Deur Christus Alleen - AH Bogaards

Zoo is het gebeurd, dat de Romeinsche keizers zich Heer en God lieten noemen. Wat Thomas tot
Christus zegt: Mijn Heer en Mijn God n, dat word in Rome aan den keizer gezegd. Wat de
gemeente van Christus belijdt, dat Hij n.l. de Heere is o, dat werd evenzoo aan de hoven van
keizer en koning den blinkenden vorst |241| gezegd. Het was niet maar een uitzondering, maar
het was regel toen Herodes in zijn circus te pronk ging staan in zijn zilveren gewaad, onder de
volle zon, en zich bewierooken liet onder de vleiende verzekering: "een stemme Gods en niet
eens menschen!" p Diezelfde verheerlijking, die den vorst noemt God, en geen mensch, was in
de wereld algemeen in die dagen. Dat Herodes er voor gestraft werd en van de wormen gegeten
werd, was dan ook niet zoozeer, omdat hij als vorst zich god liet noemen; want dat heeft dezelfde
God, die over wormen beschikt, jaren en eeuwen lang toegelaten ter zelfder tijd. De straf van
Herodes is dan ook slechts hieruit te verklaren, dat hij dezen lof aannemen durft in de schaduw
van den tempel van Israëls God, en in de onmiddellijke nabijheid van de avondmaalstafel van
Christus. Hij kwam zoo gevaarlijk dicht naar Jezus toe.
Want - en hier raken wij reeds het punt aan, waar het ons om te doen is - want Christus, als Hij
het Avondmaal instelt, roept een koningschap uit, dat ànders is dan het koninkrijk van de
wereldvorsten. Zij kunnen slechts helden, wier hoofd met nectar gezalfd is, en van een krans
gesierd, als goden zien. De koning moet in glorie zijn; zóó slechts is hij god. God is hier enkel
kracht en schoonheid.
Maar in de Paaschzaal schuilt een andere Koning. Hij weet zich Koning, want Hij wil, dat aan
Zijn naam gedachtenis gesticht worde, tot aan het einde der wereld toe. Krachtiger en sterker kan
niemand zijn wil opleggen aan anderen. Doch deze Koning, schoon Hij het middelpunt wil zijn
van alle cultuur, en de cultuur daarbij plaatst op den bodem der religie, deze Koning komt in
gebrokenheid. Gebroken brood en vergoten wijn blijven de teekenen van Zijn koningschap, tot
aan het einde der wereld toe. Hij laat deze verbrokenheid niet zien als iets, dat overwonnen moet
worden en dat Hij haastig wil vergeten hebben; - neen. Hij zegt niet, als Hij vóór het kruis staat,
dat men maar vast een kroon in Zijn koningswapen borduren zal, en in Zijn vliegende vaandels
een lauwerkrans; maar, omgekeerd, hoewel Hij weet, dat Zijn koningschap binnen enkele dagen
in glorie zal zijn en dat kroon |242| en lauwerkrans Hem van boven worden toegevoegd, toch
neemt Hij het kruis en wil de verbrokenheid van Zijn vleesch en de verlorenheid van Zijn bloed
in de wereld vast laten leggen tot het einde toe.
En daarin wil Hij als koning blinken.
Zoo heeft Christus tegenover de vergoddelijking van den aardschen koning, die slechts leven kan
op conditie van ongebrokenheid, Zijn eigen konings- en rijkswet afgeroepen, toen Hij Zijn
gebroken bestaan, lijn en gestalte, kleur en vorm gaf in gebroken brood en vergoten wijn. De
wereld heeft Hij toegeroepen, wat Hij straks Pilatus zag bevestigen: Mijn koninkrijk is niet van
deze wereld q. De verbaasde vraag van Pilatus straks: "Zijt gij dan een koning" r is in den grond
der zaak een stomme verbazing over de paradoxale beteekenis van het Heilig Avondmaal. En
zoo heeft Christus door de sacra coena niet slechts het wereldsch koningschap in zijn vermeende
goddelijke rechten, maar ook het middelaarschap, gelijk de wereld dat zag, verloochend, en de
eenige waarheid aan de wereld gezegd omtrent het ware middelaarschap tusschen mensch en
God.
Juist omdat de goddelijke vereering van koningen en keizers een godsdienstige daad was, kwam
daarin uit heel de armoede van het heidendom, dat den besten en den schoonsten van zijn
kinderen tot god en tevens tot middelaar proclameert, doch - dit alles bij de gratie van den
mensch. Alzoo is het steeds weer die mensch, die zich als god komt handhaven; het
middelaarschap is een interventie van hemzelf voor zich zelf, bij goden. Interventie vóór den