20.01.2015 Views

x - Historici.nl

x - Historici.nl

x - Historici.nl

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

**&i"<br />

Litt ..-__ L. AWLIU<br />

____Mo<br />

._.__.<br />

_.__.<br />

__.__<br />

xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx<br />

X<br />

X<br />

X<br />

X<br />

X<br />

X<br />

X<br />

I<br />

X<br />

X<br />

X<br />

X<br />

X<br />

X<br />

X<br />

X<br />

X<br />

X<br />

X<br />

X<br />

X<br />

x<br />

X<br />

X<br />

X<br />

X<br />

X<br />

X<br />

X<br />

X<br />

x<br />

X<br />

X<br />

X<br />

X<br />

X<br />

X<br />

X<br />

X<br />

X<br />

X<br />

X<br />

X<br />

x<br />

x<br />

X<br />

X<br />

X<br />

X<br />

X<br />

X<br />

x<br />

X<br />

JAARGANG 1936<br />

JAARBERICHT A<br />

FASCISTISCHE EN<br />

X<br />

X<br />

X<br />

X<br />

X<br />

X<br />

X<br />

X<br />

X<br />

x<br />

X<br />

X<br />

X<br />

,Y<br />

X<br />

X<br />

X<br />

NATIONAAL-SOCIALISTISCHE<br />

ORGANISATIES<br />

GEHEIM<br />

X<br />

X<br />

X<br />

X<br />

X<br />

X<br />

X<br />

X<br />

X<br />

X<br />

X<br />

X<br />

X<br />

x<br />

X<br />

X<br />

x<br />

X<br />

X<br />

X<br />

X<br />

X<br />

X<br />

x<br />

X<br />

X<br />

X<br />

X<br />

X<br />

X<br />

X<br />

X<br />

x ,<br />

X<br />

x<br />

--<br />

A<br />

xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx


JAARBERICHT A.<br />

1936<br />

paardstuk<br />

INHOUD<br />

Fascistische - en Nationaal Socialistische<br />

Organisaties (Overzicht],<br />

Nationoal Socialistische Beweging<br />

(N.S.B.) Ir. W.&. Mussert ..........<br />

d Bladz<br />

Nationaal Socialistische Nederlandsche<br />

sbcidors Partij (N..S,N.B.P.).<br />

C.J.A. Krugt,. .......................<br />

Nationaal Socialistische Nederlandsche<br />

xbeiders Partij (N.A.C.I.).<br />

H. ven Waveren ...................<br />

Ned er lan ds c h Vo 1 k s f as c i sme "Zwart<br />

Front", xrnold Meyer. ...........3~..<br />

.. .'i c r<br />

Verbond van Dictsch Nationaal Soildaristen<br />

(VerdinOso)................<br />

Nederlandsche Nationaal Socialistische<br />

Partij (N.N.S.P.). .<br />

C.H.A, v.d.. Mi*jle.. ........ .*r.D..C<br />

Ntttlona<strong>nl</strong> Socialistische Partij<br />

(1J.S.P. ) A. de Joode (v..'Taterlnnd):, .-<br />

Nationn<strong>nl</strong> Socialistische Nederlandsche<br />

Arbeiders Partij (N.S.N.A.P.)<br />

Dr. ZL&idder van Rappnrd........,,<br />

Verbond vm Vrienden van Duitschland<br />

(V.V.D.) ..........................<br />

-0-0-0-0-0-0-0-


JAARBERICHT<br />

&<br />

-<br />

Februari 1936.<br />

-<br />

FASCISTISCHE - en NATIONAAL-SOCIALISTISCHE ORGANISATIES.<br />

A. OVERZICHT van. de thans (Februari 1936) in Nederland bestaande<br />

f asc i s ti s c he- en nat i onaal-social is tische a;rgeinisaties.<br />

1. de NATIONAAL-SOCIALISTISCHE BEWEGING (N.S.B.) .<br />

Leider : Ir. R.A.Mussert<br />

Orgaan: Volk en Vaderland<br />

Hoofdkwartier: Oude Gracht 354 te Utrecht.<br />

2. het NATIONAAL ilRBEIDS GENOOTSCHAP (N.A.G.)<br />

Leider: H.K.<br />

Tusenius te IJmuiden.<br />

-.<br />

3, de ~\~ATIQJLL SOCI~CTLS€!.HE NEDWLILNDCCHE BEEIDERS PUTIJ<br />

(N.S.N.A.P.).<br />

Leider: c. J.f,.Kruyt<br />

Orgaan: ttDe Nederlandsche Nationaal Socialist".<br />

Hoofdkantoor: Spaarne 21 te Haarlem.<br />

4. de NkTïOPJkkL SOCI4LISTISCHE NEDZRLLSJDSCHE LRBEIDERS PARTIJ<br />

(N.A.C.I.<br />

1 . '<br />

Leider: Hermanus van Waveren<br />

Orgaan: "De Germaan".<br />

Secretariaat: Kerkstraat 110 te Amsterdam.<br />

5 . het NEDERLdTDSCH BOLKSF;,SCISME 'ZVJi&T FRONT'<br />

Leider: Arnold EleiJer<br />

Orgaan: "Zwart Front".<br />

Hoofdkwartier: Gcmullehoekenaeg 268 te Oisterwi jk,


-2w.<br />

69. het VERBOND ViJ DIETSCH NATIONAAL SOLIDARISTEN<br />

Leider!. Joris van Severen te St.., blichiels bij Brugge.<br />

Orgaan: "Hier Dinaso".<br />

Secretariaat in Rijks-Nederland:. Kerks'traat 219 te Amsterdamy<br />

7. de NEDERL-4JïDSCHE NATIONAAI, SQCIALISTISCHh: PARTIJ (U-.w.,P,. )<br />

Leider: Dr. C..H.A.v..d.Ifi<br />

jle<br />

Orgaan: "De Controleurvt.<br />

Secretariaat: Frans van E-ierisstraat 97, te Arristerdam.<br />

8, de NATIOTI.AAL-SOCIALISTISCHE PARTIJ (N.S.P. )<br />

Leider: Albert de Joode (alias: A. v.. Waterland)<br />

Orgoan: 'De Rat ionaaï Social is t pt<br />

Bureau: Spuistraat 268 I te Amsterdam.<br />

9, de NATIOfJdiL SOCIALISTISCRE TTEDERLAIJDSCHE ARBEIDERS PARTIJ<br />

(NaS.N.A.P. 1.<br />

Leider: Dr. Ernst Rjdder van Rappard<br />

Orgaan: "De Nationaal Social-ist".<br />

Kantoor: van Goghstraut 43 te Arnhem.<br />

10. het VERBOND Ví&J VRIEXDEN VAN DUITSCHLQJD<br />

Secretarieut: Joh. TIep-g,<br />

Lmge Brinkweg 74 te Soest.


I<br />

SOCIALISTISCHE BEVmGING (N.S.B.) .<br />

-3-<br />

I<br />

I<br />

I<br />

idgcmeen Leider: Ir. A.A.Mussort te Utrecht<br />

Algemeen Secretaris: C.van Gcelksrkcn te Utrecht<br />

Hoofdkwartier: Oude Gracht 354 te Utrecht<br />

Dit hoofdkwartier zal binnenkort worden overgebracht naar een<br />

groot pand aan de Maliebaan.<br />

Orgaan: het weekblad: Wolk en Vaderlandtf, onder hoofd-redactie<br />

van ILr. S.X. van Luntcren, redacteuren: G. Kettman Jr. en<br />

Kr. H. Eeydon.<br />

- -.<br />

In meerderc gewesten worden daarnaast nog z.g. kringblaadjes<br />

uitgegeven. Zoo verschijnt te dnsterdam:"De Daadr*,voor den<br />

Haag en omgeving: "Alarmt7, voor lilkmaar en omgeving: "De Stri dl1<br />

voor GeldErland e n m s e l : "De Oran jepost", voor Kennemer -4- and:<br />

"De Victoriett, voor Haarlem:. "De Bundelaar", voor het Gooi:<br />

"Zwart-Rood9', voor Utrecht: LoodsfT, voor Rotterdam en omstreken:<br />

ttSchÖÖn Schipt9, en voor-limburg en Brabant: "Hou Zee!".<br />

In aansluiting op hetgeen wrd vermeld in het jaarbericht<br />

1935 A en in het Overzicht Mo.4 van 1935, hoofdstuk I11 kan warden<br />

gemeld, dot volgens een zeer recente uitlating (Februari<br />

1936) van dcn Leider Ir. Nussert het aantal leden thans zou bedragen:<br />

54Q00, waarbij hij 'tevens de opmerking maakt dat er<br />

nog vden in de beweging als lid zijn opgenomen,. die er niet in<br />

thuis hooren en wel spoedig zullen verdwijnen.<br />

De algeneene indruk is, dat de beweging in de grootc steden<br />

in ledental en invloed cf'nernende is, doch op het plattelmd geleidelijk<br />

nog toeneent. Uit verscheidene berichten afkomstig uit<br />

de grootc- steden is voorts op tc merken, dEt het gehalte vcn de<br />

leden in die steden belangrijk dalende is. Vierden vroeger de<br />

groote ver6aderingen voor het reerendeel door personen uit den<br />

gegocden atand en den middenstand bezocht, thans bestaat het<br />

meerendeel uit lagere standen, zelfs voor een deel behoorende<br />

tot dat gedeelte van het volk, dat gewoo<strong>nl</strong>ljk bij straatrelle*<br />

Ges e.d. aan de oppervlakte komt.<br />

In het vorig jaarbericht werd er reeds'opgemezen, dat het in<br />

1934 noodig was een zuiveringsproces onder de leden te houden<br />

en dat begin 1935 nog eens door den Leider werd aangedrongen bij<br />

het aannemen van nieuwe leden de noodige omzichtigheid te betrachten.<br />

In den loop van 1935 is wel gebleken, dat deze maatregelen<br />

allerminst afdoende zijn geweest. In Volk en Vaderland"<br />

van 14 Dccernbcr 1935 verscheen een bckendrnaking van den Leider,<br />

waarin gcwezcn wurd op de noodzakelijkheid om de beweglng opnieuw<br />

te zuiveren van de vele personen, die daarin niet behooren<br />

en tevens om dc grootstc voorzichtigheid te betrachten bij het<br />

toelatcn van nieuwe leden.<br />

Uit tal van berichten blijkt, dat de inwendige toestand in<br />

de bewepirig allerninst rooskleurig is en overal ontevredenheid<br />

heerscht over het optreden van hooge en lage, f'unctionnarissen,<br />

gepaard met oneenigheden tusschen de tallooze functionnarissen<br />

onderling.<br />

Bij de bona-fide ledcn uit meer intellectueele kringen bestaat<br />

ontevredenhcid, dat herhualdcïi jk onbekwame en minder geschikte<br />

personcn door de leiding naar vorcn worden geschoven in<br />

hoogcre functies, on te veel die pcrsonsn naar de oogcn wcrdt<br />

gczien die grootc bedragen storten als contributie of andere<br />

bijdragen.


-4-<br />

bijdragen, Voorts kunnen velcn zich niet vereenigen met de dikwijls<br />

ongepaste en de grenzen van behoorlijkheid overschrijdende<br />

toon in '+Volk en Vaderland", anderen weer niet met het door<br />

Ir. Mussert ingenomen standpunt ten opzichte van het Italitx2cs2h-<br />

Abessijnsch geschil, waarbij Ir. hlussert zich achter hfussoïï,r,i<br />

stelt, en de deelneming van Nederland aan het optreden van den<br />

Volkenbond en dezen Bond zelf, scherp veroordeelt,<br />

Aan denanderenkant is er een sterke, meer revolutionnairc<br />

strooming, onder die leden, die in hun hart niet gclooven, dat<br />

Ir. Mussert zal slagen, indien hij den legalen weg blijft volgen,<br />

en aandringen op scherper actio, en voorstanders zijn van<br />

het verwekken van rcllstjes e.d. Min of meer parallel hier aLin<br />

loopt een vrij sterke anti-semitische strooming, waarschij<strong>nl</strong>ijk<br />

min of meer geïnspireerd door Dui schen invloed.<br />

Een sterke oppositie ontwikkel h zich voorts, tegen den per-<br />

soon van F.E.Farwerck, het hoofd van de afdeellng I11 (Prop&-<br />

ganda) van het Hoofdkwartier, die vanaf' de oprichting der beweging<br />

het vertrouwen had van Mussert en grooten invloed uitoefende<br />

op de beweging. hlen verwijt hem vroeger een invloedrijke<br />

positie te hebben bekleed in de Vrijmetselarij, en daar nog<br />

niet geheel vrij van te staan. Voorts wordt hij meermalen gekwalificeerd<br />

als een gevaarlijk intrigant en iemand die door<br />

zijn scherpe contrôle op alle door de beweging gepubliceerde<br />

schrifturen, de beweging veel schade zou hebben toegebracht.<br />

Ir, Mussert heeft hem langen tijd de hand boven het hoofd gehouden,<br />

maar ten slotte schijnt hij aan den uit de beweging gekomen<br />

aandrang te hebben toegegeven.<br />

Eerst vertrok Farwerck in December 1935 met eenige maanden<br />

verlof wegens ziekte naar het buite<strong>nl</strong>and en o<strong>nl</strong>angs Februari<br />

1936 werd bericht, dat hij is ontheven van zijn functie als<br />

hoofd der afdscling Propaganda en gGplaatst aan het hoofd van<br />

afdeeling I (organisatie en statistiek) ter vervanging van<br />

B-Erkelenc.<br />

Als hoofd van de afdeeling Propaganda is thans geplaatst<br />

C,van Geelkerken. Het is nog niet bekend of deze zijn functies<br />

als algemeen secretaris en voorzitter van desiMationalen Jeugd<br />

Storm, naast deze belangrijke functie zal blijven waarnemen.<br />

Is dit zoo, dan is dit een bevestiging van de meermalen geuite<br />

bewering dat de beweging lijdende is aan een ernstig tekort aan<br />

bekwame en hoogstaande personen.<br />

Een aa<strong>nl</strong>eiding tot tal van moeilijkheden in de beweging, die<br />

zich vooral in de grootere plaatsen openbaart, is, vermoedelijk<br />

ook de overdadigheid, waarmede de beweging is voorzien van lagerefunctionnarissen,<br />

en daarbij, hoewel van minder belang de<br />

overmaat van administratieve rompslomp, waarmede die function-<br />

narissen door de leiding zijn belast, min of neer als een gevolg<br />

van de behoeftcn om zooveel mogelijk leden daadwerkelijk<br />

aan de actie van de beweging te doen deelnemen. Met zekeren<br />

trots vcrklatirde Ir. Mussert op oen o<strong>nl</strong>angs te Rotterdam gehou-<br />

den besloten vergadering, dat de beweging in het geheele land<br />

7000 f'unctionnar3sscn had verdeeld over 500 groepen.<br />

- -<br />

Het<br />

-


-5-<br />

,<br />

I<br />

i<br />

I<br />

Het behoeft geen betoop, dat het naast elkaar werken van een<br />

dergelijk groot aantal f'unctionnarissen in een beweging op fas-<br />

CistiSchen grondslag, meer dan in elke andere organisatie, aa<strong>nl</strong>eiding<br />

geeft tot onderlinge strubbelingen en niet in mindere<br />

mate tot nachtsnisbruik, eigen-gereidheid en baasspeìeri j in<br />

eigen kring. Dit wordt zeer zeker in de hand gewerkt, door het<br />

feit, dat de leider der hewcging Ir. líussert geen krachtige figuur<br />

is cn zich in werkelijkheid meer: leider, dan dictator<br />

voelt.<br />

Een bewijs voor het feit, dat van dc; leiding weinig kracht<br />

uitgaat en de Leiding gccn contrôle hoeft over de leden, is, dat<br />

zij niet sppathiek ôtaht tegknover acties als die tegen de film<br />

Yerrnésse I16roiqucqq, naar toch niet in staat is dergelijke acties<br />

te beletten.<br />

Een feit is, dat voortdurend en biJna overal In den lande<br />

strubbelingen en onecnigheden ontstaan, ledcn worden geroyeerd<br />

en anderen vcrontnaardigd de N.S.B. verlaten. Het aantal geschillen<br />

is gaandeweg zoo poot, dat noch de daarvooringestelde Raad<br />

v. Disciplinc noch het hoofdkwartier zelf daartegen schijnt opgewassen.<br />

Mecr nwr dc oppervlakte kwamen ernstige geschillen<br />

te Amsterdam, dcn Haag, Schicbrock, unhem, Apeldoorn en Drentc,<br />

en in het bijzonder dc actie van den oud-gewestelijk leider<br />

K.H. Tusenius te IJmuiden,welke ten slotte leidde tot diens<br />

royement. De door deze ondernomen poging een nieuwe oppositiobeweging<br />

op touw te zetten, zal afzonderlijk morden behandeld.<br />

(zie Nationaal Arbeids Genootschap, blz. 16 ) ,<br />

Een ernstige grief bij vslc-n is ook, dat de algemeene secretaris<br />

van Geelkerken gebruik maakt van particuliere spionnen,<br />

om op de hoogte te blijven van hetgeen in de belangrijkste centra<br />

voorvalt. Bekend is dat hij o.a. tot in October 1935 gebruik<br />

maakte van de diensten van den z.g. Blankinski (George Blank)<br />

die ten slotte als ongewenschte vreemdeling genoodzaakt werd het<br />

land te verlaten. Er schijnt nog steeds een ~.g.~~GeheIme Dienst"<br />

werkzaam te zijn.<br />

Berichten kwamen binnen, dat ook de f'inanciecletoestand van<br />

de N.S.B. minder rooskleurig is dan te voren. Vooropstellende,<br />

dat de geheele actie wel zal gevoerd worden uit van de leden en<br />

sympathiseerenden binnenkomendc bijdragen aan contributiën en<br />

giften, behoeft het, ook geict op denverminderendenaanhang onder<br />

dc beter gesitueerden, peen verwondering te baren, dat op den<br />

duur dc inkomsten afnemen, nu het leden-aantal nagenoeg niet<br />

meer toeneemt en dat het bezwaarlijk wordt het geheele dure apparaat<br />

op dezen voet in stand te houdm. Het schijnt, dat in<br />

meerdere plaatsen bezuiniging is gelast, welke uiteraard niet<br />

ten koste mag komen van de propaganda.<br />

Als vaststaande mag wel worden aangenomen, dat Ir. Mussert<br />

voornemens is den legalen weg te blijven volgen en nog steeds<br />

denkt langs dien weg, dus langs het parlement te komen tot de<br />

vestiginc van den nationaal-socialistischen staat in Nederland.<br />

In dit verband verdient te worden vermeld, dat v. Geelkerken<br />

op ecn vergadering te Heerlen op 27 Januari 1936 mededeelde,<br />

dat hij verwacht, dat de T.C.B. in 1937 bij de verkiezingen<br />

voor cìc Tweede l


Omtreht de vele nevenorganisaties van de N.S.B.<br />

volgende ap te merkenr<br />

valt het<br />

a, PVElZiAFDEELING ( W. A . )<br />

I<br />

In verband met het feit, dat begin December 1935 door de<br />

Regeering een wetsontwerp werd ingediend gericht tegen het bestaan<br />

van z.g. weerkorpsen, werd door den Alg.Leider bepaald,<br />

dat met ingang van 31 December 1935 de Weerafdeelinq, de Res=*<br />

ye Weerafdeeling .en het Motorkorm Zoudsn worden opgeheven en<br />

de leden dezer korpsen met ingang van 1 Januari 1936 van hun<br />

W.A. gelofte zouden z2 jn ontheven en administratief weder zullen<br />

worden opgenomen in de politieke organisatie.<br />

De opheffing had met de noodige plechtigheid plaats in een<br />

besloten bijeenkomst in de ttApollo-halT te Amsterdam op 26 December<br />

na afloop van den door de N.S.B. ge0rganiseerden"kerstrnarsch7<br />

.<br />

In de bij deze gelegenheid door den gewestelijken commiesaris<br />

van gewest X van der Weide pamens dcn door ziekte verhinderde<strong>nl</strong>eider<br />

uitgesproken rede, deelde deze mede,dat Ir. iiiussert<br />

na herhaald aandringen toegestemd had, dat bij wijze van gunst<br />

aan de meest toegewijde leden en in het bijzonder aan de oudleden<br />

der W.A. dc- gelegenheid zou worden gegeven zich door een<br />

andere dan de gewone gelofte persoo<strong>nl</strong>ijk aan den Leider te binden.<br />

Deze bijzondere gelofte die daarop door honderden aanmezigen<br />

werd afgelegd, luidt:<br />

"Ik zweer mijn Volk, mijn Land, mijn Koningin steeds te die-<br />

Wen. Ik zweer trouw en gehoorzaamheid aan de Nationaal-Socia-<br />

"listische Beweging en haar leider Ir, BIusscrt, Hem zal ik<br />

nctceds naar eer E;n geweten en met inspanning van al mijn<br />

nkrachten bijstaan in den door hem begonnen strijd."<br />

Naast deze bijzondere gelofte blijft de gewone gelofte (van<br />

trouw en gehoorzaamheid aan de leiding) gehandhaafd bij aanneming<br />

van voorloopige leden der N.S.B. tot definitief lid.<br />

Zooals nader zal worden behandeld onder Gilde der Voortrekkers",<br />

zijn de weermannen bestemd om ver te gaan in deze<br />

organisatie,<br />

b. de NEDXRLANDSCH NATIONAAL SOCIALISTISCHE UITGEVERIJ (NENASU),<br />

gevestigd te Utrecht, Oude Gracht 194.<br />

Directeur is pi, van Houten,<br />

Door deze uitgeverij worden uitgegeven:<br />

1. het orgaan van de N.S.B.: Wolk en Vaderland", onder hoofdredactie<br />

van Bir. S.A. van Lunteren, redacteuren zijn<br />

G.Kettmann Jr. en hlr. H. Reydon.<br />

Ondanks de zeer krachtig gevoerde propaganda is het.niet gelukt<br />

de oplage op.te voeren tot 100.000 per week, zooals het<br />

plan was. De oplage zal nu vermoedelijk ongevee-r 80.000 zijn.<br />

Zooals bekend is liet de toon van de in dit/geplaatste artikelen<br />

dikwijls zeer te wenschen over en leidde dit ten slotte<br />

in 1935 tot het instellen van een vervolging tegen de verantwoordelijke<br />

redacteuren, gepaard met in beslagneming der persen.<br />

.-<br />

/ orgaan<br />

28 het maandblad NIXJW NZDERLAND, maandblad voor economie,<br />

staatkunde en cultuur, Dit blad stond in 1935 onder redactie<br />

van den bekcnden Dr. Emile Verviers te Bisterwijk, een der ecrste<br />

voorvechters van het fascisme in Nederland en in 1923 oprichter


- 7-<br />

richter en leider van het Verbond van Actuelisten. In den loop<br />

van 1935 kwamen in dit blad meerdere artikelen voor, waarin op<br />

verachtelijke wijze aanvallen werden gedaan tegen Z.E, Míníster<br />

Colijn, artikelen, die de N.S.Bi zeer zeker' meer kwaad dan goed<br />

zufien hebben gedaan. Blijkbaar is dit dobr de N.S.B. leiding<br />

begrepen, althans ingaande 1 Januari 1936 werd de mdactie uitgebreid<br />

met twee leden: Dr, R. van Genechten (secretaris) en<br />

terwijl uit het Maart-nummer 193+ aiijkt dat thana<br />

geheel uit<br />

lijk zal dit wel in<br />

+<br />

de redactie is verdwenen, Faarachijverband<br />

staan met het feit, dat een van de<br />

ergerlijkste,tegen Dr.Coli n eerichte,artikelen o<strong>nl</strong>angs als afzonderlijke<br />

brochure on er den tite1:Wolijns DoodendanSM<br />

(als eerste van een serie van 6 uit te geven vlugschriften)<br />

werd uitgegeven, door een uitgeverscomité "De gemuilkorfde eend"<br />

en in 10,000 exemplaren hier te lande verspreid, Deze brochure<br />

is in België gedrukt.<br />

3, "Het Arbeidsfront", 14 daagsch strijdblisd voor de M.S.B.,<br />

waasvan het eerste numner verscheen op 15 Juli 1935, onder redactie<br />

van H.J. Woudenberg te IJmuiden. (Zie verder onder<br />

"Arbeidszaken, sub, - e)<br />

4, het maandblad "Boerenstrijd" orgaan van den Dienst voor<br />

Agrarische Politiek. (zie sub. - d)<br />

5, tal van brochures, vlugschriften en pamfletten, betrekking<br />

hebbende op de beweging en het fascisme in het algemeen,<br />

C I<br />

a ql<br />

de NDWAIJDSCH NAT'T'TTAAL SOCIALISTISCHE STUDENTENFEDERATIE.<br />

(N,N,S,S* 1<br />

In het Overzicht No. 4. van 1935 werd reeds vermeld, dat<br />

deze organisatie niet aan de verwachtingen voldoet, In denïoop<br />

van 1955 vtrd de uit6;ave van het orgaan "De Wtg" gestaakt en<br />

de af'deeling Utrecht uit gebrek aan belangstelling opgeheven.<br />

Met Februari 1936 vcrscheen het eerste nummer van het maandblad<br />

*tCLAUVlA.ERTr' orgaan van de Rotterdamsche afdeeling van de N.N.S.S.<br />

Redactie-adres: 's-Gravcndijkwal 116 te Rotterdam..<br />

de DIBJCT VAN AGRARISCHE: POLITIEK,<br />

is een onderdeel van de afdeeling 3 (Propaganda) van het Hoofdkwartier<br />

en pvestipd: Oranje Nassaulaan 15 te Amsterdam.<br />

Leider is l~31.J. van Houten.<br />

Orgaan: vtEoerer~stri ;id".<br />

Niettegenstaande vele plattelanders tot de N.S.B. zijn toegetreden,<br />

is het dit bureau nog niet gelukt om invloed uit te<br />

oefenen op de actie van een der bestaande boerenbonden. Bekend<br />

is dat de in het noordcn van het land bestaande boeren-organisatie<br />

ffLtlndboutv en llaatschuppi j:, ,welke neutraal heet, door sprekers<br />

van de N.C.B. OF vergaderingen wordt aanbevolen. Men meent<br />

van N.S.R. zijde, hocwel niet geheel instemmende niet de door<br />

deze organisatie aangcnomen doelstelling toch door deze vereeniging<br />

beter propaganda te kunnen maken onder de bocren, vooral<br />

in verband met de a.s. verkiezingen voor de Tweede Kamer.<br />

Ook heeft dc- N.S.B. tot nu tot. gcm succes gehad in haar popingcn<br />

invloed te krijgen op dc<strong>nl</strong>andbouw specialist, Ir. M.D.Di jt<br />

(@Eb.. 21-5-1893 te Texel), tc Haarlem leider van de nieuwe<br />

boeren<br />

-


-8-<br />

boeren-organisatie Waatschappelijk Herstel" en hoofdredacteur<br />

van blad "Land en Volktt, die gezegd wordt wel nationaal-socialist<br />

te zijn, doch zijn actie onder de boeren buiten de politiek<br />

te willen houden,<br />

e, de urdecling ttARBEIDSZAKEN 1)<br />

vormt thans dc af'deeling 4 van hat hoofdkwartier, ook gevestigd:<br />

Oranje Nassaulaan 15 te Amsterdam.<br />

Leider: II.J.Woudenberg te IJmuidsn.<br />

Orgaan: ttHet Arbeidsfront".<br />

Het doel is: *Alle Nederlandsche arbeiderg, alle werkers van<br />

hand en hoofd, allen, die een dagelijksche taak verrichten in<br />

dienst van de volksgemeenschap, te vereenigen in een nationaal<br />

tlArbeldsf'ronttT, tot vormen van een maarli jk socialen Nederlandschen<br />

staat, waarin de jongeren zullen leeren, de ouderen onbezorqd<br />

zullen rusten en alle overigen zullen hebben het recht<br />

op arbeid.<br />

PropaEandisten onder de arbeiders zijn: G.Stet te IJmuidsn,<br />

en Jan FTollander te Utrecht, oud-aanhanger van W.S.N.A.P.<br />

van Haiphton en Schouten (Dezem-groep) .<br />

De aí'äeeline Arbeidszaken heeft vier afdeelingen: tew.<br />

Het Arbeidsfront, Werkloosheidskassen, mbeidsbemiddeling en<br />

Sociale zorp.<br />

Van bcl8ntT is, dat het in 1935 aan de N.S.B. aelukte overwegende<br />

invloed te krijgen in de in klei 1933, door hst Verbond<br />

van Nationaal Herstel opgerichte NATIONALE WERKNE!.'IERS VEREEhTI-<br />

GING. (N.YJ.V.)<br />

Zooals bekend, trad in den eersten tijd in de N.W..V. sterk<br />

op den voorgrond de bekende en beruchte Gerrlt van Burink, lid<br />

van dengeriemteraad te Rotterdam, oud Indisch onderwijzcr en<br />

uit Indig gezet wegens het voeren van revolutionnaire propaganda,<br />

thans voorzitter ven het Z.Q. Natioriaal Anti-Bonzen Comité<br />

te Rotterdam, dat nog steeds min of meer als een afdeeling vm<br />

de N.W.V. is te beschouwen. De N.3i.V. heeft zich ondanks de<br />

steun vc:n het Verbond ven Nationan1 Herstel niet kunnen ontwikke1.n<br />

en Leidde een kwijnend bestann. Hiervan heeft dk cfdeeling<br />

"Arbeidszttkc:n" vcn de N.S.B. gebruik gemaakt om op een onopv<strong>nl</strong>lende<br />

en goedkoope wijze zich meester te maken ven deze<br />

KoninkliJk goedgekeurde I__ vcreeniglng. in meerdere plaatsen zijn<br />

N.S.B. nrinhnngers tot de N.W.V. toegetreden, waarop op 23 Nov.<br />

1935 te den Haag een algemeene vergadering werd gehouden, waar<br />

ook G. vnn Dimink aanwezig was. Er werd een hoofdbestuur gekozen,<br />

bestaande uit:<br />

voorzitter: H.J . Vbudenberg, voornoemd<br />

secretaris: H.C.Keers, oud lid N.H. thans lid N.S.B.<br />

pennirigm, : Th .H.F. Stollenwerk, lid i.T.11.<br />

Ze penninw.: W.Verwaa1, lid N.S.B.<br />

commissaris: A.de Vrles ()<br />

De N.W.V. is voor de 1J.S.B. van belang, bij haar streven om<br />

contact te krijgen niet de arbeiders, waarvoor men zich zal onthouden<br />

van het dragen van insignes en ITou-zee-geroep, en voorts<br />

aïs Koninklijk goedgekeurde vereeniging van werknemers geschikt<br />

als basis voor de oprichting van werkloozenkassen, bemlddellngsbureaux<br />

voor werkzoekenden e .d .<br />

Er zijn nog geen aanv.rijzingen, die er op duiden, dat de actie<br />

van het bureau tTkrbeidszakenft hepauld succes heeft. Voorloopig<br />

worden workloozc:. N.S.13.-ers voor uitkecring van steungelden,<br />

nog vervuezen naar de Landel i jke Vereeniging tot Onderlinge


-9-<br />

lingc Verzekering tegen nadcelige gcvolgcn van Uerkloosheid en<br />

Ziektc, kortwcg: Do Ri<br />

jswi jksche kas te Rijswijk.<br />

Du bclanerijkstqbrganisatic in de IJ.S.B, waarvoor<br />

leider op 1 Juli 1935 dc regclen vastlcgdc,in een g.g*<br />

is:<br />

Statui.:t!<br />

f. de GILDS DXK VOORTRKKEZS, het uitvoerend orgaan van de co:.-<br />

portage.<br />

Volgcns genoemd Statuut moeten deze gilden, di< in i:lkc<br />

kring zijn of worden opgericht, de organisatie vormm, vmarop<br />

tenallen tijde kan worden gerekend en waarin de bcschikbart en<br />

voor het werk geschikte leden zijg vcreenigd in ecn gciist vsin<br />

kameraadschap, orde en tucht.<br />

De gilden zijn belast met de werkzaamheden op propagandistisch<br />

gebied op den openbaren weg, dus in het bijzonder met de<br />

straatcolportage van Volk en Vaderland" en voorts met de huisaan-huis<br />

colportage in moeilijke wijken en in die streken, waar<br />

straat-colportage is uitgesloten.<br />

Het gilùc kent: de gilde-leider,Rdspirant-gildclcden, gildeleden<br />

en gildeleden van vcrdienste, terwijl een gildc-raad wordt<br />

geformeerd uit de gilde-functionarissen en enkelo functionarissen<br />

van dc kringc,n. Ook vrouwen kunpen op grond vm bijzondc;rcn<br />

ijver sn standvastightid tot gildelid worden aangesteld.<br />

Om tot gildelid tc- wordt:n benoemd, dient een adspirant, lid<br />

gedurende minstcns 8 vjeken aan zekeren eischen te hebben voldaan,<br />

Blijkens aanteekcningcn op de achterzijde van dc aan de<br />

leden uit te reiken "gildekaartff zijn de voornaamste instructies:<br />

1, verbod de Vova's luide aan te prijzen.<br />

2. verbod gedurende de colportage met anderen te debatteeren.<br />

3, zich te beheerscnen wanneer door tegenstandels moeili jkhcden<br />

worden gemaakt.<br />

4. de bevelen vim de politie ten allen tijde op te volgen.<br />

5. verbod van het dragen van wapens.<br />

Bij annutel.ling tot gildelid moet de volgende gelofte wordcn<br />

afgelegd:<br />

"Ik vErklaer di! plichten v8n het gildelid tt kennen en onvoorwaardali<br />

jk te aanvaarden".<br />

"Ik beloof' mij in het merk van gildelid als een wam kameraad<br />

te zullen eedragen".<br />

Het is de bedoeling van den leider', dat het Gilde der Voortrekkers<br />

een eereplaats inneemt in de beweging. *)Gij zijt de<br />

pioniers der Gewegj.ng, die de nationaal-socialistische gedachte<br />

onder onze volksgenooten brengt".<br />

Voor de leden is een afzonderlijk distinctief ingesteld, terwijl<br />

het ook in da bedoeling Ligt' aan eik gilde een vlag uit<br />

te reiken.<br />

Leden die zich ten opzichte van het gilde en dc beweging<br />

meer dan buitengcwoon verdienstelijk hebbcn gemaakt, kunnen rz'orden<br />

bevorderd tot gji1de;leden van verdiensten .<br />

Ret distinctief' voor een gildelid is vermoedeliJk een insigne<br />

voorstcllcride: stuaride leeuw, dat voor gildeleclm van vcrùiensten:<br />

liet N.S.B. insigne,nelks tophoek omklcmd wordt door cxn<br />

v c r guld cn 1 e cuw .<br />

Voor bijzondere werkzaamheden, als het colportoeren in<br />

moeilijke buurten en het verrichtSn van assistentie-vJerk buiten<br />

d~ki-iri~;, vorderi uit het gilde Y .c. 7pSTOOTCI10EP21\J" geformeerd<br />

.


-10-<br />

meerd, Deze stootgroepen kunnen ook worden gebezigd tot opleiding<br />

van adspirant-gildeleden en het beschermen van colporteed<br />

rende gildeleden en colportageploegen tegen aanrandingen van<br />

buiten. BIj deze stootgroepen mogen nimmer vrouvren morden ingedeeld.<br />

Het gebied van elkenkring moet worden verdeeld in colportage-wi<br />

jken; in elke vri jk worden bepaalde colportage-punten aangewezen.<br />

Daarnaast besvaat een mobilisatie-systeem, hetwelk het<br />

mogerli jk moet tiaken de leden binnen dtnkortst mogeli jken tijd<br />

op bepaalde punten (in den regel woningen van leden in het bezit<br />

van telefoon) te verzamelen.<br />

Als vrijwel vaststaande kan worden aangenomen, dat de met<br />

ingang van 31 December 1935 door den leider opgeheven Weerafdeelingen<br />

en Reserve-weerafdeelingen, althans voor zoover in de verschillende<br />

kringen de Voortrekkers-gilden toen reeds waren opgericht,<br />

min of meer automatisch zijn overgegaan in deze gilden<br />

en thana in de Voortrekkersgilden mogelijk map, worden gezien<br />

een gecamoufleerde voortzetting van de weerafdeelingen. Volgens<br />

een ingekomen bericht, is het daarbij de bedoeling in deze gilden<br />

toch de vrouwen te blijven handhaven, juist om zich te kunnen<br />

beroepen op de aanwezigheid van vrouwen, indien te eenigertijd<br />

in twijfel mocht worden getrokken, of deze Voortrekkersgilden<br />

niet zouden zijn organisaties van semi-militairen aard,<br />

tegen welka: bestaan thans door de Regeering een wetsontwerp is<br />

ingediend.<br />

Dat de weeraf'deelingen,althans voor een deel thans zijn overgegaan<br />

in dr: Voortrekkersgilden, wordt bevestig8 door een bericht<br />

uit Amsterdctrn, waarin wordt gemeld, dat op de op 3 Febr.<br />

1936 aldaar gehouden vergaderingen in de Apollohal, de ordedienst<br />

in de zaal werd verricht door personen, die vroeger deel<br />

uitmaakten van de weeraf'deeling Lrtn allen als onderscheidingsteeken<br />

droegen een insigne voorstellende een vergulde leeuw,<br />

gedragen naast het gewone N.S.b. insigne.<br />

6, de RAAD VOOR KERKELIJKE AANGELEGENHEDEN.<br />

Van de oprichting van dezen raad werd het eerst melding gemaakt<br />

op den Landdag te den Haag (12 October 1935), Het hoofddoel is<br />

"het zoo spoedig mogelijk tot stand brengen van een goede verhouding<br />

tusschen de kerken en de N.S.B. opdat strijd en wrijving<br />

op godsdienstig gebied bij het vestigen van den Nationaalsocialistischen<br />

staat vermeden wordt".<br />

Dit doel moet worden bereikt.<br />

1. door het geven van advies aan de ielding en de leden der<br />

N.S.B. wanneer maatregelen worden genomen waarbij kerk en<br />

staat moeten samenwerken.<br />

2, voorlichtinp van de kerken, haar dienaren en leden over Het<br />

wezen en doel der N.S.B,<br />

De raad Is verdeeld in drie groepen, elk vRn tien belijdende<br />

personen van de drie Christelijke richtingen, t.w. de Roomsch-<br />

Katholieken, de Gereformeerden en de Nederduitsch Hervormden,<br />

ne Raad van Katholieken is van deze groepen de roerigste.<br />

Deze Raad plaatst mededeelifigon in *fەou~ee! ff propaganda weekblad<br />

voor het zuidcn en ontpopte zich min of neer tot een bureau<br />

waar grieven en mededeelingen omtrent vermeende verkeerde<br />

toestanden in de Katholieke kerk worden ingebracht en verzameld,<br />

omtrent welke grieven daarna door den Raad i<strong>nl</strong>ichtingen worden<br />

ingewonnen. Het secretariaat van dezen"Raad van Katholieken" 1s<br />

gevestigd: S.V. Würtemberglaan 9 te Eindhoven .<br />

In<br />

-


-11-<br />

In den Raad van Katholieken treden op den voorgrond, de gewestelijke<br />

leider -.---- J.J.Bodd6 ts Eindhoven en een N.S.B.-propagandist<br />

G.F.VLekke te Haarlem, in den Raad van Gereformeerden<br />

treedt op den vcorgrond: -----c---<br />

E,J, Roskam te Amsterdam.<br />

h.<br />

I:,<br />

de INDISCHE ---.- 3AA3r -<br />

Als Algemeen Organiaatie-Leider voor Indische aangelegenheden<br />

der N.S*B. fungeert: J,.Hogewind te Hilversum, tot voor<br />

kort tevens Inspecteur der Weerafdeeling.<br />

Ten einde den Alg. Leider en den Alg.Org.-Leider Indië van<br />

advies te dienen in Indische aangelegenheden is In December<br />

1934 opgericht een: INDISCHE RAAD. Voorzitter van dezen raad<br />

is: Vf. van Braam te Zeist, als leden zijn bekend; P.E.Winkler<br />

te Amsterdam, hlr. -- L.E. van Leeuwen Boomkamp te Amsterdam,<br />

J.H. Nieuwenhuys en Dr- Ir, N.J,M, -- Faverne te den Haag.<br />

De opvattingen der N.SnB. ter opzichte van Indië zijn in<br />

het kort als volgt saxen te vat$en:<br />

Niet zal worden geduld, dat zich in Indië een specifiek<br />

Indische Z;,S.B: zal ontwikkelen. Ce strijd van de N.S.B. zal<br />

uitsluitend worden gevoerd in Nederland,en in Indië zal de beweging<br />

zich moeten stellen achter de Regeering. In principe<br />

heeft de N.S.B. in Indië dus slechts 6th taak, n,l. de strijd<br />

in Nederland te steunen in moreelen en materieelen zin, en zij<br />

moet dit doen door:<br />

1, verbreiding van de fascistische gedachte onder de Groot-Nederlanders<br />

in Indië! zoodanig, dat onderlinge denigreerende<br />

bestrijding wordt voorkomen,<br />

2. verleenen van een zoo groot mogelijken financieelen steun<br />

aan de N,S,BY in Nederland.<br />

3. geven van voorlichting aan de leiding in Nederland ten aanzien<br />

van Indische toestanden en verhoudinges,<br />

4. voorbereiden ven dc opneming van thuisvarenden in de gelederen<br />

van de N.S.B. in Nederland,<br />

Blijkens couranten-berichten zullen J. Hogewind en Ds.<br />

G. van Duyl zich in 1936 voor eenigc maanden naar Ned. Indië<br />

begeven voor propaganda en nadere bespreking met de Indische<br />

leiders .<br />

de NATIONALE JEUGD-STORM. (N.J.S.)<br />

In het vorige jaarbericht werd reeds aangegeven, dat de<br />

N.S.B. het doet voorkomen, alsof deze Jeugd-storm geheel vrij<br />

en onafhankelijk staat van de beweging. In verband hiermede,<br />

mas dan ook uitdrukkelijk bepaald, dat het den leden verboden<br />

is deel te nemen aan politieke vergaderingen en demonstraties,<br />

terwijl ook deze onder geen voorwaarde mogen morden toegelaten<br />

tot de kringhuizen eed. der N,S,B,<br />

Het feit echter, dat de alg. secretaris van de N,S.B.<br />

C. van Geelkerken, leider was van de N.J.S., terwijl voorts<br />

het overgroote deel der troepleiders en andere functionnarissen<br />

aangesloten is bij de N.S.B., en in N.S.B.-kringen zelf de<br />

N.J.S.-leiders worden beschouwd en genoemd als f'unctionnarissen<br />

van de N.S,B,, terwijl op bijeenkomsten van de N.J.S., de<br />

ordedienst enz, werd waargenomen door N,S.B.-ers, mag voldoende<br />

worden geacht om de Nationale Jeugd-Storm te qualificseren<br />

als een mantelorganisatie van de N.S.B.<br />

Na


-12-<br />

Na een langdurige procedure voor het Kantongerecht te Arnhem,<br />

de Arrond.Rechtbank en voor den Hoogen Raad werd ten slotte bij<br />

arrest van 27 Januari 1936 door den Hoogen Raad beslist, dat het<br />

doel dezer organisatie, zooals deze is omschreven in de beginselverklaring<br />

(art, 4 der statuten) is aan te merken, als uitdrukking<br />

gevend aan een bepaald staatkundig streven op grond waarvan<br />

het dragen van het uniform der N.J.S. strafbaar is, als overtreding<br />

van het z.g. Uniformverbod.<br />

In verband hiermede is met ingang van 28 Januari 1936, ingevolge<br />

besluit van het Dagelijksoh bestuur, de N.J.S. ontbonden<br />

en zijn de oefeningen der organisatie gestaakt. Het orgaan<br />

"de Stormneeuwtt, dat op 6 Februari 1936 in rouwrand verscheen en<br />

een uitvoerig cxposé ovcr dc procedurc voor den Hoogcn Raad bevatte,<br />

wordt echtcr voortgczct.<br />

Met ingang van 1 Februari 1936 is echter een <strong>nl</strong>éuwe Nationale<br />

Jeugd-Storm opgericht met nieuwe statuten en gewijzigde organisatie.<br />

Het leider-principe is zooveel mogelijk prijs gegeven cn<br />

het militair element is daarbij zooveel mogelijk los gelaten,<br />

ten einde te voorkomen dat de N.J,S. mogelijk later zou vallen<br />

onder de bepalingen van de reeds ingediende wet op de particuliere<br />

weerkorpsen. In art.4 van de nieuwe statuten is als doel<br />

aangegeven: het beoefenen vm gezonde sport, gymnastiek, athletiek<br />

en ontspanning; opleiden der leden in algemeen practische<br />

vaardigheden en in geschiktheid voor bruikbaar hulpbetoon bij ongelukken<br />

en rampen; bevorderen van de kennis der Vaderlandsche<br />

geschiedenis en die onzer stamverwanten, De vereeniging tracht<br />

haar doel lan@ wettigen weg te bereiken.<br />

Het oude iinif'orm blijft gehandhaafd. Bekend is dat binnenkort<br />

terzake een proefproces zal worden uitgelokt (mogelijk te Alkmaar).<br />

De leiding dcr verceniging berust bij een bestuur van minstens<br />

6 mcerdcrjarige leden.<br />

Voorzitter is: - C. van Geelkcrken (geb. 19-3-1901 te bloledijk<br />

St. Jan (B)) te Utrecht.<br />

le secretaris: P. van Raamsdonk (geb. 15-6-1896 te Amsterdam)<br />

te Amsterdam.<br />

Ze searetaris: tevens belast met de organisatie Ir, J,R.G.de Veer<br />

te Bussum.<br />

le penningmeester: tevens belast met de propaganda: H.Herman<br />

te Hilversum.<br />

2e penningmeester: J.vm Schelt te Hilversum.<br />

voorts: G.J. Beerthuis, te Hilversum, hoofdredacteur van het or-<br />

aaan: "De Stormnieeuw" .<br />

v<br />

mej. C.GO van Eck te Rijswijk (Z.H.)<br />

W,Fr.A. Potjer te Rotterdam en<br />

1bn.C. Schipper te Velp.<br />

Als zetel van den Nationalen Jeugd-Storm is aan het adres:<br />

Hoflaan 18 te Hilversum gevestigd '!Het Jongerenkwartier". Aan<br />

dit adres is tevens gevestigd de redactie en administratie van<br />

het orgaan "De StormmeeuvP.<br />

Voor zoover bekend bcstaan afdeelingen van de N.J.S. te<br />

Amsterdani, Alkmaar, Haarlem, den Haag, Hilversum, Rotterdam,<br />

Dordrecht, Eindhovon, Utrecht, Arnhem cn Enschede. Het aantal<br />

stormws cri stormsters zou volgens ecn bericht in totaal ongeveer<br />

3500 - bcdragen; een undt-r bericht meldt; ongeveer - 2000 leden,<br />

500 aspirantïtdcn cn 1400 begunstigers,<br />

-<br />

Em anderc mantelorganisatie,, waarbij ook zoovesl mogelijk<br />

de schijn wordt vc;-rriiedcn van een ondcr-organisatie te zijn van<br />

de<br />

I_


-13-<br />

de N.S.B.,<br />

is:<br />

3. de. NATION4ULX TJIBUVi GUINEA VER3mIGII.JG<br />

Deze verecniging staet onder leiding van een aantal vooraanstaande<br />

N.S.B.-ers, doch het lidmaatschap staat open voor ieder<br />

na tionaal-voelend Nederlander onverschillig van welke godsdienstige<br />

of politieke overtuiging. De contributie is 10 ct.<br />

Der - maand.<br />

Tot goed begrip van zaken diene, dat Ir, Mussert na terugkeer<br />

ven zijn reis naar Indië, op den op 12 October 1935 te<br />

den Haag gehouden Landdag, zijn denkbeeid blootlegde omtrent<br />

de mogelijkheid, zelf's de noodzakelijkheid, dat onder leiding<br />

der N.S.B. in Nieuw Guinea een nieuw Stamland voor het Nederlandsche<br />

volk wordt gewestigd. O.a. zeide hij daar: "de band<br />

tusschen Nederl-and en Indië zullen wij onverbrckeli jk maken.<br />

Wanneer daarbij zal komen, dat wij van Kieuw Guinea een Nieuw<br />

Nederland kunnen maken, waar duizenden en duizenden van onze<br />

volksgenooten een sober, arbeidszaam, maar vrij en onafhankelijk<br />

bestaan kunnen vinden, dan zullen wij de grootste daad verrichten<br />

voor de voortleving van ons volk tot in verre eeuwen" en<br />

verdcr: Ncderlandsch INDIE zal eerst dan waarlijk NEDERLANDSCH<br />

Indië zi jri, wanneer Nieuw Guinea bevolkt zal zijn door mannen<br />

en vrouwen van Nederlands stam.<br />

Het hoofdbestuur der N.N.G.V. bestaat uit:<br />

F. E. Win kl er t e Ams t erd am<br />

- J.HBewind te Hilversum, oud-inspecteur der W.A.<br />

Dr. E.G.H.Verviers te Oisterwijk<br />

Ir. A.L. van der Laaken oud kringleider der N.S.B. in Indië<br />

dosteenbeek<br />

G.Nieuwenhuys<br />

Mej. N. Stoop Schoolstraat 21 te Utrecht als secretaresse.<br />

Soor de vereeniging wordt een zeer actieve propaganda gevoerd<br />

en door het verspreiden van tallooze pamfletten de belangstelling<br />

van het Nederlandsche volk gezocht, waarbij mogelijk<br />

reeds onder tal van werkloozen illusiën worden opgewekt,<br />

die zeer zeker in den eersten tijd niet zullen kunnen worden<br />

bevredigd, aangezien aan de verwezedi jking van een dergelijk<br />

plan van massa-kolonisatie naar een tropisch land, een uitgebreide<br />

voorbereiding en plaatselijk onderzoek dient vooraf te<br />

gaan 'en omdat er voorts enorme kosten aan zijn verbonden. Dat<br />

de Regeering vooralsnog tegenover kolonisatie vanuit Nederland<br />

mar NoGuinea BfVJijZend staat, (en het zal natuurlijk de Ned.<br />

Regeering moeten zijn, die het benoodigde kapitaal zou moeten<br />

verschaffen) zal in de toekomst wel weder een nieuwe bron zijn<br />

van agitatie en opwekken van ontevredenheid tegen de Regeering<br />

en het tegenwoordig staats-bestel.<br />

In sen te 's-Gravenhage verspreid pamflet van de plaatselijke<br />

afdeeling wordt reeds gezegd, dat allen die voor de kolonisatie-idee<br />

voelen "zich hecht (moeten} aaneensluiten om het rcgeeringsconservutisme<br />

te breken en de kolonisatie onder staatsleiding<br />

in een reeds nabije toekomst mogelijk te maken".<br />

Hieronder volgt nog een aantal ven belang zijnde berichten<br />

omtrent de cctie van de N.S.B.<br />

Het heeft de aandacht getrokken, dat in RotterdRm en den Haag<br />

in de laatste mek vfin Februcri en begin I,;eErt 1936 besloten<br />

-7 kr i n gver gad e r i n e<br />

------


-14-<br />

kringvergnderingen zijn uitgeschreven, weerin door den Alg.<br />

Leider het woord z<strong>nl</strong> norden gevoerd. Zoo zullen in den Hacg<br />

6 van dergelijke vergaderin-n worden gehouden voor elke kring<br />

afzonderlijk. Vermoedelijk zal hierin een poging moeten worden<br />

gezien van Ir. Mussert, om door zijn persoo<strong>nl</strong>i jken invloed een<br />

eind te maken aan de heerschende geschillen en zijn aanhangers<br />

op te wekker1 eensgezind samen te werken aan het gestelde doel.<br />

Overigens is de indruk gekregen, dat door de N.C.B.-leiding<br />

voor het werven van nieuwe leden minder waarde wordt gehecht<br />

aan het organiseeren van groote openbare vergaderingen.<br />

Voor dit dool (werven van leden) wordt het meest vruchtdragende<br />

geacht, een goede colportage en vooral huisbezoek, en<br />

daarnaast het organiseeren van bijeenkomsten van enkele (10 tot<br />

12) personen ten huize van een der leden, waarop op rustige en<br />

min of meer huiselijke wijze het doel van de N.S.B. wordt uiteengezet.<br />

Dit laatste geschiedt voornamelijk ten plattelande..<br />

Ten einde de taak van huisbezoekers en propagandisten te<br />

vergemakkelijken, is door de N.S.B. uitgegeven een ItLEfDRAAD<br />

VOOR HüISBEZûEk'ERSff waarin behalve, eenige wenken, antwoorden<br />

worden gegeven op een 135 tal vragen over alle mogelijke onderwerpen.<br />

Blijkens een aanteekening zijn deze Vragen en Antwoordenft<br />

niet als officieel te beschouwen, daar "de N.S.B. haar<br />

standpunt alleen in officieele brochures weergeeft. . -<br />

Het blijkt uit tal van berichten. dat de N.S.B.-leiding hooge<br />

waarde toekent aan een zoo volledig mogelijke documentatie<br />

(afdeeling 6 van het hoofdkwartier).<br />

Ten bate van de propaganda in het algemeen, doch in het bijzonder<br />

in verband met de te voeren actie voor de eerstkomende<br />

verkiezingen voor de Tweede Kamer is in 1935 ingesteld een<br />

BEVOLKINGSREGISTl3R, dat bedoeld is als een volledig mogelijke<br />

burgedijke stand van - alle bewoners van Nederland. Voor dit doel<br />

zijn aan de hlokleiders lijsten verstrekt, die aan de leden worden<br />

rondgezonden en waarin onder strikte geheimhouding alle gegevens<br />

moeten worden ingevuld van alle kennissen, familieleden,<br />

relaties enz. in geheel Nederland. De gevraagde gegevens betreffen:<br />

naam, adres, beroep, godsdienst, dagblad, politieke organisatie<br />

en aantal personen boven 18-25 jaren, en die boven 25 jaren.<br />

Al deze gegevens worden daarna centraal verwerkt in een<br />

kaartsysteem.<br />

Bericht werd ontvangen, dat ten bate van de verspreiding van<br />

vlugschriften enz. alle groepen van de N.S..B. in het bezit moeten<br />

zijn van stencilmachines en het noodige materiaal voor het<br />

vermenigvuldigen van geschriften.<br />

Een bericht uit Amsterdam meldt, dat daar vele leden niet<br />

tevreden zouden zijn over hetgeen op 3 Januari 1936 te Amsterdam<br />

door Ir. Mussert is gezegd betreffende de Joden. Men zegt,<br />

dat hij binnen afzienbaren tijd geen voldoendeninvloed meer zal<br />

hebben, om de leden in toom te houden tegenover de Joden. Zoodat<br />

het mogelijk wordt geacht dat binnenkort, evenals in Duitschland,<br />

groepen N.S,B.-ers tot molestplcging tegen de Joden zullen<br />

overgaan.<br />

Begin 1936 werd in het perceel Kalverstraat 7 te Amsterdam<br />

geopend het "Nederlandsch Sigaren Bedrijf: De Driehoektf, welke<br />

sigarenwinkel tevens is ingericht als brochure-verkoopplaats.<br />

De bedoeling is dergelijke sigarenwinkels ook op andere punten<br />

van de stad te openen, Te Rotterdam bestaat ook een dergelijke<br />

zaak


zaak in het perceel: Mathenesserweg 16.<br />

-15-<br />

In den Haag is opgericht (Januari 1936) een Mannenzang vereeniging<br />

"Het Zwarte Koor", terwijl in Rotterdam een dilettantin<br />

tooneelgezelschap onder N.S.B.-ers is opgericht, dat op<br />

12 en 13 Allaart zal opvoeren het Nationaal socialistisch toonFs1<br />

stuk +**Vrijheid". Spelleider is: Adr. van Hees.<br />

Met verwijzing naar hetgeen in hoofdstuk LO wordt vermeld<br />

over den Bond van Vrienden van Duitschlandll, h n nog worden mes.<br />

degedeeld, dat de leiding der N.S.B. zich in verbinding heeft<br />

gesteld met de "Fichtebund* Jungf'ernstieg 30 te Hamburg met<br />

verzoek de door deze organisatie uitgegeven pamfletten ook geregeld<br />

te mogen ontvangen. Sindsdien circuleeren deze pamfletten<br />

in verschillende N.S.B. kringen.<br />

Als de leiders der diverse afdeelingen van het Hoofdkwartisr<br />

der N.S.B. fungeeren thans:<br />

Afd. 1 (Organisatie): Frans Eduard Fartverck, geb. 4-3-'89 te<br />

Amsterdam, (tervervanging van Barend Erkelens, geb. 16-7-*86<br />

te Amsterdam);<br />

Afd. 2 (Financiën): F.W.<br />

Bilderbeek, te Utrecht;<br />

Afd. 3 (Propaganda): Cornelis van Geelkerken, geb. 19-9-1901,<br />

te Molendijk St. Jan;<br />

Afd. 4 (Arbeídszaken); Hendrik Jan Woudenberg, geb. 19-9- '91<br />

te Amsterdam, IJmuiden;<br />

Afd. 5 (Administratie, Boekhouding): F.W. Bilderbeek;<br />

Afd.<br />

6 (Indische Zaken): J. Hogewind, geb. i9-8-*83 te Menado;<br />

Afd. 7 (Materiaal, Brochures): F.W. Bilderbeek;<br />

Afd. 8 (Weerafdeelingen): vervallen. (Thans Nederlandsche Van-<br />

delorganisatie en Voortrekkersgilden);<br />

Afd. 9 (Strijd- en Verkiezingsf'onds): Willem Gerrit Nieuwenkamg. _. -*<br />

geb. 21-1-'84 te Haarlem;<br />

Afd. 10 (Nat.-Socialistische vorming): Ds. G. van Duyl, geb.<br />

8-9-*88 te Koudum.<br />

De afdeelingen 3 en 4 zijn te Amsterdam, afdeeling 10 is te<br />

Hilversum gevestigd, De bedoeling is binnenkort alle afdeelin-.<br />

gen te vereenigen in het te Utrecht aan de Maliebaan te vestigen<br />

nieuwe Hoofdkwartier.


-16-<br />

2. PTATIONAAL ARBEIDS GENOOTSCHAP, (N.A.G. 1<br />

Het hecft geen zin de tallooze in oppositie tegen de N,S,B.<br />

gekomen groepen nader in behandeling te nemen. De belangrijkste<br />

van de uit de N.S.B. geroyeerde of wei als, ontevredene<br />

Uitgetreden groepen zijn die welke zich in de maanden November<br />

en December 1935 hebben geschaard rond den oud gewestelijk commissaris<br />

der N.S.B.: X,H. Tusenius tc IJmuiden, rond den oud<br />

groepsieider J. Seger te Amsterdam en den oud groepsleider<br />

W. van den Berge te Schiebroek.<br />

In het Jaarbericht A 1935 bladzijde 10 werd reeds een en ander<br />

bericht omtrent de ontheffing van Tusenius uit zijn functie<br />

als gewestelijk comissaris te Amsterdam en omgeving. Hij bleef<br />

echter lid ven de N.S,B. en kon in zeker opzicht nog rekeneli<br />

op daisteun van Ir. Mussert. Aangezien hij bleef sgeeren tegen<br />

de naar zijn mening in débeweging heerschende dictatuur werd<br />

hij ten slotte op 5 November 1935 als lid geroyeerd, waarna hij<br />

ope<strong>nl</strong>ijk in oppositie kwam en contact zocht net ontevredenen<br />

te Amsterdam, Hotteraam, den Haag, Leiden, Hilversum en Maastricht<br />

en't e@ogenblik leek, dat hij er in zou slagen een belangrijke<br />

landelijke oppositie te formeeren.<br />

Te Amsterdam ontstond tegelijkertijd een sterke oppositie,<br />

naar aa<strong>nl</strong>eiding van de royementen van den groepsleider J.Seger<br />

en den kring-orpanisator &d. Elich. Er werd daar (eind December<br />

1935) een "Comité van Actie $egen rechtsverkrachting" opgericht,<br />

dat een gestencild blaadje uitgaf "Onze Actie". Elich<br />

trok zich daarop spoedig terug en Seger slaagde er niet in met<br />

Tusenius tot overeenstemming te komen, zoodat ten slotte samen-.<br />

werking uitbleef. Ook onderhandeling net den leider vali de<br />

N.S.1J.A.P- Kruyt schijnen geen resultaten te hebben opgeleverd.<br />

In Februari 1936 werd daarop bericht ontvangen dat in oprichting<br />

is ecn nieuwe fascistische organisatie, het ttNationaal -- -<br />

Arbeids Genootschap" (N.A.G.), waarin K.H. Tiisenius zonder twi J-<br />

fel de hand heeft.<br />

Volgens de ontworpen statuten, stelt dit genootschap zich<br />

ten doel het bevordcren van de nationelc eenheid door liefde<br />

in de verhouding tusschen volksgenooten en het betrachten van<br />

gerechtigheid door de overheid, te bereiken door alle wettelijke,<br />

geoorloofde middelen, Volgens de ontworpen richïijnen wordt<br />

o.a. gestreefd naar:<br />

erkenning van den Christclijken Godsdienst als fundament onzer<br />

volksgemeenschap; geleidelijke opbouw van den corporatieven<br />

staat; trouw aan liet Huis van Oranje; handhaving van den bestaanden<br />

regccringsvorm, echter mct gewijzigd kiesrecht en een<br />

verantwoordelijke regeering op corporatieva grondslag.<br />

Omtrent dit N.A.G. werd niet naders vernomen.<br />

3 , De NATIONAAL SOCIALISTISCHE TJEDERLANDSCHE ARBEIDERS PARTIJ, _c_<br />

-+<br />

(IJ. S .N . A. P. )<br />

Leider: C.J.A. ICriiyt te Heemstede, oud majoor.<br />

Orgaan: "De Nederlandsche Nationaal Socialist".<br />

Hoofdkwartier: Spaarne 21 te Haarlem.<br />

Belast met de landelijke leiding in Duitschland is:<br />

M. van den Heuvel, Von Hathstrasse 3 te Duisburg (D).<br />

Deze partij is zeer sterk anti-semitisch en overigens geheel<br />

ingesteld op het program van de nationaal-socialistische partij<br />

(N,s.TI.A.P,) ---


-17-<br />

(N.S.D.A.P.) in Duitschland. De partij voert het "Hakenkruisff<br />

als embleem en heeft een strijdlied op de melodie van het<br />

Horst Wessel-lied. De partij heet Oranje-gezind en voert een<br />

fellen strijd tegen de Joden en de vrijmetselarij en voorts<br />

tegen de 1J.S.B. Overigens komen de luiders er ope<strong>nl</strong>ijk voor uit,<br />

dat de M.S.N.A.P. "volbloed revolutionnair" is. Men kant zich<br />

uiteraard tegen het parlementair stelsel en wenscht in principe<br />

niet mee te doen aan een verkiezingsstrijd. De leider Kruyt kon<br />

evenwel niet beletten, dat in Zuid-Limburg toch door de partij<br />

candidatcn vrerden gesteld bij de in 1935 gehouden vcrkiezingen<br />

voor de Provinciale Staten en voor denGemeenteraad te Heerlen.<br />

Het resultaat was uiterst pover, n.1. 35t3 stemmen behaald bij<br />

de Staten-verkiczingenY173 bij de gemeenteraadsverkiezing.<br />

In het Overzicht No. 5 van 1935 werd reeds mede gedeeld, dat<br />

deze organisatie sterk in de dalende lijn is. Sinds dien heeft<br />

deze teruggang zich voortgezet. De leider Krus is een reeds<br />

bejaard rim, die de gave van het woord misten op vergaderingen<br />

zijn gehoor allerminst vreet te boeien.<br />

In het midden van 1985 trad als propagandist tct de N.S.N.A.P.<br />

toe de bekende Kees Frenay (geb. 9.5.1097 te Utrecht}, vroeger<br />

communistisch raadslid te Schiedam en lid van de Provinciale<br />

'Staten, en na royement uit de C.P.H., a1.s lid van de N.S.B. optredend<br />

als propagandist van deze beweging. In het einde van<br />

1934, werd hij ook uit de N.S.B. gezet, ntidat hij op een vergadering<br />

te Vslsen de toestanden in Rusland verheerlijkte. Opgenomen<br />

in de N.S.N.A,P, trad hij gcregeld als spreker voor deze<br />

partij op, te snmcn met den leider Kruyt; als vlot volksredenaar<br />

was hij op deze vergaderingen cen soort attractie,<br />

maar het is niet tian te nemen, dnt hij aanhangers voor de<br />

N.S.N.A.P. zal hebben verworven onder zijn oud-rotgenooten.<br />

Frenax heeft het ten slotte in de FT.S.N.A.P. ook niet kunnen<br />

volhoudc-n. Op een openbore vergadering von deze partij op 3<br />

Februnri 1956 te Breda gehouden kcerde hij zich plotseling tcgen<br />

zijn leider, der1 majoor Kruyt, dien hij beschuldigde als<br />

iemand, die de noodcn van het volk niet voelde en niets doet<br />

om de nrbeiders te bevrijden en danrbij,het Jodendom bestrijdend<br />

, zelf' in Jodenwinkels koopt . Freneg werd daarop, staande<br />

de vergadering door den leider geroyeerd.<br />

Een ander propagandist van de N.S.N.A.P. is Sake Algra<br />

(geb. 20.2.1888 te Leeuwarderadeel) wonende te Amsterdam, oud<br />

lid van de S.D.A.P., maar in begin 1935 uit deze partij geroyeerd,<br />

naar aa<strong>nl</strong>eiding van een door hem geschreven en verspreide<br />

brochure: Wat dunkt U van de S.D.A.Y., Farti jgenoot" Hij<br />

is een slecht spreker.<br />

Eenigszins op den voorgrond in de partij treedt ook:<br />

I. Leenes (geb. 28.10.1891 te Nijehaske), oud directeur van de<br />

gefailleerde ltBurgerrs Bankvrte den Iïaag, die bij zijn publicaties<br />

gebruik maakt van dm schuilnaam: IIcrman van Haskendijke.<br />

Als gouwleider voor Limburg fungeert nog steeds H.J. Joosten<br />

(In het Overzicht No. 4 van 1995 werd ten onrechte gemeld dat<br />

Jaosten zou zijn afgezet als gouwleider) (geb. 27.5,1891 te<br />

VaalC)wonende te Heerlerheide, een ongunstig bekend staand<br />

persoon .<br />

Op 27 October 1.935 werd te Brunssum een z.g.. Gouwdag gehouden,<br />

waaraan werd deelgenomen door ongeveer 270 personen, waarvan<br />

een aantal uit het Duitsche grensgebied.<br />

In December 19:35 werd op een geheime bijeenkomst te Heerlen<br />

overgegaan tot äe oprichting van een Z.Q. Kruyt-garde, waartoe<br />

een 15-tal leden toetraden. Ook in andcrc gouwen moet een dergelijke<br />

parde zijn opgericht. Als insigne drogen deze gardisten<br />

een klein zilver sterretje, De af te leegen eed houdt in: trouw<br />

aan<br />

-


-18-<br />

aan den leider, aàn de beginselen van de partij, en aan het<br />

Vorstenhuis en een verklaring, dat de leden zich bereid verklaren<br />

001 bij eerstenoproep zich zoo spoedig mogelijk ten dlenste<br />

van den leider te stellen.<br />

Nadere berichten, omtrent deze Kruyt-garde kwamen niet binnen.<br />

Wel werd in Januari 1936 uit den Haag gemeld, dat in verband<br />

met de indiening van het wetsontwerp tot het tegengaan van<br />

particuliere weerkorpsen de - S,A.zal worden omgezet in een gymnastiekvereeniging,<br />

op de statuten waarvan Koninklijke goedkeuring<br />

zal worden gevraagd.<br />

De indruk wordt verkregen, dat de aanhang van Kruyt in<br />

Duitschland in de grensstreken ook afnemende is, wat voor een<br />

deel kan worden gewcten aan het feit, dat deze partij door hare<br />

handelingen gaandeweg in een kwade reuk is komen te staan<br />

bij de Duitsche autoriteiten.<br />

baartegenover blijft het veelzeggend, dat nog in December<br />

1935 in "Der Stürmer, Deutsches Wochenblatt zum Kampf'e um die<br />

Bahrheit" van Julius Streicher, een artikel verscheen, waarin<br />

verklaard werd, dat de N.S.N.A.P van Kruyt de echte Nationaalsocialistische<br />

partij in Nederland was en niet de N.S.B.<br />

4. De NATIONAAL SOCIALISTISCHE NEDi3RLANDSCHE ARBEIDERS PARTIJ*<br />

T.A.C A. C.I.)<br />

Leider: Hermanus van Waveren (geb. 28.3.1882 te Hillegom),<br />

wonende te Amsterdam.<br />

Orgaan: "De Germaan". --<br />

Redacteur: J.W. ae,r,qstratPn te Amsterdam.<br />

Secretariaat: KerKstraat 110 te Amsterdam.<br />

Gevolmachtigèe van den leider in Duitschland:<br />

Cave1 Stcinmeyer, wonende te Dortmund.<br />

Deze partij is gevormd door een groep in Maart 1935 geroyeerde<br />

Amsterdamsche leden van de N.S.N.A.P. van Kruyt, waarbij<br />

zich aansloot de te Dortmund geroyeerdc kringlelderCavel<br />

Steinmeyer met zijn aanhang.<br />

Eenige beteekenis heeft deze groep niet.<br />

5. het NEDERLANDSCH VOLKSFACC ISM3 "ZVJART FROET1l .<br />

Leider: Arnold Ideyer te Oisterwi jk.<br />

Orgaan: "Zwart Front" (weekblad).<br />

Hoofdkwartier: Gemullehockenweg 218 te Oisterwi jk.<br />

In het Jaarbericht A 1995 en Overzicht No,4 van 1935 werd<br />

reeds gewezen op het sterk revolutionnair karakter dezer organisatie.<br />

Het Zwart Front stelt zich scherp tegen de Regeering, vooropstellende,<br />

dat deze nalatig is in de haar opgelegde, taak,<br />

voorts ageert zij heftig tegen het clericalisme in de Roomsch<br />

Katholieke Kerk en tegen de R.K.S.P., tegen Vrijmetselarij en<br />

vooral tegen de N.S.B. Ook tegenover de Joden neemt Z.F. in den<br />

laatsten tijd scherper stelling.<br />

Als gevolg van deze hoogst militante houding kwamen in den<br />

loop van 1935 de leidende personen bij herhaling in aanraking<br />

met den strafrechter. In het bijzonder dien.% genoemd een aontal<br />

in "Zwart Front" verschenen artikelen handelende over de<br />

voorgestelde naturalisatie van den Amsterdamschenbankdirecteur<br />

Man n he i m e r ,


-19-<br />

Alannheimer, waarin beleedigende uitdrukkingen ten opzichte van<br />

de hoogste regeeringspersonen voorkwamen, welke artikelen in<br />

Februari 1936 leidàentot 'qbeslagneming der persen bij de drukkerij<br />

te Oisterwijk, waar ('Zwart Front" wordt gedrukt.<br />

Als lefdende sex-scnen werkin liaast Arnold Meyer in de organisatie:<br />

E.J.J-IÁcAe var. lieszem (geb, i m 0 0 te Breda),<br />

JOS. Mineur(geb,-5 ;b-,'~e@'T 1-g Ro7;terdan) Tot een der meest<br />

militante leden behcort o a, Samuel Barends (geb. 9.9.1915 te<br />

Delfzi ji) wonende -Ge Meppel, in de beweging bekend als Wm-dum'*,<br />

onder welkmnaam hij tal van revolutionnaire gedichten heeft<br />

gepubliceerd.<br />

In Januari 1936 werd docr den leider een z.g. Fascistischen<br />

- Raad" van 5 leden benocnd. tel-wi ji hí,J. Schalker fgeb. 22.5.0. '98<br />

te den Haag) wonende alu9ar, gemachtigd om als algemeenen leider<br />

op te treden, wanneer ----- .QnoIdMeyer daartoe niet in de gelegenhoid<br />

zou zijn,<br />

De organisatie llZwart ornva5 een kleine groep uiterst<br />

militant gezinde personen, die, als zij de kans daartoe zouden<br />

zien, zeker tot gewelddaden zouden cvergaan. Er wordt in dit<br />

milieu voortdurend geco.np;otxeerd, terwijl een enkel bericht<br />

er op zou wijzen dat mea over wapens beschikt. Evenwel wordt<br />

de actie ten zeerste gehandicapt, door het feit, dat de organisatie<br />

in totaal nog geen li00 leden heeft en voortdurend ernstig<br />

met finantiecle moeilijkheden heeft te kampen. Slechts<br />

in twee plaatsen (Oisterwijk en Nijmegen) is een afdeeling met<br />

een aantal leden grooter dan 150, terwijl er voorts alleen te<br />

Breda, Amsterdam, Rotterdam, 's Bosch en Tilburg afdeelingen<br />

zijn met meer dan 40 leden, De oplaag van het orgaan: "Zwart<br />

Front )* zou ongeveer 4000 exemplaren bedragen.<br />

Omtrent de weer-afdeeling: IZwartc Stormerst genaamd, werd<br />

in 1935 niets vernomen dan dat op den op 30 Mei 1935 te Oisterwijk<br />

gehouden landdogeen 3 1 40 S-;a--rTL : Ln uniform een soort<br />

lijfwacht vormden voor den leider.<br />

6. het VERBOND VAN___D_IETgC@-NATIONAAL SOLIDARISTEN.<br />

Kortweg geheeten: ----- VERDINASOn. -.-<br />

Leider: Joris ----- van Severen te St. Michiels bij Bruggc.<br />

Orgaan : "Hiep .-.- Dinaso --- i.<br />

Secretariaat in RiJks-Neaerland: N. Nieuwstraat 41 te Atdam.<br />

Ri jks organisatie-& propaganda-leider: Ernst Voorhoeve te<br />

Groe sbeek .<br />

Zooaìs reeds in Overzicht No. 4 van 1935 werd vermeld, zou<br />

dit verbond in Augustus 1935 ongeveer 9000 leden tellen, maeronder<br />

een kleine 1COO in Nederland. De leden zijn vermoedelijk<br />

vrijwel allen R.Katholiek en voor het meerendeel studenten,<br />

afgestudeerde Eirtsen en ingenieurs. Aileen de sterkste afdeeling<br />

te Groesbeek bestaat in hoofdzaak uit arbeiders,<br />

Behalve het C -;--aai D'ln~lso - Tehuis - ---- te Amsterdam (N.Nieuwatr-<br />

411, zijn in Nadzlcnd Dinaso-Tehuizen te Utrecht (Nieuwe Gracht<br />

25),te den Hcag (Gou-rerneurslann 90),te Arnhem (Korenmarkt 5),<br />

te Haarlem (Snenredflmstrnnt 78) en te Leiden (Zouterwouclschesingel<br />

106).<br />

Vooraanstatinde i Jverarirs in deze beweging zijn:<br />

J.H.R. v-tigigg.P&~ (geb. 7,8,191:5 te Oosterhout) te A'dam<br />

schrijvende onder den schuilnnami Joris van Amstel.<br />

G.J.M. Koxtrnnn (geb, 20.,11,1907 te Roozenda<strong>nl</strong>) veearts te<br />

Eindhoven, en in den lr,ctsten tijd weder<br />

Henri Bruning


-20-<br />

, Henri Bruning (geb. 10.7.1900 te Amsterdan) schrijvende onder<br />

den schuilncm: krie vm Hollarid.<br />

__.<br />

Het verbond kent els nevcnormnisaties:<br />

n. de --- Din:so liilitenten --- Orde (DTM.0.)<br />

b. het Verbond v:!n Dimso-studenten, met els orgum het mae.ndblad:<br />

De DinPso-student".<br />

c. het Verbond vrn Jonge rS~tion~~.l-solidUristen, met als orgclcr<br />

het me~ndbl~d: 7tJ~n6-Dinaso1f.<br />

d. het Verbond vcn Din&o--Corporcties.<br />

Geen dezer nevenorgeniseties is in Nederland tot ontwikkelin4<br />

gekomen. Dit feit, geprrird can dennog geringen aanhang in Nederland,<br />

WPS aa<strong>nl</strong>eiding, dat in October 1935 door de leiding werd<br />

aengedrongen op versterkte actie in propaganda in Nederland en<br />

speciaol op het vormen van Dinaso Militanten afdeelingen en<br />

Jong-Dinnso groepen. In November 1935 gaf' de leiding de opdracht<br />

dat er binnen twee nncnden 50 goed geoefende en in unifcrm gesto<br />

Dinoso Militanten in TJedcrlmd zouden moeten zijn, welke D.M.<br />

min of meer militnir opgeleid, spccia81 belast zijn met de colpnrtage.<br />

In verband met dc indiening vm het wetsontwerp tegen het<br />

bestecin vm prticuliere weerkorpsen, werd in December ( zie<br />

"Hier Dincso vt;n 21 Decembrr 1935) door den Leider de D.M.O.<br />

met ingang vtin 1 Janwri 19b6 over het gebied van Rijks-Nederland<br />

opgeheven cn rïct inpng van dienzelfden datum opgericht<br />

de Qinaso Fropcpmdc Orde (D.P.O.) en deze geplaatst onder bevel<br />

vnn dcn Rijks-propaganda leider.<br />

Det de D.I;.O. in wezen bedoeld is 81s weer af'deeling, blijkt<br />

nel uit het feit, dat op 5 Februeri 1936 te msterdam onder de<br />

leden van het Verdineso werd opgericht: de Sportvereeniging<br />

lSpsrtu",voorloopi~ met een 20 tal leden; directeur is J.R.Rober<br />

leermr K.O. te krnsterdnm. In het reglement is bepnald, det de<br />

veroeniging niet deelneemt aan wedstrijden en niet zal toetre-,<br />

den tot sportcentrales of bonden.<br />

Ten einde meerdere bekendheid Ban de beweging te geven en<br />

overal in den lande leden te werven is door den Rijks-propagandaleider<br />

vastgesteld een Propaganda Plan 1936. Volgens dit plan<br />

zullen in 1936 twaalf afzonderlijke propaganda tochten worden<br />

gehouden elk van 8 dagen. De groepen gaan per rijwiel langs een<br />

bepaalde route, waarbij in alle dorpen en gehuchten, waar een<br />

groep doortrekt, zal worden gecolporteerd; overnacht wordt in<br />

tenten, terwijl zoo mogelijk aan elke groep een apreker zal worden<br />

toegevoegd, om zoo mogelijk belangstellenden toe te spreken.<br />

Voor deze tochten wordt een speciaal propaganda-affiche gemaakt.<br />

Het Verbond van Dinaso studenten organiseert voorts in Maart<br />

1936een tiental propaganda vergaderingen in de verschillende<br />

Universiteitssteden, waarvoor 15000 uitnoodigingen zullen worden<br />

rondgezonden.<br />

7. De NEDERL~T~-S_C-I--NA~IONAAL SOCIALISTISCHE PARTIJ (N.N.S..]<br />

Leider: Dr, C.H.A' van --- der MiJ'le te Amsterdam.<br />

Orgaan: "De Controleur".<br />

Secretariatit: Frans van Mierisstraat 97 te Amsterdam.<br />

Dit is de in het vorfg Jaarbericht op blz. 19 genoemde:<br />

Vritionocil Socialistische Fctrtij", vroeger: Verbond van Nation<br />

al i s t en" .<br />

Bij de ~emecntcraad~verkiezin~~n 1935 kwam deze partij in<br />

Amsterdam


-21-<br />

mstcrdim nog uit niet een efzonàorlijke 11J$t, wacrop als lijstcnnvocrdcr<br />

funge-rde: di. de Joode (pseudoniem: ii. van Wnterlmd).<br />

Het amtd op dczc lijst uitgebrechte stemmen bedroeg: 1785.<br />

Sinds dim is Dr, v::n der Mijle ook door de Joode in denstoek<br />

gelclten, cn is ht;t ecnige w:.t nog ven deze prirtij wordt vernomen,<br />

dot het Glnd "De Controleur" nog geregeld em de 14 dagen<br />

verschijnt en in dit bled een advertentie voorkomt, wacrin wordt<br />

nongespoord, om rls lid tot de N.N.S.P. toe te treden.<br />

8. De PJATIOFJAAL SOCIf,LISTISCIIE FMTIJ (N.S.P. ).<br />

Leider: A. de Joode (zich Loemend A. van Waterlend) te Aldam.<br />

Orgaan: "De PTationaal Socialist",<br />

Secretariaat: Spuistraat 268 I te Amsterdam.<br />

De onbelangrijkheid ook van deze groep, demonstreert zich<br />

het best, door het feit, dat omtrent de weder afscheiding van<br />

de Joode van de groep van Dr. van der MiJle, niets in rapporten<br />

of nieuwsberichten werd vermeld.<br />

De Joode was -2nd i931 een van de medestanders van Adelbert<br />

- Srnit,minckhorst-groep) scheidde zich echter spoedig af<br />

en vormde een Nat.Soc.Partij, later genoemd de Nationaal Socialistische<br />

Nederlandsche Arbeiders Partij. In Juli 1933 werd<br />

de Joode hieruit geroyeerd en ging daarop sanenwerken met<br />

Dr. van der Kijl.e, terwijl hij in de N.S.N.A.P. werd opgevolgd<br />

als leider door den oud-majoor Krugt die te voren uit het verbond<br />

van Dr. ven der Liijle was gezet.<br />

De Joode noemt nu zijn N.S.P,:"de oudste, eerste en ook eeniest<br />

zuivere Nederlandsche Nationaal Socialistische partij,"<br />

en voert voor zoover bekend in den laatsten tijd alleen eenige<br />

actie in Zuid Limburg, waar een aantal vergaderingen zijn<br />

uitgcschreven.<br />

Naast den leider de Joode merken in deze organisatie als<br />

plaatsvervangend leider: J. Kramer cri als adjudant: D. Uitzetter,<br />

beidente Amsterdam.<br />

Als Z.Q. districtleiders treden op:<br />

in Duitschland: Cornelis Duinker een berucht persoon, bekend<br />

als schrijver van eenige schandelijke anti-semitische pamfletten<br />

en oud-medewerker van Kru t in diens N.S.N.A.P. (zie Jaarbericht<br />

A. 1935 bladzijde *&thans vermoedelijk wonende te<br />

Essen en Wilhelm Peters te Rheinberg..<br />

in Zuid Limburg: €1. Vietsels te Nieumenhagen.<br />

9 De NATIONAAL SOCIALISTISCHE NBDXFlLANDSCHE ARBEIDERS PUTIJ.<br />

(N.S.N,A.P*)<br />

Leider: Dr. E.H. Ridder van Rappmd.<br />

Orgaan: "De nat ioncal-Socialist" .<br />

Kantoor: van Goglistraut 43 te Arnhem.<br />

Deze groep bestaande uit de meest vkrgeande aanhangers van<br />

het notionnal-socizlisme vr.n Hitler, in die mate, dat zij er<br />

naor streeft vcn Nederlund een Duitsche provinoie te maken,<br />

wordt zoo nu en dnn nog eenig tceken vm leven gehoord. Eind<br />

December 1935 kwam wcer eens een nummer (in gestencilden vorm)<br />

uit vcn de N,tionnal-Soci<strong>nl</strong>ist, terwijl kart te voren te Arnhem<br />

twce opcnbzre vergnderingen, (bezocht door i2 en 17 personen)<br />

werden gehouden, en dnm te plaatse werd gecolporteerd met een<br />

wmflet. vveiirvv de inhoud vm dien mrd was, dat proces-ver-<br />

6 ~ wekens ~ 1 opruiing tegen Dr. ven Rrtpperd wkrd opgemonkt.<br />

Hoewel


-22-<br />

Hoewel zijn crnhcng uiterst minimaal is, blaast Dr. van Ra<br />

nog hoog van dc.n toren, althans deed hij eind December<br />

-.-+JE<br />

19 5 in<br />

de N,RottXourant publiceeren, dat in tegenstelling met de<br />

N.S.B. de parti jl-aac', -Jdrl ai jn organiseti3; geen redenen aanwczig<br />

achtte tot oi,tb:.nding san de ;22Ad*F earigezicn hssr doe1 in<br />

geen enkel cpzicht in strije j.s nex het aanhangige wetsontwerp<br />

tegen dc particuliere w~rkcr~se:l,<br />

In een o<strong>nl</strong>angs te Arnnen verspreid cifficho, wordt deze groe<br />

genoemd: "de eerste, de sterkste, de onvervalschte Hitier-partij<br />

in ons land", die streeft naar radicale, lOO$ Sscia1i.s<br />

me van hot <strong>nl</strong>euwe Duitschiand, ook -- hier",<br />

Als medestander vai. DI n van Rappard - treedt in deze groe op<<br />

e-<br />

A.H.G. Schoot, wonende Langs-Brinkweg 74 te Boest<br />

LO . Het --<br />

VERBOtJD v-7- VAN VRIENDEN<br />

- --<br />

VAN DUITSCHLAND (V.V,.D.).<br />

-.------.-------I--<br />

Secretaris: Johannes 3ejp te Soest $ Lange Brinkweg 74,<br />

Het doel is aaneensluiting -tc rcrkrijgen '~an personen, die<br />

zich door een band van stcmverwa,schap en cultureele belangste<br />

ling als Nederlandersen Vlamingen, met het Duitsche volk verbonden<br />

gexoolen, daarbij stelling nemende tegen de steeds hier<br />

te landebetze tegen Duitschland en tegen de vele eenzijdige<br />

en onware voorstellingen en on juiste berichten owr Duitsche<br />

toestanden. / toenemende<br />

Aan het secretariaat is verbonden een persdienst, met het<br />

doel de groote en kleine pers te bewerken en dear'~or het publiek<br />

voor te lichten en zoodoende recht te zetten, indien<br />

scheeve of on juiste voorstellingen morden gegeven van Duitsche<br />

aangelegenheden,<br />

Het Verbond staat in relatie met den "DeutSche Fichtebund",<br />

gevestigd: Jungfernstieg 30 te Hamburg, welke bond tal van<br />

vlugschriften gratis doet verspreiden in meerdere. talen, 0.8~<br />

ook in de Nederlandsche taal.<br />

Zooals reeds werd vermeld in het hoofdstuk over de NeSaBo<br />

heeft in den laatsten tijd ook deze beweging zich belast met de<br />

verspreiding van de -.lugschrLften van de "Deutsche Fichtebund".<br />

Van het Verhond van Vrienden van Duitschland, gaat, voor<br />

zoover bekend, weinig - actie I 'L. Hat ledental is zeer gering. - -<br />

Voorzitter is Dr, J,R.J, Schut, wonende te Soest.

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!