Het boekhoudkundig model

Het boekhoudkundig model 

Hoofdstuk1 


Aan de hand van het boekhoudkundig model worden in dit hoofdstuk, in het 

kort, de diverse fasen in de boekhouding besproken. Deze bespreking 

geschiedt in de vorm van een casus, waarin we startend ondernemer Joop 

Simons als voorbeeld nemen. 

Doel van het boekhouden 

1 Iedere onderneming heeft behoefte aan informatie. Informatie die nodig is om: 

• beleidsbeslissingen te kunnen nemen 

• bedrijfsprocessen te kunnen beheersen 

• verantwoording te kunnen afleggen. 

Als het verzamelen, vastleggen, verwerken en verstrekken van deze informatie 

systematisch gebeurt, spreken we van administreren. 

Verzamelen en 

vastleggen 

Gegevens 

Gegevens- 

verwerking 

Informatie 

Ter voorziening 

in informatiebehoeften 

Afb. 1. Verzamelen, vastleggen, verwerken en en verstrekken van informatie. 

De boekhouding is slechts een (belangrijk) onderdeel van het totale administratieve 

proces. De boekhouding richt zich op de financiële feiten van de 

onderneming en registreert systematisch en regelmatig, alle in geld uit te 

drukken veranderingen in de bezittingen, de schulden en het vermogen van de 

onderneming. De boekhouding wordt dan ook vaak de financiële administratie 

genoemd. 

2 Volgens de wet is iedere onderneming verplicht een duidelijke boekhouding bij 

te houden en minimaal een keer per jaar een balans op te maken. 

Het is niet alleen wettelijk verplicht, maar ook zeer nuttig om een boekhouding 

bij te houden. 

Als ondernemer moet u namelijk inzicht hebben in: 

• de grootte en de samenstelling van de bezittingen 

• de grootte en samenstelling van de schulden 

• de grootte en samenstelling van het (eigen) vermogen 

• de opbrengsten en de kosten (inzicht in het resultaat). 

Casus Joop Simons 

Joop Simons is momenteel werkzaam als elektrotechnisch ingenieur bij een 

middelgroot installatiebureau in het zuiden van het land. In zijn vrije tijd 

repareert hij mobiele telefoontjes, eerst alleen voor familieleden en kennissen, 

maar nu ook steeds meer voor derden. Ook wordt hem steeds vaker om advies 

gevraagd bij de aankoop van een mobiele telefoon. Dit heeft er weer toe geleid 

500F1.FM 

1.1


dat hij zelf mobiele telefoons en bijbehorende accessoires is gaan inkopen en 

verkopen. Daarvoor heeft hij aan zijn privéwoning, met geleend geld, een 

kleine verkoop- annex reparatieruimte laten bouwen en inrichten. 

Inventaris/beginbalans 

Tijdens de kerstdagen van 20.. neemt Joop een resoluut besluit. 

Hij wil zelfstandig ondernemer worden en een eigen zaak beginnen in mobiele 

telefonie. 

Per 1 januari 20.. neemt hij dan ook ontslag bij zijn huidige werkgever en start 

per deze datum zijn eigen bedrijf onder de handelsnaam ”Het Mobieltje”. 

Inventaris 3 Op 1 januari 20.. stelt hij een lijst samen van al zijn bezittingen en al zijn 

schulden (inventaris). Deze lijst ziet er als volgt uit: 

Bezittingen: 

Verkoop/reparatieruimte € 50.000,– 

Inventaris - 10.000,– 

Gereedschappen - 5.000,– 

Auto - 7.500,– 

Voorraad handelsgoederen: 

5 mobieltjes type Samsung X-450 à € 71,97 € 359,85 

3 mobieltjes type Nokia 7260 à € 185,95 - 557,85 

4 mobieltjes Sony Ericsson à € 679,95 - 2.719,80 

5 mobieltjes Philips 355 à € 129,55 - 647,75 

Subtotaal € 4.285,25 

accessoires - 399,75 

onderdelen (t.b.v. reparaties) - 575,– 

- 5.260,– 

Nog te ontvangen van afnemers (Joops klanten): 

Zwemvereniging ”De Mijnstreek” € 598,25 

Familie Krom - 165,75 

Piet van Wessel - 123,65 

Frituur ”Het hartige Hapje” - 372,35 

- 1.260,– 

Kas - 380,– 

Postbank (saldo tegoed) - 3.600,– 

Totaal van de bezittingen € 83.000,00 

Schulden: 

Hypotheek o/g € 50.000,– 

Lening o/g - 5.000,– 

Nog te betalen aan leveranciers: 

Firma Beltoon bv - 3.000,– 

Totaal der schulden € 58.000,– 

1.2


Toelichting: 

Nog te ontvangen van afnemers 

Deze post ontstaat als we aan onze afnemers (klanten) goederen en/of diensten 

leveren, die pas over enige tijd hoeven te worden betaald (er wordt dus niet 

contant betaald). 

We noemen deze afnemers debiteuren. 

Hypotheek o/g 

4 Een hypothecaire schuld is een lening op lange termijn met een onroerend 

goed als onderpand. o/g = opgenomen geld, dat wil zeggen dat Joop geld 

geleend heeft. 

In dit geval is de aangebouwde verkoop/reparatieruimte het onderpand. 

Lening o/g 

Joop heeft voor de financiering van de inventaris en de gereedschappen geld 

geleend van zijn ouders (o/g = opgenomen geld). 

Hij moet deze lening in 5 jaar tijd aflossen. 

Eigen vermogen 

Nog te betalen aan leveranciers 

Deze post ontstaat als we onze leveranciers voor de door hen geleverde 

goederen en/of diensten pas over enige tijd hoeven te betalen. We noemen deze 

leveranciers crediteuren. 

Joop heeft zelf € 25.000,– in zijn zaak geïnvesteerd. We noemen dit het eigen 

vermogen. 

Dit eigen vermogen wordt als volgt berekend: 

Het totaal van de bezittingen minus het totaal van de schulden is het eigen 

vermogen. 

In geld: € 83.000,– minus € 58.000,– = € 25.000,–. 

Schrijven we de inventaris op in de vorm van een balans (in scontrovorm), dan 

ziet deze er als volgt uit: 

Het Mobieltje: balans per 1 januari 20.. (= beginbalans) 

Debet € Credit € 

Verkoop/reparatieruimte 50.000,– Eigen vermogen 25.000,– 

Inventaris 10.000,– 

Gereedschappen 5.000,– Hypotheek o/g 50.000,– 

Auto 7.500,– Lening o/g 5.000,– 

Voorraad handelsgoederen 5.260,– 

Debiteuren 1.260,– Crediteuren 3.000,– 

Kas 380,– 

Postbank 3.600,– 

83.000,– 83.000,– 

Evenwicht 

Groeperen 

Aan de linkerzijde staan de bezittingen; de linkerzijde noemen we de debetzijde. 

Aan de rechterzijde staan de schulden en het eigen vermogen; de rechterzijde 

noemen we de creditzijde. De balans moet altijd in evenwicht zijn! 

De in deze balans opgenomen posten kunnen als volgt worden gegroepeerd: 

500F1.FM 

1.3


Het Mobieltje: balans per 1 januari 20.. (= beginbalans) 

Activa € Passiva € 

Vaste activa 


Verkoop/reparatieruimte 50.000,– Eigen vermogen 25.000,– 

Inventaris 10.000,– 

Gereedschappen 5.000,– Vreemd vermogen op lange termijn 

Auto 7.500,– Hypotheek o/g 50.000,– 

Lening o/g 5.000,– 

Vlottende activa 

Voorraad handelsgoederen 5.260,– Vreemd vermogen op korte termijn 

Debiteuren (te ontvangen van 

afnemers) 

1.260,– Crediteuren (te betalen aan leveranciers) 

3.000,– 

Liquide middelen 

Kas 380,– 


83.000,– 83.000,– 

Activa 5 Aan de debetzijde staan de activa. De activa worden als volgt onderverdeeld: 

• vaste activa: bezittingen die langer meegaan dan één jaar 

• vlottende activa: bezittingen die binnen een jaar weer omgezet worden in 

geld 

• liquide activa of liquide middelen: de betalingsmiddelen in de kas of op de 

bank. 

Officieel behoren de liquide middelen tot de vlottende activa. Vaak worden ze, 

op praktische gronden, toch als aparte groep benoemd. 

Passiva 

Aan de creditzijde staan de passiva. De passiva worden als volgt onderverdeeld: 

• eigen vermogen: het bedrag dat de eigenaar (eigenaren) in de onderneming 

heeft (hebben) geïnvesteerd 

• schulden op lange termijn: schulden met een looptijd van langer dan één jaar 

• schulden op korte termijn: schulden met een looptijd van korter dan één jaar. 

Mutaties (financiële feiten) 

Boekingsdocumenten/bescheiden 

De balans is een overzicht van de bezittingen, de schulden en het eigen 

vermogen van de onderneming op één bepaald moment. 

Zodra er mutaties (financiële feiten) plaatsvinden, veranderen ook de posten 

op de balans. 

Mutaties (financiële feiten) blijken uit boekingsstukken, ook wel boekingsdocumenten 

of boekingsbescheiden genoemd. 

Voorbeelden van boekingsdocumenten zijn: 

• de inkoopfactuur 

• de verkoopfactuur 

• de dagafschriften (rekeningoverzichten) van de bank en/of de Postbank 

• de kasbewijzen voor ontvangsten en uitgaven 

• documenten die niet behoren tot een van de hiervoor genoemde boekingsdocumenten; 

deze noemen we diverse posten of memoriaalposten. 

Op 2 januari 20.. plaatst Joop een grotere bestelling bij Sony Nederland bv. 

Op 8 januari 20.. ontvangt hij de goederen en twee dagen later de inkoopfactuur. 

1.4


Inkoopfactuur 

Deze ziet er als volgt uit: 

Sony Nederland bv 

Afdeling Telecommunicatie 

Rekening voor: factuurnummer: 2007075 

Het Mobieltje: factuurdatum: 8 januari 20.. 

t.a.v. de heer Simons 

Zandbergsweg 111 

6432 CC HOENSBROEK 

Wegens: 

Aan u geleverd: 

Aantal Omschrijving Btw Prijs per stuk Totaal 

10 Sony-Ericsson K-700I 19% 221,75 € 2.217,50 

5 Sony-Ericsson P-910I 19% 450,50 - 2.252,50 

20 Sony Ericsson F-500 19% 95,75 - 1.915,– 

Goederenbedrag € 6.385,– 

Btw-bedrag - 1.213,15 

Factuurbedrag € 7.598,15 

Door dit financiële feit veranderen (muteren) de volgende balansposten: 

- Voorraad handelsgoederen (rekening van bezit; het bezit neemt toe met 

€ 6.385,–) 

- Te verrekenen btw (rekening van bezit; het bezit neemt toe met € 1.213,15) 

- Crediteuren (rekening van schuld, de schuld neemt toe met € 7.598,15). 

Rekeningafschrift 

Inmiddels heeft Joop bij de ABN-AMRO-bank een rekening geopend. 

Op 20 januari 20.. valt het eerste dagafschrift (rekeningafschrift) in de bus. Dit 

ziet er als volgt uit: 

ABN-AMRO 

Rekeningafschrift Afschriftnummer 1 

Soort rekening Totaal afgeschreven Datum vorige afschrift Vorig saldo 

ZAKELIJKE REKENING 447,50 Tegoed 0,00 

Rekeningnummer Totaal bijgeschreven Datum nieuw afschrift Nieuw saldo 

44.80.88.970 721,90 20-01-20.. Tegoed 274,40 

Omschrijving Rente d.d. Debet/af Credit/bij 

Zwemvereniging ”De Mijnstreek” 

factuurnummer 25 20-1 598,25 

Piet van Wessel; factuurnummer 30 20-1 123,65 

Beltoon bv; factuurnummer 2006899 20-1 447,50 


• Debiteuren (rekening van bezit; het bezit neemt af met € 721,90) 

• Crediteuren (rekening van schuld; de schuld neem af met € 447,50) 

• Bank (rekening van bezit; het bezit neemt toe met € 274,40). 

500F1.FM 

1.5


Ook heeft de volgende kasmutatie plaatsgevonden: 

Kasbewijs 

KASBEWIJS ONTVANGST NR 01 

datum: 05-01 

Betaald aan 

Ontvangen van: 

Familie Krom 

betreft: Betaling openstaande rekening € 165,75 

specificatie: Betreft rekeningnummer 27 


• Debiteuren (rekening van bezit; het bezit neemt af met € 165,75) 

• Kas (rekening van bezit; het bezit neemt toe met € 165,75). 

Met de tot nu toe beschreven mutaties wijzigt de grootte van het eigen 

vermogen niet. 

Op 12 januari 20.. levert Joop aan een middelgroot beveiligingsbedrijf 

20 mobiele telefoons van het merk Sony. Dezelfde dag nog stelt hij de volgende 

verkoopfactuur samen. 

Verkoopfactuur 

Het mobieltje 

Uw partner in mobiele telefonie 

Factuur voor: factuurnummer: 2007001 

Superveilig bv factuurdatum : 12 januari 20.. 

Postbus 55 

5479 UT MAASTRICHT 

Aan u geleverd: 

Aantal Omschrijving Prijs per stuk Totaal 

10 Sony-Ericsson K-700I 369,50 € 3.695,– 

5 Sony-Ericsson P-910I 750,75 - 3.753,75 

Goederenbedrag € 7.448,75 

Btw 19% - 1.415,26 

Totaal € 8.864,01 

Door deze verkoop treden er wel veranderingen op in de grootte van het eigen 

vermogen. 

De mobiele telefoons brengen op (excl. btw) € 7.448,75 

Voor deze telefoons heeft Joop (excl. btw) betaald: 

10 Sony-Ericsson K-700I à € 221,75 € 2.217,50 

5 Sony Ericsson P-910I à € 450,50 - 2.252,50 

- 4.470,– 

Toename van het eigen vermogen € 2.978,75 

1.6


Deze toename noemen we de brutowinst; deze komt geheel ten goede van Joop. 


• Voorraad Handelsgoederen (rekening van bezit; het bezit neemt af met 

€ 4.470,–) 

• Verschuldigde btw (rekening van schuld; de schuld neemt toe met 

€ 1.415,26) 

• Debiteuren (rekening van bezit, het bezit neemt toe met € 8.864,01) 

• Eigen vermogen (het eigen vermogen neemt toe met € 2.978,75). 

Ook heeft de volgende kasuitgave plaatsgevonden: 

Kasbewijs 

KASBEWIJS UITGAVE NR 02 

datum: 07-01 


Betaald aan: 

betreft: Reclamedrukwerk € 119,– 

Het Kopietje 

specificatie: 1.000 flyers voor huis-aan-huisbezorging € 100,– 

Btw 19% € 19,– 

Diverse posten 


• Eigen vermogen (het eigen vermogen neemt af met € 100,–) 

• Te verrekenen btw (rekening van bezit; het bezit neemt toe met € 19,–) 

• Kas (rekening van bezit; het bezit neemt af met € 119,–). 

Op 27 januari 20.. neemt Joop een mobieltje van het type Nokia 7260 uit de 

voorraad en schenkt dit aan zijn kleinzoon die die dag jarig is (= privéopname). 

De inkoopwaarde bedraagt € 185,95 

Btw 19% van € 185,95 = - 35,33 

€ 221,28 


• Eigen vermogen (het eigen vermogen neemt af met € 221,28) 

• Verschuldigde btw (rekening van schuld; de schuld neemt toe met € 35,33) 

• Voorraad handelsgoederen (rekening van bezit; het bezit neemt af met 

€ 185,95). 

Dubbel boekhouden 6 Wanneer we: 

• de veranderingen in de samenstelling van het eigen vermogen registreren en 

• de oorzaken die leiden tot veranderingen in de grootte van het eigen 

vermogen 

spreken we over het systeem van dubbel boekhouden. 

Het grootboek 

Om niet voor elk financieel feit een nieuwe balans te hoeven samenstellen, 

leggen we voor iedere bezitting, voor iedere schuld en voor het eigen vermogen 

een grootboekrekening aan. 

Een verzameling van alle grootboekrekeningen noemen we grootboek. Het 

grootboek kan letterlijk een gebonden boek zijn. Dit komt echter niet veel meer 

500F1.FM 

1.7


Scontrovorm 

voor. Het kan ook bestaan uit een bak met kaarten of uit computeruitdraaien. 

In al die gevallen blijven we echter spreken over grootboek en grootboekrekening. 

We onderscheiden: 

a. grootboekrekeningen in scontrovorm 

debet naam van de grootboekrekening credit 

datum omschrijving bedrag debet datum omschrijving bedrag credit 

Gewijzigde scontrovorm 

b. grootboekrekeningen in de gewijzigde scontrovorm. 

naam van de grootboekrekening 

datum omschrijving bedrag debet bedrag credit 

7 Vervolgens moet het grootboek worden geopend. Daartoe nemen we het 

bedrag van de beginbalans over op de desbetreffende grootboekrekening en 

wel als volgt: 

• voor een rekening van bezit wordt de desbetreffende grootboekrekening 

geopend aan de debetzijde 

• voor een rekening van schuld wordt de desbetreffende grootboekrekening 

geopend aan de creditzijde 

• de rekening van eigen vermogen wordt geopend aan de creditzijde. 

Aan de hand van de beginbalans van ”Het Mobieltje” zullen we, als voorbeeld, 

de volgende grootboekrekeningen openen: 

• Voorraad handelsgoederen 

• Hypotheek o/g 

• Eigen vermogen. 

Openen grootboekrekeningen 

Voorraad handelsgoederen 


Jan. 1 Van beginbalans € 5.260,– 

Hypotheek o/g 






Nadat de beginbalans is overgenomen op de diverse grootboekrekeningen, 

kunnen we de mutaties (financiële feiten) die hebben plaatsgevonden gaan 

registreren op de grootboekrekeningen. 

1.8


Boekingsregels 8 

Voor het vastleggen van de mutaties (financiële feiten) zijn boekingsregels 

opgesteld. Deze luiden: 

Rekening van bezit 

• een rekening van bezit wordt gedebiteerd bij ontstaan of toename 

• een rekening van bezit wordt gecrediteerd bij tenietgaan of afname. 

Rekening van schuld 

• een rekening van schuld wordt gecrediteerd bij ontstaan of toename 

• een rekening van schuld wordt gedebiteerd bij tenietgaan of afname. 


• het eigen vermogen wordt gecrediteerd bij ontstaan of toename 

• het eigen vermogen wordt gedebiteerd bij tenietgaan of afname. 

Bijwerken grootboekrekeningen 

Aan de hand van de inkoopfactuur die ”Het Mobieltje” ontvangen heeft van 

Sony Nederland bv wordt het grootboek als volgt bijgewerkt: 

Welke rekeningen veranderen 

De grootboekrekening Voorraad handelsgoederen. 

De grootboekrekening Te verrekenen btw. 

De grootboekrekening Crediteuren. 

• Voorraad handelsgoederen; rekening van bezit; het bezit neemt toe met 

€ 6.385,– dus debiteren 

• Te verrekenen btw; rekening van bezit; het bezit neemt toe met € 1.213,15 

dus debiteren. 

• Crediteuren; rekening van schuld, de schuld neemt toe met € 7.598,15 dus 

crediteren. 




Jan. 8 Inkoopfactuur € 6.385,– 

Te verrekenen BTW 

datum Omschrijving bedrag debet bedrag credit 

Jan. 8 Inkoopfactuur € 1.213,15 

Crediteuren 



Jan. 8 Inkoopfactuur € 7.598,15 

Aan de hand van de verkoopfactuur die ”Het Mobieltje” verzonden heeft aan 

Superveilig bv wordt het grootboek als volgt bijgewerkt: 


- De grootboekrekening Voorraad: rekening van bezit; het bezit neemt af met 

€ 4.470,–, dus crediteren. 

- De grootboekrekening Verschuldigde btw: rekening van schuld; de schuld 

neemt toe met € 1.415,26, dus crediteren. 

- De grootboekrekening Debiteuren: rekening van bezit, het bezit neemt toe 

met € 8.864,01, dus debiteren. 

500F1.FM 

1.9


- De grootboekrekening Eigen vermogen: het eigen vermogen neemt toe met 

€ 2.978,75, dus crediteren. 




Jan. 8 Inkoopfactuur € 6.385,– 

Jan. 12 Verkoopfactuur € 4.470,– 

Verschuldigde BTW 


Jan. 12 Verkoopfactuur € 1.415,26 

Debiteuren 








Hulprekeningen van 

het eigen vermogen 

9 Om de grootboekrekening eigen vermogen overzichtelijk te houden, worden 

voor posten die het eigen vermogen veranderen aparte grootboekrekeningen 

aangelegd. 

Omdat deze grootboekrekeningen ons iets vertellen over de veranderingen in 

het eigen vermogen, noemen we ze hulprekeningen van het eigen vermogen. 

Boekingsregels 0 

De boekingsregels voor de hulprekeningen van het eigen vermogen zijn gelijk 

aan de boekingsregels van het eigen vermogen, dus: 

Hulprekeningen van het eigen vermogen 

• een hulprekening van het eigen vermogen wordt gecrediteerd bij toename 

van het eigen vermogen 

• een hulprekening van het eigen vermogen wordt gedebiteerd bij afname 

van het eigen vermogen. 

De verkoopfactuur die ”Het Mobieltje” verzonden heeft aan Superveilig bv 

leidt tot een toename van het eigen vermogen. 

De verkochte mobiele telefoons leveren (excl. btw) op € 7.448,75 

We noemen dit de omzet. 

Voor deze telefoons heeft ”Het Mobieltje” (excl. btw) betaald 

- 4.470,– 

We noemen dit de inkoopwaarde. 

Het verschil = de brutowinst € 2.978,75 

We leggen nu voor de posten die het eigen vermogen veranderen aparte grootboekrekeningen 

aan, te weten: 

Voor de omzet → De grootboekrekening Opbrengst verkopen. 

1.10


Voor de inkoopwaarde → De grootboekrekening Inkoopwaarde van de 

verkopen. 

Dus: 





Wordt: 




Opbrengst Verkopen 



Inkoopwaarde van de Verkopen 


Jan. 12 Verkoopfactuur € 4.470,– 

Privé 

Ook de privéonttrekkingen en privétoevoegingen leiden tot veranderingen in 

het eigen vermogen. 

Op 27 januari 20.. neemt Joop een mobieltje van het type Nokia 7260 uit de 

voorraad en schenkt dit aan zijn kleinzoon die die dag jarig is (= privéopname). 

De inkoopwaarde bedraagt € 185,95 

Btw 19% van € 185,95 = - 35,33 

€ 221,28 


• Eigen vermogen; het eigen vermogen neemt af met € 221,28, dus debiteren. 

• Verschuldigde btw; rekening van schuld; de schuld neemt toe met € 35,33, 

dus crediteren. 

• Voorraad handelsgoederen; rekening van bezit; het bezit neemt af met 

€ 185,95, dus crediteren. 

We leggen nu voor de post die het eigen vermogen verandert een aparte grootboekrekening 

aan, te weten de grootboekrekening Privé. 

Dus: 

Eigen vermogen; het eigen vermogen neemt af met € 221,28, dus debiteren. 

Wordt: 

Privé is een hulprekening van het eigen vermogen. Door deze privéopname 

neemt het eigen vermogen af. De hulprekening van het eigen vermogen Privé 

wordt dan ook gedebiteerd. 

500F1.FM 

1.11


Decimale rekeningstelsel 

q 

Het is verstandig om grootboekrekeningen die aan elkaar verwant zijn zo veel 

mogelijk bij elkaar te plaatsen. 

Daartoe is het decimale rekeningstelsel ontwikkeld. 

Het decimale rekeningstelsel rangschikt de grootboekrekeningen in tien 

hoofdgroepen, rubrieken genaamd. De tien rubrieken zijn: 

0. rekeningen van vaste activa, eigen vermogen en schulden op lange termijn 

1. rekeningen van vorderingen en schulden op korte termijn en betalingsmiddelen 

2. tussenrekeningen 

3. rekeningen van voorraden grondstoffen en hulpstoffen 

4. hulprekeningen van het eigen vermogen; zijnde de kostenrekeningen 

5. rekeningen van indirecte kosten 

6. fabricagerekeningen 

7. rekeningen van voorraden handelsgoederen (bij handelsondernemingen) 

8. hulprekeningen van het eigen vermogen; zijnde de verkooprekeningen 

9. hulprekeningen van het eigen vermogen; zijnde rekeningen voor bijzondere 

resultaten. 

Subgrootboeken 

Behalve het kennen van de bedragen van de grootboekrekening is het voor de 

onderneming ook belangrijk te weten hoeveel er nog van een bepaalde afnemer 

te vorderen is; hoeveel aan een bepaalde leverancier verschuldigd is en hoeveel, 

per artikel, de waarde van de voorraad is. Hiertoe wordt voor de debiteuren, 

crediteuren en de voorraad een subadministratie opgezet. 

De grootboekrekeningen debiteuren, crediteuren en voorraad worden ook wel 

collectieve grootboekrekeningen genoemd. Een subgrootboek is een boek dat 

een specificatie geeft van de boekingen op een (collectieve) grootboekrekening. 

w 

Debiteurenboek 

Het debiteurenboek geeft de specificatie van de (collectieve) grootboekrekening 

debiteuren. 

We noemen het debiteurenboek ook wel het subgrootboek debiteuren of de 

debiteurenadministratie. In de debiteurenadministratie wordt voor elke 

debiteur een overzicht gemaakt. 

Voorbeeld (scontrovorm) 

Debiteur Zwemvereniging ”de Mijnstreek” 


Jan. 1 Van beginbalans € 598,25 

Jan. 20 ABN-AMRO-bank afschrift 1 € 598,25 

Jan. 29 Verkoopfactuur 2007003 € 523,30 

Vorenstaande subgrootboekrekening wordt bijgehouden in dezelfde vorm als 

de grootboekrekening debiteuren. De boekingsregels zijn ook hetzelfde als 

voor de grootboekrekening debiteuren: 

- bij toename van de vordering (= bezit) wordt de subgrootboekrekening 

gedebiteerd 

- bij afname van de vordering (= bezit) wordt de subgrootboekrekening 

gecrediteerd. 

1.12


Het nadeel van het gebruik van de scontrovorm is dat niet op elk moment het 

te vorderen bedrag van de debiteur kan worden afgelezen. Daarom gebruikt 

men meestal de gewijzigde staffelvorm. Er komt dan een kolom bij voor het 

saldo. 

Debiteur Zwemvereniging ”de Mijnstreek” 

datum omschrijving bedrag debet bedrag credit Saldo 

Jan. 1 Van beginbalans € 598,25 € 598,25 

Jan. 20 ABN-AMRO-bank afschrift 1 € 598,25 € 0,– 

Jan. 29 Verkoopfactuur 2007003 € 523,30 € 523,30 

Bij de gewijzigde staffelmethode is het te vorderen bedrag elk moment af te 

lezen. 

Crediteurenboek 

Het crediteurenboek geeft de specificatie van de (collectieve) grootboekrekening 

crediteuren. 

We noemen het crediteurenboek ook wel het subgrootboek crediteuren of de 

crediteurenadministratie. In de crediteurenadministratie wordt voor elke 

crediteur een overzicht gemaakt. 

Voorbeeld (gewijzigde staffelvorm) 

Crediteur Beltoon bv 

datum omschrijving bedrag debet bedrag credit saldo 

Jan. 1 Van beginbalans € 3.000,– € 3.000,– 

Jan. 20 ABN-AMRO-bank afschr. 1 € 447,50 € 2.552,50 

Jan. 27 Inkoopfactuur 12 € 2.529,88 € 5.082,38 


de grootboekrekening Crediteuren. De boekingsregels zijn ook hetzelfde als 

voor de grootboekrekening Crediteuren: 

- bij toename van de schuld wordt de subgrootboekrekening gecrediteerd 

- bij afname van de schuld wordt de subgrootboekrekening gedebiteerd. 

Voorraadboek 

Het voorraadboek geeft de specificatie van de (collectieve) grootboekrekening 

Voorraad handelsgoederen. 

We noemen het voorraadboek ook wel het subgrootboek voorraad of de 

voorraadadministratie. 

In de voorraadadministratie wordt voor elk artikel een subgrootboekrekening 

gemaakt. 

Voorbeeld (gewijzigde staffelvorm) 

Voorraad Samsung X-450 (inkoopprijs € 71,97) 

500F1.FM 

1.13



Jan. 1 Van beginbalans € 359,85 € 359,85 

Jan. 18 Verkoopfactuur 2007002 € 215,91 € 143,94 

Jan. 27 Inkoopfactuur 8 € 719,70 € 863,64 


de grootboekrekening Voorraad handelsgoederen De boekingsregels zijn ook 

hetzelfde als voor de grootboekrekening Voorraad handelsgoederen: 

• bij toename van de voorraad (= bezit) wordt de subgrootboekrekening 

gedebiteerd 

• bij afname van de voorraad (= bezit) wordt de subgrootboekrekening 

gecrediteerd. 

Bijboek e Vaak wordt de voorraadadministratie alleen bijgehouden in hoeveelheden (op 

voorraadkaarten). We spreken dan van een bijboek. 

Een bijboek is een subgrootboek in een bijzondere vorm. 

Voorbeeld 

Voorraad Samsung X-450 (inkoopprijs € 71,97) 

datum omschrijving bij af saldo 

Jan. 1 Beginvoorraad 5 

Jan. 18 Verkoopfactuur 2007002 3 2 

Jan. 27 Inkoopfactuur 8 10 12 

Journaliseren 

Van elk financieel feit wordt opgeschreven welke grootboekrekening(en) 

gedebiteerd moet(en) worden en welke grootboekrekening(en) gecrediteerd 

moet(en) worden. Door dit op een eenduidige en systematische wijze te doen, 

is het voor iedereen duidelijk op welke manier de financiële feiten in het 

grootboek moeten worden ingevoerd. Het opschrijven noemen we journaliseren, 

de vorm waarin dit gebeurt noemen we een journaalpost. Een journaal 

is een overzicht van alle mutaties die in de grootboekberekeningen worden 

aangebracht. We leggen dit uit aan de hand van de inkoopfactuur die ”Het 

Mobieltje” ontvangen heeft van Sony Nederland bv. 


• De grootboekrekening Voorraad handelsgoederen: rekening van bezit; het 

bezit neemt toe met € 6.385,–, dus debiteren. 

• De grootboekrekening Te verrekenen btw: rekening van bezit; het bezit 

neemt toe met € 1.213,15, dus debiteren. 

• De grootboekrekening Crediteuren: rekening van schuld, de schuld neemt 

toe met € 7.598,15, dus crediteren. 

Nu schrijven we dit op in de vorm van een journaalpost. De vorm van de 

journaalpost sluit aan bij de vorm van de grootboekrekening. 

Journaalpost 

datum grootboekrekening bedrag debet bedrag credit 

08-01-20.. Voorraad handelsgoederen € 6.385,– 

08-01-20.. Te verrekenen btw - 1.213,15 

08-01-20.. aan Crediteuren € 7.598,15 

1.14


Eerst vermelden we de grootboekrekening(en) die gedebiteerd moet(en) 

worden en vervolgens de grootboekrekening(en) die gecrediteerd moet(en) 

worden. 

Daarbij is het gebruikelijk om voor de grootboekrekening(en) die gecrediteerd 

moet(en) worden het woordje ”aan” te zetten. 

Zo luidt de journaalpost van de verkoopfactuur die ”Het Mobieltje” verzonden 

heeft aan Superveilig bv: 

datum grootboekrekening bedrag debet bedrag credit 

12-01-20.. Debiteuren € 8.864,01 

12-01-20.. aan Verschuldigde btw € 1.415,26 

12-01-20.. aan Opbrengst verkopen - 7.448,75 

En 

12-01-20.. Inkoopwaarde van de verkopen € 4.470,– 

12-01-20.. aan Voorraad handelsgoederen € 4.470,– 

Rekeningschema Het 

Mobieltje 

Aan het einde van dit hoofdstuk is het rekeningschema van ”Het Mobieltje” 

opgenomen. 

Let op: in dit rekeningschema zijn de voorraden, de opbrengsten en de inkoopwaarden 

van de opbrengsten gesplitst naar artikelsoort. 

Dezelfde journaalposten, maar nu met vermelding van het grootboekrekeningnummer: 

datum grootboekrek.nr./omschrijving bedrag debet bedrag credit 

08-01-20.. 700 Voorraad mobiele telefoons € 6.385,– 

08-01-20.. 170 Te verrekenen btw - 1.213,15 

08-01-20.. 140 aan Crediteuren € 7.598,15 

datum grootboekrek.nr./omschrijving bedrag debet bedrag credit 

12-01-20.. 130 Debiteuren € 8.864,01 

12-01-20.. 176 aan Verschuldigde btw € 1.415,26 

12-01-20.. 850 aan Opbrengst verkopen mobiele 

telefoons 

- 7.448,75 

En 

12-01-20.. 800 Inkoopwaarde van de verkopen € 4.470,– 

12-01-20.. 700 aan Voorraad handelsgoederen € 4.470,– 

Als het grootboek is bijgewerkt, kunnen we op enig moment een balans samenstellen 

en een overzicht van de opbrengsten en kosten maken: de resultatenrekening. 

r Dit gebeurt door het opstellen van een kolommenbalans. De kolommenbalans 

bestaat uit vier overzichten, te weten: 

Kolommenbalans • de proefbalans 

• de saldibalans 

• de winst-en-verliesrekening 

• de eindbalans. 

500F1.FM 

1.15


De kolommenbalans ziet er als volgt uit: 

nr. grootboekrekening 

grootboekrekeningomschrijving 

proefbalans saldibalans resultatenrekening balans 

debet credit debet credit debet credit debet credit 

De proefbalans 

De proefbalans komt als volgt tot stand: 

• van elke grootboekrekening worden de bedragen aan de debetzijde (dit zijn 

de debetmutaties inclusief de eventuele beginbalanspost) opgeteld. Evenzo 

de bedragen aan de creditzijde (dit zijn de creditmutaties inclusief de 

eventuele beginbalanspost) 

• de totaalbedragen worden overgebracht naar de proefbalans 

• alle debetbedragen van alle grootboekrekeningen worden bij elkaar 

opgeteld; hetzelfde gebeurt met de creditbedragen. 

Het totaal van de debetzijde moet gelijk zijn aan het totaal van de creditzijde. 

Aan het einde van januari 20.. zien een aantal 1 grootboekrekeningen van 

”Het Mobieltje” er als volgt uit: 

700 Voorraad mobiele telefoons 


Jan. 1 Van beginbalans € 4.285,25 

Jan. 8 Inkoopfactuur 5 € 6.385,– 

Jan. 9 Inkoopfactuur 8 € 2.579,55 

Jan. 12 Verkoopfactuur 2007001 € 4.470,– 

Jan. 18 Verkoopfactuur 2007002 € 7.991,10 

Jan. 27 Inkoopfactuur 12 € 2.125,95 

Jan. 27 Nokia 7260 voor privédoeleinden € 185,95 


130 Debiteuren 



Jan. 5 Kas 01 (Fam. Krom) € 165,75 

Jan. 12 Verkoopfactuur 2007001 (Superveilig) € 8.864,01 

Jan. 18 Verkoopfactuur 2007002 (Rinkens) € 15.849,02 

Jan. 20 ABN-AMRO bank 1 (De Mijnstreek) € 598,25 

Jan. 20 ABN-AMRO bank 1 (Van Wessel) € 123,65 

Jan. 29 Verkoopfactuur 2007003 (De Mijnstreek) € 523,30 

140 Crediteuren 



Jan. 8 Inkoopfactuur 5 (Sony) € 7.598,15 

Jan. 9 Inkoopfactuur 8 (Samsung) € 3.069,66 

Jan. 20 ABN-AMRO bank 1 (Beltoon bv) € 447,50 

Jan. 27 Inkoopfactuur 12 (Beltoon bv) € 2.529,88 

1. Alleen de grootboekrekeningen waarop mutaties hebben plaatsgevonden. 

1.16


850 Opbrengst verkopen mobiele telefoons 





800 Inkoopwaarde mobiele telefoons 





051 Privé Joop Simons 


Jan. 27 Nokia 7260 voor kleinzoon € 221,28 

470 Verkoopkosten 


Jan. 7 02 Per kas betaald 1.000 flyers € 100,– 

100 Kas 


Jan. 1 Van beginbalans € 380,– 

Jan. 5 Kasbewijs 01 Fam. Krom € 165,75 

Jan. 7 Kasbewijs 02 Het Kopietje 1.000 flyers € 119,– 

110 ABN-AMRO-bank 


Jan. 20 Afschrift 1 De Mijnstreek € 598,25 

Jan. 20 Afschrift 1 Van Wessel € 123,65 

Jan. 20 Afschrift 1 Beltoon bv € 447,50 

Van grootboekrekening 

naar proefbalans 


Debetzijde 

Beginbalans € 4.285,25 

Mutaties: € 6.385,– 

- 2.579,55 

- 2.125,95 

- 11.090,50 

Totaal van de debetmutaties (inclusief beginbalanspost) € 15.375,75 (I) 

Creditzijde 

Mutaties: € 4.470,– 

- 7.991,10 

- 185,95 

- 263,85 

€ 12.910,90 

Totaal van de creditmutaties € 12.910,90 (II) 

500F1.FM 

1.17


grootboekrekening- grootboekrekeningomschrijving proefbalans 

nummer 

debet 

700 Voorraad mobiele telefoons (I) 

€ 15.375,75 

credit 

(II) 

€ 12.910,90 

De gehele proefbalans van ”Het Mobieltje” ziet er op 31 januari 20.. als volgt 

uit: 

grootboekrekeningnummer 

grootboekrekeningomschrijving 

De debetzijde is gelijk aan de creditzijde! 

proefbalans 

debet 

€ 

credit 

€ 

010 Verkoop/reparatieruimte 50.000,– 

020 Inventaris 10.000,– 

030 Bedrijfsauto’s 7.500,– 

040 Gereedschappen 5.000,– 

050 Eigen vermogen 25.000,– 

051 Privé Joop Simons 221,28 

070 Hypotheek o/g 50.000,– 

071 Lening o/g 5.000,– 

100 Kas 545,75 119,– 

110 ABN-AMRO-bank 721,90 447,50 

120 Postbank 3.600,– 

130 Debiteuren 26.496,33 887,65 

140 Crediteuren 447,50 16.197,69 

179 Af te dragen btw 1.938,47 

470 Verkoopkosten 100,– 

700 Voorraad mobiele telefoons 15.375,75 12.910,90 

710 Voorraad accessoires 399,75 

720 Voorraad onderdelen 575,– 

800 Inkoopwaarde mobiele telefoons 12.724,95 

850 Opbrengst verkopen mobiele telefoons 21.207,– 

Totaal 133.708,21 133.708,21 

De saldibalans 

Op de saldibalans worden de saldi van de grootboekrekeningen opgenomen. 

Daartoe wordt per grootboekrekening het saldo bepaald tussen het totaalbedrag 

van de debetzijde en het totaalbedrag van de creditzijde. 

• Is de debetzijde groter dan de creditzijde, dan wordt het saldo in de toegevoegde 

kolom ”debet” geplaatst. 

• Is de creditzijde groter dan de debetzijde, dan wordt het saldo in de toegevoegde 

kolom ”credit” geplaatst. 

Het zal duidelijk zijn dat de totaaltelling van de debetzijde van de saldibalans 

gelijk moet zijn aan de totaaltelling van de creditzijde. 

Van proefbalans naar 

saldibalans 


Debettelling proefbalans € 15.375,75 

Credittelling proefbalans € 12.910,90 

Debettelling is groter dan de credittelling, dus in de kolom Debet van de saldibalans 

vermelden we: € 15.375,75 minus € 12.910,90 = € 2.464,85 (III). 

1.18


Kas 

Op 31 januari 20.. telt Joop het aanwezige kasgeld. De uitkomst hiervan vergelijkt 

hij met administratieve kassaldo, zoals dit vermeld staat op de proef/saldibalans. 

grootboekrek.nummeomschrijving 

grootboekrekening- 

proefbalans 

saldibalans 

debet 

€ 

credit 

€ 

credit 

€ 

credit 

€ 

010 Verkoop/reparatieruimte 50.000,– 50.000,– 

020 Inventaris 10.000,– 10.000,– 

030 Bedrijfsauto’s 7.500,– 7.500,– 

040 Gereedschappen 5.000,– 5.000,– 

050 Eigen vermogen 25.000,– 25.000,– 

051 Privé Joop Simons 221,28 221,28 

070 Hypotheek o/g 50.000,– 50.000,– 

071 Lening o/g 5.000,– 5.000,– 

100 Kas 545,75 119,– 426,75 

110 ABN-AMRO-bank 721,90 447,50 274,40 

120 Postbank 3.600,00 3.600,– 

130 Debiteuren 26.496,33 887,65 25.608,68 

140 Crediteuren 447,50 16.197,69 15.750,19 

179 Af te dragen btw 1.938,47 1.938,47 

470 Verkoopkosten 100,– 100,– 

700 Voorraad mobiele telefoons 15.375,75 12.910,90 (III) 2.464,85 

710 Voorraad accessoires 399,75 399,75 

720 Voorraad onderdelen 575,– 575,– 

800 Inkoopwaarde mobiele telefoons 12.724,95 12.724,95 

850 Opbrengst verkopen mobiele telefoons 21.207,– 21.207,– 

Totaal 133.708,21 133.708,21 118.895,66 118.895,66 

De debetzijde is gelijk aan de creditzijde! 

Controle 

De diverse posten op de proef/saldibalans moeten, alvorens we de kolommenbalans 

verder kunnen uitwerken, gecontroleerd worden met tellingen- en 

saldilijsten. 

Enkele voorbeelden: 

Debiteuren 

Uit de debiteurenadministratie stelt Joop per 31 januari 20.. de saldilijst op. Op 

deze saldilijst wordt per debiteur het saldo vermeld. Dit saldo geeft aan welk 

bedrag Joop nog te vorderen heeft van de desbetreffende afnemer. De saldilijst 


Zwemvereniging ”De Mijnstreek” € 523,30 

Frituur ”Het hartige hapje” - 372,35 

Superveilig bv - 8.864,01 

Rinkens - 15.849,02 

Totaal € 25.608,68 

500F1.FM 

1.19


Het totaal van deze saldilijst (€ 25.608,68) moet gelijk zijn aan het saldo 

debiteuren zoals dit vermeld staat op de proef/saldibalans (€ 25.608,68). 

Conclusie: het totaal van de saldilijst debiteuren is gelijk aan het saldo van de 

grootboekrekening debiteuren. 

Crediteuren 

Ook uit de crediteurenadministratie stelt Joop per 31 januari 20.. de saldilijst 

op. Op deze saldilijst wordt per crediteur het saldo vermeld. Dit saldo geeft aan 

welk bedrag Joop nog moet betalen aan de betrokken leverancier. De saldilijst 


Beltoon bv € 5.082,38 

Sony - 7.598,15 

Samsung - 3.069,66 

Totaal € 15.750,19 

Het totaal van deze saldilijst (€ 15.750,19) moet gelijk zijn aan het saldo crediteuren 

zoals dit vermeld staat op de proef/saldibalans (€ 15.750,19). Conclusie: 

het totaal van de saldilijst crediteuren is gelijk aan het saldo van de grootboekrekening 

crediteuren. 

Voorraden 

Ook van de voorraden maakt Joop een lijst met de saldi van elk artikel. We 

spreken nu niet van een saldilijst, maar van een voorraadstaat. Voor de 

voorraad mobiele telefoons ziet deze er als volgt uit: 

Samsung X-450 € 863,64 

Sony Ericsson F-500 - 1.915,– 

Etc. 

etc. 

Totaal € 2.464,85 

Het totaal van de voorraadstaat moet gelijk zijn aan het saldo voorraad mobiele 

telefoons, zoals dit vermeld staat op de proef/saldibalans. 

De resultatenrekening en de (eind)balans 

Nadat de proef- en saldibalans zijn opgemaakt, worden de resultatenrekening 

en de balans samengesteld. De hulprekeningen van het eigen vermogen gaan 

naar de resultatenrekening. 

De resultatenrekening wordt ook wel aangeduid als winst-en-verliesrekening 

of verlies-en-winstrekening. 

• Kostenrekeningen komen debet op de resultatenrekening. 

• Opbrengstrekeningen komen credit op de resultatenrekening. 

De balansrekeningen gaan naar de eindbalans balans, en wel als volgt: 

• rekeningen van bezit komen aan de debetzijde van de balans 

• rekeningen van schuld komen aan de creditzijde van de balans 

• het eigen vermogen komt aan de creditzijde van de balans. 

De rekening Privé komt niet op de resultatenrekening en ook niet op de balans. 

Van saldibalans naar 

(eind)balans 


Voorraad mobiele telefoons is een balansrekening en een rekening van bezit en 

komt dus debet op de (eind)balans (IV). 

1.20


Let op afronding 

NB: Bedragen zijn afgerond op gehele euro’s. 

grootb. grootboekrek. omschrijving saldibalans resultatenrekening balans 

rek. nr. 

debet 

€ 

credit 

€ 

debet 

€ 

credit 

€ 

debet 

€ 

credit 

€ 

010 Verkoop/reparatieruimte 50.000 50.000 

020 Inventaris 10.000 10.000 

030 Bedrijfsauto’s 7.500 7.500 

040 Gereedschappen 5.000 5.000 

050 Eigen vermogen 25.000 33.161 

051 Privé Joop Simons 221 

070 Hypotheek o/g 50.000 50.000 

071 Lening o/g 5.000 5.000 

100 Kas 427 427 

110 ABN-AMRO-bank 274 274 

120 Postbank 3.600 3.600 

130 Debiteuren 25.609 25.609 

140 Crediteuren 15.750 15.750 

179 Af te dragen btw 1.938 1.938 

470 Verkoopkosten 100 100 

700 Voorraad mobiele telefoons 2.465 (IV) 2.465 

710 Voorraad accessoires 399 399 

720 Voorraad onderdelen 575 575 


12.725 12.725 

850 Opbrengst verkopen mobiele 

21.207 21.207 

telefoons 

Nettowinst 8.382 

Totaal 118.895 118.895 21.207 21.207 105.849 105.849 

Nettowinst of nettoverlies 

Nettowinst of nettoverlies 

Het verschil tussen de debetzijde van de resultatenrekening en de creditzijde 

van de resultatenrekening noemen we de nettowinst of het nettoverlies. 

Telling debetzijde (kosten = verlies) € 12.825,– 

Telling creditzijde (opbrengsten = winst) - 21.207,– 

Per saldo winst (nettowinst) € 8.382,– 

Deze winst wordt in de resultatenrekening opgenomen, zodat de debet- en 

creditkolom van de resultatenrekening weer in evenwicht zijn. Aangezien het 

bedrag van de creditzijde hoger is dan het bedrag van de debetzijde wordt het 

bedrag van de nettowinst in de debetkolom van de resultatenrekening 

opgenomen. De nettowinst komt geheel ten goede van het eigen vermogen. 

Privé 

Het bedrag van de rekening 051 Privé Joop Simons gaat niet naar de resultatenrekening 

en ook niet naar de balans. Het saldo van de rekening Privé komt ten 

laste of ten goede van het eigen vermogen. 

500F1.FM 

1.21



Aan het begin van dit boekjaar bedroeg het eigen vermogen 

van ”Het Mobieltje” € 25.000,–. 

Bij: de nettowinst over januari 20.. - 8.382,– 

Af: Privéopname in januari 20.. - 221,– 

Aan het eind van januari 20.. bedraagt het eigen vermogen 

van ”Het Mobieltje” € 33.161,– 

We vullen dit bedrag nu in de creditkolom van de balans. Vervolgens tellen we 

de debet- en creditkolom van de balans op. Het zal duidelijk zijn dat de totaaltelling 

van de debetposten van de balans gelijk moet zijn aan de totaaltelling 

van de creditposten. 

Afsluiten van grootboekrekeningen 

Om in een nieuwe periode te kunnen beginnen, wordt eerst de vorige periode 

afgesloten. Daartoe worden alle grootboekrekeningen afgesloten. Meestal 

gebeurt het afsluiten éénmaal per jaar op 31 december. Voor ”Het Mobieltje” 

sluiten we, om deze voorbeeldcyclus af te ronden, de grootboekrekeningen af 

per 31 januari 20.. 

Heropenen Balansrekeningen worden weer heropend, in dit geval dus per 1 februari 20.. 


• Een rekening van bezit wordt afgesloten aan de creditzijde van de grootboekrekening 

met de omschrijving Naar balans. Het bedrag waarmee wordt 

afgesloten, staat op de eindbalans aan de debetzijde. Het afsluiten vindt dus 

plaats aan de ”verkeerde” kant. De tellingen van de grootboekrekeningen 

zijn hiermee in evenwicht. 

• Een rekening van bezit wordt heropend aan de debetzijde van de grootboekrekening. 

Voorbeeld: 



Jan. 1 Van beginbalans € 4.285,25 

Jan. 8 Inkoopfactuur 5 - 6.385,00 



Jan. 18 Verkoopfactuur 2007002 - 7.991,10 


Jan. 27 Nokia 7260 voor privédoeleinden - 185,95 

Jan. 29 Verkoopfactuur 2007003 - 263,85 

Jan. 31 Naar balans - 2.464,85 

€ 15.375,75 € 15.375,75 

Febr. 1 Balans € 2.464,85 


• Een rekening van schuld wordt afgesloten aan de debetzijde van de balans 

met de omschrijving: Naar balans. Het bedrag staat op de eindbalans aan de 

creditzijde. Het bedrag waarmee wordt afgesloten staat op de eindbalans 

aan de creditzijde. Het afsluiten vindt dus plaats aan de ”verkeerde” kant. 

• De tellingen van de grootboekrekeningen zijn hiermee in evenwicht. 

1.22


• Een rekening van schuld wordt heropend aan de creditzijde van de grootboekrekening. 

Voorbeeld 




Jan. 8 Inkoopfactuur 5 (Sony) - 7.598,15 

Jan. 9 Inkoopfactuur 8 (Samsung) - 3.069,66 

Jan. 20 ABN-AMRO-bank 1 (Beltoon bv) € 447,50 

Jan. 27 Inkoopfactuur 12 (Nokia) - 2.529,88 


€ 16.197,69 € 16.197,69 

Febr. 1 Balans € 15.570,19 

Resultatenrekening (winst) 

• Een winstrekening wordt afgesloten aan de debetzijde van de grootboekrekening 

met de omschrijving: Naar resultatenrekening. Het bedrag staat op 

de resultatenrekening aan de creditzijde. Het afsluiten vindt dus plaats aan 

de ”verkeerde” kant. De tellingen van de grootboekrekeningen zijn hiermee 

in evenwicht. 

• Een winstrekening is een hulprekening van het eigen vermogen en wordt 

niet heropend. 

Voorbeeld: 






Jan. 31 Naar resultatenrekening € 21.207,– 

€ 21.207,– € 21.207,– 

Resultatenrekening (verlies) 

• Een verliesrekening wordt afgesloten aan de creditzijde van de grootboekrekening 

met de omschrijving: naar Resultatenrekening. Het bedrag staat 

op de resultatenrekening aan de debetzijde. Het afsluiten vindt dus plaats 

aan de ”verkeerde” kant. De tellingen van de grootboekrekeningen zijn 

hiermee in evenwicht. 

• Een verliesrekening is een hulprekening van het eigen vermogen en wordt 


Voorbeeld: 






Jan. 31 Naar resultatenrekening € 12.724,95 

€ 12.724,95 € 12.724,95 

500F1.FM 

1.23


Privé 

• Een debetsaldo van de rekening Privé wordt overgebracht naar de debetzijde 

van de rekening Eigen vermogen. De rekening Privé wordt credit 

afgesloten met de omschrijving: Naar Eigen vermogen. 

• Een creditsaldo van de rekening Privé wordt overgebracht naar de creditzijde 

van de rekening Eigen vermogen. De rekening Privé wordt debet 


Voorbeeld: 



Jan. 27 Nokia 7260 voor kleinzoon € 221,28 

Jan. 31 Naar Eigen vermogen € 221,28 

€ 221,28 € 221,18 

t 


De nettowinst verhoogt het eigen vermogen en wordt dus aan de creditzijde 

genoteerd. 

• De privéopname vermindert het eigen vermogen en wordt dus aan de 

debetzijde genoteerd. 

• De rekening Eigen vermogen wordt afgesloten aan de debetzijde van de 

grootboekrekening met de omschrijving: Naar balans. 

• Het bedrag staat op de eindbalans aan de creditzijde. Het afsluiten vindt dus 



• De rekening Eigen vermogen wordt heropend aan de creditzijde van de 

grootboekrekening. 

Voorbeeld: 




Jan. 31 Nettowinst - 8.382,05 

Jan. 31 Privé € 221,28 


€ 33.382,05 € 33.382,05 

Slotopmerking 

Dagboeken 

In deze case zijn maar enkele boekingsdocumenten binnengekomen, het moge 

duidelijk zijn dat in een gezonde onderneming dagelijks vele boekingsdocumenten 

binnenkomen en ontstaan. De boekingsdocumenten worden dan eerst 

gesorteerd naar mutatiesoort. Met andere woorden alle inkoopfacturen bij 

elkaar, alle verkoopfacturen bij elkaar etc. Wordt de boekhouding nog 

handmatig gevoerd, dan worden de mutaties/financiële feiten om praktische 

redenen eerst genoteerd in een dagboek en vanuit het dagboek, in totalen, 

gejournaliseerd. 

In dit kader onderscheiden we onder andere de volgende dagboeken: 

• Inkoopboek 

• Verkoopboek 

1.24


• (Post)bankboek 

• Kasboek 

• Diverse postenboek. 

Is de boekhouding geautomatiseerd, dan worden de boekingsdocumenten 

eveneens gesorteerd naar mutatiesoort. Vervolgens worden de mutaties/financiële 

feiten via de dagboeken geboekt, maar nu niet in totalen, maar post voor 

post. 

Samenvatting 

In dit hoofdstuk is, aan de hand van een casus, de gehele boekhoudkundige 

cyclus nog eens behandeld en daarmee is een goede basis gelegd voor het 

vervolg van deze cursus. 

Doel van het boekhouden 

Iedere onderneming heeft behoefte aan informatie. Informatie die nodig is om: 

• beleidsbeslissingen te kunnen nemen 

• bedrijfsprocessen te kunnen beheersen 

• verantwoording te kunnen afleggen. 

Dubbel boekhouden 

Dubbel boekhouden doen we als we: 

• de veranderingen in de samenstelling van het eigen vermogen registreren 

• de oorzaken die leiden tot veranderingen in de grootte van het eigen 

vermogen. 

Het openen van grootboekrekeningen 

Daartoe nemen we het bedrag van de beginbalans over op de desbetreffende 

grootboekrekening en wel als volgt: 

• voor een rekening van bezit wordt de desbetreffende grootboekrekening 

geopend aan de debetzijde 

• voor een rekening van schuld wordt de desbetreffende grootboekrekening 

geopend aan de creditzijde 

• de rekening van eigen vermogen wordt geopend aan de creditzijde. 

Boekingsregels 


• een rekening van bezit wordt gedebiteerd bij ontstaan of toename 

• een rekening van bezit wordt gecrediteerd bij tenietgaan of afname 


• een rekening van schuld wordt gecrediteerd bij ontstaan of toename 

• een rekening van schuld wordt gedebiteerd bij tenietgaan of afname 


• het eigen vermogen wordt gecrediteerd bij ontstaan of toename 

• het eigen vermogen wordt gedebiteerd bij tenietgaan of afname 

500F1.FM 

1.25


Boekingsregels voor de hulprekeningen van het eigen vermogen 

Hulprekeningen van het eigen vermogen 

• een hulprekening van het eigen vermogen wordt gecrediteerd bij toename 


• een hulprekening van het eigen vermogen wordt gedebiteerd bij afname 


Het afsluiten van grootboekrekeningen 


• Een rekening van bezit wordt afgesloten aan de creditzijde van de grootboekrekening 

met de omschrijving Naar Balans. Het bedrag waarmee wordt 

afgesloten, staat op de eindbalans aan de debetzijde. Het afsluiten vindt dus 



• Een rekening van bezit wordt heropend aan de debetzijde van de grootboekrekening. 


• Een rekening van schuld wordt afgesloten aan de debetzijde van de balans 

met de omschrijving: Naar balans. Het bedrag staat op de eindbalans aan de 

creditzijde. Het bedrag waarmee wordt afgesloten, staat op de eindbalans 

aan de creditzijde. Het afsluiten vindt dus plaats aan de ”verkeerde” kant. 

De tellingen van de grootboekrekeningen zijn hiermee in evenwicht. 

• Een rekening van schuld wordt heropend aan de creditzijde van de grootboekrekening. 

Resultatenrekening (winst) 

• Een winstrekening wordt afgesloten aan de debetzijde van de grootboekrekening 

met de omschrijving: Naar resultatenrekening. Het bedrag staat op 

de resultatenrekening aan de creditzijde. Het afsluiten vindt dus plaats aan 

de ”verkeerde” kant. De tellingen van de grootboekrekeningen zijn hiermee in 

evenwicht. 

• Een winstrekening is een hulprekening van het eigen vermogen en wordt 


Resultatenrekening (verlies) 

• Een verliesrekening wordt afgesloten aan de creditzijde van de grootboekrekening 

met de omschrijving: Naar resultatenrekening. Het bedrag staat 

op de resultatenrekening aan de debetzijde. Het afsluiten vindt dus plaats 

aan de ”verkeerde” kant. De tellingen van de grootboekrekeningen zijn 

hiermee in evenwicht 

• Een verliesrekening is een hulprekening van het eigen vermogen en wordt 


Privé 

• Een debetsaldo van de rekening Privé wordt overgebracht naar de debetzijde 

van de rekening Eigen vermogen. De rekening Privé wordt credit 


• Een creditsaldo van de rekening Privé wordt overgebracht naar de creditzijde 

van de rekening Eigen vermogen. De rekening Privé wordt debet 


1.26



• De nettowinst verhoogt het eigen vermogen en wordt dus aan de creditzijde 

genoteerd. 

• De privéopname vermindert het eigen vermogen en wordt dus aan de 

debetzijde genoteerd. 

• De rekening Eigen vermogen wordt afgesloten aan de debetzijde van de 

grootboekrekening met de omschrijving: Naar balans. Het bedrag staat op 

de eindbalans aan de creditzijde. Het afsluiten vindt dus plaats aan de 

”verkeerde” kant. De tellingen van de grootboekrekeningen zijn hiermee in 

evenwicht 

• De rekening Eigen vermogen wordt heropend aan de creditzijde van de 

grootboekrekening. 

Casus bij oefenopgaven 

Bas Dona is een fervent zeiler. Al jaren droomt hij ervan om een eigen zaak in 

watersportartikelen te beginnen. Op 1 januari 20.. is het dan zover, Bas hangt 

zijn oude beroep aan de wilgen en begint zijn eigen zaak, onder de 

handelsnaam BaDo Watersport. Naast de botenloods, die al eigendom is van 

Bas, huurt hij een kleine verkoopruimte. 

500F1.FM 

1.27


Op 1 januari 20.. stelt hij een lijst samen van al zijn bezittingen en al zijn 

schulden. Deze lijst (inventaris) ziet er als volgt uit: 

Bezittingen: 

Botenloods € 100.000,– 

Gereedschappen - 15.000,– 

Auto - 17.500,– 


Boten 

2 zeilboot Flying Junior 4,70 à € 3.750,– € 7.500,– 

1 zeilboot catamaran à € 4.500,– - 4.500,– 

2 voyager toerkayak à € 750,– - 2.250,– 

€ 14.250,– 

Scheepsartikelen 

3 ankerlamp à € 99,75 € 299,25 

5 Bolkompas Offshore 85 à € 125,75 - 628,75 

etc. - 2.822,– 

- 3.750,– 

* Onderdelen (t.b.v. reparaties) - 1.500,– 

- 19.500,– 

Nog te ontvangen van afnemers: 

Kanocentrum Giethoorn € 2.000,– 

Watersportvereniging Haringvliet - 1.750,– 

De heer J. Colenbrander - 375,25 

Mevr. O. Janssen - 1.024,75 

- 5.150,– 

Kas - 380,– 

Postbank (saldo tegoed) - 2.210,– 

ABN-AMRO-bank tegoed - 260,– 

Totaal van de bezittingen € 160.000,– 

Schulden: 

Hypotheek o/g € 85.000,– 

Lening o/g - 25.000,– 

Nog te betalen aan leveranciers: 

Firma Asa Boot € 3.250,– 

Technautic bv - 1.723,95 

Zodiac Belgium - 526,05 

- 5.500,– 

Totaal van de schulden € 115.500,– 

Aan het einde van dit hoofdstuk is het rekeningschema van BaDo Watersport 

opgenomen. Dit rekeningschema dient u te gebruiken voor de uitwerking van 

de volgende opgaven. 

1.28


Oefenopgave 1 

Bereken het eigen vermogen van BaDo Watersport op 1 januari 20.. 

Oefenopgave 2 

Stel de balans per 1 januari 20.. van BaDo Watersport samen. 

Oefenopgave 3 

Stel de balans per 1 januari 20.. van BaDo Watersport samen maar nu gegroepeerd 

naar vaste activa; vlottende activa; liquide activa; eigen vermogen; 

vreemd vermogen op lange termijn en vreemd vermogen op korte termijn. 

Oefenopgave 4 

a. Leg voor de balansposten Voorraad boten; Postbank en Eigen vermogen 

een grootboekrekening aan. 

b. Open deze grootboekrekeningen. 

Op 5 januari 20.. ontvangt Bas de volgende inkoopfacturen: 

ASA-BOOT 

Rekening voor: 

BaDo Watersport 

Kruiskade 75 

8501 AS Joure 

Factuurdatum 4 januari 20.. 

Factuurnummer 20076754 

Geleverd: 

3 zeilboot Flying junior à € 3.750,– € 11.250,– 

2 catamaran à € 4.500,– - 9.000,– 

€ 20.250,– 

Btw 19% - 3.847,50 

Te betalen € 24.097,50 

TECHNAUTIC bv 


BaDo Watersport Factuurdatum 3 januari 20.. 

Kruiskade 75 Factuurnummer 20123 

8501 AS Joure 

Geleverd: 

5 voyager toerkayak à € 750,– € 3.750,– 

2 opblaasboot 2,90 meter à € 500,– - 1.000,– 

€ 4.750,– 

Btw 19% - 902,50 

Te betalen € 5.652,50 

500F1.FM 

1.29


Oefenopgave 5 

Journaliseer deze 2 inkoopfacturen. 

Op 8 januari verstuurt Bas de volgende verkoopfacturen: 

BaDo Watersport Joure 


Watersportvereniging Haringvliet Factuurdatum 5 januari 20.. 

Kanaalweg 21 Factuurnummer 2007001 

3221 LK Hellevoetsluis 

Geleverd: 

2 zeilboot Flying junior à € 6.250,– € 12.500,– 

1 catamaran à € 7.500,– - 7.500,– 

€ 20.000,– 

Btw 19% - 3.800,– 

Te betalen € 23.800,– 

BaDo Watersport Joure 


Reddingsbrigade Friesland Factuurdatum 5 januari 20.. 

Laagveld 22 Factuurnummer 2007002 

8918 EW Leeuwarden 

Geleverd: 

3 voyager toerkayak à € 1.250,00 € 3.750,– 

1 Opblaasboot 2,90 meter à € 835,00 - 835,– 

€ 4.585,00 

Btw 19% - 871,15 

Te betalen € 5.456,15 

Oefenopgave 6 

a. Bereken per verkoopfactuur de inkoopwaarde van de verkopen. 

b. Journaliseer deze 2 verkoopfacturen. 

Op 15 januari 20.. ontvangt Bas het volgende rekeningafschrift van de ABN- 

AMRO-bank. 

1.30


ABN-AMRO 

Rekeningafschrift Afschriftnummer 1 


ZAKELIJKE REKENING € 1.723,95 28-12-20.. Tegoed € 260,– 


44.80.88.970 € 3.024,75 15-01-20.. Tegoed € 1.560,80 


Kanocentrum Giethoorn factnr. 2006888 15-1 € 2.000,– 

Technautic bv factuurnr. 5678 15-1 € 1.723,95 

Mevr. Janssen factuurnummer 2006895 15-1 € 1.024,75 

Een dag later valt het afschrift van de Postbank op de deurmat. 

POSTBANK 

Afrekening girorekening Afschriftnummer 1 


ZAKELIJKE REKENING € 3.250,– 29-12-20.. Tegoed € 2.210,– 


1370832 € 1.750,– 16-01-20.. Tegoed € 710,– 


ASA-boot factuurnummer 4312 16-1 € 3.250,– 

Watersportvereniging Haringvliet 2006898 16-1 € 1.750,– 

Oefenopgave 7 

Journaliseer deze 2 rekeningafschriften. 

Daarnaast vinden de eerste kasbetalingen/ontvangsten plaats. 

KASBEWIJS ONTVANGST NR 01 

datum: 07-01. 

Betaald aan 


betreft: 

Betaling openstaande rekening 

€ 375,25 

De heer Colenbrander 

specificatie: Betreft rekeningnummer 2006900 

500F1.FM 

1.31


KASBEWIJS UITGAVE NR 02 

datum: 10-01 


Betaald aan: 

betreft: Reclamedrukwerk € 595,– 

Drukkerij Van Riet 

specificatie: 

10.000 flyers voor huis-aan-huisbezorging 

€ 500,– 

Btw 19% € 95,– 

Oefenopgave 8 

Journaliseer deze 2 kasbewijzen. 

Op 28 januari 20.. neemt Bas een opblaasboot uit het magazijn. Deze geeft hij 

cadeau aan zijn kleindochter die geslaagd is voor haar zwemdiploma. 

Oefenopgave 9 

Journaliseer deze privéopname. 

Oefenopgave 10 

a. Breng de mutaties/financiële feiten voor zover ze betrekking hebben op 

Voorraad boten, Postbank en Eigen vermogen over naar het grootboek. 

b. Werk de subadministratie debiteuren bij; alleen voor debiteur Watersportvereniging 

Haringvliet. 

c. Werk de subadministratie voorraad bij; alleen voor de voorraad Flying 

Junior. 

d. Werk het bijboek voorraad bij; alleen voor de voorraad Catamaran. 

1.32



Vul in de volgende proef/saldibalans van BaDO Watersport de ontbrekende 

gegevens van de grootboekrekeningen Voorraad boten, Postbank en Eigen 

vermogen in en verzorg tevens de totaaltellingen. 


grootboekrek.nromschrijving 

grootboekrekening- 

proefbalans 

saldibalans 

debet 

€ 

credit 

€ 

credit 

€ 

credit 

€ 

010 Botenloods 100.000,– 100.000,– 



050 Eigen vermogen 

051 Privé Bas Dona 595,– 595,– 

070 Hypotheek o/g 85.000,– 85.000,– 

071 Lening o/g 25.000,– 25.000,– 

100 Kas 755,25 595,– 160,25 

110 ABN-AMRO-bank 3.284,75 1.723,95 1.560,80 

120 Postbank 

130 Debiteuren 34.406,15 5.150,– 29.256,15 

140 Crediteuren 4.973,95 35.250,– 30.276,05 

170 Te verrekenen btw 4.845,– 4.845,– 

176 Verschuldigde btw 4.766,15 4.766,15 


700 Voorraad boten 

710 Voorraad scheepsartikelen 3.750,– 3.750,– 

720 Voorraad onderdelen 1.500,– 1.500,– 

800 Inkoopwaarde boten 14.750,– 14.750,– 

850 Opbrengst verkopen boten 24.585,– 24.585,– 

Totaal 

500F1.FM 

1.33



Vul in volgende resultatenrekening en (eind)balans van BaDo watersport de 

ontbrekende gegevens van Voorraad boten en Postbank in. 



grootb. - grootboekrek.omschrijving 

saldibalans resultatenrekening balans 

rek.nr. 

debet 

€ 

credit 

€ 

debet 

€ 

credit 

€ 

debet 

€ 

credit 

€ 

010 Botenloods 100.000,– 100.000,– 

030 Bedrijfsauto 17.500,– 17.500,– 



051 Privé Bas Dona 595,– 

070 Hypotheek o/g 85.000,– 85.000,– 

071 Lening o/g 25.000,– 25.000,– 

100 Kas 160,– 160,– 

110 ABN-AMRO-bank 1.561,– 1.561,– 

120 Postbank 710,– 

130 Debiteuren 29.256,– 29.256,– 

140 Crediteuren 30.276,– 30.276,– 


176 Verschuldigde btw 4.766,– 4.766,– 


700 Voorraad boten 24.000,– 24.000,– 

710 Voorraad scheepsartikelen 3.750,– 




Nettowinst 

Totaal 214.127,– 214.127,– 


a. Bereken de nettowinst/het nettoverlies van BaDo Watersport over de 

periode 1 januari 20.. tot en met 31 januari 20.. 

b. Bereken het eigen vermogen van BaDo Watersport per 31 januari 20.. 

c. Vul de uitkomsten in in de resultatenrekening/(eind)balans zoals deze in 

oefenopgave 12 is opgenomen; verzorg de totaaltellingen en controleer nu 

of alle tellingen in evenwicht zijn. 


Sluit en heropen de volgende grootboekrekeningen: 

• Voorraad boten 

• Eigen vermogen. 

1.34


Parate-kennisvragen 

1 Waarom heeft een onderneming behoefte aan informatie 

2 Waarom is het voor de onderneming ook zeer nuttig om een boekhouding bij 

te houden 

3 Wat wordt bedoeld met het begrip ”Inventaris” 

4 Wat is het verschil tussen een hypotheek o/g en een lening o/g 

5 Noem de onderverdeling van de vaste activa. 

6 Wanneer spreken we van het systeem van dubbel boekhouden 

7 Beschrijf hoe het grootboek moet worden geopend. 

8 Hoe luiden de boekingsregels voor het vastleggen van de mutaties/financiële 

feiten 

9 Beschrijf het begrip ”hulprekeningen van het eigen vermogen”. 

0 Hoe luiden de boekingsregels voor het vastleggen van de mutaties/financiële 

feiten op de hulprekeningen van het eigen vermogen 

q 

w 

e 

r 

t 

Waarom is het decimale rekeningstelsel ontwikkeld 

Wat is de functie van het debiteurenboek 

Wat is de functie van het bijboek voorraad 

Uit welke vier overzichten bestaat de kolommenbalans 

Beschrijf hoe de grootboekrekening Eigen vermogen wordt afgesloten en 

heropend. 

500F1.FM 

1.35


Uitwerking van de oefenopgaven 

Oefenopgave 1 

Het totaal van de bezittingen bedraagt € 160.000,– 

Het totaal van de schulden bedraagt - 115.500,– 

Bas heeft zelf in zijn zaak geïnvesteerd € 44.500,– 

We noemen dit het eigen vermogen. 

Oefenopgave 2 

BaDo Watersport balans per 1 januari 20.. (= beginbalans) 

debet € credit € 

Botenloods 100.000,– Eigen vermogen 44.500,– 

Gereedschappen 15.000,– 

Auto 17.500,– Hypotheek o/g 85.000,– 

Voorraad handelsgoederen 19.500,– Lening o/g 25.000,– 

Debiteuren 5.150,– 

Kas 380,– Crediteuren 5.500,– 


ABN-AMRO-bank 260,– 

160.000,– 160.000,– 

Aan de linkerzijde staan de bezittingen, aan de rechterzijde staan de schulden 

en het eigen vermogen. 

Oefenopgave 3 

De in deze balans opgenomen posten kunnen als volgt worden gegroepeerd: 

BaDo Watersport balans per 1 januari 20.. (= beginbalans) 

activa € passiva € 

Vaste activa 


Botenloods 100.000,– Eigen vermogen 44.500,– 

Gereedschappen 15.000,– 

Auto 17.500,– Vreemd vermogen op lange 

termijn 

Vlottende activa Hypotheek o/g 85.000,– 

Voorraad handelsgoederen 19.500,– Lening o/g 25.000,– 

Debiteuren 5.150,– Vreemd vermogen op korte 

termijn 

Liquide middelen Crediteuren 5.500,– 

Kas 380,– 


ABN-AMRO-bank 260,– 

160.000,– 160.000,– 

Oefenopgave 4 

010 Botenloods 




1.36


120 Postbank 






Oefenopgave 5 

datum grootboekrek.nromschrijving 

grootboek- 

debet credit 

4 jan. 700 Voorraad boten € 20.250,– 

170 Te verrekenen btw - 3.847,50 

140 aan Crediteuren € 24.097,50 

3 jan. 700 Voorraad boten € 4.750,– 

170 Te verrekenen btw - 902,50 

140 aan Crediteuren € 5.652,50 

Oefenopgave 6a 

Inkoopwaarde rekening Watersportvereniging Haringvliet 

2 zeilboot Flying junior 2 * € 3.750,– € 7.500,– 

1 catamaran 1 * € 4.500,– - 4.500,– 

€ 12.000,– 

Inkoopwaarde rekening Reddingsbrigade 

3 voyager toerkayak 3* € 750,– € 2.250,– 

1 opblaasboot 2,90 1* 500,– - 500,– 

€ 2.750,– 

Oefenopgave 6b 


grootboek- 

debet credit 

5 jan. 130 Debiteuren € 23.800,– 

176 aan Verschuldigde btw € 3.800,– 

850 aan Opbrengst verkopen boten - 20.000,– 

800 Inkoopwaarde boten € 12.000,– 

700 aan Voorraad boten € 12.000,– 

5 jan. 130 Debiteuren € 5.456,15 

176 aan Verschuldigde btw € 871,15 

850 aan Opbrengst verkopen boten - 4.585,– 

800 Inkoopwaarde boten € 2.750,– 

700 aan Voorraad boten € 2.750,– 

500F1.FM 

1.37


Oefenopgave 7 


grootboek- 

debet credit 

15 jan. 110 ABN-AMRO-bank € 2.000,– 

15 jan. 130 aan Debiteuren € 2.000,– 

15 jan. 110 ABN-AMRO-bank € 1.024,75 

15 jan. 130 aan Debiteuren € 1.024,75 

15 jan. 140 Crediteuren € 1.723,95 

15 jan. 110 aan ABN-AMRO-bank € 1.723,95 

16 jan. 120 Postbank € 1.750,– 

16 jan. 130 aan Debiteuren € 1.750,– 

16 jan. 140 Crediteuren € 3.250,– 

16 jan. 120 aan Postbank € 3.250,– 

Oefenopgave 8 

10 jan. 470 Verkoopkosten € 500,– 

10 jan. 170 Te verrekenen btw - 95,– 

10 jan. 100 aan Kas € 595,– 

Oefenopgave 9 

De inkoopprijs van deze opblaasboot bedraagt € 500,–; daar moet 19% btw 

worden bijgeteld. 

datum grootboekrek.nr. 

grootboekomschrijving debet credit 

7 jan. 100 Kas € 375,25 

7 jan. 130 aan Debiteuren € 375,25 

datum grootboekrek. 

grootboek- 

debet credit 

nr. omschrijving 

28 jan. 051 Privé Bas Dona € 595,– 

28 jan. 176 aan Verschuldigde btw € 95,– 

28 jan. 700 aan Voorraad boten - 500,– 





Jan. 4 Inkoopfactuur ASA-boot € 20.250,– 

Jan. 3 Inkoopfactuur Technautic bv € 4.750,– 

Jan. 5 Verkoopfactuur Watersport Vereniging € 12.000,– 

Jan. 5 Verkoopfactuur Reddingsbrigade € 2.750,– 

Jan. 28 Privéopname opblaasboot € 500,– 

120 Postbank 



Jan. 16 Debiteur € 1.750,– 

Jan. 16 Crediteur € 3.250,– 

1.38


Debiteur Watersportvereniging Haringvliet 



Jan. 5 Verkoopfact. 2007001 € 23.800,– € 25.550,– 

Jan. 16 Postbank afschr. 1 € 1.750,– € 23.800,– 

Oefenopgave 10c 

Voorraad Flying Junior 



Jan. 4 ASA-boot € 11.250,– € 18.750,– 

Jan. 5 Verkoopfactnr. 2007001 € 7.500,– € 11.250,– 

Oefenopgave 10d 

Voorraad Catamaran 

datum omschrijving bij af Saldo 

Jan. 1 Beginsaldo 1 

Jan. 3 ASA-boot 2 3 

Jan. 5 Verkoopfactnr. 2007001 1 2 



grootboek - grootboekrekeningomschrijving 

proefbalans 

saldibalans 

rek.nr. 

debet 

€ 

credit 

€ 

debet 

€ 

credit 

€ 

010 Botenloods 100.000,– 100.000,– 




051 Privé Bas Dona 595,– 595,– 

070 Hypotheek o/g 85.000,– 85.000,– 

071 Lening o/g 25.000,– 25.000,– 

100 Kas 755,25 595,– 160,25 

110 ABN-AMRO-bank 3.284,75 1.723,95 1.560,80 

120 Postbank 3.960,– 3.250,– 710,– 

130 Debiteuren 34.406,15 5.150,– 29.256,15 

140 Crediteuren 4.973,95 35.250,– 30.276,05 


176 Verschuldigde btw 4.766,15 4.766,15 


700 Voorraad boten 39.250,– 15.250,– 24.000,– 





Totaal 245.070,10 245.070,10 214.127,25 214.127,25 

500F1.FM 

1.39





grootb. - grootboekrek.- saldibalans resultatenrekening balans 

rek.nr. omschrijving 

debet 

€ 

credit 

€ 

debet 

€ 

credit 

€ 

debet 

€ 

credit 

€ 

010 Botenloods 100.000,– 100.000,– 

030 Bedrijfsauto 17.500,– 17.500,– 




070 Hypotheek o/g 85.000,– 85.000,– 

071 Lening o/g 25.000,– 25.000,– 

100 Kas 160,– 160,– 

110 ABN-AMRO-bank 1.561,– 1.561,– 

120 Postbank 710,– 710,– 

130 Debiteuren 29.256,– 29.256,– 

140 Crediteuren 30.276,– 30.276,– 








850 Opbrengst verkopen 

24.585 24.585,– 

boten 

Nettowinst 

Totaal 214.127,– 214.127,– 


Telling debetzijde resultatenrekening € 15.250,– 

Telling creditzijde resultatenrekening - 24.585,– 

Nettowinst € 9.335,– 

Dit bedrag plaatsen we in de debetkolom van de resultatenrekening, zodat de 

telling van de debetkolom gelijk wordt aan de telling van de creditkolom; te 

weten € 24.585,–. 

Oefenopgave 13b 

Eigen vermogen op 1 januari 20.. € 44.500,– 

Af privéopname - 595,– 

€ 43.905,– 

Bij nettowinst - 9.335,– 

Eigen vermogen op 31 januari 20.. € 53.240,– 

Dit bedrag plaatsen we in de creditkolom van de (eind)balans, zodat de telling 

van de debetkolom gelijk wordt aan de telling van de creditkolom; te weten 

€ 198.282,–. 

1.40


Oefenopgave 13 c 



grootb. - grootboekrek.- saldibalans resultatenrekening balans 

rek.nr. omschrijving 

debet 

€ 

credit 

€ 

debet 

€ 

credit 

€ 

debet 

€ 

credit 

€ 

010 Botenloods 100.000,– 100.000,– 

030 Bedrijfsauto 17.500,– 17.500,– 




070 Hypotheek o/g 85.000,– 85.000,– 

071 Lening o/g 25.000,– 25.000,– 

100 Kas 160,– 160,– 

110 ABN-AMRO-bank 1.561,– 1.561,– 

120 Postbank 710,– 710,– 

130 Debiteuren 29.256,– 29.256,– 

140 Crediteuren 30.276,– 30.276,– 









Nettowinst 9.335,– 

Totaal 214.127,– 214.127,– 24.585,– 24.585,– 198.282,– 198.282,– 





Jan. 4 Inkoopfactuur ASA-boot - 20.250,– 

Jan. 3 Inkoopfactuur Technautic bv - 4.750,– 

Jan. 5 Verkoopfactuur Watersport Vereniging € 12.000,– 

Jan. 5 Verkoopfactuur Reddingsbrigade - 2.750,– 

Jan. 28 Privéopname opblaasboot - 500,– 

Jan. 31 Naar balans - 24.000,– 

€ 39.250,– € 39.250,– 

Febr. 1 Balans € 24.000,– 




Jan. 31 Privé € 595,– 

Jan. 31 Nettowinst - 9.335,– 

Jan. 31 Naar balans - 53.240,– 

€ 53.835,– € 53.835,– 

Febr. 1 Balans € 53.240,– 

500F1.FM 

1.41


Bijlage 1 

Grootboekrekeningschema ”Het Mobieltje” 

Rubriek 0 

010 Verkoop/reparatieruimte 

011 Afschrijving verkoop/reparatieruimte 

020 Inventaris 

021 Afschrijving inventaris 

030 Bedrijfsauto’s 

031 Afschrijving bedrijfsauto’s 

040 Gereedschappen 

041 Afschrijving gereedschappen 



070 Hypotheek o/g 

071 Lening o/g 

Rubriek 1 

100 Kas 


120 Postbank 



151 Nog te ontvangen bedragen 

156 Nog te betalen bedragen 

170 Te verrekenen btw 

176 Verschuldigde btw 

179 Af te dragen btw 

Rubriek 2 

200 Kruisposten 

Rubriek 4 

420 Afschrijvingskosten 

430 Interestkosten 

440 Porti- en administratiekosten 

450 Huisvestingskosten 

460 Transportkosten 


480 Verzekeringskosten 

490 Overige kosten 

498 Betalingsverschillen 

Rubriek 7 


710 Voorraad accessoires 

720 Voorraad onderdelen 

Rubriek 8 


801 Inkoopwaarde accessoires 

802 Inkoopwaarde onderdelen 

1.42



851 Opbrengst verkopen accessoires 

852 Opbrengst verkopen onderdelen 

Grootboekrekeningschema BaDo Watersport 

Rubriek 0 

010 Botenloods 

011 Afschrijving botenloods 

030 Bedrijfsauto’s 

031 Afschrijving bedrijfsauto’s 

040 Gereedschappen 

041 Afschrijving gereedschappen 


051 Privé Bas Dona 

070 Hypotheek o/g 

071 Lening o/g 

Rubriek 1 

100 Kas 


120 Postbank 



151 Nog te ontvangen bedragen 

156 Nog te betalen bedragen 

170 Te verrekenen btw 

176 Verschuldigde btw 

179 Af te dragen btw 

Rubriek 2 

200 Kruisposten 

Rubriek 4 

420 Afschrijvingskosten 

430 Interestkosten 

440 Porti- en administratiekosten 

450 Huisvestingskosten 

460 Transportkosten 


480 Verzekeringskosten 

490 Overige kosten 

498 Betalingsverschillen 

Rubriek 7 


710 Voorraad scheepsartikelen 

720 Voorraad onderdelen 

Rubriek 8 

800 Inkoopwaarde boten 

801 Inkoopwaarde scheepsartikelen 

802 Inkoopwaarde onderdelen 

850 Opbrengst verkopen boten 

500F1.FM 

1.43


851 Opbrengst verkopen scheepsartikelen 

852 Opbrengst onderdelen 

1.44

Het boekhoudkundig model

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?