Deur Christus Alleen - AH Bogaards

Welnu, in zekeren zin is ook hier een dankzeggings-, een nabetrachtingspredikatie. Zij is
eigenlijk de allereerste, die in de wereld ooit gehouden is. Want Lucas laat ons zien, dat Christus
de overbekende woorden van den hierboven staanden tekst heeft uitgesproken na de bediening
en de instelling van het Avondmaal. En |249| nu treft het ons, dat Christus de eerste
nabetrachtingspredikatie niet heeft aangegrepen, om de zielen van hen, die met Hem aan de tafel
waren gezeten geweest, zachtkens heen en weer te wiegelen in een onbewuste deining van
nauwelijks zichzelf bewuste "gevoeligheid" - maar dat Hij, na de mystieke concentratie der
gedachten bij het Heilig Avondmaal, weer de gedachten uiteen laat gaan. Het thema der
ontfermingen Christi, dat bij het Avondmaal in zijn eenheid werd genoten, valt nu weer uiteen in
zijn samenstellende deelen. Bij het Avondmaal heeft Christus de zielen der zijnen met zichzelf
verbonden en vereenigd en zoo verinnigd. Maar nu het Avondmaal voorbij is, moeten zij van de
hoogten des geloofs uitgeleid worden naar den rand van diepe afgronden: hemel en hel gaan
open, - na het eerste Avondmaal. Werd eerst aan de mystieke tafel het thema der liefde Gods in
de ziel der jongeren ingeprent, - nu wordt dat thema weer ontbonden in zijn deelen. De
"vereeniging" van het hart wordt op den voet gevolgd door de uitbreiding van dat hart in al zijn
aandacht tot in de hoogste hoogte van God en naar de diepste diepte van Satan toe. En na de
verinniging van het oogenblik der mystieke gemeenschap met Christus, komt nu de felle schok
van een woord, waarin Christus alle afgronden van de hel laat opengaan en alle diepten van de
hemelen daarbij. Want Satan heeft zeer begeerd; ziedaar de afgrond van de hel. Hij heeft die
sterke begeerte in woorden uitgesproken, en als een bepaalden eisch tegen de discipelen gesteld
voor den troon van God; ziedaar, de hoogte van den hemel.
Dit is toch wel een zware dankzeggingspreek, want zij laat heel de wereld opengaan en
openstaan in diepten van ontzetting. Doch het blijft een troost, te weten, dat Jezus Christus als
Intercessor, als Tusschentreder, als Middelaar, de diepten van de hel verstaan heeft, en in de
hoogte van den hemel Zijn pleitrede gehouden bij den Vader tegen Satan. Dus is het drama van
hemel en hel in de ziel van Jezus geweest; daaraan danken wij, dat de eerste
dankzeggingspredikatie, hoe ontzaglijk ook en benauwend, toch den troost van het Avondmaal
ons niet heeft ontnomen. Integendeel, de troost wordt hier verdiept tot in oneindigheden. |250|
En, behalve vertroostend, is deze eerste dankzeggingsprediking ook ontdekkend. Want aan het
einde van den avondmaaltijd laat Jezus aan de jongeren zien, dat niet slechts het treden in Zijn
gemeenschap, maar ook het blijven in die gemeenschap, alleen aan Hem te danken is. In den
strijd tusschen God en Satan zijn de jongeren heen en weer geworpen als koren in de zeef, en zij
zouden zijn vergaan, en ook Simon zou zéker zijn bezweken, indien bij voorbaat niet het sterke
gebed van Christus hen allen had gedragen en neergelegd voor God. Ook de bewaring des
geloofs is daarom enkel uit genade.
Dit is het eerste, wat ons hier onmiddellijk opvalt.
Een tweede ding komt daar nog bij.
Indien wij het zoo mogen zeggen, dan noemen wij Christus' woorden over Satans wil-tot-zifting,
en over Zijn eigen priesterlijke voorbede, de proef op de som.
Een proef op welke som
Het is de proef op de som van al het voorgaande.
Hebben wij niet telkens weer gezien, dat Christus tegenover Judas en den Satan optreedt als de
ééne, die niets verdringt uit Zijn aandacht Wij zagen Judas en Satan als de twee, die alles willen
"verdringen", uit ziele- en geestesdiepten, wat niet met hun begeeren strookt. Daartegenover
stelden wij Christus als den zuiveren mensch, die niets "verdringt", ook al verscheurt het Zijn
hart en binnenste wezen van wreede pijn.