Ketenanalyse: meer dan levenscyclusanalyse alleen

2.2 Criteria voor ‘verantwoorde sojateelt’
De sojateelt in Zuid-Amerika gaat gepaard met ernstige duurzaamheidsproblemen.
In de inleiding zijn deze problemen al kort besproken. Om de
problemen te bestrijden zijn gedurende de afgelopen jaren criteria opgesteld
waar ‘verantwoorde sojateelt’ zou moeten voldoen. Momenteel zijn er twee
alternatieve lijsten met criteria beschikbaar: de zogenaamde Baselcriteria
(Proforest, 2004) en de criteria van de Round Table on Responsible Soy (RTRS,
2010). De Baselcriteria zijn opgesteld door de Zwitserse supermarktketen
COOP in samenwerking met WWF Switzerland. De RTRS is een internationaal
initiatief van de sojaverwerkende industrie, maatschappelijke organisaties en
boeren.
Eén van de doelstellingen van de Baselcriteria is ‘input te leveren voor de
ontwikkeling van internationaal toepasbare en geaccepteerde criteria voor
duurzame sojaproductie door een proces waarin verschillende belanghebbenden
zijn betrokken, geleverd door een internationale ronde tafel over
duurzame soja’. Wat dat betreft kunnen de RTRS-criteria worden beschouwd
als een logisch vervolg op de Baselcriteria.
De RTRS heeft de problemen als volgt samengevat:
Sojaproductie en –consumptie groeien met ongekende snelheid. Ze vereisen
meer land, water, bestrijdingsmiddelen en brandstof dan ooit. Deze expansie
brengt problemen met zich mee op sociaal, economisch en milieugebied – van
conflicten over landrechten tot vervuiling en van bodemerosie tot werkgerelateerde
kwesties. Bossen en savannes maken plaats voor monocultures,
waarbij de lokale biodiversiteit grotendeels vernietigd wordt. Er wordt op
grote schaal gebruik gemaakt van kunstmest en bestrijdingsmiddelen, die een
bedreiging vormen voor grond- en oppervlaktewater. Bovendien genereert de
productie van soja vanwege de hoge mechanisatiegraad erg weinig banen per
oppervlakte-eenheid.
(Uit Bindraban (2009). 1
De duurzaamheidsproblemen van de sojateelt in Zuid-Amerika worden dus
door de RTRS erkend. Tegelijkertijd zijn in de RTRS ook sojabedrijven
vertegenwoordigd die op het gebied van sojateelt grote economische belangen
hebben. Het is in dit spanningsveld tussen economische belangen en
duurzaamheid dat de RTRS moet opereren. De criteria voor ‘verantwoorde’
soja van de RTRS bevinden zich eveneens in dit spanningsveld – veel meer dan
de Baselcriteria. Het creëren van een draagvlak bij de sojaproducenten kan
daarmee soms op gespannen voet komen te staan met het creëren van een
maatschappelijk draagvlak.
1
Vertaling: AS.
12 November 2010 2.214.1 – Ketenanalyse: meer dan levenscyclusanalyse alleen