Servicedocument Profiel Werkbegeleider in het ... - MBO Raad

Servicedocument 

Profiel 

Werkbegeleider in het leerbedrijf 

Maart 2011

Colofon 

Profiel van de werkbegeleider in de BPV 

Betrokkenen bij dit document 

MBO Raad 

Nicoline Adèr - Werkgroepleider Examenprofielen BTG GWS 

Adviserende werkbijeenkomsten (11 januari; 15 februari 2011) 

- Leden Calibris platforms kwalificatiestructuur: 

• Verpleging & Verzorging 

• Assisterenden Gezondheidszorg 

• Sociaal Agogisch Werk 

• Onderwijsassistent 

• Sport & Bewegen 

- Leden Paritaire Commissie Calibris (maart 2011) 

Calibris: ontwikkelgroep 

Frans Sijben 

Peta van den Berg (competentieprofiel werkbegeleider) 

Rutger van der Kaaij 

Sandra de Groot 

Maart 2011 

Profiel werkbegeleider 1 

Calibris - MBO Raad - Maart 2011

Inhoudsopgave 

1. Aanleiding 

2. Op naar een sectoraal profiel Werkbegeleider 

3. Status en plek van dit sectoraal rolprofiel 

4. Professionele grondhouding en kennis & vaardigheden van de werkbegeleider 

4.1 Grondhouding 

4.2 Algemene kennis en vaardigheden 

5. De activiteiten van de werkbegeleider met bijhorende vereisten. 

6. Competentiematrix Werkbegeleider 



1. Aanleiding 

Met de invoering van competentiegericht opleiden heeft het leren in de praktijk (lees: de 

beroepscontext) meer aandacht gekregen dan voorheen. In die beroepscontext dient de mbodeelnemer 

te laten zien dat hij adequaat kan handelen. Adequaat: volgens de normen en 

verwachtingen van de branche én minimaal volgens het kwalificatiedossier. Uiteindelijk zal de 

deelnemer in de beroepscontext moeten aantonen – tijdens het examen – dat zijn beroepsmatig 

handelen voldoet aan het niveau van een beginnend beroepsbeoefenaar. 

Dit leren in de beroepscontext vindt overwegend plaats tijdens de BPV (periode van 

beroepspraktijkvorming). In uitzonderlijke gevallen zijn alleen simulatiesituaties in de 

onderwijsinstelling een uitkomst. Dit adequaat beroepsmatig handelen komt niet vanzelf: een 

deelnemer moet daarin groeien onder begeleiding van een volleerde beroepskracht. Deze 

begeleider oefent zelf dit beroep van de deelnemer ook uit en vormt voor hem de vakmatige 

spiegel. Hij kijkt over de schouder mee hoe het leren op de werkvloer vordert en biedt op maat 

(lees: op verzoek van de deelnemer) ondersteuning aan. Uiteindelijk leidt hij de deelnemer met 

zijn ondersteuning toe naar de beheersing van beroepshandelingen op het gewenste eindniveau. 

Om deelnemers in de BPV adequaat te kunnen ondersteunen, hebben leerbedrijven (de 

organisaties die erkend zijn als BPV-bedrijf) de praktijkbegeleiding ingericht. Binnen de 

praktijkbegeleiding kunnen twee rollen (takenpakketten) onderscheiden worden: 

1. de rol met taken op het niveau van de praktijkopleider: organisatie van individuele 

leertrajecten, contactpersoon met de onderwijsinstelling (BPV-begeleider of BPVcoördinator 

in het Onderwijs) en aansturen en coachen van werkbegeleiders; 

2. de rol met taken op het niveau van de werkbegeleider: de directe begeleider van een 

deelnemer op de werkvloer. Hij oefent zelf het aankomend beroep van de deelnemer uit 

en vormt voor hem de vakmatige spiegel. 

Het takenpakket van de praktijkopleider is vastgelegd in het kwalificatiedossier Praktijkopleider. 

Daarmee bestaat binnen de sectoren van de gezondheidszorg, welzijn en sport overeenstemming 

en standaardisering over deze rol. 

Voor het takenpakket van de werkbegeleider is er echter nog geen sectorale en landelijke 

afstemming en standaardisering. Vandaar dit profiel: een aanzet tot standaardisering van de 

taken van de directe begeleider op de werkvloer. 

Definitie: Werkbegeleider in de BPV 

Een werkbegeleider is de directe begeleider van een mbo-deelnemer in de BPV. Hij oefent zelf het 

toekomstige beroep uit van de deelnemer en vormt voor hem de vakmatige spiegel. De werkbegeleider 

werkt in een leerbedrijf dat erkend is als BPV-plaats voor die bepaalde kwalificatie. Hij beschikt voor zijn 

rol over een minimum aan begeleidervaardigheden. Hij ondersteunt, instrueert en coacht de deelnemer 

op de werkvloer en leidt hem zo toe naar een beheersing van de noodzakelijke beroepshandelingen op 

het gewenste eindniveau. 

Positie van de werkbegeleider in de BPV 

Posi 

De rol (takenpakket) van werkbegeleider kan in de realiteit op verschillende manieren in leerbedrijven 

“ondergebracht” zijn. 

De werkbegeleider in de meest zuivere vorm is een medewerker als directe begeleider van de 

deelnemer op de werkvloer; werkt met hem samen en kijkt over de schouder mee hoe de deelnemer 

vordert. Deze werkbegeleiders worden aangestuurd door een coördinerende opleidingsfunctionaris met 

de rol en takenpakket op het niveau van de praktijkopleider. 

Daarnaast bestaan diverse mengvormen waarin een begeleider de rol uitvoert van zowel 

werkbegeleider als van praktijkopleider: daarbij kan het aandeel praktijkopleider variëren van beperkt tot 

uitgebreid. 



2. Op naar een sectoraal profiel voor de werkbegeleider 

Met als doel afstemming en standaardisering van de rol van werkbegeleider is dit sectoraal 

profiel “werkbegeleider” ontwikkeld. Dit profiel beschrijft het takenpakket “werkbegeleider” in zijn 

meest zuivere vorm van directe begeleider op de werkvloer. Daarnaast bestaat in een leerbedrijf 

de mogelijkheid van de rol (en takenpakket) van praktijkopleider. 

Het hier voorliggende sectoraal profiel is ontleend aan twee documenten: 

a. het competentieprofiel werkbegeleider (door Calibris in 2007 ontwikkeld ter ondersteuning 

van het erkennen van leerbedrijven behorende bij de erkenningsregeling van 2007). Op basis 

van dit competentieprofiel heeft Calibris ook zijn basistraining voor werkbegeleiders ingericht. 

b. het kwalificatiedossier praktijkopleider (2011-2012). Hiermee is het bestaande 

competentieprofiel werkbegeleider verrijkt met enkele elementen. 

Grondslag van het profiel werkbegeleider 

Op basis van bovengenoemde basisdocumenten bestaat de rol van werkbegeleider uit negen 

activiteiten (Lees: werkprocessen in termen van een kwalificatiedossier). 

Voorafgaand aan de nadere uitwerking van deze negen activiteiten van de werkbegeleider krijgt u 

eerst een beschrijving van de professionele beroepshouding en van de algemene kennis die 

wenselijk geacht wordt voor een werkbegeleider in de BPV. 



3. De status en plek van dit sectoraal rolprofiel 

Status 

Deze profielbeschrijving heeft de status van servicedocument. Het is richtinggevend 

(adviserend) ten aanzien van de mogelijke invulling van de rol. Het geeft de maximaal 

gewenste invulling van de rol weer. 

Dit profiel vormt een aanhangsel bij de compacte beschrijving van de rollen rondom de 

deelnemer in de BPV, vastgesteld in maart 2011 als sectoraal uitgangspunt voor de 

sectoren gezondheidszorg; welzijn en sport. 

Plek van de rol werkbegeleider binnen de rollen BPV (volgens compacte rolbeschrijving) 

Rollen rondom de deelnemer in 

de BPV 

1. BPV-Coördinator 

Onderwijs 

Organisatie, 

coördinatie en 

beleid in de 

onderwijsinstelling 

Deel 

nemer 

2. Praktijkopleider: 

Organisatie, 

coördinatie en beleid 

vanuit leerbedrijf 

3.BPV-begeleider in de 

onderwijsinstelling 

4. Kwalificerend 

beoordelaar BPV 

5. Werkbegeleider 

leerbedrijf 

Legenda: 

Lichtgeel: rollen vanuit onderwijsinstelling 

Lichtgroen: rollen vanuit het leerbedrijf 

Lichtblauw: rollen zowel vanuit leerbedrijf als onderwijsinstelling 



4. Professionele grondhouding en kennis & vaardigheden van de 

Werkbegeleider 

4.1 Grondhouding 

Een werkbegeleider werkt met deelnemers direct op de werkvloer tijdens hun BPV. Hij is hierbij 

een belangrijke factor voor het succesvol afronden van de BPV in dat leerbedrijf. Voor het 

uitoefenen van die rol dient een werkbegeleider over een professionele grondhouding te 

beschikken: 

Professionele grondhouding van de werkbegeleider 

• Betrokken 

• Empathisch 

• Assertief 

• Representatief 

• Integer 

• Veelzijdig 

• Leergierig 

• het bewaken van grenzen 

• Objectief 

Hij is betrokken omdat hij verantwoordelijk 

is voor het functioneren van de deelnemer 

Hij is empathisch omdat hij zich kan inleven 

in de deelnemer en daarmee zijn 

begeleiding afstemt. 

Hij is assertief zodat hij de deelnemer kan 

sturen en kan overtuigen van de juiste 

handelingen. 

Hij is representatief omdat hij een 

voorbeeldfunctie bekleedt namens het 

leerbedrijf. 

Hij is integer omdat hij vertrouwelijk omgaat 

met de (persoonlijke) gegevens van de 

deelnemer en handelt conform de 

beroepscode. 

Hij is veelzijdig omdat hij verschillende 

soorten taken uitvoert. Het is daarom 

belangrijk dat hij goed overzicht kan 

houden. 

Hij is gericht op de ontwikkeling van 

deelnemers en zichzelf. Dit vraagt van hem 

een leergierige en open houding waarbij 

ook geduld en doorzettingsvermogen nodig 

zijn. 

Hij bewaakt zijn eigen grenzen en die van 

de deelnemer zodat hij zowel zichzelf als 

de deelnemer niet over- of ondervraagt. 

Hij is objectief zodat de deelnemer een 

eerlijke beoordeling krijgt op zijn 

uitgevoerde taken. 



4.2 Kennis & vaardigheden van de werkbegeleider in de BPV 

De werkbegeleider dient naast een professionele grondhouding voor zijn rol te beschikken over 

bepaalde kennis en vaardigheden. Deze staan hieronder vermeld: 

Kennis van: 

- doelgroepen met betrekking tot de beroepscontext; 

- de sociale kaart; 

- procedures rondom het opleidingsproces; 

- BPV-beleid; 

- visie op opleiden, begeleiden en beoordelen 

- (ontwikkelingen) in eigen beroep 

- toetsen observatietechnieken 

- begeleidingsmethodieken 

- leerklimaat en leerstijlen 

Vaardigheden: 

- presenteren 

- advies, Instructie en voorlichting geven 

- beoordelen 

- begeleiden 

- observeren 

- coachen 

- feedback geven 

- didactisch handelen 

- evalueren 

- omgaan met conflicten 



5. De activiteiten van de werkbegeleider met bijhorende vereisten 

In dit sectoraal profiel kent de rol van werkbegeleider negen activiteiten: 

• Introduceert de deelnemer op zijn werkplek 

• Helpt de deelnemer bij het opstellen van een plan voor de duur van zijn stage 

• Draagt vakkennis en vaardigheden over aan de deelnemer 

• Draagt bij aan een passend leerklimaat voor de deelnemer 

• Geeft de deelnemer inzicht in hoeverre hij de gewenste competenties beheerst 

• Zet de deelnemer aan tot zelfontplooiing 

• Optimaliseert de randvoorwaarden waarbinnen de deelnemer leert 

• Verbetert de eigen begeleidingscompetenties 

• Helpt mee aan het verbeteren van de kwaliteit van de werkbegeleiding 

In de volgende paragrafen vindt u de uitwerking van de negen activiteiten van de werkbegeleider 

naar de daarbij benodigde competenties. Het laatste hoofdstuk geeft een overzicht van de 

werkprocessen en bijbehorende competenties in de vorm van een matrix. 



5.1 Introduceert de deelnemer op de werkplek 

Dit houdt in: 

• Ontvangt deelnemers; 

• Geeft relevante informatie over de organisatie en de werkeenheid en de werkzaamheden; 

• Biedt schriftelijke informatie over werknemersregelingen en procedures (bijvoorbeeld de 

ziekherstelmelding); 

• Introduceert de deelnemer bij medewerkers van de afdeling waarmee ze direct of indirect 

te maken heeft. 

Daarvoor is de werkbegeleider competent in: 

Samenwerken en overleggen (E): Proactief informeren 

• Zorgt er uit zichzelf voor dat de deelnemer goed geïnformeerd is; 

• Wijst de deelnemer actief op informatie die voor hen handig zou kunnen zijn; 

• Maakt melding van belangrijke zaken; 

• Stemt informatie af op de beleving en verwachtingen van de deelnemer; 

• Informeert de deelnemer over de doelen en prioriteiten op de werkplek. 

Presenteren (I): Duidelijk uitleggen en toelichten, betrouwbaarheid en deskundigheid 

uitstralen 

• Legt zaken duidelijk uit; 

• Weet zaken begrijpelijk en correct toe te lichten; 

• Gebruikt in het contact met de deelnemer heldere taal; 

• Maakt in het contact een geloofwaardige indruk op de deelnemer; 

• Stemt taal en benaderingswijze op de deelnemer af; 

• Checkt regelmatig of de aansluiting er nog is; 

• Weet zaken op een enthousiaste en inspirerende wijze te brengen; 

• Geeft de deelnemer de nodige aandacht; 

• Geeft een duidelijke presentatie over leerbedrijf, zodat de deelnemer een goede indruk 

krijgt van het leerbedrijf en van BPV; 

Formuleren en rapporteren (J): Vlot en bondig communiceren, communicatie op de 

ontvangers richten 

• Gebruikt de juiste woorden en uitdrukkingen; 

• Richt zich op de vraag en informatiebehoefte van de deelnemer; 

• Stemt formuleringen af op het niveau van de deelnemer. 



5.2 Helpt de deelnemer bij het open bijstellen van zijn leerplan voor de 

duur van de stage 


• Informeert de deelnemer over de vereiste competenties die de werkplek stelt; 

• Bevraagt de deelnemer op de competenties waarin deze zich op de werkplek wil 

bekwamen; 

• Vraagt naar een overzicht van de competenties waarin de deelnemer zich al heeft 

bekwaamd; 

• Vraagt naar de begeleiding die de deelnemer van anderen krijgt in het leerproces (dus 

ook naar de begeleiding vanuit de onderwijsinstelling); 

• Helpt de deelnemer om haalbare en toetsbare opdrachten te formuleren die leiden naar 

verwerven van de gekozen competenties; 

• Formuleert samen met de deelnemer welk concreet gedrag de deelnemer moet vertonen 

om competent bevonden te worden; 

• Doet voorstellen ter verbetering van het leerproces; 

• Zorgt voor differentiatie in leersituaties binnen de eigen afdeling/werkeenheid. 


Overtuigen en beïnvloeden (H): Gesprek richting geven 

• Oefent actief invloed uit op het verloop van het gesprek; 

• Zorgt dat het gesprek leidt tot duidelijke afspraken; 

• Komt met voorstellen ter verbetering van het leerproces; 

• Zoekt naar een win-win situatie. 

Presenteren (I): Op de toehoorder(s) / toeschouwer(s) richten 

• Maakt in het contact een geloofwaardige indruk op de deelnemer; 

• Stemt benaderingswijze op de deelnemer af; 

• Checkt regelmatig of de aansluiting er nog is; 

• Weet zaken op een enthousiaste en inspirerende wijze te brengen. 

Formuleren en rapporteren (J): Correct formuleren, communicatie op de ontvanger(s) 

richten 

• Gebruikt de juiste woorden en uitdrukkingen zodat misverstanden voorkomen worden; 

• Stemt formulering en taalgebruik af op het niveau van de deelnemer. 

Analyseren (M): Gegevens controleren en aannames toetsen 

• Toetst de gegevens die de deelnemer geeft op juistheid en volledigheid. 

Plannen en organiseren (Q): Doelen en prioriteiten stellen, activiteiten plannen 

• Formuleert haalbare doelen; 

• Bepaalt prioriteiten in het bereiken van de doelen; 

• Plant en regelt activiteiten; 

• Zorgt dat activiteiten goed op elkaar afgestemd zijn; 

• Schat de benodigde tijd voor activiteiten realistisch in; 

• Maakt duidelijke afspraken over de resultaten die de deelnemer binnen een bepaalde 

tijd moet behalen. 

Op behoeften en verwachtingen van de klant richten (R): Aansluiten bij behoeften en 

verwachtingen, behoeften en verwachtingen achterhalen 

• Neemt de tijd om de verwachtingen en wensen van de deelnemer vast te stellen ten 

aanzien van leren in de praktijk; 

• Bekijkt de wensen en verwachtingen in relatie tot de mogelijkheden op de werkplek; 

• Richt zich er op om zo veel mogelijk aan de verwachtingen en wensen van de 

deelnemer te voldoen zodat de leervragen beantwoord kunnen worden. 



5.3 Draagt vakkennis en vaardigheden over. 


• Demonstreert of instrueert afhankelijk van de leerstijl van de deelnemer; 

• Maakt werkafspraken; 

• Bevordert de voortgang van het werk door voorzorgsmaatregelen te treffen of tijdig in te 

grijpen bij mogelijke verstoringen. 


Aansturen (B): Taken delegeren, instructies en aanwijzingen geven 

• Wijst taken toe aan de deelnemer; 

• Houdt bij het toewijzen van taken rekening met de capaciteiten en leerdoelen van de 

deelnemer; 

• Geeft de deelnemer helder en duidelijk aan hoe een bepaalde taak moet worden 

uitgevoerd; 

• Houdt in de gaten of de deelnemer functioneert volgens de gemaakte afspraken, 

kwaliteitsnormen en richtlijnen; 

• Corrigeert de deelnemer indien nodig. 



5.4 Draagt bij aan een passend leerklimaat voor de deelnemer in de BPV 

Dit houdt in dat de werkbegeleider: 

• Ondersteuning biedt bij het structureren van het leerproces van de deelnemer; 

• Geregeld feedback geeft op de uitgevoerde werkzaamheden; 

• Oplossingsgericht reageert in nieuwe of onbekende situaties; 

• Het vertrouwen van de deelnemer ten aanzien van de werkplek bevordert; 

• Aandacht geeft aan emoties die bij de deelnemer leven; 

• De deelnemer de mogelijkheid biedt om invloed uit te oefenen op de structurering en 

inhoud van zijn leerproces. 


Samenwerken en overleggen (E): Anderen raadplegen en betrekken, bevorderen van de 

teamgeest 

• Raadpleegt anderen tijdig en roept zo nodig hulp in; 

• Overlegt over de begeleiding en het leerproces van de deelnemer geregeld met de 

andere betrokkenen; 

• Zorgt er uit zichzelf voor dat anderen goed geïnformeerd zijn over het leerproces van 

de deelnemer; 

• Respecteert vertrouwelijkheid en gaat discreet met gevoelige zaken om; 

• Behandelt anderen rechtvaardig en handelt onbevooroordeeld; 

• Wijst andere betrokkenen bij het opleidingsproces op informatie die voor hen handig 

zou kunnen zijn; 

• Benoemt problemen en maakt zaken bespreekbaar; 

• Onderneemt tijdig acties om ergernis of frustratie bij deelnemer en andere betrokkenen 

bij het opleidingsproces van de deelnemer te verminderen; 

• Stelt zich op als bemiddelaar bij problemen, onenigheid en conflicten; 

• Moedigt anderen aan om elkaar te zien als een team; 

• Stelt zaken aan de orde die het functioneren en de harmonie van het team verstoren; 

• Complimenteert de bijdragen van anderen. 

Overtuigen en beïnvloeden (H): Onderhandelen, overeenstemming nastreven 

• Weet de belangen van zichzelf en de deelnemer goed te behartigen; 

• Neemt bezwaren van anderen serieus en zoekt daarvoor een oplossing. 

Op de behoeften en verwachtingen van de klant richten (R): Klanttevredenheid in de gaten 

houden 

• Checkt regelmatig of de deelnemer tevreden is; 

• Neemt opmerkingen en klachten van de deelnemer t.a.v. het opleidingsproces serieus 

en onderneemt zo nodig acties. 



5.5 Geeft inzicht in hoeverre de deelnemer de gewenste competenties 

beheerst 


• Verzamelt zo objectief mogelijke informatie over het functioneren van de deelnemer; 

• Combineert informatie over het functioneren van de deelnemer uit verschillende bronnen; 

• Houdt de voortgang/wijzigingen in het functioneren van de deelnemer bij; 

• Stelt de kwaliteit van de werkzaamheden vast die de deelnemer uitgevoerd heeft; 

• Toetst of de resultaten aansluiten bij het opgestelde plan door middel van 

ontwikkelingsgericht beoordelen; 

• Toetst in hoeverre de deelnemer het concrete gedrag vertoont heeft dat in zijn plan staat 

beschreven door middel van ontwikkelingsgericht beoordelen; 

• Toetst of de resultaten overeenkomen met de uitgezette tijdslijn; 

• Stelt vast in hoeverre de deelnemer zich de geplande competenties heeft eigen gemaakt; 

• Signaleert na analyse van de gegevens knelpunten en mogelijkheden voor het 

leerproces; 

• Brengt de consequenties onder woorden van de bereikte resultaten voor het leerproces 

van de deelnemer; 

• Beschrijft de bereikte situatie zodat de deelnemer hierop zijn vervolg plan kan baseren. 


Samenwerken en overleggen (E): Afstemmen 

• bespreekt op duidelijke en directe wijze het verloop en resultaten van de 

ontwikkelingsgerichte beoordelingen van de deelnemer met de praktijkopleider, zodat 

beide partijen beschikken over de feitelijke informatie rondom het leerproces en de 

leerprestaties van de deelnemer. 

Overtuigen en beïnvloeden (H): Gesprekken richting geven, overeenstemming nastreven 

• Zorgt dat het gesprek leidt tot duidelijke conclusies en afspraken; 

• Zorgt voor een onderbouwing van zijn mening met steekhoudende argumenten, 

concrete feiten en illustratieve voorbeelden; 

• Zorgt ervoor dat het duidelijk is waar alle partijen akkoord mee gaan. 

Presenteren (I): Betrouwbaarheid en deskundigheid uitstralen, duidelijk uitleggen en 

toelichten 

• Legt zaken duidelijk uit; 

• Gebruikt heldere taal; 

• Controleert of de boodschap goed is overgekomen; 

• Wekt vertrouwen bij de deelnemer op basis van deskundigheid. 

Formuleren en rapporteren (J): Nauwkeurig en volledig rapporteren, communicatie op de 

ontvanger(s) richten 

• Gebruikt de juiste woorden en uitdrukkingen; 

• Zorgt voor volledige en nauwkeurige rapportages en verslagen; 

• Stemt formulering af op het niveau van de deelnemer. 

Analyseren (M): Gegevens controleren en aannames toetsen, conclusie trekken 

• Toetst de gegevens van andere betrokkenen bij het opleidingsproces op juistheid en 

betrouwbaarheid; 

• Stelt kritische vragen ten aanzien van de verkregen gegevens; 

• Vraagt om een onderbouwing; 

• Scheidt hoofd- van bijzaken; 

• Maakt logische gevolgtrekkingen uit de verkregen gegevens. 

Instructies en procedures opvolgen (T): Werken conform voorgeschreven procedures 

• Houdt zich bij het verzamelen en registreren van de beoordelingsgegevens aan de 

geldende afspraken en procedures, zodat op basis van de gegevens een 

waardeoordeel aan de prestaties kan worden toegekend. 



5.6 Zet de deelnemer aan tot zelfontplooiing 


• Inspireert de deelnemer; 

• Koppelt de leerdoelen van de deelnemer aan de werksituatie; 

• Organiseert opleidingsactiviteiten die afgestemd zijn op het leerproces van de deelnemer; 

• Stemt de begeleidingsmethodiek en stijl af op de leerstijl en de mate van zelfsturing van 

de deelnemer; 

• Geeft feedback op de uitvoering van handelingen; 

• Nodigt de deelnemer uit tot reflectie. 


Aansturen (B): Taken delegeren, anderen bevoegdheden en verantwoordelijkheden geven 

• Geeft de deelnemer verantwoordelijkheid voor de uitvoering van taken die hij al 

beheerst; 

• Biedt de deelnemer de bevoegdheden om die taken goed en volgens planning uit te 

voeren. 

Begeleiden (C): Coachen, anderen ontwikkelen 

• Geeft de deelnemer heldere, eerlijke en constructieve feedback over het functioneren 

en de prestaties; 

• Stimuleert de deelnemer om kritisch naar zichzelf te kijken; 

• Daagt de deelnemer uit om moeilijkheden te overwinnen; 

• Herkent wanneer de deelnemer het moeilijk heeft en biedt de nodige ondersteuning; 

• Stimuleert de deelnemer om over zijn klachten en problemen ten aanzien van zijn 

opleidingsproces te praten; 

• Toont betrokkenheid bij de problemen van de deelnemer ten aanzien van het 

opleidingsproces; 

• Neemt de tijd om naar de deelnemer te luisteren en na te denken over wat hij te 

zeggen heeft; 

• Laat zien naar de ander te luisteren door te vragen op wat de deelnemer vertelt; 

• Zet de deelnemer aan om zelf met mogelijke oplossingen en alternatieven te komen; 

• Geeft duidelijk de voor- en nadelen aan van de voorgestelde oplossing; 

• Motiveert de deelnemer om doelen te bereiken en uitdagingen aan te gaan; 

• Verandert aanpak wanneer de situatie van de deelnemer daarom vraagt; 

• Staat open voor nieuwe ideeën van de deelnemer over begeleiding en/of uitvoering van 

werkzaamheden; 

• Herkent en erkent ontwikkelingsmogelijkheden bij de deelnemer; 

• Schept kansen en mogelijkheden voor de deelnemer om zich te ontwikkelen; 

• Creëert een werkomgeving die de deelnemer stimuleert zich te ontwikkelen; 

• Stimuleert de deelnemer de grenzen van zijn mogelijkheden te verkennen. 



5.7 Optimaliseert de randvoorwaarden waarbinnen de deelnemer leert 


• Is alert op beschikbare tijd, middelen, ruimte en financiën; 

• Informeert betrokkenen bij het opleidingsproces; 

• Regelt dat de deelnemer bij iemand terecht kan in afwezigheid van de 

praktijk/werkbegeleider; 

• Maakt een planning van begeleidings- en beoordelingsgesprekken; 

• Spreekt af voor welke zaken de deelnemer bij wie kan aankloppen en laat de deelnemer 

de afspraken vastleggen. 


Leren (P): Leren van feedback en fouten, zichzelf verder willen ontwikkelen 

• Toont interesse in nieuwe ontwikkelingen op het eigen vakgebied; 

• Onderneemt stappen om vakkennis en vaardigheden steeds goed bij te houden en te 

ontwikkelen; 

• Zorgt goed op de hoogte te blijven van nieuwe ontwikkelingen ten aanzien van 

opleiding en begeleiding; 

• Ziet fouten als een kans om te leren en te verbeteren; 

• Ziet kritiek als een suggestie voor ontwikkeling en niet als persoonlijke aanval; 

• Gaat op zoek naar feedback op zijn functioneren als werkbegeleider; 

• Gebruikt feedback om de eigen effectiviteit te vergroten; 

• Wil feedback op de eigen prestaties om daarmee de eigen ontwikkeling vorm en inhoud 

te geven. 

Plannen en Organiseren (Q): Mensen en middelen organiseren, voortgang bewaken 

• Stelt de middelen en mensen vast die nodig zijn voor de deelnemer en zorgt voor het 

regelen hiervan; 

• Bewaakt activiteiten en voortgang ten aanzien van het leerproces van de deelnemer; 

• Plant beoordelings- en begeleidingsgesprekken om voortgang van leeractiviteiten te 

bewaken. 

Kwaliteit leveren (S): Kwaliteitsniveau halen, systematisch werken 

• Weet vragen ten aanzien van het eigen vakspecialisme adequaat te beantwoorden; 

• Houdt zich aan voorgeschreven procedures t.a.v. opleidingstaken; 

• Toont zich vakbekwaam door de cliënten op een juiste en zorgvuldige wijze te 

benaderen en de handelingen goed uit te voeren; 

• Bewaakt de kwaliteit en productiviteit van de deelnemer en zichzelf aan de hand van de 

gestelde eisen; 

• Signaleert en rapporteert wanneer deze niet gehaald worden; 

• Pakt de begeleiding op een ordelijke en systematische manier aan. 



5.8 Werkt aan de eigen begeleidingsvaardigheden 


• Houdt zich op de hoogte van nieuwe inzichten over begeleiden, opleiden en 

(ontwikkelingsgericht) beoordelen; 

• Vraagt om feedback over haar functioneren als werkbegeleider en geeft andere 

werkbegeleiders feedback; 

• Verdiept haar kennis over werkbegeleiding en de rol van werkbegeleiders door mee te doen 

aan inhoudelijke discussies hierover en via scholing; 

• Legt deelnemers en collega’s de visie uit van het leerbedrijf op opleiden / begeleiden in de 

praktijk. 


Vakdeskundigheid toepassen (K): Expertise delen 

• Draagt de eigen kennis en expertise op begrijpelijke wijze over aan collega's en andere 

deskundigen; 

• Geeft en ontvangt daarbij feedback; 

• Neemt deel aan inhoudelijke discussies en scholing (met het oog op persoonlijke 

ontwikkeling; verdere professionalisering van de rol van werkbegeleider). 



5.9 Helpt mee aan het verbeteren van de werkbegeleiding in de BPV 


• Werkt mee aan het verbeteren van de kwaliteit van de werkbegeleiding door bijvoorbeeld 

mee te doen in ontwikkel- of intervisiegroepen of door te helpen in verbetertrajecten 

rondom de praktijk- en werkbegeleiding; 

• Werkt met instrumenten in het kader van kwaliteitszorgsystemen; 

• Ziet toe op naleving van protocollen en richtlijnen m.b.t. beoordelen. 


Instructies en procedures opvolgen (T): werken conform procedures 

• Levert effectief een bijdrage aan het verbeteren en bewaken van de kwaliteit van 

werkbegeleiding door zich te houden aan de voorgeschreven procedures. 



6. Competentiematrix profiel werkbegeleider 

Competenties B C E H I J K M P Q R S T 

Activiteiten 

Werkbegeleider 

Aansturen 

Begeleiden 

Samenwerken en overleggen 

Overtuigen en beïnvloeden 

Presenteren 

Formuleren en rapporteren 

Vakdeskundigheid toepassen 

Analyseren 

Leren 

Plannen n organiseren 

Op behoeften van klant 

richten 

Kwaliteit leveren 

Instructies en procedures 

opvolgen 

Introduceert de 

deelnemer op de 

werkplek 

Helpt de deelnemer 

bij het open bijstellen 

van zijn leerplan voor 

de duur van de stage 

X X X 

X X X X X X 

Draagt vakkennis en 

vaardigheden over 

X 

Draagt bij aan een 

passend leerklimaat 

voor de deelnemer 

Geeft inzicht in 

hoeverre de 

deelnemer de 

gewenste 

competenties 

beheerst 

X X X 

X X X X X X 

Zet de deelnemer aan 

tot zelfontplooiing 

X 

X 

Optimaliseert de 

randvoorwaarden 

waarbinnen de 

deelnemer leert 

X X X 

Werkt aan de eigen 

begeleidingsvaardigheden 

X 

Werkt mee aan het 

verbeteren van de 

werkbegeleiding in de 

BPV 

X

Servicedocument Profiel Werkbegeleider in het ... - MBO Raad

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?