Orthopedagogie - Het Hogeronderwijsregister

Facet 1.2
Domeinspecifieke eisen
De opleidingen bachelor Orthopedagogie bevestigen dat zij kunnen meestappen in het domeinspecifieke
referentiekader van de visitatiecommissie. Sommige opleidingen voegen eraan toe dat studenten via lectuur,
besprekingen en toepassingen worden voorbereid om praktijkgerelateerde wetenschappelijke kaders te hanteren
in hun beroepspraktijk.
Een andere opleiding merkt op dat projectmatig (wetenschappelijk) onderzoek niet aan bod komt in het
domeinspecifieke referentiekader. Als aanvulling stelt deze opleiding dat zij meent dat studenten moeten kunnen
werken in een interdisciplinair gebied met respect voor elkaars specialisme.
Het opleidingsprofiel omschrijft de beroepsspecifieke competenties in overeenstemming met de definitie die de
commissie eraan gaf. Deze competenties zijn in het competentieprofiel gekoppeld aan de zes rollen van de
gespecialiseerde opvoeder/begeleider.
Het is de commissie helder dat de opleidingen studenten voorbereiden op het handelen in een problematische
opvoedings- en levenssituatie vanuit een holistische benadering. Aan studenten wordt geleerd om
orthopedagogisch handelen te bekijken als een planmatig, cyclisch en regulatief proces, dat op zijn minst de
stappen beeldvorming, planning, actie, evaluatie en terugkoppeling omvat. Zij worden voorbereid op het werken
bij kinderen, jongeren en volwassenen in verschillende werkvelden, settings en doelgroepen.
Een opleiding visualiseert de competenties in de vorm van een huis. De beroepsspecifieke competenties
omvatten de vereiste beroepshoudingen (zes pijlers) die vorm krijgen vanuit het “emancipatorisch werken”
(fundament) dat de opleiding aan de competenties toevoegt. De algemene competenties (onderbouw) steunen
dat fundament en bepalen het bachelorniveau van de opleiding. De opleiding geeft aan dat de nagestreefde
competenties zich moeten ontwikkelen in een orthopedagogische context (overkoepelend dak).
De afstudeerrichting toegepaste jeugdcriminologie speelde in op welbepaalde noden in het werkveld en de
stedelijke context. Een klankbord hierbij is het werkveld. Het werkveld bevestigt dat de samenleving meer nood
zou hebben aan opvoeder-begeleiders met specifieke kennis en kunde met betrekking tot feitengedrag en
maatschappelijk asociaal en grensoverschrijdend gedrag.
De opleidingen benadrukken in de opvoeder-cliënt situatie dat personen met een beperking worden gezien als
volwaardige partners. In bepaalde opleidingen treden deze personen op als bevoorrechte getuigen.
De zes opleidingen hanteren hetzelfde competentiegericht opleidingsprofiel. De opleidingen doen inspanningen
om hun doelstellingen te vergelijken met buitenlandse opleidingen die aanleunen bij de Vlaamse professionele
bachelor Orthopedagogie.
De commissie apprecieert dat de doelstellingen en het competentieprofiel tot stand zijn gekomen na overleg
tussen alle opleidingen Orthopedagogie.
Onderwerp 2
Programma
Facet 2.1
Relatie doelstelling en inhoud
De commissie is van oordeel dat de opleidingsprogramma‟s de eindcompetenties in voldoende mate concreet
maken op het vlak van niveau, oriëntatie en domeinspecifieke eisen. Studiefiches, meer of minder uitgebreid,
maken het verband transparant tussen doelstellingen en inhoudelijke opleidingsonderdelen, credits en tentamina.
Het competentiegericht leren neemt veelal een belangrijke plaats in, waarbij de hulpverleningspraktijk van alle
dag vaak het vertrekpunt is. Stages en (afstudeer)opdrachten spelen hierin een belangrijke rol.
24 | d e o p l e i d i n g i n v e r g e l i j k e n d p e r s p e c t i e f