Deur Christus Alleen - AH Bogaards

19). En deze siddering is de zuivere tegenstelling van Gods lach. Ook Satan ziet; hij heeft een
open oog, en een immer levende aandacht voor het bestaan van dezelfde contrasten, die God ook
ziet; wij spraken er trouwens reeds over. Met open oogen ziet Satan zelfs zijn eigenste
dwergenfiguur tegen de immense poort van Gods vervaarlijkheid vergeefs ópspringen. Evenals
God, zoo is ook Satan elk oogenblik van zijn bestaan volmaakt doordrongen zoowel van de
onmogelijkheid van het verslaan van God, als ook van de hardnekkigheid van zijn eigen
rusteloozen wil, om toch voort te varen in het uitvaren tegen God. Maar deze contrasten ziet hij,
Satan, niet in de rust en in de zaligheid van God, die lacht, doch in de onrust, in de
rampzaligheid, van Satan en de hel. En daarom siddert Satan; zijn sidderen is in het heelal de
keerzijde van den lach van God.
Nu staat tusschen God en Satan de mensch in.
In den regel zien wij, menschen, de snijdende contrasten van ons gecompliceerde leven niet
tegenover elkaar staan. De mensch kijkt uit zijn enge dalen tegen de bergen van het leven áán; en
. . . . de ééne bergwand onttrekt den anderen aan het gezicht. De ééne |382| indruk verdringt den
anderen. Het ééne gezichtspunt staat tegenover het andere; en beide liggen doorgaans buiten het
zuivere middelpunt. Daarom is de ironie, bij den verhevene, en het sarcasme, bij den platte,
daarom is de ironie bij den heilige, en het sarcasme bij den verstokte, altijd maar een
uitzondering. Tegenover den lach van God, die altijd contrasten ziet, kan de menschelijke ironie
slechts in oogenblikken lachen. En tegenover Satans voortdurende siddering kan de man van
sarcasme slechts af en toe zijn sarcasme kwijt. Het zijn maar uitzonderingsgevallen, als
menschen contrasten, die tegelijkertijd in de werkelijkheid bestaan, ook tegelijkertijd grijpen
kan, en saamvattend ze voor zijn aandacht heeft.
Maar indien hij ze in bepaalde oogenblikken grijpt, dan zal hij, die het beeld van God vertoont,
ironisch spreken; en zijn glimlach wordt dan schaduwbeeld van den lach van Gods verhevenheid.
En daartegenover zal de andere, wiens geest aan Satan en het kwaad verwant is, de contrasten die
hij ziet, laten spreken in zijn woorden van sarcasme; doch dáár is dan ook een afspiegeling in van
de wilde woede, en van de onverzoende onrust, en van de zelfvertering van den booze.
Zoeken wij nu van deze algemeene wet de allerspeciaalste toepassing in het menschelijk,
goddelijk, en satanisch samenspel van Gethsemané, waar Jezus bloedt voor en door zijn . . . .
slapers, waar de duivelen in paradepas opkomen . . . . tegen God, en waar joodsche autoriteiten
het verlengstuk van deftige woorden en van liturgische formules zoeken in . . . . stokken en
zwaarden, dan ontdekken wij, dat hier contrasten liggen, zóó veel, en zoo snijdend, dat er van
zelf plaats komt voor de ironie, indien de ziel van den beschouwer in ruststand is.
En daar is hier een ziel in ruststand.
Het is de ziel, de groote, ééne, heilige ziel.
Dat is de ziel van Jezus.
Zij is in ruststand gebracht, juist door haar gebed.
Eerst was daar Zijn gebed.
De contrasten, die hier zijn, zijn eerst in onrust door zijn |383| sidderende ziel doorleefd, tot in de
diepte van helsche angsten toe, doch zonder zonde. En daarom drongen al die angsten, daarom
dreven al die sidderingen om de snijdende contrasten bij Christus tot een gebed. Hij sidderde,
doch zonder zonde.
En nu
Nu komen diezelfde contrasten weer terug voor Jezus' ziel en geest. Maar nu heeft Hij den
ruststand weer herkregen, en dan wederom zonder zonde. Nu kan Hij verheven lachen: Hij heeft