Voorouders te water - SNT WESP

Voorouders te Water
Klaasjan Visscher
12 november 2012

Agenda
• Vissers
• Beurtschippers, Veerlieden en
Trekschuiten
• Grote vaart en Oorlogsvloot
• VOC

• Riviervissers
Vissers
– Arm
– Gevaarlijk leven (verdrinking)
– Vaak pachters van visgronden
• Zeevissers
– Ook vol armoede en gevaar
– Haring, walvissen

Stamreeks Visscher
I. Marten Visscher, geboren te Veecaten op 28 januari 1848, visser, overleden te Veecaten op 3 april
1891 (aan een longontsteking na het omslaan van zijn boot), trouwt te IJsselmuiden op 31 januari 1876
met Margje Stoffers, dr. van Gerrit Stoffers en Lambertje Boxem, geboren te Oldebroek op 5
december 1850, dienstmeid, overleden te Zwolle (in de Akkerstraat) op 1 juli 1911.
II. Jan Visscher, geboren te Veecaten op 19 mei 1816, visser, landbouwer, overleden te Veecaten op
30 juni 1899, trouwt te Zalk op 6 juli 1844 met Dirkje Doorneweerd, dr. van Gerrit Hermsen
Doorneweerd en Grietje Everts Vlesse, geboren te Oldebroek op 10 november 1822, boerenwerkster,
overleden te Veecaten op 17 mei 1902.
III. Gerrit Harms Visscher, geboren te Veecaten op 1 januari 1792, gedoopt te Zalk op 8 januari 1792
(get: Aaltje Derks, vrouw van Hendrik Gerrits, zv den overleden Gerrit Harms zijnde ook visschers),
visser, wonend op de Pol aan de Veecaterdijk, redt drenkelingen tijdens de watersnood van 1825,
overleden te Veecaten op 12 maart 1863, trouwt te Zalk op 15 juli 1814 met Marrigje Stevens
Meuleman, dr. van Steven Goossens Meuleman en Johanna Asjes Linthorst, geboren te 's-Heerenbroek
op 4 februari 1780, belijdenis te Mastenbroek op 20 mei 1803, met attestatie naar Zalk, overleden te
Veecaten op 7 september 1859.
IV. Harm Jans Visscher, gedoopt te Zalk op 30 november 1755, visser, wonend aan de Veecaterdijk te
Veecaten, overleden te Veecaten op 10 augustus 1820, trouwt (1) met Harmpje Jans, ondertrouwt (2)
te Wilsum op 14 maart 1788, trouwt te Zalk in maart 1788 met Aaltje Wolters, dr. van Jan Matthijs
Wolters en Anna Gerrits Bastiaan, geboren te Wilsum op 13 juni 1764, visserse, landbouwster, overleden
te Veecaten op 27 april 1844.
V. Jan Jansen Visscher, j.m. van Veessen, visser, overleden te Veecaten op 31 januari 1786, trouwt (1)
te Zalk op 26 april 1734 met Hermpje Gerrits Bastiaan, dr. van Gerrit Jans Bastiaen en Gerrigje
Gerrits, gedoopt te Zalk op 6 mei 1711, overleden te Zalk op 6 januari 1750, trouwt (2) te Zalk op 4

Beurtschippers, veerlieden
en trekschuitschippers

Bronnen (1)
• Almanaks
– Jacob Ossewaarde is beurtschipper van de Oude- en Nieuwe
Kraaijert op Rotterdam [Naamwijzer Goes en Noord- en Zuid-
Beveland]
• Transportregisters
– 17-7-1714: Adriaen Cornz Huyser levert aan Antony Eeuwoutsz
de Boot een poonschuit met kooiwant en schuttingwant voor
575 Carolus guldens contant, onder de conditie dat de
verkoper Adriaen Huyser nooit ofte ooit van Wemeldinge niet
zal mogen varen met een open of gesloten vaartuig [RAZE
3599; Transportregister Wemeldinge].
• Rechterlijk archief
– 3-3-1730: Cornelis Anthonisse Ossewaarde eist van Cornelis
Marinusse Maas £ 0-1-6 omdat hij hem heeft onttrokken het
overbrengen van 3 passagiers naar het eiland Wolphaartsdijk

Bronnen (2)
• Resoluties van de stadsregering
– 16-2-1789: Cornelis Wijnvoorden mag opnieuw voor 3 jaren de
kampertrekvaart pachten, voor de oude pacht van 120 gulden [Resol.
Schepenen en Raden, p.430].
– 30-10-1790: Cornelis Wijnvoorden heeft ‘zig wederom zodanig in den
drank verlopen […] dat hij met zijn schuit te Campen komende zeer
dronken was, en zulks niettegenstaande een ongeluk dien morgen zijn
knegt overkoomen dubbele attentie op die reise van hem vorderde’.
De schepenen en raden laten hem weten van hun hoogste ongenoegen
over zijn ‘aanhoudend ergerlijk gedrag door geduirige dronkenschap’,
met de uitdrukkelijke waarschuwing dat zij maatregelen zullen nemen
als hij weer dronken is. [Resol. Schepenen en Raden, p. 335].
– 10-12-1790: Enkele dagen geleden is Cornelis ‘ zodanig op zijne reis
van Campen na herwaarts dronken […] geweest, dat [hij] tot niets
bequaam was, zo zelfs dat door eene der passagiers de schuit heeft
moeten worden overgestuurt’. Om ongelukken te voorkomen gelast
men Cornelis om een bekwame vervanger te zoeken. Verder wordt
hem nadrukkelijk verboden om zich direct of indirect met de schuit te
bemoeien, of om zelfs maar met de schuit naar Kampen te varen. Dit

De grote vaart en de
oorlogsvloot

Bronnen Zeevaart
• Tollen
– Yersekeroord; Sontregisters (www.soundtoll.nl)
• Brieven
– zeebrieven
– (http://www.gekaaptebrieven.nl/)
• Kranten
– Teunis Giet komt op 9-12-1733 terug vanuit Bordeaux.
Op 11 januari keert zeilt hij vanuit Texel weer naar
Bordeaux en op 19-3-1734 keert hij terug [Amsterdamse
Courant].

Bronnen Oorlogsvloot
• Notariële akten
– 8-10-1665: Cornelis Ariens, matroos onder commandeur
Jacob Pieters Swart, jongman, benoemt tot zijn
erfgenaam zijn vader Arien Ariens… [ONA Rotterdam,
not. Duyfhuysen; inv.nr.223, p.262].
• Admiraliteit
– 25-1-1593: Aen Clara weduwe wijlen Corn Diricxz Colve
zoo voor haere als voor Cleeuwart Jacobsz schipper
driendertich ponden zes schell(inge)n acht groo(te)n
vlaems over die eerste vierde paeyement van viii c
gulden hun by accoorde toegekent over seecker
huedeschip inden jaere Lxxij bij die vander Veere
aengehouden ende ten dienste vande gemeene saecken
emploieert blyckende bij copie auctentyck vande acte
van xxv january xciii. Ende quitan. [Admiraliteit in

V.O.C.

Bronnen
• Opvarenden VOC
– (http://vocopvarenden.nationaalarchief.nl/)
• Dutch Asiatic Shipping
– (http://www.historici.nl/Onderzoek/Projecten/DAS)
• Notariële Archieven
4-1653: Willem Jan Lamse, wonend te Yerseke, getrouwd met
Martijnken Gillisse Hooft [en anderen], allen erfgenamen van
Cornelis Gillisz Hooft, overleden in Oost Indië, hebben
procuratie gegeven aan Pieter Houck, bode van Amsterdam op
Goes, om uit hun naam te ontvangen van de Ed.Mog. Heeren
Bewindhebbers van de Oost Indische Compagnie ter Camere
van Amsterdam, zodanige somme van penningen als hun
broeder, van verdiende maandgelden en anderszinds te goed
heeft [ONA Goes; not. Van der Straten; RAZE 2089, fol.24].

VOC opvarenden uit
Enschede (1724-1740)
Naam Functie In dienst Uit dienst
Gerrit Gerritsz Soldaat 3-5-1724 4-9-1724 overleden aan boord
Daniel Wink Adelborst 18-10-1724 1726 gerepatrieerd
Hendrik Nieuwhoff Konstabel 7-11-1726 20-1-1727 overleden aan boord
Dirck Grevinck Onderkuiper 30-1-1727 1732 gerepatrieerd
Everijn Romp Adelborst 30-1-1727 12-10-1728 overleden
Daniel Wink Adelborst 30-1-1727 2-1-1729 overleden
Willem Stempel Jongmatroos 1-5-1727 1738 gerepatrieerd
Hendrik Huijgelinck Onderkuiper 2-11-1727 1733 gerepatrieerd
Hendrik Wijnk Soldaat 19-3-1729 25-4-1730 overleden
Hendrik Heuvel Opperkuiper 21-2-1738 1744 gerepatrieerd
Willem Abramse Soldaat 2-4-1739 24-9-1740 overleden

De korte VOC loopbaan
van Teunis Giet
6-1778: Schout en regenten van Egmond stellen Teunis Giet voor om
naar Oost-Indië te gaan, omdat men hem niet als arme wilde
ondersteunen. Hij legt een proef af voor een bewindhebber van de
Hoornse kamer van de VOC en wordt aangenomen als
huistimmerman.
Teunis Giet maakt problemen om aan boord te gaan en de schout
van Egmond komt persoonlijk op zijn vertrek toezien.
Door de VOC werd een transportbrief voor 200 gulden opgemaakt, in
verband met de kosten voor presentering, aanmonstering en
uitrusting. Dit ging om: kostgeld, drank (bier en een fles wijn) en in
zijn kist 20 lb tabak, 3 paar schoenen, 1 gros pijpen, ½ anker genever
met accijns, een hangmat, matras, deken en kussen, 4 bonte
hemden, etc., in totaal 116-4-6 gulden.
13-6-1778: Teunis vertrekt met een lichter van Hoorn naar de rede
van Texel.
17-8-1778: Teunis vertrekt met het schip Hindeloopen van schipper
Jan Tromp, een schip van 850 ton dat op zijn eerste uitreis is.
3-7-1779: Het schip komt aan in Batavia.