Vaccinatie hepatitis B Geneeskundestudenten - VUmc School of ...

Vaccinatie hepatitis B
Geneeskundestudenten

| Vaccinatie hepatitis B
De Nederlandse Arbo-wetgeving eist dat ziekenhuizen
en andere instellingen verantwoorde zorg
aan hun patiënten bieden. Patiënten mogen niet
blootgesteld worden aan het risico van besmetting
met bijvoorbeeld hepatitis B, o.a. door medewerkers
in de gezondheidszorg. Medewerkers in
functies met risico op besmet ting, bijvoorbeeld
artsen, verpleegkundi gen en co-assistenten
moeten dus, ook voor hun eigen veiligheid,
gevaccineerd zijn. VUmc raadt je sterk aan om je
te laten vaccineren. Je maakt dan zelf antistoffen
tegen het hepatitis B-virus aan. Als je effectief
gevaccineerd bent, ben je beschermd tegen dit
virus en kun je anderen niet besmetten. Indien jij
je niet laat vaccineren ben je verplicht je periodiek
te laten screenen op dragerschap, dat is de
aanwezigheid van hepatitis B-virus in je
bloed.
Hepatitis B
Hepatitis B is een leverziekte die wordt veroorzaakt
door besmetting met het hepatitis B-virus.
Deze besmetting kun je o.a. oplopen door bloedbloed
contact of bloed-slijmvlies contact met een
persoon die drager is van dit virus. Tijdens je
studie en later in je beroep als arts krijg je te
maken met medische handelingen (bloedprikken,
hechten, etc.), waarbij de kans op besmetting
aanwezig is. In de meeste gevallen verloopt de
besmetting onopgemerkt, maar je kunt ook
direct na besmetting een acute ziekte met
verschijnselen van leverontsteking (geelzucht en
extreme vermoeidheid) krijgen. Meestal treedt
volledige genezing op. In een deel van de
gevallen wordt de ziekte chronisch of verloopt
de ziekte zelfs dodelijk. Bij een besmetting is er
een kleine kans dat het virus aanwezig blijft in
het bloed (hepatitis B-dragerschap). Dragers
kunnen op langere termijn leververlittekening
(cirrose) en levercelkanker ontwikkelen.
Als je effectief
gevaccineerd bent,
ben je beschermd
tegen dit virus en
kun je anderen
niet besmetten
Dragerschap betekent ook dat je een potentieel
gevaar bent voor anderen. Dragers en acuut
zieken kunnen anderen besmetten.
Risico tijdens de studie
Bij het uitvoeren van een aantal vaardigheden
tijdens practica, stages en co-assistentschappen
kun je in aanraking komen met bloed van medestudenten
en patiënten. Je hebt dan kans op het
oplopen van hepatitis B (vooral door incidenten
met door bloed besmette instrumenten, zoals
naalden, scalpels en glaswerk). Omgekeerd ben
je als drager een risico voor medestudenten en
patiënten bij bloed-bloed contact en bloedslijmvlies
contact.
Preventie
Preventie is het belangrijkste middel bij de
bestrijding van dit risico voor jezelf,
medestudenten en patiënten. VUmc heeft
richtlijnen voor preventie vastgesteld, die voor
iedere student geneeskunde verplicht zijn te
volgen.
Omdat het vaccinatieprogramma zeven
maanden in beslag neemt en het mogelijk is dat
je niet reageert op de vaccinatie, is het belangrijk
dat je op tijd deelneemt aan het vaccinatieprogramma.
Aan het einde van het eerste
studiejaar heb je een zorgstage. Voor aanvang
van deze stage moet je vaccinatieschema

| Vaccinatieschema
afgerond en je hepatitis B-vaccinatiestatus
bekend zijn. De eerste vaccinatieronde van
het vaccinatieprogramma staat gepland voor
week 37 2013 (zie verder).
Weiger je de hepatitis B vaccinatie, dan moet je
in week 37 een screening laten uitvoeren op de
aanwezigheid van het hepatitis B-virus
(dragerschap). Daarnaast wordt van je verwacht
dat je bij het uitvoeren van risicovormende
handelingen je houdt aan de daartoe gestelde
richtlijnen. Risicovormende handelingen zijn
handelingen waarbij door verwonding van de
student gedurende de handeling een patiënt of
medestudent kans loopt op besmetting met het
hepatitis B-virus. Wellicht ten overvloede: je loopt
zelf het risico besmet te raken met het hepatitis
B-virus bij risicolopende handelingen als je niet
gevaccineerd bent. Een risicolopende handeling
is een handeling waarbij een student die niet
gevaccineerd is (of die geen antistoffen heeft
aangemaakt, zie onder “Consequenties hoogte
antistoffen”) tijdens de handeling risico loopt
op besmetting met hepatitis B door een
patiënt of medestudent. Voor uitgebreide
informatie zie document “Hepatitis B-beleid”
op www.med.vu.nl/infectiepreventie.
Bij de dienst Arbo en Milieu kun je je laten
vaccineren. Het vaccinatieschema ziet er als
volgt uit:
• 1 e vaccinatie:
week 37: 9 september t/m 13 september 2013
• 2 e vaccinatie:
week 41: 7 oktober t/m 11 oktober 2013
• 3 e vaccinatie:
week 11: 10 maart t/m 14 maart 2014
• Bloedonderzoek zal plaatsvinden vanaf week
16. Hiervoor krijg je een persoonlijke afspraak
Met dit schema kun je er zeker van zijn dat je op
tijd klaar bent voor de zorgstage aan het einde
van het eerste studiejaar. Meer informatie vind je
op www.med.vu.nl.studenten/infectiepreventie.
Vaccinatie tegen hepatitis B
Het vaccin (Engerix-B®) is veilig en effectief.
Er worden door het kunstmatig bereide vaccin
geen andere infecties overgebracht en de kans
op bijwerkingen is miniem. Het vaccin wordt
toegediend door middel van drie injecties in de
bovenarm. Bijna alle gevaccineerden ontwikkelen
volledige, levenslange immuniteit.
Aan het einde van
het eerste studiejaar
loop je een zorgstage.
Het is noodzakelijk
dat je hepatitis
B-vaccinatiestatus vóór
deze stage bekend is.

Consequenties hoogte antistoffen
Vijf weken na vaccinatie 3 wordt er gecontroleerd
of er voldoende antistoffen in je bloed aanwezig
zijn. Als je na vaccinatie voldoende antistoffen
hebt aangemaakt, ben je beschermd tegen
hepatitis B en kun je anderen niet besmetten. Je
kunt deelnemen aan al het onderwijs, inclusief
onderwijs waarbij risicovormende handelingen
plaatsvinden. Als je na vaccinatie te lage
antistoffen hebt (hypo-responder), moet je
aantonen dat je geen hepatitis B-infectie hebt
(dragerschap). Is dragerschap uitgesloten, dan
kun je voor een periode van vijf jaar deelnemen
aan al het onderwijs, inclusief onderwijs waarbij
risicovormende handelingen plaatsvinden.
Als je na vaccinatie geen antistoffen hebt aangemaakt
(non-responder) of als je vaccinatie
weigert, moet je aantonen dat je geen hepatitis
B-infectie hebt (dragerschap). Je mag alleen risicovormende
handelingen verrichten als jij je elke
drie maanden laat controleren op een eventuele
besmetting met hepatitis B. Een beroepskeuze
met risicovormende handelingen wordt je
ontraden.
Praktische zaken
De eerste vaccinatie is in week 37 2013. Je dient
zelf contact op te nemen met de AMD om een
afspraak te maken voor je vaccinatieschema.
Dit geldt ook voor studenten die op een ander
moment dan bachelorjaar 1 instromen en die nog
niet gevaccineerd zijn. Als je elders je vaccinaties
haalt of als je al gevaccineerd bent is registratie
hiervan bij de AMD noodzakelijk, maak hiervoor
een afspraak in week 37. Het telefoonnummer
van de AMD is (020) 598 9008.
Na afloop van de vaccinatiereeks krijg je een
vaccinatiebewijs, waarin staat of je voldoende
antistoffen aangemaakt hebt, te lage antistoffen
hebt (hypo-responder), geen antistoffen
aangemaakt hebt (non-responder) of virusdrager
bent. Als je weigert je te laten vaccineren zijn de
kosten van de verplichte driemaandelijkse
controle voor jezelf.
Bij toegang tot een practicum waar risicovormende
handelingen plaatsvinden én
voor aanvang van elke stage (bachelor én
master) ben je verplicht het vaccinatiebewijs
te overleggen.
Als je hepatitis B-virusdrager bent, moet je iedere
zes maanden je bloed laten controleren op de
viral load. Afhankelijk van de viral load mogen
wel of geen risico vormende handelingen verricht
worden. Een beroepskeuze met risicovormende
handelingen wordt je ontraden.
Hepatitis B-virusdragers, non-responders en
weigeraars kunnen niet onder verantwoordelijkheid
van VUmc co-assistentschappen of (wetenschappelijke)
stages met risicovormende handelingen
volgen in het buitenland.
Als je het vaccinatiebewijs niet kunt laten zien,
kun je niet starten met het practicum of de
betreffende stage. De vaccinatie beschermt alleen
tegen hepatitis B. Andere infectieziekten (zoals
hepatitis C en HIV) die door bloed kunnen worden
overgebracht, worden daarmee niet voorkomen.
Het is belangrijk dat je werkt volgens de richtlijnen
voor de omgang met bloed en ander
menselijk materiaal.

Medewerkers in functies
met risico op besmet ting
moeten gevaccineerd zijn

Fotografie DigiDaan | Tekst Werkgroep infectiepreventie
opleiding geneeskunde | Eindredactie Anke Millenaar |
Vormgeving designyard | Druk DeltaHage
Uitgave juli 2013
VUmc
Postbus 7057
1007 MB Amsterdam
VUmc School of Medical Sciences
Van der Boechorststraat 7
1081 BT Amsterdam
www.med.vu.nl
Heb je nog vragen
Dienst Arbo en Milieu (AMD)
telefoon (020) 598 9008