Deur Christus Alleen - AH Bogaards

de anderen geeft, als Middelaar geeft, wat zij niet uit zich zelven hadden. Wij willen Christus in
de voetwassching zien niet als één, die van ons slechts in graad verschilt, maar als Middelaar, die
ons de liefde geven moet als een geschenk, dat zonder Hem onmogelijk is.
Ten tweede: vergeet deze beschouwing ook, dat de liefde niet uit geboorte, maar uit
wedergeboorte slechts waarlijk leven kan. Niet in de natuur zijn wij met Christus verbonden.
Zonder Hem kunnen wij geen voetwasschers-in-het-klein worden; neen, zelfs dat niet. Het
exempel, dat Hij geeft, is van Zijn middelaars-bediening niet te scheiden. Wanneer Hij de
voetwassching doet, mag niemand vergeten, dat Hij daarbij ons erop wijst, dat de mensch
"geheel rein" moet zijn, dat hij één wassching boven alles noodig heeft, die hem principiëel en
voor eeuwig zuivert. Deze nu is de wassching in het bad der wedergeboorte.
Daarom protesteeren wij tegen èlke dwepende of sentimenteele paraphrase van dit verhaal,
waarbij de liefdebetooning van de Middelaars-bediening afgescheiden wordt. Indien deze
beschouwing uit de Schrift opkwam, dan zou Novalis, de dichter van zooeven, gelijk hebben
gehad met zijn geestelijke erotiek; dan zou zijn beeldspraak van Christus, die "als een trouwe
vrouw" ons eigen blijft, voor ons gezaghebbend zijn. Doch nu het ambt van Christus zich ten
volle uitstort in de daad Zijner liefde, nu is de liefde geestelijk, ambtelijk, doelbewust, mannelijk,
sterk, profétisch; nu |218| is zij geen stil genot in een intieme bruidkamer van den Bruidegom
met ingewijde bruidskinderen, maar nu is zij een ambtelijke liefde, ten zegen voor de wereld. En
niet "als een trouwe vrouw", doch als de trouwe Middelaar, geeft zich Christus in de
voetwassching aan allen als aller dienaar.
Hoe intiem is deze plaats! hadt ge zoo graag willen schrijven op de deur van het vertrek, waar
Jezus voeten wascht Ge zult het mogen schrijven, als ge eerst verstaan hebt: "Hoe vreeselijk is
deze plaats!" b
Is de sleutel ter verklaring eenmaal gegeven, dan is hij verder wel te hanteeren. Wij zien den
Christus hier als den tweeden Adam, die, op weg naar de woestijn van kruis en dood, bij
voorbaat profeteert van het herstel der paradijswet; die paradijswet, waardoor de minste en de
meeste, waardoor de knecht en de heer, waardoor de zegenaar, die "tienden ontvangt", en de
gezegende, die "tienden geeft", niet langer tegenstellingen zijn, doch in harmonie elkander
ontmoeten en samen leven. En als tweede Adam, als beelddrager Gods, is hier de Middelaar,
gelijk telkens weer, profeet, koning, priester.
Profeet is hier de Christus: hij predikt aan Zijn discipelen de wet van het Koninkrijk der
Hemelen. Hij verklaart de liefde en kondigt af haar wet in profetische klaarheid. Hij toont, dat
liefde niet is een natuurlijke levensfunctie, aan allen eigen, en dat zij nog minder is een aan alle
zijn inhaerente levensgrond, die al het geschapene tezamen verbindt en langs natuurlijke weten
de deelen van elk lichaam naar elkander voert. Maar Hij leert, dat de liefde slechts zijn kan door
het middelaarschap, dat het hoogste offer brengt, niet uit "minnensnood" (omdat de schepping
het niet anders kan), doch uit den Wil van God, die verzoening brengt door voldoening.
Verzoening van den twist in de wereld, zegt de Christus, is niet een werk van beschaving, dat
vanzelf wel klaar komt, als de betere krachten, die in den mensch van nature zijn, slechts vrij
komen; - neen, neen, de kraamkamer der liefde is tegelijk de |219| offerplaats van het recht.
Verzoening, ook tusschen mensch en mensch, kan alleen komen door voldoening.
Om dat te prediken, bindt Christus de voetwassching aan de instelling van het Avondmaal,
predikt hij het Woord, waarin de Middelaar Zijn offerande breed doet zien, en belooft Hij den
Pinkstergeest als een geschenk van boven, waarom Hij den Vader bidden zal!