Vriendennieuws 2012-4 - Vrienden van Blijdorp
20.01.2015 • Views
Share Embed Flag

Vriendennieuws 2012-4 - Vrienden van Blijdorp

Vriendennieuws 2012-4 - Vrienden van Blijdorp

Vriendennieuws 2012-4 - Vrienden van Blijdorp

SHOW MORE
SHOW LESS
ePAPER READ
DOWNLOAD ePAPER
vriendenvanblijdorp.nl

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

START NOW

<strong>Vrienden</strong><br />

nieuws<br />

4/<strong>2012</strong> Nieuws 6 Openingen 22 Fladderaars 28<br />

2013:<br />

EEN JAAR<br />

VOL<br />

VRIENDEN-<br />

ACTIVITEITEN<br />

EN ACTIES!

Jonge koedoe - foto: Koos Net<br />

E V E N B I J P R A T E N<br />

50 JAAR VRIENDEN VAN BLIJDORP<br />

EEN APPLAUS<br />

VOOR UZELF!<br />

In 2013 bestaat onze vereniging 50 jaar. Dat is iets om trots op te zijn.<br />

Al een halve eeuw lang geven wij <strong>Blijdorp</strong> morele en financiële steun.<br />

Mede dankzij uw inzet is <strong>Blijdorp</strong> uitgegroeid tot één <strong>van</strong> de mooiste<br />

en belangrijkste dierentuinen <strong>van</strong> Europa, misschien wel <strong>van</strong> de<br />

wereld. Op dit kleine stukje Rotterdamse bodem is menig revolutionair<br />

plan bedacht om dieren nog beter te huisvesten. En altijd is<br />

er aandacht voor een koppeling met de slechte situatie <strong>van</strong> menig<br />

diersoort in het oorspronkelijke leefgebied. <strong>Blijdorp</strong> is meer dan<br />

een gewone dierentuin!<br />

I N H O U D<br />

<strong>Vrienden</strong><br />

nieuws 4/<strong>2012</strong><br />

Even bijpraten 2<br />

<strong>Vrienden</strong>activiteiten en acties! 4<br />

Nieuws uit <strong>Blijdorp</strong> 6<br />

Vorderingen aan de Vlinderdome 10<br />

<strong>Vrienden</strong> voor het leven:<br />

Marc Damen 12<br />

<strong>Vrienden</strong>herinneringen 14<br />

De <strong>Vrienden</strong> in Azië 16<br />

Verdwenen vrienden: otters 20<br />

De Vereniging <strong>Vrienden</strong> <strong>van</strong> <strong>Blijdorp</strong> is in 1963 opgericht. Tijdens het jaarlijkse ‘persdiner’<br />

bespraken drie Rotterdamse journalisten het wel en wee <strong>van</strong> de dierentuin.<br />

Het ging financieel niet goed. Hein Waalwijk, Bertus Bruins en Ben Swaep besloten<br />

een vriendenvereniging op te richten.<br />

Natuurlijk moest er geld worden ingezameld, maar <strong>van</strong>af het begin stond vast dat dit<br />

niet het enige doel was. Minstens zo belangrijk was het ontwikkelen <strong>van</strong> morele druk<br />

en steun, zodat de Diergaarde een betere positie zou verwerven in de stad en bij de<br />

Rotterdamse politici. Het opbouwen <strong>van</strong> draagvlak en goodwill is altijd een belangrijk<br />

aspect gebleven. In 1982 bleek hoe belangrijk het was om stevig verankerd te zijn in de<br />

Rotterdamse samenleving. De Rotterdamse PvdA dacht er over om <strong>van</strong> <strong>Blijdorp</strong> een<br />

soort pretpark te maken met een zeer beperkt aantal dieren. De <strong>Vrienden</strong> kwamen in<br />

verzet. Er werd een persconferentie georganiseerd in de Prinsekerk. De PvdA schrok <strong>van</strong><br />

de enorme hoeveelheid reacties. De kranten schreven uitgebreid over de kwestie. Het resultaat<br />

was dat de plannen werden teruggetrokken.<br />

BEZOEK OOK ONZE VRIENDENSHOP<br />

IN DE RIVIÈRAHAL<br />

Bijzondere openingen 22<br />

Verslag vriendenreis Colchester 26<br />

Fladderaars in Amazonica 28<br />

Afscheid <strong>van</strong> het oude Emmen 30<br />

<strong>Blijdorp</strong> zet nieuwe koers uit 32<br />

Lijn 13 – Hakuna Matata 34<br />

Zoo’n Kinderboek 35<br />

Afscheid Jan Breedijk 35<br />

Mutaties in de Diergaarde 35<br />

Agenda 36<br />

2 | <strong><strong>Vrienden</strong>nieuws</strong> 4 | <strong>2012</strong>

Nu, 50 jaar na onze oprichting, is deze<br />

morele rol <strong>van</strong> de <strong>Vrienden</strong> nog steeds<br />

belangrijk. Misschien wel belangrijker dan<br />

ooit. Oktober 2010 maakte het college<br />

<strong>van</strong> Rotterdam bekend dat ze de financiële<br />

bijdrage aan <strong>Blijdorp</strong> in vijf jaar af wil<br />

bouwen <strong>van</strong> ruim 4 miljoen euro in 2011<br />

naar minder dan €800.000,- in 2015.<br />

Uiteraard kwam onze vereniging in actie.<br />

Een petitie op internet, een actiedag voor<br />

het stadhuis op 3 november 2010 en een<br />

unieke ‘open dag’ met 46.500 bezoekers<br />

leidden er toe dat <strong>Blijdorp</strong>-directeur Marc<br />

Damen en ondergetekende op 11 november<br />

2010 ruim 107.000 handtekeningen<br />

konden aanbieden aan college en gemeenteraad<br />

<strong>van</strong> Rotterdam tegen deze<br />

plannen. Dat heeft helaas maar gedeeltelijk<br />

geholpen. De meerderheid <strong>van</strong> de<br />

gemeenteraad bleef bij het bezuinigingsplan.<br />

Inmiddels is er continue overleg<br />

tussen <strong>Blijdorp</strong> en het college <strong>van</strong> burgemeester<br />

en wethouders om daar waar<br />

mogelijk <strong>Blijdorp</strong> een beetje tegemoet te<br />

komen. Zo is er in de begroting <strong>van</strong> <strong>2012</strong><br />

€300.000,- meer vrij gemaakt voor de<br />

Diergaarde. Kortom, net als in 1963, blijft<br />

het <strong>van</strong> groot belang dat wij als <strong>Vrienden</strong><br />

de vinger aan de pols houden!<br />

Eerste gift <strong>van</strong> de <strong>Vrienden</strong>. In 1964 schenken wij de Diergaarde elandantilope ‘Vriendin’<br />

Ondertussen blijven we ‘gewoon’ doorgaan<br />

met het bouwen aan een nog<br />

mooier <strong>Blijdorp</strong>. Dankzij u en onze tientallen<br />

vrijwilligers blijven wij in staat om<br />

diervriendelijke nieuwe verblijven te<br />

schenken. Het begon allemaal in 1964.<br />

Toen schonken wij de Diergaarde de<br />

elandantilope ‘Vriendin’. Wist u dat ook<br />

olifant-oermoeder Irma een geschenk is<br />

<strong>van</strong> onze vereniging In 1975 hebben wij<br />

10.000 gulden geïnvesteerd om haar<br />

komst naar <strong>Blijdorp</strong> mogelijk te maken.<br />

De laatste jaren hebben we ons toegelegd<br />

op het mogelijk maken <strong>van</strong> nieuwe verblijven.<br />

En met succes. De <strong>Vrienden</strong> stonden<br />

onder meer aan de wieg <strong>van</strong> Taman<br />

Indah, de tijgerkreek, de gorillaverblijven<br />

(al eerder de binnendelen, recenter het<br />

buitenverblijf), de vogelrots <strong>van</strong> het Oceanium,<br />

Arctica en de gierenrots (kijk voor<br />

de volledige lijst op www.vrienden<strong>van</strong>blijdorp.nl).<br />

En we hebben <strong>Blijdorp</strong> gesteund<br />

bij gerelateerde natuurbehoudsactiviteiten<br />

in de oorspronkelijke leefgebieden,<br />

zoals het beschermen <strong>van</strong> zeepaardjes<br />

voor de kust <strong>van</strong> Zuid-Afrika, een gierenproject<br />

in Nepal en, recent, een beschermingsproject<br />

voor de Vietnamese waterschildpad.<br />

Het eerstvolgende hoogtepunt wordt<br />

Amazonica. Dankzij uw inzet kunnen de<br />

<strong>Vrienden</strong> 1 miljoen euro bijdragen aan<br />

de bouw <strong>van</strong> deze unieke vlinder-dome.<br />

Medio 2013 zullen we samen dit nieuwe<br />

stukje Diergaarde officieel openen. Hou<br />

<strong><strong>Vrienden</strong>nieuws</strong> en onze website in de<br />

gaten!<br />

Ons jubileumjaar zal niet geruisloos voorbij<br />

gaan. Naast de opening <strong>van</strong> Amazonica<br />

hebben bestuur en de andere vrijwilligers<br />

hard gewerkt aan een jubileumprogramma.<br />

In dit nummer <strong>van</strong> <strong><strong>Vrienden</strong>nieuws</strong><br />

krijgt u alvast een eerste indruk.<br />

Ondanks de moeilijke tijden willen wij<br />

uitgebreid stilstaan bij deze mijlpaal.<br />

Samen met u natuurlijk! Wij vormen met<br />

elkaar deze unieke vereniging. Laten we<br />

samen proberen om in 2013 nog meer<br />

mensen lid te laten worden. Een grote<br />

<strong>Vrienden</strong>vereniging is <strong>van</strong> levensbelang<br />

voor het voortbestaan <strong>van</strong> onze geliefde<br />

Diergaarde!<br />

Marcel Kreuger, voorzitter.<br />

3 | <strong><strong>Vrienden</strong>nieuws</strong> 4 | <strong>2012</strong>

V R I E N D E N<br />

2013: EEN JAAR<br />

IJsberen - foto: Greet <strong>van</strong> Norde<br />

Vicks - foto: Koos Net<br />

VRIENDEN HELPEN BLIJDORP MET<br />

OPKNAPBEURT IJSBERENVERBLIJF<br />

In de contributiebrief voor 2013 hebben wij u gevraagd om, als het in uw vermogen<br />

ligt, iets extra’s over te maken voor een opknapbeurt <strong>van</strong> het ijsberenverblijf,<br />

ons geschenk aan de Diergaarde ter gelegenheid <strong>van</strong> haar 150-jarig<br />

bestaan. U heeft vast meegekregen in de media dat Vicks recent per ongeluk een<br />

<strong>van</strong> de ruiten heeft vernield. Dankzij de hulp <strong>van</strong> verschillende bedrijven komt het<br />

met die ruit weer goed. Al het water moet dan uit het verblijf worden gepompt.<br />

<strong>Blijdorp</strong> wil dan graag <strong>van</strong> de gelegenheid gebruik maken om het verblijf een grote<br />

onderhoudsbeurt te geven. Zo zijn onder meer de decormuren, die aan het nachtverblijf<br />

<strong>van</strong> het vrouwtje bevestigd zijn, aan het verzakken omdat ze niet onderheid<br />

zijn. Om verdere verzakking te voorkomen wordt deze wand middels een<br />

drietal heipalen op een niet verder verzakkende constructie vastgemaakt. Deze<br />

operatie kost circa €25000,-. De financiële positie <strong>van</strong> <strong>Blijdorp</strong> is op dit moment erg<br />

slecht. Daarom heeft de directie gevraagd of de <strong>Vrienden</strong> financieel kunnen bijspringen.<br />

Dat willen natuurlijk graag doen! Daarvoor hebben we uw hulp nodig.*<br />

Alvast bedankt voor uw bijdrage!<br />

* U kunt uw bijdrage overmaken naar ING bankrekeningnr. 13 57 803<br />

50 jaar <strong>Vrienden</strong> <strong>van</strong> <strong>Blijdorp</strong>!<br />

Een bijzonder jubileum dat we<br />

gedurende het gehele jaar uitgebreid<br />

samen vieren. Over deze<br />

activiteiten en acties kunt u meer<br />

lezen in deze en komende uitgaven<br />

<strong>van</strong> <strong><strong>Vrienden</strong>nieuws</strong> en op<br />

onze website www.vrienden<strong>van</strong>blijdorp.nl.<br />

Wij lichten u hieronder<br />

graag al een aantal zaken toe.<br />

Uiteraard geven we in de dierentuin<br />

zelf met vlaggen, borden en<br />

andere manieren op sierlijke<br />

wijze aandacht aan onze vereniging<br />

en het jubileum en willen<br />

wij u ook verrassen met bijzondere<br />

momenten. We geven dus<br />

nog niet alles prijs...<br />

Op naar een mooi <strong>Vrienden</strong>jaar!<br />

Zondag 9 december (<strong>2012</strong>).<br />

Winterlezing<br />

Nog in <strong>2012</strong>, maar met een vooruitblik<br />

naar het jubileumjaar. En dan met name<br />

naar ons jubileumgeschenk. Louwerens-<br />

Jan Nederlof vertelt ons namelijk alles<br />

over de hoofdbewoners <strong>van</strong> Amazonica:<br />

de vlinders.<br />

VRIENDENWINKEL OP INTERNET!<br />

Om een leuk cadeautje te kopen bij de <strong>Vrienden</strong>winkel hoeft u voortaan uw huis<br />

niet meer uit. Via de webshop op onze website<br />

www.vrienden<strong>van</strong>blijdorp.nl<br />

uw favoriete knuffel thuis laten bezorgen. UPS brengt het pakje gewoon bij u thuis.<br />

Zondag 13 januari. Nieuwjaarslezing<br />

en aftrap jubileumjaar<br />

9 januari 1963 is onze officiële oprichtingsdatum!<br />

Omdat een paar dagen later<br />

op 13 januari de traditionele nieuwjaarslezing<br />

<strong>van</strong> de <strong>Blijdorp</strong>directeur is, trappen<br />

we op die dag het jubileumjaar officieel<br />

af. Naast de lezing hebben we nog een<br />

aantal leuke dingen in petto, dus mis het<br />

niet.<br />

4 | <strong><strong>Vrienden</strong>nieuws</strong> 4 | <strong>2012</strong>

VOL VRIENDENACTIVITEITEN EN ACTIES!<br />

Vlinderpoppen - foto: Rob Doolaard<br />

Zondag 10 februari. Winterlezing<br />

Winterlezing Ben Westerveld over ‘Aziatische<br />

leeuwen’.<br />

Zondag 10 maart. Lezing<br />

Winterlezing René Reusen over ‘Amazonica<br />

en de techniek <strong>van</strong> een vlinderdome’.<br />

Zaterdag 20 april. Voorjaarsexcursie<br />

Zoo Wuppertal<br />

Alweer een mooie, hopelijk zonnige excursie<br />

naar een bijzondere dierentuin. U leest<br />

er meer over in de komende edities <strong>van</strong><br />

dit blad.<br />

Zaterdag 27 april. Algemene Ledenvergadering.<br />

Uiteraard staan we tijdens de Algemene<br />

Ledenvergadering uitgebreid stil bij ons<br />

jubileum. Naast het gebruikelijke programma<br />

dat u die dag <strong>van</strong> ons gewend<br />

bent, hebben we nog een paar verrassingen<br />

in petto. Noteer de datum dus vast<br />

in de agenda.<br />

Zaterdag 20 juli. Zomerexcursie<br />

Natur Zoo Rheine<br />

Amper bijgekomen <strong>van</strong> de spectaculaire<br />

jubileumreis zoeken we het dichter bij<br />

huis. Ook deze dierentuin is een bezoek<br />

meer dan waard.<br />

Vrijdag 30 augustus – zondag<br />

1 september. Weekeindexcursie<br />

Zoo Heidelberg en Zoo Stuttgart<br />

Ook dit jaar een mooie weekeindexcursie.<br />

Dit jaar gaan we naar Duitsland waar we<br />

een bezoek brengen aan deze gevarieerde<br />

dierentuinen.<br />

Zaterdag 21 september. <strong>Vrienden</strong>dag<br />

In ons jubileumjaar roepen we een speciale<br />

<strong>Vrienden</strong>dag in het leven! Op deze dag<br />

vinden diverse speciale activiteiten en acties<br />

plaats, waar we u in de loop <strong>van</strong> 2013<br />

meer over zullen onthullen.<br />

Zaterdag 5 oktober. Najaarsexcursie<br />

Burgers’ Zoo<br />

Bezoek aan een <strong>van</strong> de mooiste dierentuinen<br />

<strong>van</strong> Nederland met bijzondere ‘ecodisplays’.<br />

Zondag 10 november. Winterlezing<br />

Het onderwerp voor deze lezing wordt nog<br />

bepaald.<br />

Zondag 8 december. Winterlezing<br />

en afsluiting jubileumjaar<br />

Naast de winterlezing zullen we nog stilstaan<br />

bij ons jubileumjaar en dat op een<br />

bijzondere manier afsluiten.<br />

MAAR ER IS NOG MEER...<br />

BIJZONDERE ACTIES TIJDENS<br />

ONS JUBILEUMJAAR!<br />

Naast al deze activiteiten hebben we<br />

ook nog een aantal mooie acties in<br />

petto. Zo willen we ook andere ‘Abrahammen<br />

en Sara’s’ een cadeau geven.<br />

Daarom kan iedereen die in 2013 ook 50<br />

wordt, met 50% korting lid worden <strong>van</strong><br />

de <strong>Vrienden</strong>. Bent u dit zelf of kent u iemand<br />

die lid wil worden Meld u dan<br />

aan met een kopie <strong>van</strong> uw paspoort of<br />

ID-kaart erbij. De korting geldt dan in<br />

het eerste jaar. Helemaal bijzonder is<br />

het natuurlijk als hij of zij op 09-01-1963<br />

is geboren (oprichtingsdatum <strong>Vrienden</strong>).<br />

Dan kan diegene gratis lid worden (geldt<br />

een jaar).<br />

Brengt u zelf een nieuw lid voor onze<br />

vereniging aan Dan krijgt u een kortingsbon<br />

<strong>van</strong> 50 eurodubbeltjes voor de<br />

<strong>Vrienden</strong>winkel. Kijk voor meer informatie<br />

op deze bon elders in dit blad.<br />

Hoe kunnen we de trots voor onze vereniging<br />

beter uiten dan met het dragen<br />

<strong>van</strong> een prachtig speldje met ons logo<br />

Zoals u ook in de contributiebrief kunt<br />

lezen, kunt in het bezit komen <strong>van</strong> dit<br />

speldje door 50 euro of meer over te<br />

maken. Zo kunt u de <strong>Vrienden</strong> altijd<br />

zichtbaar bij u dragen.<br />

Dinsdag 21 mei – woensdag 5 juni.<br />

Jubileumreis California Dreaming<br />

Een unieke reis in de historie <strong>van</strong> de vereniging!<br />

Reis mee naar de westkust <strong>van</strong> de<br />

Verenigde Staten en bezoek maar liefst 10<br />

unieke en wereldberoemde dierentuinen<br />

en aquaria. Lees er alles over op onze<br />

website.<br />

Jubileumreis - Georgia aquarium<br />

Laaste week juni. Opening<br />

jubileumgeschenk Amazonica<br />

In de laatste week <strong>van</strong> juni openen we officieel<br />

ons jubileumgeschenk Amazonica.<br />

Omdat we werken aan een bijzonder programma<br />

rond de opening <strong>van</strong> deze door<br />

ons geschonken Vlinderdome maken we<br />

de datum later exact bekend.<br />

5 | <strong><strong>Vrienden</strong>nieuws</strong> 4 | <strong>2012</strong>

<strong>Blijdorp</strong><br />

N<br />

I E U W S<br />

Tekst: Gerda Nijssen<br />

Zwatna - foto: Rob Doolaard<br />

Wat gebeurt er veel in zo’n dynamische<br />

dierentuin als ons <strong>Blijdorp</strong>!<br />

Over alle nieuwtjes<br />

schrijven gaat dan ook niet lukken,<br />

maar mijn leukste zal ik<br />

hieronder met jullie delen.<br />

Dag Vicks! - foto: Peter <strong>van</strong> Norde<br />

Vicks is vertrokken. De lieveling <strong>van</strong> veel<br />

bezoekers is op pad gegaan naar Orsa in<br />

Grönklitt. Een berenpark in het midden<br />

<strong>van</strong> Zweden <strong>van</strong> 277.000 m². Aldaar zal<br />

Vicks Sesi uit Ouwehands ontmoeten. Het<br />

is de bedoeling dat ze in het voorjaar<br />

samen doorreizen naar …. Dat is nog een<br />

vraagteken. De EEP coördinator voor ijsberen<br />

in Europese dierentuinen <strong>van</strong> Artis is<br />

nog op zoek naar de beste plek voor hen;<br />

een plek waar ze <strong>van</strong> pubers tot volwassen<br />

dieren uit kunnen groeien. Een ijsbeervrouwtje<br />

is na circa 4 jaar geslachtsrijp,<br />

een mannetje na zes jaar. Beide zijn rond<br />

de twee jaar oud. Voorlopig gaan ze naar<br />

hartenlust met elkaar kennismaken en<br />

ronddarren in de sneeuw die in Orsa metershoog<br />

wordt. Het werd tijd dat Vicks op<br />

eigen benen ging staan. Zo komt er weer<br />

ruimte voor Eric om met Olinka te paren.<br />

De paartijd is <strong>van</strong> maart tot juni, dus dat<br />

duurt nog even. Wist je waarom ijsberen<br />

er wat gelig uitzien De haren <strong>van</strong> hun<br />

pels zijn hol. Het UV licht wordt daardoor<br />

geabsorbeerd en dan ziet de vacht er geel<br />

uit. Sinds 2006 staat de ijsbeer op de lijst<br />

<strong>van</strong> zeer bedreigde diersoorten. Door de<br />

opwarming <strong>van</strong> de aarde smelt het ijs op<br />

de Noordpool en dat verkleint het jachtgebied<br />

voor ijsberen. Vicks is zijn moeder<br />

ontgroeid, heeft bewezen speels en levenslustig<br />

te zijn en gaat vast voor mooie welpen<br />

zorgen.<br />

6 | <strong><strong>Vrienden</strong>nieuws</strong> 4 | <strong>2012</strong>

Stierkophaai - foto: Rob Doolaard<br />

Heidi werd Heino<br />

In het Oceanium zwemmen de karetschildpadden<br />

in de grote tunnel. Een paar<br />

jaar geleden kwam er een jonge karetschildpad<br />

naar <strong>Blijdorp</strong>. Ze noemden haar<br />

Heidi. Wat wil het geval: Heidi bleef maar<br />

vechten met Peddel, haar mannelijke<br />

soortgenoot. Peddel werd hard in de nek<br />

gebeten door de lieftallige Heidi en moest<br />

lange tijd apart gehouden worden met de<br />

kop boven water. Na maanden was de<br />

wond geheeld en kon Peddel weer terug<br />

naar zijn grote zwembassin. Afijn, Heidi<br />

bleek een mannetje te zijn en werd ijlings<br />

Heino gedoopt. Verzorgers merkten op dat<br />

zijn schild zich anders ontwikkelde dan dat<br />

<strong>van</strong> soortgenoten. Bovendien waren zijn<br />

poten opgezwollen en dik. Men vermoedde<br />

een probleem met een hartklep.<br />

Plaspillen moesten uitkomst brengen,<br />

maar het valt niet mee om deze bij een<br />

schildpad naar binnen te krijgen. En een<br />

echo maken dwars door een schild is geen<br />

optie. Heino lijkt er weer beter aan toe te<br />

zijn, Peddel is hersteld en beide zwemmen<br />

weer tussen de haaien. Onder verscherpt<br />

toezicht <strong>van</strong> de verzorgers die de gezondheid<br />

en het gedrag <strong>van</strong> Heino nauwlettend<br />

volgen.<br />

In de kelpbak hebben de stierkophaaien<br />

eieren gelegd. Dat hadden ze al eerder<br />

gedaan, maar toen bleken het windeieren<br />

te zijn. Bij het restaureren <strong>van</strong> de vloer <strong>van</strong><br />

de bak vonden de reparateurs een aantal<br />

eieren. En ja hoor na inspectie met een<br />

zak-lamp bleken er drie bevruchte exemplaren<br />

bij te zitten. Ze zijn in quarantaine<br />

ondergebracht om verder te groeien. Binnenkort,<br />

lees over een paar maanden, dus<br />

kleine stierkophaaien in het Oceanium.<br />

In het grote kelpaquarium zitten een mannetje<br />

en twee vrouwtjes uit wild<strong>van</strong>g en<br />

in de kleine kelpbak twee vrouwtjes die<br />

gekweekt zijn in Artis.<br />

Van een <strong>van</strong> de verpleegstershaaien vermoedde<br />

men ook dat ze eieren bij zich<br />

droeg. Ze was namelijk behoorlijk dik. Een<br />

echo moest uitkomst bieden. Dat valt niet<br />

mee bij een haai <strong>van</strong> een paar meter. Maar<br />

<strong>Blijdorp</strong>’s dierenarts, Willem Schaftenaar,<br />

deinsde niet terug voor het karwei. Duikers<br />

wikkelden de dame in een soort brancard.<br />

Daarmee werd ze via een katrol uit<br />

het bassin gehesen en de echoapparatuur<br />

deed zijn werk. Helaas, er zijn geen eieren<br />

gespot. Dus de dame is te zwaar en moet<br />

op dieet.<br />

Net na de koraaltunnel zit het aquarium<br />

met de tandbaarzen. Let even op, want<br />

tussen de tanden <strong>van</strong> deze joekels zwemt<br />

een kleintje. Het is een neonpoetsgrondel.<br />

Deze grondels zorgen voor de dagelijkse<br />

hygiëne <strong>van</strong> de baarzen. Tussen de kieuwen<br />

en de tanden blijven kleine stukjes vis<br />

zitten die de grondels er tussen uit peuteren.<br />

De baarzen laten zich graag met deze<br />

poetsbeurt verwennen.<br />

Otters: Als je ruimt, vind je wat<br />

Bij de Europese otters leverde een snoeibeurt<br />

een verrassing op. Tussen het groen<br />

vonden de tuinlui een jonkie. Dat was geheel<br />

onverwachts. Op 28 augustus is het<br />

ontdekt. Bij otters is de geboorte <strong>van</strong> een<br />

eenling eerder uitzondering dan gewoon.<br />

Dus werd er druk gezocht. Maar nee, een<br />

tweede is niet gevonden. Na enig zoeken<br />

kun je dus wat vinden in het verblijf in de<br />

Chinese tuin.<br />

De kuifhertjes, die achter de Takin rots<br />

wonen,hebben voor nalatenschap gezorgd.<br />

Op 9 juli is aldaar een jong geboren.<br />

Het is een mannetje. Ze noemen hem<br />

Pleun. Zijn vader had te kampen met een<br />

gezwel aan de kop. Hij kwijlde en zijn<br />

wang zwol <strong>van</strong> tijd tot tijd op. U raadt het<br />

al. Een kies was de boosdoener. De dierenarts<br />

bracht hem onder narcose en trok de<br />

kies. Ondertussen kan hij weer lekker eten<br />

en genieten <strong>van</strong> Pleun.<br />

Jong Prins Alfredhert - foto: Joost Hubeek<br />

Rozenbedje<br />

Ook het verblijf <strong>van</strong> de Prins Alfredherten<br />

is meegegaan in de grondige renovatie <strong>van</strong><br />

het Azië continent. Er is weliswaar een<br />

stuk <strong>van</strong> de binnenstal afgehaald om een<br />

nieuw vogelverblijf te maken in het Aziëhuis,<br />

maar dat kan het stel niet deren. Een<br />

tijdje was mannetje Jonathan samen met<br />

zijn zoon Cairo apart gezet. Toen de werkzaamheden<br />

klaar waren mocht Jonathan<br />

weer naar zijn geliefde Anoeshka. Haar<br />

jongste zoon Jochem is samen met de andere<br />

hengst Flip verhuisd naar Edingburgh.<br />

En dus was zij maar al te bereid om zich<br />

het hof te laten maken. De vloer <strong>van</strong> de<br />

stal werd bedekt met rozenblaadjes.<br />

7 | <strong><strong>Vrienden</strong>nieuws</strong> 4 | <strong>2012</strong>

Dit zowel voor de lekkere trek, als om een<br />

zacht bedje <strong>van</strong> te maken. Dat levert vast<br />

weer een snoezig hertje op. De draagtijd is<br />

circa 240 dagen. Laten we zeggen geboorte<br />

in augustus of september 2013<br />

De groep bestaat uit zeven dieren: hengsten<br />

Cairo en zoon Jonathan en de merries<br />

Anoek, Caroline en Anoeshka met dochters<br />

Lucy en Jacy.<br />

Gefeliciteerd<br />

Gibbon Nico is in augustus 46 jaar geworden.<br />

Hem wachtte die ochtend een speciaal<br />

lekker maal. Dat hij zich samen met<br />

Saar die ondertussen ook al weer 41 jaar<br />

is, goed heeft doen smaken. Nico herkent<br />

u aan zijn witte handen. Hij doet zijn<br />

naam <strong>van</strong> withand gibbon daarmee eer<br />

aan. De handen <strong>van</strong> vrouwtje Saar zijn<br />

bruin. Zij is al jaren blind, maar redt zich<br />

eigenlijk nog wel prima. Al blijft ze graag<br />

hoog boven in haar verblijf, veel bewegen<br />

doet ze niet. Op mijn weg naar de olifanten<br />

ga ik altijd even bij ze langs en hoop<br />

maar dat ze daar nog lang blijven. Nico is<br />

wel gesteld op contact met mensen, met<br />

een aantal onderhoudt hij een speciaal<br />

contact. Dat is voor hem een dagelijks<br />

verzetje in zijn toch wel saaie bestaan.<br />

De rust onder de olifanten kudde is hersteld<br />

na het vertrek <strong>van</strong> Douanita en<br />

Tonya naar Praag. Trongh Nhi is zwanger.<br />

Het duurt nog wel even voor de geboorte<br />

plaats vindt. Buurvrouw Namaste loopt<br />

wel op alle dag. Er is een webcam geplaatst<br />

waarop de geboorte te volgen zal<br />

zijn. Namaste is een ervaren neushoornmoeder<br />

die al een aantal gezonde jongen<br />

ter wereld heeft gebracht. Maar het blijft<br />

spannend.<br />

Koedoe tweeling<br />

Op de sa<strong>van</strong>ne is een koedoe tweeling geboren.<br />

Usuma gedroeg zich hangerig.<br />

Ze at slecht en bleef maar liggen. Op 24<br />

augustus gebeurde een klein wondertje,<br />

Usuma beviel <strong>van</strong> een tweeling. Helaas is<br />

een <strong>van</strong> de twee direct na de geboorte<br />

overleden. Waarschijnlijk zat het te lang<br />

in het geboortekanaal en kwam het zuurstof<br />

te kort. Met het eerste jong, een<br />

vrouwtje, gaat het prima. Vader Nico<br />

houdt de boel goed in de gaten nu hij<br />

pa is geworden. Dat betekent oppassen<br />

geblazen voor de oppassers. Voor je het<br />

weet, neemt Nico je op zijn hoorns.<br />

Het bordje bij het servalverblijf staat eindelijk<br />

op de goede plek voor het verblijf en<br />

Kleine grote koedoe - foto: Peter <strong>van</strong> Norde<br />

is niet meer gericht naar de sa<strong>van</strong>ne.<br />

De colobusapen kregen op 20 september<br />

een jong. De eerste maanden onderscheiden<br />

jongen zich <strong>van</strong> hun ouders doordat<br />

ze spierwit zijn.<br />

Rode brutale raven<br />

De hoornraven maken het wel bont. Ze<br />

worden steeds vrijpostiger. Ze komen<br />

steeds dichter bij het publiek. Ze trekken<br />

zelfs al aan broekspijpen. De jonge maraboes,<br />

Wipneus en Pim zaten ze danig op<br />

de hielen. Nou kunnen die wel wat hebben.<br />

Na een korte periode <strong>van</strong> afzondering<br />

mochten de hoornraven weer terug<br />

het perk op en voorlopig lijkt het of deze<br />

afkoelingsperiode zijn werk gedaan heeft.<br />

Hopelijk laten ze ook de bezoekers met<br />

rust, anders vrees ik dat ze een andere<br />

plek toebedeeld gaan krijgen. En dat is<br />

nou ook weer erg jammer voor deze interessante<br />

vogels.<br />

De hamerkoppen hebben voor een reusachtig<br />

nest gezorgd. Boven de hoofden<br />

<strong>van</strong> de kinderen die <strong>van</strong> de gierenvlucht<br />

machine genieten, is het stel aan de slag<br />

gegaan. Drie maanden lang is eraan gebouwd.<br />

Met klei, takken, twijgen en veel<br />

bladeren is er een waar kunstwerk in elkaar<br />

gevlochten. Denk aan een gevaarte<br />

<strong>van</strong> zo’n 25 kilo. Er is ook beweging waargenomen<br />

en de ouders vlogen af en aan<br />

met voer voor ze. Inmiddels is er één jong<br />

uitgevlogen.<br />

De kamelen zijn terug naar hun ruime<br />

perk op de hoek naast de bantengs en de<br />

Indische antilopen. De hengst is helaas<br />

overleden, de twee overgebleven dames<br />

hebben weer een ruime weide tot hun beschikking.<br />

Ze hebben inmiddels gezelschap<br />

kregen <strong>van</strong> twee jonge vrouwtjes<br />

en binnenkort komt er ook een hengst.<br />

Met vijf kamelen hebben we dan weer<br />

een mooie kudde die zich hopelijk uit gaat<br />

breiden. De onagers komen niet terug op<br />

hun oude stekkie. Het samenleven met de<br />

kamelen liep niet goed. De bedoeling is<br />

dat ze de diergaarde gaan verlaten. Jam-<br />

8 | <strong><strong>Vrienden</strong>nieuws</strong> 4 | <strong>2012</strong>

Jonge bizon - foto: Fred <strong>van</strong> Tiel<br />

mer, want ik vind het hele bijzondere dieren<br />

die je niet vaak tegenkomt in dierentuinen.<br />

Geboortegolf<br />

Half november was er sprake <strong>van</strong> een<br />

heuse geboortegolf in <strong>Blijdorp</strong>. Neushoorndame<br />

Namaste beviel <strong>van</strong> een<br />

wolk <strong>van</strong> een dochter.<br />

Bij de gorilla’s beviel moeder Tamani <strong>van</strong><br />

een jong. Het geslacht <strong>van</strong> de gorilla is<br />

nog niet definitief vastgesteld. Bokito<br />

heeft al vier dochters verwekt en het lijkt<br />

er sterk op dat dit jong weer een dochter<br />

is, maar de verzorgers<br />

houden nog een slag<br />

om de arm.<br />

Ook een andere apenfamilie,<br />

die <strong>van</strong> de witkruin-mangabeys,<br />

is<br />

uitgebreid met een<br />

kleine. De witkruinmangabeys<br />

zijn in het<br />

zelfde gebouw ondergebracht.<br />

In 2010 behaalde<br />

moeder<br />

Esperanza een primeur<br />

met de allereerste geboorte<br />

<strong>van</strong> deze zeldzame<br />

apensoort in<br />

<strong>Blijdorp</strong>. Mangabeys zijn tegenwoordig<br />

niet erg talrijk in dierentuinen. Van deze<br />

soort witkruin-mangabeys leven er momenteel<br />

ongeveer 45 verspreid over 12<br />

dierentuinen in Europa. Het Europese fokprogramma<br />

wordt gecoördineerd in Barcelona.<br />

Witkruin-mangabeys komen<br />

oorspronkelijk voor in Ghana.<br />

Tenslotte zag op de bizonvlakte een kalfje<br />

het levenslicht. Een <strong>van</strong> onze vaste fotografen,<br />

Fred <strong>van</strong> Tiel, was er als de kippen<br />

bij om het vertederende tafereel vast te<br />

leggen.<br />

Hoogste punt Amazonica<br />

Zondag 11 november <strong>2012</strong> hebben de<br />

<strong>Vrienden</strong> gevierd dat het hoogste punt<br />

was bereikt bij de bouw <strong>van</strong> Amazonica.<br />

Met een pannenbier-ceremonie, een heerlijke<br />

bij het thema passende vlindernectar,<br />

en uiteraard het plaatsen <strong>van</strong> een vlag op<br />

het hoogste punt werd dit bijzondere<br />

moment ingeluid.<br />

Met dank aan de maandelijkse uitgave <strong>van</strong> de vrijwilligers in Diergaarde <strong>Blijdorp</strong><br />

Hoogste punt Amazonica / foto: Jeroen <strong>van</strong> Leeuwen<br />

N I E U W S<br />

Foto: Rob Doolaard<br />

9 | <strong><strong>Vrienden</strong>nieuws</strong> 4 | <strong>2012</strong>

B O T A N I S C H B L I J D O R P Tekst: Monique <strong>van</strong> Leeuwen-Maat<br />

VORDERINGEN AAN DE VLINDERDOME<br />

Het leek er even op dat <strong>Blijdorp</strong> er een nieuwe attractie bij had gekregen.<br />

Intern gonste de nieuwe naam al rond: ‘<strong>Blijdorp</strong>s Stonehenge’.<br />

Schone lei<br />

De grond waarin de planten straks staan,<br />

is geen ‘normale’ grond. Het is een speciaal<br />

substraat dat is samengesteld uit vulkanisch<br />

gesteente en humus in een<br />

verhouding die wenselijk is voor de planten.<br />

Een gespecialiseerd bedrijf uit Duitsland<br />

levert dit substraat. Zij hebben al<br />

ruime ervaring en hebben ook de grond<br />

geleverd voor andere tropische hallen,<br />

zoals Masoala in Zoo Zürich en Gondwanaland<br />

in de dierentuin <strong>van</strong> Leipzig. De<br />

grond moet jarenlang meegaan, je kunt<br />

niet elk jaar even de grond verversen zoals<br />

je dat bij bloembakken kunt doen.<br />

De verwachting is dat de bomen en planten<br />

veel beter zullen groeien als ze met<br />

hun wortels in de ‘volle grond’ staan. In<br />

Taman Indah bij voorbeeld, staan alle<br />

planten in grote bakken en dat beperkt<br />

hen toch in de groei.<br />

Ruim 3500 planten, allen met een Zuid-<br />

Amerikaanse herkomst, gaan de dome<br />

verfraaien. De helft daar<strong>van</strong> wordt geleverd<br />

door gespecialiseerde kwekers. De<br />

andere helft is in de Diergaarde opgekweekt<br />

uit zaden of stekjes. Bij het inkopen<br />

<strong>van</strong> planten voor de dome zijn de prijzen<br />

bij een aantal bedrijven vergeleken.<br />

Door selectief in te kopen konden de botanici<br />

maar liefst € 35.000 euro besparen!<br />

Wat opviel bij de inkoop <strong>van</strong> Zuid-Amerikaanse<br />

planten, is dat het assortiment beduidend<br />

groter is dan tien jaar geleden. In<br />

ons klimaat redden deze soorten het niet<br />

in de tuin. Wij kennen ze als kamerplant.<br />

Ook blijkt dat planten onderhevig zijn aan<br />

mode. Planten die tien jaar geleden veel te<br />

koop waren, zijn op dit moment niet te<br />

krijgen.<br />

Lantana camara<br />

Wie de bouw <strong>van</strong> ons jubileumgeschenk<br />

heeft gevolgd, snapt vermoedelijk waar<br />

het om gaat. In de afgelopen maanden<br />

verrees een wirwar aan betonnen palen<br />

op de plek <strong>van</strong> de nieuwe vlinderdome. Op<br />

het moment <strong>van</strong> schrijven worden daarop<br />

de houten frames gemonteerd die de koepel<br />

gaan vormen. Als een grote puzzel<br />

moeten alle delen in elkaar passen, ze zijn<br />

namelijk allemaal iets anders <strong>van</strong> vorm.<br />

Als dit <strong><strong>Vrienden</strong>nieuws</strong> verschijnt, wordt<br />

er waarschijnlijk gewerkt aan de foliekussens<br />

die tussen de driehoekige frames<br />

worden gespannen.<br />

In het eerste nummer <strong>van</strong> dit jaar, stond<br />

een andere planning. Daarin zou op dit<br />

moment de dome al dicht zijn en zouden<br />

de grote bomen al op hun plek staan.<br />

Voordat de winter invalt en het te koud is<br />

om grote bomen te vervoeren. Maar bij de<br />

bouw <strong>van</strong> een nieuw project kom je altijd<br />

verrassingen tegen. Zelden loopt de planning<br />

helemaal perfect en dat vergt aanpassingen.<br />

Zoals het er nu naar uitziet, is<br />

de koepel net voor Kerst dicht. Het is dan<br />

niet alleen te koud om de bomen te transporteren,<br />

het is dan ook de donkerste tijd<br />

<strong>van</strong> het jaar. De bomen zijn in rust en kunnen<br />

beter niet gestoord worden. Eind februari,<br />

als de dagen weer gaan lengen, is<br />

het nieuw gekozen moment om de grote<br />

bomen te vervoeren en aan te planten.<br />

Mits het niet vriest tenminste. Doordat<br />

het langer licht is, worden de bomen geactiveerd<br />

om te groeien. In combinatie met<br />

goede grond, moet dat de perfecte start<br />

zijn <strong>van</strong> hun nieuwe leven in de vlinderdome.<br />

De botanici zijn zeer streng in het selecteren<br />

<strong>van</strong> planten die <strong>van</strong>uit de Diergaarde<br />

naar de dome gaan. Zij moeten absoluut<br />

schoon zijn! In de oude vlinderkas duiken<br />

regelmatig plagen op zoals de bananenmot<br />

of schildluis. Zij tasten de planten in<br />

ernstige mate aan en zijn lastig uit te<br />

roeien. Daarom zullen de planten uit de<br />

oude vlinderkas niet zomaar meeverhuizen.<br />

Zij worden wel gestekt en die stekken<br />

worden in een andere kas groot gebracht.<br />

Je kunt niet alle planten in de handel<br />

kopen en bijzondere soorten wil <strong>Blijdorp</strong><br />

graag behouden.<br />

Cleome Spinosa / Kattesnor<br />

Keuzestress<br />

Voor het schrijven <strong>van</strong> artikelen krijgen de<br />

redactieleden informatie <strong>van</strong> <strong>Blijdorp</strong>- medewerkers.<br />

Zonder die info zouden we<br />

misschien wel een artikel kunnen schrijven,<br />

maar dat zou lang niet zo interessant<br />

en betrokken zijn als met deze interne informatie.<br />

Voor dit nummer heb ik <strong>van</strong> de<br />

‘Dames Groeniger’, oftewel Juul en Me-<br />

10 | <strong><strong>Vrienden</strong>nieuws</strong> 4 | <strong>2012</strong>

Bouw Amazonica - foto: Fred <strong>van</strong> Tiel<br />

litta, onder andere de<br />

plantenlijsten voor de<br />

nieuwe vlinderdome<br />

gekregen. Dat zijn 10<br />

pagina’s met beschrijvingen<br />

<strong>van</strong> planten,<br />

vaak met een kleine foto erbij. De ene ziet<br />

er nog fraaier uit dan de andere, of ze hebben<br />

grappige Nederlandse namen (wat<br />

denkt u <strong>van</strong> ‘kanonskogelboom’, en dat op<br />

drie keer woordwaarde bij Scrabble) Of<br />

ze hebben een aparte manier om hun<br />

zaden te verspreiden. Voor een plantenliefhebber<br />

is het lastig een keuze te<br />

maken uit al dat moois. Daarom maar een<br />

praktische keuze voor enkele waardplanten,<br />

oftewel planten die de vlinders voedsel<br />

bieden, zowel voor henzelf als voor<br />

hun nakomelingen: de rupsen. Als ik op de<br />

beplantingslijsten de planten markeer die<br />

belangrijk zijn voor de vlinders, kleuren de<br />

lijsten al spoedig roze…. kiezen dus!<br />

Nectarplanten<br />

De zijdeplant (Asclepias curassavica) heeft<br />

zijn naam te danken aan het zaadpluis dat<br />

zijdezacht aanvoelt. De kleine oranje/gele<br />

bloemen zitten in trossen bij elkaar en<br />

bieden nectar voor de vlinders. Tijdens het<br />

bezoek <strong>van</strong> een vlinder aan een bloem <strong>van</strong><br />

de zijdeplant, blijven haar pootjes vastzitten<br />

tussen kleine klemmetjes. Als de vlinder<br />

zich losrukt, neemt ze stuifmeel aan<br />

haar pootjes mee. Daarmee kan ze een<br />

volgende bloem bestuiven. Zo<br />

fladdert ze <strong>van</strong> bloem naar<br />

bloem om nectar op te zuigen<br />

en tegelijk is ze een postbode<br />

voor de stuifmeel.<br />

Elk jaar koop ik voor mijn tuin<br />

de wisselbloem (Lantana camara). Ook bij<br />

deze plant staan de bloemetjes in groepjes<br />

bij elkaar en vormen zij met elkaar als<br />

het ware een grotere bloem. De wisselbloem<br />

is een zeer belangrijke nectarplant.<br />

De bloem is zeer veranderlijk <strong>van</strong> kleur.<br />

Zelfs tijdens de bloeiperiode kan de kleur<br />

veranderen. Aan een plant kun je tegelijkertijd<br />

bloem zien in het geel, oranje en<br />

roze. Dat verklaart zijn Nederlandse naam.<br />

De kattensnor (Cleome spinosa) heb ik ook<br />

graag in mijn tuin. Niet alleen <strong>van</strong>wege de<br />

naam, die een kattenliefhebber meteen<br />

prikkelt, maar <strong>van</strong>wege de fraaie roze<br />

bloemen met daartussen de lange meeldraden<br />

die als kattensnorren uitsteken. De<br />

kattensnor is een kruid uit Zuid-Amerika.<br />

In ons klimaat kweken we hem elk jaar als<br />

eenjarige voor de tuin. Tijdens een werkbezoek<br />

door de botanici aan Papilliorama<br />

in Neufchatel, hebben ze geleerd dat de<br />

kattensnor het uitstekend doet in een tropische<br />

kas en zeer belangrijk is als nectarplant<br />

voor vlinders.<br />

Waardplanten<br />

Om zich te kunnen voortplanten, hebben<br />

de vlinders planten nodig waarop zij hun<br />

Met dank aan: Juul <strong>van</strong> Dam en Melitta <strong>van</strong> bracht, botanische afdeling Diergaarde <strong>Blijdorp</strong><br />

eitjes kunnen afzetten. Dat doen zij op<br />

een plant die als voedsel dient voor de<br />

rupsen. Sommige eitjes zijn zo klein als<br />

een speldenknop, bijvoorbeeld de eitjes<br />

<strong>van</strong> de passiebloemvlinder. Er kruipen<br />

piepkleine, zwart/wit gestreepte rupsjes<br />

uit die zich al vretend voortbewegen en de<br />

ranken kaal achterlaten.<br />

Als ik me verdiep in de waardplanten, raak<br />

ik verstrikt in allerlei Latijnse namen,<br />

zowel <strong>van</strong> planten als <strong>van</strong> vlinders. Megaskepasma<br />

erythrochlamys is geen naam<br />

<strong>van</strong> een enge ziekte maar <strong>van</strong> een heester<br />

uit Venezuela die een belangrijke voedselplant<br />

is voor rupsen. Ik zie het al, dat is<br />

‘voer’ voor een nieuw artikel.<br />

Op de plantenlijsten komen nog veel meer<br />

planten voor die ik graag aan u wil voorstellen.<br />

Het jubileumjaar ligt nog helemaal<br />

voor ons, in een <strong>van</strong> de volgende<br />

vriendennieuwsen kom ik graag nog een<br />

keer terug op de ontwikkelingen in de<br />

nieuwe vlinderdome.<br />

Sponsor een boom!<br />

<strong>Blijdorp</strong> is heel creatief in het fondsen<br />

werven om de Diergaarde verder te kunnen<br />

verfraaien. Tegenwoordig kun je een<br />

dier sponsoren, of zelfs een hele groep<br />

dieren. Maar u kunt ook de botanische<br />

kant <strong>van</strong> <strong>Blijdorp</strong> sponsoren. Er is inmiddels<br />

een sponsor die al diverse bomen<br />

heeft gesponsord. Met de komende feestdagen<br />

wellicht een originele cadeautip<br />

Wie kan er nu zeggen dat hij een boom<br />

heeft in <strong>Blijdorp</strong> Ik ben binnenkort jarig ,<br />

hopelijk leest mijn familie dit ook…<br />

11 | <strong><strong>Vrienden</strong>nieuws</strong> 4 | <strong>2012</strong>

Tekst: Theo <strong>van</strong> de Velde<br />

VRIENDEN VOOR HET LEVEN<br />

Ter gelegenheid <strong>van</strong> 50 jaar <strong>Vrienden</strong> <strong>van</strong> <strong>Blijdorp</strong> zullen we in iedere<br />

uitgave <strong>van</strong> <strong><strong>Vrienden</strong>nieuws</strong> aandacht besteden aan een prominent<br />

uit de historie <strong>van</strong> de ‘<strong>Vrienden</strong>’. De eerste die we natuurlijk aan de<br />

beurt laten komen is de directeur <strong>van</strong> de Diergaarde, Marc Damen.<br />

De missie <strong>van</strong> <strong>Blijdorp</strong><br />

“Dat is ook mijn missie: Recreatie, educatie,<br />

natuurbehoud en toegepast wetenschappelijk<br />

onderzoek. Alles begint en<br />

eindigt bij de bezoeker. Als de bezoekers<br />

het niet naar hun zin hebben, dan doen<br />

wij iets niet goed. ”<br />

Marc is een vroege vogel. Regelmatig zie ik<br />

hem om 07.00 uur op de fiets naar <strong>Blijdorp</strong><br />

rijden. Als ik hem wil spreken is het mogelijk<br />

dat ik om 07.30 wordt uitgenodigd.<br />

Deze keer niet, hij had het gesprek het<br />

liefst aan het eind <strong>van</strong> de dag. Om 16.30<br />

uur moest ik een kwartiertje wachten, ik<br />

was zijn zesde bespreking die dag en dat is<br />

tegenwoordig niet ongewoon. Bij het binnenkomen<br />

omzeilde ik een filmploeg, deze<br />

keer met André <strong>van</strong> Duin -business as<br />

usual- en meldde me bij het kantoor met<br />

uitzicht op de moeraswallaby’s.<br />

Er speelt momenteel veel in en rond de<br />

tuin. We kennen allemaal het verhaal<br />

rond de bezuinigingen. De komende tijd<br />

moet er met minder mensen meer worden<br />

gedaan. Keuzes worden gemaakt en<br />

er zijn daar omheen veel belanghebbenden<br />

en toeschouwers. Voor dat verhaal<br />

krijgt Marc nog genoeg podium… maar<br />

niet nu en hier. Wat wij willen weten is<br />

wat Marc beweegt en bezig houdt.<br />

Na een periode <strong>van</strong> 21 jaar met Ton<br />

Dorresteijn als directeur, is <strong>van</strong>af 1 januari<br />

2009 Marc aan de beurt. We zitten dan in<br />

het begin <strong>van</strong> de economische crisis.<br />

Zoals gebruikelijk bij het aantreden <strong>van</strong><br />

een nieuwe directeur verandert er dan het<br />

een en ander. De maatschappij is ook aan<br />

het veranderen, het gemeentebestuur verandert<br />

en….<strong>Blijdorp</strong> verandert mee. Tegen<br />

deze achtergrond stel ik Marc enkele<br />

vragen.<br />

Marc, is het wel leuk om directeur<br />

te zijn Als je moest kiezen tussen<br />

directeur of bioloog<br />

“Directeur,” zegt hij zonder twijfel. “Het is<br />

altijd mijn wens geweest om vorm te<br />

geven aan een dierentuin. Na o.a. mijn<br />

werk als curator in Burgers Zoo en in de<br />

directie <strong>van</strong> Zodiac Zoos was mijn aanstelling<br />

in <strong>Blijdorp</strong> dan ook een droom die<br />

uitkwam.”<br />

Voor wie is De Diergaarde bedoeld Is<br />

het een mensentuin of een dierentuin<br />

“Allebei, de tuin is er voor mensen, om<br />

mensen te laten verbazen over wat er in<br />

de natuur gebeurt. Om mensen te laten<br />

zien hoe mooi het is en kennis te laten<br />

nemen. Daarmee hoop je dan dat het<br />

bijdraagt aan respect en de behoefte om<br />

de natuur in stand te houden.”<br />

En hoe weet je dat dan<br />

“Naast de regelmatige onderzoeken, loop<br />

ik in mijn pauzes zelf door de tuin en<br />

observeer. Ik kijk en luister naar gezinnen<br />

en kijk waar ze naartoe gaan en waar ze<br />

voorbij lopen. Dat is heel leerzaam gebleken.<br />

Ik ben er<strong>van</strong> overtuigd dat als je<br />

mensen onder de indruk kan laten komen<br />

<strong>van</strong> de schoonheid en verscheidenheid<br />

<strong>van</strong> de natuur je mensen ook <strong>van</strong> de natuur<br />

laat houden. Dus <strong>van</strong>uit recreatie via<br />

educatie naar natuurbehoud en ondertussen<br />

gebruik je daarbij en stimuleer je toegepast<br />

onderzoek.”<br />

Maar nu nog even over jouw persoonlijk<br />

voorkeuren: Vacht of Schubben<br />

Vleugels of poten<br />

“Wat zijn dat voor keuzes Lacht Marc.<br />

“Schubben zijn voor mij wel iets interessanter<br />

en met vleugels heb ik ook wat<br />

meer.”<br />

Esthetisch of Diversiteit<br />

“Esthetisch. Een collectie is niets zonder<br />

context. Een verzameling is op zich niet<br />

interessant voor het publiek. Dieren èn<br />

planten in een samenhangende omgeving,<br />

schoonheid <strong>van</strong> de natuur gecombi-<br />

12 | <strong><strong>Vrienden</strong>nieuws</strong> 4 | <strong>2012</strong>

neerd met programma’s voor natuurbehoud.<br />

Dat is de tuin zoals ik het graag wil.”<br />

Onderzoek of onderwijs<br />

“Onderwijs heeft voorrang. Want onderzoek<br />

is geen core-business. We zijn geen<br />

universiteit. Dat we graag bijdragen aan<br />

toegepast onderzoek mag duidelijk zijn.”<br />

Subsidie of sponsoring<br />

“Sponsoring. Ik ben geen tegenstander<br />

<strong>van</strong> het terugdringen <strong>van</strong> subsidie voor<br />

<strong>Blijdorp</strong>. Ik ben wel een tegenstander <strong>van</strong><br />

het tempo dat ons daarbij wordt opgelegd.<br />

Dat dwingt tot ingrijpende veranderingen<br />

die makkelijker te accepteren zijn<br />

als men ons meer ruimte had gegeven.”<br />

Dierenbescherming of Natuurbescherming<br />

“Leg dat eens uit” Destijds werd er een<br />

kapitaal uitgegeven voor de orka uit de<br />

film ‘Free Willy.’ Als dat geld was besteed<br />

aan oceaanreservaten was het misschien<br />

effectiever geweest. “Ja, dat is altijd lastig.<br />

De natuur overstijgt natuurlijk altijd het<br />

individu. Maar als het individu een symbool<br />

wordt en een ambassadeur voor zijn<br />

soortgenoten dan is zo’n symbool misschien<br />

wel heel belangrijk.”<br />

Wat doe je eigenlijk als je op vakantie<br />

bent of als je niet werkt<br />

“Op vakantie reizen mijn vrouw en ik<br />

graag. En ja, dan bezoeken we graag dierentuinen<br />

zoals bijvoorbeeld Singapore of<br />

Japan. Ik maak niet of nauwelijks gebruik<br />

<strong>van</strong> mijn functie en koop gewoon lekker<br />

zelf een kaartje. Soms bezoek ik wel eens<br />

een collega/vriend omdat zij het een belediging<br />

zouden vinden als ik niet even<br />

gedag zou komen zeggen, maar het risico<br />

is dat je dan uitgenodigd wordt om mee te<br />

lunchen buiten de tuin en afhankelijk <strong>van</strong><br />

de cultuur uit beleefdheid mee moet met<br />

plichtplegingen en aan die tuin nauwelijks<br />

toekomt. Het is juist zo leuk om een<br />

vreemde tuin als bezoeker te ervaren.<br />

Daar leer ik iedere keer weer <strong>van</strong>.<br />

Komende vakantie wordt Zuid-Afrika. Ook<br />

heb ik in mijn vrije tijd o.a. een orka-stamboek<br />

gemaakt. Wat een boeiende dieren.<br />

Nee, zelf heb ik geen huisdieren. Dat is een<br />

bewuste keuze”<br />

Hoewel het lijkt of Marc naast de dierentuin<br />

geen tijd meer heeft voor andere interesses,<br />

weet ik dat hij zeer begaan is met<br />

familie m.n. neefjes en nichtjes. Ook is hij<br />

samen met zijn vrouw door mij wel eens<br />

betrapt in het Luxor theater.<br />

Nog even 50 jaar <strong>Vrienden</strong> <strong>van</strong><br />

<strong>Blijdorp</strong>, Marc.<br />

“Het verhaal dat ik zelf lid ben <strong>van</strong> deze<br />

vereniging is bekend. <strong>Blijdorp</strong> moet heel<br />

blij zijn met deze fanclub. Wat ik naast de<br />

aanzienlijke giften heel belangrijk vind is<br />

de morele steun. <strong>Vrienden</strong> houden elkaar<br />

op het rechte spoor en kunnen elkaar aanspreken<br />

op wat je wel en niet goed vindt.<br />

Zeker in deze tijden <strong>van</strong> veranderingen is<br />

dat nodig. Dat geldt natuurlijk ook voor<br />

alle vrijwilligers.”<br />

Hoe ziet ‘jouw’ tuin er uit over<br />

bijvoorbeeld tien jaar<br />

“Over tien jaar ligt hier een tuin, waar bezoekers<br />

worden ondergedompeld in een<br />

bijzondere wereld <strong>van</strong> natuur en waar ze<br />

een afgewogen collectie <strong>van</strong> dieren en<br />

planten aantreffen. Waar mensen interactief<br />

kunnen bezig zijn. Daarvoor moeten<br />

we ons voortdurend aanpassen. Om een<br />

voorbeeld te noemen, kinderen zijn ook<br />

veranderd en daar moet je wat mee.<br />

Daarom hebben wij veel aandacht aan de<br />

speelomgeving besteed. Kinderen zijn niet<br />

zo lang met één ding bezig. Ze willen dieren<br />

zien èn spelen èn een patatje eten… En<br />

natuurlijk moet de tuin een financieel gezonde<br />

instelling zijn die een maatschappelijke<br />

bijdrage levert. Het is al een fantastische<br />

tuin en dat moet voor de toekomst<br />

worden verzekerd. De komende tijd staat<br />

er nog veel te gebeuren… ”<br />

Na Marc hartelijk voor zijn medewerking<br />

te hebben bedankt vertrek ook ik op de<br />

fiets.<br />

1963<br />

28 september<br />

27 november<br />

1963<br />

9 januari<br />

Officiële oprichting<br />

<strong>van</strong> de Vereniging<br />

<strong>Vrienden</strong> <strong>van</strong> <strong>Blijdorp</strong><br />

30 mei<br />

1e Algemene Leden<br />

Vergadering (165<br />

leden aanwezig!),<br />

contributie 5 gulden<br />

1 juni<br />

Protest tegen plannen<br />

PvdA om <strong>Blijdorp</strong><br />

te veranderen in een<br />

verkapt pretpark<br />

<strong>Blijdorp</strong>dag voor<br />

leden/ De vereniging<br />

heeft 200<br />

leden<br />

Vertoning film<br />

‘Elsa the story’ <strong>van</strong><br />

Joy en George<br />

Adamson<br />

13 | <strong><strong>Vrienden</strong>nieuws</strong> 4 | <strong>2012</strong>

In het vorige nummer <strong>van</strong> <strong><strong>Vrienden</strong>nieuws</strong><br />

vroegen wij u naar uw herinneringen<br />

aan (50 jaar) <strong>Vrienden</strong> <strong>van</strong><br />

<strong>Blijdorp</strong>. De jury, bestaande uit Joke<br />

Swaep, weduwe <strong>van</strong> de oprichter <strong>van</strong><br />

de <strong>Vrienden</strong>, Ben Swaep, <strong>Blijdorp</strong>directeur<br />

Marc Damen, AD-journalist<br />

en <strong>Blijdorp</strong>-watcher Marcel Potters en<br />

de voorzitter <strong>van</strong> de <strong>Vrienden</strong> en eindredacteur<br />

<strong>van</strong> <strong><strong>Vrienden</strong>nieuws</strong>, Marcel<br />

Kreuger heeft acht inzendingen beoordeeld.<br />

Helaas hield niet elke inzender<br />

zich aan de opdracht. Wij zoeken naar<br />

herinneringen aan de <strong>Vrienden</strong>, niet<br />

aan <strong>Blijdorp</strong> in het algemeen.<br />

De jury was unaniem in haar oordeel.<br />

De winnaar is Karin <strong>van</strong> Leeuwen.<br />

Zij heeft zich het best aan de opdracht<br />

gehouden (herinnering aan de <strong>Vrienden</strong>)<br />

èn heeft een prachtig verhaaltje<br />

geschreven. Precies waar het om gaat:<br />

als je nog geen Vriend <strong>van</strong> <strong>Blijdorp</strong> bent,<br />

zou je dat door dit stukje meteen worden.<br />

De tekst geeft ook prima de trots<br />

weer om er bij te horen.<br />

Karin mag gratis mee met een eendaagse<br />

<strong>Vrienden</strong>reis in 2013. De andere<br />

inzenders worden hartelijk bedankt<br />

voor hun bijdragen. Heeft u nog een<br />

leuke <strong>Vrienden</strong>-herinnering Stuur of<br />

mail het naar ons secretariaat.<br />

Wie weet wint u de volgende keer!<br />

VRIENDENHERINNERINGEN<br />

Dag <strong>van</strong> nieuwjaarslezing<br />

Karin <strong>van</strong> Leeuwen –<br />

Drie jaar <strong>Vrienden</strong> <strong>van</strong> <strong>Blijdorp</strong><br />

en nog vijftig jaar te gaan!<br />

Voordat mijn partner en ik regelmatig in<br />

<strong>Blijdorp</strong> te vinden waren, vonden we het<br />

al enkele jaren leuk om dierenparken te<br />

bezoeken. Ieder park is weer anders, qua<br />

sfeer, qua diersoorten, qua beleving, ga zo<br />

maar door. Daarom vinden wij het leuk<br />

om verschillende parken te blijven bezoeken.<br />

Het bijzondere <strong>van</strong> <strong>Blijdorp</strong> is echter,<br />

dat het park bij ieder bezoek weer anders<br />

is! <strong>Blijdorp</strong> is altijd in beweging, zelfs als je<br />

er een paar keer per maand komt, zoals<br />

wij nu.<br />

Ons abonnement is ingegaan op de dag<br />

<strong>van</strong> de eerste winterlezing <strong>van</strong> 2010.<br />

Het park lag er toen erg mooi winters bij.<br />

<strong>Vrienden</strong> <strong>van</strong> ons waren toen al een tijdje<br />

<strong>Vrienden</strong> <strong>van</strong> <strong>Blijdorp</strong> en zo hadden we<br />

iedere maand meteen een ongeschreven<br />

afspraak staan, waarop we elkaar weer<br />

zouden treffen in <strong>Blijdorp</strong>. Zij gingen zelden<br />

naar de lezingen, maar op deze dagen<br />

genoten we steevast samen <strong>van</strong> het park.<br />

Via hen kwamen we in april 2010 stiekem<br />

bij de opening <strong>van</strong> het servalverblijf terecht.<br />

Wat ooit begon als een rare groene<br />

blokkendoos, ontwikkelde zich tot een<br />

mooi kopje, met tegenwoordig als enige<br />

groen dat nog te zien is: de begroeiing <strong>van</strong><br />

het buitenperk. Tijdens de opening was<br />

dat nog maar kaal, maar zelfs na de opening<br />

zag ook dit verblijf er bij ieder bezoek<br />

weer anders uit. Wij voelden ons eigenlijk<br />

illegaal aanwezig tijdens deze opening.<br />

1964<br />

23 januari<br />

1e Geschenk aan<br />

<strong>Blijdorp</strong>:<br />

Elandantilope<br />

‘Vriendin’<br />

1964<br />

4 februari<br />

1e Vergadering <strong>van</strong> het bestuur,<br />

bestaande uit Ben<br />

Swaep, Hein Waalwijk, Bertus<br />

Bruins en Frans Ramack<br />

19 september<br />

De eerste <strong>Vrienden</strong>reis:<br />

met drie<br />

bussen naar Zoo<br />

Antwerpen<br />

24 september<br />

De eerste promotiestand<br />

op de Femina<br />

(stand maakt<br />

<strong>Blijdorp</strong>)<br />

29 september<br />

Algemene Leden<br />

Vergadering/ De<br />

300 leden zijn gepasseerd<br />

14 | <strong><strong>Vrienden</strong>nieuws</strong> 4 | <strong>2012</strong>

Dat wilden we niet meer, dus de volgende<br />

dag hebben we ons meteen<br />

via internet - want zo gaat dat tegenwoordig<br />

- aangemeld bij de<br />

<strong>Vrienden</strong> <strong>van</strong> <strong>Blijdorp</strong>.<br />

Een stuk meer op ons gemak konden<br />

we een paar maanden later alweer<br />

bij een opening aanwezig zijn, in juli<br />

2010 werd immers de prachtige gierenvolière<br />

geopend. Voorafgaand<br />

aan de opening werd er door curator<br />

Harald Schmidt een boeiende uitleg gegeven<br />

over het wel en wee <strong>van</strong> de gieren in<br />

Azië. Hoewel gieren voor ons nooit de dieren<br />

zijn geweest, waarvoor we in eerste<br />

instantie naar een dierenpark zouden<br />

gaan, was deze achtergrondinformatie<br />

toch zeer interessant om te horen. Onbekend<br />

maakt onbemind en juist daarom<br />

staan wij ervoor open om meer te horen<br />

te krijgen over de dieren en planten, die<br />

niet als publiekslievelingen worden gezien.<br />

Sindsdien zijn wij dus, voor zover<br />

mogelijk, naar iedere winterlezing gegaan,<br />

ongeacht het onderwerp. Zo kunnen wij<br />

meer leren over Diergaarde <strong>Blijdorp</strong> en<br />

haar bewoners, maar ook leren wij op<br />

deze manier Diergaarde <strong>Blijdorp</strong> en haar<br />

bewoners meer waarderen. Overigens<br />

komen onze vrienden tegenwoordig ook<br />

naar deze lezingen. Zo hebben zij ons<br />

eerst enthousiast gemaakt over de <strong>Vrienden</strong><br />

in het algemeen en wij daarna hen<br />

over de lezingen.<br />

We vinden het heel interessant om te<br />

horen en te zien hoe het er vroeger in de<br />

Diergaarde aan toe ging. Daarnaast kijken<br />

we ook erg uit naar alle mooie verhalen<br />

die we zelf nog zullen mogen beleven.<br />

We zijn benieuwd hoe <strong>Blijdorp</strong> zich de komende<br />

vijftig jaar zal blijven ontwikkelen<br />

en we vragen ons nu al af wat het honderdjarig<br />

jubileumgeschenk <strong>van</strong> de <strong>Vrienden</strong><br />

aan <strong>Blijdorp</strong> zal zijn. We hopen ook<br />

dan weer - uiteraard nog steeds geheel legaal<br />

- bij de opening daar<strong>van</strong> aanwezig te<br />

kunnen zijn!<br />

1965<br />

8 mei<br />

<strong>Vrienden</strong>reis<br />

naar Artis<br />

Actie voor de bouw <strong>van</strong><br />

een kleine zoogdieren/nachtdierenhuis<br />

(Henri Martinhuis)<br />

1963-2013<br />

VIJFTIG JAAR<br />

VRIENDEN VAN BLIJDORP:<br />

DEEL UW HERINNERINGEN!<br />

Volgend jaar is het zover. Onze vereniging <strong>Vrienden</strong> <strong>van</strong> <strong>Blijdorp</strong><br />

steunt dan al vijftig jaar Rotterdams’ trots: Diergaarde<br />

<strong>Blijdorp</strong>. In het jubileumjaar staan we uiteraard uitgebreid stil<br />

bij de geschiedenis en verworvenheden <strong>van</strong> onze vereniging. En<br />

daarbij kunnen we uw hulp goed gebruiken!<br />

De vereniging is niets zonder haar leden. U heeft de afgelopen jaren geld ingezameld,<br />

reclame gemaakt voor de Diergaarde of bent actief geweest als vrijwilliger.<br />

Voor de speciale jubileumedities <strong>van</strong> ons blad <strong><strong>Vrienden</strong>nieuws</strong> zijn wij<br />

opzoek naar uw herinneringen aan de <strong>Vrienden</strong> <strong>van</strong> <strong>Blijdorp</strong>. Als u die naar ons<br />

inzendt, maakt u bovendien kans op een leuke prijs. We zijn op zoek naar uw<br />

verhalen. Een leuke anekdote. Een typerende foto. Misschien een gedicht Laat<br />

het ons weten! De keuze is aan u.<br />

Alle inzendingen worden beoordeeld door een jury, bestaande uit Joke Swaep,<br />

weduwe <strong>van</strong> de oprichter <strong>van</strong> de <strong>Vrienden</strong>, Ben Swaep, <strong>Blijdorp</strong>-directeur Marc<br />

Damen, AD-journalist en <strong>Blijdorp</strong>-watcher Marcel Potters en de voorzitter <strong>van</strong><br />

de <strong>Vrienden</strong> en eindredacteur <strong>van</strong> <strong><strong>Vrienden</strong>nieuws</strong>, Marcel Kreuger.<br />

Via uw inzending kunt ook een leuke prijs winnen! Als uw stuk geplaatst wordt<br />

in <strong><strong>Vrienden</strong>nieuws</strong> dan mag u gratis mee op één <strong>van</strong> de eendaagse <strong>Vrienden</strong>reizen<br />

<strong>van</strong> 2013!<br />

U kunt uw inzending sturen naar het secretariaat <strong>van</strong> onze Vereniging:<br />

Sonoystraat 6a, 3039 ZT Rotterdam of email info@vrienden<strong>van</strong>blijdorp.nl<br />

We kijken uit naar uw reacties!<br />

25 september<br />

<strong>Blijdorp</strong>dag voor leden:<br />

Spaarvarkens uitgedeeld<br />

voor de laatste slag Apen/<br />

Nachtdierenhuis”<br />

1965<br />

7 december<br />

Stand op de Femina:<br />

bouwsteentjes<br />

leverden f 600,-<br />

op voor actie<br />

<strong>Blijdorp</strong><br />

bestaat<br />

25 jaar<br />

7 december<br />

V R I E N D E N<br />

f 40.000,- overhandigd<br />

aan <strong>Blijdorp</strong> voor de bouw<br />

<strong>van</strong> het kleine zoogdieren/nachtdierenhuis<br />

15 | <strong><strong>Vrienden</strong>nieuws</strong> 4 | <strong>2012</strong>

Tekst: Monique <strong>van</strong> Leeuwen en Gerda Nijssen<br />

Amoerpanter - foto: Koos Net<br />

DE VRIENDEN IN AZIË<br />

Het zal inmiddels wel duidelijk zijn: in 2013<br />

bestaat onze vereniging 50 jaar!<br />

Het leuke <strong>van</strong> een jubileum is dat je ook<br />

weer gaat terug kijken: Wat hebben de<br />

<strong>Vrienden</strong> gedaan voor <strong>Blijdorp</strong> in de afgelopen<br />

50 jaar Stapels <strong><strong>Vrienden</strong>nieuws</strong>en<br />

hebben we doorgespit, op zoek naar de benodigde<br />

informatie. Dat wordt het komend<br />

jaar een stuk eenvoudiger; <strong>van</strong>af<br />

2013 zijn alle oude nummers <strong>van</strong> <strong><strong>Vrienden</strong>nieuws</strong><br />

via de website ‘door te bladeren’!<br />

In elk jubileumnummer willen we<br />

aandacht schenken aan de verblijven in<br />

een bepaald continent die de <strong>Vrienden</strong><br />

hebben geschonken. Als eerste nemen<br />

we u mee naar Azië.<br />

Amoerpanters: opening april 1993<br />

In augustus 1990 vertelt een jonge Martin<br />

<strong>van</strong> Wees in het <strong><strong>Vrienden</strong>nieuws</strong> over het<br />

verblijf <strong>van</strong> de amoerpanters en tijgers in<br />

die tijd. Dat betekende veel groene tralies<br />

en beton op de vloer. Een beeld dat we nu<br />

gelukkig niet meer tegenkomen. Deze<br />

panters zijn volgens zijn verhaal de lastigste<br />

dieren en het meest agressief. Vooral<br />

vrouwtjes. “Normaal kun je als verzorger<br />

een dier een beetje ‘sturen’. Leeuwen en<br />

tijgers weten bij het openen en sluiten <strong>van</strong><br />

de schuiven precies wat er <strong>van</strong> ze wordt<br />

verlangd. … Bij onze amoerpanters kan het<br />

gebeuren dat er bij een geopende schuif<br />

helemaal niets gebeurt: ze komen gewoon<br />

niet! Je moet ze dan, al inspelend op hun<br />

agressie, lokken: d.w.z. je rammelt een<br />

beetje plagerig aan de schuif. Bij deze dieren<br />

kun je onmogelijk met de bezem naar<br />

binnen. Hier brengt alleen wat water als<br />

wapen tegen onwil nog uitkomst.” Zijn<br />

droom is een zo natuurlijk mogelijk verblijf:<br />

rotsachtig met veel groen en een waterpartijtje.<br />

“Amoerpanters zijn goede<br />

klimmers en hebben dus ook naar boven<br />

toe ruimte nodig. (…) en separatiemogelijkheden<br />

(bij voorbeeld bij geboortes)<br />

binnen het complex zelf en activerings-/<br />

afleidingselementen voor de <strong>van</strong> nature<br />

luie dieren.” In de algemene ledenvergadering<br />

<strong>van</strong> hetzelfde jaar wordt de leus:<br />

‘Geen gelanterfanter, help de amoerpanter’<br />

bekendgemaakt. De eerste gift <strong>van</strong><br />

fl 500,- is binnen. De aanbevelingen <strong>van</strong><br />

Martin zijn ter harte genomen door de<br />

ontwerpers <strong>van</strong> het verblijf.<br />

In maart 1992 meldt vriendennieuws dat<br />

de plannen weliswaar klaar zijn, het bedrag<br />

<strong>van</strong> fl 300.000,- bijeengespaard maar<br />

de realisatie achter blijft bij de planning.<br />

De inrichting <strong>van</strong> de grote dinosauriërs<br />

tentoonstelling krijgt voorrang. In april<br />

1993 volgt dan toch de opening <strong>van</strong> het<br />

verblijf. De prachtige, grote ruiten die je tegemoet<br />

stralen als je over het pad aan<br />

komt lopen, zijn een doorbraak voor de<br />

tuin. Tien jaar later evalueert Martin het<br />

verblijf, wederom in de <strong><strong>Vrienden</strong>nieuws</strong>.<br />

Voldoet het verblijf “Ja”, zegt Martin vol<br />

overtuiging. “Amoerpanters leven solitair,<br />

1966<br />

196630 15 maart<br />

april<br />

Algemene Leden Vergadering: uitbreiding<br />

bestuur met dhr Scheygrond en de dames<br />

Smael-de Haas en Spaargaren-Schouwenburg,<br />

dhr Bruins treedt af<br />

Actie Aquariumspel<br />

in de kranten<br />

30 september<br />

Geschenk: een<br />

onager<br />

1 oktober<br />

<strong>Vrienden</strong>reis naar<br />

Burger’s Dierenpark<br />

16 | <strong><strong>Vrienden</strong>nieuws</strong> 4 | <strong>2012</strong>

Amoerpanters: opening april 1993<br />

Taman Indah: opening mei 1994<br />

Kuifhertjes: opening 29 oktober 1994<br />

Gibboneiland, opening juni 1997<br />

Manoelkattenverblijf, opening februari 1999<br />

Tijgerkreek, opening mei 2005<br />

Binnenbocht Rumah Asia: opening april <strong>2012</strong><br />

daar is bij het ontwerp rekening mee gehouden.<br />

Het zijn eigenlijk twee buitenverblijven<br />

en ook de binnenverblijven zijn in<br />

afzonderlijke ruimtes verdeeld, zodat de<br />

dieren ook daar alle rust krijgen. Met<br />

kleine aanpassingen is de zichtbaarheid<br />

voor het publiek verbeterd, maar het verblijf<br />

is nog steeds up-to-date.” En dat is het<br />

anno <strong>2012</strong> nog steeds.<br />

1967<br />

8 april<br />

Persconferentie<br />

schoolkranten<br />

27 mei<br />

ALV (meer dan 400<br />

leden, contributie naar<br />

fl. 7,50)/ Geschenk:<br />

witstaartgnoe<br />

Taman Indah: opening mei 1994<br />

In 1992 wordt het besluit genomen over<br />

het eerste miljoenenproject <strong>van</strong> de <strong>Vrienden</strong>.<br />

Een miljoen guldens weliswaar, maar<br />

even zo goed een giga project. In november<br />

1992 staat het eerste schetsontwerp<br />

in de <strong><strong>Vrienden</strong>nieuws</strong>. De leus wordt<br />

“Maak je dik voor de dikhuiden”. Een spannende<br />

periode breekt aan. Er wordt een<br />

Cambodjaanse tempel <strong>van</strong> 12 meter hoog,<br />

nagebouwd: de Angkor Wat. In het gebouw<br />

worden verschillende verblijven gebouwd:<br />

voor<br />

neushoorns,<br />

tapirs,<br />

apen, vogels,<br />

slangen,<br />

kantjils,<br />

vissen en last<br />

but not least onze<br />

kudde olifanten. De<br />

eerste paal gaat op 8<br />

oktober 1992 de grond in.<br />

In maart 1993 volgt een detailtekening:<br />

Zo gaat Taman Indah<br />

er uit zien. Rob Doolaard klimt voor<br />

ons blad in een gigantische kraan op het<br />

bouwterrein en maakt een aantal foto’s<br />

waarop de contouren <strong>van</strong> de scheidingswanden<br />

tussen de olifantenboxen en het<br />

tapirverblijf te zien zijn. Juli 1993 zit het<br />

dak erop. Er wordt hard doorgewerkt en de<br />

vrienden volgen het proces vol spanning.<br />

Tot de grote dag aanbreekt: 9 mei 1994.<br />

Prins Bernhard komt (in vliegende vaart)<br />

de openingshandeling verrichten. Samen<br />

met onze lieveling Bernhardine rolt hij een<br />

grote boomstam om waarmee de naam<br />

<strong>van</strong> het nieuwe complex onthuld wordt.<br />

Na vele jaren (zoals toen gebruikelijk was)<br />

’s nachts aan de ketting te hebben gestaan<br />

in de Rivièrahal en de beperkte buitenruimte<br />

wandelen ze staart aan staart door<br />

de tuin naar hun nieuwe riante behuizing.<br />

Gaan de dikhuiden<br />

gelijk het bad in<br />

Vast niet de eerste dag, maar daarna met<br />

veel genoegen wel iedere dag. Vooral het<br />

buitenbad vinden ze geweldig. En lekker<br />

dicht bij elkaar staan, af en toe leunen<br />

tegen een ‘zand’heuvel. Het mooiste zijn<br />

wel de bevallingen die <strong>van</strong>af die tijd in de<br />

kudde plaats kunnen vinden. Moeder omringt<br />

door zorgzame tantes. Met de verzorgers<br />

op gepaste afstand die het wonder<br />

via de monitoren volgen.<br />

En voldoet het verblijf ook voor de andere<br />

dieren Saar en Nico, ons bejaarde gibbonpaar,<br />

wonen nog steeds in het hoge ‘bos’<br />

waar ze goed kunnen klimmen. Namaste,<br />

de neushoorn vrouw met haar partner<br />

1967<br />

14 september<br />

1e paal Apen/Nachtdierenhuis<br />

door<br />

burgemeester<br />

Thomassen<br />

16 september<br />

Reis naar Dierenpark<br />

Wassenaar<br />

17 | <strong><strong>Vrienden</strong>nieuws</strong> 4 | <strong>2012</strong>

1968<br />

1968<br />

24 mei<br />

ALV en vertoning<br />

Disney-film<br />

‘De witte wildernis’<br />

Kuifhert - foto: Peter <strong>van</strong> Norde<br />

hebben naast een enigszins aanpast binnenverblijf,<br />

ruime buitenperken waar ze<br />

heerlijk kunnen badderen. En de tapirs<br />

doen hun best om voor nageslacht te<br />

zorgen. De kantjils zijn verhuisd, maar de<br />

trap naar het platform is bij kinderen nog<br />

steeds zeer een spannend reisje waard.<br />

Kuifhertjes: opening 29 oktober 1994<br />

Het eerste plan voor de kuifhertjes wordt<br />

in maart 1993 gepresenteerd. Kosten voor<br />

het geheel zijn 113.498 guldens. Daar<br />

waar de beverratten lange tijd en daarna<br />

de mierenegels gehuisvest zijn, pal naast<br />

het Chinese theehuisje, moet een nieuw<br />

verblijf gerealiseerd worden. Een tussendoortje<br />

moest het worden tussen de<br />

amoerpanters en Taman Indah in. In november<br />

1993 zien we de eerste tekening<br />

in de vriendennieuws. De planning loopt<br />

uit. De stal is namelijk onderdeel <strong>van</strong> het<br />

rijksmonument. Nou, dan weet u het wel.<br />

Vele slagen moeten gemaakt worden voor<br />

het beeldkwaliteitplan de goedkeuring<br />

<strong>van</strong> de strenge commissie in de wacht<br />

sleept. Bovendien wil men de mierenegels<br />

die maar moeilijk aan de leg komen en die<br />

toch wel heel belangrijk zijn voor hun<br />

stamboek nog enige maanden rust gunnen.<br />

Stand op<br />

‘Lentiade ‘68’<br />

Oktober 1994 opent de toenmalige voorzitter<br />

Tineke Groenhorst samen met Ton<br />

Dorresteyn het nieuwe verblijf door middel<br />

<strong>van</strong> het hijsen <strong>van</strong> de verenigingsvlag.<br />

Een bescheiden opening om de schichtige<br />

kuifhertjes niet in de war te brengen. Dit<br />

paartje is in 1992 uit Sjanghai aangekomen.<br />

Zij gaan voor veel nalatenschap zorgen<br />

die allemaal weer uitwaaieren naar<br />

andere tuinen. Hoe staat het nu met het<br />

verblijf Het buitenperk is geschikt gebleken<br />

voor deze wat verlegen hertjes.<br />

Ondertussen is dit jaar geld vrijgemaakt<br />

om de stal op te knappen. De verwarming<br />

is verbeterd en de buitenkant is opgeknapt,<br />

zodat het geheel er spik en span<br />

uitziet en weer jaren mee kan.<br />

Gibboneiland, opening juni 1997<br />

In nummer 1 uit 1996 lezen we dat de<br />

<strong>Vrienden</strong> een bijdrage willen leveren voor<br />

de nieuwe Maleise bosrand. De plannen<br />

liggen al klaar, er ontbreekt echter nog<br />

een deel <strong>van</strong> de benodigde financiën.<br />

Het bestuur zegt toe 150.000 gulden te<br />

willen bijdragen. Om dat bedrag bijeen te<br />

brengen gaat op 29 juni 1996 de actie <strong>van</strong><br />

start “Alle vrienden hand in hand voor<br />

het nieuwe gibboneiland”. Ondanks het<br />

slechte weer komen een heleboel vrienden<br />

naar de Kiboko (toenmalig restaurant)<br />

om dit mee te maken.<br />

Vicevoorzitter Tom Slijkoort en directeur<br />

Ton Dorresteyn gaan, gevolgd door de<br />

horde vrienden, eerst naar het apen- en<br />

nachtdierenhuis om daar twee gibbons<br />

op te halen die het nieuwe eiland zullen<br />

gaan bewonen. Het is even schrikken als<br />

er twee enorme, zwarte gibbons uit het<br />

apenhuis tevoorschijn komen.<br />

Zij laten zich echter gewillig in de klaarstaande<br />

vervoerkratten opsluiten en<br />

worden naar de plek <strong>van</strong> het nieuwe<br />

gibboneiland gereden. Daar springen ze<br />

uit de kist, maken vrolijke apencapriolen<br />

en slaken verdacht echte gibbonkreten.<br />

Die kreten zijn zó echt, dat de gibbons<br />

Saar en Nico de rest <strong>van</strong> de dag hebben<br />

‘gezongen’ om te laten weten dat zij de<br />

wáre gibbons <strong>van</strong> <strong>Blijdorp</strong> zijn.<br />

Voor wie dat nog niet wist: niemand minder<br />

dan Marc Damen, de huidige <strong>Blijdorp</strong>directeur<br />

zat in een <strong>van</strong> de apenpakken.<br />

Destijds was hij hoofdredacteur <strong>van</strong><br />

Vriendnieuws. Samen met secretaris Koos<br />

<strong>van</strong> Leeuwen speelden hij voor aap. Die<br />

14 juli<br />

Hein Waalwijk<br />

overleden<br />

4 september<br />

Opening<br />

Apen/Nachtdierenhuis<br />

28 september<br />

Reis naar<br />

Planckendael<br />

pakken waren bloedheet; met verhitte<br />

hoofden en natte haren zaten beide heren<br />

na hun gibbonavontuur uit te blazen met<br />

een welverdiend pilsje.<br />

Precies een jaar later, op 28 juni 1997,<br />

wordt het nieuwe gibboneiland geopend.<br />

Helaas hebben Nico en Saar maar kort<br />

<strong>van</strong> het prachtige eiland mogen genieten.<br />

Hun gezang, dat in de zomer al zeer vroeg<br />

in de ochtend begint, stoort de aangrenzende<br />

bewoners <strong>van</strong> de <strong>van</strong> Aerssenlaan<br />

dusdanig, dat het al spoedig klachten regent<br />

bij <strong>Blijdorp</strong>. Nico en Saar verhuizen<br />

daarom naar Taman Indah, waar zij nog<br />

altijd wonen. De wanderoes genieten nu<br />

al jaren <strong>van</strong> hun fraaie groen buitenverblijf<br />

dat, nadat Nico en Saar verhuisd zijn,<br />

is omgedoopt in apeneiland.<br />

Manoelkattenverblijf, opening februari<br />

1999<br />

In hetzelfde nummer <strong>van</strong> <strong><strong>Vrienden</strong>nieuws</strong><br />

waarin de opening <strong>van</strong> het gibboneiland<br />

wordt verslagen, staat de eerste aankondiging<br />

voor de nieuwe actie. Wederom is<br />

er een pakkende leus om de actie onder<br />

de aandacht te brengen: “Steun het<br />

nieuwe <strong>Vrienden</strong>doel: een mooi verblijf<br />

voor de manoel!”.<br />

Manoelkatten zijn tot dan toe nog erg<br />

zeldzaam in dierentuinen. De Diergaarde<br />

wil de katten graag in een verblijf laten<br />

zien met hun prooi de Mongoolse renmuis.<br />

Weliswaar gescheiden door een<br />

glaswand, maar op het oog lijkt het of de<br />

katten de muizen zouden kunnen pakken.<br />

De begroting is rond de 100.000 gulden.<br />

Volgens een aankondiging in een volgend<br />

vriendennieuws moet dat voor de <strong>Vrienden</strong><br />

geen probleem zijn, inmiddels hebben<br />

we dan bijna 6000 leden! Er staat zelfs<br />

een lijst in met de eerste giften <strong>van</strong> de<br />

<strong>Vrienden</strong>. Dat liegt er niet om! Een bijzondere<br />

gift is er <strong>van</strong> ons erelid Frans Ramack<br />

en zijn vrouw: fl. 2500 ter ere <strong>van</strong> hun<br />

50-jarig huwelijk. Er is nog een gift die opvalt:<br />

fl. 245, 26 <strong>van</strong> Aquariumvereniging<br />

‘De Kempvis’ uit Rotterdam, bij het opheffen<br />

<strong>van</strong> hun vereniging…<br />

1 oktober<br />

Ontwerp eerste<br />

welkomstfolder<br />

nieuwe leden<br />

1 december<br />

Bertus Bruins<br />

overleden<br />

18 | <strong><strong>Vrienden</strong>nieuws</strong> 4 | <strong>2012</strong>

Op 13 februari 1999 wordt op ludieke<br />

wijze het nieuwe manoelverblijf geopend.<br />

Ben Bothof verzorgde het eerste ‘Vragen<br />

staat vrij’ bij het nieuwe verblijf. Met eendagskuikens<br />

probeert hij de schuwe dieren<br />

te lokken. Dat lukt niet helaas. Door<br />

de strenge vorst is het verblijf namelijk<br />

nog niet af. Is dit de eerste <strong>van</strong> een reeks<br />

openingen <strong>van</strong> verblijven die net nog niet<br />

klaar zijn op het moment <strong>van</strong> opening<br />

Het wordt toch een leuke dag. De vrienden<br />

mogen zelf het verblijf <strong>van</strong> binnen<br />

verkennen. En korte tijd later kunnen we<br />

de fraaie manoels dan echt bewonderen<br />

in hun steppe. Ook de Mongoolse renmuizen<br />

zijn aantrekkelijk om te bekijken, met<br />

name door kinderen.<br />

Tijgerkreek, opening mei 2005<br />

Ter gelegenheid <strong>van</strong> het 40-jarig bestaan<br />

<strong>van</strong> onze vereniging, willen de <strong>Vrienden</strong><br />

graag geld schenken voor een nieuw tijgerverblijf.<br />

In het laatste VN uit 2001<br />

staat een unieke oproep aan de vrienden<br />

om te helpen meedenken over de inrichting<br />

<strong>van</strong> het verblijf. <strong>Vrienden</strong> mogen<br />

ideeën insturen naar de redactie. Voor<br />

de meest originele en bruikbare ideeën<br />

is er een verrassing.<br />

De bouw <strong>van</strong> het nieuwe tijgerverblijf<br />

zorgt voor heel wat uitdagingen.<br />

1969<br />

Tijger Hermes - foto: Joost Hubeek<br />

26 april<br />

ALV: Lex Noordermeer neemt de opengevallen<br />

plaats in <strong>van</strong> de overleden<br />

Hein Waalwijk/ Geschenk: drie Javapauwen<br />

en vertoning film ‘Jungle Cat’<br />

<strong>van</strong> Walt Disney<br />

Het oude verblijf, waar eerst de zeeberen,<br />

ijsberen en zeeleeuwen woonden, is een<br />

rijksmonument. De buitenmuren moeten<br />

behouden blijven en de brug is onaantastbaar!<br />

In VN nummer 1 uit 2002 staan enkele<br />

schetsen <strong>van</strong> Jason Britton uit Weesp.<br />

Zijn ideeën worden meegenomen door<br />

het ontwerpteam <strong>van</strong> de Diergaarde.<br />

Diverse plannen worden afgeketst door<br />

de monumentencommissie. Maar dan is<br />

er een werkbaar plan dat wordt goed gekeurd.<br />

Heel vernuftig worden binnen de<br />

muren <strong>van</strong> het oud verblijf gebogen palen<br />

geplaatst om het net te kunnen spannen<br />

dat de tijgers binnen hun verblijf moet<br />

houden. Van al het beton <strong>van</strong> de oude verblijven<br />

is geen spoor meer te bekennen.<br />

Twee fraaie, groene buitenverblijven bieden<br />

de tijgers de mogelijkheid om zoveel<br />

mogelijk hun natuurlijk gedrag te tonen.<br />

Na de ALV <strong>van</strong> 28 mei 2005 is er de feestelijke<br />

opening. Jason Britton mag samen<br />

met Sarah Christie, EEP coördinator <strong>van</strong><br />

de tijgers, met een gongslag de openingshandeling<br />

verrichten. Op dat moment is<br />

tijgerin Musi al in haar nieuwe binnenverblijf.<br />

Hermes wacht nog in het oude verblijf<br />

tot hij ook mag verhuizen. Tijgers<br />

leven solitair. Slechts heel af en toe<br />

komen ze even bij elkaar. Dat kan alleen<br />

als de poes krols is. Zo hebben we al enkele<br />

malen <strong>van</strong> jonge tijgertjes kunnen<br />

genieten. De laatste keer zelfs een tweeling:<br />

Gino en Vanni. Wat leuk om hen te<br />

zien ravotten in dat fraaie verblijf.<br />

Op zo’n moment ben je toch apetrots<br />

dat je lid bent <strong>van</strong> de vrienden!<br />

Binnenbocht Rumah Asia:<br />

opening april <strong>2012</strong><br />

Toen het bestuur hoorde <strong>van</strong> de plannen<br />

<strong>van</strong> de diergaarde directie voor het Azië<br />

huis, besloten ze tot een ‘tussendoortje’.<br />

Het bedrag <strong>van</strong> € 100.000 werd beschikbaar<br />

gesteld om de zogenaamde binnenbocht,<br />

rechterzijde <strong>van</strong> Rumah Asia<br />

opnieuw in te richten. Het binnenverblijf<br />

20 september<br />

Reis naar Zoo Antwerpen/<br />

de vereniging heeft meer<br />

dan 500 leden<br />

<strong>van</strong> de visayazwijnen is verhuisd en de<br />

roestkatten zijn al eerder, tot onze spijt,<br />

naar een andere tuin vertrokken. Daarvoor<br />

in de plaats zijn nieuwe verblijven<br />

gerealiseerd voor vissen, slangen en hagedissen.<br />

De hele sfeer in het gebouw heeft<br />

een metamorfose ondergaan. De verlichting<br />

is een belangrijke verbetering voor de<br />

zichtbaarheid en tal <strong>van</strong> elementen zorgen<br />

voor een Aziatische sfeer. Vooral het<br />

aquarium met de schuttersvissen en de<br />

vleesetende planten is een feest voor het<br />

oog. Verder is de cobra verhuisd uit de<br />

Rivièrahal, gevolgd door de zeilhagedissen<br />

en de uiterst zeldzame Vietnamese waterschildpadden.<br />

Aan de buitenbocht is in plaats <strong>van</strong> het<br />

binnenverblijf <strong>van</strong> de Indische antilopen,<br />

een prachtig verblijf gekomen voor de Komodovaranen.<br />

Ook hier gaan ze vast weer<br />

voor eieren zorgen (er liggen er nog een<br />

paar in de couveuse). Verder zijn de wanderoes<br />

gebleven waar ze al zaten en daarnaast<br />

is een leuke volière ingericht voor<br />

Balispreeuwen, roelroels (patrijzen) en tot<br />

mijn grote vreugde zien we de kantjils<br />

weer terug. Kleine hertjes die geen gewei<br />

hebben maar wel slagtandjes. De Rumah<br />

Asia kan de tand des tijds weer doorstaan<br />

dankzij ons ‘tussendoortje’.<br />

Al met al een indrukwekkende lijst met<br />

grote en kleinere bijdragen <strong>van</strong> de <strong>Vrienden</strong>.<br />

Met man en macht verzamelen we<br />

geld voor ons geliefde <strong>Blijdorp</strong>. U als donateur,<br />

maar ook onze promotieleden in<br />

de winkel door de verkoop <strong>van</strong> hun spulletjes<br />

en het werven <strong>van</strong> leden, de redactieleden<br />

door hun artikelen, de zootjesmarkt<br />

en veiling. Alle beetjes bij elkaar zorgen<br />

ervoor dat <strong>Blijdorp</strong> verder kan gaan met<br />

de bouw <strong>van</strong> verantwoorde en fraaie verblijven.<br />

Op de eerste plaats om recht te<br />

doen aan de dieren die erin wonen, maar<br />

ook voor ons als bezoeker zodat wij kunnen<br />

genieten <strong>van</strong> zo natuurlijk mogelijk<br />

gedrag <strong>van</strong> al die interessante dieren.<br />

1969<br />

19 | <strong><strong>Vrienden</strong>nieuws</strong> 4 | <strong>2012</strong>

VERDWENEN VRIENDEN:<br />

DE ZEEOTTERS<br />

In het kader <strong>van</strong> het jubileumjaar <strong>van</strong> de <strong>Vrienden</strong> <strong>van</strong> <strong>Blijdorp</strong> besteedt<br />

het <strong><strong>Vrienden</strong>nieuws</strong> ook aandacht aan vrienden die inmiddels<br />

uit Rotterdam vertrokken zijn. In dit nummer alle aandacht voor de<br />

zeeotters die jarenlang in <strong>Blijdorp</strong> te zien waren en die zeker weten erg<br />

veel fans hadden onder de bezoekers. Wie herinnert zich niet de blonde<br />

kop <strong>van</strong> Chuluugi en de zusjes Micas en Maré, gezellig hand in hand<br />

dobberend in het bassin. Dennis Blomjous, die de zeeotters <strong>van</strong>af 1995<br />

verzorgde, vertelt me de geschiedenis <strong>van</strong> de zeeotters in <strong>Blijdorp</strong>.<br />

Tekst: Trix Vermeulen<br />

Hoe het allemaal begon..<br />

In december 1994 wordt er in Alaska een<br />

jonge zeeotter gevonden. Het diertje<br />

heeft de navelstreng nog en heeft zijn<br />

moeder dus heel kort na de geboorte al<br />

verloren. Het vermoeden is dat zijn moeder<br />

is doodgeschoten. Zulke weesjes kunnen<br />

niet teruggezet worden in de natuur.<br />

Bovendien ging het hier om een mannetje<br />

en die zijn lastig te plaatsen in dierentuinen.<br />

Dus wat nu Zo’n otter pup doden of<br />

Zeeotter - foto: Yvonne Raaijmakers<br />

kan hij inderdaad ergens<br />

geplaatst worden<br />

Gelukkig kon voor optie twee<br />

gekozen worden. De jonge otter, Chuluugi<br />

(‘danst met de zeemeeuwen’), kan in <strong>Blijdorp</strong><br />

terecht. Twee verzorgers reizen af<br />

naar Alaska om hem op te halen. Op 30<br />

maart 1995 is het dan zover, Chuluugi verhuist<br />

<strong>van</strong> Alaska naar <strong>Blijdorp</strong>. Hiermee is<br />

hij de allereerste levende zeeotter in Europa.<br />

Chuluugi had eerst zijn verblijf in de Lotusserre.<br />

Met hulp <strong>van</strong> de <strong>Vrienden</strong> werd<br />

vervolgens één <strong>van</strong> de oude buitenverblijven<br />

<strong>van</strong> de gorilla’s omgebouwd. Zo kon<br />

<strong>Blijdorp</strong> ervaring opdoen met deze veeleisende<br />

dieren en experimenteren met de<br />

filterinstallaties die het water schoon<br />

moesten houden. Daarna verhuisde hij<br />

naar het Oceanium. Verzorgers hadden<br />

veel contact met Chuluugi. Dat kan ook<br />

niet anders, want een otter kan niet alleen<br />

spelen. Van al dit contact werd Chuluugi<br />

uiteindelijk ook een vervelende<br />

zeeotter die mensen kon aanvallen. Waarschijnlijk<br />

deed hij dit omdat hij niet wilde<br />

dat ze weggingen.<br />

Van begin af aan was het de wens <strong>van</strong> de<br />

Diergaarde dat Chuluugi niet alleen zou<br />

blijven. Een jaar later werd er opnieuw<br />

een zeeotterwees gevonden. Eyak, ook<br />

een mannetje en zo’n drie maanden oud<br />

toen hij werd gevonden. In het verblijf <strong>van</strong><br />

Chuluugi werd een tweede verblijf gecreëerd<br />

voor Eyak. Eyak had geen geweldige<br />

start in <strong>Blijdorp</strong>. Hij werd ziek en het<br />

duurde lang voordat de zeeotters elkaar<br />

gezelschap konden houden. Na een tijd<br />

<strong>van</strong> tobben en strubbelingen, het was<br />

inmiddels voorjaar 1997, zag verzorger<br />

Dennis beide otters bij hem op<br />

het stukje land komen en poetsten ze<br />

elkaar. Vanaf dat moment konden de<br />

twee otters goed samen. Dennis vertelt<br />

dat dit wel een <strong>van</strong> zijn mooiste<br />

herinneringen aan de zeeotters is.<br />

In 2001 verhuisden Chuluugi en Eyak<br />

naar het Oceanium. In het nieuwe<br />

verblijf hadden ze weer enige strijd. Het<br />

territorium moet dan weer verdeeld worden.<br />

In het bassin kregen ze ieder een<br />

eigen gedeelte en zo ging het prima.<br />

<strong>Blijdorp</strong> had twee volwassen mannetjes.<br />

De ultieme wens was natuurlijk dat er gefokt<br />

kon worden met de zeeotters en dat<br />

dat zou resulteren in nageslacht. De situa-<br />

1970<br />

1970<br />

26 maart<br />

26 maart<br />

Geschenk: gemsbok<br />

Stand op ‘Bloem en<br />

Dier’<br />

25 april<br />

ALV: vertoning film ‘Operatie Neushoorn’<br />

over transport in Afrika en rondleiding<br />

door adjunct-directeur Polder<br />

19 september<br />

Reis naar Artis/ Het<br />

aantal leden passeert<br />

de 600<br />

20 | <strong><strong>Vrienden</strong>nieuws</strong> 4 | <strong>2012</strong>

tie leek ideaal: in de Zoo <strong>van</strong> Antwerpen<br />

zat een stel zeeotters, waar<strong>van</strong> het mannetje<br />

terug naar Japan ging. Het vrouwtje<br />

Maré bleef alleen achter. Een <strong>van</strong> de ottermannen<br />

kon naar haar toe, maar welke<br />

Zeker met dieren waarmee zo intensief<br />

gewerkt is, is het moeilijk afscheid nemen.<br />

Het zusje <strong>van</strong> Maré, Micas, zat in de dierentuin<br />

<strong>van</strong> Lissabon en kwam naar<br />

Rotterdam. Zij bleek het al snel heel goed<br />

te kunnen vinden met Eyak. Zo kon een<br />

moeilijke keuze makkelijker gemaakt worden:<br />

Chuluugi verhuisde in september<br />

2002 naar Antwerpen in de hoop dat hij<br />

een goed stel zou vormen met Maré.<br />

Twee stellen in twee dierentuinen, dat<br />

kan haast niet beter zou je denken.<br />

Maar geen <strong>van</strong> de stellen is erin geslaagd<br />

zich voort te planten.<br />

Het paren <strong>van</strong> otters gaat er ruw aan toe.<br />

Het mannetje bijt het vrouwtje in de neus<br />

en slaat zijn achterflipper om haar heen.<br />

Als alles goed gaat, paren ze buik aan<br />

buik. Het is Eyak wel gelukt serieuze pogingen<br />

te doen, Chuluugi kwam niet verder<br />

dan het neusbijten. Wellicht is dit te<br />

wijten aan het met de hand opgevoed<br />

zijn. Een otter in het wild ziet het paargedrag<br />

<strong>van</strong> zijn soortgenoten en kan dit kopiëren.<br />

Er zijn ook pogingen gedaan met<br />

kunstmatige inseminatie gedaan, maar<br />

geen <strong>van</strong> de vrouwtjes heeft een jong gekregen.<br />

In 2005 overleed Eyak.<br />

Micas was nu alleen<br />

en zeeottervrouwen<br />

hebben gezelschap<br />

nodig. Daarom werd<br />

ervoor gekozen om<br />

Maré en Chuluugi <strong>van</strong>uit<br />

Antwerpen naar<br />

<strong>Blijdorp</strong> te halen. De<br />

bezoekers <strong>van</strong> <strong>Blijdorp</strong><br />

moeten genoten hebben<br />

<strong>van</strong> de zeeotterzusjes. Aandoenlijk<br />

zoals ze vaak om elkaar heen kronkelden,<br />

met de poten in elkaar geslagen door het<br />

bassin dobberden en gezellig samen aan<br />

het eten waren. Je zou er het liefst de hele<br />

dag naar blijven kijken.<br />

Chuluugi ging weer terug naar de<br />

Antwerpse Zoo. In 2006 en 2008 kwam<br />

Chuluugi terug naar de Diergaarde,<br />

speciaal om te paren met een <strong>van</strong> de zusjes.<br />

Tijdens dit bezoek werd een verhoogd<br />

progesterongehalte in de mest <strong>van</strong> de<br />

Micas en Maré geconstateerd. Dit betekende<br />

dat de dieren op elkaar reageren.<br />

De hoop ontstond opnieuw dat Chuluugi<br />

een <strong>van</strong> de zusjes zwanger zou krijgen.<br />

Vrijwilligers hebben toen nog het gedrag<br />

<strong>van</strong> de otters geobserveerd en in kaart gebracht.<br />

Het neusbijten is wel gezien, maar<br />

tot een echte paring is het waarschijnlijk<br />

niet gekomen. In 2010 is Chuluugi overleden.<br />

Hij was toen in <strong>Blijdorp</strong> <strong>van</strong>wege de<br />

kunstmatige bevruchting <strong>van</strong> de twee<br />

vrouwtjes.<br />

Chuluugi - foto: Rob Doolaard<br />

In november 2010 vertrokken Micas en<br />

Maré uit <strong>Blijdorp</strong>, terug naar de dierentuin<br />

<strong>van</strong> Lissabon. Dennis begeleidde de otters<br />

tijdens hun transport. Het transport ging<br />

met een speciaal transportvliegtuig: een<br />

laadruimte met een aantal stoelen. In de<br />

laadruimte was het erg koud. De otters<br />

zaten ieder in een eigen kooi. Dennis hield<br />

Met dank aan: Dennis Blomjous (<strong>Blijdorp</strong>)<br />

Bronnen: wikipedia, website <strong>Blijdorp</strong> en website Nederlandse vogelbescherming<br />

ze constant in de gaten, voerde ze en lette<br />

op hun gemoedstoestand. Aan het eind<br />

<strong>van</strong> de dag werden ze in het verblijf bij<br />

hun moeder gezet. Micas werd wild en<br />

sloopte de boel half. Ze had een wondje<br />

aan haar poot, waardoor ze zich een<br />

beetje terugtrok. Dit tot ongenoegen <strong>van</strong><br />

haar zus, die daarop besloot bij moeders<br />

aan te haken. Micas sprong er op een dag<br />

weer tussen en nu is het zoals wij het kennen<br />

in <strong>Blijdorp</strong>. De zeeotterzussen trekken<br />

veel met elkaar op en liggen nog steeds<br />

hand in hand in het water.<br />

Het is best een triest verhaal. Er is door<br />

<strong>Blijdorp</strong> zoveel geïnvesteerd in de zeeotters.<br />

En er is zoveel moeite gedaan om te<br />

komen tot een goede fok en nageslacht.<br />

Het lijkt op niets uitgelopen te zijn. Om<br />

het nog triester te maken, in het wild is de<br />

situatie als volgt: er zijn twee soorten zeeotters,<br />

de Californische en de Noordelijke<br />

of Alaska zeeotter. De Californische zeeotter<br />

mag onder geen beding het Amerikaanse<br />

grondgebied verlaten. Daarom<br />

worden er elk jaar zo’n twintig <strong>van</strong> deze<br />

otters afgemaakt, omdat ze niet geplaatst<br />

kunnen worden. Er is besloten om otters<br />

<strong>van</strong> de andere soort allemaal naar Europa<br />

te sturen, zodat zij daar kunnen leven en<br />

er in Amerika voldoende plaats is voor de<br />

Californische. Ook al is dit besluit genomen,<br />

in de praktijk blijkt het veel ingewikkelder<br />

om de otters daadwerkelijk naar<br />

Europa te krijgen. En dan nog, een dierentuin<br />

moet de middelen hebben om zeeotters<br />

te houden. De verzorging <strong>van</strong> deze<br />

dieren is erg kostbaar en intensief.<br />

Voor <strong>Blijdorp</strong> zou dat nu geen optie zijn.<br />

Nog steeds mis ik de zeeotters aan het<br />

einde <strong>van</strong> een rondje Oceanium. Benieuwd<br />

naar zijn mening vroeg ik Dennis<br />

aan het eind <strong>van</strong> ons gesprek wat <strong>Blijdorp</strong><br />

nu mist zonder de zeeotters in de tuin. Hij<br />

antwoordde: “Een charismatisch dier dat<br />

mensen kan inspireren om de oceanen te<br />

beschermen.”<br />

1971<br />

1971<br />

8 oktober<br />

1 januari<br />

Contributie<br />

naar fl. 10,-<br />

24 spril<br />

ALV en verslag reis<br />

Marokko door de<br />

conservator <strong>van</strong> het<br />

Natuurhistorisch<br />

Museum,<br />

W Backhuys<br />

28 juli<br />

Geschenk:<br />

dwergnijlpaard<br />

11 september<br />

Reis naar<br />

Burgers’<br />

Dierenpark<br />

Stand op de Femina<br />

(tot en met 19 okt)<br />

46 nieuwe leden en<br />

winst <strong>van</strong> fl 1632,-<br />

9 oktober<br />

Excursie naar<br />

het Natuurhistorisch<br />

Museum<br />

24 november<br />

Ontwerp wervingsfolder<br />

voor<br />

bedrijven/ Meer<br />

dan 800 leden<br />

21 | <strong><strong>Vrienden</strong>nieuws</strong> 4 | <strong>2012</strong>

staat <strong>van</strong> de Diergaarde. Er was veel loze<br />

ruimte. De versnelde afbouw en het gebruik<br />

<strong>van</strong> nieuwe materialen waren niet<br />

altijd even succesvol. De uitkijktoren<br />

stond op een gegeven moment op instorten…<br />

De tuin moest aantrekkelijker worden<br />

voor mens en dier. De <strong>Vrienden</strong><br />

namen het besluit om niet langer uit te<br />

gaan <strong>van</strong> collectioneren (zo veel mogelijk<br />

dieren <strong>van</strong> een bepaalde soort tonen -<br />

MK), maar te kiezen voor natuurlijker verblijven<br />

waarin het welzijn <strong>van</strong> dieren<br />

voorop stond. We hebben toen een paar<br />

jaar niets geschonken om in één keer een<br />

klapper te maken.” Die ‘klapper’ werd het<br />

vernieuwde Henri Martinhuis.<br />

Tekst: Marcel Kreuger<br />

BIJZONDERE OPENINGEN<br />

In het kader <strong>van</strong> 50 jaar <strong>Vrienden</strong> <strong>van</strong> <strong>Blijdorp</strong><br />

blikken we op de komende pagina’s<br />

terug op een aantal memorabele openingen.<br />

Misschien kunt u ze nog herinneren.<br />

Voor onze jongere leden is het een leuke<br />

terugblik op onze <strong>Vrienden</strong>historie.<br />

Het eerste<br />

geschenk<br />

aan <strong>Blijdorp</strong><br />

was<br />

een vrouwelijke<br />

elandantilope.<br />

Het<br />

19721972<br />

Opening gorillaverblijf - foto: Arie Bos<br />

Elk geschenk aan de Diergaarde gaat gepaard met een openingsactiviteit.<br />

De meest recente opening was die <strong>van</strong> het vernieuwde Aziëhuis.<br />

Onder een stralend zonnetje konden we afgelopen 12 mei met een paar<br />

honderd <strong>Vrienden</strong> de eerste nieuwe verblijven officieel aanbieden aan<br />

de Diergaarde. Net daarvoor hadden we de eerste paal geslagen voor<br />

ons jubileumgeschenk: Amazonica.<br />

dier werd aangeschaft voor 900 gulden.<br />

Zij kreeg als naam ‘Vriendin’. Het was de<br />

start <strong>van</strong> een lange reeks geschenken (zie<br />

ook www.vrienden<strong>van</strong>blijdorp.nl). Op een<br />

gegeven moment werd besloten om te<br />

gaan sparen voor verblijven in plaats <strong>van</strong><br />

dieren. In een interview in 1998 gaf oprichter<br />

en oudvoorzitter<br />

Ben Swaep aan<br />

waarom. “In de<br />

contacten met<br />

<strong>Blijdorp</strong> werd veel<br />

gesproken over<br />

de bouwkundige<br />

Henri Martinhuis voor apen en nachtdieren<br />

Je zou kunnen zeggen dat het Nachtdieren-<br />

en apenhuis/Henri Martinhuis centraal<br />

stond bij de omschakeling naar het<br />

schenken <strong>van</strong> verblijven in plaats <strong>van</strong> dieren.<br />

In de historie <strong>van</strong> de <strong>Vrienden</strong> <strong>van</strong><br />

<strong>Blijdorp</strong> is in totaal drie maal op enigerlei<br />

wijze geld ingezameld voor dit markante<br />

gebouw. Na een actie, waarbij op allerlei<br />

manifestaties bouwsteentjes werden verkocht<br />

door de <strong>Vrienden</strong>, werd in december<br />

1966 het totale bedrag <strong>van</strong> 44.185 gulden<br />

geschonken aan de directie <strong>van</strong> <strong>Blijdorp</strong><br />

als bijdrage voor het nieuw te bouwen<br />

Nachtdieren- en apenhuis. Destijds waren<br />

de apen, en dan spreken we vooral over de<br />

niet-mensapen, verspreid over allerlei gebouwen<br />

en vaak slecht of niet zichtbaar<br />

voor het publiek. Grote behoefte bestond<br />

om de apen in een apart verwarmd gebouw<br />

goed zichtbaar voor het publiek te<br />

huisvesten.<br />

Op 14 september 1967 werd de eerste,<br />

speciaal voor de gelegenheid groen-witgroen<br />

geschilderde paal geslagen door de<br />

toenmalige burgemeester <strong>van</strong> Rotterdam,<br />

de heer W. Thomassen. Op 4 september<br />

1968, bijna één jaar na begin <strong>van</strong> de<br />

bouw, werd het nieuwe Nachtdieren-<br />

1 januari<br />

Actie Panda met<br />

Rotterdamsch<br />

Nieuwsblad dat<br />

100 jaar bestaat<br />

29 april<br />

ALV en geschenk: zee-olifant/ Verslag<br />

<strong>Blijdorp</strong>-directeur <strong>van</strong> Doorn<br />

over zijn safari in Afrika en vertoning<br />

<strong>van</strong> de film ‘De Afrikaanse Olifant’<br />

23 september<br />

Reis naar<br />

Planckendael<br />

adjunct-directeur<br />

Polder<br />

26 september<br />

Afsluiting Pandaactie:<br />

f 10.000,- en<br />

meer dan 1500<br />

leden<br />

22 | <strong><strong>Vrienden</strong>nieuws</strong> 4 | <strong>2012</strong>

en apenhuis officieel voor het publiek geopend.<br />

Tijdens de algemene levenvergadering<br />

<strong>van</strong> april 1981 werd, ter gelegenheid <strong>van</strong><br />

het 125 jarig bestaan <strong>van</strong> de Diergaarde,<br />

besloten 130.000 gulden ter beschikking<br />

te stellen voor de renovatie <strong>van</strong> het<br />

Nachtdieren - en apenhuis. Op 13 mei<br />

1982 werd het tot Henri Martinhuis omgedoopte<br />

gebouw door Prins Bernhard<br />

heropend. Op dit moment is het gebouw<br />

in gebruik als kantoor en als werkruimte<br />

voor de dierenarts.<br />

Taman Indah<br />

Met het toenemen <strong>van</strong> het aantal leden<br />

werden ook de geschenken groter. In<br />

1993 werd bijvoorbeeld 300.000 gulden<br />

bijgedragen aan de totstandkoming <strong>van</strong><br />

het nieuwe verblijf voor de Amoerpanters,<br />

nog altijd een sieraad in de Diergaarde.<br />

Opening Bass Rock - foto: Koos <strong>van</strong> Leeuwen<br />

Opening Bizonverblijf - foto: Koos <strong>van</strong> Leeuwen<br />

Eind jaren’80/ begin jaren ’90 ging de<br />

aandacht echter vooral uit naar een<br />

nieuw dikhuidenverblijf. Onder het<br />

motto ‘Maak je dik voor de dikhuiden’<br />

hebben de <strong>Vrienden</strong> enkele jaren actie<br />

gevoerd om bij te kunnen dragen aan<br />

het verblijf voor dikhuiden. Uiteindelijk<br />

is dit Taman Indah geworden.<br />

Ten behoeve <strong>van</strong> de dikhuiden-actie is<br />

flink uitgepakt. Van alle kanten kwam<br />

hulp. Zo stelde de firma Broedelet een<br />

Fiat Panda beschikbaar! De fiat was de<br />

hoofdprijs <strong>van</strong> de Nationale Loterij (voorloper<br />

<strong>van</strong> de huidige sponsorloterij) <strong>van</strong><br />

1988. De zaalvoetbalvereniging Bergpolder<br />

bracht maar liefst 56.000 gulden bijeen!<br />

Maar ook de dierenbescherming<br />

Rotterdam steunde de actie met een gift<br />

<strong>van</strong> 5000 gulden. Albert Heijn verkocht<br />

flessen dikhuidenwijn. Leerlingen <strong>van</strong> de<br />

Openbare Basisschool De Wetering uit<br />

Vlaardingen liepen tijdens een sponsorloop<br />

ruim 2000 gulden bij elkaar.<br />

1973<br />

18 april<br />

1e voorstel Propagandacommissie<br />

28 april<br />

ALV en vertoning film ‘De<br />

zeehonden in de golf <strong>van</strong><br />

St Laurens’, ingeleid door<br />

dhr <strong>van</strong> den Hoorn<br />

Start actie voor<br />

een Aquarium<br />

1973<br />

22 september<br />

Reis naar Zoo<br />

Antwerpen<br />

1974 - 1983<br />

(<strong><strong>Vrienden</strong>nieuws</strong><br />

uitgave 2013-1)<br />

23 | <strong><strong>Vrienden</strong>nieuws</strong> 4 | <strong>2012</strong>

Uiteindelijk stelden de <strong>Vrienden</strong> het toenmalige<br />

recordbedrag beschikbaar <strong>van</strong> 1<br />

miljoen gulden en legden daarmee een<br />

stevige financiële basis voor het nieuwe<br />

gebouw in Azië. Op 9 mei 1994 mocht<br />

Bernhardine, samen met Prins Bernhard,<br />

de openingshandeling verrichten: het omrollen<br />

<strong>van</strong> een boomstam waardoor de<br />

tekst ‘Taman Indah open’ te lezen was.<br />

Opening ijsberenverblijf - foto: Koos <strong>van</strong> Leeuwen<br />

Opening ijsberenverblijf - foto: Koos <strong>van</strong> Leeuwen<br />

Opening Steller zeearendenvolière - Koos <strong>van</strong> Leeuwen<br />

Feest!<br />

Vanaf midden jaren ’90 werden ‘onze’ openingen<br />

steeds meer een <strong>Vrienden</strong>feestje.<br />

De officiële openingshandeling werd omlijst<br />

met allerlei activiteiten: muziek, dans,<br />

een info-markt, etc. De opening <strong>van</strong> het<br />

apeneiland in de Maleise bosrand was min<br />

of meer het eerste <strong>Vrienden</strong>feestje. De<br />

<strong>Vrienden</strong> zorgen voor een heus Gamelanorkest,<br />

met in hun midden een jonge variant<br />

<strong>van</strong> Monique en Koos <strong>van</strong> Leeuwen.<br />

Daarna gingen we echt los! Het duurde<br />

even, maar op 15 juli 1999 openden we<br />

het nieuwe gorillaverblijf. De <strong>Vrienden</strong><br />

hadden opnieuw 1 miljoen gulden bijeen<br />

gebracht. Het bleek dat veel <strong>Vrienden</strong><br />

hadden uitgekeken naar het nieuwe verblijf.<br />

Vele honderden <strong>Vrienden</strong> waren aanwezig<br />

om de gorilla’s de eerste stappen op<br />

het gras te zien zetten. Zij genoten <strong>van</strong><br />

een speciaal programma op deze zwoele<br />

zomeravond. Dankzij de hulp <strong>van</strong> de Afrikaanse<br />

winkel ‘Sanaa Africa’, medewerkers<br />

<strong>van</strong> Diergaarde <strong>Blijdorp</strong> en natuurlijk ons<br />

eigen promotieteam was het terrein bij<br />

het Kiboko-restaurant omgetoverd tot een<br />

‘Afrikaans’ plein. Onder het genot <strong>van</strong> speciale<br />

Afrikaanse hapjes en drankjes konden<br />

de <strong>Vrienden</strong> luisteren en kijken naar Afrikaanse<br />

drummers en dansers. Voor een<br />

selecte groep geïnteresseerden vertelde<br />

storyteller Samba enkele fantastische<br />

Afrikaanse verhalen.<br />

Sindsdien is het traditie om vooral bij de<br />

grote geschenken uit te pakken. Op 19 juli<br />

2000 openden we Bass Rock, de vogelrots<br />

<strong>van</strong> het Oceanium. De vrienden werden<br />

ont<strong>van</strong>gen in een mistige sfeer met doedelzakmuziek,<br />

koffie en chocolade ‘vogelrotsjes’.<br />

De ‘Highland dancinggroep’<br />

verzorgde optredens in het in Schotse<br />

sfeer omgetoverde nieuwe restaurant en<br />

de bezoekers konden de stands <strong>van</strong> de<br />

<strong>Vrienden</strong> en ‘World of Scotland’ bezoeken.<br />

De officiële openingshandeling bestond<br />

uit het gezamenlijk uitbrengen <strong>van</strong> een<br />

Schotse toast met een ‘Cup of Friendship’.<br />

Toenmalig <strong>Blijdorp</strong>-directeur Ton Dorres-<br />

24 | <strong><strong>Vrienden</strong>nieuws</strong> 3 | <strong>2012</strong>

teijn en de toenmalige vice-voorzitter <strong>van</strong><br />

de <strong>Vrienden</strong>, Tom Slijkoort, hadden zich<br />

voor de gelegenheid in een Schotse kilt gehesen!<br />

Alle vrienden konden mee toasten<br />

met een glaasje Schotse whisky.<br />

Op 27 april 2002 was het een drukke dag<br />

voor de <strong>Vrienden</strong>: de Algemene Ledenvergadering<br />

én de feestelijke opening <strong>van</strong> de<br />

door de <strong>Vrienden</strong> gesponsorde verblijven<br />

voor bizons en manenwolven. Met deze<br />

twee nieuwe verblijven kreeg het nieuwe<br />

Amerika-deel een duidelijk gezicht. Dat<br />

het verblijf <strong>van</strong> de manenwolven nog niet<br />

af was (…) en het weer niet erg mee zat<br />

kon de pret niet drukken. Want ondanks<br />

het herfstachtige weer waren ca. 200<br />

<strong>Vrienden</strong> aanwezig. De opening had een<br />

indiaans tintje. Indianen zijn tenslotte het<br />

verbindende element tussen Noord- en<br />

Zuid-Amerika. Na de vergadering konden<br />

de aanwezige <strong>Vrienden</strong> rondkijken op een<br />

indiaanse markt. Bij diverse kramen konden<br />

mensen informatie krijgen over de levenswijze<br />

<strong>van</strong> indianen. Ook waren er<br />

allerlei beeldjes en indiaanse kunstvoorwerpen<br />

te koop. De kleintjes konden zich<br />

laten schminken als een echte indiaan en<br />

in één <strong>van</strong> de tipi’s (een indianentent) bij<br />

het bizonverblijf werden allerlei spannende<br />

verhalen verteld.<br />

In 2003 bestonden de <strong>Vrienden</strong> 40 jaar. Ter<br />

gelegenheid <strong>van</strong> dit jubileum schonk onze<br />

Vereniging de Diergaarde een nieuw tijgerverblijf.<br />

Op 29 mei 2005 openden de <strong>Vrienden</strong><br />

de ‘tijgerkreek’, het nieuwe tijgerverblijf<br />

op de plek waar vroeger zeehonden,<br />

zeeberen en natuurlijk de ijsberen waren<br />

te bewonderen. Twee jaar later dan gepland.<br />

Dat maakte het moment niet minder<br />

feestelijk. Na de ALV konden de<br />

<strong>Vrienden</strong> genieten <strong>van</strong> een Aziatische<br />

markt. Voor de opening <strong>van</strong> het nieuwe<br />

verblijf werden de aanwezige <strong>Vrienden</strong><br />

toegesproken door Sarah Christie (London<br />

Zoo), de coördinator <strong>van</strong> het fokprogramma.<br />

Arctica<br />

Voorlopig hoogtepunt was de opening <strong>van</strong><br />

het ijsberenverenblijf. Ter gelegenheid <strong>van</strong><br />

het 150-jarig bestaan <strong>van</strong> de Diergaarde<br />

<strong>Blijdorp</strong> maakten de <strong>Vrienden</strong> het mogelijk<br />

dat er weer ijsberen te zien zijn in <strong>Blijdorp</strong>.<br />

De leus <strong>van</strong> de <strong>Vrienden</strong> ‘kom over de brug,<br />

de ijsberen moeten terug’ heeft gewekt,<br />

want we hebben maar liefst 1,2 miljoen<br />

euro bijgedragen om aan een nieuw ijsberenverblijf.<br />

Woensdag 2 juli 2008 om 18.30 uur gebeurde<br />

het. Bij de ingang ontstond een<br />

kleine opstopping. Wij als gulle gevers<br />

mochten over de rode loper. De twee butlers<br />

Amundsen & Amundsen namen dit<br />

wel heel letterlijk, ‘alle’ gasten werden over<br />

de nog opgerolde rode loper getild. Het<br />

duo zei wel gewend te zijn aan obstakels<br />

toen ze als ‘welbekende’ tweeling als<br />

153ste de Noordpool bereikten.<br />

We liepen warm voor Arctica, er zijn 871<br />

bezoekers geteld, maar er waren er velen<br />

die al op de dag in de tuin waren. De<br />

schatting komt dus rond de 1000 <strong>Vrienden</strong><br />

te liggen die de opening hebben bijgewoond.<br />

Op het plein was een kunstenaar<br />

<strong>van</strong> ‘ICE Carving’ bezig met beitels en kettingzaag.<br />

Uit een brok ijs <strong>van</strong> 1000 kg ontstond<br />

in razend tempo een heuse ijsbeer.<br />

Bijkomend probleem voor de kunstenaar<br />

was dat hij zo snel moest werken omdat<br />

het werk onder zijn handen al begon te<br />

smelten. Dit was natuurlijk een uitgekiende<br />

verbeelding <strong>van</strong> het broeikaseffect.<br />

In het midden <strong>van</strong> de publieksruimte heeft<br />

het kunstwerk <strong>van</strong> Ineke Roelfzema plaats<br />

gekregen, een ijsbeertje natuurlijk.<br />

Het beeldje is het symbolische geschenk<br />

<strong>van</strong> de <strong>Vrienden</strong> naar aanleiding <strong>van</strong> het<br />

150-jarig bestaan <strong>van</strong> de Diergaarde.<br />

Toch was de meest speciale opening misschien<br />

die <strong>van</strong> het verblijf voor Steller<br />

zeearenden in 2009. Niet het grootse<br />

geschenk, geen spectaculair openingsprogramma,<br />

maar wel heel bijzonder.<br />

De dieren waren net verhuisd, dus nog<br />

een beetje nerveus. Om die reden is besloten<br />

om zo min mogelijk geluid te maken.<br />

De speech bleef achterwege en het applaus<br />

werd ver<strong>van</strong>gen door wapperen met<br />

de handen. Dat leverde een heel speciaal<br />

plaatje op!<br />

Opening ijsberenverblijf - foto: Rob Doolaard<br />

25 | <strong><strong>Vrienden</strong>nieuws</strong> 4 | <strong>2012</strong>

Met een recordaantal <strong>van</strong> 71 dierentuinenthousiastelingen<br />

voeren we in het eerste<br />

weekend <strong>van</strong> september naar Engeland.<br />

Aan boord <strong>van</strong> de ‘Brittanica’ vonden de<br />

<strong>Vrienden</strong> elkaar en werd er niet alleen gezellig<br />

vooruit geblikt op deze reis, maar ook<br />

alvast op de jubileumreizen.<br />

In de haven <strong>van</strong> Harwich arriveerden, na<br />

even gewacht te hebben, twee grote bussen,<br />

waar<strong>van</strong> één dubbeldekker. Na ongeveer<br />

drie kwartier rijden kwamen we rond<br />

tien voor acht al bij het dierenpark aan.<br />

Het park zou normaal gesproken pas om<br />

half tien openen, maar ze hadden natuurlijk<br />

op ons gerekend. Na een welkomstwoord<br />

<strong>van</strong> de directeur <strong>van</strong> het park,<br />

Anthony Tropeano, konden we <strong>van</strong> een uitgebreid<br />

ontbijt gebruik maken. Naast een<br />

typisch Engels ontbijt, hadden we ook<br />

ruime keuze uit allerlei continentale lekkernijen.<br />

Na het ontbijt kregen we, in een nog<br />

steeds gesloten park, een rondleiding <strong>van</strong><br />

Jez Smith, de ‘Animal Training coördinator‘,<br />

en hij is tevens één <strong>van</strong> de personen achter<br />

de speciale programma’s voor bezoekers.<br />

Via korte stops bij de stokstaartjes en leeuwen<br />

kwamen we bij de olifantenstallen terecht.<br />

Daar mochten we op het zand in de<br />

stal gaan staan om <strong>van</strong>af daar naar een<br />

training met een Afrikaanse olifant te kijken.<br />

Het vrouwtje tilde haar poten één<br />

voor één op en ging gewillig op de grond<br />

liggen, zodat haar verzorger haar overal<br />

goed kon bekijken.<br />

Tekst: Karin <strong>van</strong> Leeuwen<br />

V R I E N D E N<br />

PER FERRY NAAR EEN<br />

VOLGEBOUWDE DIERENTUIN!<br />

Onder de reizende <strong>Vrienden</strong> is de weekendreis inmiddels al een ingeburgerd<br />

begrip. Waar er de afgelopen twee jaar naast een bezoek <strong>van</strong><br />

een gehele dag aan een mooi park, ook de gelegenheid was voor een<br />

bonusbezoekje aan een ander of hetzelfde park op de andere dag,<br />

bestond de weekendreis <strong>van</strong> dit jaar uit een eendaags bezoek aan<br />

Colchester Zoo, maar wat voor een dag!<br />

Naast het gebouw met de olifantenstallen,<br />

ligt een gebouw met stallen voor de diersoorten<br />

die op de Afrikaanse sa<strong>van</strong>ne<br />

leven, zoals bijvoorbeeld struisvogels, grote<br />

koedoe’s, Damara zebra’s en witte neushoorns.<br />

Wij mochten tussen de stallen <strong>van</strong><br />

de netgiraffen in gaan staan en kregen<br />

daar de gelegenheid om de drie giraffen<br />

blaadjes sla te voeren. Ze zijn hier begonnen<br />

met het houden <strong>van</strong> een mannengroep<br />

giraffen. Sinds enkele jaren woont<br />

hier een fokgroep netgiraffen, maar helaas<br />

hebben ze nog geen nakomelingen gekregen.<br />

Colchester Zoo ondersteunt via hun liefdadigheidsinstelling<br />

‘Action for the Wild’ conservatie-projecten<br />

over de hele wereld. Eén<br />

<strong>van</strong> de belangrijkste projecten is het ‘Um-<br />

Phafa Private Nature Reserve’ in Zuid-<br />

Colchester Zoo - foto: Yvonne Tool<br />

26 | <strong><strong>Vrienden</strong>nieuws</strong> 4 | <strong>2012</strong>

Afrika, wat gestart is in 2005. Ze hebben er<br />

diverse diersoorten geïntroduceerd, waaronder<br />

giraffen, en dáár is onlangs wel -<br />

voor de tiende keer - een giraffe geboren.<br />

De rondleiding ging verder naar het verblijf<br />

<strong>van</strong> de slanke otters, een ottersoort die iets<br />

groter is en kortere haren heeft dan de bekendere<br />

Aziatische kleinklauwotters. In<br />

mei dit jaar zijn er twee jongen geboren<br />

<strong>van</strong> deze leuke, speelse diersoort. De otters<br />

werden voor onze neus gevoerd en waren<br />

daardoor heel actief.<br />

Vervolgens gingen we naar het dit jaar geopende<br />

doorloopverblijf <strong>van</strong> ringstaartmaki’s<br />

en rode vari’s. Normaal gesproken rijdt<br />

er een treintje met maximaal zestig passagiers<br />

naar dit verblijf. Zo komen er niet te<br />

veel mensen tegelijkertijd in het verblijf.<br />

De ringstaartmaki’s werden gevoerd, waarbij<br />

de verzorger ook het één en ander over<br />

de dieren en hun oorspronkelijke leefgebied<br />

aan het publiek vertelde. Hierna werden<br />

de drie rode vari’s naar buiten gelaten.<br />

Zij zijn de baas in dit gebied en joegen de<br />

ringstaartmaki’s weg <strong>van</strong> hun favoriete<br />

plekjes.<br />

<strong>Vrienden</strong> in olifantenstal - foto: David Verhagen<br />

De rondleiding eindigde bij het verblijf <strong>van</strong><br />

de amoerpanters. Daar kregen we een training<br />

te zien met de vrouwelijke bewoonster.<br />

Ze werd onder andere gevraagd om<br />

plat te liggen en haar staart door het hek<br />

aan te geven. Uiteindelijk is het de bedoeling<br />

dat er bloed kan worden geprikt bij<br />

haar, zonder dat het daarvoor nodig is om<br />

haar te verdoven. Ze voerde alle opdrachten<br />

uit onder luid gespin.<br />

Vele dieren in dit park worden getraind om<br />

het mogelijk te maken om hun gezondheid<br />

te controleren en ter verrijking <strong>van</strong> de<br />

dieren. Deze trainingen zijn evenals vele<br />

voederingen gedurende de hele dag te bekijken<br />

door de bezoekers. De olifanten en<br />

giraffen kunnen - op bepaalde tijden en<br />

Aardvarken - foto: David Verhagen<br />

onder begeleiding <strong>van</strong> medewerkers <strong>van</strong><br />

het park - zelfs door de bezoekers gevoerd<br />

worden. Zo worden er dus verschillende<br />

ontmoetingen mogelijk gemaakt voor de<br />

bezoekers, zodat ze met een bijzondere ervaring<br />

weer naar huis kunnen gaan.<br />

Na de rondleiding <strong>van</strong> bijna twee uur,<br />

waar dus al een aantal <strong>van</strong> deze ‘close encounters’<br />

in verwerkt waren, konden we<br />

het park op eigen gelegenheid verkennen.<br />

Op deze bewolkte, maar gelukkig droge<br />

dag, hadden de meeste mensen net genoeg<br />

tijd om het gehele park op een rustige<br />

manier te bekijken. Voor hen die al<br />

eerder uitgekeken waren, was het mogelijk<br />

om ‘s middags met de bus naar het<br />

stadje te gaan.<br />

Zoo Colchester is behoorlijk vol gebouwd<br />

en heeft smalle paden. Zeker in sommige<br />

delen <strong>van</strong> het park kan het daardoor nogal<br />

druk en chaotisch overkomen. Gelukkig<br />

zijn er ook gebieden, met name die met<br />

verblijven voor Afrikaanse dieren, die<br />

ruimer zijn opgezet.<br />

De verblijven in het gehele park zijn voor<br />

de dieren over het algemeen ruim genoeg<br />

en leuk ingericht. Voor de dieren die minder<br />

ruimte hebben wordt al nagedacht<br />

over, of zelfs gewerkt aan, nieuwe verblijven<br />

of uitbreiding <strong>van</strong> hun huidige verblijf.<br />

Zo zullen de twee, in Cambodja in beslag<br />

genomen, Maleise beren een gloednieuw<br />

verblijf krijgen, waar ten tijde <strong>van</strong> ons<br />

bezoek aan gebouwd werd. De directeur<br />

heeft daarvoor ideeën opgedaan in<br />

Burgers’ Zoo.<br />

Het buitenverblijf <strong>van</strong> de chimpansees zal<br />

worden vergroot, doordat ze de ruimte<br />

waar nu nog twee Françoislangoeren<br />

leven er bij zullen krijgen. De langoeren<br />

zullen binnenkort hun intrek nemen in het<br />

verblijf waar nu nog wanderoe’s leven. Het<br />

koppeltje Françoislangoeren is eerder dit<br />

jaar uit twee verschillende parken naar<br />

Colchester gekomen en zal daar hopelijk<br />

voor nageslacht gaan zorgen. Deze apensoort,<br />

welke ook door <strong>Blijdorp</strong> wordt gehuisvest,<br />

wordt niet vaak gehouden in<br />

Europa.<br />

Apenliefhebbers zullen zich in dit park sowieso<br />

goed kunnen vermaken, want naast<br />

de Françoislangoeren heeft Colchester met<br />

bijvoorbeeld roodkopmangabeys, zwartkoplars,<br />

L’Hoestmeerkatten, roodrugsaki’s<br />

en gelada’s een indrukwekkende apencollectie<br />

in huis.<br />

Enkele hoogtepunten <strong>van</strong> het park zijn het<br />

ruime verblijf voor Patagonische zeeleeuwen,<br />

met een onderwatertunnel <strong>van</strong> 24<br />

meter en helder zicht, en een buitenverblijf<br />

voor aardvarkens. Zoo Colchester is<br />

net als Burgers’ Zoo één <strong>van</strong> de weinige<br />

dierenparken die goed fokken met aardvarkens.<br />

Het was voor meerdere <strong>Vrienden</strong><br />

een leuk gezicht om een eerder dit jaar geboren<br />

aardvarken buiten in de aarde te<br />

zien spelen.<br />

We sloten deze mooie dierentuindag af bij<br />

‘The fat goose’, een restaurant gelegen<br />

tussen het dierenpark en de haven. Daar<br />

konden we gezellig napraten over de indrukken<br />

<strong>van</strong> <strong>van</strong>daag, ondertussen genietend<br />

<strong>van</strong> het driegangendiner, dat bij<br />

iedereen zeer goed in de smaak viel.<br />

Na het diner gingen we aan boord <strong>van</strong> de<br />

‘Hollandica’, voor de overtocht naar Hoek<br />

<strong>van</strong> Holland. Aan boord was het mogelijk<br />

om meteen je hut op te zoeken na deze intensieve<br />

dag, of om nog even met de andere<br />

Engelandvaarders iets te drinken op<br />

weer een zeer geslaagde weekendreis!<br />

27 | <strong><strong>Vrienden</strong>nieuws</strong> 4 | <strong>2012</strong>

FLADDERAARS IN AMAZONICA<br />

In het vorige nummer <strong>van</strong> <strong><strong>Vrienden</strong>nieuws</strong> heeft u het één en ander<br />

kunnen lezen over Amazonica, het jubileum-geschenk <strong>van</strong> de <strong>Vrienden</strong><br />

<strong>van</strong> <strong>Blijdorp</strong>. <strong>Vrienden</strong> die regelmatig de Diergaarde bezoeken en een<br />

blik “over de schutting” werpen zien dat de bouw gestaag vordert.<br />

Men is druk bezig de constructie <strong>van</strong> de dome verder op te bouwen en<br />

het zal niet lang meer duren voordat men met de inrichting gaat<br />

beginnen. Hoogste tijd dus om wat te vertellen over de toekomstige<br />

bewoners <strong>van</strong> Amazonica, de prachtige fladderaars!<br />

Tekst: Angeline Peters en Alex Schouten<br />

Rups Morpho-vlinder - foto: Rob Doolaard<br />

‘De koepel’<br />

De voornaamste bewoners <strong>van</strong> Amazonica<br />

worden vlinders. En dat wordt een hele<br />

opgave, want de afmetingen <strong>van</strong> Amazonica<br />

zijn gigantisch. Het is daardoor niet<br />

zo eenvoudig om bezoekers het gevoel te<br />

geven midden tussen de vlinders te staan.<br />

Ervaring uit de huidige vlinderkas en andere<br />

vlindertuinen leert dat je daarvoor 2<br />

tot 3 vlinders per m2 moet hebben. Gezien<br />

het totaal aantal vierkante meters heb je<br />

dan tussen de 4000 en 6000 vlinders nodig<br />

En dat is natuurlijk heel veel!!! Een bijkomend<br />

probleem is dat vlinders niet zo heel<br />

lang leven. Onder optimale condities fladderen<br />

ze slechts tussen de 10 dagen en 12<br />

weken rond. Het mooiste is als de vlinderpopulatie<br />

een zo natuurlijk mogelijk verloop<br />

heeft zodat niet alle vlinders op<br />

hetzelfde moment dood gaan. Een eenvoudig<br />

rekensommetje leert dan dat je elke<br />

week tegen de 500 nieuwe vlinders moet<br />

loslaten om de populatie constant te houden.<br />

Dat klinkt allemaal heel makkelijk,<br />

maar dat is het natuurlijk niet….<br />

Bij het maken <strong>van</strong> de plannen voor Amazonica<br />

is allereerst goed nagedacht over<br />

welke maatregelen er nodig zijn om de<br />

vlinders zo lang mogelijk in leven én zichtbaar<br />

voor het publiek te houden. Hierbij<br />

heeft <strong>Blijdorp</strong> goed gekeken hoe in andere<br />

vlindertuinen wordt gewerkt en natuurlijk<br />

heeft <strong>Blijdorp</strong> zelf ook al vele jaren ervaring<br />

met het houden en kweken <strong>van</strong> vlinders.<br />

Louwerens-Jan Nederlof is de<br />

verzorger die zich daar al jaren mee bezig<br />

houdt. Hij is dan ook nauw betrokken geweest<br />

bij het opstellen <strong>van</strong> het PvE (pakket<br />

<strong>van</strong> eisen) voor de bouw. Allereerst is het<br />

belangrijk dat het klimaat geschikt is voor<br />

vlinders. Een goede temperatuur en luchtvochtigheid,<br />

maar ook een goede luchtverversing<br />

waarbij er geen tocht of te sterke<br />

luchtstromen ontstaan, is essentieel. Dit is<br />

een onderdeel dat de Technische Dienst<br />

voor hun rekening heeft genomen bij de<br />

keuze en installatie <strong>van</strong> de systemen.<br />

Kieskeurige eters<br />

Een ander belangrijk aspect is het voedsel<br />

voor de vlinders. Vlinders gedijen het best<br />

op een natuurlijke voedingsbron en in de<br />

oude vlinderkas (naast het weidevogelcomplex)<br />

is al veel ervaring opgedaan met<br />

nectarplanten. Dit zijn planten die bloemen<br />

dragen waar<strong>van</strong> de vlinders de nectar<br />

kunnen drinken. Vlinders kunnen kieskeurig<br />

zijn, dat bepaalt dus de keuze voor een<br />

bepaalde plantensoort. Maar uiteindelijk<br />

moet een nectarplant ook praktisch zijn.<br />

Hoe meer bloemen en hoe langer de periode<br />

is waarin de plant bloeit, hoe beter. En<br />

de plant moet tegen een stootje kunnen<br />

gezien de bezoekers die af en toe tegen de<br />

planten aanlopen. De Botanische Afdeling<br />

is uiteraard nauw betrokken bij de keuze<br />

<strong>van</strong> de planten. Zij zullen zorgen dat in<br />

Amazonica grote delen, met name langs<br />

de wandelpaden, met de juiste nectarplanten<br />

worden aangeplant. Helaas zal het<br />

niet altijd mogelijk zijn alleen Zuid-Amerikaanse<br />

plantensoorten te gebruiken en<br />

worden ook planten uit andere regio’s gebruikt.<br />

Maar voor de vlinders wordt dit<br />

compromis graag gemaakt. Uiteraard krijgen<br />

de vlinders ook ander voedsel in de<br />

vorm <strong>van</strong> suikerwater en zoete vruchten,<br />

zoals banaan, ananas, mango en sinaasappel,<br />

die op speciale voederdisplays wordt<br />

gelegd.<br />

Zoals hierboven al gezegd, zullen er wekelijks<br />

500 nieuwe vlinders moeten komen.<br />

Die komen er natuurlijk niet <strong>van</strong>zelf. <strong>Blijdorp</strong><br />

heeft al veel ervaring met het kweken<br />

<strong>van</strong> vlinders en zal dat voor<br />

Amazonica verder opschalen. Belangrijkste<br />

schakel daarbij is het voor handen hebben<br />

<strong>van</strong> de juiste voedselplanten. Bij veel vlindersoorten<br />

zijn de rupsen zeer kieskeurig<br />

en eten slechts één of enkele plantensoorten.<br />

Een deel <strong>van</strong> de beplanting <strong>van</strong> Amazonica<br />

zal uit deze voedselplanten<br />

bestaan. Daarbij is het nog best wel lastig<br />

om aan goede planten te komen. Uiteraard<br />

mag er natuurlijk geen enkel bestrijdingsmiddel<br />

opzitten. Maar veel planten<br />

zijn tegenwoordig ‘veredeld’ om bijvoorbeeld<br />

zo veel mogelijk bloemen te vormen.<br />

Dat heeft meestal ook effect op de hoeveelheid<br />

blad en zelfs op de samenstelling<br />

<strong>van</strong> voedingsstoffen in dat blad. Hierdoor<br />

kan een bepaalde plantensoort in theorie<br />

wel geschikt zijn voor een bepaalde rupsensoort,<br />

maar dat wil nog niet zeggen<br />

dat elke plant <strong>van</strong> die soort dan ook meteen<br />

geschikt is als voedselplant. <strong>Blijdorp</strong><br />

heeft goede contacten met plantenkwekers<br />

die precies die planten aan kunnen leveren<br />

die <strong>Blijdorp</strong> wil hebben. Daarnaast<br />

kweekt de Botanische Afdeling zelf ook<br />

veel voedselplanten.<br />

28 | <strong><strong>Vrienden</strong>nieuws</strong> 4 | <strong>2012</strong>

Van vlinder tot vlinder<br />

Met de nodige inspanningen verwacht<br />

<strong>Blijdorp</strong> in de maanden tussen april en<br />

september ongeveer 300 vlinders per<br />

week te kunnen kweken. In de winter zal<br />

de kweek een stuk minder zijn, omdat de<br />

voedselplanten in de winter eenvoudigweg<br />

te weinig groeien of de samenstelling<br />

<strong>van</strong> het blad dusdanig wordt, dat de rupsen<br />

er slecht <strong>van</strong> groeien. Een deel <strong>van</strong> de<br />

kweek zal in Amazonica zelf plaatsvinden.<br />

Door het planten <strong>van</strong> de juiste voedselplanten<br />

zullen sommige vlindersoorten eitjes<br />

afzetten waar vervolgens rupsen<br />

uitkomen die zich tegoed gaan doen aan<br />

die voedselplanten. Gezien de om<strong>van</strong>g <strong>van</strong><br />

Amazonica hoeft u niet bang te zijn voor<br />

een compleet kaal Amazonica. Alleen aan<br />

de voedselplanten zal geknaagd. En die<br />

worden als ze ‘op’ zijn ver<strong>van</strong>gen door<br />

nieuwe. Daarnaast worden in Amazonica<br />

natuurlijk ook veel andere plantensoorten<br />

geplant dat wat oneerbiedig ‘kijkgroen’<br />

wordt genoemd.<br />

Naast deze kweek in de dome zelf, zullen<br />

sommige vlindersoorten ook in speciale<br />

kweekvluchten worden gekweekt. Voordeel<br />

<strong>van</strong> deze kweekvluchten is dat per<br />

soort bepaald kan worden hoeveel er gekweekt<br />

wordt. In elke kast worden de voor<br />

die soort geschikte voedselplanten neergezet.<br />

Zodra de vlinders eitjes hebben afgezet,<br />

worden de planten in een speciale<br />

kweekruimte gezet. Na het uitkomen <strong>van</strong><br />

de eitjes kan een plant wel 40 rupsen herbergen.<br />

Afhankelijk <strong>van</strong> de soort, eten de<br />

rupsen zich een aantal weken tot maanden<br />

vol voordat ze zich gaan verpoppen.<br />

De poppen worden verzameld en in de<br />

Met dank aan: Louwerens-Jan Nederlof (Diergaarde <strong>Blijdorp</strong>)<br />

poppenkast gehangen zodat ze rustig uit<br />

kunnen komen. Een deel <strong>van</strong> deze kweekonderdelen<br />

zal voor de bezoekers <strong>van</strong><br />

Amazonica zichtbaar zijn via ruiten.<br />

Vlinders vliegen <strong>van</strong> ver…<br />

Zoals gezegd, kan <strong>Blijdorp</strong> niet het hele<br />

jaar door in zijn eigen vlinderbehoefte<br />

voorzien. Daarom zal een gedeelte <strong>van</strong> de<br />

vlinders worden gekocht. Dat klinkt misschien<br />

een beetje ongebruikelijk, bij veel<br />

andere diersoorten wordt gewerkt met<br />

fokprogramma’s waarbij dieren met gesloten<br />

beurzen worden uitgewisseld. Bij vlinders<br />

werkt het niet op die manier. Daarom<br />

koopt <strong>Blijdorp</strong> al jarenlang vlinders <strong>van</strong><br />

een bedrijf in Suriname en <strong>van</strong> een bedrijf<br />

in Costa Rica. Het bedrijf Costa Rica Entomological<br />

Supplies is een coöperatie <strong>van</strong><br />

vlinderkweekers in Costa Rica, die op een<br />

verantwoorde, kleinschalige manier vlinders<br />

kweken. De soorten die worden gekweekt<br />

leven niet in het primaire<br />

regenwoud en zijn niet bedreigd. Daarom<br />

is er geen vergunning nodig voor de kweek<br />

en het transport. Vaak is het een bezigheid<br />

<strong>van</strong> de vrouw des huizes, die in haar achtertuin<br />

de juiste voedselplanten aanplant<br />

zodat vlinders daar eieren afzetten, waar<br />

rupsen uitkomen. Soms worden ook rupsen<br />

verzameld uit “het wild”, die dan “vetgemest”<br />

worden op eigen planten. Omdat<br />

in het wild maar een fractie <strong>van</strong> de rupsen<br />

zich verpopt tot vlinder, zal de <strong>van</strong>gst <strong>van</strong><br />

rupsen nauwelijks effect hebben op het<br />

aantal vlinders. Zodra de rupsen zich verpoppen,<br />

worden de poppen verzameld en<br />

naar een centraal distributiecentrum gebracht.<br />

Daar worden de poppen in speciale<br />

piepschuim dozen verpakt en voorzien <strong>van</strong><br />

Siproeta stelenes - foto: Rob Doolaard<br />

de juiste papieren op het vliegtuig naar<br />

Europa gezet. In de dozen is een warmtematje<br />

aanwezig om de poppen op temperatuur<br />

te houden. <strong>Blijdorp</strong> is niet de enige<br />

dieren- of vlindertuin die op deze manier<br />

vlinders besteld en tegenwoordig komt er<br />

wekelijks een vlucht vlinders aan in Duitsland.<br />

Vandaar worden de pakketjes per<br />

koerier naar de verschillende vlinder- en<br />

dierentuinen gebracht. Het in Costa Rica<br />

verzamelen <strong>van</strong> de poppen en het transport<br />

neemt een week in beslag. Omdat het<br />

uitkomen <strong>van</strong> de poppen bij de meeste<br />

vlindersoorten 12 tot 14 dagen duurt, zullen<br />

de poppen dus nog een krappe week in<br />

een “poppenkast” in de vlindertuin worden<br />

gehangen voor ze uitkomen.<br />

De ervaringen <strong>van</strong> <strong>Blijdorp</strong> met deze “vlinderwinkel”<br />

zijn heel goed. Over het algemeen<br />

komen alle poppen uit. Mocht er<br />

een keer iets niet helemaal goed zijn gegaan<br />

tijdens het transport en er dus veel<br />

uitval zijn, dan biedt het bedrijf zelfs garantie.<br />

Welke soorten gekweekt gaan worden en<br />

welke gekocht hangt <strong>van</strong> een aantal factoren<br />

af. Allereerst speelt het verschil in kosten<br />

tussen zelf kweken en kopen een rol.<br />

Ook is niet elke soort geschikt om te transporteren<br />

als pop, maar ook niet elke soort<br />

is geschikt om “opgesloten” te zitten in de<br />

kweekvluchten. Daarnaast spelen factoren<br />

zoals de levensduur <strong>van</strong> de vlinder, of de<br />

juiste voedselplant voorhanden is, hoeveel<br />

rupsen en uiteindelijk poppen één vlinder<br />

kan produceren en hoeveel voedsel de rupsen<br />

eten een rol.<br />

Nog een paar maanden geduld!<br />

Komende winter zal de kweek tijdelijk stil<br />

worden gelegd. De oude vlinderkas is namelijk<br />

gesloten en het duurt nog even<br />

voordat Amazonica zijn deuren opent. Er<br />

zijn op dit moment dus geen vlinders in de<br />

Diergaarde te bewonderen. Uiteindelijk is<br />

het de bedoeling dat er zo’n 40 verschillende<br />

Zuid-Amerikaanse vlindersoorten<br />

komen in Amazonica. Een deel <strong>van</strong> de<br />

soorten is bekend uit de oude vlinderkas,<br />

zoals diverse soorten passiebloemvlinders,<br />

morpho’s (die grote blauwe vlinders) en<br />

glasvleugelvlinders. Ook komen er een<br />

aantal caligo-soorten (ook wel uilvlinders<br />

genoemd <strong>van</strong>wege het “oog” op de onderzijde<br />

<strong>van</strong> de vleugels). Deze laatste soort<br />

zal vaak te vinden zijn op het vlinderstrand,<br />

een stukje zanderige oever <strong>van</strong> het<br />

beekje dat door Amazonica stroomt. Nu<br />

maar hopen dat een strenge winter geen<br />

roet in het eten gooit.<br />

29 | <strong><strong>Vrienden</strong>nieuws</strong> 4 | <strong>2012</strong>

Tekst: Machiel <strong>van</strong> Wolferen<br />

Nijlpaard - foto: Tineke Guise<br />

Mantelbaviaan - foto: Greet <strong>van</strong> Norde<br />

AFSCHEID VAN HET OUDE EMMEN<br />

Wanneer een dierentuin gaat sluiten dan is dat een droevige gebeurtenis.<br />

Maar wanneer dat gebeurt omdat diezelfde dierentuin naar een<br />

nieuwe en veel grotere plaats gaat verhuizen, dan krijgt de droefheid<br />

ook een andere, een spannende en verwachtingsvolle kant. Dit was de<br />

achtergrond <strong>van</strong> onze reis op 6 oktober toen we ’s morgens vroeg in de<br />

bussen naar Emmen stapten.<br />

93 Mensen waren verheugd om weer eens<br />

naar Emmen te gaan, maar tegelijk ook<br />

om afscheid te nemen <strong>van</strong> de oude tuin;<br />

om alle bekende punten nog eens te zien<br />

en de oude sferen nog eens te proeven.<br />

Het leek wel of de natuur de sfeer goed<br />

aanvoelde, want de hele heenreis goot het<br />

<strong>van</strong> de regen – echter bij uitstappen was<br />

het droog en de rest <strong>van</strong> de dag was het<br />

prachtig herfstweer en strooide de zon<br />

met gouden stralen over de schitterende<br />

oude en verkleurende bomen <strong>van</strong> de tuin.<br />

Na koffie met gebak werden er een aantal<br />

groepen gevormd en kon men onder deskundige<br />

leiding <strong>van</strong> vrijwilligers een rondleiding<br />

krijgen. En konden er ook vragen<br />

gesteld worden over de huidige situatie en<br />

de nabije toekomst. Emmen was net begonnen<br />

om de Humboldt pinguins weg te<br />

halen <strong>van</strong> de Noordbargeres, de nieuwe locatie.<br />

Die zaten nu bijna allemaal in het<br />

verblijf waar tot voor kort de zeeleeuwen<br />

verbleven. Dit omdat men op de nieuwe<br />

locatie binnenkort gaat beginnen met de<br />

grondwerkzaamheden voor de nieuwe dierentuin.<br />

Straks 30 ha. groot – meer dan<br />

twee en een half keer zo groot als de oude<br />

tuin (nu 12 ha.). En wat nu nog een prachtig<br />

pinguïnverblijf is, zal in de nabije<br />

toekomst waarschijnlijk tot een nijlpaardenverblijf<br />

omgetoverd worden. Rotterdam<br />

gaat straks nog meer concurrentie<br />

<strong>van</strong> Emmen krijgen, want men wil daar in<br />

2015 een geheel nieuwe dierentuin openen<br />

die in één maal zal worden gebouwd<br />

onder leiding <strong>van</strong> één architectenbureau.<br />

Anders gezegd, onze geheel door <strong>van</strong><br />

Ravesteyn ontworpen en gebouwde oude<br />

dierentuin zal straks niet meer de enige in<br />

zijn soort zijn. Maar laten we eerlijk zijn,<br />

zo’n soort concurrentie is alleen maar<br />

vreugdevol en inspirerend voor alle<br />

partijen.<br />

Je kon merken dat de medewerkers in<br />

Emmen, professioneel en vrijwillig, allemaal<br />

heel betrokken waren, maar ook wel<br />

wat afwachtend en gespannen; de toekomst<br />

is best nog zeer open, onbekend en<br />

voor hen is de verandering ook een afscheid<br />

<strong>van</strong> iets dat jarenlang vertrouwd en<br />

eigen was. Dat was te voelen in de vele<br />

verhalen die ze vertelden en de herinneringen<br />

die ze ophaalden. Ikzelf ben op mezelf<br />

rond gaan lopen en had al <strong>van</strong> tevoren een<br />

selectie gemaakt om wat speciale punten<br />

te bezoeken. Ik heb wel een half uur in de<br />

Zuid Amerikaanse vogeltuin gezeten en<br />

heb rustig en stuk voor stuk alle verschillende<br />

soorten vogels zitten observeren:<br />

eerst de flamingo’s, ibissen en rose lepelaars,<br />

maar daarna ook de incasterns, de<br />

trompetvogel, de zonerallen en de kleine<br />

zangertjes die je echt ineens voorbij moet<br />

zien schieten. En daarna nog eens drie<br />

kwartier in het AmeriCasa. Op 20 centimeter<br />

<strong>van</strong> me zat een moeder witgezichtsaki<br />

met een jong <strong>van</strong> een week oud aan haar<br />

buik, en er omheen hupten en sprongen<br />

twee oudere dochters en de vader rond.<br />

Oh ja, er zaten ook nog een paar goudleeuwaapjes<br />

op een paar meter afstand<br />

die de drukte rustig zaten te bekijken.<br />

En beneden in het nachtdierenverblijf<br />

waren de luiaard en de rolstaatbeertjes<br />

ook zeer actief.<br />

En buiten, rustig op een bankje, een hele<br />

tijd gezeten terwijl de Sa<strong>van</strong>nedieren<br />

langzaam en traag de heuvel op kwamen<br />

lopen om mijn blikveld en beleving in te<br />

wandelen. Hier vier kroonkraanvogels,<br />

daar een groepje gnoes of zebras, en dan<br />

weer – langzaam wiegend in hun tred – de<br />

negen giraffes. Met tussendoor een wroe-<br />

30 | <strong><strong>Vrienden</strong>nieuws</strong> 4 | <strong>2012</strong>

tend en knorrend penseelzwijn of een driftig<br />

fladderende struisvogels. Die heuvel,<br />

die doet het – die geeft diepte en perspectief<br />

waardoor de boel veel meer leeft. Het<br />

geheel is bijna meditatief – zeker wanneer<br />

er dan in je rug ook nog zo’n prachtige<br />

groep franjeapen in de weer is. Een paar<br />

jonge mannetjes die proberen de rondhangende<br />

reigers te besluipen en een moeder<br />

met een jong aan de borst en wat jongere<br />

vrouwtjes die daar beschermend omheen<br />

hangen. Een hele groep pelikanen die<br />

daarachter druk in de weer zijn met veren,<br />

snavels, elkaar en het water. En iets verderop<br />

een hele groep ringstaartmaki’s die<br />

elkaar achtervolgen dor de toppen <strong>van</strong> de<br />

hoge bomen. Op rechts zie je en hoor je<br />

de olifanten, terwijl in de verte een leeuw<br />

brult. Je hoopt bijna dat ze deze sfeer, dit<br />

beeld zo mee zouden kunnen verhuizen<br />

naar de nieuwe tuin. En liefst dan nog iets<br />

groter en uitgebreider, want het is bijna<br />

volmaakt. Alleen al die prachtige en monumentale<br />

bomen, dat zal moeilijk worden.<br />

Dat zal ik straks wel missen.<br />

En er zijn nog meer <strong>van</strong> dit soort mooie<br />

punten; wat dacht u <strong>van</strong> de schitterende<br />

vlinderkas. Ik geef toe, het gebouw waarin<br />

het is gehuisvest is niet zo mooi, en ook<br />

niet zo hoog voor alle ver opgroeiende<br />

tropische planten en bomen. Maar de<br />

plantenrijkdom en de vlinderpracht zijn<br />

schitterend. En het is ook daar heerlijk zitten.<br />

Laten wij dat in Amazonia nog maar<br />

eens overtreffen! En bent u ooit in dat<br />

kleine pareltje Oasia geweest Ook al zo<br />

mooi, met vleerhonden aan het plafond en<br />

dwergkwarteltjes over het pad. Eigenlijk<br />

is dat ook de kracht <strong>van</strong> Emmen: prachtige<br />

buitenvergezichten en verblijven voor<br />

dieren uit Afrika, Amerika en Azië gecombineerd<br />

steeds met tropische binnenverblijven<br />

voor vogels, zoogdieren en<br />

reptielen in het Afrikahuis, AmeriCasa<br />

en het Aziëhuis. Wanneer men dit in de<br />

nieuwe en nog te bouwen tuin kan voortzetten<br />

of zelfs vergroten en versterken,<br />

dan ben ik helemaal blij.<br />

Nog gaan kijken bij de olifanten, de gibbons<br />

– 4 echte kwajongens – de naakte<br />

molratten, de ratten (!!) en de doodshoofdaapjes<br />

met slingerapen. Het nieuwe leeuwenverblijf<br />

moet ik bekennen viel me iets<br />

tegen, maar het is ze vergeven, want je<br />

gaat niet meer zwaar in iets investeren<br />

wanneer het over 2 of 3 jaar weer weg<br />

moet. Het Biochron tenslotte mogen ze<br />

<strong>van</strong> mij in zijn geheel zo overplanten naar<br />

een nieuwe tuin – schitterend en vooral<br />

ook uiterst informatief en leerzaam. Want<br />

daarvoor kom je in een dierentuin; om te<br />

genieten, te voelen en te proeven, maar<br />

ook om te leren en jezelf te verrijken.<br />

Het verblijf <strong>van</strong> de pinguïns aan de nieuwe<br />

kant was nu bijna leeg – de laatste Humboldt’s<br />

zwommen er nog rond. Maar de<br />

pracht <strong>van</strong> dat verblijf - het smaakt nog<br />

altijd naar meer.<br />

Weemoed dus bij het afscheid, maar ook<br />

vol verwachting over de toekomst. En alle<br />

goeds en wijsheid toegewenst aan de medewerkers<br />

<strong>van</strong> dierenpark Emmen; over<br />

enige tijd zullen we wel naar het resultaat<br />

komen kijken.<br />

Een rustige terugreis met nog een experiment;<br />

voor het eerst onbeperkt eten (en<br />

drinken!) <strong>van</strong> het buffet. Ik moet zeggen:<br />

lekker en een succes. Het was verder ontstellend<br />

stil op de rit terug. Meteen ook de<br />

laatste <strong>van</strong> het jaar – we kijken uit naar<br />

2013. En hartelijk dank voor alle mooie reizen<br />

in <strong>2012</strong>.<br />

V R I E N D E N<br />

www.vrienden<strong>van</strong>blijdorp.nl<br />

U kunt deze bon<br />

besteden bij de<br />

<strong>Vrienden</strong>winkel in<br />

Diergaarde <strong>Blijdorp</strong>.<br />

Cadeaubon<br />

€ 5,- (vijf euro)<br />

Ont<strong>van</strong>g een cadeaubon<br />

<strong>van</strong> 5 euro voor de<br />

<strong>Vrienden</strong>winkel in<br />

<strong>Blijdorp</strong> als u zorgt voor<br />

een nieuw lid <strong>van</strong><br />

onze vereniging.<br />

Bedankt voor uw hulp<br />

<strong>Blijdorp</strong> nog<br />

mooier te maken!!<br />

uitgegeven aan<br />

handtekening<br />

Geldig tot 1 jaar<br />

na uitgifte.<br />

Niet inwisselbaar<br />

voor geld.<br />

inschrijfnummer<br />

naam<br />

plaats<br />

datum<br />

31 | <strong><strong>Vrienden</strong>nieuws</strong> 4 | <strong>2012</strong>

BLIJDORP ZET NIEUWE KOERS UIT<br />

Diergaarde <strong>Blijdorp</strong> heeft een nieuwe koers uitgezet. Dat zal u niet<br />

ontgaan zijn in de afgelopen weken. In de kranten stonden zorgelijke<br />

stukken over bezuinigingen en wegvallende arbeidsplaatsen, maar<br />

ook over een zogenaamd nieuw toekomstplan, soms zelfs ‘reddingsplan’<br />

genoemd. En het klopt ook allemaal.<br />

N I E U W S<br />

Tekst: Marc Damen, directeur Diergaarde <strong>Blijdorp</strong><br />

Het is inderdaad een zorgelijke tijd voor<br />

Diergaarde <strong>Blijdorp</strong> als het erom gaat het<br />

hoofd boven water te houden. Tegelijkertijd<br />

is het ook een periode met uitzicht op<br />

een gezond en levensvatbaar bedrijf, ook<br />

in deze tijden <strong>van</strong> wegvallende gemeentelijke<br />

subsidie en economische recessie en<br />

met handhaving <strong>van</strong> onze waardevolle natuurbehoudsboodschap.<br />

Toekomstplan<br />

In het Toekomstplan <strong>2012</strong>-2017 geven wij<br />

aan hoe onze Diergaarde zelfstandig kan<br />

voortbestaan en haar vooraanstaande positie<br />

kan handhaven als succesvolle dierentuin<br />

in Nederland, icoon <strong>van</strong> de stad<br />

Rotterdam met een fanclub <strong>van</strong> bijna<br />

6.000 ondersteunende <strong>Vrienden</strong>.<br />

Maar dit ambitieuze doel kan helaas alleen<br />

bereikt worden door forse reductie in<br />

personeelskosten Om dit te bereiken is het<br />

de bedoeling om op arbeidsplaatsen te besparen<br />

en om de huidige gemeentelijke<br />

CAO om te zetten naar de zogenaamde<br />

Leisure CAO. Deze sluit veel beter aan bij<br />

de bedrijfsvoering <strong>van</strong> <strong>Blijdorp</strong> als publieksattractie.<br />

De besparingen die met deze reorganisatie<br />

worden gerealiseerd, zijn noodzakelijk<br />

voor het voortbestaan.<br />

Zij zullen worden gebruikt<br />

voor die bedrijfsactiviteiten<br />

die direct<br />

bijdragen aan de handhaving<br />

of verhoging<br />

<strong>van</strong> de bezoekersaantallen<br />

en inkomsten.<br />

Zo blijft <strong>Blijdorp</strong> vitaal<br />

en kan zij haar positie<br />

handhaven op een<br />

vrijetijdsmarkt waarin<br />

de concurrentie steeds<br />

verder toeneemt en<br />

de bestedingen <strong>van</strong><br />

de consumenten als<br />

gevolg <strong>van</strong> de recessie<br />

afnemen.<br />

Wat ging eraan vooraf<br />

In 2010 besloot de gemeenteraad de subsidie<br />

met vier miljoen Euro af te bouwen!<br />

In totaal daalt de jaarlijkse subsidie dus<br />

<strong>van</strong> € 5.260.100 in 2010 tot € 778.000 in<br />

2015. De totale begroting <strong>van</strong> de Diergaarde<br />

is ongeveer € 23 miljoen, dus dit<br />

betekent een daling <strong>van</strong> de inkomsten met<br />

zo’n 20%! Hiertegen is massaal geprotesteerd,<br />

maar de gemeenteraad hield vast<br />

aan haar standpunt, onder de toezegging<br />

aan de Rotterdamse bevolking dat de bezuinigingen<br />

‘zacht moesten landen’ en dat<br />

de stad ‘een dierentuin’ zou behouden.<br />

In 2011 hebben de medewerkers, de vrijwilligers<br />

en de <strong>Vrienden</strong> <strong>van</strong> <strong>Blijdorp</strong> alles<br />

uit de kast gehaald om het subsidietekort<br />

te dichten. Er werd een dierenadoptieprogramma<br />

gelanceerd, waarbij bedrijven dieren<br />

konden adopteren. Bezoekers konden<br />

meedoen met ‘Zookeeper for a day’, een<br />

geweldig initiatief dat in <strong>2012</strong> door veel<br />

andere Nederlandse dierentuinen gekopieerd<br />

werd en de Vereniging <strong>Vrienden</strong> <strong>van</strong><br />

<strong>Blijdorp</strong> opende een extra winkel in de dierentuin<br />

om extra inkomsten te genereren.<br />

Ondanks al dit soort extra inspanningen<br />

moest de Diergaarde in 2011 een begroting<br />

voor <strong>2012</strong> presenteren waarin al<br />

€ 811.000 tekort gekomen werd. Gelukkig<br />

had de gemeenteraad oog voor de inspanningen<br />

en gaf voor <strong>2012</strong> nog € 300.000<br />

extra subsidie, waardoor het tekort nog<br />

ruim een half miljoen bedroeg.<br />

Het jaar <strong>2012</strong> zat echter niet mee als het<br />

om bezoekersaantallen en inkomsten<br />

gaat. Het was slecht dierentuinweer, een<br />

grote trekker ontbrak en de mensen hielden<br />

de hand op de portemonnee. Daarbij<br />

kwam dat onder druk <strong>van</strong> de gemeente de<br />

Diergaarde de entreeprijs had verhoogd<br />

<strong>van</strong> € 19,50 tot € 21,00 terwijl uit publieksonderzoek<br />

blijkt dat deze verhoging<br />

ons niet echt geholpen heeft: mensen<br />

geven minder makkelijk geld uit en in een<br />

relatief arme stad als Rotterdam komt het<br />

extra hard aan. Tot en met eind september<br />

loopt het bezoekersaantal ruim 100.000<br />

achter op 2011 en het is nog maar te<br />

hopen dat dit in <strong>2012</strong> boven de 1,4 miljoen<br />

uitkomt. Kortom; een drastisch plan voor<br />

de toekomst was nodig. Een plan, waarin<br />

we rekening houden met de forse vermindering<br />

<strong>van</strong> de jaarlijkse exploitatiesubsidie<br />

<strong>van</strong> de gemeente en na 25 jaar weer op<br />

eigen benen gaan staan.<br />

Wat staat er in het plan<br />

Bij het maken <strong>van</strong> het toekomstplan is een<br />

inventarisatie gemaakt <strong>van</strong> alle mogelijke<br />

maatregelen die het begrotingstekort kunnen<br />

dichten. Dat betreft dus zowel een<br />

verhoging <strong>van</strong> de inkomsten als een verlaging<br />

<strong>van</strong> de kosten. In totaal werden ruim<br />

tachtig maatregelen bedacht. Bij een nadere<br />

analyse <strong>van</strong> die maatregelen bleek<br />

dat alle kansrijke zaken onder gebracht<br />

konden worden in vier categorieën.<br />

Ten eerste is gekeken naar de leningenportefeuille.<br />

De Diergaarde heeft de afgelopen<br />

twintig jaar veel geld geleend om de<br />

Diergaarde te kunnen moderniseren.<br />

Dat moet echter wel terugbetaald worden!<br />

In totaal heeft de Diergaarde nog<br />

voor zo’n € 15 miljoen geleend geld. Jaarlijks<br />

wordt er ongeveer € 2 miljoen afgelost,<br />

plus er moet natuurlijk rente betaald<br />

worden over de leningen.<br />

Ook is er gekeken naar het onderhoud.<br />

Om de Diergaarde schoon, veilig en heel<br />

te houden en aantrekkelijk voor de bezoekers,<br />

moeten de gebouwen, paden, hekjes<br />

en groenvoorzieningen natuurlijk goed onderhouden<br />

blijven, plus is er nogal wat<br />

achterstallig onderhoud dat we geleidelijk<br />

32 | <strong><strong>Vrienden</strong>nieuws</strong> 4 | <strong>2012</strong>

weg willen werken. Als we op deze post<br />

gaan bezuinigen, gaan bezoekers dat snel<br />

merken en blijven ze weg.<br />

Er is een nieuw commercieel plan opgesteld,<br />

dat beschrijft hoe we de komende<br />

jaren onze inkomsten op peil kunnen houden<br />

en liefst verhogen. Dat schetst echter<br />

geen rooskleurig beeld; we verwachten<br />

dat we met extra inspanningen de inkomsten<br />

misschien op peil kunnen houden,<br />

maar door de recessie is groei niet realistisch.<br />

Tenslotte is er gekeken naar de organisatiestructuur<br />

<strong>van</strong> de Diergaarde. Die is de<br />

afgelopen twintig jaar in een voorspoedige<br />

periode behoorlijk gegroeid. De huidige<br />

tijden dwingen ons ertoe te bezien<br />

hoe we <strong>Blijdorp</strong> met minder mensen<br />

succesvol kunnen exploiteren<br />

Door medewerkers multi-inzetbaar te<br />

maken, meer verantwoordelijkheid te<br />

geven en het gehele werkproces efficiënter<br />

in te richten zullen wij met 150 in<br />

plaats <strong>van</strong> 190 arbeidsplaatsen gaan<br />

werken.<br />

Onze medewerkers<br />

Het is duidelijk dat dit een grote verandering<br />

binnen de organisatie is en dat dit<br />

veel vraagt <strong>van</strong> onze medewerkers. Het is<br />

dus logisch dat een aantal medewerkers<br />

nu nog terughoudend is over dit plan; je<br />

weet immers wat je hebt, maar niet wat je<br />

krijgt. Daarnaast is er onrust over het verlies<br />

aan arbeidsplaatsen. Op dit moment<br />

is nog niet duidelijk op welke manier dat<br />

zal gebeuren. Daarover is overleg gaande<br />

tussen directie, ondernemingsraad en vakbonden.<br />

Om de overgang naar de nieuwe organisatieopzet<br />

mogelijk te maken en om op<br />

nette en eerlijke wijze de medewerkers te<br />

begeleiden voor wie geen plek meer is in<br />

het bedrijf, is <strong>Blijdorp</strong> in gesprek met de<br />

Gemeente Rotterdam over de mogelijkheden<br />

om deze noodzakelijke transitie te financieren<br />

en dus inderdaad haar belofte<br />

<strong>van</strong> ‘een zachte landing’ na te komen.<br />

Een ding moge duidelijk blijken. Deze<br />

soms pijnlijke ingrepen zijn noodzakelijk<br />

om <strong>Blijdorp</strong> de dierentuin te kunnen laten<br />

blijven die het verdient een warme plek<br />

in te nemen in de Rotterdamse gemeenschap<br />

en ver daarbuiten en bovenal: in de<br />

harten <strong>van</strong> de <strong>Vrienden</strong> <strong>van</strong> <strong>Blijdorp</strong>.<br />

Heel erg bedankt voor jullie steun!<br />

33 | <strong><strong>Vrienden</strong>nieuws</strong> 4 | <strong>2012</strong>

AFSCHEID JAN<br />

BREEDIJK, WELKOM<br />

KARIN VAN LEEUWEN<br />

Helaas heeft Jan Breedijk de<br />

redactie verlaten. Hij kon het<br />

vrijwilligerswerk voor <strong><strong>Vrienden</strong>nieuws</strong><br />

niet meer combineren<br />

met zijn drukke werkzaamheden.<br />

Wij hopen in de toekomst<br />

nog eens te kunnen genieten<br />

<strong>van</strong> een stukje <strong>van</strong> zijn hand<br />

(of <strong>van</strong> zijn leerlingen).<br />

Het stokje wordt overgenomen<br />

door Karin <strong>van</strong> Leeuwen. Voor<br />

de leden die mee gaan met de<br />

reizen is Karin geen onbekende.<br />

Veel <strong>van</strong> de verslagen zijn <strong>van</strong><br />

haar hand. Welkom Karin!<br />

KOMT U NAAR DE VRIENDENLEZINGEN<br />

BEZOEK DAN OOK DE ZOOTJESMARKT!<br />

Vast onderdeel <strong>van</strong> die zondagochtenden is de zogenaamde ‘zootjes-markt’ (zonder ‘i’ !!)<br />

Allerhande dierentuincuriosa worden verkocht, waarbij de hele opbrengst ten goede komt<br />

aan onze lopende projecten. Om deze zootjemarkt nog succesvoller te maken nodigen wij<br />

u uit om bij u thuis rond te kijken of ú nog spullen heeft die hier verkocht zouden kunnen<br />

worden. Alles wat met <strong>Blijdorp</strong> (of andere dierentuinen), dieren of planten te maken heeft is<br />

<strong>van</strong> harte welkom (met uitzondering <strong>van</strong> levende dieren of planten!). Boeken, gidsen, dierenbeeldjes,<br />

t-shirts, tijdschriften (<strong>Blijdorp</strong> Geluiden, <strong>Blijdorp</strong> Blad, <strong><strong>Vrienden</strong>nieuws</strong> en alle<br />

andere dierentuinbladen) maar ook theelepeltjes, speldjes, briefkaarten en folders kunnen<br />

vaak nog wat opbrengen.<br />

Heeft u nog <strong>van</strong> dit soort artikelen en wilt u ze afstaan voor onze ‘zootjesmarkt’<br />

Neem even contact op met het secretariaat (010-4676637 of<br />

koos<strong>van</strong>leeuwen@vrienden<strong>van</strong>blijdorp.nl) of neem ze mee als u toch naar de lezing gaat.<br />

U kunt natuurlijk ook zelf komen kopen!<br />

Lijn 13<br />

HAKUNA MATATA<br />

Het is werkelijk een schande! De <strong>Vrienden</strong> <strong>van</strong> <strong>Blijdorp</strong> bestaan<br />

50 jaar! En aan mij is nog nooit aandacht besteed. Nog NOOIT…!<br />

Mensen Er komt werkelijk niets goeds uit voort. Wat zeg je<br />

Dat mooie verblijf waar ik in zit Dat is niet voor mij hoor, dat is<br />

voor jullie. Jullie vereniging is in staat gebleken mij al 50 jaar te<br />

negeren. Mooie <strong>Vrienden</strong>. Nu zal ik je wat vertellen, maar je<br />

krijgt dit niet in zo’n klein stukje hoor. Het is alles of niets! Als<br />

je me niet uit laten spreken, dan zak ik zo weer met mijn kop<br />

onder water en zie je me niet meer.<br />

Ik ben een pantserkrokodil en samen met mijn vriendin wonen<br />

wij het langst in de Diergaarde. Er zijn hier een paar oudere Galapagos<br />

schildpadden maar die wonen hier niet zo lang. Ik ben<br />

hier aangekomen op nieuwjaarsdag 1930, Niet dat iemand<br />

daar nog iets <strong>van</strong> weet. Ik werd met stokken uit mijn houten<br />

krat gepord. Vlak voor het bombardement werden we overgebracht<br />

naar de nieuwe Diergaarde die toen nog niet geopend<br />

was dus <strong>van</strong> het bombardement had ik geen last en toen kwam<br />

ik in een soort betegelde bak terecht. Dat is waar nu de keuken<br />

<strong>van</strong> de Lotusserre zit. Iedereen weer juichen want het was een<br />

creatie <strong>van</strong> Van Ravensteijn! Daar lag ik dan, samen met mijn<br />

vriendin. Nou, vriendin…we zijn een beetje tot elkaar veroordeeld.<br />

Tot romantiek is het nooit gekomen. Nee hè, bespaar me<br />

je cynisme, krokodillen hebben ook gevoel. Je komt soms<br />

samen in een ‘vriend-zone’ en dan is <strong>van</strong> verdere verliefdheid<br />

geen sprake meer. Nog een probleem, jullie mensen denken dat<br />

je zo slim bent maar even meeleven, meedenken, ho maar. Heb<br />

je al eens naar mijn kop gekeken, mijn tanden gezien Wat<br />

denk je dan Even zoenen, een beetje voorspel Het is voor ons<br />

gewoon geen optie. Dus als de gevoelens er niet direct zijn dan<br />

wordt het niets, en we waren nog veel te jong.<br />

De echte verbetering kwam toen wij verhuisden naar de<br />

Rivièrahal. Trouwens één <strong>van</strong> de weinige verblijven waar jullie<br />

niet aan hebben mee betaald. Snap je nu waarom ik niets met<br />

jullie vereniging op heb Een prachtig verblijf met een strandje<br />

en een mooie glazen afscheiding. Wij krokodillen hebben geduld<br />

weet je. Al die jaren heb ik zitten wachten op een ongeluk.<br />

Er hingen vaak mensen over het glas. Ook oliedomme moeders<br />

die hun kinderen op de rand zetten. Wij krokodillen beschermen<br />

ons nest beter… Ik lag altijd de afstand te berekenen.<br />

In 2008 werden we overgeplaatst naar de krokodillenrivier. Wìj<br />

zaten daar niet op te wachten. De mensen kunnen nu onmogelijk<br />

over het glas hangen, dus die kans is mooi verkeken. Vanaf<br />

nu kunnen verzorgers ons verblijf binnenkomen. Gewoon geen<br />

respect. Uit puur protest hebben we de eerste maanden alleen<br />

maar op de bodem gelegen. Weet je dat we niet eens een naam<br />

hebben Sinds kort noemen ze ons Hakuna en Matata, wat in<br />

het Swahili ‘geen probleem’betekent. Dus mijn vriendin heet<br />

GEEN en ik heet PROBLEEM!<br />

Afijn, ik hou wel <strong>van</strong> mensen hoor! Vooral <strong>van</strong><br />

kinderen! Kijk me niet zo raar aan, jij houdt<br />

toch ook <strong>van</strong> rundvlees Word vervolgd.<br />

34 | <strong><strong>Vrienden</strong>nieuws</strong> 4 | <strong>2012</strong>

M U T A T I E S<br />

DERDE KWARTAAL <strong>2012</strong><br />

In deze rubriek vindt u een selectie uit de mutatielijst <strong>van</strong> de Diergaarde.<br />

Er kan tussentijds het een en ander zijn veranderd. Ook kunnen<br />

dieren zich (niet zichtbaar voor publiek) achter de schermen<br />

bevinden. Waar bekend wordt aangegeven of het een mannetje (het<br />

eerste cijfer) of een vrouwtje (het tweede cijfer) betreft, of dat het geslacht<br />

nog niet bekend is (het derde cijfer). Voorbeeld: 1.1.0 Leeuw =<br />

Twee leeuwen, één mannetje en één vrouwtje.<br />

Geboren Geboren<br />

1 jul/0.0.3 Fillipijns wrattenzwijn, 9<br />

jul/1.0.0 Mhorr gazelle, 15 jul/3.2.1 klipdas,<br />

17 jul/0.0.5 groene hondskopboa, 18<br />

en 19 jul/0.0.2 ezelspinguïn, 15 aug/0.0.1<br />

hamerkop, 23 aug/0.1.0 grote koedoe, 25<br />

aug en 2 sep/0.0.2 koningspinguïn, 27<br />

aug/0.0.1 kroeskoppelikaan, 29 aug/0.0.1<br />

colobusaap, 30 sep/0.0.2 Komodovaraan.<br />

Gestorven Gestorven<br />

1 jul/0.1.0 klipdas, 18 jul/0.1.0 bosrendier,<br />

24 aug/0.1.0 Krokodillenstaarthagedis (13<br />

jaar), 27 aug/1.0.0 ezelspinguïn.<br />

Gearriveerd<br />

Verzonden<br />

8 jul-8 sep/3.1.0 spinschildpad, 23 jul/1.2.0<br />

reuzengordelstaarthagedis , 23-25<br />

jul/1.2.9 driestreepdoosschildpad, 26<br />

jul/0.1.0 rode panda, 27 jul/0.1.3 stekelstaartvaraan,<br />

4 aug/0.2.0 doornstaartagame,<br />

15 aug/1.0.0 Thomson gazelle, 20<br />

aug/1.1.0 Bismarck python, 27 aug/0.3.0<br />

onager, 30 aug/1.0.0 Sumatraanse tijger,<br />

3 sep/0.1.0 addax, 3 sep/1.0.0 groene<br />

boompython, 4 sep/2.0.0 Prins Alfredhert,<br />

5 sep/1.1.0 blauwgele ara, 5 sep/6.0.0 klipdas,10<br />

sep/1.1.1 luipaardgekko, 12<br />

sep/1.0.0 penseeloorzwijn, 13 sep/2.0.0<br />

pijnappelskink, 14 sep/0.1.0 Komodovaraan,<br />

21 sep/0.1.0 tapijtpython.<br />

Cuora zhoui doosschildpad - foto: Joost Hubeek<br />

10 jul/1.0.0 Zhou’s waterdoosschildpad,<br />

3 aug/3.3.0 neushoornslang, 6 sep/2.0.0<br />

kroeskoppelikaan, 12 sep/0.2.0 kameel.<br />

Z O O ’ N K I N D E R B O E K<br />

Klipdassen - foto: Peter <strong>van</strong> Norde<br />

HET SPAARVARKENTJE<br />

DAT OP REIS GING<br />

Een spaarvarkentje vindt dat hij maar een saai bestaan<br />

heeft. Daarom besluit hij, nog voor de familie<br />

hem leeg kan halen, zelf <strong>van</strong> het geld op reis te<br />

gaan. Hij laat zich voorzichtig op de grond zakken en<br />

gaat dan door het kattendeurtje naar buiten. Onderweg leert<br />

hij aardige mensen kennen die hem onder hun hoede nemen.<br />

Bij thuiskomst vindt de familie tot hun verrassing in plaats <strong>van</strong><br />

het geld allemaal aardige briefjes in zijn buik.<br />

De reis brengt hem naar Rotterdam. Hij bezoekt de Euromast<br />

en gaat te water met de splashbus. Maar hij brengt ook een uitgebreid<br />

bezoek aan Diergaarde <strong>Blijdorp</strong>. En daarmee wordt het<br />

voor onze leden interessant. Wanneer u regelmatig met kinderen<br />

of kleinkinderen de Diergaarde bezoekt is dit<br />

boekje een feest <strong>van</strong> herkenning: de geboorte <strong>van</strong><br />

Vicks, het publiekslab in het Oceanium, de okapi’s, de<br />

ontsnapte sneeuwuil, de olifanten, en nog veel meer.<br />

Kortom, een leuk ‘Rotterdams’ (voor)leesboek met een<br />

bijzondere plek voor de Diergaarde.<br />

Het verhaal is voorzien <strong>van</strong> zwart/wit illustraties.<br />

Voorlezen <strong>van</strong>af 3/4 jaar. Zelf lezen <strong>van</strong>af 6/7 jaar.<br />

Onder vermelding <strong>van</strong> onderstaande gegeven kunt u<br />

het boek in iedere boekhandel bestellen<br />

Auteur: Joke <strong>van</strong> der Ark<br />

Titel: Het spaarvarkentje dat op reis ging<br />

ISBN: 978-94-6206-221-4<br />

Vaste prijs: € 15,95<br />

Of bij de webwinkel <strong>van</strong> Boekscout www.boekscout.nl/shop<br />

Marcel Kreuger<br />

35 | <strong><strong>Vrienden</strong>nieuws</strong> 4 | <strong>2012</strong>

c o l o f o n<br />

34e jaargang, nummer 4, oplage: 6500<br />

Denkt u na over een (periodieke)<br />

schenking aan onze vereniging<br />

Kijk dan op<br />

www.vrienden<strong>van</strong>blijdorp.nl<br />

en klik op ‘giften en schenkingen’.<br />

Onze huisnotaris kan u helpen!<br />

LET OP! LAATSTE NIEUWS<br />

DE JUBILEUMREIS ‘CALIFORNIA DREAMING’ IS UITVERKOCHT!<br />

Twee weken na publicatie op onze website hadden 24 vrienden geboekt.<br />

Zelfs met een uitbreiding <strong>van</strong> 12 naar totaal 36 plaatsen... Ook weer vol.<br />

Door het ‘self-drive’ concept en om de kwaliteit te waarborgen is het niet<br />

wenselijk om verder uit te breiden.<br />

Heeft u nog vragen over een mogelijke wachtlijst<br />

Graag een mailtje naar peterbiesta@vrienden<strong>van</strong>blijdorp.nl<br />

a g e n d a<br />

Zondag 9 december <strong>2012</strong>: 11.00-12.30 uur.<br />

Winterlezing <strong>van</strong> Louwerens-Jan Nederlof over de hoofdbewoners <strong>van</strong><br />

Amazonica: de vlinders.<br />

Zondag 13 januari 2013: 11.00-12.30 uur.<br />

Nieuwjaarslezing <strong>Blijdorp</strong>-directeur Marc Damen: <strong>Blijdorp</strong> in het voorbije<br />

en komende jaar en start jubileumjaar ’50 jaar <strong>Vrienden</strong> <strong>van</strong> <strong>Blijdorp</strong>’.<br />

Zondag 10 februari 2013: 11.00-12.30 uur.<br />

Winterlezing <strong>van</strong> Ben Westerveld over ‘Aziatische leeuwen’<br />

Zondag 10 maart 2013: 11.00-12.30 uur.<br />

Winterlezing René Reusen over ‘Amazonica en de techniek <strong>van</strong> een<br />

vlinderdome’.<br />

De lezingen worden gehouden in het Eauditorium in het Oceanium.<br />

<strong>Vrienden</strong> hebben op de genoemde data gratis toegang tot de Diergaarde<br />

tot aan<strong>van</strong>g <strong>van</strong> de bijeenkomst en op vertoon <strong>van</strong> hun lidmaatschapskaart<br />

voor het betreffende jaar. Er is niet meer dan één introducé per lid<br />

toegestaan. U kunt in het Eauditorium uitrijkaarten kopen.<br />

Vereniging <strong>Vrienden</strong> <strong>van</strong> <strong>Blijdorp</strong><br />

Sonoystraat 6a, 3039 ZT Rotterdam<br />

<strong><strong>Vrienden</strong>nieuws</strong> is een uitgave <strong>van</strong> de Vereniging<br />

<strong>Vrienden</strong> <strong>van</strong> <strong>Blijdorp</strong> en verschijnt vier maal per jaar.<br />

De Vereniging <strong>Vrienden</strong> <strong>van</strong> <strong>Blijdorp</strong> stelt zich ten doel: “Het<br />

in zo breed mogelijke zin ondersteunen <strong>van</strong> Diergaarde <strong>Blijdorp</strong>”.<br />

De jaarlijkse minimale contributie bedraagt € 41,-,<br />

waarvoor de leden 4 keer per jaar het verenigingsorgaan<br />

<strong><strong>Vrienden</strong>nieuws</strong> ont<strong>van</strong>gen, alsmede 2 gratis toegangsbewijzen<br />

voor Diergaarde <strong>Blijdorp</strong> in Rotterdam. Bovendien<br />

worden de leden in staat gesteld deel te nemen aan diverse<br />

activiteiten, die speciaal voor hen georganiseerd worden,<br />

zoals excursies en lezingen.<br />

Secretariaat:<br />

Koos <strong>van</strong> Leeuwen, Sonoystraat 6a,<br />

3039 ZT Rotterdam - Telefoon 010-4676637<br />

Email: info@vrienden<strong>van</strong>blijdorp.nl<br />

ING Bank nr: 13 57 803<br />

IBAN/SEPA nummer: NL39INGB 0001 3578 03<br />

BIC nummer: INGBNL2A<br />

Reizen:<br />

Peter Biesta, Dijkstraat 7-B, 2675 AT Honselersdijk<br />

Telefoon: 06-48808538<br />

Email: peterbiesta@vrienden<strong>van</strong>blijdorp.nl<br />

Promotieteam:<br />

Marianne Nichting, Email: promotie@vrienden<strong>van</strong>blijdorp.nl<br />

Redactie-adres <strong><strong>Vrienden</strong>nieuws</strong>:<br />

Marcel Kreuger, hoofdredacteur<br />

Goudsesingel 235d, 3031 EL Rotterdam<br />

Email: marcelkreuger@vrienden<strong>van</strong>blijdorp.nl<br />

Redactie-medewerkers:<br />

Monique <strong>van</strong> Leeuwen-Maat,<br />

Angeline Peters, Alex Schouten, Gerda Nijssen<br />

Theo <strong>van</strong> de Velde, Trix Vermeulen<br />

Vormgeving en druk: Argus, Rotterdam<br />

<strong>Vrienden</strong> <strong>van</strong> <strong>Blijdorp</strong> op Internet:<br />

Website: http://www.vrienden<strong>van</strong>blijdorp.nl<br />

TWITTER<br />

@BLIJDORPVRIEND<br />

Samenstelling Verenigingsbestuur:<br />

Voorzitter<br />

Marcel Kreuger<br />

Secretaris<br />

Koos <strong>van</strong> Leeuwen<br />

Tweede secretaris Sylvia Visser-Noordijk<br />

Penningmeester /<br />

Vice-voorzitter Arie Bos<br />

Leden<br />

Peter Biesta - Reizen<br />

Marianne Nichting - Promotieteam<br />

Bart Noordegraaf - Ext. comm. / PR<br />

ISSN: 1568-3400<br />

a d r e s B l i j d o r p<br />

Diergaarde <strong>Blijdorp</strong>, <strong>Blijdorp</strong>laan 8, Rotterdam<br />

Bezoekersinformatie: 010 - 443 14 95<br />

Postadres: Postbus 532, 3000 AM Rotterdam<br />

Openingstijden: Het gehele jaar, iedere dag geopend!<br />

Wintertijd: 09.00 tot 17.00 uur. Zomertijd: 09.00 tot 18.00 uur<br />

Artikelen geschreven door derden vertegenwoordigen<br />

de mening <strong>van</strong> de auteur en niet noodzakelijkerwijs die <strong>van</strong><br />

de redactie. De redactie behoudt zich het recht voor artikelen<br />

in te korten of te weigeren.<br />

Toegezonden foto’s kunnen met vermelding <strong>van</strong> de naam<br />

<strong>van</strong> de fotograaf rechtenvrij gebruikt worden ten behoeve<br />

<strong>van</strong> activiteiten zonder winstoogmerk <strong>van</strong> de Vereniging<br />

<strong>Vrienden</strong> <strong>van</strong> <strong>Blijdorp</strong>. Tenzij schriftelijk anders wordt aangegeven<br />

worden toegezonden foto’s opgenomen in het fotoarchief<br />

<strong>van</strong> de Vereniging <strong>Vrienden</strong> <strong>van</strong> <strong>Blijdorp</strong> en aldus<br />

niet geretourneerd.

logo

products

Resources

Company

Terms of service
Privacy policy
Cookie policy
Cookie settings
Imprint
Change language
Made with love in Switzerland
© 2024 Yumpu.com all rights reserved

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!