraardigste zendamateurs rondliepen, die ik niet
besmeuren wilde.
Perslot gaat het hier om een gezamenlijke hobby en zoals ik heb geschreven, is
dit project eigenlijk niets nieuws, alleen is „bijna“ alles zelfgebouwd uit goedkope
materialen en als het dan ook nog werkt. Of alles wat ik beschreven heb, een te
technisch verhaal is geworden, dat hoop ik niet. Ik heb het zo beschreven dat ik
verwacht dat ook personen met weinig kennis van zaken dit verhaal begrijpen
kunnen.
Groeten en veel plezier Gejo: ´73 OE7LFJ