22.01.2015 Views

WELKOM-2014

WELKOM-2014

WELKOM-2014

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

<strong>2014</strong><br />

JORT<br />

INTERVIEW XXX XXXXX XX<br />

TEKST XXX XXXXXXXXX<br />

FOTOGRAFIE XXXXXX XXXX<br />

FISCALE<br />

TRENDS, CASES<br />

Dam,<br />

PUDANT ALIGENDIT QUATUR RES RESEQUE REPED QUE EVERCHICIUS DOLO<br />

& ADVIEZEN<br />

REGEREN IS<br />

VOORUITZIEN<br />

Wat verwachten<br />

IGNIENT sector-specialisten FUGA. UT ALIBUS EATIBUSCIIS<br />

MOLUPTAM, van het nieuwe jaar ILLUPTUM IPSUNT HIC<br />

TETUR INT ET OMNISTIO. LESSUNT<br />

LABOR SEQUIS ALIAM FUGIA CONSED<br />

QUI ODIT EX ETUR AUT ET ET ESEQUAM<br />

AMUSA VITA DOLORRO CONETURIBUS<br />

ABOREPED MOLORIA QUIANT ENT MO<br />

Iciis si coresto te dolorum fugit<br />

Torerum il is audis maio.<br />

KELDERS<br />

MILJOENENNOTA<br />

“MEER DAN<br />

50%<br />

MISDADIG!”<br />

AAN DE WIEG<br />

VAN DE WET<br />

Fiscaal experts sturen mee<br />

bij nieuwe regelgeving<br />

DE KUNST VAN<br />

PENSIOENSPAREN<br />

Gerard Staats blikt vooruit<br />

op uniforme EU-regeling<br />

aut volorep tatur, officil lectet as nimetur aspieni nectia nam et maio<br />

volupta tinus, officimus et volesci atectur sunt lab id magnihiciet quis<br />

exceped qui unt perrovit qui sinvendest pliaspisse cum comnis verit, quo et<br />

Ut unti dolorernam volenetus dellaborum quiatas alit et dit expla porepel<br />

iquatem et et officil exerum voluptas sim quatem se voluptam, to etus<br />

es rehenimin ne mi, quam, te volent volorec tenduntio tenditium nam<br />

1 <strong>2014</strong> welkom<br />

est adicta consequ aeperferepe perum a ditio tem am, tem none volut qui<br />

ut quiatat iorepe pa vellaut adipsae nonsequo to tecum eos quodis dolorit,<br />

et et estiumquiae voluptat. Upta ipit dolorio remquisit et exerrun tiandis<br />

sinctio ma verat. Sequi consed ut sus eatem que sum volenis moluptat.<br />

faceperibus expedit a dia quae plabor alitas is de int magnam endenih<br />

FISCAAL<br />

MONOPOLIE<br />

iliquuntesti alique dissunt. Nostia aciis ipsae pra voluptate sa que recerion<br />

cus quaspereped maximetur modi vel ma solestrum voluptatiur a 8 FISCALE<br />

FACILITEITEN,<br />

voluptatur sa quat aut quodipsus ene sit ute dia inus doluptaque STRIKT nit vel VOLGENS<br />

DE REGELS<br />

et eatus renihit.


[WOORD] VOORAF<br />

Met deze uitgave heten we u van harte welkom in<br />

het jaar <strong>2014</strong>. Het economische klimaat is nog steeds<br />

guur, maar voorzichtig klinkt er meer optimisme. De<br />

aandelenbeurs, traditioneel een betrouwbare barometer<br />

van de economie, is afgelopen jaar flink opgelopen.<br />

Brengt <strong>2014</strong> de ommekeer<br />

“Voorzichtig klinkt<br />

er optimisme.<br />

Brengt <strong>2014</strong> de<br />

ommekeer”<br />

De politiek gaat nog onwennig om met de huidige<br />

economische situatie. Internationaal is Nederland<br />

nog niet op stoom en zijn de voorgestelde maatregelen<br />

niet echt spectaculair. Er vindt straks een forse<br />

verdere verschuiving plaats van lasten van burgers<br />

naar bedrijven, een tendens die dit kabinet in de volgende<br />

jaren doorzet.<br />

Gelukkig worden diverse crisismaatregelen wel weer<br />

verlengd. Denk daarbij aan de verhuiskostenregeling,<br />

de hypotheekrenteaftrek na tijdelijke verhuur en de<br />

verlaagde btw op onderhoud en renovatie. Daarnaast<br />

probeert de regering een paar miljard aan liquiditeit<br />

vrij te krijgen door bestedingen te stimuleren.<br />

sche, zakelijke en begrijpelijke manier een aantal onderwerpen<br />

die de komende tijd voor u zeer actueel<br />

kunnen worden. Naast diverse interessante interviews<br />

geven we u bovendien graag acht praktische<br />

suggesties om direct uw (belasting)voordeel mee te<br />

doen.<br />

Via de verruimde schenkingsvrijstelling eigen woning<br />

van € 100.000 bijvoorbeeld. En de tijdelijke verlaging<br />

van het Box 2 tarief naar 22% voor dividend tot een<br />

bedrag van € 250.000 (€ 500.000 voor fiscale partners).<br />

Weet u als ondernemer al wat het nieuwe jaar u zal<br />

brengen In deze uitgave behandelen we op prakti-<br />

Zo staat BDO klaar om u ook in <strong>2014</strong> met raad en<br />

daad bij te staan bij alle voor u belangrijke beslissingen.<br />

Ik wens u veel leesplezier en goede zaken in<br />

<strong>2014</strong>!<br />

Bob Marks, lid Raad van Bestuur BDO<br />

welkom <strong>2014</strong><br />

3


[<strong>WELKOM</strong>] INHOUD<br />

colofon<br />

Welkom in <strong>2014</strong> is een uitgave van<br />

BDO Accountants & Belastingadviseurs<br />

B.V. en wordt via controlled circulation<br />

verspreid.<br />

Concept & realisatie<br />

Monte Media<br />

“Fiscale<br />

optimalisatie<br />

is geen kers<br />

op de taart…”<br />

Tekst<br />

Leonard van den Berg, Henk Bergman,<br />

Paul Groothengel, Jacco Kroon, Hans<br />

Pieter van Stein Callenfels<br />

Eindredactie<br />

Leonard van den Berg<br />

MARTIJN DIRKS (PROVAST)<br />

OVER IMPACT BELASTING-<br />

REGELS OP KANSEN IN<br />

VASTGOED PAGINA 28<br />

<strong>2014</strong> welkom<br />

Vormgeving<br />

German Villafane, Michelle Tijveleijn<br />

Fotografie<br />

Peter Bak, de Beeldredaktie, Martin Dijkstra,<br />

Lodewijk Duijvesteijn, Sander Nagel,<br />

Marieke Odekerke, German Villafane<br />

Illustratie<br />

XF&M illustration<br />

Deze publicatie is zorgvuldig voorbereid,<br />

maar is in algemene bewoordingen<br />

gesteld en bevat alleen informatie van<br />

algemene aard. Deze publicatie bevat<br />

geen advies voor concrete situaties,<br />

zodat uitdrukkelijk wordt aangeraden<br />

niet zonder advies van een deskundige op<br />

basis van de informatie in deze publicatie<br />

te handelen of een besluit te nemen.<br />

Voor het verkrijgen van een advies dat is<br />

toegesneden op uw concrete situatie kunt<br />

u zich wenden tot BDO Accountants &<br />

Belastingadviseurs B.V. of een van haar<br />

adviseurs.<br />

BDO Accountants & Belastingadviseurs<br />

B.V. en haar adviseurs aanvaarden geen<br />

aansprakelijkheid voor schade die het<br />

gevolg is van handelen of het nemen van<br />

besluiten op basis van de informatie in<br />

deze publicatie.<br />

BDO is een op naam van Stichting BDO te<br />

Amsterdam geregistreerd merk.<br />

In deze publicatie wordt BDO gebruikt ter<br />

aanduiding van de organisatie die onder de<br />

merknaam ‘BDO’ actief is op het gebied<br />

van de professionele dienstverlening (accountancy,<br />

belastingadvies en consultancy).<br />

© <strong>2014</strong> BDO<br />

“Ik wil eigenlijk jaarlijks<br />

een mini-miljoenennota<br />

van de minister krijgen,<br />

waarin hij me bedankt voor<br />

mijn afdracht”<br />

6 IN/ Hoeveel belasting betalen we dit jaar<br />

met zijn allen eigenlijk<br />

8 “Meer dan 50% is misdadig!”<br />

Ondernemer en mediaman Jort Kelder en<br />

fiscalist Eddy Staas van BDO in verhitte<br />

discussie. Over (on)redelijkheid, goede<br />

koffie en belastingmoraal.<br />

16 Munitie voor Den Haag Achter de<br />

schermen van het politieke toneel<br />

staan topfiscalisten Edwin Heithuis en<br />

Michael van Gijlswijk aan de wieg van<br />

belastingwetgeving.<br />

JORT KELDER, VANAF PAGINA 8<br />

22 De kunst van pensioensparen Het<br />

pad naar een goed verzorgde oudedag<br />

lijkt een doolhof. Maar expert Gerard<br />

Staats weet de weg.<br />

26 Fiscale Faciliteiten Acht verstandige<br />

zetten om het belastingspel te winnen<br />

en uw afdracht te beperken.<br />

28 Big Business in vastgoed Hoezo<br />

crisis Dwars tegen alle negatieve<br />

geluiden in doen deze drie inventieve<br />

vastgoedmannen goede zaken in<br />

vastgoed.<br />

34 Ogen & Oren De sectorspecialisten van<br />

BDO zijn de fiscale ogen en oren van de<br />

klant. Vijf geluiden uit diverse branches.<br />

36 Naar Duitsland Ambities over onze<br />

oostgrenzen Vervoerspecialist HSF<br />

Logistics ging u voor. En ontdekte naast<br />

overeenkomsten ook veel (fiscale)<br />

verschillen.<br />

42 Jonge Helden Drie jonge innovators die<br />

met succes een uniek idee in de markt<br />

zetten. En zo de spelregels in hun sector<br />

veranderen.<br />

“We hebben<br />

nog geen<br />

idee waar<br />

dit gaat<br />

eindigen”<br />

PIETERNELLA BOUTER,<br />

PAGINA 43<br />

46 Grenzeloos Groeien Internationaal<br />

succes vraagt om een goed idee, goede<br />

uitvoering én kennis van internationale<br />

(belasting)zaken. Drie Hollandse<br />

wereldmerken waarvoor de BDOadviseurs<br />

de loper uitrollen.<br />

52 /UIT Waar geeft de regering in <strong>2014</strong> al die<br />

miljarden euro’s aan uit<br />

54 BDO Belastingadviseurs Handzaam<br />

overzicht van Nederlandse fiscale BDOpartners.<br />

Zij helpen u ook in <strong>2014</strong> graag<br />

aan optimaal rendement.<br />

welkom <strong>2014</strong><br />

4<br />

5


[RIJKS] BEGROTING<br />

DE JAARINKOMSTEN VAN DE NEDERLANDSE REGERING<br />

UIT BELASTINGEN BEDRAGEN 137 MILJARD EURO,<br />

VOLGENS DE MILJOENENNOTA <strong>2014</strong>.<br />

45,3 44,1<br />

12,9 11,7<br />

4,7 3,8 3,4<br />

2,4<br />

2,4<br />

1,6 1,5 1,2 1,1 0,9<br />

Loon- en inkomstenbelasting<br />

Omzetbelasting<br />

Vennootschapsbelasting<br />

Accijnzen<br />

Milieubelastingen<br />

Motorrijtuigenbelasting<br />

Overdrachts- en assurantiebelasting<br />

Invoerrechten<br />

Dividendbelasting<br />

Schenk- en erfbelasting<br />

Bankbelasting<br />

Verhuurderheffing<br />

Belasting op personenauto’s en<br />

motorrijwielen (BPM)<br />

Overig<br />

NAAST DE BELASTINGEN HEEFT DE OVERHEID IN <strong>2014</strong> INKOMSTEN UIT PREMIES WERKNEMERSVERZEKERINGEN (55,6 MILJARD), PREMIES<br />

VOLKSVERZEKERINGEN (44,7 MILJARD) EN GASBATEN (11,9 MILJARD). IN TOTAAL VANGT DE OVERHEID DAARMEE 249,1 MILJARD EURO.<br />

<strong>2014</strong> welkom<br />

welkom <strong>2014</strong><br />

6<br />

7


[COVER] INTERVIEW<br />

WAAROM JORT KELDER VOOR SIMPELE BELASTINGEN IS, EN TÉGEN BTW-VERLAGING<br />

Jort Kelder (1964) studeerde<br />

Rechten in Utrecht. Hij liep<br />

stage bij zakenblad Quote, waar<br />

hij na zijn afstuderen aan de slag<br />

ging. Binnen drie jaar was hij er<br />

hoofdredacteur en bedacht hij<br />

onder meer de Quote 500. In<br />

2007 zwaaide hij af. Sinds 2000<br />

maakt Kelder tv: programma’s<br />

als Hoe heurt het eigenlijk en<br />

Het snelle geld. Kelder is een<br />

veelgevraagd dagvoorzitter en<br />

schuift regelmatig aan als tafelheer<br />

bij De Wereld Draait Door.<br />

Veel belasting betalen, vooruit. Dat hoort bij eerlijk delen,<br />

zegt Jort Kelder in een gesprek met BDO-partner (en ex-<br />

Belastingdienstmedewerker) Eddy Staas. Maar mag Kelder dan<br />

wel even zien wat hij terugkrijgt voor de tonnen die hij betaalt<br />

INTERVIEW HANS PIETER VAN STEIN CALLENFELS FOTOGRAFIE MARTIN DIJKSTRA<br />

<strong>2014</strong> welkom<br />

welkom <strong>2014</strong><br />

8 9


[COVER] INTERVIEW<br />

Eddy Staas: “Ik heb moeite<br />

met de manier waarop de<br />

discussie rond de multinationals<br />

gevoerd wordt. De<br />

toon is agressief.”<br />

de overheid én de elite te dwingen tot het afleggen van verantwoording.”<br />

Staas: Hoe sta je dan in de discussie over multinationals die hier hun hoofdkantoor<br />

hebben en weinig belasting betalen De bestuurders van die bedrijven<br />

worden als criminelen weggezet, terwijl ze gewoon gebruikmaken van<br />

de wettelijke mogelijkheden.<br />

Kelder: “Als je binnen de wet blijft, ben je nooit crimineel. Maar ik vind<br />

wel dat een bestuurder niet te creatief moet zijn in zijn ontwijkingsconstructies.<br />

Gewone burgers leveren in, betalen veel belasting, en Apple en<br />

Starbucks, bedrijven met tientallen miljarden winst, hoeven niks te betalen<br />

Dat kun je niet uitleggen. Ook bedrijven zijn onderdeel van de samenleving<br />

en iedereen moet zijn contributie betalen. Ook in winstbelasting.<br />

Hoe zie jij dat dan”<br />

Staas: Ik heb moeite met de manier waarop de discussie wordt gevoerd. De<br />

toon is agressief. Als je in het verleden op fiscaal gebied wat slims had be-<br />

<strong>2014</strong> welkom<br />

Surf voor de grap eens langs www.jortkelder.nl, daar zie je ‘m staan, pontificaal:<br />

de belastingaanslag van mr. Kelder zelve. Niks is afgeplakt. Over<br />

Kelder: “Ik ben voor totale openbaarheid van belastinginkomsten. We<br />

moeten weten van burgers en bedrijven wat ze bijdragen aan het ge-<br />

2011 haalde de tv-presentator en oud-Quote-hoofdredacteur ruim vier meenschappelijke potje van de BV Nederland. De overheid dwingt me<br />

ton binnen. Daarvan vloeit bijna 190.000 euro naar de schatkist – exclusief<br />

winstbelasting, en exclusief de beruchte crisisheffing.<br />

ïeve hoop dat anderen dat ook doen. Zodat je met z’n allen kunt vragen:<br />

om veel geld te betalen. Dan maak ik bekend hoeveel precies, in de na-<br />

Veel geld. Niet dat je medelijden met hem hoeft te hebben, geeft Kelder<br />

als eerste toe. Maar het pu-<br />

van de top-belastingbetalers drie-<br />

wat gebeurt er eigenlijk met dat geld In Nederland draagt tien procent<br />

bliceren van de cijfers is meer dan<br />

kwart van alle directe belastingen<br />

een pr-stunt: het gaat Kelder om “Ik zou een deal willen af – dat moet je kunnen zíen. Linkse<br />

politici praten vaak erg gemak-<br />

een principe, zegt hij tegen BDOpartner<br />

Eddy Staas (49). De twee<br />

zuchtig over mensen met hoge in-<br />

maken: over alles wat ik<br />

doe, betaal ik 40 procent.<br />

treffen elkaar op een dinsdagmiddag<br />

in Amsterdam om het te heb-<br />

Val me verder niet lastig” en ‘bonusgraaiers’ heten. Dat haat<br />

komens, die al snel ‘zakkenvullers’<br />

ben over, ja, de blauwe envelop.<br />

ik. De meeste mensen verdienen<br />

JORT KELDER<br />

Wat die betekent voor Nederland,<br />

dat hoge inkomen echt, simpelweg<br />

voor ondernemers. Staas werkte<br />

omdat ze een bijzondere prestatie<br />

zelf acht jaar bij de Belastingdienst<br />

leveren of persoonlijk en financieel<br />

en is inmiddels ruim 20 jaar als belastingadviseur actief. Kelder is, naast risico lopen. Die brede schouders torsen vrijwel de hele staatsbegroting.”<br />

zijn presentatiewerk voor programma’s als Hoe heurt het eigenlijk en Het<br />

snelle geld, regelmatig te vinden als dagvoorzitter en debatleider in zaaltjes<br />

met ondernemers, bankiers, fiscalisten en andere pakken.<br />

Kelder: “Alles boven de 50 procent vind ik misdadig. En ik wil weten waar<br />

Staas: Is er voor jou zoiets als een acceptabel toptarief<br />

Staas: Waarom deed je dat eigenlijk, je hele aanslag online zetten<br />

het blijft. Er moet totale transparantie komen. Mijn uiteindelijke doel is<br />

dacht, was je de grote held. Nu is dat ineens not done. De ene dag wordt<br />

een bestuurder van Starbucks voor de Britse enquêtecommissie als halve<br />

misdadiger afgeschilderd, de volgende dag roept de Britse regering dat ze<br />

bedrijven willen lokken met fiscale regels. Dat matcht niet.<br />

Kelder: “Maar Starbucks moet het toch hebben van goede koffie, en niet<br />

van slimme fiscale constructies Hoe gaat dat bij BDO, zit je regelmatig<br />

met een groot bedrijf aan tafel constructies te verzinnen met als doel geen<br />

belasting te betalen”<br />

Staas: Dat is bij ons niet zo aan de orde. De bedrijven waar wij mee werken,<br />

hebben hun wortels in Nederland. Die vinden het niet zo’n probleem om<br />

winstbelasting te betalen, zolang er maar sprake is van een fair share. Ze balen<br />

eerder van de vele regeltjes en de hoge inkomstenbelasting.<br />

Kelder: “Wat mij betreft belast je arbeid minder zwaar. Volgens premier<br />

Rutte is de belastingdruk bij de hoogste groepen ergens tussen de 27 en 33<br />

procent. Dat is gewoon niet waar. Mijn nettodruk is ongeveer 50 procent.<br />

Maar dat komt doordat de fiscale afstraffing voor mijn jongensspeelgoed<br />

– bijtelling – en de crisisheffing harder aantikken dan mijn kennelijk veel<br />

te lage hypotheek...”<br />

Staas: Als je de nettodruk omlaag wil hebben, waar ga je het dan vandaan<br />

halen<br />

Kelder: “We hebben in dit land 17 miljoen inwoners, maar alle lasten worden<br />

afgewenteld op de 7 miljoen die in de marktsector werken. Die verhou-<br />

welkom <strong>2014</strong><br />

10 11


[COVER] INTERVIEW<br />

<strong>2014</strong> welkom<br />

“Doen we<br />

met z’n<br />

allen<br />

gewoon een<br />

jaar geen<br />

aangifte.<br />

Kijken wat<br />

er gebeurt”<br />

JORT KELDER<br />

Met dank aan Mobilia Woonstudio voor beschikbaar stellen van fauteuils. www.mobiliawoonstudio.nl<br />

“Als je in het verleden op fiscaal gebied wat<br />

slims had bedacht, was je de grote held. Nu<br />

is dat ineens not done”<br />

ding wordt door de vergrijzing en haperende economie alleen maar erger.<br />

Je zou naar een overheid moeten die er alleen is voor mensen die het echt<br />

nodig hebben. Maak het belastingsysteem veel eenvoudiger. Er werken nu<br />

30.000 mensen bij de Belastingdienst. Wat doen die de hele dag”<br />

Staas: Nou, ik heb acht jaar bij de Belastingdienst gewerkt en kan je zeggen:<br />

die mensen zitten daar echt niet niks te doen. Er zijn veel ingewikkelde regels.<br />

Heffingen, toeslagen, allemaal dingen die door de politiek worden bedacht.<br />

En de Belastingdienst wordt geacht die allemaal uit te voeren. Je kunt je wel<br />

afvragen of het zo complex moet zijn.<br />

Kelder: “Ja. In de jaren negentig kregen we een betrekkelijk eenvoudig systeem.<br />

Maar de een wil een fietsregeling, de ander een elektrische auto…<br />

Zo vervuilt het allemaal weer. Maak gewoon een simpele, klantgerichte<br />

overheid. Er zijn te veel regeltjes.”<br />

Staas: Daarover kunnen we het eens zijn. Even over de crisis. Wat kun je doen<br />

om groei te stimuleren Zou je, als je een dag wetgever op Financiën mocht<br />

zijn, bijvoorbeeld de btw verlagen om de consumptie te stimuleren<br />

Kelder: “Nee, ik ben juist voor btw-verhoging.”<br />

Staas: Hè Je moet toch juist nu, in de crisis, de consumptie aanjagen<br />

Kelder: “Nee, we moeten wat dit betreft een voorbeeld nemen aan Scandinavië.<br />

Verhoog de btw op luxegoederen naar 25 procent, en zet het tarief<br />

voor basisvoorzieningen – aardappels enzo – op 5 procent ofzo. Als je<br />

al die mensen leegoogig door de Kalverstraat ziet slenteren en overbodige<br />

waar ziet kopen… Consumptie moet je niet willen stimuleren. Ik ben aan<br />

het verhuizen, en hoewel ik zelden shop, heb ik in de loop der tijd zo veel<br />

rommel verzameld… Ik word heel onrustig van al die spullen.”<br />

Staas: Dat herken ik wel. Ik heb een paar jaar geleden mijn huis flink verbouwd.<br />

Toen hebben we 90 procent van onze spullen opgeslagen. Ik heb<br />

nauwelijks iets gemist. Maar als het niet via de btw moet gebeuren, wat kan<br />

het kabinet dan doen om versneld uit de crisis te komen<br />

Kelder: “Iedereen zit te mopperen op dit kabinet, maar ik steun ze eigenlijk<br />

wel. Het is een hopeloze combinatie van twee partijen, maar er<br />

was geen alternatief. Laat iedereen dan even vier jaar zijn kop houden. De<br />

overheidsbegroting is volledig uit het lood. We kachelen naar 500 miljard<br />

staatsschuld. Dat is nogal wat. Er moet iets gebeuren.”<br />

Staas: Vind je die crisisheffing dan eigenlijk wel een goed idee<br />

EDDY STAAS<br />

Kelder: “Totaal niet. Met die crisisheffing pakken ze net de ondernemers,<br />

de smaakmakers van de samenleving. Bij mijn fiscalist staan ze schuimbekkend<br />

aan het bureau. Het maakt niet uit hoe, zeggen ze, maar zorg<br />

dat je het ontwijkt! Hoe stom kun je zijn om die mensen zo op de tenen<br />

te gaan staan Voor een lousy half miljard, op dik 300 miljard collectieve<br />

uitgaven!”<br />

Staas: Jij hebt ook een BV. Die crisisheffing pakt voor jou veel slechter uit<br />

dan wanneer je zzp’er was geweest.<br />

Kelder: “Ik heb spijt van mijn BV. Ik moet mezelf verplicht een veel te<br />

hoog inkomen uitkeren. In goede tijden houd ik van mijn BV-omzet<br />

300.000 over. Dan zegt de overheid: 70 procent moet je inzetten als salaris,<br />

want daarover kunnen ze het toptarief pakken. Maar ik mag er maar<br />

tot 100.000 euro pensioen over sparen, terwijl het zeer de vraag is hoe<br />

lang ik goed blijf in die rare, wispelturige kijkcijferwereld. Ik zou een deal<br />

willen maken: over alles wat ik doe, betaal ik 40 procent. En val me verder<br />

niet lastig. We mogen best wat baldadiger zijn – ook jullie als BDO. Zeg<br />

tegen je cliënten dat ze terug moeten praten, zich niet zomaar naar de<br />

slachtbank laten voeren. Doen we met z’n allen gewoon een jaar geen<br />

welkom <strong>2014</strong><br />

12 13


[COVER] INTERVIEW<br />

Eddy Staas (1964) studeerde<br />

Fiscaal Recht in Leiden.<br />

Hij werkte acht jaar bij de<br />

Belastingdienst, waarna<br />

hij overstapte naar het<br />

bedrijfsleven. Inmiddels werkt<br />

Staas bijna 14 jaar bij BDO, waar<br />

hij partner Belastingadvies is.<br />

Staas maakte in het verleden<br />

twee house-cd’s onder de naam<br />

Suits makin’ noise, houdt van<br />

watersport en van mooie auto’s.<br />

<strong>2014</strong> welkom<br />

“Crisisheffing Ondernemers<br />

zijn de smaakmakers van de<br />

economie”<br />

aangifte. Kijken wat er gebeurt.”<br />

met een ondernemer bezig met zijn<br />

Staas: Burgerlijke ongehoorzaamheid,<br />

eigenlijk…<br />

we regels aan het uitleggen ben.<br />

strategie, dan dat ik eindeloos nieu-<br />

Kelder: ‘Ja! Spreek je uit.’<br />

Kelder: “Als ik met mijn fiscalist<br />

zit, heb ik altijd het idee dat ik<br />

JORT KELDER<br />

Staas: Ander onderwerp. Wat<br />

moet oppassen. Doe ik het wel<br />

vind jij van nivelleren, kun je je<br />

goed Maar eigenlijk is dat de<br />

daarin vinden<br />

wereld op zijn kop. Ik wil eigenlijk<br />

jaarlijks een brief van de minister van Financiën, een soort mini-<br />

Kelder: “Ik vind eerlijk delen wel goed, hoor. De schoonheid van Nederland<br />

is dat de inkomensverschillen niet zo enorm zijn. Maar ik ben wel miljoenen nota, waar in hij me bedankt voor mijn afdracht en uitlegt wat<br />

voor een groter verschil in belastingdruk. Mensen die ervoor kiezen om er allemaal voor nuttigs gebeurt met mijn geld. Belastingdiscussies gaan<br />

voor zichzelf of voor anderen werk te creëren, die moet je steunen. Laat er altijd over of mensen genoeg betalen. Het zou andersom moeten zijn:<br />

ze maximaal een derde betalen. Dan kan iemand in loondienst naar het wordt er wel genoeg gepresteerd” ●<br />

toptarief van 49 procent. En maak het simpeler. Hoewel je daar als fiscalist<br />

misschien niet op zit te wachten, want elke complicering is voor jou weer<br />

een adviesje.”<br />

MEER WETEN NEEM CONTACT OP MET EDDY STAAS VIA EDDY.STAAS@BDO.NL OF<br />

Staas: Dat is niet helemaal waar. Ja, als de boel ingewikkelder wordt, hebben TEL. 071 - 579 44 44, OF MET UW EIGEN BDO-ADVISEUR. U KUNT OOK KIJKEN OP<br />

wij meer werk. Maar we zijn er zeker niet altijd blij mee. Ik ben liever samen WWW.BDO.NL/BELASTINGADVIES.<br />

welkom <strong>2014</strong><br />

14<br />

15


[FISCAAL] WETTEN EN REGELS<br />

FISCALE EXPERTS DENKEN ACHTER DE SCHERMEN MEE OVER WETSVOORSTELLEN<br />

Ondernemers vertrouwen voor hun belastingzaken<br />

volledig op de experts van BDO. Maar zij niet alleen: ook<br />

politici, ambtenaren en Kamerleden<br />

leggen achter de schermen graag hun oor te luisteren bij<br />

fiscale zwaargewichten, vertellen Edwin Heithuis en<br />

Michael van Gijlswijk.<br />

INTERVIEW HENK BERGMAN FOTOGRAFIE SANDER NAGEL<br />

<strong>2014</strong> welkom<br />

Kunnen belastingadviseurs de fiscale wetgeving<br />

beïnvloeden “Ja”, zegt Michael van Gijlswijk,<br />

hoofd van de fiscale sectie van het Bureau Vaktechniek<br />

van BDO. “Met enige beperkingen uiteraard:<br />

wij agenderen de onderwerpen niet, dat<br />

doet de politiek. Maar als er voorstellen bij de<br />

Tweede Kamer worden ingediend, reageren we<br />

vrijwel altijd. Dat doen we vooral via de Commissie<br />

Wetsvoorstellen van onze beroepsorganisatie:<br />

de Nederlandse Orde van Belastingadviseurs.<br />

Die bekijkt fiscale wetsvoorstellen op<br />

een aantal belangrijke punten. Bijvoorbeeld of<br />

ze niet strijdig zijn met geldend recht, of ze in<br />

de praktijk uitvoerbaar zijn en wat voor effect ze<br />

hebben op ons ondernemingsklimaat.”<br />

Grote gevolgen<br />

“In die commissie houden Michael en ik onder<br />

meer de gevolgen voor het mkb goed in de gaten”,<br />

vervolgt Edwin Heithuis, hoogleraar fiscale<br />

economie en fiscaal recht en wetenschappelijk<br />

adviseur bij BDO. “Belastingadviseurs zijn bij<br />

uitstek kenners van de fiscale praktijk. We letten<br />

dus heel goed op of er in een wetsvoorstel<br />

dingen staan die ondernemers kunnen schaden.<br />

Als we die ontdekken – en dat gebeurt echt regelmatig<br />

– schrijven we precies op waarom zo’n<br />

regel in onze ogen onjuist is en hoe het beter<br />

zou kunnen. Vaak gaat het om details die nietingewijden<br />

makkelijk ontgaan, maar die in de<br />

praktijk grote gevolgen kunnen hebben.”<br />

Fiscale munitie<br />

Van Gijlswijk: “Als we alles hebben opgeschreven<br />

wordt het commentaar naar de Tweede<br />

Kamer gestuurd. De politieke partijen zijn er blij<br />

welkom <strong>2014</strong><br />

16<br />

Belastingexperts Edwin Heithuis (links) en Michael van<br />

Gijlswijk voor overleg bij het Binnenhof in Den Haag.<br />

17


[FISCAAL] WETTEN EN REGELS<br />

Prof. dr. mr. Edwin Heithuis (1966) is hoogleraar<br />

Fiscale Economie aan de Universiteit<br />

van Amsterdam, hoogleraar Fiscaal Recht aan<br />

de Open Universiteit en wetenschappelijk<br />

adviseur bij BDO.<br />

edwin.heithuis@bdo.nl<br />

“We letten heel goed op of er in een<br />

wetsvoorstel dingen staan die<br />

ondernemers schaden”<br />

EDWIN HEITHUIS<br />

<strong>2014</strong> welkom<br />

mee, want die hebben in hun fracties bijna geen<br />

fiscalisten. Ze gebruiken onze bevindingen als<br />

munitie in het parlementaire debat. Veel vragen<br />

die aan de staatssecretaris worden gesteld om<br />

over bepaalde kwesties meer duidelijkheid te<br />

krijgen komen één op één uit ons commentaar.<br />

Geregeld draven we ook op in Den Haag om Kamerleden<br />

nadere tekst en uitleg te geven over<br />

de gevolgen van wetsvoorstellen.”<br />

Regelmatig succes<br />

Heithuis: “De grote lijnen van een wetsvoorstel<br />

– zoals heffingsgrondslagen en tarieven – kunnen<br />

we meestal niet meer veranderen. Maar op<br />

onderdelen hebben we toch regelmatig succes.<br />

Twee jaar geleden bijvoorbeeld werd het huwelijksgoederenregime<br />

gewijzigd. Waarschijnlijk<br />

omdat het allemaal heel technisch was, had<br />

niemand bij de parlementaire behandeling in<br />

de gaten dat die verandering ook onaangename<br />

fiscale consequenties zou kunnen hebben, zeker<br />

voor ondernemers. We hebben ons toen – mede<br />

op uitnodiging van Financiën – sterk gemaakt<br />

voor een wetsreparatie. En die is er gekomen.”<br />

Zakelijke relatie<br />

Van Gijlswijk: “We hebben een goede, maar zakelijke<br />

relatie met Financiën. We vertegenwoordigen<br />

verschillende werelden, maar als belangrijke<br />

partijen op het fiscale speelveld hebben<br />

we elkaar ook nodig. Onze verhouding is ietwat<br />

dualistisch. De afgelopen jaren worden we als<br />

beroepsgroep regelmatig in een vroeg stadium<br />

gevraagd om onze mening over voorstellen te<br />

geven – nog voordat ze naar de Tweede Kamer<br />

gaan. Dan zien we achteraf ook het effect van<br />

ons advies. Recent nog, met de reparatie van het<br />

zogenoemde Bosal-gat.”<br />

Soms stuiten Van Gijlswijk en zijn collega’s op<br />

een muur van terughoudendheid. “Dan laten<br />

de ambtenaren duidelijk merken dat ze niet<br />

op onze bijdrage zitten te wachten en dat hun<br />

voorstel eigenlijk onaantastbaar is. In dat geval<br />

komt er van een open discussie niets terecht.<br />

Voorbeeld De wijzigingen in de eigenwoningregeling<br />

en de hypotheekrenteaftrek per 1 januari<br />

2013. Daar hebben al onze inspanningen niets<br />

opgeleverd.”<br />

Snel repareren<br />

Heithuis wijst op nog een ander kenmerk van<br />

de opstelling van Financiën. “Als ze ergens een<br />

lek constateren, zijn ze er als de kippen bij om<br />

“Regelmatig draven we op in Den<br />

Haag om Kamerleden uitleg te geven<br />

over mogelijke gevolgen”<br />

MICHAEL VAN GIJLSWIJK<br />

te repareren. Er zijn voorbeelden dat regelingen<br />

binnen enkele úren zijn aangepast. Maar voor<br />

de andere kant van de medaille hebben ze veel<br />

minder belangstelling. Leidt een gebrekkige<br />

wetgeving bijvoorbeeld tot dubbele heffing dan<br />

is de reactie al gauw: dat is ons probleem niet.<br />

Ons probleem niet Dat is natuurlijk hoogst<br />

onredelijk. En kortzichtig, want onevenwichtige<br />

wetgeving ondermijnt de belastingmoraal.”<br />

Heithuis vindt dat je als wetgever niet alleen<br />

met een budgettair oog naar belastingheffing<br />

moet kijken. “Je moet niet eenzijdig op eigen<br />

gewin uit zijn, maar je ook bereid tonen om de<br />

voor burgers onwenselijke gevolgen van bepaalde<br />

maatregelen weg te nemen. De wetgever<br />

moet dus ook eens naar zichzelf kijken en niet<br />

steeds de schuld bij de belastingplichtigen en<br />

hun adviseurs leggen. Maak goede wetten en<br />

neem daar voldoende tijd voor – dan voorkom<br />

je een hoop ellende.”<br />

Mijnenveld<br />

Pratend over het wetgevingsproces komt onvermijdelijk<br />

de complexiteit van onze fiscale weten<br />

regelgeving aan de orde. Waarom wordt alles<br />

zo ingewikkeld gemaakt Fiscale wetten bevatten<br />

doorgaans een ongezonde overvloed aan<br />

details en uitzonderingen. Van Gijlswijk: “Zonder<br />

overdrijven: het is een mijnenveld. En hoewel<br />

ondernemers op belastinggebied gemiddeld<br />

veel beter op de hoogte zijn dan tien jaar<br />

geleden is en blijft het gekkenwerk om zelf aan<br />

de slag te gaan.” Zelfs adviseurs hebben soms<br />

problemen. “De wetgeving is op onderdelen<br />

zeer ingewikkeld en – nog erger – onduidelijk”,<br />

weet Van Gijlswijk. “We willen de klant behoeden<br />

voor misstappen, maar onduidelijkheid in<br />

de wet kunnen ook wij niet wegnemen. Vandaar<br />

dat we in een advies wel eens een voorbehoud<br />

moeten maken. Dat doen we niet graag, maar<br />

soms is het onvermijdelijk. Voor alle duidelijkheid:<br />

belastingadviseurs zijn niet gebaat bij ingewikkelde<br />

en onduidelijke wetgeving. We hebben<br />

liever heldere regels.”<br />

Vorm van uitlokking<br />

Hier is ook Heithuis in zijn element. Hij geeft<br />

een aansprekend voorbeeld. “In 2010 werd<br />

de bedrijfsopvolgingsregeling – de BOF in het<br />

“De werkelijkheid<br />

is in negen van de<br />

tien gevallen een<br />

stuk gecompliceerder<br />

dan de Haagse<br />

scenario’s.”<br />

jargon – in de schenk- en erfbelasting flink<br />

verruimd. Financiën gebruikte toen bij de uitwerking<br />

van de voorstellen maar één, nogal simplistisch<br />

model. Daarin is sprake van een DGA,<br />

zonder partner, met maar één kind, dat ook nog<br />

de bedrijfsopvolger is. Daarop paste de nieuwe<br />

wetgeving precies. Ja, zo kunnen wij het ook! De<br />

werkelijkheid is in negen van de tien gevallen<br />

natuurlijk een stuk gecompliceerder: er is een<br />

echtgenote die verzorgd moet achterblijven, er<br />

zijn meerdere kinderen en die kunnen of willen<br />

niet allemaal de DGA opvolgen, of de opvolgers<br />

komen van buiten de familie. Dan past de<br />

18 19


[FISCAAL] WETTEN EN REGELS<br />

“Redelijkheid is cruciaal.<br />

Onevenwichtige wetgeving<br />

ondermijnt de<br />

belastingmoraal”<br />

EDWIN HEITHUIS<br />

nieuwe wetgeving al gauw niet meer.” Heithuis<br />

maakt zich er merkbaar boos over. “Het blijken<br />

in de praktijk draken van regelingen te zijn, met<br />

een mate van gedetailleerdheid die aan het ongelooflijke<br />

grenst. Dat wordt nog verergerd door<br />

het feit dat inspecteurs de regels – met name<br />

in de inkomstenbelasting – verschillend uitleggen,<br />

waardoor gelijke gevallen ongelijk worden<br />

behandeld. En het gaat om grote belangen: wie<br />

onder de BOF valt bespaart in totaal zo’n veertig<br />

procent belasting.”<br />

Gevolg is dat iedereen probeert te voldoen aan<br />

de eisen die de regeling stelt. “Dan krijg je bedrijfsopvolgingen<br />

waarvan je je kunt afvragen of<br />

het wel echte bedrijfsopvolgingen zijn. Maar het<br />

fiscale voordeel is nu eenmaal te groot om te laten<br />

lopen. De belastingplichtige en zijn adviseur<br />

kun je dat niet verwijten; Financiën had het gewoon<br />

niet zo ver moeten laten komen. Eigenlijk<br />

is dit soort wetgeving een vorm van uitlokking.”<br />

In hetzelfde schuitje<br />

Van Gijlswijk: “We brengen onze praktijkervaringen<br />

onder de aandacht van de fiscus. Hoe meer<br />

cases van klanten we hebben, hoe beter. We<br />

schrijven er ook over in de vakpers, in de krant<br />

en we leggen zaken uit op radio en televisie. Zo<br />

hopen we de wetgever op andere gedachten te<br />

brengen. Of dat werkelijk gebeurt, moeten we<br />

altijd afwachten. En het is ook echt niet alleen<br />

kommer en kwel. Het punt is namelijk dat de<br />

fiscus in hetzelfde schuitje zit: die heeft ook te<br />

maken met de effecten die wetten in de praktijk<br />

hebben. Daar doen we ons voordeel mee.”<br />

Hij noemt de deelnemingsvrijstelling als<br />

voorbeeld. “Die is voor een kleine economie als<br />

de Nederlandse cruciaal. Je moet de buitenlandse<br />

winsten van bedrijven onbelast laten. Een paar<br />

jaar geleden moest de deelnemingsvrijstelling<br />

zo nodig worden aangepast om vermeend<br />

misbruik tegen te gaan. Het werd één grote<br />

ellende, want de nieuwe regeling bleek in de<br />

praktijk onwerkbaar. In alle bescheidenheid:<br />

dat hadden wij vanuit de adviessector precies<br />

voorspeld. Aanvankelijk wilde Financiën niet<br />

luisteren, maar na verloop van tijd konden ze<br />

niet anders dan de regels opnieuw aanpassen.<br />

Waarom zo’n starre opstelling Nu was er drie<br />

jaar onzekerheid, met onvermijdelijk negatieve<br />

gevolgen voor onze reputatie als fiscaal<br />

aantrekkelijk vestigingsland.”<br />

Strenge inspecteur<br />

Heithuis noemt nog een ander probleem: het<br />

verschil tussen het wetgevings- en uitvoeringstraject.<br />

“In de parlementaire behandeling zie je<br />

vaak dat de staatssecretaris kleine en ook wel<br />

wat grotere concessies aan de Kamer doet, om<br />

de simpele reden dat hij het wetsvoorstel door<br />

het parlement wil krijgen. Die ruimhartigheid<br />

krijgt daarna echter geen vervolg in de uitvoering.<br />

Integendeel: niet zelden trekt de inspecteur<br />

de teugels strak aan – vaak veel strakker dan<br />

nodig en redelijk is.”<br />

Hij vindt de thincapregeling een mooie illustratie.<br />

“Die was bedoeld voor het bestrijden van<br />

internationale renteaftrekconstructies – en die<br />

zijn in de nationale mkb-praktijk niet aan de<br />

orde. De realiteit was echter dat de grote ondernemingen<br />

zich er vaak aan konden onttrekken<br />

en dat juist het mkb de rekening kreeg gepresenteerd<br />

in de vorm van een dubbele heffing.<br />

Ik denk dat de inspecteur de ruimte had om de<br />

maatregel in zuiver Nederlandse situaties buiten<br />

toepassing te laten. Gelukkig is de regeling<br />

– mede door de niet aflatende kritiek vanuit de<br />

adviessector en de wetenschap – per 1 januari<br />

2013 afgeschaft.”<br />

Drs. Michael van Gijlswijk (1974) is hoofd van de fiscale sectie van het<br />

Bureau Vaktechniek van BDO, en in die hoedanigheid een van de fiscale<br />

gewetens van BDO. michael.van.gijlswijk@bdo.nl<br />

In de omgeving van<br />

het Torentje vinden<br />

de kennis én de<br />

rekenvoorbeelden<br />

van goed ingevoerde<br />

fiscalisten gretig<br />

gehoor.<br />

Onbekwame inspecteur<br />

Over inspecteurs gesproken: hier voelen beiden<br />

zich geroepen een veel voorkomend misverstand<br />

weg te nemen. Van Gijlswijk: “Dat is<br />

de gedachte dat een adviseur gebaat is bij een<br />

inspecteur die z’n vak niet kent. Nee, helemaal<br />

niet. Een onbekwame inspecteur is het ergste<br />

wat een adviseur kan overkomen. Want zo’n<br />

inspecteur durft en kan niets zelf beslissen. Gevolg:<br />

alles stagneert.”<br />

Heithuis: “Het punt is dat door de vergrijzing<br />

veel vakbekwame inspecteurs op afzienbare<br />

termijn de Belastingdienst zullen verlaten. Gevreesd<br />

wordt voor een kaalslag. Omdat de fiscus<br />

vele jaren geen nieuwe mensen heeft aangenomen<br />

staan de opvolgers niet klaar. Maar als<br />

adviseurs hebben we graag te maken met een<br />

inspecteur die qua vaktechniek van hetzelfde<br />

niveau is. Daar kunnen we zaken mee doen. Een<br />

staat die bespaart op vakbekwame inspecteurs<br />

kan ik niet anders dan dom noemen. Want elke<br />

inspecteur verdient zichzelf honderd of meer<br />

keer terug.”<br />

Horizontaal én verticaal toezicht<br />

Dat brengt ons bij het fiscale fenomeen bij uitstek<br />

van de afgelopen acht jaar: horizontaal toezicht.<br />

Belastingplichtigen en de Belastingdienst<br />

beloven dat ze in vertrouwen en openheid met<br />

elkaar zullen omgaan. Van Gijlswijk: “Dat is op<br />

zich een goede zaak. Maar eigenlijk vinden we<br />

het onnodig om dat allemaal vast te leggen in<br />

een convenant. We vinden deze omgangs- en<br />

fatsoensnormen heel gewoon. Als we zekerheid<br />

willen, leggen we de casus van een klant toch<br />

al in een zo vroeg mogelijk stadium aan de inspecteur<br />

voor. Onze ervaring is dat horizontaal<br />

toezicht niet erg leeft in het mkb. En voor de<br />

grote ondernemingen die we als klant hebben, is<br />

er weinig veranderd: die werkten altijd al in een<br />

open en doorzichtige verhouding met de fiscus.”<br />

Heithuis: “Wat je nu ziet gebeuren is dat ook<br />

binnen de Belastingdienst het besef begint door<br />

te breken dat naast horizontaal toezicht ook het<br />

klassieke verticale toezicht belangrijk is. Die verticale<br />

variant – de ouderwetse belastingcontrole<br />

– wint weer terrein. Als adviseurs zijn we daar<br />

eigenlijk niet ongelukkig mee. Want voor alles<br />

moet worden voorkomen dat bij belastingplichtigen<br />

het gevoel ontstaat dat alleen zij betalen,<br />

en dat slimmeriken die het niet zo nauw nemen<br />

met de regels daarmee wegkomen. Dat is funest<br />

voor de belastingmoraal. Eén van de taken van<br />

de Belastingdienst is om dat te voorkomen.” •<br />

welkom <strong>2014</strong><br />

21


[ACHTERGROND] PENSIOENEN<br />

BDO ADVISEERT ZELFSTANDIGE ONDERNEMERS EN BEDRIJVEN<br />

De kunst<br />

van het<br />

pensioensparen<br />

INTERVIEW HENK BERGMAN FOTOGRAFIE LODEWIJK DUIJVESTEIJN<br />

<strong>2014</strong> welkom<br />

PENSIOEN: HET IS HET INKOMEN VOOR<br />

DE LAATSTE TWINTIG À VIJFENTWINTIG<br />

JAAR VAN JE LEVEN. MAAR WIE<br />

VRAAGT ZICH ANNO <strong>2014</strong> NIET SOMS<br />

AF OF ER STRAKS NOG GENOEG IN<br />

DE SPAARPOT ZIT ALS JE ZELF AAN<br />

DE BEURT BENT GERARD STAATS,<br />

PENSIOENSPECIALIST BIJ BDO, OVER DE<br />

KUNST VAN HET PENSIOENSPAREN.<br />

Gerard Staats is zelf nog ruim verwijderd van de leeftijd waarop een<br />

mens de arbeid voor gezien houdt. Maar ook voor hem geldt: wie een<br />

fulltimebaan heeft moet zo’n veertig jaar één dag per week voor zijn<br />

pensioen werken. Zoals de woensdag door slagers is gepromoveerd tot<br />

gehaktdag, zo kunnen we de vrijdag pensioendag noemen.<br />

Realiseert u zich dat u elke vrijdag voor uw pensioen werkt “Ja, maar ik<br />

ben niet echt een maatstaf. Pensioen is mijn dagelijkse werkterrein; van<br />

mij mag je verwachten dat ik dat soort feiten ken.”<br />

U bent eind veertig, maar uw AOW- en pensioenleeftijd staan nog allerminst<br />

vast. Eén ding is zeker: ze schuiven op. “Klopt. Mijn pensioenleeftijd<br />

zal waarschijnlijk ruim 68 zijn. Maar bij BDO heb ik een kamergenoot die<br />

Gerard Staats (1965) werkt<br />

als fiscaal jurist op het Bureau<br />

Vaktechniek van BDO, met<br />

oudedagsvoorzieningen als<br />

belangrijkste aandachtsgebied.<br />

Daarnaast is hij docent en<br />

onderzoeker belastingrecht aan<br />

Tilburg University. Op 29 januari<br />

<strong>2014</strong> promoveert hij daar op het<br />

proefschrift ‘Personal Pensions<br />

in the EU: Guidelines for an<br />

Integrated Model’.<br />

gerard.staats@bdo.nl<br />

22


[ACHTERGROND] PENSIOENEN<br />

dit punt een puur budgettaire invalshoek heeft. Die draagt niet bij aan het<br />

bouwen van een consistent en duurzaam pensioenstelsel.”<br />

Moeten we de omkeerregel – premies aftrekbaar, uitkeringen belast<br />

– wel handhaven “Absoluut. Inkomenstheoretisch is dat de correcte<br />

manier om te handelen. Je draagkracht neemt immers pas toe op het<br />

moment van uitkering; dat is dus het tijdstip om belasting te heffen. Als<br />

we de omkeerregel afschaffen, moeten mensen hun pensioen bij elkaar<br />

sparen van hun netto-inkomen. Op zich zou dat nog wel kunnen, maar het<br />

zou ook betekenen dat de toekomstige uitkeringen onbelast zijn. De vraag<br />

is echter wat er gebeurt als de overheid weer eens geld tekortkomt. Dan<br />

zal ze er niet voor terugdeinzen om alsnog te heffen. Dat zou een dubbele<br />

heffing betekenen. Overheden zijn op dit punt niet echt betrouwbaar.”<br />

Er is een duidelijke trend om mensen meer verantwoordelijk te maken<br />

voor hun eigen pensioentraject. Is dat een goede ontwikkeling “Nee.<br />

De meeste mensen wíllen dit ook niet zelf regelen. En eerlijk gezegd geloof<br />

ik niet dat de doorsnee pensioenopbouwer geschikt is om zelf aan de<br />

knoppen te zitten. Ik denk dat grote groepen er niet in zullen slagen een<br />

voldoende pensioenvoorziening op te bouwen – zelfs niet in combinatie<br />

met de twee andere pijlers van onze oudedagsvoorzieningen: de AOW en<br />

de lijfrente. Daarvoor is de materie te ingewikkeld, verandert er te vaak iets<br />

en zijn mensen gemiddeld te weinig financieel geschoold. Pensioensparen<br />

is een kunst.”<br />

DGA’s met<br />

pensioen in eigen<br />

beheer moeten<br />

regelmatig met hun<br />

adviseur de<br />

bestaande situatie<br />

analyseren<br />

verzekeraars lijkt me niet goed; dat heeft de recente geschiedenis wel<br />

aangetoond. Echte dwang is hier natuurlijk moeilijk, maar alleen als<br />

iemand nadrukkelijk zegt ‘ik wil niet’ zou de regeling achterwege mogen<br />

blijven. Zo’n aanpak is naar mijn idee zowel goed voor de individuele<br />

werknemer als voor de BV Nederland.”<br />

HET PENSIOEN VAN DE DGA<br />

Directeuren-grootaandeelhouders hebben een<br />

bijzondere positie: ze kunnen pensioen opbouwen<br />

in eigen beheer. Dat recht staat echter onder druk<br />

omdat het in de praktijk vaak misgaat: in de opbouw<br />

zelf, of doordat de pensioenreserves worden gebruikt<br />

voor de reguliere bedrijfsvoering. Daardoor is het<br />

toegezegde pensioen op de pensioendatum vaak niet<br />

– of niet voldoende – in liquide vorm aanwezig.<br />

ZWARE SANCTIE<br />

Veel DGA’s met pensioen in eigen beheer worstelen<br />

met het verschil tussen wat ze fiscaal mogen<br />

reserveren en de werkelijke commerciële waarde van<br />

hun pensioenvoorziening. Die laatste is doorgaans<br />

aanmerkelijk hoger dan de eerste. Met de huidige<br />

lage rentestanden kan het verschil wel een factor<br />

één à twee bedragen. De Belastingdienst heeft<br />

aangegeven acuut belasting te zullen heffen over<br />

de hele pensioenvoorziening als het uitkeren van<br />

dividend ten koste gaat van de commerciële waarde<br />

van de pensioenverplichting – een ongekend zware<br />

fiscale sanctie.<br />

27 is. Met behulp van een rekentooltje op de website van de SVB kun je<br />

haar AOW-leeftijd bepalen. Schrik niet: die is ruim 71! Het is weliswaar<br />

een prognose, maar toch. De oorzaak is dat de AOW-leeftijd en de fiscale<br />

pensioenleeftijd worden gekoppeld aan de levensverwachting.”<br />

Wat betekent dat voor de discussie over het toegestane opbouwpercentage<br />

“De pensioenleeftijd<br />

stijgt. Dan is het begrijpelijk dat<br />

er jaarlijks minder kan worden<br />

opgebouwd. De arbeidsperiode in<br />

iemands leven wordt steeds langer;<br />

mijn kamergenoot zal mogelijk de<br />

45 jaar halen. Ga je uit van een<br />

pensioen van zeventig procent van<br />

het gemiddeld verdiende loon, dan<br />

kom je al onder de ééndriekwart procent jaarlijkse opbouw zoals die in de<br />

eerste voorstellen van het kabinet stond. Logisch dus dat het maximaal<br />

toegestane percentage omlaag gaat. Wel jammer is dat de overheid op<br />

Toch lijkt de trend zich door te zetten. Er wordt al geroepen: weg met de<br />

pensioenfondsen! “Met dat laatste ben ik het niet eens. Misschien moeten<br />

we wel eens kijken naar de nu bestaande verplichting voor werknemers<br />

om hun pensioen bij een bepaald fonds op te bouwen. Meer keuze wat dat<br />

betreft lijkt me goed. Maar los daarvan: we moeten pensioenopbouwers<br />

gewoon beter bijstaan dan we nu doen. In mijn proefschrift pleit ik voor<br />

een soort alarmsysteem: jaarlijks moet van elke werknemer worden<br />

vastgesteld of hij wat betreft zijn pensioenopbouw ‘bij’ is of niet. Het<br />

Pensioenregister is daarvoor een<br />

prima uitgangspunt. De politiek<br />

moet natuurlijk wel eerst bepalen<br />

wat een adequaat pensioen is.”<br />

Probleem is dat er bij pensioenopbouwers nog steeds een flinke kloof<br />

bestaat tussen verwachting en werkelijkheid. “Ja, niet zelden trekken<br />

mensen wit weg als ze hun eerste uitkering ontvangen. Valt dat even<br />

tegen! Dat heeft een aantal oorzaken, maar het is vooral kwalijk dat de<br />

pensioengerechtigde blijkbaar niet goed is voorbereid.”<br />

Wat vraagt het om werknemers en ondernemers van nu straks een<br />

redelijk pensioen te bezorgen “In de eerste plaats duidelijke wettelijke<br />

regelingen, die niet om de haverklap worden aangepast. Daarnaast moeten<br />

we de bewustwording verder opvoeren: mensen moeten beter beseffen<br />

dat ze voor hun pensioen moeten sparen – en láng moeten sparen.<br />

Daarom is het voor directeuren-grootaandeelhouders belangrijk dat ze<br />

regelmatig samen met een adviseur kritisch naar hun pensioensituatie<br />

kijken en waar nodig bijsturen. Voor werkgevers is het zaak dat ze hun<br />

collectieve bedrijfspensioenregelingen zo nodig tijdig bijsturen. Pensioen is<br />

immers nog altijd de belangrijkste secundaire arbeidsvoorwaarde. Verder<br />

kunnen we het pensioen beter afstemmen op de inkomensbehoefte.<br />

Tachtigplussers kunnen door hun levenswijze best met wat minder toe;<br />

een geleidelijk dalende uitkering na bijvoorbeeld je vijfenzeventigste is<br />

helemaal niet gek.”<br />

BDO HELPT<br />

BDO helpt DGA’s met pensioen in eigen beheer. Het<br />

is op zich al een technisch ingewikkelde materie, die<br />

nog eens wordt gecompliceerd doordat de fiscus de<br />

DGA op dit gebied steeds scherper volgt. Belangrijk<br />

is om regelmatig een ijkmoment te nemen,<br />

waarbij ondernemer en adviseur samen de situatie<br />

analyseren. Is de bestaande pensioenvoorziening<br />

wel adequaat Is er straks voldoende geld om uit<br />

te keren En zo niet, welke extra maatregelen zijn<br />

er nodig BDO vervult hier graag de rol van luis in<br />

de pels van de ondernemer. In zijn (toekomstige)<br />

belang.<br />

“De doorsnee pensioenopbouwer<br />

is niet geschikt<br />

om zelf aan de<br />

knoppen te zitten”<br />

En wat gebeurt er als blijkt dat<br />

iemand achterloopt met zijn<br />

opbouw “Dan moet automatisch<br />

een aanvullende regeling worden<br />

gestart. Dat kan via een overheidsfonds gaan of via een non-profitorganisatie;<br />

die kunnen een standaardproduct aanbieden. Maar ook<br />

banken en verzekeraars mogen in het gat springen. Alléén banken en<br />

Nog meer “Ja, we zouden wat minder streng kunnen zijn met het<br />

afkoopverbod. Andere landen gaan daar veel soepeler mee om. Dat je het<br />

recht hebt om bijvoorbeeld een kwart van je pensioen af te kopen op het<br />

ingangsmoment vind ik een prima idee. Wel zou die afkoopwaarde alleen<br />

mogen worden besteed voor bepaalde doeleinden, zoals het aflossen van<br />

de eigenwoningschuld. Tot slot pleit ik ervoor om de tweede en derde pijler<br />

van ons stelsel – pensioen en lijfrente – beter op elkaar af te stemmen<br />

door één fiscaal regime te hanteren.” ●<br />

<strong>2014</strong> welkom<br />

welkom <strong>2014</strong><br />

24 25


<strong>2014</strong> welkom<br />

Startersvoordeel<br />

GEBRUIKE-<br />

LIJK LOON<br />

U staat op Start Dan hebt<br />

u als beginnend ondernemer<br />

naast startersaftrek ook recht<br />

op willekeurige afschrijving.<br />

Handig: zo bepaalt u zelf<br />

hoeveel u afschrijft. En het<br />

levert u meestal direct een<br />

fors liquiditeitsvoordeel op.<br />

Een DGA moet per jaar een<br />

‘gebruikelijk loon’ krijgen:<br />

even hoog als een onafhankelijke<br />

derde in dezelfde<br />

situatie zou verdienen. Een<br />

laag gebruikelijk loon is veelal<br />

voordelig; in de 52%-schijf is<br />

loon betalen immers duurder<br />

dan dividend uitkeren (40-<br />

43,75%). Uw BDO-fiscalist<br />

helpt u graag uw gebruikelijk<br />

loon te optimaliseren.<br />

ACHT SUGGESTIES VOOR IEDEREEN DIE HET BELASTINGSPEL WIL WINNEN<br />

DIVIDEND<br />

UITKEREN<br />

INNOVATIE<br />

LOONT<br />

Tekst Leonard van den Berg illustratie XF&M Illustration<br />

Heeft uw vennootschap goed<br />

geboerd Dan wilt u die winst<br />

niet verspelen. Wie winst uit<br />

de risicosfeer wil halen, kan<br />

kiezen voor dividenduitkering.<br />

Bijvoorbeeld aan uw holding<br />

of naar u privé. Dat laatste<br />

kan in <strong>2014</strong> tijdelijk tegen<br />

een verlaagd aanmerkelijk<br />

belangtarief van 22% voor de<br />

eerste € 250.000.<br />

U investeert in innovatie<br />

Dan kunt u wellicht ook<br />

fiscaal drie plaatsen vooruit:<br />

met de Innovatiebox, de<br />

research- en developmentaftrek<br />

(RDA) en de afdrachtvermindering<br />

voor speur- en<br />

ontwikkelingswerk (WBSO).<br />

GELD VERDIENEN IS LEUK. NOG LEUKER IS HET ALS JE DAAROVER ZO MIN<br />

MOGELIJK BELASTING HOEFT TE BETALEN. ACHT TIPS VAN ONZE adviseurs,<br />

STRIKT VOLGENS DE SPELREGELS.<br />

RECHTSVORM<br />

IN ORDE<br />

Is uw rechtsvorm nog de<br />

juiste voor uw onderneming<br />

Wellicht is het fiscaal<br />

slimmer om te switchen<br />

van eenmanszaak naar BV<br />

(of andersom). Van BV naar<br />

coöperatie Of van stichting<br />

naar BV Of… Ga direct naar<br />

uw adviseur.<br />

BTW-AANGIFTE<br />

Doet u btw-aangifte per<br />

kwartaal en krijgt u meestal<br />

geld terug Grote kans dat<br />

aangifte per maand voor u<br />

voordeliger is. Andersom<br />

geldt ook. Uw specialist<br />

berekent graag voor u de<br />

gunstigste route.<br />

FISCALE EEN-<br />

HEID JA OF NEE<br />

“De Belastingdienst<br />

is geen Algemeen<br />

Fonds. Maar er is<br />

vaak wel kans op<br />

voordeel.”<br />

“Direct naar de<br />

gevangenis Niet<br />

met deze tips…!”<br />

OPTIMALE<br />

OUDEDAG<br />

Hebt u meerdere vennootschappen<br />

Kijk dan of het<br />

slim is om daarvan een fiscale<br />

eenheid te maken, of juist<br />

niet. Dat kan in sommige<br />

gevallen veel geld schelen!<br />

Vraag het uw adviseur. Wie<br />

weet wat u dan extra ontvangt<br />

als u langs Start komt<br />

[Fiscaal] Monopolie<br />

Bent u DGA met pensioenopbouw<br />

in eigen beheer Dan<br />

zijn alternatieve vormen voor<br />

de oudedagsvoorziening voor<br />

u wellicht gunstiger. Zoals<br />

sparen in de BV. Of vrijgesteld<br />

beleggen, met slechts<br />

25% heffing. Ga niet langs<br />

Start maar direct naar uw<br />

adviseur.<br />

26 27<br />

welkom <strong>2014</strong>


[VASTGOED] & FISCUS<br />

SUCCES IN VASTGOED VRAAGT CREATIVITEIT EN EEN BEETJE HULP VAN DE FISCUS<br />

BIG BUSINESS<br />

IN CRISISTIJD<br />

CHRONISCHE LEEGSTAND, DALENDE PRIJZEN,<br />

WORSTELENDE BOUWBEDRIJVEN: IN VASTGOED<br />

MOET JE EVEN NIET ZIJN. OF TOCH DRIE INVEN-<br />

TIEVE ONDERNEMERS BEWIJZEN DAGELIJKS DAT ER<br />

MET CREATIEVE IDEEËN IN VASTGOED OOK NÚ EEN<br />

PRIMA BOTERHAM TE VERDIENEN VALT.<br />

<strong>2014</strong> welkom<br />

INTERVIEW JACCO KROON<br />

FOTOGRAFIE GERMAN VILLAFANE<br />

welkom <strong>2014</strong><br />

28 29


[VASTGOED] & FISCUS<br />

Wat hebben projectontwikkelaar Provast, leegstandbeheerder FMT en<br />

energiebedrijf Eteck met elkaar gemeen Hun omzet en winst noteerden<br />

allemaal stevige groeicijfers in een tijd dat de vastgoed- en bouwsector<br />

juist zware klappen krijgt. De rode draad in hun succes: bied een innovatief<br />

product en laat de fiscus in je voordeel werken.<br />

“Met al die lege meters ongebruikt laten verpieteren, is niemand geholpen”,<br />

zegt directeur Mattijs Manders. “We zien het als onze opdracht<br />

om van lege gebouwen aantrekkelijke levende locaties te maken met een<br />

mix aan tijdelijke activiteiten. Die ook nog eens huurinkomsten opleveren.”<br />

Een goed voorbeeld van FMT’s manier van werken is de tijdelijke invulling<br />

“Fiscaal moeten er altijd veel bewegende<br />

delen op hun plek vallen”<br />

MAURICE DE KLEER, BDO<br />

MATTIJS MANDERS (1968)<br />

Met een carrière in het bank- en<br />

verzekeringswezen, onder meer bij<br />

ABN Amro en Atradius, legt Mattijs<br />

Manders een stevige bodem voor<br />

zijn huidige functie als algemeen<br />

directeur bij FMT vastgoedbeheer.<br />

Zijn creatieve aanpak in beheer,<br />

herbestemming en waardebehoud<br />

blijkt uit groei- en omzetcijfers in de<br />

afgelopen vijf jaar. Die liggen beide<br />

ruim boven de 10%.<br />

JAAP VAN ECK (1967)<br />

Als vierde generatie in een ondernemersfamilie<br />

besluit Jaap van Eck in<br />

2001 het roer om te gooien. In 2011<br />

is het 120 jaar oude sloopbedrijf volledig<br />

getransformeerd naar duurzaam<br />

energiebedrijf Eteck, integraal aanbieder<br />

van warmtekoudeopslag (WKO)-<br />

installaties. Een schot in de roos:<br />

binnen drie jaar bereikt de omzet 13<br />

miljoen euro bij een winstmarge van<br />

5 tot 10%.<br />

Op het eerste gezicht lijkt het wonderlijk dat leegstandbeheerder FMT<br />

vastgoedbeheer veel tijd steekt in Young Startup, een onlinecommunity<br />

waar inmiddels duizenden beginnende bedrijfjes bij zijn aangesloten. Wat<br />

moet een beheerder van lege kantoren met een community voor jonge,<br />

snelle ondernemers Maar wie doorkijkt, ziet op hoeveel fronten de Young<br />

Startup-community FMT helpt om haar klanten – honderden beleggers,<br />

woningcorporaties, gemeenten en andere eigenaren – goed te bedienen.<br />

van een oud ziekenhuis in ’s-Hertogenbosch waarvoor FMT de LEEGaward<br />

ontving. De jury was onder de indruk van de variëteit aan functies en de<br />

bonte stoet aan huurders: van webdesigners, fotografen, architecten en<br />

kunstenaars tot een reisbureau, chocolaterie en advocatenkantoor. Manders:<br />

“Jonge, startende ondernemers met behoefte aan goedkope ruimte<br />

vormen de ruggengraat voor een nieuw gebruik van het gebouw. Young<br />

Startup helpt ons om snel de juiste huurders te vinden.”<br />

MARTIJN DIRKS (1974)<br />

Voordat hij als partner bij Provast<br />

begint, heeft Martijn Dirks zijn sporen<br />

in vastgoed al ruimschoots verdiend,<br />

onder meer bij ontwikkelaars OVG en<br />

Multi en bouwer HBG. De focus en<br />

expertise van Provast op (her)ontwikkeling<br />

van binnensteden blijken een<br />

succesvolle keuze: het bedrijf behaalt<br />

de laatste vijf jaar een gemiddelde<br />

omzet van 100 miljoen euro en een<br />

winstmarge van 10%.<br />

MAURICE DE KLEER (1971)<br />

Heeft zestien jaar ervaring als belastingadviseur<br />

en vastgoedspecialist bij<br />

BDO. Die markt kent voor hem geen<br />

fiscale geheimen. De Kleer is eindverantwoordelijk<br />

partner in de fiscale<br />

adviespraktijk van kantoor Den Haag.<br />

Een groot aantal cliënten van kantoor<br />

Den Haag is actief in het vastgoed.<br />

maurice.de.kleer@bdo.nl<br />

<strong>2014</strong> welkom<br />

“Met lege meters laten<br />

verpieteren is niemand<br />

geholpen”<br />

MATTIJS MANDERS, DIRECTEUR VAN FMT VASTGOEDBEHEER<br />

Maar dat niet alleen: Young Startup speelt ook een belangrijke rol bij het<br />

in contact komen met btw-plichtige ondernemers. Maurice de Kleer, vastgoedspecialist<br />

bij BDO, legt uit waarom dit van groot fiscaal belang is voor<br />

FMT’s klanten.<br />

“Leegstand is vaak een dubbele tegenslag voor eigenaren. Ze ontvangen<br />

niet alleen geen huur meer, ze mogen ook geen btw meer verrekenen voor<br />

doorlopende kosten omdat er volgens de fiscus geen sprake meer is van<br />

‘economische activiteit’. Die strop kun je vermijden als je tijdelijke huurders<br />

hebt die btw-plichtig zijn.”<br />

FMT ziet het dan ook als cruciaal onderdeel van haar service om gebouweigenaren<br />

aan dit type huurders te helpen. “Door aanwezigheid van btwplichtige<br />

bedrijfjes, mogen onze klanten de btw op hun beheerkosten weer<br />

volledig aftrekken. En dat bedrag is vaak hoger dan de inkomsten van alle<br />

tijdelijke huurders bij elkaar.”<br />

welkom <strong>2014</strong><br />

30<br />

31


[VASTGOED] & FISCUS<br />

Complexiteit als zuurstof<br />

Bij het hoofdproduct van Eteck, duurzame energie-installaties die onder<br />

meer gebruik maken van ondergrondse opslag van warmte en koude<br />

(WKO), werkt de fiscus juist van harte mee. Zo stimuleert de overheid<br />

WKO-installaties in de woning- en utiliteitsbouw via aftrekmogelijkheden<br />

en vervroegde afschrijving van investeringskosten. Dit levert al snel<br />

10% of meer belastingvoordeel op.<br />

“Maar je moet allereerst kijken of je businesscase klopt”, zegt DGA Jaap<br />

van Eck. “Daarna ga je uiteraard met je adviseur kijken hoe je fiscaal kunt<br />

optimaliseren. Onze onderscheidende kracht zit in de integrale benadering,<br />

van ontwerp tot exploitatie. We nemen nadrukkelijk de verantwoordelijkheid<br />

op ons voor het hele proces.”<br />

Die aanpak slaat goed aan in een markt waar nog veel WKO-installaties<br />

suboptimaal presteren door een mix van matige technische kennis en<br />

versnipperde verantwoordelijkheden. “Veel eigenaars van WKO-installaties<br />

– van woningcorporaties tot energiebedrijven – hebben zich in die<br />

complexi teit verslikt. Nu het economisch tegenzit, willen ze af van de installaties<br />

en de exploitatie ervan.”<br />

Zo heeft Eteck in de afgelopen drie jaar tientallen WKO-installaties<br />

overgenomen en hun technische prestaties verbeterd, om de installaties<br />

vervolgens in exploitatie te nemen. “Dan gaat het vaak om afnamecontracten<br />

van 30 jaar”, zegt Van Eck.<br />

Ook het aantal nieuwe WKO-installaties dat Eteck bouwt en exploiteert<br />

blijft snel groeien, ondanks het lage bouwvolume. “Wij profiteren ervan<br />

dat vastgoedbeleggers blijven vragen om duurzaamheid, maar tegelijk<br />

geen risico willen lopen.”<br />

Eteck heeft zelf ook kapitaal nodig voor verdere groei. De onderneming wil<br />

haar huidige jaaromzet in drie jaar verdrievoudigen en heeft inmiddels een<br />

Belgische investeerder gevonden die het mogelijk maakt dat Eteck in de<br />

komende jaren circa 50 miljoen euro in die ambitie kan steken.<br />

Volgens BDO-adviseur Maurice de Kleer biedt fiscaliteit een extra steun<br />

om zulke investeerders over de streep te trekken. “Door een investeringsvehikel<br />

op te zetten waarbij een belegger mede-ondernemer is, kan deze<br />

bijvoorbeeld ook profiteren van versnelde afschrijvingsmogelijkheden<br />

waar veel duurzame projecten aanspraak op kunnen maken.”<br />

Tanden in de binnenstad<br />

Ook bij projectontwikkelaar Provast speelt fiscaliteit een belangrijke rol.<br />

“Zeg maar gerust een hoofdrol”, zegt Martijn Dirks. “Fiscale optimalisatie<br />

is geen kers op de taart, in krappe tijden maakt dat het verschil tussen<br />

doorgang of afblazen van een project. Dat maakt het ook leuk. Door het<br />

goed te doen maak je iets mogelijk dat alle partijen aan tafel willen.”<br />

Provast richt zich uitsluitend op projecten in stedelijke binnensteden en<br />

“Fiscale optimalisatie is voor ons geen kers<br />

op de taart, het speelt de hoofdrol”<br />

alle specifieke problemen en ambities die daarmee samenhangen: van revitalisatie<br />

van oude wijken tot de creatie van stadscentra waar wonen,<br />

werken en winkelen samen een kloppend hart vormen. Deze focus heeft<br />

als voordeel dat (her)ontwikkeling van binnensteden ook in magere tijden<br />

hoog op de politieke agenda blijft terwijl projecten in buitengebieden dan<br />

FISCALE VASTGOEDTIPS<br />

VOOR <strong>2014</strong><br />

Wilt u een bestaand gebouw kopen en ingrijpend<br />

renoveren Overtuig de fiscus dat uw verbouwing<br />

voor het predikaat vernieuwbouw in aanmerking<br />

komt en voorkom dat u 6% overdrachtsbelasting<br />

moet betalen op de aankoop.<br />

MARTIJN DIRKS, PARTNER BIJ PROVAST<br />

vaak op de lange baan terechtkomen. Projecten in oude dichtbebouwde<br />

binnensteden zijn echter ook aanzienlijk complexer. Dirks: “De beperkte<br />

ruimte dwingt je tot zorgvuldige afwegingen. Gaan we slopen en nieuw<br />

bouwen Gaan we bestaande gebouwen transformeren Welke mix van<br />

functies kan hier van de grond komen Onze kracht zit voor een groot deel<br />

in het feit dat we daar een goed fingerspitzengefühl voor hebben.”<br />

Ook de fiscale optimalisatie bij dit soort projecten is complex, zegt BDOadviseur<br />

Maurice de Kleer. “Er zijn vele bewegende delen die allemaal<br />

precies op hun plek moeten vallen. Neem de transformatie van een oud<br />

gebouw. Als je de fiscus ervan overtuigt dat je het pand dat je wilt aankopen<br />

zo ingrijpend gaat verbouwen dat er eigenlijk sprake is van een nieuw<br />

pand, hoef je geen 6% overdrachtsbelasting te betalen. Dat is een grote<br />

slag in een markt met scherpe winstmarges.” ●<br />

“Onze kracht zit in onze<br />

integrale benadering”<br />

JAAP VAN ECK, DGA VAN ETECK<br />

Wilt u investeren in een (nieuw) duurzaam bedrijfspand<br />

of energiezuinige technieken Maak gebruik<br />

van de energie-investeringsaftrek (EIA) en milieuinvesteringsaftrek<br />

(MIA): met beide mag u maximaal<br />

rond 40% van het investeringsbedrag aftrekken,<br />

bovenop de normale afschrijving. De VAMIL-regeling<br />

geeft recht op vervroegde afschrijving van de milieuinvestering.<br />

Verbouwt uw BV een commercieel pand voor<br />

verkoop Bekijk of u het pand als een project-BV<br />

kunt verkopen. Zo kunt u gebruikmaken van de<br />

deelnemingsvrijstelling en betaalt u geen vennootschapsbelasting<br />

over de winst.<br />

<strong>2014</strong> welkom<br />

Van plan zelf een pand te (ver)bouwen voor<br />

woningverhuur Dan is de afschaffing van de<br />

btw-integratieheffing in <strong>2014</strong> goed nieuws. Nu<br />

moet u als het pand klaar is nog een heffing van<br />

21% betalen over alle voortbrengingskosten, terwijl<br />

woningverhuur van btw is vrijgesteld. Btw-kosten<br />

tijdens de bouw zijn wel aftrekbaar, maar die<br />

opbrengst is meestal lager dan de integratieheffing.<br />

32<br />

LOCATIE MET DANK AAN INGMAR BOEKHOUT. WWW.ARTCONCRETE.NL<br />

33


[SECTOR] SPECIALISTEN<br />

DE SECTORSPECIALISTEN VAN BDO ZIJN DE<br />

FISCALE OGEN EN OREN VAN DE KLANT: ZE<br />

VOLGEN HUN BRANCHE OP DE VOET EN<br />

WETEN PRECIES WAT ER SPEELT. WE STELLEN<br />

ER VIJF AAN U VOOR<br />

DE RETAILER<br />

ALFRED KERS (42), FISCAAL<br />

SPECIALIST RETAIL<br />

<strong>2014</strong> welkom<br />

TEKST LEONARD VAN DEN BERG FOTOGRAFIE MARIEKE ODEKERKEN<br />

Waarom woningcorporaties “Mijn<br />

vader was fabrieksarbeider, als kind<br />

woonde ik in een corporatiewijk.<br />

Dan leer je hoe belangrijk een goede<br />

woonomgeving is.”<br />

Wat is het mooiste “Dat ik door<br />

mijn advies kan helpen om zo veel<br />

mogelijk budget beschikbaar te<br />

houden voor betaalbare huurwoningen.”<br />

Jouw droombaan in corporatieland<br />

“Per 1 januari word ik commissaris<br />

bij een corporatie. Dat vind<br />

ik heel mooi, en ik verwacht er veel<br />

van bij te leren.”<br />

Wat zijn de topics van <strong>2014</strong> “De<br />

impact van de Verhuurdersheffing,<br />

de splitsing van (niet) DAEB-activiteiten<br />

en het fiscaal afwaarderen<br />

van het vastgoedbezit.”<br />

DE WONINGVERHUURDER<br />

SJEF LEIJS (53), FISCAAL SPECIALIST<br />

WONINGCORPORATIES<br />

DE HOUTBOUWER<br />

ARJAN ENDHOVEN (41), FISCAAL<br />

SPECIALIST VASTGOED<br />

Waarom vastgoed “Ik vond de<br />

bouw al mooi toen ik nog met Lego<br />

speelde. Serieus werd het toen<br />

ik mijn eerste huis kocht en in de<br />

vereniging van eigenaren kwam.”<br />

Wat is het mooiste “Het is fiscaal<br />

inhoudelijk, de bedragen zijn groot<br />

en de impact van je advies enorm.<br />

En het is concreet: je ziet de panden<br />

langs de weg staan.”<br />

Jouw droombaan in vastgoed<br />

“Timmerman: mooie houten dakconstructies<br />

maken in historische<br />

panden – prachtig!”<br />

Wat zijn de topics van <strong>2014</strong> “Net<br />

als in 2013: de waardering van zakelijk<br />

vastgoed, financiering en wet- en<br />

regelgeving. Met dit verschil: er<br />

komt weer beweging in de markt.”<br />

“Zelfs de kleinste aanpassing heeft veel<br />

effect. Het is de fiscale Champions League”<br />

Waarom zorg “Het nieuwe<br />

ondernemerschap in de sector vind<br />

ik fantastisch. Sinds de komst van<br />

marktwerking gebeurt er zó veel. En<br />

er is nooit één standaard antwoord.”<br />

Wat is het mooiste “De enorme<br />

dynamiek, met starters, fusies en reorganisaties.<br />

Het is heel uitdagend.”<br />

Jouw droombaan in de zorg<br />

“Op directieniveau een grote<br />

AWBZ-instelling aansturen en zelf<br />

verantwoordelijk zijn voor alle grote<br />

beslissingen, van financiering tot<br />

structurering.”<br />

Wat zijn de topics van <strong>2014</strong> “Er<br />

speelt veel. Zoals de transitie naar<br />

scheiding van wonen en zorg en<br />

verdergaande samenwerkingen. Die<br />

vergen veel fiscaal denkwerk.”<br />

DE ZORGONDERNEMER<br />

NIKA STEGEMAN (40), FISCAAL<br />

SPECIALIST ZORG<br />

Waarom retail “Het is fiscaal enorm veelzijdig: van btw<br />

en loonheffing tot internationale fiscaliteit en allerlei<br />

regelgeving.”<br />

Wat is het mooiste “Retail is detail. Doordat de marges<br />

klein zijn, heeft zelfs de kleinste aanpassing veel effect.<br />

Het is de fiscale Champions League.”<br />

Jouw droombaan in retail “Een grote winkelketen<br />

runnen. Elke maandag de cijfers analyseren en acties<br />

opzetten. Lekker aan de knoppen draaien…!”<br />

Wat zijn de topics van <strong>2014</strong> “De balans vinden tussen<br />

bricks & clicks – fysieke en online winkels. Ik verwacht<br />

nog wel wat reorganisaties. Maar uiteindelijk komt het<br />

goed.”<br />

DE TECHSTRATEEG<br />

ARTHUR GIMES (36), FISCAAL<br />

SPECIALIST TECHNOLOGIE, MEDIA<br />

EN TELECOM<br />

Waarom technologie, media en<br />

telecom “Het is een energieke sector<br />

waarbij je breed en multidisciplinair<br />

kunt adviseren en begeleiden,<br />

met al onze producten en diensten.”<br />

Wat is het mooiste “De jonge<br />

honden en snelle groeiers: binnen<br />

een paar jaar van een garagebox<br />

naar de beurs. Als adviseur groei je<br />

mee door alle levensfasen heen.”<br />

Jouw droombaan in de sector<br />

“CEO van een snelgroeiend techbedrijf.<br />

Niet de techneut maar de<br />

strateeg. Lijkt me heerlijk!”<br />

Wat zijn de topics van <strong>2014</strong> “Naast<br />

personeel, innovatiesubsidies en<br />

(alternatieve) financiering Strategie!<br />

Dat was het in 2013, en dat blijft<br />

het.”<br />

welkom <strong>2014</strong><br />

34 35


[OVER] DE GRENS<br />

HSF LOGISTICS KIEST BIJ EXPANSIE DE JUISTE ROUTE, FISCAAL ÉN OP DE AUTOBAHN<br />

<strong>2014</strong> welkom<br />

HSF Logistics uit Nijmegen is een Nederlandse topspeler in<br />

geconditioneerd transport. Duitsland is voor het familiebedrijf<br />

een cruciale afzetmarkt. Om daar ook fiscaal altijd efficiënt de juiste<br />

weg te vinden, kiest CFO Dennis Nijmeijer voor deskundig advies.<br />

INTERVIEW PAUL GROOTHENGEL FOTOGRAFIE GERMAN VILLAFANE, DE BEELDREDAKTIE<br />

welkom <strong>2014</strong><br />

36 37


[OVER] DE GRENS<br />

<strong>2014</strong> welkom<br />

In één weekend vervoert HSF Logistics twee keer de dagelijkse vleesconsumptie<br />

van heel Nederland, naar Nederlandse en West-Europese<br />

klanten. De topspeler in transport heeft zich volledig toegelegd op geconditioneerd<br />

vervoer, met name van vleesproducten en groenten en fruit.<br />

Het heeft eigen koel- en vrieshuizen voor opslag en groepage, en ruim<br />

700 vrachtwagens die helemaal zijn ingericht op koel- en vriestransport.<br />

De roots van dit familiebedrijf gaan bijna een eeuw terug in de tijd. In<br />

Nijmegen in de jaren twintig begon de familie Frederiks met kolen- en<br />

botertransport; vanaf begin jaren zestig legde zij zich toe op transport in<br />

sectoren als de bouw en staal. Nu is het bedrijf in handen van de derde<br />

generatie Frederiks, die HSF Logistics heeft uitgebouwd tot een van de<br />

grootste transportbedrijven van Nederland. “Onze klanten zijn vooral<br />

groothandels, slachterijen en veilingen, die op hun beurt supermarkten<br />

bevoorraden. We leveren in heel West-Europa, met Duitsland als een van<br />

onze kernmarkten naast Nederland, Engeland en Frankrijk”, zegt Dennis<br />

Nijmeijer, CFO van HSF Logistics.<br />

Klanten ontzorgen<br />

Die marktspreiding is erg verstandig gebleken. Nijmeijer: “Als er opeens<br />

een dierziekte uitbreekt, denk aan de varkenspest, dan kunnen de autoriteiten<br />

zo’n markt in één keer stilleggen. Doordat wij meerdere markten<br />

bedienen, kunnen we dan nog relatief makkelijk schuiven met volumes.<br />

Dergelijke rampen vormen verreweg ons grootste bedrijfsrisico. Gelukkig<br />

zijn we daar als sector de laatste paar jaar van gevrijwaard gebleven,<br />

mede dankzij betere naleving van de voorschriften en betere beheersing<br />

van productieprocessen.”<br />

HSF Logistics draagt daaraan bij door klanten aan te bieden alle schakels<br />

binnen hun logistieke keten over te nemen. Inclusief opslag en verhuur<br />

plus reiniging van de emballage, denk aan speciale plastic kratten. Daarmee<br />

weet het zijn klanten met succes te ‘ontzorgen’. Dat werkt: waar de<br />

transportsector de afgelopen jaren leed onder de crisis, wist HSF Logistics<br />

zijn omzet de afgelopen vijf jaar telkens te verhogen.<br />

Gedegen onderbouwing<br />

Voor grensoverschrijdende logistieke activiteiten wil het transportbedrijf<br />

alle fiscale en juridische aspecten optimaal geregeld hebben. Nijmeijer:<br />

“Daarom werken we al vele jaren met de adviseurs van BDO, die voor ons<br />

een klankbord zijn op vele fronten. Zeker bij complexe issues, bijvoorbeeld<br />

op fiscaal gebied, wil ik mijn plannen altijd toetsen bij hun adviseurs.<br />

Zij zorgen voor een gedegen onderbouwing. Neem Duitsland. Ook<br />

daar wijzigt de regelgeving op het gebied van bijvoorbeeld loonbelasting,<br />

btw en sociale premies geregeld. Wij willen onze strategische en tactische<br />

keuzes goed onderbouwen. Ik kan als CFO onmogelijk alle veranderingen<br />

bijhouden op die terreinen. Als generalist zoek ik daarom expertise van<br />

buitenaf.”<br />

Zijn fiscaal adviseur vanuit BDO is Eric van Gaalen. “Ik fungeer als spil<br />

tussen HSF Logistics en mijn collega-adviseurs van onze Adviesgroep<br />

Nederland-Duitsland en andere specialisten”, aldus Van Gaalen. Een<br />

van die collega’s is Sandra Steinmaier, senior manager binnen de<br />

belastingadviespraktijk van BDO, met ruime ervaring in de fiscale<br />

advisering van (middel)grote ondernemingen en DGA’s die actief zijn op<br />

de Duitse markt. Ze heeft geregeld contact met haar Duitse collega’s in<br />

BDO-kantoren in Hamburg en andere Duitse steden. “Ik werk vanuit twee<br />

invalshoeken. Enerzijds signaleer ik bijvoorbeeld Duitse wetswijzigingen<br />

die impact kunnen hebben op onze klanten en benaderen hen daarmee<br />

proactief. Anderzijds werken we vanuit vragen en behoeften van onze<br />

klanten die al in Duitsland zakendoen of daar willen starten. Daarbij<br />

formeren we vanuit onze Adviesgroep Nederland-Duitsland meestal een<br />

team van specialisten die een klant heel gericht kunnen adviseren. Met<br />

korte lijnen.”<br />

Duitse fiscus strenger<br />

Met welke vragen kloppen BDO-klanten zoal aan bij de Adviesgroep<br />

Nederland-Duitsland Steinmaier: “Bij bedrijven die in Duitsland willen<br />

HSF LOGISTICS<br />

Activiteiten<br />

Opgericht<br />

Vestigingen<br />

Medewerkers<br />

Jaaromzet<br />

Online<br />

geconditioneerd transport van<br />

vlees, groenten en fruit, plus<br />

daaruit voortvloeiende logistieke<br />

dienstverlening zoals distributie,<br />

emballageverhuur en opslag<br />

1923<br />

Barendrecht, Nijmegen, Winterswijk,<br />

Great Blakenham (UK), Esjberg (DK),<br />

Neuenkirchen-Vörden (DE) en Celje<br />

(SLO)<br />

1.300<br />

170 miljoen euro<br />

www.hsf.nl<br />

“Verschillen De regels<br />

voor dividend aan<br />

Nederlandse holdings zijn<br />

bijvoorbeeld veel strakker”<br />

SANDRA STEINMAIER, SENIOR MANAGER BDO BELASTINGADVIES<br />

NEDERLAND-DUITSLAND<br />

starten, gaat het vaak om afwegingen als exporteren versus een eigen<br />

vestiging openen ter plekke. Kiezen ze voor het laatste, dan gaat het<br />

bijvoorbeeld om de afweging huren versus kopen van een bedrijfspand,<br />

en de fiscale gevolgen van de rechtsvorm die je kiest. Houd je vast aan de<br />

Nederlandse BV, of kies je voor de GmbH, zeg maar een Duitse BV Omdat<br />

Duitsers het liefst met Duitsers werken, adviseer ik vaak de GmbH.”<br />

Een andere veelgestelde vraag betreft de dividenduitkering. Steinmaier:<br />

“Als een Nederlandse werkmaatschappij dividend uitkeert aan de<br />

holding, heft de Nederlandse fiscus daar geen belasting over. In Duitsland<br />

is die wetgeving veel strakker voor dividenduitkeringen van Duitse<br />

werkmaatschappijen aan Nederlandse holdings en zitten er veel meer<br />

mitsen en maren aan. Je kunt wel vrijstelling van dividendbelasting<br />

aanvragen, maar dat moet je dan wel heel goed kunnen formuleren.<br />

Typisch een vraagstuk waarbij de hulp van onze Duitse collega’s vaak<br />

onontbeerlijk is.”<br />

Geen vaste inspecteur<br />

Sowieso werkt de Duitse fiscus heel anders dan de onze. Steinmaier:<br />

“In Nederland zijn we gewend dat je vooraf afstemming zoekt met de<br />

DENNIS NIJMEIJER,<br />

CFO van HSF Logistics:<br />

“Als generalist zoek ik<br />

expertise van buitenaf.”<br />

SANDRA STEINMAIER,<br />

specialist belastingadvies<br />

Nederland-Duitsland:<br />

“Altijd korte lijnen.”<br />

ERIC VAN GAALEN,<br />

partner Belastingadvies<br />

bij BDO Nijmegen:<br />

“Wees alert op de valkuilen.”<br />

38


[OVER] DE GRENS<br />

<strong>2014</strong> welkom<br />

inspecteur als je iets wilt wijzigen, bijvoorbeeld in je juridische structuur.<br />

Vanuit BDO doen wij dat altijd, om discussie achteraf te voorkomen. Dat<br />

is wel zo prettig voor onze klanten. In Duitsland werkt die aanpak totaal<br />

niet. Je moet om te beginnen betalen voor een gesprek met een Duitse<br />

belastinginspecteur. En het overleg duurt soms heel lang, omdat de besluitvorming<br />

daar nogal stroperig is. Ook krijg je geen vaste inspecteur<br />

toegewezen, terwijl we in Nederland inmiddels gewend zijn aan een vaste<br />

contactpersoon. In Nederland denkt de Belastingdienst geregeld vooraf<br />

met je mee, in Duitsland zijn deze mogelijkheden beperkter. Hier vindt<br />

nog nauwelijks vooroverleg plaats en resteert dus alleen toelichting van<br />

gemaakte keuzes na afloop van een controle.”<br />

Nijmeijer constateert ook dat Duitse belastinginspecteurs bij voorkeur<br />

contact hebben met landgenoten. “Dat vinden ze prettiger. In Duitsland<br />

krijgen we nog steeds bezoek van de klassieke belastinginspecteur die de<br />

boeken controleert, en met ons in discussie gaat over de punten die hij<br />

heeft gevonden. Dan is het voor mij dus heel gunstig dat BDO mijn fiscale<br />

vraagstuk via een van hun Duitse specialisten kan voorleggen aan de Duitse<br />

fiscus. Dan zijn er tenminste geen culturele verschillen of taalbarrières die<br />

roet in het eten kunnen gooien.”<br />

‘Dutzen’ doodzonde<br />

HSF Logistics heeft, naast een aantal Nederlandse vestigingen, ook vestigingen<br />

en/of samenwerkingsverbanden in Denemarken, Duitsland, Engeland,<br />

Polen en Slovenië, vertelt Nijmeijer. “Vanwege logistieke voordelen,<br />

maar ook om zo optimale binding met de betreffende markt te krijgen.<br />

Lokale klanten doen toch bij voorkeur zaken met landgenoten, is onze ervaring.<br />

Daarnaast kunnen we dankzij onze strategische hubs van buitenlandse<br />

kantoren onze transportbewegingen optimaliseren, zowel de<br />

noordzuid- als de oostwestverbindingen in Europa.”<br />

Het gros van de chauffeurs van HSF Logistics die ‘op Duitsland rijden’ is<br />

Nederlander. Nijmeijer: “Zij moeten niet alleen de Duitse taal machtig zijn,<br />

maar ook goed op de hoogte zijn van culturele gewoonten bij onze oosterburen.<br />

Een bekend voorbeeld is dat je Duitsers in het zakelijk verkeer<br />

altijd met ‘u’ blijft aanspreken, ‘dutzen’ is een absolute doodzonde. En een<br />

week na verzending van een offerte een Duitse prospect opbellen voor een<br />

reactie is ook dodelijk. Je moet gewoon wachten, zo zijn de Duitse mores.”<br />

Fiscale valkuilen<br />

Veel Nederlandse ondernemingen denken te makkelijk over exporteren<br />

naar of werken in Duitsland, waarschuwt Van Gaalen: “Ze onderschatten<br />

vaak het cultuurverschil. Dát ze de Duitse markt willen betreden,<br />

is volkomen logisch: alleen al de deelstaten aan de Nederlandse grens<br />

EXPORT FLINK IN DE LIFT<br />

Duitsland is met afstand de belangrijkste handelspartner<br />

van Nederland. Van de totale Nederlandse export in 2012<br />

ging 20% (86,6 miljard euro) naar onze oosterburen.<br />

Dat betekende een groei van 27% ten opzichte van 2010.<br />

De belangrijkste exportproducten zijn aardolieproducten,<br />

agrarische en chemische producten, en machines.<br />

Nederland importeerde in 2012 voor 71 miljard euro uit<br />

Duitsland (13% meer dan in 2010), met name voertuigen<br />

en producten uit de chemische, ijzer- en staalindustrie.<br />

“Ook hier wijzigen de regels rond<br />

loonbelasting, btw en sociale premies<br />

geregeld”<br />

DENNIS NIJMEIJER, CFO VAN HSF LOGISTICS<br />

€ 71,0 miljard<br />

€ 86,6 miljard<br />

“Zaken doen met<br />

Duitsland Onderschat<br />

de verschillen niet”<br />

ERIC VAN GAALEN, PARTNER BELASTINGADVIES BDO NIJMEGEN<br />

zijn groter dan heel Nederland. Maar vergis je niet in de verschillen, al<br />

is Duitsland nog zo dichtbij. Kleinere ondernemers gaan rustig met een<br />

auto met Duits kenteken op pad, bijvoorbeeld omdat dat fiscaal voordeel<br />

biedt. Ze schrijven zich in bij een Duitse notaris, huren een klein kantoor<br />

in een bedrijfsverzamelgebouw waar nooit iemand komt, of nemen een<br />

postadres. Ik probeer zulke ondernemers snel uit de droom te helpen. Zo<br />

controleert men in Nederland op het rijden met Duitse kentekens, en de<br />

BPM die je moet betalen als je gepakt wordt, is niet mals.”<br />

Haken en ogen<br />

Andere valkuilen: zodra je een verkoper de grens over stuurt die namens<br />

je bedrijf mag tekenen, ben je als onderneming al belastingplichtig in<br />

Duitsland. “En is jouw verkoper belastingplichtig geworden in Duitsland,<br />

maar loopt zijn hypotheek nog bij een bank in Nederland, dan vervalt<br />

zijn hypotheekrenteaftrek”, zegt Van Gaalen. Nijmeijer beaamt dat het<br />

wemelt van de fiscale haken en ogen, zodra je de veelbelovende Duitse<br />

markt betreedt: “Als een van onze chauffeurs op Duitsland rijdt en daar<br />

een huisje koopt, heb je grote kans dat hij sociale premies moet gaan<br />

betalen in Duitsland. Dat kan aardig aantikken. En zo zijn er nog veel<br />

meer kansen en bedreigingen. Daarom heeft een bedrijf van onze omvang<br />

absoluut een gerenommeerd advieskantoor nodig dat specialisten heeft<br />

klaarstaan waarmee wij snel kunnen schakelen. Voor sommige deals<br />

moeten wij immers direct de juiste persoon op de juiste plek hebben. Als<br />

je dan eerst nog een goede adviseur moet zoeken, ben je weg.” ●<br />

BDO ADVIESGROEP<br />

NEDERLAND-DUITSLAND<br />

De BDO Adviesgroep Nederland-Duitsland is gevestigd in<br />

de BDO-kantoren Arnhem en Nijmegen. De specialisten<br />

daar begeleiden Nederlandse bedrijven die zaken (willen)<br />

doen in Duitsland en vice versa, met name op fiscaal/<br />

administratief gebied. Daarbij wordt gebruik gemaakt<br />

van het Duitse netwerk van BDO-kantoren. Meer weten<br />

Bel Sandra Steinmaier 024 - 374 17 17 of één van haar<br />

collega’s van de Adviesgroep.<br />

welkom <strong>2014</strong><br />

40 41


[JONGE] HELDEN<br />

PIETERNELLA BOUTER<br />

MEDICAL BRANDS BV<br />

“Ons geheim We ontwikkelen zelfzorgproducten<br />

die medisch echt wérken maar geen<br />

geneesmiddel zijn. Zodat je klachten kunt<br />

behandelen en voorkomen zonder je lichaam<br />

daarbij te belasten. ‘Be good to your body’<br />

noemen we dat.” Bekende voorbeelden:<br />

de Wartner wrattenverwijderaar en ‘i say:<br />

Blaasinfectie’, het eerste zelfzorgproduct in zijn<br />

soort in Europa. “Blaasontstekingen worden<br />

vrijwel altijd veroorzaakt door de E. colibacterie.<br />

Na veel onderzoek ontdekten we dat er<br />

in cranberries een stof zit die de E. coli-bacterie<br />

inkapselt zodat die zich niet kan hechten aan de<br />

blaaswand. Dat stofje halen wij eruit en stoppen<br />

we in een tablet. Zo kun je behandelen of zelfs<br />

voorkomen, zonder de nadelen van antibiotica.”<br />

Pieternella en compagnon Maikel Hendriks heb-<br />

<strong>2014</strong> welkom<br />

Ze zijn slim, ondernemend en succesvol:<br />

drie jonge innovators die een uniek idee<br />

in de markt zetten. En zo de spelregels in<br />

hun sector veranderen.<br />

INTERVIEWS LEONARD VAN DEN<br />

BERG FOTOGRAFIE PETER BAK<br />

“We hebben<br />

eerlijk gezegd nog geen<br />

idee waar dit gaat eindigen”<br />

ben de wind mee: door het terugschroeven van<br />

zorgbudgetten neemt zelfzorg een vlucht. Tussen<br />

receptgeneesmiddelen en vrij verkrijgbare<br />

gezondheidsproducten, receptvrije (homeopathische)<br />

geneesmiddelen en voedingssupplementen<br />

zijn de vrij verkrijgbare medische<br />

zelfzorghulpmiddelen van i say: een schot in de<br />

roos. “We verkopen bijna over de hele wereld,<br />

van IJsland tot China. Ongelofelijk. Ik heb eerlijk<br />

gezegd nog geen idee waar dit gaat eindigen.”<br />

MEDICAL BRANDS BV (SINDS 2009) VAN<br />

PIETERNELLA BOUTER (32) EN MAIKEL HEN-<br />

DRIKS (40) ONTWIKKELT MET ZEVENTIEN<br />

MENSEN ZELFZORGPRODUCTEN ONDER<br />

‘I SAY:’-LABEL. ONLANGS WERDEN ZE IN<br />

EUROPEES VERBAND GEVRAAGD OM MEE<br />

TE DENKEN OVER DE TOEKOMST VAN ZELF-<br />

ZORG, NAAST FARMACIE-GIGANTEN ALS<br />

GLAXOSMITHKLINE EN BAYER.<br />

welkom <strong>2014</strong><br />

42 43


[JONGE] HELDEN<br />

JACK WETZELS<br />

PROTENSION COMPOSITES BV<br />

ELIANE KHOURY<br />

VIRUS FREE AIR BV<br />

<strong>2014</strong> welkom<br />

Jack Wetzels is trots, maar praat heel nuchter.<br />

Alsof zijn bedrijf de normaalste zaak van de<br />

wereld is: Protension Composites ontwikkelt<br />

efficiënte productieprocessen voor composietproducten.<br />

Zoals donutvormige carbon druktanks.<br />

Carbon wielervelgen. Of kunststofvezel<br />

legerhelmen. “Tot nu toe was de productie van<br />

complexe ruimtelijke vormen handwerk: met<br />

lapjes vezels en hars over elkaar. Wij hebben een<br />

methode ontwikkeld waarmee dat helemaal automatisch<br />

kan. Uit een enkele draad. Dat scheelt<br />

veel werk én tot 80% afval. Een welkome besparing,<br />

want sommige grondstoffen kosten<br />

ruim 100 euro per kilo. Bovendien is het eindproduct<br />

beter. Onderdelen uit een enkele draad<br />

zijn nu eenmaal per definitie sterker.”<br />

Jack en compagnon Lucas van den Akker doen<br />

procesontwerp, programming én machinebouw.<br />

“Produceren doen de klanten zelf, met onze licenties.<br />

Daardoor zit veel van de waarde van ons<br />

bedrijf in de patenten. Die hebben we veilig ondergebracht<br />

in een BV voor intellectueel bezit.<br />

Ook fiscaal is het bedrijf optimaal ingedeeld,<br />

inclusief toepassing van de Innovatiebox.” Ze<br />

zijn klaar voor de volgende stap: “Onderdelen<br />

maken voor vliegtuigen of de ruimtevaart, dat<br />

zou mooi zijn. Daar ligt onze passie.”<br />

PROTENSION COMPOSITES BV (SINDS<br />

2007) IS HET BEDRIJF VAN JACK WETZELS<br />

(29) EN LUCAS VAN DEN AKKER (31), TWEE<br />

TU DELFT-ALUMNI VAN DE FACULTEIT<br />

LUCHTVAART- EN RUIMTEVAARTTECHNIEK.<br />

ZE BEZITTEN INMIDDELS DE MODERNSTE<br />

ROBOTS EN MACHINES, EN HUN ORGANI-<br />

SATIE IS JURIDISCH EN FISCAAL HELEMAAL<br />

KLAAR VOOR GEZONDE GROEI.<br />

“Onderdelen uit een enkele<br />

draad zijn nu eenmaal<br />

per definitie sterker”<br />

“Mijn persoonlijke droom:<br />

zo veel mogelijk mensen in<br />

ziekenhuizen redden”<br />

Luchtkwaliteit was al langer het specialisme<br />

van de uit Israël afkomstige TU-studente. Door<br />

een dramatische wending werd het in 2008 een<br />

persoonlijke missie: haar moeder overleed aan<br />

een virusinfectie, opgelopen in een ziekenhuis.<br />

“Sindsdien is het mijn droom om schone<br />

lucht mogelijk te maken voor zo veel mogelijk<br />

mensen. Wist je dat tien tot dertig procent van<br />

alle ziekenhuispatiënten naar huis gaat met een<br />

volgende ziekte al onder de leden”<br />

Haar speurtocht naar het optimale luchtfilter<br />

begon in 2006, na de TU Delft. Daar<br />

ontwikkelde ze een manier om zelfs de kleinste<br />

vuildeeltjes in de lucht te ioniseren en te<br />

‘vangen’ met statische elektriciteit. “Veel<br />

andere systemen werken met stoffen filters.<br />

Die hebben maar een beperkte efficiency en zijn<br />

vaak broeihaarden van bacteriën, virussen en<br />

schimmels. Wij gebruiken kunststof of metalen<br />

honingraatfilters. Daarop is geen microbengroei<br />

mogelijk.” Inmiddels levert Eliane losstaande<br />

en mobiele luchtreinigers, en inbouwsystemen<br />

voor luchtkanalen in bedrijven, woningen en<br />

zorginstellingen. <strong>2014</strong> wordt een druk jaar:<br />

“De vraag trekt flink aan. In Nederland, België,<br />

Duitsland en vooral in China, vanwege de smog.<br />

Het wordt een gekkenhuis!”<br />

VIRUS FREE AIR BV (SINDS 2009) IS EEN<br />

VAN DE TWEE BV’S IN DE HOLDING VAN<br />

ELIANE KHOURY (35). DAARIN BEHEERT<br />

ZE HAAR PATENTEN EN ONTWIKKELT ZE<br />

MET ZES MEDEWERKERS NIEUWE TECH-<br />

NOLOGIEËN EN INDUSTRIEEL MAATWERK.<br />

DE ANDERE IS VFA SOLUTIONS BV, VOOR<br />

PRODUCTONTWIKKELING EN PRODUCTIE<br />

VAN COMPONENTEN EN UNITS.<br />

welkom <strong>2014</strong><br />

44 45


[GRENZELOOS] GROEIEN<br />

HOLLANDSE<br />

WERELDMERKEN<br />

BOON EDAM<br />

NIELS HUBER (43)<br />

DGA KONINKLIJKE BOON EDAM INTERNATIONAL BV<br />

OVER GROEIEN IN CHINA<br />

“Doe het stap voor stap. Kijk naar de Chinese muur: die<br />

heeft talloze treden. Als je één trede tegelijk neemt,<br />

heb je na een tijdje toch een behoorlijk hoogteverschil<br />

afgelegd.”<br />

Koninklijke Boon Edam International is een wereldmerk. Het is groot in<br />

toegangssystemen zoals poortjes en tourniquets, en wereldmarktleider in<br />

draaideuren, met klanten als Ikea, Exxon en Google. Logisch, want draaideuren<br />

bieden talloze voordelen, legt directeur Niels Huber (43) uit. “Een<br />

draaideur is altijd open én altijd dicht. Daardoor krijg je geen tocht, wat<br />

scheelt in de stookkosten en dus CO2-uitstoot. Het is veilig, doordat je<br />

kunt controleren hoe mensen binnenkomen, en het is comfortabel.”<br />

Het van oorsprong timmer- en aannemingsbedrijf, opgericht in 1873, is de<br />

laatste decennia sterk gegroeid. Inmiddels telt het achttien vestigingen<br />

over de hele wereld, waaronder die in Beijing, China. Van daaruit bedient<br />

Boon Edam nu twaalf jaar de Zuidoost-Aziatische markt. Huber: “We<br />

hadden al de nodige contacten via onze distributeurs. Na een aantal<br />

“Een joint venture met een lokale partner.<br />

Zo doen we dat meestal, dat werkt goed”<br />

ALTIJD OPEN, ALTIJD DICHT<br />

Medewerkers van Boon Edam vestiging Beijing<br />

terug van lunchpauze.<br />

INTERVIEW HANS PIETER VAN STEIN CALLENFELS FOTOGRAFIE DE BEELDREDAKTIE<br />

jaren hebben we met een lokale partner een productiefaciliteit en<br />

verkoopvestiging neergezet in de vorm van een joint venture. Zo doen we<br />

dat meestal, dat werkt goed.”<br />

Wat Huber altijd opvalt in het buitenland, zeker in China, is het anders<br />

omgaan met hiërarchie. Huber: “In Nederland is het normaal dat iedereen<br />

zijn mening geeft. In China hebben de oudere werknemers het duidelijk<br />

voor het zeggen en commentaar daarop is niet gebruikelijk. Dat is soms<br />

wat onwennig voor buitenlanders.”<br />

Koninklijke Boon Edam werkt al jaren nauw samen met BDO. Mark Zwier,<br />

als partner bij BDO West-Friesland<br />

verantwoordelijk voor de relatie,<br />

KONINKLIJKE BOON EDAM INTERNATIONAL BV<br />

is trots op Boon als cliënt. “Ik vind<br />

het een prachtig bedrijf. En bij een<br />

Opgericht 1873, ‘Koninklijk’ sinds 2004<br />

Werknemers 1.000 wereldwijd<br />

internationaal opererend bedrijf is<br />

Vestigingen 18 wereldwijd, waarvan drie productiefaciliteiten<br />

(Nederland, China, VS)<br />

het belangrijk om goed te bepalen<br />

waar je de winst laat vallen, zodat<br />

Omzet<br />

140 miljoen euro<br />

het zo gunstig mogelijk uitpakt.”<br />

Online<br />

www.boonedam.nl<br />

welkom <strong>2014</strong><br />

46 47


[GRENZELOOS] GROEIEN<br />

HANS GROOTSCHOLTEN (56)<br />

DGA GROW GROUP<br />

OVER GROEI<br />

“Er zijn heel veel kansen in het buitenland. Dat is fijn,<br />

omdat het in Nederland nu even wat minder gaat. Maar<br />

tegelijkertijd moeten we ons niet overeten: we willen wel<br />

de goede dingen doen.”<br />

GROEIEN ALS KOOL<br />

INTERVIEW HANS PIETER VAN STEIN CALLENFELS FOTOGRAFIE DE BEELDREDAKTIE<br />

HOLLANDSE<br />

WERELDMERKEN<br />

GROW GROUP<br />

De Grow Group groeit als kool. Zojuist nog sloot Hans Grootscholten<br />

(56) nieuwe deals met een partner in Thailand en de Filippijnen. Ook daar<br />

gaat zijn bedrijf groenteplantjes opkweken van zaden tot planten van<br />

pakweg 40 centimeter hoog, voor de verkoop aan kwekers. Elk jaar zo’n<br />

twee miljard stuks: kool, tomaat, paprika, komkommer, watermeloen...<br />

Een belangrijke succesfactor van het bedrijf is de unieke expertise op het<br />

gebied van enten, een vorm van veredeling die de beste eigenschappen<br />

van twee planten combineert.<br />

“De groei zit echt in het buitenland”, zegt Grootscholten. “Ik heb diverse<br />

dossiers op mijn bureau met interessante kansen, met name in Middenen<br />

Oost-Europa.” Nieuwe markten benadert Grow Group altijd samen<br />

met een lokale partij. “Wij brengen onze expertise, zij de kennis van de<br />

lokale markt en regelgeving.” Eén van de recente stappen is een partnership<br />

in Zuid-Afrika. “Een land met prachtige natuur, goede infrastructuur,<br />

“Ook hier werken we met een partij<br />

die de markt en de regels kent”<br />

mensen die hun talen spreken en relatief lage lonen”, zegt Grootscholten.<br />

Dochter MultiPlant, vlakbij Pretoria, draait nu zo’n twee jaar met op piekmomenten<br />

circa zestig medewerkers.<br />

Voor fiscaal advies en controlling werkt Grow Group al jaren samen met<br />

BDO. Grootscholten: “BDO is sterk op onze sector gericht. En als er eens<br />

een spoedklus tussendoor komt, is dat geen probleem.” Volgens adviseur<br />

Stefan van Vliet komt dat mede door-<br />

<strong>2014</strong> welkom<br />

GROW GROUP<br />

Opgericht<br />

Werknemers<br />

Vestigingen<br />

Omzet<br />

Online<br />

1956<br />

afhankelijk van seizoenen gemiddeld<br />

1.700 wereldwijd<br />

23 wereldwijd, onder meer in Mexico,<br />

Zuid-Afrika, Tunesië en Turkije<br />

110 miljoen euro<br />

www.growgroup.com<br />

dat BDO Westland de tuinbouw als<br />

geen ander kent. “Bijna al onze klanten<br />

werken in of met de sector. Zelfs mijn<br />

eigen vader is tomatenkweker en klant<br />

van Grow Group. Elk jaar na kerst krijgt<br />

hij de nieuwe plantjes binnen. Gewéldig<br />

om juist dan te helpen en de kwekerij<br />

te vullen met plantjes van Hans.”<br />

Nieuwe bedrijvigheid in Grow<br />

Groups jongste vestiging, in<br />

Pretoria Zuid-Afrika.<br />

welkom <strong>2014</strong><br />

48 46 49 47


[GRENZELOOS] GROEIEN<br />

HOLLANDSE<br />

WERELDMERKEN<br />

BRIGHT<br />

COMPUTING<br />

FRANK VAN DER HOUT (45)<br />

CFO BRIGHT COMPUTING<br />

OVER GROEI<br />

“Denk tijdig aan het fiscaal optimaliseren van je<br />

structuur. Wij kunnen onze internationale omzet nu<br />

grotendeels toewijzen aan Nederland, dat is fiscaal<br />

vriendelijker.”<br />

De NASA, Lockheed Martin en Boeing – de klantenlijst van Bright Computing is indrukwekkend. Vanuit Silicon<br />

Valley verkoopt het via de lokale verkoopleider Dave Maples (foto) en zijn team ingenieuze Amsterdamse software<br />

aan steeds meer ‘grote spelers’. Ook bedrijven als ING, Toyota en Elektrolux besturen hun complexe computer-<br />

en serverclusters met de programmatuur van Bright Computing. Het bedrijf won er recent zelfs de Rising<br />

Star Award mee, voor veelbelovende innovatieve start-ups.<br />

“Ik wil absoluut geen tijd verliezen aan<br />

procedures met belastingdiensten”<br />

FISCALE REKENKRACHT<br />

Verkoopleider Dave Maples van Bright Computing<br />

vestiging Silicon Valley, de ‘golden gate’ naar de VS.<br />

INTERVIEW PAUL GROOTHENGEL, FOTOGRAFIE DE BEELDREDAKTIE<br />

Dus die groei komt er wel. “Dit jaar hadden we bij een omzet van 4 miljoen dollar voor het eerst een kleine<br />

winst”, aldus Frank van der Hout, die in 2011 aantrad als CFO. “Komend jaar willen we ook in Europa en de Aziatische<br />

markten verder doorstoten. En onze omzet elk jaar verdubbelen.”<br />

Ter voorbereiding koos Van der Hout een passende<br />

fiscale structuur, “voordat we écht winst<br />

gaan maken”. Niek de Haan, specialist International<br />

BRIGHT COMPUTING<br />

Tax Services van BDO, adviseerde daar-<br />

bij, met name op het punt van ‘transfer pricing’.<br />

Daardoor kan Frank toekomstige omzet<br />

optimaal toerekenen naar de meest fiscaal<br />

vriendelijke landen waar het bedrijf actief is.<br />

Opgericht<br />

Werknemers<br />

Vestigingen<br />

Omzet<br />

Online<br />

2009<br />

30<br />

Amsterdam, Silicon Valley<br />

ca. 4 miljoen dollar<br />

www.brightcomputing.com<br />

Zoals Nederland, met zijn WBSO en Innovatiebox<br />

waarbij opbrengsten uit innovaties worden<br />

belast tegen slechts 5% vennootschapsbelasting.<br />

“Veel minder dan in de VS”, weet Van der GLOBAL<br />

Hout. “Onze omzet in de VS kunnen we voor OUTSOURCING<br />

een groot deel toewijzen aan Nederland, waar<br />

de software is ontwikkeld en waar het intellectueel<br />

eigendom huist. Dat gaat ons straks<br />

veel geld schelen.” Slim, en strikt volgens de<br />

regels. Van der Hout: “Ik wil absoluut geen tijd<br />

Bent u internationaal actief Dan wilt u ook over de<br />

grenzen ‘in control’ zijn. Op ieder financieel, fiscaal en<br />

juridisch gebied. De Global Outsourcing-specialisten van<br />

BDO kunnen u helpen, gesteund door ons wereldwijde<br />

netwerk van ruim 1.200 kantoren in 144 landen.<br />

Meer weten Bel Niek de Haan, BDO International Tax<br />

verliezen aan juridische procedures met belastingdiensten<br />

door een slecht doordachte fiscale<br />

Services of Rutger Scholten, BDO Global Outsourcing:<br />

020 - 543 21 00.<br />

structuur.”<br />

welkom <strong>2014</strong><br />

51


Zorg<br />

[RIJKS] BEGROTING<br />

DE JAARUITGAVEN VAN DE NEDERLANDSE REGERING<br />

BEDRAGEN IN <strong>2014</strong> IN TOTAAL 267,3 MILJARD EURO,<br />

VOLGENS DE MILJOENENNOTA.<br />

77,8<br />

78,6<br />

0,6<br />

-0,3<br />

2,0<br />

2,8<br />

4,9<br />

Financiën<br />

Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties<br />

7,2<br />

8,9<br />

10,2<br />

10,4<br />

11,3<br />

20,8<br />

32,1<br />

Economische Zaken<br />

Wonen en Rijksdienst<br />

Overig<br />

Defensie<br />

Rentelasten<br />

Veiligheid en Justitie<br />

Infrastructuur en Milieu<br />

Buitenlandse Zaken / Internationale<br />

Samenwerking<br />

Gemeente- en Provinciefonds<br />

Onderwijs, Cultuur en Wetenschap<br />

Sociale zekerheid en Arbeidsmarkt<br />

DE NEDERLANDSE OVERHEID GEEFT IN <strong>2014</strong> OPNIEUW MEER GELD UIT DAN ER BINNENKOMT. HET GERAAMDE VERSCHIL IS 20 MILJARD EURO.<br />

DAT BETEKENT 55 MILJOEN PER DAG. DE TOTALE OVERHEIDSSCHULD GROEIT DAARMEE TOT 466 MILJARD – 28.000 EURO PER NEDERLANDER.<br />

<strong>2014</strong> welkom<br />

welkom <strong>2014</strong><br />

52 53


[BDO] BELASTINGADVISEURS<br />

Bij BDO zijn mensen het uitgangspunt en de leidraad in ons handelen. Wij<br />

zijn altijd op zoek naar de juiste combinatie op zowel vakinhoudelijk als op<br />

persoonlijk vlak. Wij zijn ervan overtuigd dat de basis van het succes ligt in<br />

wederzijds vertrouwen. Het zijn de mensen die ertoe doen en niet alleen de<br />

cijfers, de regels. Vanuit deze persoonlijke relatie behartigen wij graag uw<br />

belangen en verzorgen wij het contact met de fiscus.<br />

HENGELO 074 - 276 42 00<br />

Sander van der Veen 06 - 461 02 321<br />

’S-HERTOGENBOSCH 073 - 640 57 05<br />

Jean-Marc Rademaker 06 - 502 75 755<br />

Jaap van Wijlen 06 - 534 25 705<br />

<strong>2014</strong> welkom<br />

BDO BELASTINGADVISEURS<br />

ALKMAAR 072 - 518 30 00<br />

Otto van Blaricum 06 - 531 55 470<br />

Eric de Hart 06 - 300 03 690<br />

Ton de Jong 06 - 511 77 374<br />

ALPHEN AAN DEN RIJN 0172 - 53 53 00<br />

Pim Perquin 06 - 512 03 308<br />

AMERSFOORT 033 - 455 94 00<br />

Hans Blankendaal 06 - 226 62 977<br />

AMSTELVEEN 020 - 543 21 00<br />

Maarten Benard 06 - 515 28 081<br />

Arjan Endhoven 06 - 227 96 393<br />

Arthur Gimes 06 - 246 75 813<br />

Renzo van der Ham 06 - 525 08 106<br />

Tom van der Kooi 06 - 533 22 215<br />

Sonja Verburg 06 - 511 21 868<br />

ARNHEM 026 - 352 56 25<br />

Harry Corbeek 06 - 212 31 341<br />

Marco Straten 06 - 559 74 683<br />

BREDA 076 - 571 49 00<br />

Marco Beerens 06 - 397 97 123<br />

Marc van Peer 06 - 543 26 463<br />

Erik Peeters 06 - 536 97 724<br />

André van Stokkom 06 - 284 42 356<br />

DEN HAAG 070 - 338 08 08<br />

Maurice de Kleer 06 - 538 19 773<br />

DEN HELDER 0223 - 62 82 84<br />

Otto van Blaricum 06 - 531 55 470<br />

Eric de Hart 06 - 300 03 690<br />

Ton de Jong 06 - 511 77 374<br />

DORDRECHT 078 - 632 34 00<br />

Robbert Verver 06 - 539 72 202<br />

EDE 0318 - 43 93 00<br />

Nika Stegeman 06 - 130 95 011<br />

EINDHOVEN 040 - 269 82 22<br />

Toine van Beers 06 - 136 32 845<br />

Lisette Branten – van Hoof 06 - 543 10 660<br />

Otto Dieleman 06 - 218 06 222<br />

EMMEN 0591 - 66 46 64<br />

Willem Hartman 06 - 137 32 326<br />

GRONINGEN 050 - 521 57 57<br />

Johan Kamps 06 - 515 65 729<br />

HAARLEM 023 - 511 28 00<br />

Marc Voet 06 - 149 94 867<br />

HELMOND 0492 - 50 55 55<br />

Toine van Beers 06 - 136 32 845<br />

Lisette Branten – van Hoof 06 - 543 10 660<br />

Otto Dieleman 06 - 218 06 222<br />

LEIDEN 071 - 579 44 44<br />

Eddy Staas 06 - 534 91 079<br />

MAASTRICHT-AIRPORT 043 - 350 88 88<br />

Roger Bastiaens 06 - 512 95 126<br />

Paul Bronckers 06 - 506 68 605<br />

NIJMEGEN 024 - 374 17 17<br />

Eric van Gaalen 06 - 557 06 335<br />

NUNSPEET 0341 - 25 71 44<br />

Nika Stegeman 06 - 130 95 011<br />

PARKSTAD LIMBURG 045 - 569 00 00<br />

Roger Bastiaens 06 - 512 95 126<br />

Paul Bronckers 06 - 506 68 605<br />

ROOSENDAAL 0165 - 59 87 00<br />

Jacques Nefs 06 - 514 25 716<br />

ROTTERDAM 010 - 242 46 00<br />

Rob Geurtse 06 - 419 75 304<br />

Alfred Kers 06 - 288 31 286<br />

Robin Schalekamp 06 - 264 92 554<br />

TILBURG 013 - 594 02 02<br />

Wilbert Klokgieters 06 - 290 67 968<br />

Bob Marks 06 - 514 21 764<br />

Sjef Leijs 06 - 515 45 280<br />

UTRECHT 030 - 284 98 00<br />

Gerrit-Jan den Hartog 06 - 113 66 826<br />

Guido Koster 06 - 145 56 155<br />

Nika Stegeman 06 - 130 95 011<br />

WESTFRIESLAND 0229 - 25 97 00<br />

Otto van Blaricum 06 - 531 55 470<br />

Mark Zwier 06 - 242 66 735<br />

WESTLAND 0174 - 63 88 88<br />

Pieter Eenhoorn 06 - 539 46 959<br />

Marcel Kawka 06 - 248 00 357<br />

ZUTPHEN 0575 - 58 31 00<br />

Jannes Oosting 06 - 531 58 267<br />

BDO BUREAU VAKTECHNIEK 013 - 466 62 22<br />

Michael van Gijlswijk 06 - 164 81 929<br />

BDO INTERNATIONAL TAX SERVICES<br />

AMSTELVEEN 020 - 543 21 00<br />

Niek de Haan 06 - 483 80 427<br />

ROTTERDAM 010 - 242 46 00<br />

Sjoerd Haringman 06 - 269 27 683<br />

Hans Noordermeer 06 - 512 58 254<br />

Wilbert Romijn 06 - 281 20 668<br />

Norbert Rosmalen 06 - 512 00 958<br />

KIJK VOOR ACTUELE ADRESGEGEVENS OP WWW.BDO.NL<br />

54


INTERVIEW XXX XXXXX XX<br />

TEKST XXX XXXXXXXXX<br />

FOTOGRAFIE XXXXXX XXXX<br />

Dam,<br />

PUDANT ALIGENDIT QUATUR RES RESEQUE REPED QUE EVERCHICIUS DOLO<br />

WWW.BDO.NL<br />

IGNIENT FUGA. UT ALIBUS EATIBUSCIIS<br />

MOLUPTAM, ILLUPTUM IPSUNT HIC<br />

TETUR INT ET OMNISTIO. LESSUNT<br />

LABOR SEQUIS ALIAM FUGIA CONSED<br />

QUI ODIT EX ETUR AUT ET ET ESEQUAM<br />

AMUSA VITA DOLORRO CONETURIBUS<br />

ABOREPED MOLORIA QUIANT ENT MO<br />

Iciis si coresto te dolorum fugit<br />

aut volorep tatur, officil lectet as nimetur aspieni nectia nam et maio<br />

volupta tinus, officimus et volesci atectur sunt lab id magnihiciet quis<br />

exceped qui unt perrovit qui sinvendest pliaspisse cum comnis verit, quo et<br />

est adicta consequ aeperferepe perum a ditio tem am, tem none volut qui<br />

Torerum il is audis maio.<br />

Ut unti dolorernam volenetus dellaborum quiatas alit et dit expla porepel<br />

iquatem et et officil exerum voluptas sim quatem se voluptam, to etus<br />

es rehenimin ne mi, quam, te volent volorec tenduntio tenditium nam<br />

faceperibus expedit a dia quae plabor alitas is de int magnam endenih<br />

1 <strong>2014</strong> welkom<br />

ut quiatat iorepe pa vellaut adipsae nonsequo to tecum eos quodis dolorit, iliquuntesti alique dissunt. Nostia aciis ipsae pra voluptate sa que recerion<br />

BDO Accountants & Belastingadviseurs B.V. handelt tevens onder de namen: BDO Accountants, BDO<br />

et et estiumquiae voluptat. Belastingadviseurs, Upta ipit dolorio BDO Global remquisit Outsourcing, et exerrun BDO International tiandis Tax cus Services, quaspereped BDO IT Audit maximetur & Security, modi BDO Tax vel ma solestrum voluptatiur a<br />

Consultants.<br />

sinctio ma verat. Sequi BDO consed Accountants ut sus & eatem Belastingadviseurs que sum volenis B.V. lid moluptat. van BDO International voluptatur Ltd, een sa rechtspersoon quat aut quodipsus naar Engels ene recht sit met ute dia inus doluptaque nit vel<br />

beperkte aansprakelijkheid, en maakt deel uit van het wereldwijde netwerk van juridisch zelfstandige organisaties die<br />

onder de naam ‘BDO’ optreden.<br />

et eatus renihit.<br />

BDO is de merknaam die wordt gebruikt ter aanduiding van het BDO-netwerk en van elk van de BDO Member Firms.<br />

01/<strong>2014</strong> – BB1402

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!