Spitsdagen 2008 - Eandis
Spitsdagen 2008 - Eandis
Spitsdagen 2008 - Eandis
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
Lokale productie<br />
Piet Lauwers<br />
FMPOWERQUALITY@eandis<br />
eandis.be<br />
1
1) Welke lokale productie<br />
Sterke opkomst van fotovoltaïsch in 2007<br />
DC -> invertor -> > AC 50 Hz , 230 Volt.<br />
2
1) Welke lokale productie<br />
Zon<br />
Wind<br />
Biomassa<br />
WKK<br />
kW-schaal<br />
(laagspanning)<br />
Veel<br />
(Enkele)<br />
MW-schaal<br />
(middenspanning)<br />
(Enkele)<br />
Veel<br />
Tamelijk veel<br />
Tamelijk veel<br />
3
1) Welke lokale productie<br />
• Dus anno <strong>2008</strong>:<br />
• Micro WKK: nog in stadium ‘prototype’<br />
• Kleine windmolen: nog in stadium ‘prototype’<br />
– Stadium van introductie:<br />
» Enkele in België: : ‘prototype’<br />
» Enkele tiental: : ‘serie’‘<br />
» Enkele honderdtal: : ‘massa’‘<br />
massa’.<br />
4
1) Welke lokale productie<br />
• Elektriciteit is meestal nogal onbekend terrein:<br />
• Producent kan meestal niet veel zeggen rond de<br />
elektrische kenmerken (of wil niet of durft niet)<br />
• Producent onderschat meestal zijn elektrische impact<br />
• Producent bestudeert meestal de interacties met het<br />
netwerk niet<br />
• ER ZIJN GOEDE REFERENTIES: bv. www.enercon<br />
enercon.de<br />
• Nochtans: optimale elektrische kenmerken zijn<br />
noodzakelijk voor massale doorbraak.<br />
5
2) Elektrische samenwerking<br />
• Globale kenmerken van samenwerking met<br />
het netwerk:<br />
• Hoeveel is ‘veel lokale productie’<br />
• Welke basisprincipes bij het inschatten van<br />
grenzen<br />
• Individuele kenmerken:<br />
• Een optimale elektrische bron<br />
• Die overal inzetbaar is.<br />
6
2) Elektrische samenwerking<br />
• Een van de pijlers van<br />
distributienetbeheer:<br />
• Een bedrijfszeker netwerk (weinig<br />
pannes)<br />
• Een kwalitatief netwerk (aanvaardbare<br />
spanning)<br />
– NORM EN 50160: 230 Volt<br />
» 95 % van de tijd tussen 207 Volt en 253 Volt<br />
» 100 % van de tijd tussen 196 Volt en 253 Volt.<br />
7
2) Elektrische samenwerking<br />
Voorbeeld spanningsverloop 3 fasen L1, L2, L3<br />
8
2) Globale aspecten: hoeveel is ‘veel’<br />
• Europa zegt: : 20 % in 2020<br />
• Vandaag in Belgie: : 1 %… in <strong>2008</strong>; dus<br />
nog geen elektrisch probleem...<br />
• Jawel: nu reeds op sommige locaties!<br />
– 100 % lokale productie t.o.v. lokaal verbruik<br />
– Ja zelfs 200 % en méér lokale productie t.o.v. lokaal<br />
verbruik<br />
– Tijdelijk tot soms 200 % lokale productie t.o.v. de<br />
volledige capaciteit van het lokale netwerk.<br />
9
2) Globale aspecten: hoeveel is ‘veel’<br />
Nu reeds op sommige plaatsen zware concentraties.<br />
50 %<br />
100 %<br />
200 %<br />
Globaal < 5 %<br />
10
2) Globale aspecten: hoeveel is ‘veel’<br />
20 % lokale productie, bv. 2 kW<br />
Ontplooiing volgens het klimaatplan 2020:<br />
= theoretisch<br />
= wel gunstig voor het net.<br />
11
2) Globale aspecten: hoeveel is ‘veel’<br />
100% lokale productie, bv. 10 kW<br />
nr.1<br />
<br />
nr.2<br />
Dit is de realiteit = praktisch<br />
= ongunstig voor het net; onberekenbaar.<br />
12
2) Hoeveel is ‘veel’ Tijdlijn van 3 buren<br />
Geval 1<br />
Totaal<br />
<strong>2008</strong><br />
100 %<br />
2010<br />
100 %<br />
2012<br />
150 %<br />
2014<br />
350 %<br />
2016<br />
350 %<br />
2018<br />
350 %<br />
Buur1<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
- <br />
-<br />
Buur2<br />
-<br />
-<br />
-<br />
200 %<br />
-<br />
-<br />
Buur3<br />
100 %<br />
-<br />
150 %<br />
-<br />
-<br />
-<br />
• Wanneer ontstaat lokaal<br />
overschot<br />
Nu; binnen 10 jaar<br />
• Moeilijk te voorzien waar:<br />
Elk huis;<br />
landbouwgebied<br />
13
2) Piekvermogen is beslissend, niet energie<br />
• Bv. productie van 10.000 kWh / jaar<br />
• Hoeveel vermogen moet daartoe<br />
opgesteld worden<br />
• Zon: : 11 kVA<br />
• Wind: 7 kVA<br />
• WKK: 3 kVA (draaien<br />
als er warmte nodig is)<br />
• Biomassa: : 1,5 kVA (quasi altijd draaiend)<br />
Het netwerk moet berekend worden op de<br />
opgestelde kVA’s; niet op basis van de<br />
energie<br />
Dus fotovoltaïsch heeft fysische handicap.<br />
14
2) Piekvermogen is beslissend, niet energie<br />
• Profiel fotovoltaïsch over 1 maand<br />
• Veel piek; weinig energie-inhoud<br />
inhoud.<br />
Recordings graph<br />
40<br />
30<br />
20<br />
10<br />
0<br />
<strong>2008</strong>.01.03<br />
00:00:00<br />
<strong>2008</strong>.01.06<br />
00:00:00<br />
<strong>2008</strong>.01.09<br />
00:00:00<br />
<strong>2008</strong>.01.12<br />
00:00:00<br />
<strong>2008</strong>.01.15<br />
00:00:00<br />
<strong>2008</strong>.01.18<br />
00:00:00<br />
<strong>2008</strong>.01.21<br />
00:00:00<br />
<strong>2008</strong>.01.24<br />
00:00:00<br />
<strong>2008</strong>.01.27<br />
00:00:00<br />
<strong>2008</strong>.01.30<br />
00:00:00<br />
<strong>2008</strong>.02.02<br />
00:00:00<br />
<strong>2008</strong>.02.05<br />
00:00:00<br />
<strong>2008</strong>.02.08<br />
00:00:00<br />
<strong>2008</strong>.02.11<br />
00:00:00<br />
RMS/L1 [] MAX RMS/L1 []<br />
15
2) Wanneer piekt de productie <br />
A) Gelijktijdigheid<br />
• Zon schijnt overal tegelijk (100 %<br />
gelijktijdig bij buur 1, buur 2 enz.)<br />
• Verbruik is niet zo tegelijk aanwezig (buur<br />
1 kookt, buur 2 is op restaurant, buur 3<br />
kookt ‘s avonds enz.).<br />
40<br />
30<br />
20<br />
10<br />
0<br />
Recordings graph<br />
Za 9 feb<br />
<strong>2008</strong>.02.07<br />
12:00:00<br />
<strong>2008</strong>.02.07<br />
18:00:00<br />
<strong>2008</strong>.02.08<br />
00:00:00<br />
<strong>2008</strong>.02.08<br />
06:00:00<br />
<strong>2008</strong>.02.08<br />
12:00:00<br />
<strong>2008</strong>.02.08<br />
18:00:00<br />
<strong>2008</strong>.02.09<br />
00:00:00<br />
<strong>2008</strong>.02.09<br />
06:00:00<br />
<strong>2008</strong>.02.09<br />
12:00:00<br />
<strong>2008</strong>.02.09<br />
18:00:00<br />
<strong>2008</strong>.02.10<br />
00:00:00<br />
RMS/L1 [] MAX RMS/L1 []<br />
16
2) Wanneer piekt de productie<br />
B) Gelijktijdig met hoog verbruik<br />
• Nee, bv. . wind<br />
• Rood is verbruik (cyclisch),<br />
groen is wind.<br />
17
2) Wanneer piekt de productie<br />
B) Gelijktijdig met hoog verbruik<br />
• Wind: wanneer het waait:<br />
• dus ook op een zomerzondagmiddag, wanneer er geen<br />
verbruik is<br />
• dus ook rond 3 uur ‘s nachts, wanneer er quasi geen<br />
verbruik is.<br />
• Verbruiksbeheer:<br />
• Verbruik sturen (domotica, kennis processen, , …)<br />
• Buffers aanleggen, gecoördineerd met productie<br />
Degene die het verbruik kan beheren, heeft de sleutel tot<br />
het beheer van de productie.<br />
18
2) En wat doet de spanning<br />
De spanning loopt op bij lokale productie!<br />
• Vandaag is 240 volt een normale<br />
spanning<br />
• Met zonneproductie erbij: : 250 Volt<br />
• Er is geen reservemarge meer vanwege<br />
de lokale productie.<br />
19
2) De spanning loopt op!<br />
• Wet van Ohm heruitgevonden:<br />
• Je was spanningsdaling gewoon<br />
• Met lokale productie krijg je nu<br />
spanningsstijging!<br />
• 40 A stroom uit lokale productie, over een<br />
weerstand van 0,5 Ohm = 20 Volt stijging!<br />
I.p.v. 230 Volt wordt dit dus 250 Volt.<br />
20
2) De spanning loopt op!<br />
255 Volt aan<br />
de PV invertor<br />
235 Volt aan de<br />
cabine<br />
220 Volt op<br />
het einde va<br />
blauwe<br />
circuit<br />
21
2) De spanning loopt op!<br />
• Spanning in de 3 fasen: let op paarse fase<br />
• In de winter: een ander spanningsbeeld<br />
• ‘s Nachts: nog een ander spanningsbeeld<br />
• PV-pieken.<br />
240 volt<br />
240<br />
(equivalente) fasespanning [V]<br />
235<br />
230<br />
225<br />
220<br />
215<br />
winterdagen<br />
zomerdagen<br />
210<br />
0 100 200 300 400 500<br />
210 volt<br />
tijd [h]<br />
22
2) De spanning loopt op!<br />
• Spanning bij de voedende trafo (rood)<br />
• Spanning bij de netgebruiker (groen)<br />
• Hogere spanning bij de netgebruiker.<br />
23
2) De spanning loopt op!<br />
• Wet van Ohm: neem voldoende sectie in<br />
uw installatie:<br />
• Als aansluitkabel aan de straat! ! Hoe langer hoe<br />
zwaarder de sectie moet zijn!! Ref. C1/107<br />
• Als leiding tussen hoofdbord en invertors! Hoe<br />
langer hoe zwaarder de sectie moet zijn!!<br />
24
2) De spanning loopt op!<br />
• Piekstromen: de maximale stroom van de invertor<br />
bepaalt het spanningsprobleem:<br />
Als je kortdurend 11 kW kunt opwekken, dan is dat<br />
de referentie voor de berekening van de sectie.<br />
• Onevenwicht: in een klassiek net van 3N400 krijg<br />
je extra spanningsstijging bij ongelijke PV-stroom<br />
(nulpuntsverschuiving):<br />
• De minst belaste fase geeft de hoogste spanning<br />
• De fase met de meeste PV-stroom geeft de hoogste<br />
spanning<br />
• Daarom: zodra sprake van 10 kW is er permanente<br />
controle van onevenwicht (zie ontkoppelkast).<br />
25
176 V<br />
2) De spanning loopt op!<br />
500 m<br />
L 1<br />
L 2 ’<br />
L 1 ’<br />
100 A<br />
L 2<br />
L 3<br />
N<br />
L 3 ’<br />
N‘<br />
0 A<br />
0 A<br />
100 A<br />
Distributietransfo<br />
Eénfasige verbruiker 100 A<br />
L1<br />
L'1<br />
spanningsval in<br />
lijndraad L1 = 18 V<br />
Resultaat bij afname:<br />
De meest belaste fase levert een spanning van 176 V<br />
De minst belaste fasen geven een hoge spanning van 250 V.<br />
Resultaat bij PV:<br />
De meest productieve fase levert dan de HOOGSTE spanning!<br />
250 V<br />
N'<br />
N<br />
250 V<br />
nulpuntsverschuiving = 36<br />
L3<br />
L2<br />
26
2) Globale kenmerken<br />
• Lokaal zijn er nu al hoge<br />
percentages<br />
• Piekvermogen is<br />
bepalend<br />
• Gelijktijdigheid<br />
• De spanning loopt op!<br />
Dit zijn vier aandachtspunten<br />
waardoor er nu reeds<br />
intensieve<br />
aansluitstudies nodig<br />
zijn.<br />
27
3) Individuele kenmerken<br />
• Opstart<br />
• Fluctuaties<br />
• Veiligheid<br />
• Robuust<br />
• Interferenties.<br />
28
3) Individuele kenmerken<br />
• Bv. elektrische opstart:<br />
• Asynchrone generatoren met directe<br />
koppeling genereren piekstroom van ZES<br />
maal I nominaal = rampzalig<br />
• Stroompiek = spanningsprobleem<br />
• Softstart of vermogenelektronica is<br />
noodzakelijk wil men dit massaal introduceren<br />
– Zie windmolens; zie fotovoltaïsch.<br />
29
<strong>2008</strong>.02.06<br />
18:00:00<br />
<strong>2008</strong>.02.06<br />
12:00:00<br />
<strong>2008</strong>.02.06<br />
06:00:00<br />
3) Fluctuatie<br />
• Bv. fluctuatie:<br />
• Windproductie en zonneproductie is<br />
fluctuerend => fluctuerende stroom<br />
• => flikkerende spanning<br />
Recordings graph<br />
30<br />
20<br />
10<br />
0<br />
<strong>2008</strong>.02.04<br />
06:00:00<br />
<strong>2008</strong>.02.04<br />
12:00:00<br />
<strong>2008</strong>.02.04<br />
18:00:00<br />
<strong>2008</strong>.02.05<br />
00:00:00<br />
<strong>2008</strong>.02.05<br />
06:00:00<br />
<strong>2008</strong>.02.05<br />
12:00:00<br />
<strong>2008</strong>.02.05<br />
18:00:00<br />
<strong>2008</strong>.02.06<br />
00:00:00<br />
RMS/L1 [] MAXRMS/L1 []<br />
30
3) Veiligheid<br />
• Bv. veiligheid bij wegvallen van<br />
netspanning:<br />
• Goede ontkoppelveiligheid<br />
• Goede bewaking bij inschakelen<br />
• Zie verder in Hoofdstuk 4.<br />
31
3) Robuust<br />
• Bv. robuustheid voor spanningsdips en<br />
frequentiedips:<br />
• Spanningsdips komen wekelijks voor<br />
• Opgelet voor averechtse reacties bij<br />
frequentiedips: instabiel netwerk<br />
• => Automatisch heropstarten.<br />
32
3) Robuust<br />
• Bv. robuustheid voor spanningsdips<br />
• Bv. . dip van 80 % spanningsdaling<br />
• Gedurende 0,3 sec (alledrie(<br />
de fasen).<br />
20<br />
OOSTR 10.00 kV Rail 2 PP at 2007.11.21 08:50:21.754<br />
0<br />
% of dip<br />
-20<br />
-40<br />
-60<br />
-80<br />
0 s<br />
0,02 s<br />
0,04 s<br />
0,06 s<br />
0,08 s<br />
0,1 s<br />
0,12 s<br />
0,14 s<br />
0,16 s<br />
0,18 s<br />
0,2 s<br />
0,22 s<br />
0,24 s<br />
0,26 s<br />
0,28 s<br />
0,3 s<br />
0,32 s<br />
0,34 s<br />
duration<br />
Phase L1 (0307) Phase L2 (0711) Phase L3 (1103)<br />
33
3) Interferentie, bv. cosinus fi<br />
• Enkel verbruiker: een tamelijk goede<br />
cosinus fi<br />
• Zodra er ook productie bijkomt: : de<br />
cosinus fi slaat op hol:<br />
• Ja, geen actieve energie meer door sommige<br />
meetpunten<br />
• En toch nog reactieve energie.<br />
34
3) Interferentie, bv. cosinus fi<br />
• Trafo met verbruikers en groot<br />
zonnepaneel: actieve energie P (rood:<br />
richting keert om bij veel zon (onder<br />
0 –<br />
lijn) ) reverse power.<br />
35
3) Interferentie, bv. cosinus fi<br />
• Trafo met verbruikers en groot<br />
zonnepaneel: cosfi degradeert bij veel<br />
zon (zie lijn cosfi 0,8).<br />
36
3) Interferentie<br />
• Andere effecten, vooral bij grotere<br />
productie-eenheden<br />
eenheden:<br />
• Bijdrage aan kortsluitingen<br />
• Degradatie van het CAB-signaal<br />
(sturing<br />
van<br />
tarieven, openbare verlichting)<br />
• Aanspreken van overstroomveiligheden of –<br />
verklikkers in het netwerk.<br />
37
4) Aanpak aansluitingen<br />
• Klein =< 10 kVA<br />
• Plaatsen en informeren aan de<br />
distributienetbeheerder<br />
• =
4) Traject =< 10 kVA<br />
39
4) Traject =< 10 kVA<br />
• Eenvoudig traject als:<br />
• Keuze invertor conform C10/11, AREI, (veel(<br />
voorkomende beveiliging ENS)<br />
• Productie is laag op jaarbasis tegenover het<br />
verbruik (bestaand<br />
netmetersysteem is<br />
voldoende)<br />
• Installateur doet alles (ook<br />
GSC-meter)<br />
• AREI-keuring<br />
keuring!<br />
• Klant meldt installatie via formulier aan<br />
distributienetbeheerder.<br />
40
4) Projecten =< 10 kW: meldingsformulier -<br />
zie www.eandis<br />
eandis.be<br />
41
AANSLUITING<br />
METERKAST<br />
FOTOVOLTAÏSCHE PRODUCTIE =< 10kW IN LS (slide<br />
AREI keuring vereist!<br />
Als autoproducent:<br />
Opbrengst ≤ eigen verbrui<br />
kWh<br />
EAN-lev<br />
kWh<br />
groen<br />
PV<br />
invertor<br />
ENS type<br />
+<br />
verdeelkast<br />
Fotovoltaïsche<br />
panelen<br />
±<br />
AC/DC<br />
-<br />
*<br />
2dr 230V<br />
* Advies: overspanningsbeveiliging!<br />
NET<br />
42
4) Traject =< 10 kW<br />
Complexere situaties vergen meer<br />
maatregelen:<br />
Extra veiligheden nodig bij:<br />
• niet-ENS<br />
beveiligde invertoren<br />
• bij draaiende machines,<br />
net/noodsystemen<br />
noodsystemen<br />
=> zie traject boven 10 kW.<br />
43
4) Projecten > 10 kW<br />
• Groot vermogen – grote stroom – veel<br />
invloed- grote afstanden.<br />
44
4) Projecten > 10 kW<br />
• Groot vermogen – grote stroom – veel<br />
invloed<br />
• = vooraf studieaanvraag nodig<br />
• = aankondigen in aanvraag via web DNB<br />
• = vooraf bespreking eendraad<br />
• = installatie van meerdere tellers (2 EAN)<br />
• www.synergrid.be C1/107<br />
45
4) Projecten > 10 kW: ontkoppelkast<br />
• Dit is een typekast met alle veiligheden en<br />
schakelaars in verwerkt: “all-in”<br />
• Te bekomen bij enkele<br />
beveiligingsspecialisten rond<br />
ontkoppelbeveiliging<br />
(goedgekeurde relais, instelling met<br />
proefinjectie, keuring, functionele controle,<br />
failsafeuitvoering, kortom<br />
veiligheidsgarantie)<br />
Distributienetbeheerder checkt schema’s en<br />
maakt functionele controle.<br />
46
4) Projecten > 10 kW: ontkoppelkast<br />
• Voorschrift hiervan kan bekomen worden<br />
• Bv. foto.<br />
47
AANSLUITING<br />
METERKAST<br />
4 kwadrant<br />
kWh-kW<br />
EAN-lev<br />
EAN-pro<br />
FOTOVOLTAÏSCHE AANSLUITING > 10 kW (kVA) IN LS (slide3)<br />
Decentrale producti<br />
geen eilandwerking<br />
kWh<br />
groen<br />
AREI keuring vereist!<br />
PV invertor<br />
4-polige<br />
Al dan niet ENS<br />
parallel sch.<br />
+<br />
verdeelkast L1-N<br />
L2-N<br />
L3-N<br />
Fotovoltaïsche<br />
panelen<br />
AC/DC<br />
*<br />
3N400V<br />
manuele<br />
vergrendeling<br />
Stroomsymmetriecontrole<br />
asymmetrie<br />
beveelt tot<br />
ontkoppeling<br />
-<br />
3x6A<br />
* Advies: overspanningsbeveiliging!<br />
Ontkoppelbeveiliging<br />
R1 en Watch dog in<br />
serie bevelen ontkoppeling<br />
parallel schakelaar<br />
Staan dicht bij mekaar.<br />
LS distributienet<br />
48
4) Ontkoppelbeveiliging (2007)<br />
Deif GPU UM30-A SEPAM B22<br />
SEG<br />
MRN3<br />
SEG XRN<br />
49
4) Projecten > 10 kW: groenproductie *<br />
• Indien grote hoeveelheid groenproductie > 10.000 kWh:<br />
• Taak installateur: standaard meterkast 25S60 in de<br />
omgeving van het hoofdmeetveld<br />
Levert en plaatst de aansluitmodule en zijn<br />
meetmodule met toebehoren:<br />
– aansluitmodule (bodem en deksel zonder opening)<br />
– aansluitscheider aan zijde productie-eenheid<br />
eenheid<br />
– klaarleggen en verbinden van de kabels vanuit<br />
zekeringskast en vanuit de productie-eenheid<br />
eenheid<br />
– standaard meetmodule 4P – 33,60 of 100<br />
– verzegelbaar<br />
• Taak DNB (distributienetbeheerder):<br />
– meter in tussenkader plaatsen, meter aansluiten, controle<br />
en verzegelen.<br />
50
4) PV op de binneninstallatie van een<br />
middenspanningscabine<br />
• Zelfde veiligheden nodig als hiervoor<br />
• Dus ontkoppelkast voor > 10 kW<br />
• In de middenspanningscabine is een<br />
vertraagde minimumspanningsbewaking<br />
nodig (zie klassieke voorschriften C2/112)<br />
• Vanaf 1.200 kW situeert de<br />
ontkoppelbeveiliging zich in de<br />
middenspanning (bv. zonnevelden van<br />
meer dan 10.000 m 2 ).<br />
51
5) Aandachtspunten elektriciteit<br />
• Andere facetten: WKK-stroom,<br />
windstroom, synchrocheck,<br />
ontkoppelbeveiliging,<br />
terugwattcontrole,<br />
overstroombeveiliging, speciale<br />
elektrische storingen, flikkering,<br />
spanningsdips<br />
• Contacteer ons: <strong>Eandis</strong> Power Quality<br />
• Mail naar fmpowerquality@eandis.be<br />
• Tel. 09 334 44 11 (of(<br />
12 of 13)<br />
52
Technische en economische aspecten van de<br />
aansluiting van een WKK op het distributienet<br />
(elektriciteit<br />
/ aardgas)<br />
53
Regelgevend kader<br />
• VREG / Vlaamse<br />
regering<br />
• Beroepsfederaties<br />
• Technische<br />
voorschriften.<br />
54
Regels voor aansluiting decentrale productie<br />
Technisch:<br />
• Afzondelijke meting afname en injectie >= 10 kW op niveau van de<br />
aansluiting ( 4 kwadrantentelling op basis van 3WM methode en 2 EAN-nummers)<br />
• Verplichte bijkomende beveiligingsmodaliteiten voor aankoppeling<br />
op het distributienet (ontkoppelbeveiliging, synchrocheck beveiliging, onballance<br />
relais, failsafe bedrading, minimumspanningsspoel, indienstname testen on site)<br />
• Bijkomende meting E en G in kader van WKK-certificatenhandel<br />
(telegelezen in functie van rapportering aan de VREG)<br />
• Bijkomende specifieke modaliteiten DNB<br />
Opgelegd in functie van de specifieke lokale omstandigheden zoals (maar niet beperkt tot)<br />
telecontrolekast, inschakelstroombeperking filter CAB-signalen, kortsluitstroombegrenzing.<br />
55
Regels voor aansluiting decentrale productie (vervolg)<br />
Extra technisch:<br />
• Quota verplichting CSC en WKK-certificaten voor<br />
leveranciers<br />
leveranciers (verplichte inlevering van certificaten in functie van het totaal l van<br />
de leveringen op Vlaamse distributienetten)<br />
• Verplichte rapportering netto geproduceerde hoeveelheid<br />
energie en verbruikte hoeveelheid aardgas voor de DNB<br />
(plaatsen van meter decentrale voor installaties met nettoproductie<br />
tie<br />
> 10.000 kWh op jaarbasis en maandelijkse rapportering aan de VREG)<br />
• Verplichte aankoop van WKK en groene stroomcertificaten<br />
door de DNB (aankoopverplichting aan minimumprijs op LT naar aanleiding<br />
van de energieovereenkomst tussen de Vlaamse regering en de DNB’s).<br />
56
Decentrale productie<br />
• Begrippen:<br />
• Valorisatie<br />
• Autoproducent<br />
• Decentrale producent<br />
• Compensatie principe<br />
• WKK installaties.<br />
57
Begrippen<br />
Decentrale productie<br />
Distributienet<br />
EAN 1 Afname<br />
Compensatie principe =<br />
afname - injectie<br />
(op teller niveau)<br />
Verbruik<br />
(ogenblikkelijk)<br />
EAN 2 Injectie<br />
Valorisatie productie<br />
(voor verkoop)<br />
Auto producent<br />
verbruik >= productie<br />
Verbruik<br />
Productie<br />
58
Begrippen<br />
• Valorisatie:<br />
Indien het geheel of een gedeelte van de geproduceerde hoeveelheid elektrische<br />
energie, dat daadwerkelijk of virtueel wordt uitgewisseld met het t distributienet,<br />
gekend moet zijn teneinde het te kwantificeren ten behoeve van de mogelijke<br />
verkoop ervan tussen verschillende prijzen of ten behoeve van het t evenwicht van<br />
het net (distributienetbeheerder leverancier / evenwichtsverantwoordelijke,<br />
eindgebruiker / producent) spreekt men van valorisatie van de geproduceerde<br />
energie.<br />
• Compensatie principe (enkel bij < 10 kW opgesteld productievermogen):<br />
Indien op basis van het meet/opname-interval (jaaropname, maandopname,<br />
continumeting op kwartuurbasis) op ieder ogenblik de geproduceerde<br />
de<br />
hoeveelheid energie in kWh kleiner is dan de energieafname in hetzelfde interval,<br />
al dan niet opgedeeld per tariefperiode (bv. dag / nacht) en de kWh-injectie dus<br />
gecompenseerd worden door de kWh-afname, kan men spreken van het<br />
compensatieprincipe (afname – injectie > 0 op basis van de opnamefrequentie).<br />
Het compensatieprincipe kan enkel worden toegepast indien de telling ling hiervoor<br />
geschikt is en dit dus automatisch toepast; een verrekening tussen verschillende<br />
meters en registers is niet mogelijk.<br />
59
Decentrale producent Autoproducent<br />
Indien:<br />
• of enig risico op netto-injectie in het distributienet<br />
• of specifieke vraag van netgebruiker / producent / leverancier<br />
• of verschillende leveranciers afname / injectie<br />
• of afzonderlijke valorisatie / informatie meetgegevens gewenst<br />
decentrale productie<br />
Andere gevallen:<br />
• op geen enkel ogenblik geen enkel risico op netto-injectie<br />
• aantonen door klant en bevestigen door klantbeheerder<br />
• geen noodzaak aan informatie hoeveelheden A / I (bv. rapportering g groene<br />
energie aan VREG), geen noodzaak aan afzonderlijke valorisatie<br />
autoproducent.<br />
60
Compensatie principe: standpunt VREG<br />
• Algemeen strikte toepassing van het TRDE<br />
• 10 kW steeds 2 richting teller Afname en<br />
Injectie verplicht<br />
• voor alle nieuwe aanvragen<br />
• Enige uitzondering:<br />
• Daar waar een klant/producent kan aantonen dat er geen (lees NOOIT)<br />
netto-injectie is in het distributienet, is er mits OK van de DNB geen<br />
afzonderlijke telling van de postinjectie noodzakelijk op het toegangspunt<br />
• Desgevallend zal de DNB een telling voorzien die NIET KAN terugdraaien<br />
raaien<br />
(elektronische of met teruglooprem); eventueel bijkomende beveiliging iging eisen.<br />
•<br />
61
Principe WKK<br />
Investering<br />
Brandstof<br />
WKK<br />
Warmte<br />
Elektriciteit<br />
Onderhoud<br />
Certificaten<br />
WKK: warmtekrachtkoppeling: synchrone motoren aangedreven door gasmotoren of<br />
dieselmotoren onder diverse brandstoffen (alle vermogens).<br />
62
Het principe van WKK (warmtekrachtkoppeling)<br />
Energiebehoefte<br />
klassieke productie =<br />
lokale warmte + centraal elektriciteit<br />
WKK = gecombineerd productie van<br />
kracht en warmte = energiebesparing<br />
63
Principe van WKK op aardgas<br />
Principes: (WKK of cogeneratie)<br />
• Warmtebron op hoge temperatuur gebruiken om mechanische energie (E) op te wekken<br />
• Restwarmte gebruiken voor specifieke warmtevraag<br />
• Groter energetisch<br />
rendement<br />
(elektrisch 35% - thermisch 50%)<br />
• Minder uitstoot CO 2<br />
• Betere beschikbaarheid<br />
• Minder transportverliezen.<br />
64
Relatieve primaire energiebesparing<br />
Kwalitatieve WKK<br />
Relatieve primaire energiebesparing op jaarbasis >= 10 % (>1MVA).<br />
tov gescheiden productie E en G<br />
65
Aansluiten WKK op het distributienet<br />
• Algemeen<br />
• Technisch:<br />
• Beveiligingen<br />
• Metering (facturatie)<br />
• In dienst stellen WKK<br />
• Specifieke modaliteiten.<br />
66
Algemeen – Aansluiting WKK op het distributienet<br />
• Distributienet is historisch gedimentioneerd voor de afname van energie<br />
• Enkele sterke injectiepunten (via transportnet van ELIA)<br />
• Wijd vertakt netwerk van cabines en kabels (i.f.v. infrastructuur)<br />
r)<br />
• Lokaal ter beschikking stellen van de gevraagde energie (voldoende de sterk punt i.f.v.<br />
capaciteit)<br />
• Afname voornamelijk met een statisch of voorspelbaar belastingsprofiel<br />
• Van openbaar nut (netgebruikers maximaal aansluitbaar)<br />
• Garanderen van de kwaliteit en beschikbaarheid voor alle gebruikers<br />
ers<br />
• Productie-installatie installatie is een installatie die elektrische energie opwekt<br />
• Vele kleine (en minder kleine) productie-eenheden<br />
eenheden<br />
• Decentraal opgesteld<br />
• Meestal netgekoppeld omwille van stabiliteit (spanning en frequentie)<br />
• Dynamisch minder voorspelbaar gedrag<br />
• Opstelling vast geconcentreerd in bepaalde regio<br />
• Voorrang geven aan aansluiting kwalitatieve WKK en productie-installatie installatie HEB.<br />
Conflicten in concept en prioriteit van gebruik.<br />
67
Algemeen – Aansluiting WKK op het distributienet<br />
Specificiteit studie:<br />
Elektriciteit:<br />
• Beschikbaar vermogen ter hoogte van de aansluiting<br />
• Spanningsvariatie (veel groter dan bij de gewone gebruiker)<br />
• Flikker / storing CAB-signalen<br />
• Invloed op eendraadsschema aansluiting<br />
• Aankoppelen (synchronisatie, grootte transformator: piekstromen, …)<br />
• Afkoppelen (instelling ontkoppelbeveiliging)<br />
• Elektrisch gedrag in extreme omstandigheden:<br />
– bij kortsluiting (schade)<br />
– bij eilandwerking en terugkeer naar het net (veiligheid)<br />
– bij 1 defect in het net (n-1)<br />
• Rekening houden met andere decentrale productie-eenheden eenheden op het net<br />
• Verzadiging van het distributienet<br />
• Mogelijk aanpassen facturatietelling<br />
• Elektriciteit:<br />
• Aardgas:<br />
• Capaciteit / aanwezigheid van aardgasdistributienet (timing!)<br />
• Invloed op bestaande afname<br />
• Vaste of onderbreekbare levering.<br />
68
Algemeen – Aansluiting WKK op het distributienet<br />
Belangrijke criteria:<br />
Beslissingscriteria:<br />
• Technische aansluitbaarheid<br />
• Geen compromissen naar veiligheid, beschikbaarheid en betrouwbaarheid rheid van het<br />
distributienet<br />
• ‘First in first out’-principe tot aan het punt van verzadiging van het distributienet<br />
• Beslissingscriteria:<br />
• Belangrijk technisch criterium:<br />
(zowel bestudeerd in normale als in uitzonderlijke exploitatieomstandigheden bij<br />
extremum van belastingstoestanden)<br />
• Globale spanningsplan bewaking (lokaal en voor andere netgebruikers)<br />
ers)<br />
• Beschikbare capaciteit op het distributienet<br />
• De verzadiging van het distributienet op vlak van injectie<br />
• Aspecten die aanleiding kunnen geven tot het opleggen van bijkomende<br />
modaliteiten:<br />
• De noodzaak van N-1 N 1 bedrijf<br />
• Algemene power quality voorschriften<br />
• Beïnvloeding van de CAB-signalen<br />
• Frequentie en grootte van stroomfenomenen<br />
• Het globaal reactief gedrag van het net<br />
• Bijdrage aan het kortsluitvermogen.<br />
69
Technisch - Aansluiting WKK op het distributienet<br />
• Aansluiting<br />
• Beveiliging<br />
• Metering<br />
• Indienstname<br />
• Specifiek.<br />
70
Technisch - Aansluiting WKK op het distributienet<br />
Aansluiting (type-opstelling):<br />
• Element van scheiding van de cabine:<br />
• Zichtbare bereikbare vergrendelbare scheiding (scheider of uitrijdbare VS)<br />
• AREI - Artikel 235d (>10 kVA)<br />
• Power quality monitoring:<br />
• Van Harting PQ-stekker tot permanente monitoring met Qwave<br />
• Aftakking met afzonderlijk afgezekerde kring op secundaire van de<br />
spanningstransformatoren<br />
• Stopcontact te voorzien door klant<br />
• Eendraadschema en cabine goed te keuren door de DNB:<br />
• Conform C2/112 – C2/116<br />
• Goedgekeurde materialen<br />
• Combinatie lokaal / HS-materiaal<br />
• Opstellen transfo in cabine slechts voorwaardelijk toegestaan.<br />
71
Technisch - Aansluiting WKK op het distributienet<br />
Ontkoppel<br />
relais<br />
5A HOV<br />
Type-opstelling<br />
schema cabine<br />
TP’s<br />
*<br />
5A HOV<br />
TI’s<br />
MS<br />
IN<br />
UIT<br />
MEETCEL<br />
MS<br />
scheider<br />
Weigeringsequentie<br />
Ucc zie studie<br />
* Bevat overstroombev.<br />
en minimaspoel met<br />
vertraagde werking<br />
Meetveld<br />
LS<br />
LS scheider voor<br />
zichtbare scheiding<br />
of uitrijdbare LS disj.<br />
Standaard cabine-uitrusting<br />
met de transfo BUITEN de<br />
cabine en ontkoppelen in LS<br />
interne<br />
verbruiken<br />
Synchro<br />
check<br />
in<br />
U<<br />
LS vermogensch.<br />
met ontkoppeling<br />
op minima spoel<br />
Type synchrone machine<br />
~<br />
72
Technisch - Beveiliging<br />
Ontkoppelbeveiliging (basis C10/11 - paragraaf 5.3.1.):<br />
• Afschakelbeveiliging voor veiligheid van personeeel en productiemachines tegen<br />
heropkomen van de spanning<br />
• Spanningsontkoppelrelais dat garandeert dat er nooit productie kan zijn op een<br />
spanningsloos net<br />
• Lijst goedgekeurde relais en instelling / ijking door erkend labo<br />
• Ijking door labo en controle van goede werking on site<br />
• Fail safe bedrading met stroomopwaartse fall-back VS<br />
• Extern aan de bedieningskast van de producent<br />
• Permanent toegankelijk en makkelijk herinstelbaar (in de cabine)<br />
• Meet (referentie spanning) 1,2 MVA staat in Ms via TP’s<br />
• Onafhankelijk beveiligd voedingscircuit met backup via UPS voor maximale stabiliteit<br />
• Verschillende controle / instelparameters i.f.v. het vermogen<br />
• Ontkoppelde productie-installatie zodra de spanningsparameters niet volgens de norm zijn<br />
of ontbreken (U, F, Uo, vectorsprong, …)<br />
• Blijft afgekoppeld zolang de spanning niet normaal is.<br />
73
Technisch - Beveiliging<br />
OPBOUW VAN DE CABINE MS - Detail<br />
Stop 230V<br />
cabine<br />
Meetspanning 3N110V van meet TP’s (3 TP’s)<br />
3 x standaard zekeringskastjes<br />
fuse<br />
3x5A<br />
fuse<br />
3x5A<br />
fuse<br />
3x5A<br />
L1, L2, L3, N<br />
PQ meetaansluiting<br />
vanaf 1,2MVA<br />
Telemeet – sign. kast<br />
vanaf 2,5MVA<br />
L1, L2, L3, N<br />
Meetspanning<br />
meetveld<br />
L1, L2, L3, N<br />
UPS-230V<br />
L1<br />
N<br />
aarde<br />
LADER-BATTERIJ<br />
OF<br />
UPS –1kVA 230V<br />
*<br />
* Ononderbroken voeding<br />
ten behoeve van relais stabiliteit<br />
en werkingszekerheid relais 1<br />
230VAC of batterij DC<br />
voor ononderbroken<br />
voeding ontkoppelbev.<br />
Ontkoppelbev<br />
Relays 1 Relays watchdog<br />
Fail safe bedrading<br />
naar minima spoel<br />
ontkoppelschakelaar<br />
74
Technisch - Beveiliging<br />
Overzicht van de gevalideerde merken en types:<br />
SEG<br />
MRN3<br />
SEG XRN<br />
75
Technisch - Beveiliging<br />
Erkende leveranciers van de ontkoppelbeveiligingen:<br />
Leverancier Adres Tel Fax Website of webinfo Contact<br />
Microellettrica<br />
Scientifica<br />
SEG<br />
Schneider<br />
Electric<br />
DEIF<br />
Index Belge PVBA<br />
Jean Notéstraat 14-16<br />
B-1070 Brussel<br />
EMES<br />
Zuurbemde 51<br />
B-3380 Glabbeek<br />
Schneider<br />
Dieweg 3<br />
B-1180 Brussel<br />
SDM Engineering<br />
Watertorenstraat 33<br />
B-3090 Overijse<br />
02-242 08 00 02-537 50 81<br />
016-777 418 016-778 903<br />
02-373 78 82 02-375 78 70<br />
02-688 33 89 02-687 63 68<br />
http://www.bmv.cl/web/html/<br />
downloads/catalogos/ms/Reles_V_F.pdf<br />
http://www.newageavkseg.com/english/00_home.html<br />
http://www.schneider-electric.be/Default.htm<br />
http://www.sdme.be<br />
info@sdme.be<br />
Dhr Bruno<br />
Vlaemynck<br />
Dhr Johan<br />
Beets<br />
Dhr Frank<br />
Vanaken<br />
Dhr Bavo<br />
De Man<br />
Erkende labo’s voor het instellen van de ontkoppelbeveiliging:<br />
Leverancier Adres Tel Fax Website of webinfo Contact<br />
<strong>Eandis</strong><br />
EME<br />
Laborelec<br />
Elektriciteitstraat 70<br />
2800 Mechelen 015-21 57 84 015-21 55 94<br />
Zuurbemde 51<br />
B-3380 Glabbeek 016-777 418 016-778 903<br />
Rodestraat 125<br />
1630 Linkebeek 02-382 04 41 02-382 02 41<br />
http://www.eandis.be<br />
guy.laureys@eandis.be<br />
www.eme.be<br />
j.beets@eme.be<br />
http://www.laborelec.com<br />
didier.empain@laborelec.com<br />
Dhr Guy<br />
Laureyns<br />
Dhr Johan<br />
Beets<br />
Dhr Didier<br />
Empain<br />
76
Technisch - Beveiliging<br />
Synchrocheck beveiliging:<br />
• Aanschakelbeveiliging bij in dienst stellen van de productie-installatie<br />
• Lijst met goedgekeurde types en instelsjablonen<br />
• Niet van toepassing voor toepassingen met invertoren (PV, windmolen)<br />
• Parallelschakeling met het distributienet onder voorwaarden:<br />
• draaizin net en groep gelijk<br />
• hoekverschuiving, spanning + 5 %<br />
• spanningsverschil + 5 %<br />
• aanhouden voorwaarden gedurende minstens 0,5 seconden<br />
• Zorgt voor zacht parallel met beperkte stroomfenomen<br />
• Altijd toe te passen voor draaiende (synchrone) machines, zoals WKK.<br />
77
Technisch - Beveiliging<br />
Eendraadsschema van de aansluiting synchrocheck beveiliging ter hoogte van LS-schakel<br />
L1<br />
L2<br />
LS<br />
L1<br />
L2<br />
NETZIJDE<br />
L3<br />
L3<br />
GROEPZIJDE<br />
N<br />
N<br />
direct<br />
uitschakelbevel<br />
parallel<br />
inschakelbevel<br />
U<<br />
in<br />
4 x zek 4A<br />
koppelvermogenschakelaar<br />
in LS met IN en MIN spoel<br />
vrijgavecontact synchrocheck<br />
400V<br />
sc<br />
400V<br />
SYNCHROCHECK<br />
78
Technisch - Beveiliging<br />
Overzicht van de gevalideerde merken en types synchrocheck relais:<br />
Control & Protection<br />
Crompton 244-14HG<br />
Neerlandweg 25<br />
B-2610 Wilrijk<br />
Tel: 03-8290335<br />
Fax: 03-8302056<br />
www.conpro.be<br />
Contact: Dhr Paul De Graef<br />
SDM-Engineering<br />
DEIF CSQ2<br />
Watertorenstraat 33<br />
B-3090 Overijse<br />
Tel: 02-688 33 89<br />
Fax: 02-687 63 68<br />
www.sdme.be<br />
Contact: Dhr .Bavo De Man<br />
Jenbacher Nederland<br />
SPM – D1040<br />
Kelvinring 58<br />
2952 BG Alblasserdam<br />
Tel: 31 8800 197 00<br />
Fax: 31 8800 197 01<br />
www.gejenbacher.com<br />
Contact: Dhr .Mark Geleijn<br />
79
Technisch - Metering<br />
Telelezing aardgas (facturatietelling)<br />
• Verhoogde gebruiksduur (van stookseizoen naar > 5.000 h/j)<br />
• Verplicht telelezing >1.000.000 m³/j (i.v.m. evenwicht net)<br />
• Gunstig tarief voor gebruik van het distributienet.<br />
80
Technisch - Metering<br />
Telelezing elektriciteit (facturatietelling)<br />
• > 100 kVA aansluitingsvermogen (opgesteld productievermogen > 101<br />
0 kW)<br />
• 4 kwadranten telling op basis van 3 Wattmeter<br />
• Aanpassingen voor rekening van de netgebruiker<br />
• Geen compensatieprincipe toegestaan.<br />
2e) > 56kVA en ≤ 100A (tot en met 100A)<br />
Distributienet<br />
HOOFDMEET-<br />
INRICHTING<br />
BESTAANDE SITUATIE<br />
ZEKERINGS-<br />
KAST DNG<br />
Scheider +<br />
aansluitautomaat<br />
Aansluitkabel<br />
WORDT:<br />
Distributienet<br />
4 kwadrant<br />
ZEKERINGS-<br />
KAST DNG<br />
COMBI-<br />
METER<br />
Com<br />
Circuits<br />
afname<br />
Aansluitkabel<br />
Scheider<br />
Circuit<br />
injectie<br />
9<br />
81
Technisch - Indienstname van de aansluiting WKK<br />
• Leverancier moet gekend zijn per EAN (afname én injectie!)<br />
• Aansluitingscontract afgesloten met distributienetbeheerder<br />
• Goedkeuring bedradingsschema’s beveiligingen door distributienetbeheerder<br />
beheerder<br />
• Afregeling ontkoppelbeveiliging in labo distributienetbeheerder<br />
• Indienstname aansluiting door distributienetbeheerder<br />
• Ontgrendelen cabine door distributienetbeheerder = om eerste parallelname<br />
allelname<br />
door klant toe te laten als de ontkoppelbeveiliging ACTIEF staat<br />
• Tijdelijke parallelwerking onder toezicht van distributienetgebruiker uiker /<br />
installateur met de personen die de WKK-groep goed kennen<br />
= om alle uitbatingen (deellast – vollast in parallel) te kunnen verkennen<br />
• Definitieve en onbemande werking na slagen van functionele<br />
ontkoppelproeven door distributienetbeheerder.<br />
82
Technisch - Indienstname van de aansluiting WKK<br />
Voorwaarden voor levering afname / injectie:<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
Fysieke aansluiting, , goedgekeurde binneninstallatie (E + G<br />
keuringsverslag of homologatie + technisch dossier)<br />
Aansluitingscontract of -reglement met specifieke bijlagen decentrale<br />
productie<br />
Tijdige melding door energieleverancier aan distributienetbeheerder<br />
der<br />
van leveringscontract<br />
Zowel voor toegangspunt afname als voor injectie: technische<br />
controle on site van beveiligingsconcept door de DNB.<br />
OK voor afname / injectie<br />
elektriciteit / aardgas<br />
83
Technisch - Specifiek<br />
• Globale spanningsplan bewaking<br />
• Beperking van de stroomverschijnselen<br />
• Beperken van de kortsluitstroombijdrage<br />
• Beperking van de storing van de CAB-signalen<br />
• Bijlage aan het globaal reactief gedrag<br />
• ……<br />
84
Het totaal concept van het elektrisch distributienet<br />
. . . van zeer hoge, over midden- naar laagspanning . . .<br />
TS<br />
+1,5%<br />
-1,5%<br />
MS LS<br />
3% 5% 2% 5%<br />
-5%<br />
TAPSDC<br />
Un<br />
-2,5%<br />
Hoogste stand onbelast<br />
NIVEAU: +6% = 243,8V<br />
Variatie 16%<br />
Stijging 6%<br />
Toegelaten spanningsval LS: 6%<br />
+2,5%<br />
Bepalen van optimale tapstand<br />
Un = 230V<br />
Variatie 10%<br />
+5%<br />
-2%<br />
1%<br />
Variatie 3%<br />
Toegelaten spanningsval MS: 5%<br />
Daling 6%<br />
Daling 10%<br />
Daling 5%<br />
Laagste stand belast<br />
Daling 2%<br />
Spanningsvallen en spanningsvariaties<br />
NIVEAU: -10% = 207 V<br />
85
Technisch - Specifiek<br />
Panne hoofdvoeding<br />
Hoofdvoeding<br />
3 km<br />
G<br />
Reservevoeding inschakelen (n-1) genaamd<br />
= stoppen productie<br />
Dankzij de telecontrolekast mag 50 % nog<br />
draaien.<br />
Reservevoeding<br />
11 km<br />
86
Technisch - Specifiek<br />
Hoge spanning bij lokale productie<br />
• De wet van Ohm!<br />
• Productie van 100 Ampere (= project van 2 tal MVA) over 1<br />
Ohm netwerk = 100 *1<br />
• = 100 VOLT stijging van de spanning!<br />
87
Technisch - Specifiek<br />
Evenwicht<br />
1) Op elk ogenblik moet er evenveel E-productie E<br />
zijn als wordt afgenomen<br />
2) De afnamezijde is niet te regelen<br />
• Hieruit volgt dat de productiecijfers te allen tijde goed gekend moeten zijn:<br />
– valt de productie niet weg<br />
– veert de productie niet plots op<br />
• Daarom de MW, stand productie realtime naar het centrale operatiecentrum ecentrum distributie en transport<br />
brengen<br />
• VIA de telecontrolekast.<br />
Plotse productie stops<br />
Productie van minuut tot minuut<br />
88
Technisch - Specifiek<br />
Globale spanningsplan bewaking:<br />
• Norm EN 50160 op ieder punt van het distributienet voor iedere netgebruiker<br />
• Injectie door WKK heeft spanningsverhogend effect (bv. 246 V i.p.v. 230 V op LS-net)<br />
• Ontstaan van grote spanningsverschillen tussen extremen ten gevolge van<br />
minimale/maximale afname en injectie<br />
• Evenwicht van productie en verbruik<br />
• Invloed van normale en uitzonderlijke exploitatie-omstandigheden<br />
Noodzaak van real time monitoring (acties starten, schakelingen,<br />
doormelden aan hogere netten, reductie productie)<br />
Telecontrolekast decentrale productie:<br />
• Telecontrolekast voor alle projecten > 2.500 kW<br />
• Telecontrolekast voor alle projecten waar in N-1 bedrijf beperkingen<br />
noodzakelijk zijn.<br />
89
Technisch - Specifiek<br />
Telecontrolekast lokale productie: <br />
• Online verbinding met Distributie Operation Center<br />
(24/24 uur)<br />
• Bij de producent<br />
• Telemeting: spanning, vermogen, +-stroom<br />
• Telesignalisatie: standen VS<br />
• Telebediening: reduceren tot 0 % of tot 50 %.<br />
90
Technisch - Specifiek<br />
• Beperking van de stroomverschijnselen:<br />
Inschakelstromen van de motoren / transformatoren kunnen aanleiding geven tot<br />
flikker (PST >1), spanningsdips en ontijdige uitschakelingen van stroomopwaartse<br />
infrastructuur van de DNB<br />
B Opleggen van<br />
voorschakelweerstanden voor grote<br />
transformatoren<br />
B Opleggen van soft start voor grote<br />
motoren<br />
B Opleggen van synchronisatie op<br />
MS<br />
B Opleggen van magnetisatie<br />
transformatoren langs generatorzijde.<br />
91
Technisch - Specifiek<br />
Problemen bij hoge inrushstromen:<br />
• Spreken in beste geval slechts de kabelbeveiligingen aan<br />
van zowel het NET als de KLANT<br />
• Kunnen de beveiligingen doen uitschakelen<br />
• Zorgen voor een ongewenste piekstroom en storende<br />
flickerstoot PST (zie EN50160).<br />
Recordings graph<br />
1<br />
2007.03.13<br />
00:00:00<br />
2007.03.13<br />
06:00:00<br />
2007.03.13<br />
12:00:00<br />
2007.03.13<br />
18:00:00<br />
2007.03.14<br />
00:00:00<br />
2007.03.14<br />
06:00:00<br />
2007.03.14<br />
12:00:00<br />
2007.03.14<br />
18:00:00<br />
2007.03.15<br />
00:00:00<br />
PST/L1 [] PST/L2 [] PST/L3 []<br />
Voorbeeld van flickerstoten t.g.v. het inschakelen van asynchrone motor 5 MVA in middenspanning 11 kV.<br />
92
Technisch - Specifiek<br />
•Beperking van de kortsluitstroombijdrage:<br />
Door het specifieke dynamische gedrag van de DP-installatie zullen deze<br />
door de individuele kortsluitvermogenbijdrage de kortsluitstromen op het<br />
distributienet gevoelig verhogen, met alle risico’s (kortsluitvastheid)<br />
vandien<br />
B mogelijkheid van opleggen Xd’ en Ucc transfo < 2,5 MVA 15 %<br />
> 2,5 MVA 33 %<br />
> 5 MVA …< 1,4 Inom<br />
B mogelijkheid tot verplichte plaatsing van kortsluitstroombegrenzers<br />
(is begrenzer).<br />
93
7. Vragen<br />
Vragen<br />
Technisch Commerciëel Beheer<br />
Guldensporenpark 52 – 9820 Merelbeke<br />
Blok FG – 2e verdieping<br />
Tel.: 09 334 45 48<br />
Fax: 09 334 44 18<br />
Mailbox algemeen:<br />
<strong>Eandis</strong> – Technisch commercieel beheer<br />
Mailbox decentrale productie:<br />
<strong>Eandis</strong> – Decentrale productie<br />
Luc Decoster<br />
Technisch Commercieel Beheer<br />
94
5 WKK-certificaten<br />
• Principe<br />
• Statistieken<br />
• Metering<br />
• Aankoopverplichting<br />
95
5 Principe van WKK-certificaten<br />
Link VREG.<br />
96
5 Principe van WKK-certificaten<br />
Voorwaarden: kwalitatieve WKK opgesteld in het Vlaamse Gewest en na<br />
1/1/2002 in dienst gesteld.<br />
97
5 WKK-certificaten<br />
•<br />
Netto elektriciteitsproductie (MWh):<br />
• Gemeten door de distributienetbeheerder E en G<br />
• Maandelijks gerapporteerd aan de VREG (>10.000 kWh/j)<br />
• Bepaling door VREG maandelijkse RPEB en toekenning certificaten<br />
Marktwerking:<br />
• Erkenning installatie en maandelijkse toekenning certificaten door de VREG<br />
• Toekennen aan de producent<br />
• Quota verplichting voor de leverancier<br />
• Bruikbaar als garantie van oorsprong (i.f.v. brandstofmix).<br />
98
5 WKK-certificaten<br />
•<br />
Primaire energiebesparing:<br />
• In functie van de netto elektriciteitsproductie E<br />
• 1WKK-certificaat = 1MWh (1.000 kWh) primaire energiebesparing<br />
• Degressief (aantal certificaten neemt af met de ouderdom van de WKK, na 4 jaar)<br />
Fractie X = RPEB-0.002;(T - 48) / RPEB (T: tijd in maanden)<br />
Voorwaarden:<br />
• Kwalitatief zijn<br />
• Gelegen in het Vlaams Gewest<br />
• Voorzien van de nodige meetapparatuur<br />
Certificaten:<br />
• Installatie na 01/01/2002<br />
• Of ingrijpende wijziging:<br />
• RPEB + 5%<br />
• Vervanging van installatie >10 jaar oud ( i.f.v. technologie)<br />
• Vermogentoename > 25 %.<br />
99
5 Primaire energiebesparing<br />
Besparing (RPEB) in functie van netto<br />
elektriciteitsproductie E.<br />
100
5 Gemiddelde prijs certificaten<br />
Boete waarde:<br />
45€ / WKC (31 maart 2007)<br />
Garanties Vlaamse overheid<br />
indien marktwaarde < 60 % van<br />
boetewaarde.<br />
101
5 Uitgereikte certificaten<br />
Quota:<br />
Cw = W x Ev<br />
Ev = hoeveelheid in MWh<br />
W = 0.0119 in 2006<br />
..0.0216 in 2007<br />
…. 0.0523 in 2013<br />
Komen niet in<br />
aanmerking:<br />
installaties van<br />
vóór 2002 niet<br />
ingrijpend<br />
gewijzigd<br />
102
5 Metering netto geproduceerde hoeveelheid energie<br />
• Basis van de certificatenhandel<br />
• Verplicht bij netto productie > 10.000 kWh op jaarbasis<br />
(telelezing) of bij opgesteld productievermogen > 10 kW<br />
• Altijd telelezing AMR<br />
• Sub EAN (via assetweb)<br />
• Op 1 certificaat<br />
• Enkel teller geplaatst door<br />
DNB.<br />
GROENMETER TE PLAATSEN DOOR DNB vanaf ≥ 10.000kWh/jr of ≥ 10kW<br />
1b) > 100A INDIRECTE METING LAAG- MIDDENSPANNING<br />
Optie:<br />
Impulskastje<br />
MS meterkast 25S60<br />
kWh<br />
5A<br />
Com<br />
Altijd<br />
telelezing<br />
Spanningszekeringskastje<br />
zek HOV 5A-10kA<br />
Meetspanning 3,230, 3N400V of 110V3 (TP’s)<br />
Meetstromen x/5A van TI’s (LS- MS)<br />
Te doen door klant netgebruiker<br />
Plaatsen bodem + deksel type middenspanning<br />
Klaarleggen van de spannings- en stroom<br />
meetdraden in 25S60 meterkast<br />
Plaatsen van verzegelbaar zekeringskastje en<br />
stroommeetransformatoren<br />
Stop 230V voeding impulskastje<br />
Te doen door netbeheerder<br />
Tussenkader 25S60<br />
Volledige meet- en aansluitinrichting<br />
Modem en antenne<br />
Op vraag van netgebruiker: impulskastje<br />
3<br />
103
5 Principeschema<br />
DNB-net<br />
Elektriciteit<br />
Klant-net<br />
elektriciteit<br />
Klant-net<br />
GAS<br />
DNB-net<br />
Productie<br />
Eenheid<br />
Indien<br />
Productie<br />
Gas<br />
Telling<br />
GAS<br />
Elektr<br />
= WKK<br />
Klant<br />
Facturatie Teller<br />
Decentrale<br />
Producties<br />
A- A+<br />
Klantcabine<br />
Teller<br />
Datalogger<br />
Lokale<br />
Producties<br />
Gaspulsen<br />
A- A+<br />
Cabine productie klant<br />
pulsen<br />
Pulsbox<br />
Intrensiek<br />
relais<br />
Gas<br />
facturatie<br />
Telling<br />
<strong>Eandis</strong><br />
op DNB net<br />
Te voorzien door klant<br />
Te voorzien door infrastructurgebied<br />
Elek=Decentrale productie<br />
Te voorzien door meterinfrastructuur<br />
Lokale Productie/submetering<br />
Teller<br />
Hulp<br />
diensten<br />
A+<br />
104
5 Aankoopverplichting door de DNB<br />
Aankoopverplichting van WKK-certificaten door de<br />
Distributienetbeheerder<br />
Randvoorwaarden:<br />
• Aankoop aan minimumprijs<br />
• Erkenning installatie door VREG<br />
(door publicatie op de website)<br />
• Verplichte verkoop op vrije markt van aangekochte<br />
certificaten<br />
• Registratie en uitbetaling door finance<br />
• Verhandeling via website VREG<br />
Aankoopverplichting<br />
26 € per WKC<br />
• (Installatie technisch OK)<br />
• (Metering en rapportering door DNB).<br />
105