DEEL 1 - ACV Kempen

land. De letterzetters in de papierbedrijven van Turnhout verdienden veel meer dan de
ongeschoolde textielarbeiders, maar wel 64% minder dan hun Brusselse collega’s.
Het dagloon van de arbeiders in de steenbakkerijen van Rijkevorsel bedroeg 2fr.
De steenarbeiders van Boom verdiende een halve tot 1fr meer. Als rechtvaardiging
van de lage lonen opperde Descamps, ondernemer van een steenbakkerij aan de
Kempische Vaart, dat het werkvolk hier voor slechts 40fr een hectare grond kon
huren om aardappelen te telen welke hij voor zijn gezin nodig heeft.”
‘F.V.B., geboren 16 oct. 1882 te Mol, was de vierde van zes kinderen. Op elfjarige
leeftijd ging hij naar een wolfabriek aldaar. Er werd gewerkt van 6 uur ’s morgens
tot 9 uur ’s avonds. ’s Middags werd een uur gerust en in de loop van de vooren
namiddag een kwartier. De eerste 14 dagen werd gratis gewerkt, nadien
verdiende hij 25 centiem per dag. Dit loon kreeg hij zelf niet, maar moest moeder
komen halen. Deze was verplicht na ontvangst van het geld langs een speciale
trap, die door een winkel liep, de fabriek te verlaten. Hun eten bestond ’s morgens
uit zwart brood, aardappelen en soms pap. Jaarlijks werd een varken gemest.
De hammen gingen naar Brussel, een ander gedeelte werd verkocht om de
huur aan de notaris te betalen en de rest was voor de familie. De eieren dienden
om eetwaren te kopen. Werkloosheid bestond er niet:
wegens overvloed aan werk had men geen schrik om
van patroon te veranderen. Bij maanlicht werkten de
meeste arbeiders op het veld.’
Misdaden
“In 1844 was er sociale onrust in Mol. Het jaar daarop
ondernam een groep van 50 arbeiders een poging om
een loonsverhoging van een tijkfabrikant af te dwingen;
rijkswachters te paard dreven de werklieden uiteen en
het werd een volslagen nederlaag voor de arbeiders.
Een nederlaag werd het nog verschillende malen;
looneisen, stakingen en elk rechtmatig verzet werden
als misdaden beschouwd en, bij gebrek aan een
arbeidersorganisatie, moest er telkens berust worden
9