artikel - Cauberg-Huygen Raadgevende Ingenieurs BV

B O U W W E R E L D # 2 2 Nieuwbouw
Delftsblauwe tegelprints
sieren dove gevel
24 woningen met prefab betonnen gevel
Vanwege de hoge verkeersbelasting was
voor een woongebouw in Delft een dove
gevel vereist. Met prefab betonelementen
voorzien van raamopeningen met extra kierdichting
en extra dik dubbelglas, kon aan de
hoge geluidwering worden voldaan. Tegelprints
als paneelvulling verfraaien de gevel.
Tekst: Carla Debets; Foto’s: Ellen Houtman, Carla Debets
Eternit natura, 8m m
Rachel werk 28x50m m
Wa terk. dampopen f olie
Regel werk 38x120m m
Isolatie 120m m
Dampr emmende f olie
Multipl ex 20m m
Lood
Pr ef ab geve le le ment
2
R g evel = 3,5 m K/W
c
Alu daktrim
WBP-plaat 18m m
2
R
c
dak = 4,00 m K/W
Bit. Dakbedekking
Isolatie onder
afschot 16mm/ m
100/230
12150+
11930+
4
5
1
2
48x120
90x114
Zonwering (scr eens)
HR++ geluidwer end
isolatieglas
(Climaplus 45/45)
Detail 1
25 114 21
115 200 120 170
Constructievl oer
200
30
350
4000 4000
Aanzicht st raatgeve l
3
1:250
115 250 35 120 170
115 250 35 120 170
90x139
Lood
24
6220+
90x139
Lood
Stelruimte kozijn,
gevuld met isolatie
6220+
280
Pr ef ab geve le le ment
16º
Stapeltegels
Afwerkvl oer
50 245
5920+
Pr ef ab
geve le le ment
Stapeltegels
Afwerkvl oer
50 245
5920+
10
48x120
90x114
16º
Constructievl oer
320
350
48x120
90x114
Isolatie 70m m
Constructievl oer
320
350
Zonwering (scr eens)
30
Luchtspouw 13m m
30
Stelruimte kozijn,
gevuld met isolatie
Detail 2
HR++ isolatieglas
(Climaplus 45/45)
90x139
48x120
Lood
Pr ef ab geve le le ment
8mm Eternit Natur a
Rachel werk 28x50m m
Isolatie 120m m
Luchtspouw 40m m
Stal en latei
Metsel werk 100m m
67x114
HR++ isolatieglas
25 114 191
115 200 120 170
115 250 35 120 170
Afwerkvl oer
Constructievl oer
50 245
320
245
10
3230+
2930+
2620+
Resoplan
motiefdruk, d=6m m
Detail 4
V ensterbank
Va r. 25 114 21 170
67x78
Afdeklat
20
16º
Kozijn 10 285
HR++ geluidw . isolatieglas
(Climaplus 45/45)
300 20 170
220 250
20
Betonwand
20
48x120
90x114
16º
285
10
Dampr emmende f olie
Pr ef ab geve le le ment
Stelr . kozijn gevuld met isolatie
Dampr emmende f olie
Isolatie 70m m
20
Luchtspouw
Resoplan
Kozij n
85 165 35
85 280 35 120 170
18
Detail 3
75 114 166
Detail 5
1:20

1 2
B O U W W E R E L D # 2 2 Nieuwbouw
3
Bureau Kroner ontwierp voor opdrachtgever Vestia Delft een woongebouw
op een terrein aan de Vrijenbanselaan in Delft. Het gebouw
is bestemd voor (een woongroep van) ex-psychiatrische patiënten
van Stichting PerspeKtief. Het terrein ligt pal naast een tramlijn en
een van de drukste in- en uitvalswegen van de stad. Door deze hoge
geluidsbelasting waren extra bouwkundige maatregelen nodig.
Bijkomende voorwaarde van Vestia was dat het gebouw snel gerealiseerd
kon worden. Kroner ontwierp een woongebouw met gemeenschappelijke
ruimten op de begane grond, met daarboven drie lagen
met elk acht woonunits. Om binnen de maximale hoogte van 12 m
(bestemmingsplan) te blijven, is de begane grond iets verlaagd ten
opzichte van het straatpeil. Het plan voor de kleine woonunits is gebaseerd
op een eerder IFD-project ‘Gaten Vullen’, waarbij de gevels
in één keer van grote prefab gevelelementen voorzien worden.
1. Achter de betonnen gevels liggen woonunits van 32 m 2 ,
met onder andere een aparte slaapkamer.
2. Hoge geluidsbelasting op de voorgevel door de trambaan
en vierbaansweg.
3. Achter de panelen met Delftsblauwe molenmotieven
bevinden zich nog 170 mm dikke betonwanden.
4. De gevelelementen werden compleet met kozijnen,
paneelvullingen en glas geplaatst.
Geluidsbelasting
De geluidsbelasting op de voorgevel van het woongebouw was bepaald
op meer dan 70 dB(A). Om een – volgens het Bouwbesluit –
aanvaardbare geluidsbelasting binnen van 35 dB(A) te realiseren,
was een dove gevel vereist. Omdat echter de geluidsbelaste gevel
ook de beeldbepalende voorgevel is, wilde architect Graafland het
project een bijzondere en open uitstraling geven. De gevel moest
daarbij ook voldoende daglicht bieden aan de woonkamers achter
de gevel. Samen met akoestisch adviseur Cauberg Huygen startte
hij een zoektocht naar diverse mogelijkheden voor uitwerking van
de gevel. Daarbij moest een goed evenwicht tussen open en gesloten
geveldelen gerealiseerd worden.
Uitwerking beton
Omdat prefab elementen een van de uitgangspunten waren, werd
gekozen voor prefab betonnen sandwichelementen met vooraf aangebrachte
kozijnvullingen. De grote massa was gunstig voor de geluidswering.
De elementen zijn woningbreed (stramien 4000 mm)
en woninghoog (3000 mm). Om de individuele woonunits in de gevel
te benadrukken, zijn de gevelelementen ontworpen als grote betonnen
kaders die enigszins verdraaid liggen ten opzichte van de
gevellijn. Daarbij verlopen de omkaderingen zowel in dikte als in
diepte voor meer schaduwwerking en een levendiger gevelbeeld.
Omdat het om een relatief kleine serie van 24 betonelementen ging,
was uitgangspunt dat alle betonelementen exact gelijk zouden zijn.
Afwijkende randelementen zouden hogere kosten betekenen.
Rondom de betonelementen zijn daarom aparte randen gemaakt
die – in materiaalkeuze – doorlopen in de gevelafwerking van het
trappenhuis.
4
19

B O U W W E R E L D # 2 2 Nieuwbouw
6
5
7
5. De bakstenen plint zorgt voor aansluiting met de woningen
in de achterliggende wijk.
6. Vanwege de aanname van het trappenhuis als buitenruimte,
kon worden volstaan met een enkelvoudige beplating.
7. Afwisselend beeld door de doorzichtige polycarbonaatplaten
die uitzichten inkaderen en zorgen voor privacy.
20
De gevelelementen zijn zelfdragend. Daarbij moesten ook de
smalle randen van de prefab sandwichelementen toch voldoende
dik zijn in verband met de sterkte. Voor de koppeling van de betonelementen
aan de bouwmuren zijn daarom de bouwmuren van
sponningen voorzien.
Voor de betonelementen werd uitgegaan van zo wit mogelijke beton.
Een proefelement met witte kleurtoeslag voldeed. Uiteindelijk leverde
de betonleverancier echter elementen op die nogal vlekkerig
waren en aftekening van de wapening vertoonden. Omdat het plan
was alle 24 gevelelementen in twee dagen te plaatsen, werd besloten
de elementen te accepteren en deze wit te schilderen.
Gevelvullingen
Binnen de betonkaders zijn kozijnen geplaatst met nagenoeg verdiepingshoge
open en gesloten delen. In de open delen is dubbelglas
aangebracht met hoge geluidwering, in totaal 45 mm dik,
opgebouwd uit twee plus drie lagen. Dit extra geluidwerende glas
voldeed tevens aan de eisen van veiligheidsglas, zodat geen extra
doorvalbeveiliging meer nodig was.
In één van de open delen is een kiepraam aangebracht. Hoewel het
een dove gevel betreft, was er geen verbod op te openen delen. In
gesloten toestand voldoet de gevel aan de omschrijving dove gevel.
Hiervoor was het wel noodzakelijk veel aandacht te besteden aan
extra kierdichtingen, met voegbanden, extra kitnaden en aanslagprofielen.
De kozijnen zijn in hout uitgevoerd vanwege de goede
mogelijkheden voor kierdichting.
In de betonelementen zijn boven de ramen koven opgenomen voor
zonwering (screens). In de gevelelementen zijn verder geen ventilatieroosters
toegepast, omdat dat vanwege de hoge geluidsbelasting
niet mogelijk was. Er is gekozen voor mechanische ventilatie.
Delftse molens
Hoewel de gesloten geveldelen er licht uitzien, zitten hierachter
170 mm dikke betonnen wanden van de prefab sandwichelementen,
als massa voor de geluidwering. Voor de bekleding van deze betonwanden
zocht Graafland naar een abstract patroon en kwam daarbij
uit op tegels met molens in Delfts blauw. Deze molens verwijzen
naar de vroegere wipmolen die vanaf de 16e eeuw in de buurt
stond. Voor de tegels werden vier molentypes geselecteerd en over
de geveldelen verstrooid.
Aanvankelijk was gekozen voor échte tegels, maar instorten in het
betonelement bleek te duur. Ook lijmen achteraf was financieel niet
haalbaar. Als alternatief is gekozen voor een volkern kunststofbeplating
(hpl-plaat), waarop het molenmotief door middel van zeefdruk
is geprint. De platen zijn voorzien van een uv-bestendige coating.
Het aanbrengen van deze beplating in één keer, samen met het
kozijn, maakte de uitvoering van het tegelmotief veel eenvoudiger.
Trappenhuis
Aansluitend bij de betonelementen in de voorgevel, zijn de gevels
van het trappenhuis uitgevoerd in gepotdekselde platen van vezelcement
en polycarbonaat, voor gesloten en open delen.
In de gevel zijn vlakken in diverse breedtes en hoogtes toegepast
om een afwisselend beeld te maken. De staalconstructie van het
trappenhuis en het ophangsysteem van de geveldelen zijn achter
de polycarbonaatplaten zichtbaar.
Omdat het trappenhuis is aangemerkt als buitenruimte, kon worden
volstaan met een (relatief goedkope) enkelvoudige beplating.
De leverancier van de vezelcementplaten had hiermee echter geen
rekening gehouden. Toen de beplating op het werk kwam, waren de
platen volgens tekening achterop met krijt en stiften genummerd.
Het verwijderen ervan leverde echter geen grote problemen op.
Projectgegevens
Locatie: hoek Vrijenbanselaan, Brasserskade, Delft
Opdrachtgever: Vestia, Delft,www.vestia.nl
Projectmanagement: Ceres Projecten, Den Haag, www.ceres-projecten.nl
Ontwerp: Bureau Kroner, Den Haag,www.bureaukroner.nl
Adviezen constructie: Corsmit Raadgevend Ingenieursbureau BV, Den Haag,
www.corsmit.nl
Adviezen bouwfysica: Cauberg-Huygen Raadgevende Ingenieurs BV, Rotterdam,
www.chri.nl
Uitvoering: Aannemingsmaatschappij Panagro, Leidschendam, www.panagro.nl
Leverancier betonelementen: Loveld, België,www.loveld.com
Start bouw: november 2006; Oplevering: oktober 2007
Bruto vloeroppervlak: 1468 m 2
Bouwkosten/stichtingskosten: 1.400.000 euro (excl. BTW)
Meer projecten: www.bouwwereld.nl