Grootheden en eenheden

Onderzoeken
Een natuurkundige zal steeds proberen zo nauwkeurig mogelijk te meten. In
elke meting zal echter toch een zekere onnauwkeurigheid zitten.
Bij het meten van een lengte met een rolmaat is de laatste centimeter of millimeter
niet precies te bepalen. Ook door andere oorzaken zijn onnauwkeurigheden
mogelijk, een thermometer in een winkel hoeft echt niet de precieze
temperatuur aan te geven.
Stel dat men bij de meting van de lengte van een kamer vindt dat deze ten
hoogste 9,66 m en minstens 9,64 m kan bedragen, dan noteert men dit als volgt:
l = 9,65 ± 0,01 m.
Men noemt 9,65 m de meetwaarde en 0,01 de meetfout.
In plaats van meetfout zegt men ook: meetonnauwkeurigheid of
meetonzekerheid.
6 Bij metingen is er altijd sprake van een meetonzekerheid. De werkelijke waarde
kan iets groter of kleiner zijn dan de gemeten waarde. Deze meetonzekerheid
wordt veroorzaakt door het meetinstrument, de meetmethode en/of de
meetomstandigheden.
Meetinstrument
Bij gebruik van meetinstrumenten met een wijzer (analoge meetinstrumenten)
wordt de meetonzekerheid bepaald door de keuze van het meetbereik.
Als men bijvoorbeeld een stroomsterkte van zo’n 0,4 A wil meten, kan men
kiezen voor een meetbereik van 500 mA of van 5 A. Bij 500 wordt de laatste 0
eigenlijk als volgt bepaald:
- is het iets meer dan 500, maar minder dan 500,5 dan ronden we af naar 500
- is het meer dan 499,5 dan ronden we ook af naar 500.
Of we dit inderdaad zo kunnen doen, hangt natuurlijk wel af van het aantal
streepjes op de schaal, de streepjes 499 en 501 moeten er dan wel op staan.
Bij een meetbereik van 500 mA kan de meetonzekerheid dus 0,5 mA = 0,0005 A
zijn. Bij een keuze voor het meetbereik van 5 A is de meetonzekerheid groter,
bijvoorbeeld 0,05 A, afhankelijk van het aantal streepjes op de schaal.
Een ander voorbeeld
0
5
10 15 (cm)
Afb. 1.
In afb. 1 zie je een diskette op een blaadje waarop om de 5 cm een streepje is
getekend. Je kunt de breedte van de diskette daarmee dus aflezen: 12 cm. Je
1.6