Deur Christus Alleen - AH Bogaards

vele anderen meer, haast allen een pauze màken in hun redeneering en een caesuur aanbrengen in
hun verhaal of hun gedicht, of ziels-constructie, zoodra zij toekomen aan Gethsemané, dat is, aan
de plaats, waar Christus benauwd is, bedroef en zeer beangst, uitzweetend Zijn bloed.
Men kan schier geen "essay" over Gethsemané opslaan, of men stuit weer op het typeerende
verschijnsel, dat tegenover Christus Socrates geplaatst wordt, of ook een andere held van den
geest, |293| of naar de ziel, of met het lichaam. Er zijn immers zoo velen voor den dag te halen
uit het panopticum der wereldgeschiedenis, en uit de beeldengalerij, zelfs van
cultureel-historische, of vaderlandsche geschiedenis; zóó velen, die zonder angst, of althans in
minder heftig smartgevoel, ónbevreesd, den dood onder de oogen hebben gezien. Men noemt ze
één voor één; en vraagt ons dan: wat dunkt u Zijn deze allen, die den gifbeker moedig drinken,
of die het zwaard, en de arena, en den verstikkingsdood, in het algemeen den dood, zonder vrees
onder de oogen zien, niet grooter dan de mensch Jezus Christus
Wij zouden deze vraag willen beantwoorden met een wedervraag; want het is een goed recht,
"den zot te antwoorden naar zijn zotheid." c
Wij zouden willen vragen: Wilt gij niet liever dichter bij huis blijven Niet alleen uit de
sterfkamers van philosofen, of van de slagvelden der volkeren, of van de schavotten van
politieke verraders, kunt gij voorbeelden aanhalen van menschen, die kalmer dan Christus hier,
den dood in zijn gegaan. Zelfs Zijn eigen broeders, Zijn mede-erfgenamen bij God, Zijn eigen
vrijgekochten hebben den marteldood meermalen manmoedig in de oogen gezien; en dat dan met
een sterkte, een vertrouwen, een rust, die inderdaad iets ánders zijn, dan de onrust, de krimpende
ellende, en de schokkende vertering van den Man van Smarten in Gethsemané. Hoe komt het,
zoo zouden wij op onze beurt willen vragen, hoe komt het, dat gij u wel op al die anderen
beroept, op de philosofen, de oorlogshelden, de politiek agitators, om den Christus naar beneden
te halen, terwijl bij die voor het minst toch even "interessante" figuren van Jezus' eigen
martelaren niet van nabij beziet
Ach neen, gij wilt dat niet, zoo zouden wij dan moeten vervolgen.
Want wanneer gij goed die martelaren in de oogen zaagt, dan zou uw geheele redebeleid door het
hunne worden doorbroken. Deze christen-martelaren hebben nooit gezegd, dat zij bóven Christus
staan, als zij rustig den dood konden afwachten. Zij hebben slechts dit ééne gezegd, dat het de
grootheid van Christus was, en hun geloovig gezicht, juist op Zijn angsten en helsche kwelling,
|294| waardoor zij rechtop konden blijven staan. Juist omdat Christus "een worm was en geen
man", juist daarom waren zij, naar de maat der menschen, en in beginsel óók zelfs met Gods
maat gemeten: "een man en geen worm".
Het is dan ook noodzakelijk, te erkennen, dat elk aan de orde stellen van het vraagstuk van Jezus'
angsten, alleen vergelijkenderwijs, onwetenschappelijk en oneerlijk, en vooral heimelijk vijandig
is, wanneer men niet den moed heeft te zeggen, dat dan ook Jezus' eigen martelaren met Hem
moeten vergeleken worden, indien men n.l. den weg der vergelijkende redeneering op wil gaan.
En, zoodra iemand, consequent op eigen standpunt staande, eens éven nuchter als bij de lijkbaar
van rustig stervende philosofen en generaals en politieke agitators, gaat staan bij de urn, die de
asch der martelaren bewaart, om dan te constateeren, dat ook zij de angsten niet gekend hebben,
die Jezus wél doorleed, zal zijn vraag-stelling zich zelf verteren, en zal het bloed der martelaren
spatten tegen de mooi geschreven vellen papier, waarop in zijn studeer-vertrek de een of ander
constateert, dat Jezus beneden de maat van vele grooten blijft. Want het zijn juist die martelaren,
die, niet in de hooge rust van een koele studeerkamer, maar in het bloedige strijdperk van slik en
modder, van vuur en zwaard, van wilde beesten en van wilde menschen, bewezen hebben, dat
men Christus niet moet meten, maar, dat men Hem moet wegen, zoo men dat tenminste kan . . . .