Deur Christus Alleen - AH Bogaards

Dat men niet moet vragen, of het "apparaat" Zijner menschelijkheid bij Hem precies evenzoo
"functioneert" als bij andere leden van het lichaam der menschheid, want, dat er óók een
beschouwing is, volgens welke Christus niet maar "een lid" is van het lichaam der menschheid,
dat functioneeren zou op de manier van alle andere leden, maar Hij is: Hoofd van het lichaam.
Dat is dus te zeggen: er is een àndere wet in het leven, dat in Hèm woont, dan er is in het bestaan
der menschen, die in Hem niet begrepen zijn. En dan voorts: het Hoofd móet altijd ànders dan de
leden zijn. Het Hoofd wordt weggedompeld onder de golven van den toorn, opdat de leden
konden blijven staan in de vrijheid en de vreugde. In Jezus wordt de Middelaar, |295| die de Borg
is van een beter verbond d, gestraft en geslagen voor de anderen. Hij moet dus alles voor hen
lijden, en in hun plaats in angsten krimpen, opdat die anderen, die de leden van Zijn lichaam zijn,
zonder verschrikking Gods rechterstoel zouden zien staan achter de arena, het schavot, het
doodsbed.
Brengt men eenmaal het element der plaatsvervanging in zijn redeneering, dan wordt het
dwaasheid te zeggen, dat b.v. Socrates en Christus, met elkaar "in vergelijking" gebracht, ieder
weer een andere uitkomst toonen.
Want, niet alleen is hier reeds voor den oppervlakkigsten beschouwer van die twee een sterk
verschil waar te nemen al aan den buitenkant van beider leven en sterven, maar vooral is daar
een oneindig verschil van beginsel, van uitgangspunt, van levensgeheim.
Daar is, zeiden we, allereerst, ook voor wie maar even doordenkt, een verschil aan den
buitenkant van de "verschijnselen" van Socrates en Jezus. Een verschil, dat elke vergelijking als
dwaasheid bespot.
Want wel heeft Socrates den gifbeker, dien onverstand en kwade trouw hem had gemengd, rustig
uitgedronken, toen rechterlijke dwang en volkswil hem dien reikten, maar als Socrates zich
rustig in den dood geeft, dan is dat ten koste van veel liefs en schoons; veel liefs en schoons, dat
wij in hèm wel kunnen missen, maar in Jezus Christus niet mogen missen. Die koele verachting
van Socrates voor rechters en volk is tenslotte een verwaten hoogheid zónder liefde. Zou men
Jezus zoo willen zien
Of, een ander ding. Als Socrates zijn leerlingen toespreekt, zóóveel voet boven den beganen
grond, waar zijn vrouw, zijn kinderen, leven en stumperen - als die aristocraat van den geest zich
dan feitelijk bitter weinig aantrekt van vrouw en kinderen, zou men zoo dan Jezus willen zien
Jezus, die om en naar Zijn discipelen schreit, die Zijn moeder straks een zoon toevoegt, en die
geen abstracte gesprekken over Zijn verzekerde leven houdt, maar die Zijn leer als het léven in
Zich heeft, en dus Zijn leven en Zijn leer krampachtig vasthoudt, en met den dood bezegelt
|296|
Laat ons niet langer er omheen praten: Socrates heeft den dood alleen daarom zonder vreezen in
de oogen kunnen zien, omdat hij het angstig ver gebracht heeft in de kunst van het verdringen.
Maar van Christus hebben wij bij herhaling reeds gezien, dat Hij niets verdringt uit Zijn
aandacht. Daarom is het dwaasheid, den (waarschijnlijk dan nog legendarischen) rustigen moed
van Socrates te gaan vergelijken met de angsten van Christus, de "historische". Socrates leeft
maar half (als hij de bitterheid des doods verdringt) en sterft dus ook maar half. Maar Christus
leeft met al wat in Hem is. Dies sterft Hij ook geheel.
Socrates trouwens laat ons maar ráden naar zijn zielsgeheim. Zijn gesprekken mogen dan door
vrienden genoteerd zijn, wie zal ons zeggen, wat hij doorleefd heeft, toen hij eenzaam in de cel te
wachten lag, op een cipier en een gifbeker en op de laatste buiging van zijn hoofsche rechters
Maar Christus
heeft ons Zijn lijdensangsten laten opschrijven. Hij heeft ze eigenlijk zelf