Ketenanalyse: meer dan levenscyclusanalyse alleen

etreft de financiële gevolgen van sojavervanging wordt berekend dat dit
afhankelijk van het gekozen scenario zou leiden tot een meerprijs van 0,48 tot
0,9 Eurocent per liter melk. Over de economische haalbaarheid hiervan wordt
geen uitspraak gedaan. Wel wordt gesteld dat een volledige overschakeling op
nationaal niveau tot tekorten aan veevoer zou kunnen leiden. De genoemde
bezwaren worden vooral afgezet tegen de voordelen van een ander
alternatief: vervanging van de conventionele soja door niet genetisch
gemodificeerde soja die voldoet aan de Baselcriteria (Proforest, 2004).
Een contrast met de studie van De Boer et al. (2006) wordt gevormd door het
document van Hillmann en Ramsay (2002). Terwijl de studie van De Boer et al.
het vervangen van genetisch gemodificeerde gewassen als één van de
belangrijkste uitgangspunten hanteert voor het terugdringen van problemen,
zien Hillmann en Ramsay genetische manipulatie juist als een belangrijke kans
om allerlei bestaande problemen (waaronder ook milieuproblemen) op te
lossen. Deze auteurs concentreren zich op het uitbuiten van teelttechnische
mogelijkheden en propageren onderzoek op dat gebied en een goed doordacht
gebruik van actuele technische mogelijkheden. Hun benadering strekt zich uit
van een pleidooi voor de opname van peulvruchten in Europese gewasrotatiesystemen
via het propageren van onderzoek naar teelttechnische
mogelijkheden zoal genetische modificatie tot het voorstel om de publieke
sector het voortouw te laten nemen bij het introduceren van geavanceerde
biotechnologische technieken om daarmee de druk die actiegroepen
uitoefenen op de industrie te omzeilen.
De studie van Nemecek et al. (2008) is geheel gewijd aan het opnemen van
peulvruchten in Europese gewasrotatiesystemen. Conventionele
gewasrotatiesystemen zijn vergeleken met gewasrotatiesystemen waarin
peulvruchten waren opgenomen. De vergelijking is gemaakt door middel van
LCA voor vier verschillende Europese landen met verschillende
gewasrotatiesystemen. In drie gevallen namen de peulvruchten in het
betreffende jaar de plaats in van een ander gewas; in het vierde geval werd
het gewasrotatiesysteem met een jaar verlengd. De gewassen die door
peulvruchten werden vervangen waren wintertarwe, maïs en zonnebloem.
Peulvruchten hebben de eigenschap dat ze stikstof uit de lucht kunnen binden,
en in de bodem kunnen vastleggen. Dit betekent niet alleen dat peulvruchten
zelf geen stikstofmest nodig hebben, maar ook dat vervolggewassen in het
gewasrotatiesysteem met minder stikstofmest toe kunnen, omdat een deel van
de vastgelegde stikstof in de bodem achterblijft.
Over het gehele systeem bekeken bleek het introduceren van peulvruchten in
het gewasrotatatiesystem in drie van de vier landen gunstig te zijn voor het
milieu:
minder gebruik van stikstofkunstmest: geen stikstofkunstmest voor de
peulvruchten en minder stikstofkunstmest voor het daarop volgende
gewas, t.g.v. stikstofbinding door de peulvruchten;
minder gebruik van bestrijdingsmiddelen wanneer door de introductie van
peulvruchten de diversificatie van de gewasrotatie werd vergroot;
minder grondbewerking noodzakelijk, waardoor energie (diesel) bespaard
kan worden.
In het vierde land (Spanje) was er nauwelijks verschil tussen de milieueffecten
van de beide typen gewasrotatiesystemen.
Een nadeel voor het milieu van de introductie van peulvruchten in
gewasrotatiesystemen is dat de vastlegging van stikstof door peulvruchten kan
leiden tot een verhoogde uitspoeling van stikstof in de tijd dat het land braak
32 November 2010 2.214.1 – Ketenanalyse: meer dan levenscyclusanalyse alleen