Glutenvrij - Leenaers Tekstprojecten

Een blik in het laboratorium waar het onderzoek uitgevoerd wordt.
hebben we zo’n grote ‘DNA-vergelijk studie’
al twee keer uitgevoerd. Onze groep
is onderdeel van het Celiac Disease
Consortium (CDC), dat dit onderzoek
mogelijk maakt.
Dit genetisch onderzoek is een samenwerking
tussen VUmc, LUMC, UMC
Utrecht en UMCG. Daarnaast wordt met
een aantal andere internationale groepen
samengewerkt. De eerste studie
hebben we gedaan in samenwerking
met een onderzoeksgroep uit Londen.
Deze studie heeft geleid tot de ontdekking
van zeven coeliakie risicogenen. De
meeste van deze risicogenen zijn, net
als HLA DQ2 en DQ8, betrokken bij de
afweerreactie tegen gluten. Vergeleken
bij HLA DQ2 en DQ8 veroorzaken deze
genen maar een heel klein gedeelte van
het erfelijke risico op coeliakie: wordt
het risico op coeliakie door het hebben
van het HLA DQ2 gen ongeveer vier keer
groter, het hebben van één van de nieuw
ontdekte genen vergroot dit risico maar
een kwart keer. Een heel opvallende
bevinding was dat vier van deze zeven
genen ook geassocieerd zijn met type
1 diabetes, een ziekte die vaker voorkomt
bij mensen met coeliakie. Verder
bleek coeliakie risicogenen te delen met
de chronische darmontstekingsziekten
colitis ulcerosa en de ziekte van Crohn
en met de gewrichtsontstekingsziekte
reumatoïde artritis. Voor de tweede
studie hebben we samengewerkt met
dezelfde Engelse groep en ook nog met
onderzoeksgroepen uit Italië en Finland.
Deze tweede studie, die binnenkort
wordt gepubliceerd, leverde nòg eens
dertien nieuwe coeliakiegenen op, waarvan
zeven genen ook risicogenen voor
andere ziekten zijn.
Om deze studies te kunnen uitvoeren
is DNA van heel veel coeliakiepatienten
en gezonde controlepersonen nodig. Bij
de eerste studie is DNA van 768 coeliakiepatienten
en 1422 gezonde controles
onderzocht en bij de nieuwste studie
was er DNA van 4533 coeliakiepatiënten
en 10.750 gezonde controlepersonen.
Om nog meer coeliakierisicogenen
te ontdekken moeten we nog meer
mensen gaan onderzoeken. Bovendien
weten we nu weinig over het verband
tussen de risicogenen en het ziektebeloop.
We zullen naast meer mensen ook
meer informatie over hun ziektebeloop
moeten hebben, zeker als we ook nog
willen gaan kijken welke genen een grotere
kans geven op dingen als een vroeg
begin van de ziekte of osteoporose.
Voor de laatste genoom-wijde associatiestudie
hebben we vanuit Nederland
DNA van 803 coeliakiepatienten en 846
gezonde controlepersonen bijgedragen.
Deze mensen zijn door artsen van een
aantal grote ziekenhuizen in de studie
meegenomen.
Natuurlijk zijn er veel meer mensen
in Nederland die ook graag bij willen
dragen aan de vergroting van de kennis
over coeliakie. Dat kan! Voor nieuwe
studies zijn we op zoek naar coeliakiepatiënten
en hun gezonde partners die
bereid zijn een vragenlijst in te vullen
en DNA af te staan voor het onderzoek.
Hiervoor hoeft u de deur (bijna) niet
uit; de vragenlijst kunt u invullen op
onze internet site en DNA kunnen we
isoleren uit speeksel, waarvoor u een
speciaal potje thuisgestuurd krijgt. Het
onderzoek gebeurt anoniem; uw naam
en adres worden niet gekoppeld aan
uw DNA monster. U hoeft zich dus geen
zorgen te maken dat anderen iets over
uw DNA te weten komen. Aan de andere
kant betekent dit ook dat we u persoonlijk
geen informatie terugsturen over
uw genetisch profiel. Zolang we nog
niet weten wat de exacte invloed van
de nieuwe risicogenen op de kans op
coeliakie en het verloop van coeliakie
is, is het voor u ook niet nuttig om deze
informatie te hebben. Na iedere studie
rapporteren we natuurlijk wel over de
nieuw gevonden genen en andere resultaten
in Glutenvrij Magazine!
Voor meer informatie, en om u op te
geven om deel te nemen aan de studie,
kunt u naar onze website gaan:
www.glutenonderzoek.nl
Als u geen beschikking over internet
hebt kunt u ook een briefkaart met uw
naam en adres sturen naar:
UMCG, AfdelingGenetica,
Antwoordnummer 299,
9700 VB, GRONINGEN,
o.v.v. ‘Glutenonderzoek’,
we zullen u dan de benodigde informatie
en formulieren opsturen. Alvast heel
hartelijk bedankt voor uw hulp bij het
ontrafelen van de erfelijke achtergrond
van coeliakie! n
Glutenvrij • maart 2010 49