DEEL 1 - ACV Kempen
DEEL 1 - ACV Kempen
DEEL 1 - ACV Kempen
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
Afzender:<br />
<strong>ACV</strong>-<strong>Kempen</strong><br />
Korte Begijnenstraat 20<br />
2300 Turnhout<br />
<strong>ACV</strong>-GAZET<br />
SPECIALE UITGAVE<br />
AFGIFTEKANTOOR<br />
2300 TURNHOUT 1<br />
BELGIË-BELGIQUE<br />
PB<br />
2300 TURNHOUT 1<br />
8 / 124<br />
DRIEMAANDELIJKS<br />
Speciale uitgave<br />
JAARVERSLAG<br />
2004-2005
INHOUDSOPGAVE<br />
Blijf er in geloven! 1<br />
“Een andere wereld is mogelijk,wanneer we uit ons kot komen !” 3<br />
Deel 1: Honderd jaar <strong>ACV</strong>-<strong>Kempen</strong> 6<br />
100 jaar met beelden van Frans Masereel 7<br />
1905-2005 Honderd jaar <strong>ACV</strong>-<strong>Kempen</strong> 8<br />
Deel 2: Vakbondswerk in de kijker 14<br />
Nieuwe ploeg 15<br />
Wereldvrouwenmars “Drink een glas op Awa en Mia” 16<br />
”Wij willen betere fi etspaden” 18<br />
Onfrisse praktijken aan de kaak stellen 19<br />
Tewerkstelling, ook een prioriteit voor gemeentebesturen 20<br />
“Heb ik wat te maken met globalisering” 21<br />
Nood aan kinderopvang in regio Herentals 22<br />
PWA-overlegcomité 23<br />
“Beschamende wantoestanden in de tuinbouwsector” 24<br />
Vastberadenheid loont. Balmatt wordt gesaneerd 27<br />
Werkloosheid is een zware last 28<br />
Deel 3: Manifesteren voor … 30<br />
Europees Sociaal Forum in Londen: ”Er is maar één wereld” 31<br />
Vuur voor werk in Herentals “De <strong>Kempen</strong> verdient meer en beter werk” 33<br />
Aangekondigd jobverlies in 2004-2005 35<br />
Werknemers verdienen beter – 21 december 2004, Brussel 36<br />
Jongerenmars 37<br />
Een Europese vuist voor werk en een sociaal Europa 38<br />
Deel 4: Kerncijfers 40<br />
Ledencijfers groeien met 1% 40<br />
Inkomsten en uitgaven 41<br />
Personeelsevolutie 42<br />
Werkloosheid daalt 42<br />
Dienstverlenend werk 43<br />
Juridische bijstand 44<br />
Tot slot 45
BLIJF ER IN GELOVEN!<br />
Het patronale zomeroffensief in 2004 trok meteen een aantal krijtlijnen die het<br />
ganse werkjaar bleven nazinderen. Andermaal kwamen een aantal verworvenheden<br />
zwaar onder vuur te liggen. Brugpensioen, tijdkrediet, index … het hoeft<br />
allemaal niet meer. Wel ligt er nog steeds een eindeloos patronaal verlanglijstje<br />
klaar met meer werknemersflexibiliteit, goedkope overuren, loonmatiging enz.<br />
Ook nu kondigt zich een pittig gekruid syndicaal najaar aan. Ook in de <strong>Kempen</strong> zal<br />
op alle vakbondsmilitanten een beroep worden gedaan om patroons en regering van<br />
antwoord te dienen. <strong>ACV</strong>-<strong>Kempen</strong> mag dan wel in 2005 zijn honderdjarig bestaan<br />
vieren maar het is duidelijk dat er ook dient gewerkt te worden.<br />
‘Doe de vakbond bewegen’ was het centrale gegeven tijdens ons verbondscongres<br />
in november 2003. De thema’s die we toen bespraken geven aan dat we na die<br />
voorbije 100 jaar niet bij de pakken kunnen blijven zitten. In samenwerking tussen<br />
plaatselijke en ondernemingsmilitanten stelden we toen een viertal punten voorop<br />
voor de toekomstige <strong>ACV</strong>-werking in de <strong>Kempen</strong>. De besprekingen omtrent lokale<br />
tewerkstelling, werken in kleine en middelgrote ondernemingen, diversiteit en<br />
globalisering maakten ons duidelijk dat we nog veel te doen hebben. De krachtlijnen<br />
die we toen als bakens hebben uitgezet zijn richtingaangevend. Een congres is<br />
immers geen eindpunt of een doel op zich. Het is enkel een halte onderweg die de<br />
gelegenheid geeft om koerscorrecties door te voeren. Belangrijk is dat we als <strong>ACV</strong>militanten<br />
in de <strong>Kempen</strong> samen de richting bepalen waarheen we met het <strong>ACV</strong> willen<br />
gaan. Samen uittekenen waaraan we willen werken. Aan ons om mee te streven<br />
naar een economisch systeem dat meer oog heeft voor de werkelijke behoeften van<br />
mensen en dat minder is afgestemd op de kortzichtige eisen van de wereldwijde<br />
geldeconomie.<br />
De werken van Masereel op de tentoonstelling naar aanleiding van 100 jaar <strong>ACV</strong>-<br />
<strong>Kempen</strong> confronteerden eenieder met de realiteit waarmee ‘de werkende mens’ te<br />
maken had. Niet te verwonderen dat arbeiders zich organiseerden in vakbonden om<br />
die patroons van antwoord te dienen. Reeds 100 jaar beweegt het <strong>ACV</strong> de <strong>Kempen</strong>.<br />
‘Blijven bewegen’ is ook onze opdracht!<br />
1
2<br />
Dit is mijn laatste voorwoord in een jaarverslag van <strong>ACV</strong>-<strong>Kempen</strong>. Tien jaar<br />
voorzitterschap is achter de rug, het dagelijks bestuur werd gedeeltelijk vernieuwd en<br />
is er klaar voor. De twaalf jaren samenwerking in de vriendenploeg die het dagelijks<br />
bestuur is, waren leerzaam, aangenaam en verrijkend.<br />
Alleen nog dit: blijf er in geloven, blijf bewegen! Immers, het lijdt geen twijfel dat<br />
er grote krachten schuilgaan achter de globalisering. Maar ook de krachtigste<br />
economische structuren die vormgeven aan de wereldwijde systemen van productie,<br />
distributie en winstbejag, zijn door de mens gemaakt. De instellingen die de regels<br />
scheppen die ten grondslag liggen aan de werking van de wereldeconomie, zijn<br />
door de mens gemaakt. De regeringen die we kiezen bestaan uit mensen zoals wij,<br />
die geacht worden de belangen van alle burgers te vertegenwoordigen, althans in<br />
theorie. De mens dient terug in het centrum van de economische activiteit geplaatst.<br />
Een andere wereld is mogelijk, want verandering wordt door de mens gemaakt.<br />
Marcel Slegers<br />
voorzitter <strong>ACV</strong>-<strong>Kempen</strong>
“EEN ANDERE WERELD IS MOGELIJK,<br />
WANNEER WE UIT ONS KOT KOMEN !”<br />
Juli 2005, vakantie na een geslaagd werkjaar. Vele syndicale acties stonden in<br />
de kijker, <strong>ACV</strong> <strong>Kempen</strong> op vele fronten actief want iedereen vindt een plaats in<br />
onze syndicale werking.<br />
De nieuwe ondernemingsmilitanten hebben hun eerste syndicaal werkjaar mee<br />
gemaakt.<br />
Vrouwen organiseerden activiteiten voor de internationale vrouwenmars.<br />
Jongeren namen initiatief voor de jongerenmars.<br />
Met de werklozen voerden we actie bij politici om het recht op werk en het recht op<br />
echte begeleiding af te dwingen.<br />
Dagelijks staan 160 medewerkers van <strong>ACV</strong> ter beschikking van de leden in onze streek.<br />
Een goede dienstverlening, eigentijdse organisatie en actieve bewegingswerking<br />
vormen de basis voor onze werking.<br />
In onze lokale werking stond de tewerkstelling centraal: initiatieven en acties rond<br />
lokale economie – PWA – Dienstencheques – respect voor seizoenarbeiders -<br />
streekontwikkeling - veiligheid – bereikbaarheid industriezones - …<br />
<strong>ACV</strong>-<strong>Kempen</strong> vierde dit jaar haar honderdjarig bestaan. De oprichting van het<br />
“Verbond der Christene Vakverenigingen te Turnhout” in 1905 legde de basis voor<br />
een gemeenschappelijke samenwerkings- en organisatieverband van alle <strong>ACV</strong>basisgroepen<br />
in ons verbond. Ook in 2005 is dat een noodzaak om een slagkrachtige<br />
vakbeweging te hebben. In deze viering stond de Masereel-tentoonstelling centraal.<br />
Een wandeling doorheen de geschiedenis, met een open blik op de werken van<br />
Masereel en een inspirerend woord van S.H.Scholl leren ons dat “militanten, door<br />
hun inzet voor een leefbare en menselijke samenleving in het arbeidsmidden<br />
en in de woonomgeving gestalte geven aan onze droom op de andere wereld.<br />
Optimisme en het geloof in de kracht van solidariteit vormen daarbij de drijfveer<br />
3
4<br />
om onwaardige en onrechtvaardige situaties om te buigen”.<br />
In de 21 ste eeuw wordt deze de wereldwijde actie “voor een andere wereld” gedragen<br />
door sociale organisaties en vakbonden. Onder het logo “Kom uit je kot!” zullen<br />
verenigingen, sociale organisaties en vakbonden initiatieven nemen om mensen<br />
in solidariteit te verenigen. Het logo “Kom uit je kot” sluit aan bij onze slogan<br />
“De optimisten hebben de wereld”. Op die manier zullen we het nieuwe syndicale<br />
werkjaar aanpakken.<br />
Een nieuw sociaal werkjaar dient zich aan.<br />
Het eindeloopbaandebat zal de spits afbijten in de sociale actualiteit. Het <strong>ACV</strong> heeft<br />
een klaar standpunt: we wensen een loopbaandebat – dit handelt over de totale<br />
loopbaan, over de kansen op werk, over rechten op tijdskrediet, over kansen tot<br />
vorming. Indien al deze loopbaanelementen positief kunnen besproken worden<br />
kan er ook gesproken worden over de eindeloopbaan. Maar, in alle duidelijkheid<br />
de onrechtvaardige fi scale behandeling van brugpensioenen dient rechtgezet en de<br />
regeringsnota dient essentieel gewijzigd. Want de pistes die daarin zitten betekenen<br />
een afbouw van ons sociaal systeem.<br />
Intussen wordt tijdens de verlofperiode de sluiting aangekondigd van het bedrijf<br />
Solectron te Turnhout - 280 jobs staan op de helling. In volle vakantieperiode horen<br />
de werknemers via de media de aankondiging om de vesting te Turnhout te sluiten.<br />
De harde realiteit van vandaag: geen zekerheden, geen zekerheid van inkomen,<br />
geen zekerheid van werk… want de harde wet van de vrije markt regeert, bedrijven<br />
zitten in een concurrentiewedloop, en arbeid is dan altijd te duur. Dergelijk eenzijdig<br />
economisch beleid biedt geen toekomst. Wanneer de beslissing tot sluiting genomen<br />
is dienen wij een sociale oplossing te bekomen voor de getroffen werknemers.<br />
Daarbij staan “het recht op inkomen en recht op werk” centraal.<br />
Daarom zal <strong>ACV</strong> <strong>Kempen</strong> verder initiatief nemen om onze streek sociaal en economisch<br />
te ontwikkelen. De nieuwe streekinstanties : RESOC -Regionaal Sociaal Economisch<br />
Overleg <strong>Kempen</strong> en SERR - Sociaal Economische Regionale Raad <strong>Kempen</strong> dienen<br />
toekomstgerichte projecten vanuit een gemeenschappelijke streekvisie vast te<br />
leggen. We rekenen erop dat eenieder hierin zijn verantwoordelijkheid neemt. Want<br />
samenwerking tussen sociale partners en gemeentelijke of provinciale overheid is
slechts geloofwaardig indien het niet blijft steken in vrijblijvend praten. Meer en betere<br />
kansen op tewerkstelling in de <strong>Kempen</strong>, meer en betere kansen tot vorming in de<br />
<strong>Kempen</strong>, meer en betere kwaliteit van leven in de <strong>Kempen</strong>, … dient zichtbaar te<br />
worden in de dagdagelijkse realiteit. Dat is de uitdaging..<br />
<strong>ACV</strong> – militanten nemen die uitdaging aan.<br />
We zullen in dit nieuwe werkjaar op vele fronten met vele mensen onze syndicale<br />
opdracht moeten waar maken: in bedrijven, in de dienstverlening, in de gemeentelijke<br />
werking, … Een eigentijdse vakbeweging dient daartoe ook zijn interne organisatie<br />
en structuren aan te passen aan de nieuwe realiteit. Dit werkjaar voorzien wij in het<br />
verbond een nieuwe stap in de aanpassing van de uitbouw van onze dienstverlening<br />
en onze werking. Deze stap is noodzakelijk om onze middelen (mensen en diensten)<br />
doelgerichter te kunnen inzetten om onze opdachten waar te maken.<br />
We hopen dat iedere <strong>ACV</strong>-militant vanuit de eigen situatie meewerkt om het <strong>ACV</strong><br />
mee vorm te geven. Daartoe zullen we met zijn allen regelmatig “uit ons kot moeten<br />
komen.” Want alleen wanneer wij spreken en handelen zullen we die andere wereld<br />
mogelijk maken.<br />
Kris VAN ELSEN<br />
verbondssecretaris <strong>ACV</strong> <strong>Kempen</strong><br />
5
6<br />
<strong>DEEL</strong> 1<br />
Honderd jaar<br />
<strong>ACV</strong>-<strong>Kempen</strong>
100 JAAR MET BEELDEN VAN FRANS<br />
MASEREEL<br />
Twee maanden werden de witte muren van het verbondsgebouw zwartwit-gekleurd.<br />
<strong>ACV</strong>-<strong>Kempen</strong> pakte uit met werk van Frans Masereel om het<br />
honderdjarig bestaan in de kijker te zetten.<br />
We trokken heel wat bezoekers. Bezoekers keerden terug met een goed gevoel.<br />
Het scherpe wit-zwart had hen op de één of andere manier geraakt. Dat blijkt uit de<br />
verschillende reacties die we terugvonden in het gedenkboek waarin iedereen zijn<br />
mening kwijt kon.<br />
De tentoonstelling kreeg ook weerklank in de media. Bijvoorbeeld een stukje uit de<br />
Standaard der Letteren: “Het leven van de arbeiders was vaak hard, in de eerste<br />
helft van de vorige eeuw. De strijd van het werkvolk voor brood en rechtvaardigheid<br />
kon grimmig zijn. Kunstenaar Frans Masereel heeft als geen ander het lief en leed<br />
van de Vlaamse werkmens vereeuwigd. Het zijn dramatische beelden, maar toch<br />
noemde Masereel zichzelf een optimist, een man met een boodschap van hoop.<br />
Dat optimisme en het streven om de wereld te verbeteren drijft ook vandaag nog<br />
de vakbond vooruit, aldus <strong>ACV</strong>-secretaris Kris Van Elsen. Of vakbondssecretaris<br />
Piet Daneels waagt zich aan een poëtische beschouwing op het leven van een<br />
bouwvakker. “In 100 dorpen en op 100 verschillende werven gezeten, (…) 100 keer<br />
gefl oten naar die fi etser, kortgerokt – 200 centimeter is een meter, 100 brooddozen<br />
werden 100 koelboxen, 100 pinten op het ’t verlof, 100 keer vastgevroren aan den<br />
dop..”<br />
7
8<br />
1905-2005<br />
HONDERD JAAR <strong>ACV</strong>-KEMPEN<br />
Op 30 april 1905 werd in de Sint-Antoniusstraat 14 te Turnhout het Verbond<br />
der Christene Vakverenigingen gesticht. <strong>ACV</strong>-Verbond <strong>Kempen</strong> bestaat<br />
dus 100 jaar. Een reden om terug te blikken en te vieren. Het Verbond der<br />
Christene Vakverenigingen kwam niet uit het niets, het ontstond in de strijd<br />
tegen onrecht. Het werd opgericht als overkoepelend orgaan voor de reeds<br />
bestaande beroepsvakbewegingen; er was immers behoefte aan coördinatie<br />
voor propaganda en dienstbetoon.<br />
‘Van 1884 tot 1889 gaat de uitvoer gestadig achteruit. Met dezen achteruitgang<br />
gaat gepaard een bestendige daling der loonen: deze bereiken het laagtepunt in<br />
1886. Erger misschien nog dan de loonsvoorwaarden, zijn de levensvoorwaarden<br />
der arbeiders: lange werkdagen (tot 12 en 14 uur), ongezonde arbeidsvoorwaarden,<br />
vrouwen- en kinderarbeid. Het leven van den arbeider was grauw en troosteloos.<br />
Het “arbeidsvee” was op de markt aan goedkoope prijzen te verkrijgen en was<br />
overgeleverd aan de willekeur van een patronaat, dat in de wet van vraag en<br />
aanbod en in de vrije concurrentie de hoogste uitdrukking zag der economische<br />
welvaart.’<br />
Lage lonen en lange werkdagen<br />
Voor de oprichting van het Verbond der Christene Vakverenigingen bestonden er<br />
dus al werkmansorganisaties: coöperaties, mutualiteiten, spaar- en pensioenkassen,<br />
syndicale groepen enz… In die tijd, de late 19de eeuw, was er ook heel wat spontaan<br />
arbeidersverzet, waren er tal van werkstakingen tegen patronale willekeur en tegen<br />
loonsverminderingen.<br />
“In het arrondissement Turnhout waren hoofdzakelijk industrietakken gevestigd met<br />
een laag loonniveau, zoals de textielindustrie en de sigarennijverheid. Bovendien<br />
lagen de lonen nog beduidend lager dan in de soortgelijke bedrijven elders in het
land. De letterzetters in de papierbedrijven van Turnhout verdienden veel meer dan de<br />
ongeschoolde textielarbeiders, maar wel 64% minder dan hun Brusselse collega’s.<br />
Het dagloon van de arbeiders in de steenbakkerijen van Rijkevorsel bedroeg 2fr.<br />
De steenarbeiders van Boom verdiende een halve tot 1fr meer. Als rechtvaardiging<br />
van de lage lonen opperde Descamps, ondernemer van een steenbakkerij aan de<br />
Kempische Vaart, dat het werkvolk hier voor slechts 40fr een hectare grond kon<br />
huren om aardappelen te telen welke hij voor zijn gezin nodig heeft.”<br />
‘F.V.B., geboren 16 oct. 1882 te Mol, was de vierde van zes kinderen. Op elfjarige<br />
leeftijd ging hij naar een wolfabriek aldaar. Er werd gewerkt van 6 uur ’s morgens<br />
tot 9 uur ’s avonds. ’s Middags werd een uur gerust en in de loop van de vooren<br />
namiddag een kwartier. De eerste 14 dagen werd gratis gewerkt, nadien<br />
verdiende hij 25 centiem per dag. Dit loon kreeg hij zelf niet, maar moest moeder<br />
komen halen. Deze was verplicht na ontvangst van het geld langs een speciale<br />
trap, die door een winkel liep, de fabriek te verlaten. Hun eten bestond ’s morgens<br />
uit zwart brood, aardappelen en soms pap. Jaarlijks werd een varken gemest.<br />
De hammen gingen naar Brussel, een ander gedeelte werd verkocht om de<br />
huur aan de notaris te betalen en de rest was voor de familie. De eieren dienden<br />
om eetwaren te kopen. Werkloosheid bestond er niet:<br />
wegens overvloed aan werk had men geen schrik om<br />
van patroon te veranderen. Bij maanlicht werkten de<br />
meeste arbeiders op het veld.’<br />
Misdaden<br />
“In 1844 was er sociale onrust in Mol. Het jaar daarop<br />
ondernam een groep van 50 arbeiders een poging om<br />
een loonsverhoging van een tijkfabrikant af te dwingen;<br />
rijkswachters te paard dreven de werklieden uiteen en<br />
het werd een volslagen nederlaag voor de arbeiders.<br />
Een nederlaag werd het nog verschillende malen;<br />
looneisen, stakingen en elk rechtmatig verzet werden<br />
als misdaden beschouwd en, bij gebrek aan een<br />
arbeidersorganisatie, moest er telkens berust worden<br />
9
10<br />
in een lot dat niet voor verbetering vatbaar scheen. In 1872 kwam er misschien<br />
voor het eerst een hoopgevende kentering. De wevers ondernamen een algemene<br />
staking tegen een aangekondigde loonsvermindering. Er vielen gekwetsten bij de<br />
rijkswachters zowel als bij de burgers en bij de stakende wevers, zelfs een afdeling<br />
soldaten werden opgetrommeld. De wevers wonnen de strijd, er kwam geen verlaging<br />
van het loon. Dit betekende echter niet het begin van een triomfperiode. Wanneer in<br />
1890 een zoveelste staking uitbrak, ditmaal in de papierfabriek Biermans, en men<br />
zelfs schuchter trachtte een bond van de betrokken arbeiders te stichten, werd het<br />
een zoveelste teleurstelling voor de werklieden. Een belangrijk deel werd zonder meer<br />
ontslagen en door meisjes vervangen.”<br />
Kinderarbeid<br />
Nog erger was de situatie van de kinderen-arbeiders. Ook zij werkten tot tien à elf<br />
uur per dag, maar verdienden, net als de vrouwen, amper de helft van de volwassen<br />
mannelijke arbeidskrachten. Kinderen jonger dan veertien jaar verdienden soms<br />
maar een halve frank per dag. De fi rma Brepols had een contract afgesloten met een<br />
weeshuis. In ruil voor een schraal loontje verrichtten de weeskinderen in het weeshuis<br />
werk voor de fi rma. Volgens de fabriekspatroon genoten de kinderen daarmee<br />
een nuttige opleiding. In feite waren de goedkope kinderhanden het voornaamste<br />
motief.”<br />
De katholieke burgerij stond zeer vijandig tegenover die nieuwe arbeidersorganisaties,<br />
zeker tegen de socialistische, maar ook tegen de christelijke, niettegenstaande
de brief Rerum Novarum van paus Leo XIII van 1891 die de prille christelijke<br />
arbeidersorganisaties steunde. Vooruitstrevende priesters zoals deken Adams van<br />
Turnhout, namen het voortouw in de uitbouw van christelijke sociale organisaties.<br />
Alleen vermag de werkman niets<br />
In Turnhout werd reeds op 10 september 1893 de Volksbond opgericht: ‘… omdat<br />
wanneer werklieden onder elkaar zijn, zij gemakkelijker het woord durven nemen en<br />
zonder achterdocht hunne belangen durven bekend maken.’ En verder: ‘(omdat)…<br />
De werkman alleen (niets) vermag; maar wanneer hij zich vereenigt, dan wordt hij<br />
sterk, dan bekomt hij een groote macht. En niemand mag u dit beletten, niemand<br />
mag u hierin verhinderen, want het recht u te vereenigen… is een recht dat u van<br />
natuurswege toekomt.’ Onder impuls van die Volksbond werd op 8 maart 1896 dan<br />
een vakvereniging opgericht.<br />
Met vallen en opstaan kwamen verschillende vakbonden tot stand: voor steenmakers,<br />
metaalarbeiders, sigaren- en schoenmakers, drukkers en onderwijzers. Ze<br />
organiseerden zich per beroepsgroep in Arendonk, Beerse, Herentals, Mol. Dat leidde<br />
uiteindelijk in 1905, zoals reeds gezegd, tot de oprichting van het overkoepelende<br />
Verbond der Christelijke Vakverenigingen. De statuten vermelden: ‘…zelfstandig en<br />
buiten alle politiek.’<br />
De geschiedenis van de vakbeweging begint niet op een bepaalde dag, de<br />
vakbeweging kreeg vorm door de gebeurtenissen en ontwikkelingen, door het verzet<br />
11
12<br />
van mensen tegen onrecht. De oprichting van het Verbond was geen doel op zich,<br />
was geen begin- of eindpunt, het is een ijkpunt. De vakbeweging wordt immers<br />
gemaakt door mensen. Ook vandaag zou <strong>ACV</strong>-<strong>Kempen</strong> geen vakbeweging zijn met<br />
meer dan 105.000 leden zonder die inzet van haar militanten.<br />
Tentoonstelling met boek<br />
<strong>ACV</strong>-<strong>Kempen</strong> bestaat honderd jaar. Daarom deze blik terug, met beelden van Frans<br />
Masereel, scherp en gestileerd, zwart-wit.<br />
Honderd jaar geleden waren de leef- en arbeidsomstandigheden van het proletariaat<br />
wraakroepend, mensonterend. Respect voor de werknemer was er niet. Ondanks<br />
alles probeerden werknemers zich te verenigen in vakbonden om hun toestand te<br />
verbeteren. Die werkwereld van toen wordt voor de nakomers vandaag verbeeld<br />
in de gravures van Masereel. Die tijd van toen is duidelijk en onuitwisbaar in het<br />
geheugen gegrift door het werk van de kunstenaar Frans Masereel. De visuele<br />
tegenstelling van zwart-wit in zijn houtsneden is een spiegel van de grote tegenstelling<br />
in de maatschappij: arbeid tegen kapitaal.<br />
De keuze viel ook op Masereel omdat die sinds 1961 bevriend was met pater Scholl,<br />
een voortrekker van de christelijke arbeidersbeweging in de <strong>Kempen</strong>. In de jaren vijftig<br />
en zestig was Scholl proost van de KAJ en nadien van de KWB in het arrondissement<br />
Turnhout. En in 1953 stelde het ACW hem aan het werk in de studiedienst, waar hij<br />
zijn historische opzoekingen kon voortzetten.<br />
In dit boek vindt u een aantal beelden van Masereel, voorzien van een stukje<br />
vakbondscommentaar door tijdgenoten, getuigenissen van vrienden van Masereel en<br />
Scholl en vakbondsmilitanten. Voor de ene roepen ze herinneringen op uit het verleden,<br />
zoals de staking in Olen in 1962 of de bezetting van de Enka-fabrieken in Breda in<br />
1972. Voor anderen zijn de gravures een aanleiding om hun toekomstverwachtingen<br />
omtrent <strong>ACV</strong>-<strong>Kempen</strong> neer te schrijven. En dat is een boeiende oefening geworden.<br />
Geen historisch werk maar wel een uitnodiging om verder te werken en te sleutelen<br />
aan die vakbeweging in de 21ste eeuw. We hopen dat De optimisten hebben<br />
de wereld ook u kan inspireren om mee te bouwen met het <strong>ACV</strong> aan de brede<br />
wereldbeweging: ‘Een andere wereld is mogelijk.’
BESTEL HET BOEK!<br />
Heb je het boek “De optimisten hebben de wereld” gemist Dan kan je dat<br />
nog bestellen. Stort 12,20 euro (10 euro + 2,20 euro verzendingskosten) met<br />
vermelding van “Optimisten” op rekeningnummer 787-5500635-19 van <strong>ACV</strong>-<br />
<strong>Kempen</strong>, Korte Begijnenstraat 20, 2300 Turnhout.<br />
13
14<br />
<strong>DEEL</strong> 2<br />
Vakbondswerk<br />
in de kijker<br />
We kennen de vakbond op het werk of het vakbondssecretariaat waar we<br />
terecht kunnen met al onze vragen over sociale zekerheid en arbeidsrecht.<br />
Daarnaast is er het vakbondswerk ter plaatse of het interprofessioneel<br />
vakbondswerk. Te weinig bekend en onbekend is onbemind. Het gaat dan over<br />
het vakbondswerk buiten de ondernemingspoort. Dit vakbondswerk speelt in<br />
op maatschappelijke of plaatselijke problemen. Vakbondsmilitanten bijten zich<br />
vast in een bepaalde problematiek en zoeken ter plaatse naar oplossingen. In<br />
dit jaarverslag blikken we terug op een aantal van deze acties of activiteiten.<br />
Je zal dan merken dat het <strong>ACV</strong> meer is dan staken, betogen en uitbetalen van<br />
stempelgeld. <strong>ACV</strong>-militanten zijn bekommerd om heel wat zaken en proberen<br />
de situatie te veranderen of te verbeteren.
NIEUWE PLOEG<br />
Eind juni verkoos het verbondsbestuur van <strong>ACV</strong>-<strong>Kempen</strong> een nieuwe bestuursploeg.<br />
Marcel Slegers (voorzitter), Jef Drooghmans (ondervoorzitter) en Rita Van Hoof namen<br />
na een periode van twaalf jaar afscheid van het dagelijks bestuur. Jan Verachtert<br />
werd verkozen tot voorzitter en Lilianne Aerts werd verkozen tot ondervoorzitter.<br />
Daarnaast werden Luc Guns en Kees Van De Sande. Marcel Slegers had op het<br />
verbondsbestuur nog een boodschap voor de nieuwe ploeg:<br />
“Veel succes aan de nieuwe ploeg… een goede samenwerking… veel vriendschap!<br />
Het wordt geen gemakkelijke taak in veranderende tijden. Niet dat de vakbond,<br />
het <strong>ACV</strong>, moet herontdekt worden. Wel moeten we inspelen op de vragen van de<br />
mensen, van de leden. Leden, die zelf niet altijd openstaan voor de antwoorden die<br />
ze van ons krijgen!<br />
15
16<br />
WERELDVROUWENMARS<br />
“DRINK EEN GLAS OP AWA EN MIA”<br />
De vakbondsvrouwen uit de <strong>Kempen</strong> vroegen aandacht voor de vrouwen in de<br />
wereld. In twee <strong>Kempen</strong>se bedrijven (Carta Mundi te Turnhout en Mora in Mol)<br />
vroegen de militanten aan hun directie een charter te ondertekenen en werd<br />
een glas water gedronken op Awa en Mia. <strong>ACV</strong>-Visie ging een kijkje nemen bij<br />
Carta Mundi te Turnhout.<br />
Ook bij Carta Mundi in Turnhout vroegen de vakbondsmilitanten aan hun directie<br />
om het vrouwencharter met eisen te ondertekenen. De handtekeningen worden<br />
vlotjes geplaatst. En de directie vertelt me het volgende: “wij maken vandaag geen<br />
onderscheid tussen mannen en vrouwen als het over de beloning gaat. Als ze<br />
hetzelfde werk doen verdienen ze hetzelfde loon.” We ontmoeten op de werkvloer<br />
ook de <strong>ACV</strong>-militanten. Ronny Schoenmaekers vertelt me het volgende: “Twintig<br />
jaar geleden was Carta Mundi een mannenbastion. In de drukkerij werkten er alleen<br />
mannen. Toen wilde de directie het bedrijf ook openstellen voor vrouwen. We hadden<br />
daar geen problemen mee maar we hebben toen wel gesteld dat de vrouwen gelijk<br />
loon voor gelijk werk moeten krijgen. Je weet wel, de directie is steeds op zoek om<br />
op allerlei manieren de loonkost te drukken. Het principe van gelijk loon voor gelijk<br />
werk wordt hier wel toegepast. Maar in de praktijk blijven er toch nog wel verschillen.<br />
Voor verschillende functies stelt de directie immers dat je een drietal machines moet<br />
kunnen bedienen. En dat is voor enkele vrouwen moeilijk te realiseren. Daarom blijven<br />
er toch nog wel verschillen tussen mannen en vrouwen.”
Een goed loon<br />
En een goed loon verdienen blijft belangrijk. Ronny Schoenmaekers: “Vandaag zijn<br />
de onderhandelingen voor een nieuwe collectieve arbeidsovereenkomst volop bezig.<br />
Het beloven moeilijke onderhandelingen te worden. We krijgen hier en in het overleg<br />
te horen dat we te duur zijn. Maar ik stel me toch wel vragen bij al die vergelijkingen<br />
waar werkgevers ons mee confronteren. Zo vertellen ze ons dat wij 2,8 maal duurder<br />
zijn dan bedrijven in het Verenigd Koninkrijk. Maar dat zijn appelen met citroenen<br />
vergelijken. Ze vergelijken ons loon met het loon uit een beschermde werkplaats. Dat<br />
is niet correct.”<br />
Charter<br />
Ondertussen gaan we met de delegatie in het bedrijf. De militanten geven aan iedereen<br />
een beker met water en vragen zo aandacht voor het vrouwencharter. Kristel Daems<br />
van <strong>ACV</strong>-vrouwen vertelt ons daarover het volgende. Kristel: “Naar aanleiding van de<br />
internationale vrouwendag op 8 maart maken wij onze eisen bekend. Zo willen we een<br />
onvoorwaardelijk recht op onderwijs voor meisjes en vrouwen wereldwijd. We komen<br />
ook op voor waardig werk, leefbaar loon en sociale bescherming wereldwijd. Of om<br />
de positie van de werknemers te verbeteren moeten er ook een recht op bijscholing<br />
en vorming gerealiseerd worden voor elke werkneemster en werknemer, ongeacht<br />
hun functie en opleiding. En tot slot, maar daarom niet minder belangrijk, eisen we<br />
ook gelijk loon voor gelijk werk en werk van gelijke waarde.” En dan drinken we een<br />
glas water op Awa en Mia. En met deze actie willen de vrouwen aandacht vestigen op<br />
onderwijs, vorming en arbeidsomstandigheden hier bij ons en wereldwijd.<br />
17
18<br />
”WIJ WILLEN BETERE FIETSPADEN”<br />
Verslaafd aan de auto “Neem de fi ets om naar het werk te rijden”, zegt de overheid.<br />
Maar in Turnhout moet je maar eens op de fi ets springen en het industrieterrein<br />
oprijden. De fi etspaden liggen er erbarmelijk bij. Bovendien stellen gebruikers van<br />
deze fi etspaden vast dat er regelmatig opleggers op het fi etspad staan. Dat leidt<br />
tot levensgevaarlijke situaties. Zo kan het niet verder. <strong>ACV</strong>-militanten vroegen met<br />
een ludieke actie betere fi etspaden in de Turnhoutse bedrijvenzones. De stad zegt<br />
ondertussen wel plannen te hebben om er wat aan te doen. Maar met plannen alleen<br />
blijft <strong>ACV</strong>-Turnhout niet tevreden. Wij willen nu betere fi etspaden.
ONFRISSE PR AKTIJKEN AAN DE KAAK STELLEN<br />
Een Turnhoutse fi rma uit de ICT-sector zoekt kandidaat werknemers via advertenties<br />
bij de VDAB (website). Of gaat op zoek naar werklozen die hun gegevens hebben<br />
toevertrouwd aan de VDAB- website die ook toegankelijk is voor kandidaat-werkgevers.<br />
Deze fi rma, die maar liefst onder drie verschillende namen te werk gaat, belt dan<br />
deze kandidaten op. Vrij opdringerig proberen zij deze werklozen te overtuigen, om<br />
minstens eens een ‘observatiedag’ mee te willen doen. In de praktijk komt dergelijke<br />
observatiedag neer op een dag ‘deur aan deur-verkoop’ van telefoniecontracten. Op<br />
het einde van dergelijke dag, waarvoor uiteraard géén arbeidsovereenkomst werd<br />
opgemaakt en waarvoor, al even vanzelfsprekend géén loon werd betaald komt dan<br />
de aap uit de mouw. Als je voor deze fi rma wilt werken, is dat wel op ZELFSTANDIGE<br />
BASIS. Dat laatste wordt er echter niet altijd met evenveel woorden bijverteld en/of<br />
duidelijk gemaakt. Gevolg is dan ook dat regelmatig contracten worden ondertekend<br />
zonder dat de werkloze de èchte draagwijdte hiervan kent.<br />
<strong>ACV</strong>-<strong>Kempen</strong> liet het daar niet bij en trok bij allerlei instanties aan de alarmbel.<br />
Ondertussen mogen deze fi rma’s niet meer recruteren via de website van de VDAB<br />
of de stempelcontrole. We zien ook dat andere fi rma’s op hun hoede zijn. Ze doen<br />
beroep op interimbureaus. En de gedupeerde ‘werknemers’ kregen allemaal recht<br />
op een werkloosheidsvergoeding.<br />
19
20<br />
TEWERKSTELLING, OOK EEN<br />
PRIORITEIT VOOR GEMEENTEBESTUREN<br />
In Geel, Meerhout en Laakdal proberen <strong>ACV</strong>-militanten de gemeentebesturen te<br />
overtuigen om meer inspanningen te doen rond tewerkstelling. Hoe begon het Jef<br />
Bollen: “Het is allemaal gestart met een open brief naar de lokale besturen van Geel,<br />
Meerhout en Laakdal. Met die open brief hebben we die lokale beleidsmakers duidelijk<br />
gemaakt dat ze heel actief zijn op het vlak van toerisme, cultuur en tal van andere<br />
beleidsdomeinen. Maar we zien te weinig inspanningen op het vlak van tewerkstelling.<br />
En als er op lokaal vlak al iets beweegt rond tewerkstelling is het meestal beperkt<br />
tot een KMO-loket voor kleine ondernemers.” Die gemeenten hebben toch heel<br />
wat ambtenaren in dienst Jef Bollen: “Dat klopt. We appreciëren dat er heel wat<br />
aandacht gaat naar de tewerkstelling van de eigen gemeente. Maar als <strong>ACV</strong> vinden<br />
we dat er meer moet en kan gebeuren.” Maak dat eens concreet Jef Bollen: “In<br />
elke gemeente hebben de inwoners tal van behoeften waarop gemeentebesturen<br />
kunnen inspelen. Ik denk bijvoorbeeld aan een fi etsenatelier aan het treinstation of<br />
een strijkatelier bijvoorbeeld. Of gemeentebesturen kunnen samen met een aantal<br />
privé-bedrijven op zoek gaan naar projecten die tewerkstelling opleveren.” Met een<br />
aantal vakbondsmilitanten zijn jullie langs geweest bij die lokale besturen. Wat waren<br />
de reacties Jef Bollen: “Ze hebben ons gelijk moeten geven. Lokale besturen doen<br />
vandaag te weinig inspanningen op het vlak van lokale tewerkstelling. Er kan meer<br />
gebeuren. Zo heeft de schepen van tewerkstelling in Meerhout beloofd om een<br />
behoeftenonderzoek op te starten in de gemeente, in Geel beloofde de burgemeester<br />
ons om een halftijdse kracht aan te werven om het terrein te verkennen en in Laakdal<br />
vertelde het gemeentebestuur dat dit iets was voor het OCMW. En deze beloftes<br />
gaan we verder opvolgen.”
“HEB IK WAT TE MAKEN MET GLOBALISERING”<br />
De vakbondswerking gaat vandaag verder dan de Dorps- of Kerkstraat. Zo brachten<br />
de vakbondsmensen van Turnhout de globalisering naar de Turnhoutse winkelstraten.<br />
Het was de aanloop naar een toneelavond over de gevolgen van de globalisering. Els<br />
Cools: “Bedoeling was de mensen op een leuke manier te informeren over de gevaren<br />
van privatisering van diensten. Veel mensen denken nog steeds dat globalisering een<br />
ver-van-hun-bed-show is. Nochtans worden we er in het dagelijks leven constant<br />
mee geconfronteerd: werkloosheid, duurdere energiefacturen, stijging van de prijs<br />
maar daling van de kwaliteit en met de zwakkeren in onze maatschappij wordt geen<br />
rekening gehouden. Wie immers geen of onvoldoende geld heeft wordt de dienst<br />
ontzegd of afgesloten. We wilden dit onder de aandacht brengen, mensen oproepen<br />
tot solidariteit of hen waarschuwen dat we niet naar Amerikaanse toestanden willen<br />
evolueren waar je enkel nog in het ziekenhuis wordt opgenomen voor een behandeling<br />
als je voldoende geld hebt. De voorbijgangers kregen een kopje soep en zo ontstond<br />
er al vlug een babbel met de mensen. Die spraken mee over de privatisering van de<br />
elektriciteit en de telefoon. Onze vrees en onze waarschuwingen werden bevestigd.<br />
Die voormiddag bereikten we ruim 1200 voorbijgangers.”<br />
21
22<br />
NOOD AAN KINDEROPVANG<br />
IN REGIO HERENTALS<br />
Op het <strong>ACV</strong>-dienstencentrum in Herentals klagen werkzoekenden<br />
uit de deelgemeenten Morkhoven en Noorderwijk over te beperkte<br />
kinderopvangmogelijkheden. Dat maakt het inderdaad moeilijk om<br />
buitenshuis te gaan werken. Deze signalen worden opgevangen in de<br />
plaatselijke vakbondswerking. Vanuit deze werking wordt er contact<br />
gezocht met de oudercomités van de basisscholen van Morkhoven<br />
en Noorderwijk. Tijdens een aantal bijeenkomsten bevestigen ouders<br />
dat er inderdaad een gebrek aan kinderopvang is in deze twee<br />
deelgemeenten van Herentals. Samen richten ze een werkgroep op.<br />
Al snel volgt er een behoeftepeiling bij zoveel mogelijk ouders om de<br />
noden en de behoeften rond kinderopvang in kaart te brengen. En met<br />
deze resultaten trekken ze naar het gemeentebestuur van Herentals.<br />
Een werkgroep samen met de schepen van sociale zaken probeert nu<br />
samen met verschillende partners te zoeken naar oplossingen.
PWA-OVERLEGCOMITÉ<br />
Inspraak van werknemers in hun onderneming is voor het <strong>ACV</strong> zeer belangrijk. Dus<br />
ook in het PWA van vandaag. Met overleg en inspraak bedoelen we meer dan info<br />
ontvangen of advies geven. Het is minstens ook het recht om gehoord te worden,<br />
zowel over collectieve als over individuele problemen. Ondertussen is ieder PWA<br />
verplicht om een overlegcomité op te richten. In de regio Westerlo pakte het <strong>ACV</strong><br />
dit concreet aan. Een eerste stap was het zoeken naar kandidaten voor het PWAoverlegcomité.<br />
Met een brief of PWA’ers aanspreken op de bijeenkomsten in de<br />
jaarlijkse PWA-bijeenkomsten werden PWA’ers bereid gevonden om te zetelen in<br />
het PWA-overlegcomité. Gerrit Verlinden: “Ondertussen komen we op regelmatige<br />
tijdstippen samen om een aantal thema’s te bespreken. Bijvoorbeeld: een ontwerp<br />
van huishoudelijk reglement, werkingspunten voor het overlegcomité, stand van<br />
zaken in de verschillende overlegcomités, contacten met de <strong>ACV</strong>-leden in de raad van<br />
bestuur. Het voorbereidend werk is ondertussen achter de rug. Er is een huishoudelijk<br />
reglement met <strong>ACV</strong>-tint goedgekeurd en er wordt nagedacht over veilig en gezond<br />
werken in het PWA. Een volgende stap is het bekendmaken van onze <strong>ACV</strong>-militanten<br />
bij de PWA-werknemers. Een moeilijkheid is wel de vernieuwing binnen de groep van<br />
militanten.<br />
23
24<br />
“BESCHAMENDE WANTOESTANDEN IN<br />
DE TUINBOUWSECTOR”<br />
Tomaten, paprika’s, aardbeien. Je vindt ze dagelijks vers in de supermarkt of de<br />
kruidenier. In de <strong>Kempen</strong> worden bijvoorbeeld Portugezen ingezet om dit fruit<br />
of deze groenten te oogsten. Vlaamse werknemers bedanken voor dit soort<br />
werk. Dan maar plukkers zoeken in het armere zuiden van Europa. Benieuwd in<br />
wat voor situatie deze mensen werken. We kwamen het te weten op een avond<br />
in Hoogstraten, een avond in het vrije en geliberaliseerde Europa.<br />
Uit het arme Portugal<br />
Zo’n 60 Portugese tuinbouwarbeiders komen uiteindelijk opdagen. Een initiatief van<br />
de <strong>ACV</strong>-werkgroep ‘Columbus Anders’ en de Christelijke Centrale voor Voeding<br />
en Diensten. Eén onderwerp, werken in de tuinbouw. Van Patricia en Maria, onze<br />
Portugese tolken, leer ik dat bijna alle aanwezigen afkomstig zijn uit het zeer arme<br />
noorden van Portugal. ‘Daar is echt niks voor deze mensen’, benadrukken ze. Als<br />
ze ook maar iets in hun leven willen bereiken, moeten ze hun streek verlaten en het<br />
elders proberen. De keuze is daarbij niet groot. Poolse en Oekraïense arbeiders,<br />
meestal illegaal in het land, pikken hier meer en meer jobs in omdat ze ver onder de<br />
minimumlonen willen werken. ‘ Het rijke noorden lokt, een geluk dat ze Europese<br />
burgers zijn.<br />
Plukkaarten<br />
Dirk Verhaegen, van <strong>ACV</strong> Voeding en Diensten checkt bij de aanwezigen of ze een<br />
plukkaart hebben. Meteen gaan er wat handen de hoogte in.<br />
Een plukkaart is een registratiedocument dat je in de land- en tuinbouw moet<br />
gebruiken als je seizoens- of gelegenheidswerk wil doen. De plukkaart is er gekomen<br />
op vraag van de tuinbouwsector omdat de gewone personeelsadministratie blijkbaar<br />
te moeilijk was. De seizoensarbeiders (onze Portugezen) moeten deze kaart<br />
persoonlijk bijhouden en elke dag die ze werken hierop noteren. De werkgever (de<br />
tuinbouwer) moet een register bijhouden waarop de naam, het plukkaartnummer en<br />
de gewerkte dagen vermeld staan.
‘Laat ik de vraag anders stellen,’ corrigeert Dirk, ‘Wie van jullie heeft zijn plukkaart<br />
op zak’ Meteen zakken de armen naar beneden en is de toon van de bijeenkomst<br />
gezet. Niemand dus. Niemand van de aanwezigen beschikt zelf over zijn plukkaart.<br />
Deze worden door de tuinders bijgehouden en ingevuld.<br />
Zwart<br />
Het gevolg daarvan is meteen duidelijk als de loonbriefjes worden bovengehaald.<br />
Alhoewel de Portugezen in de maanden januari en februari al vele dagen tot zelfs<br />
volledige maanden hadden gewerkt, worden er op de loonbriefjes slechts 3 of<br />
4 dagen doorgegeven. De rest Zwart Natuurlijk.<br />
Soms worden deze uren direct uitbetaald. Dikwijls houdt de tuinbouwer dit ‘loon’ zelf<br />
bij, zelfs voor een periode van meerdere maanden. De betrokken arbeiders kunnen<br />
er dus niet vrij over beschikken.<br />
‘Het is een truck’, zo vertelt één van de aanwezigen. ‘Sommigen van ons vertrekken<br />
in de stille maanden, als er minder werk is, terug naar Portugal, naar hun familie. Als<br />
ze weg zijn kan en hoeft de tuinder natuurlijk niet meer te betalen.’<br />
Met deze ‘overuren’ wordt dan ook zeer creatief omgesprongen. Zo worden ze<br />
gebruikt om betaalde feestdagen of om ziektedagen mee te vergoeden. Zelfs de<br />
maaltijdcheques worden ervan betaald.<br />
25
26<br />
Inderdaad, je leest het goed. Die mensen betalen in feite ZELF hun betaalde<br />
feestdagen uit, ze betalen ZELF hun gewaarborgd loon bij ziekte, ze betalen ZELF<br />
hun maaltijdcheques. Dat UNIZO daar nog niet aan gedacht heeft.<br />
Wat we hierover nog te horen krijgen, tart elke verbeelding. Van dit loon worden de<br />
wasbeurten van de arbeidskledij aan de tuinbouwer betaald, of het dient om het<br />
drinken terug te betalen (€1 voor een fl es water van den Aldi). Sommigen krijgen zelfs<br />
hun loonbriefje niet. Iemand, die al langere tijd hier was, vertelt dat hij dit de twee eerste<br />
jaren meekreeg, tot hij Nederlandse taallessen was gaan volgen. Nadien nooit meer.<br />
Beschamend<br />
Met de loonbarema’s neemt men het in de tuinbouwsector ook niet nauw. We horen<br />
€6,90, €6,20, €6,15, €5,50,… het lijkt de koophal van de veiling wel.<br />
Het regende verhalen en anekdotes. Beschamend.<br />
Verhalen over tuinders die het vervoer van Portugal tot hier voorschieten. Bij<br />
aankomst moesten deze mensen hun paspoort en andere papieren afgeven. Om<br />
de administratie in orde te brengen. Dat zal wel kloppen, natuurlijk. Maar ze kregen<br />
hun documenten pas terug als ze de kosten van hun reis voor de tuinder hadden<br />
terugverdiend.<br />
Beschamend voor ons. Maar ook beschamend voor die tuinders die hun zaken wel<br />
goed willen regelen en wel correct willen omgaan met hun personeel. Onze Portugese<br />
plukkers staan hierin zeer zwak. Als ze vragen stellen, krijgen ze al snel te horen dat<br />
‘de Polen’ klaar staan om hun plaats in te nemen, want dat zal de volgende groep<br />
migranten zijn die hier zullen proberen een toekomst op te bouwen. De boodschap is<br />
duidelijk: mond houden of oprotten.<br />
Blijven samenkomen<br />
Gelukkig hebben we op deze bijeenkomst goede contacten kunnen leggen met de<br />
Portugese plukkers en zijn er al enkelen die vinden dat aan deze situatie een einde<br />
moet komen. We hebben namen en GSM-nummers. Samen met de <strong>ACV</strong> Voeding en<br />
Diensten gaan we ons beraden wat de volgende stappen kunnen zijn. Acties, sociale<br />
inspectie, contacten met het gemeentebestuur,… De bereidheid is er om hier iets mee<br />
te doen. Of, zoals iemand van onze Portugese leden het verwoordde: ‘we moeten<br />
blijven samenkomen, we moeten blijven praten, we moeten blijven nadenken hoe we<br />
deze situatie kunnen ombuigen zodat ook wij krijgen waar we recht op hebben.’
VASTBERADENHEID LOONT. BALMATT<br />
WORDT GESANEERD<br />
De Vlaamse regering legt eindelijk 10 miljoen euro op tafel om de bestaande<br />
gebouwen af te breken, de sanering van de grond te realiseren en de site om te<br />
vormen tot een nieuw industrieterrein. Vanuit Europa komt daar nog eens 1 miljoen<br />
euro bij. En deze sanering kwam er niet zomaar. Dankzij de vastberadenheid van<br />
de militanten van <strong>ACV</strong>-Mol. Louis Adriaensen: “Het doet deugd dat, na zeven jaar<br />
trekken aan de kar, de opkuis kan starten. Sinds de sluiting hebben we allerlei acties<br />
ondernomen om beleidsverantwoordelijken te wijzen op de noodzak van saneren.<br />
Nu er geld op tafel komt kan er eindelijk iets van komen. Maar daar stopt het verhaal<br />
niet. Op deze plek moet tewerkstelling gerealiseerd worden. Onze kinderen moeten<br />
hier opnieuw hun boterham verdienen. Om dit te realiseren zal ook aan de mobiliteit<br />
in de streek moeten gesleurd worden.”<br />
Minister Kris Peeters stond ook mee aan de poort: “Dat de Vlaamse regering 10 miljoen<br />
euro vrijmaakt voor de sanering van de Balmatt-terreinen is mede dankzij de inzet<br />
en de vastberadenheid van de <strong>ACV</strong>-militanten. Politici moeten oppikken wat er leeft<br />
in de samenleving. Het voortdurend onder de aandacht brengen, door het <strong>ACV</strong>, van<br />
de vervuiling van deze site en het gevaar ervan voor de volksgezondheid is daar een<br />
goed voorbeeld van. Zo zijn ook uw bekommernissen om meer werkgelegenheid en<br />
een betere mobiliteit in deze regio mij niet ontgaan. Daar zullen wij in de komende<br />
periode dan ook werk van maken”, aldus minister Peeters.<br />
27
28<br />
WERKLOOSHEID IS EEN ZWARE LAST<br />
De <strong>ACV</strong>-werkzoekenden lieten onlangs opnieuw van zich horen. Zoals jullie allemaal<br />
weten wordt vanaf 1 juli 2005 de groep te activeren werklozen uitgebreid naar de<br />
leeftijd van veertig jaar. Dat was de aanleiding om een aantal parlementairen te<br />
bezoeken. Met een aantal getuigenissen werd duidelijk gemaakt dat werkloos zijn<br />
voor heel wat werklozen een zware last om dragen is. Enkele getuigen maakten dit<br />
nog eens een duidelijk:<br />
Leen beet de spits af. “Na mijn studies in het bijzonder onderwijs volgde ik nog<br />
een cursus voor opvoeder. Ik studeerde in 2003 af met onderscheiding maar zit tot<br />
vandaag zonder werk. Ik heb al wel 150 sollicitatiebrieven geschreven, zoek intensief<br />
naar werk via het internet en ben ingeschreven bij verschillende interimbureaus. Maar<br />
je geraakt moedeloos als je met zestig personen solliciteert voor twee vacante jobs.<br />
Ik trok ook naar de VDAB om me aan te melden voor een bijkomende opleiding van<br />
kinderverzorgster. Maar daar kreeg ik het antwoord dat ik minstens anderhalfjaar<br />
moet wachten. Ondertussen riep de RVA me op voor een gesprek. Dat verliep prima
omdat ik kon aantonen dat ik<br />
voldoende gesolliciteerd heb.<br />
Toch is het niet altijd gemakkelijk<br />
om aan te tonen dat je actief zoekt<br />
naar werk. Werkgevers weigeren<br />
wel eens een vooraf klaargemaakt<br />
attest te ondertekenen en dikwijls<br />
blijven sollicitaties onbeantwoord.<br />
Af en toe krijg je een telefonische<br />
reactie maar dat heeft geen bewijskracht naar de RVA.”<br />
Geschorst<br />
Kim heeft een ander verhaal. De RVA vond dat ze te weinig gezocht had naar werk<br />
en werd voor vier maanden geschorst. “Ik was de school beu en ik ging op zoek naar<br />
werk. Ik liep eens langs bij de VDAB en wilde een opleiding als heftruckchauffeur<br />
volgen. Daar kreeg ik te horen dat ik twee jaar moest wachten. Ik ging langs bij vele<br />
bedrijven en vulde vele formulieren in. Maar geen resultaten. Mijn grootmoeder werd<br />
ziek en ik moest daar voor zorgen. En ik had in die periode weinig tijd om te zoeken<br />
naar werk. De RVA aanvaardde dit niet en ik werd voor vier maanden geschorst. Nu<br />
ben ik opnieuw intensief op zoek naar werk. Ook bij de VDAB liep ik opnieuw langs.<br />
Daar stelde een trajectbegeleider voor om een rijbewijs C te halen. Ik wilde dat graag,<br />
maar er waren veertig kandidaten voor de cursus en maar vijf plaatsen. Ik sta nu op<br />
de wachtlijst. De trajectbegeleider liet niets meer van zich horen en in september<br />
moet ik opnieuw naar de RVA.”<br />
Een beter activeringsmenu<br />
Op basis van deze ervaringen is het duidelijk dat de activering beter moet. Karim<br />
Dibas (<strong>ACV</strong>-werkzoekendenwerking): “Een beter activeringsmenu moet vertrekken<br />
van de juiste principes. Zo moeten gepaste jobs eerst en vooral beschikbaar zijn<br />
en dient begeleiding voorop te staan, eerder dan controle. We stelden ook vast dat<br />
de problemen van de werkzoekenden vaak ruimer zijn dan alleen hun problemen<br />
op de arbeidsmarkt. Een meer integrale benadering en een beter aanbod voor de<br />
kansengroepen zijn meer dan nodig. Of een individuele benadering moet betere<br />
resultaten opleveren.”<br />
29
30<br />
<strong>DEEL</strong> 3<br />
Manifesteren voor…<br />
We blikken nog even terug op enkele geslaagde vakbondsmanifestaties. Met<br />
een stevige delegatie uit de <strong>Kempen</strong> naar het Europees Sociaal Forum in<br />
Londen. In eigen streek ontstaken we voor een derde maal fakkels voor werk.<br />
In december was het verzamelen geblazen in Brussel. De vakbonden moesten<br />
druk zetten op de onderhandelingen voor een nieuw interprofessioneel<br />
akkoord. In de lente trokken de jongeren door Brussel met aansluitend een<br />
Europese manifestatie voor werk en een sociaal Europa.
EUROPEES SOCIAAL FORUM IN<br />
LONDEN: ”ER IS MAAR ÉÉN WERELD”<br />
Onder de slogan ‘een andere wereld is mogelijk’ werd van vrijdag 15 tot en met<br />
zondag 17 oktober in Londen een nieuwe jaargang van het Europees sociaal forum<br />
ingezet. Drie dagen debatteren, feesten en demonstreren. Hoofdplaats van het<br />
gebeuren was Alexandra Palace, zeg maar de ietwat antieke (maar daarom zeker niet<br />
minder fraaie en karaktervolle) Heizelpaleizen van de Britse hoofdstad. Op de agenda<br />
het hele gamma van items dat de anders-globalisten-beweging bezighoudt: eerlijke<br />
wereldhandel, vrede, anti-racisme, democratie, gender, privatisering, liberalisering,<br />
de macht van de multinationals,… Een bonte mengeling van deelnemers. Van<br />
vakbondsmilitanten tot vredes- en milieuactivisten, van vrouwenbewegingen<br />
tot eerlijke handelorganisaties, jong en oud, man en vrouw, van geletterd<br />
tot geleerd, van het zuiden tot het noorden. <strong>ACV</strong>-<strong>Kempen</strong> stuurde dertig<br />
vrijgestelden en militanten erop uit.<br />
Dit Europees Sociaal Forum, iets voor het <strong>ACV</strong><br />
<strong>ACV</strong>-<strong>Kempen</strong>, wil een vakbond zijn die ‘in de wereld’ staat. Heel wat van de problemen<br />
die wij hier meemaken hebben een Europese, zelfs een mondiale context. Bedrijven<br />
die wegtrekken naar de lagelonenlanden, migratie en zogenoemde ‘illegale’ inwijking,<br />
de positie van de vrouw in onze samenleving, de houding van multinationals als<br />
nieuwe kapitaalstaten, zijn slechts enkele voorbeelden. Het is belangrijk om die brede<br />
31
32<br />
context voor ogen te houden. <strong>ACV</strong>-<strong>Kempen</strong> doet dit door nauw contact te houden<br />
met vakbonden uit Roemenië, Congo of Spanje. Regelmatig krijgen we delegaties<br />
van andere vakbonden over de vloer. Door die uitwisseling versterken we elkaar. Maar<br />
ook door actief deel te nemen aan initiatieven als het Europees Sociaal Forum.<br />
Wat viel er zoal te rapen<br />
Het was de eerste keer dat ik meeging. Ik ben dus nog wat ‘beneveld’ door de vele<br />
indrukken en impressies. Heel wat van die grote wereldproblemen hebben nu vlees<br />
en bloed hebben gekregen. Het doet je iets als een jonge Tanzaniaanse vrouw vertelt<br />
hoe de handel in tweedehandskleding, opgezet door enkele multinationals in Europa,<br />
ervoor gezorgd heeft dat de katoenindustrie in haar land over de kop is gegaan.<br />
Met alle desastreuze gevolgen voor de mensen en het land. Of als een Venezuelaan<br />
meer achtergrond geeft over de contra-revolutie in zijn land en de rol die de grote<br />
buitenlandse ondernemingen hierin gespeeld hebben. Of hoe internationale lobbyisten<br />
voor hun rijke klanten, regeringsleiders ‘benaderen’ om industrieel afval te kunnen<br />
dumpen in de zogenaamde derde-wereldlanden. Afval waar ze hier überhaupt niet<br />
over mogen beschikken omdat de productie verboden is. Wat dan weer zorgt voor<br />
gigantische gezondheidsproblemen. Dat geeft je tegelijk een beklemmend gevoel<br />
maar het wakkert ook heel wat vuurtjes in je aan. ‘Not in my name’, denk je dan.<br />
Voor mij is het doel van het ESF om de vele puzzelstukjes die de problemen in onze<br />
wereld voorstellen bij elkaar te leggen om zo het algemeen beeld scherp te krijgen.<br />
Vlaanderen is geen eiland, Europa is geen wereld op zich. Er is geen tweede, derde,<br />
vierde, vijfde of zoveelste wereld. Er is er maar één en daar moeten we zuinig op zijn.<br />
Als we geen rekening houden met de anderen, zal dat op termijn nefast zijn voor ons<br />
allemaal. Solidariteit, eerlijkheid, rechtvaardigheid, openheid dat zijn spilbegrippen<br />
waar het bij de anders-globalisten om draait. Begrippen die we ook in onze vakbond<br />
moeten koesteren.
VUUR VOOR WERK IN HERENTALS<br />
“DE KEMPEN VERDIENT MEER EN<br />
BETER WERK”<br />
’t Was een koude vrijdagavond in november. Toch ontstaken zeshonderd vakbondsmilitanten<br />
in Herentals een fakkel voor meer en beter werk. Aanleiding was het<br />
tewerkstellingsverlies in de <strong>Kempen</strong>se industrie en de stijging van het aantal<br />
werkzoekenden. Vooraf hadden de vakbonden de politici, de pers en de werkgevers<br />
uitgenodigd in de Lakenhalle te Herentals. Hier kregen ze toelichting over de<br />
vakbondsplannen om de streek verder te ontwikkelen. Of een zevensprong voor de<br />
<strong>Kempen</strong>.<br />
Fakkels werden al ontstoken in Geel in Turnhout.<br />
Waarom een derde keer in Herentals<br />
Kris Van Elsen: “Overal zien we meer onzekerheid, mensen hebben schrik om hun<br />
job kwijt te geraken. Sluitingen, herstructureringen,…het houdt niet op. Steeds weer<br />
verdwijnen er “goede” jobs…en komen er “slechte – tijdelijke – fl exibele - kleine<br />
jobs in de plaats. Dagelijks zien we bedrijven verhuizen naar Oost-Europa, China<br />
33
34<br />
en India. Jongeren vinden moeilijk werk. PWA’ers worden terug werkloos. En te veel<br />
mensen komen slechts tijdelijk aan het werk, te weinig mensen krijgen een goede<br />
opleidingskans. De werkloosheid in de <strong>Kempen</strong> is nog steeds onrustwekkend hoog.<br />
Vandaag klinkt onze roep voor werk in onze streek nog luider.”<br />
Zevensprong<br />
Een zevensprong voor de <strong>Kempen</strong><br />
Met deze fakkeltocht doen jullie een aantal suggesties om de <strong>Kempen</strong> beter te<br />
ontwikkelen Kris Van Elsen: “Wij spreken namens 150.000 werknemers in de<br />
<strong>Kempen</strong>. We willen meer zijn dan begrafenisondernemer bij een herstructurering of<br />
een faling van een bedrijf. We hebben die rol maar we willen meer zijn, een actieve<br />
partner om de <strong>Kempen</strong> verder te ontwikkelen. In onze zevensprong (een aantal<br />
voorstellen om de <strong>Kempen</strong> als streek verder te ontwikkelen) leggen we een aantal<br />
klemtonen. Zoals een betere noord-zuidverbinding, ruimte om te ondernemen,<br />
sanering en ontwikkelen van de Balmatt-site in Mol, extra steun voor sectoren onder<br />
druk of meer handen in de zorgsectoren en meer middelen voor sociale huisvesting<br />
en andere openbare investeringen.<br />
Deze drie burgemeesters zijn al overtuigd om wat<br />
te doen aan de tewerkstelling in de gemeente. Waar<br />
blijven de ‘echte’ burgemeesters met hun plannen<br />
Turnhout is niet alleen de kampioen van de speelkaart,<br />
maar nu <strong>Kempen</strong>se kampioen van de stempelkaart.
AANGEKONDIGD JOBVERLIES IN 2004<br />
Bedrijf Sector Aantal Aard<br />
Umicore Balen Non-ferro 103 Herstructurering<br />
Unifi ne Logistiek 25 Sluiting<br />
Recticel Textiel 33 Herstructurering<br />
Kronenbrot Industriële bakkerij 25 Sluiting<br />
Kraf Voeding 107 Herstructurering<br />
CMK Elektroinca 102 Herstructurering<br />
Borgmans Bouw 83 Faling<br />
Optifl ex Goederenbehandeling 23 Faling<br />
Nedschroef Metaal 37 Herstructurering<br />
Bell Electronica 76 Herstructurering<br />
Solectron Electronica 18 Herstructurering<br />
Uniq Voeding 6 Uitbesteding logistiek<br />
Totaal 638<br />
AANGEKONDIGD JOBVERSLIES IN 2005<br />
Bedrijf Sector Aantal Aard<br />
De Valeriaan Horeca 8 Faling<br />
Taverne Meulevest Horeca 1 Faling<br />
De Ster (Duni) Chemie 64 Herstructurering<br />
Umicore Balen Non Ferro 20 Herstructurering<br />
Subliem Voeding 20 Sluiting<br />
Decorophone Bouw 35 Faling<br />
KB-Dak Bouw 6 Faling<br />
A-form Bouw 7 Sluiting<br />
Solektron Electronica 278 Sluiting<br />
Totaal 439<br />
35
Loonstop en indexafbraak<br />
Lastenverlaging zonder verplichtingen<br />
Dat we langer werken<br />
Meer flexibiliteit<br />
Afbouw brugpensioen<br />
Minder sociale zekerheid<br />
Meer privatisering<br />
Minder zeggenschap van werknemers<br />
en vakbonden<br />
Nr 36 • 17-11-2004<br />
Behoud van index!<br />
De énige garantie dat werkenden en sociale uitkeringstrekkers hun koopkracht behouden.<br />
Redelijke loonsverhoging!<br />
Regering, Nationale Bank en deskundigen verwachten groei en welvaartsstijging. Wij willen ons deel:<br />
ruimte voor CAO-onderhandelingen en verhoging minimumloon.<br />
Meer en betere werkgelegenheid!<br />
In profit en non-profitsector, in privé en publieke sector, voor alle 600.000 werkzoekenden;<br />
met prioriteit voor jongeren.<br />
Kwaliteit in leven en werk!<br />
Onze werknemers leveren kwaliteit en werken hard. Ze willen dan ook goede arbeidsomstandigheden,<br />
jobzekerheid en evenwicht tussen werk en gezin. Daarom moeten tijdkrediet en ouderschapsverlof uitgebreid worden.<br />
Sociale eindeloopbaan!<br />
Behoud brugpensioen, afschaffing fiscale discriminatie voor gehuwde bruggepensioneerden, verbetering<br />
arbeidsomstandigheden<br />
Sterke sociale zekerheid!<br />
Gewaarborgde financiering en welvaartsvaste uitkeringen voor alle werknemers, in plaats van privé-verzekeringen<br />
voor sommigen..<br />
Gelijke sociale rechten!<br />
KMO-werknemers moeten (bij herstructurering en/of sluiting) ook recht krijgen op een premie<br />
van het Sluitingsfonds.<br />
Serieus overleg!<br />
Interprofessioneel, in alle sectoren (werkend paritair comité voor alle werknemers) en in alle ondernemingen<br />
(ook KMO).<br />
Serieus samenwerken!<br />
Onze KMO-werknemers hebben (als laatsten in Europa) ook recht op een werknemersvertegenwoordiging.<br />
36<br />
WERKNEMERS VERDIENEN BETER –<br />
21 DECEMBER 2004, BRUSSEL<br />
De werkgevers waren in de zomervakantie met<br />
hun harde stellingen al bezig om een nieuw<br />
interprofessioneel akkoord te begraven. Als je in<br />
tijden dat het economisch helemaal niet zo slecht<br />
gaat rondbazuint dat er helemaal geen ruimte is voor<br />
loonopslag, zelfs de automatische indexering van de<br />
lonen in vraag stelt en tegelijkertijd eist dat mensen<br />
langer en fl exibeler werken, dan zet je kwaad bloed<br />
bij werknemers en hun vakbonden. De manifestatie<br />
van 21 december was een overduidelijk signaal<br />
dat werknemers zulke oorlogstaal niet pikken.<br />
Werknemers verdienen beter.<br />
De werkgevers willen De werknemers verdienen<br />
(en de regering<br />
spreekt dat niet tegen): beter. Daarom willen wij:<br />
manifestatie<br />
dinsdag 21 december<br />
Brussel<br />
5<br />
Daarom manifesteren wij<br />
.voor het behoud van het brugpensioen<br />
en sociale eindeloopbaan<br />
.sterke sociale zekerheid: welvaartsvaste uitkeringen,<br />
gewaarborgde financiering<br />
Noordstation Brussel<br />
verzamelen vanaf 10.30u<br />
WE REKENEN OP UW<br />
MASSALE AANWEZIGHEID
JONGERENMARS<br />
Zaterdag 19 maart. Een indrukwekkende Europese vakbondsmanifestatie trekt<br />
door de straten van Brussel. Eerst gaan de jongeren. Ze zijn bekommerd om de<br />
jeugdwerkloosheid. Zonder werk betekent een kruis over de toekomst. De cijfers<br />
toonden het onlangs nog treffend aan. Jongeren vinden vandaag moeilijk een job of<br />
krijgen alleen maar een tijdelijke kans via interimarbeid.<br />
37
38<br />
EEN EUROPESE VUIST VOOR WERK EN<br />
EEN SOCIAAL EUROPA<br />
Daarna zijn de Europese bonden aan zet. Van<br />
Noord naar Zuid en van West naar Oost, ze<br />
zijn er allemaal. De ene al massaler dan de<br />
andere. De Fransen zijn bijvoorbeeld massaal<br />
afgezakt naar Brussel. In België was het moeilijk<br />
rekruteren voor deze manifestatie. Maar een<br />
Franse vakbondsman vertelt het volgende: “In<br />
Frankrijk moet je alleen maar de naam Bolkestein<br />
uitspreken en je hebt onmiddellijk een stevige<br />
delegatie om te manifesteren. Dit ontwerp van<br />
richtlijn zet onze arbeidsvoorwaarden onder<br />
druk als bijvoorbeeld Poolse werknemers hier<br />
tijdelijk kunnen komen werken aan Poolse<br />
arbeidsvoorwaarden. Dat kan toch niet bijdragen<br />
aan een sociaal Europa.”<br />
Een sociaal<br />
Europa<br />
is onze droom,<br />
maar we moeten de politici en werkgevers wel eerst wakker schudden.<br />
In 2000 beloofden de Europese leiders ons vanuit Lissabon én de sterkste economie én volledige werkgelegenheid tegen 2010, 22 miljoen jobs erbij. Sindsdien zijn er maar 3,5<br />
miljoen bijgekomen en voor de komende 5 j. worden er al niet meer dan 6 miljoen verwacht.<br />
De 22 miljoen jobs waren gebaseerd op 3 % groei per jaar. Die groei is maar 1,7 % geweest. Europa verlamt zijn eigen groei : door stomme regels voor overheidsfinanciën (het<br />
Stabiliteitspact), door een koppige monetaire politiek (Europese Centrale Bank) en door voortdurend te roepen om loonmatiging.<br />
Nu wil de Europese Commissie de beloften van Lissabon weer opnemen en de groei stimuleren.<br />
Wat zegt Europa <br />
Groei<br />
Méér groei moet komen van méér flexibiliteit en het systeem van<br />
CAO’s en loonvorming moet hervormd worden.<br />
Europa’s geld<br />
Het Europees budget moet opnieuw vastgelegd worden voor de<br />
periode 2007 – 2013. Maar sommige regeringen (en niet de minste)<br />
willen dat verminderen, zogezegd omdat ze ook in eigen land moeten<br />
besparen.<br />
Dumping<br />
Europa doet niks om de vennootschaps-belasting te harmoniseren en<br />
de 400 sociale richtlijnen te doen toepassen. Het laat dus schadelijke<br />
fiscale concurrentie en sociale dumping door landen toe.<br />
Europese Centrale Bank<br />
De inflatie is al tijden onder controle, maar de Europese Centrale Bank<br />
is ze nog altijd aan het bewaken en bestrijden met haar rentebeleid en<br />
haar monetaire politiek. (euro).<br />
Europese investeringsprojecten<br />
In 2003 hebben de Europese landen een aantal grote projecten afgesproken<br />
(nieuwe technologieën, treinverbindingen…). Maar ze hebben<br />
die afspraken niet laten volgen door nationale uitvoeringsplannen.<br />
Wat willen wij <br />
Méér groei en méér werk komt van méér binnenlands verbruik. Daartoe moet de koopkracht verhoogd worden,<br />
dus geen loonsverlaging maar –verhoging in functie van prijs- en productiviteitsstijgingen.<br />
Koopkracht komt ook van herverdeling tussen rijkere en armere landen en streken. En dus van Europa’s<br />
geld. Als regio’s en armere landen niet ondersteund worden, zullen zij (nog meer) aan sociale en fiscale<br />
dumping gaan doen.<br />
Sociale en fiscale dumping moet gestopt worden :<br />
- minimum vennootschapsbelasting (30 %), zelfde berekeningsbasis;<br />
- naleving sociale verordeningen.<br />
De Europese Centrale Bank moet niet alleen de prijsstijgingen in het oog houden, ze moet ook groei en<br />
werkgelegenheid ondersteunen.<br />
Het grote Europese plan voor openbare investeringen moet ondersteund worden door nationale programma’s.<br />
Europa kan en moet optreden :<br />
- de fundamentele sociale normen van de Internationale Arbeidsorganisatie doen respecteren;<br />
- de regels voor informatie en consultatie van werknemers doen naleven;<br />
- steun terugvorderen van bedrijven die weggaan;<br />
- geen steun geven aan EU-landen die de regels van het spel niet eerbiedigen.<br />
Jongerenmars<br />
13u Lemonnierlaan<br />
Nederlanders zijn er ook, ze kleuren de manifestatie oranje. Balkenende heeft<br />
ondertussen het mes gezet in de Nederlandse welvaartsstaat. En dat verklaart<br />
dat Nederlandse vakbondsmensen in Brussel komen zeggen dat Nederland beter<br />
verdient. Of een Baskische vakbond die solidariteit komt vragen voor de werknemers<br />
van Pferd Rüggeberg die in Baskenland al meer dan 16 maanden in staking zijn tegen<br />
het beleid van de Duitse multinational August Rüggeberg. De werknemers werden<br />
er één voor één ontslaan, zonder voorafgaand overleg terwijl het bedrijf kerngezond<br />
is. Dat kan toch niet.
40<br />
<strong>DEEL</strong> 4<br />
Kerncijfers<br />
In deel vier blikken we terug op enkele kerncijfers van <strong>ACV</strong>-<strong>Kempen</strong>. We<br />
vertrekken bij de basis en bekijken de evolutie van onze ledencijfers. Deze<br />
leden zorgen immers voor een belangrijk stuk van de vakbondsinkomsten. We<br />
bekijken de inkomsten en de uitgaven van het <strong>ACV</strong>. Om het vakbondswerk mee<br />
te ondersteunen bezien we de personeelsevolutie. En tot slot werpen we een<br />
blik op ons dienstverlenend werk, het uitbetaling van het stempelgeld en de<br />
klachtenbehandeling.<br />
LEDENCIJFERS GROEIEN MET 1%<br />
Eind 2004 telden we in de <strong>Kempen</strong> 104965 <strong>ACV</strong>’ers. Het ledenbestand van <strong>ACV</strong>-<br />
<strong>Kempen</strong> groeide het afgelopen jaar nog aan met 1128 leden. Of een aangroei met<br />
1,08%. In 2003 was dat met 1415 en in 2002 met 1042. In deze stijging zitten 494<br />
enterleden, wat betekent dat het aantal betalende leden slechts stijgt met 634. Als we<br />
de ledenaangroei per regio bekijken zien we in elke regio een stijging. De stijging is het<br />
sterkst in Hoogstraten maar zwakker in Mol en Westerlo. En in de aangroei scoren de<br />
vrouwen sterker dan de mannen. Op 100 nieuwe leden tellen we 86 vrouwen. Minder<br />
positief is de zwakke aangroei van jonge vakbondsleden. De sterkste groei stellen we<br />
vast tussen 40 en 60 jaar.
Ledenaangroei per regio bekeken (2004, ten opzichte van 2003)<br />
Regio Ledenaangroei Aangroei in %<br />
Geel +229 +1,12<br />
Herentals +234 +1,20<br />
Hoogstraten +251 +1,51<br />
Mol +127 +0,88<br />
Turnhout +218 +1,04<br />
Westerlo +69 +0,57<br />
Totaal +1128 +1,08<br />
Ledenaantal uitgesplitst naar mannen en vrouwen (1.1.2005)<br />
Mannen 62193 59,3%<br />
Vrouwen 42772 40,7%<br />
Totaal 104965 100,0%<br />
INKOMSTEN EN UITGAVEN<br />
Wat leren ons de cijfers van de jaarrekening van 2004 Weinig verschillen met de<br />
vorige jaren. De vakbondsbijdrage blijft de belangrijkste inkomstenbron. Daarnaast is<br />
de vergoeding voor het uitbetalen van het stempelgeld goed voor ruim 41% van de<br />
inkomsten. Aan de uitgavenzijde blijft de personeelskost het zwaarst doorwegen. Of<br />
van elke 100 euro die <strong>ACV</strong>-<strong>Kempen</strong> uitgeeft gaat 77,96 € naar personeelskosten. Dat<br />
is niet uitzonderlijk in een dienstverlenend “bedrijf”.<br />
Inkomsten 2004<br />
Vakbondsbijdragen van de leden 44,39%<br />
Vergoeding voor uitbetaling stempelgeld 41,53%<br />
Diverse inkomsten 14,08%<br />
Totaal 100,00%<br />
Uitgaven 2004<br />
Lokalen, materialen, afschrijvingen 9,79%<br />
Administratiekosten 4,12%<br />
Propaganda 6,04%<br />
Personeelskost 77,96%<br />
Diverse uitgaven 2,09%<br />
Totaal 100,00%<br />
41
42<br />
PERSONEELSEVOLUTIE<br />
Op 1 januari 2005 had <strong>ACV</strong>-<strong>Kempen</strong> 107,74 medewerkers (dat is herleid naar voltijdse<br />
werknemers) in dienst. Ter vergelijking, vijf jaar geleden hadden we er 100,97. Na een<br />
toename werd begin 2005 een kleine daling genoteerd. De afname wordt verklaard<br />
door een aantal personeelslede die in 2004 op brugpensioen gingen.<br />
Aantal personeelsleden <strong>ACV</strong>-<strong>Kempen</strong> (herleid naar voltijdse werknemers)<br />
Jaar Aantal personeelsleden<br />
2000 100,97<br />
2001 99,37<br />
2002 101,89<br />
2003 107,58<br />
2004 109,36<br />
2005 107,74<br />
WERKLOOSHEID DAALT<br />
Het aantal betalingen werkloosheid zit opnieuw op het niveau van het jaar 1999. De<br />
daling heeft vooral te maken met minder betalingen tijdelijke werkloosheid. Dat wijst<br />
erop dat in verschillende bedrijven de economische activiteit opnieuw aantrekt. De<br />
andere werkloosheidscategorieën blijven op het hoog niveau van de vorige jaren.<br />
Aantal betalingen werkloosheid 1<br />
Jaartal Aantal Evolutie (1997 = 100)<br />
1997 296.017 100<br />
1998 289.119 96,67<br />
1999 279.875 94,55<br />
2000 257.095 86,55<br />
2001 267.716 90,43<br />
2002 281.313 95,03<br />
2003 288.342 97,41<br />
2004 278.027 93,92<br />
1<br />
Hier gaat het over de betalingen van alle soorten werkloosheid: volledige werkloosheid, tijdelijke<br />
werkloosheid, wachtuitkeringen voor schoolverlaters, brugpensioen,…
Aantal betalingen werkloosheid naar soort (2004)<br />
Soort<br />
Aantal betalingen<br />
Volledige werkloosheid 132810 47,8%<br />
Schoolverlaters met wachtuitkeringen 16541 5,9%<br />
Tijdelijke werkloosheid 62417 22,4%<br />
Deeltijdse werkloosheid 13384 4,8%<br />
Bruggepensioneerden 43363 15,6%<br />
Vrijwillig deeltijdse werklozen 9512 3,4%<br />
Totaal 278.027 100,0%<br />
DIENSTVERLENEND WERK<br />
Onze dienstencentra, een ondersteuning voor werknemers in kleine ondernemingen.<br />
Het <strong>ACV</strong> heeft in de <strong>Kempen</strong> 11 dienstencentra<br />
waar onze vakbondsleden terecht kunnen met<br />
al hun vragen over arbeidswetgeving en sociale<br />
zekerheid. Daarnaast spelen ze een belangrijke<br />
rol in het informeren van werkzoekenden en het<br />
uitbetalen van het stempelgeld.<br />
In 2004 werden in deze dienstencentra 1896<br />
klachtendossiers opgemaakt. De top vier van klachten gaat over arbeidscontracten<br />
(1008), sluiting of faling van de onderneming (317), kinderbijslag (173) en<br />
arbeidsongevallen (155). Dat is goed voor 87% van de klachtendossiers. Een aantal<br />
van deze dossiers worden opgelost op het dienstencentrum. Andere dossiers (1237)<br />
gaan voor verdere behandeling en verwerking naar onze dienst arbeidsrecht of de<br />
beroepscentrales.<br />
Deze cijfers leren ons ook dat meer dan de helft (56%) van deze klachtendossiers<br />
afkomstig is van werknemers uit kleine ondernemingen (minder dan 50 werknemers).<br />
Dat toont nog eens aan dat werknemersinspraak in een onderneming erg belangrijk<br />
is. Immers via overleg en inspraak kunnen een aantal problemen vermeden worden.<br />
En daarmee blijft het <strong>ACV</strong>-dienstencentrum terecht het sociaal secretariaat voor<br />
werknemers in KMO’s.<br />
43
44<br />
JURIDISCHE BIJSTAND<br />
Het aantal ontvangen klachten op de dienst arbeidsrecht in 2004 daalde van 1681<br />
dossiers naar 987. De daling heeft vooral te maken met minder nieuwe dossiers van<br />
werknemers die betrokken werden bij een faling of een sluiting. Nochtans maken<br />
deze dossiers de meerderheid uit van het aantal ontvangen klachten. De opbrengst<br />
voor de vakbondsleden bedroeg in 2004 ruim 7,5 miljoen euro. Op deze manier<br />
kregen deze werknemers waar ze recht op hadden.<br />
Aantal klachten<br />
Jaar Aantallen<br />
2000 848<br />
2001 817<br />
2002 986<br />
2003 1681<br />
2004 987<br />
Soorten klachten (2004)<br />
Jaar<br />
Aantallen<br />
Falingen 407 41,2%<br />
Loonklachten 248 25,1%<br />
Arbeidsongevallen 182 18,4%<br />
Sociale zekerheid 134 13,6%<br />
Fiscaliteit 3 0,3%<br />
Sociale verkiezingen 13 1,3%<br />
Totaal 987 100,0%<br />
Wat brengt het op (in euro)<br />
2003 2004<br />
Falingen 2.515.005 6.987.576<br />
Loonklachten 1.111.549 574.800<br />
Sociale zekerheid 7.148 30.347<br />
Totaal 3.633.702 7.592.723
TOT SLOT<br />
(einde)loopbaan<br />
onderhandelen zo lang het kan<br />
De komende maanden zal het (einde)loopbaandebat<br />
de sociale actualiteit beheersen.<br />
De Algemene Raad van het <strong>ACV</strong> bepaalde op 28<br />
juni welke grenzen voor het <strong>ACV</strong> zeker niet overschreden<br />
kunnen worden. De feitelijke afschaffing<br />
van het brugpensioen, het onmogelijk<br />
maken van sociaal begeleide herstructureringen,<br />
de beperking van de notie zware beroepen<br />
en de beperking van het tijdkrediet zijn maar<br />
enkele van de punten die de Algemene Raad op<br />
de korrel nam. Daarmee kwam de discussienota,<br />
gemaakt op vraag van minister Freya Van den<br />
Bossche, zwaar onder vuur te liggen. Ook het<br />
feit dat er nog steeds geen oplossing is voor<br />
de fiscale discriminatie van de nieuwe (sinds<br />
januari 2004) bruggepensioneerden wordt als<br />
een grove onrechtvaardigheid aangevoeld. Op<br />
20 september zal de Algemene Raad zich uitspreken<br />
over de onderhandelingsnota die dan<br />
voorligt. Onderhandelen als het kan, actie als<br />
het moet!<br />
<strong>ACV</strong>-breek- en knelpunten<br />
in een notendop<br />
De voorstellen van regering en werkgevers<br />
gaan voor het <strong>ACV</strong> te ver:<br />
actie<br />
als het moet!<br />
1. Brugpensioen wordt zo goed als onmogelijk gemaakt.<br />
2. Er is geen werkgelegenheidsbeleid (voor jongeren).<br />
3. De sociale zekerheid wordt niet veilig gesteld.<br />
4. Het voltijds tijdkrediet wordt beperkt tot 1 jaar.<br />
5. Andere uitstapformules voor oudere werknemers o.a. 'canada dry'<br />
worden beperkt.<br />
6. Sociale plannen bij herstructureringen worden bemoeilijkt.<br />
7. Voor oudere werknemers en werklozen is niets voorzien.<br />
8. Afbouw leeftijds- of anciënniteitsbarema’s.<br />
9. Verplichte beschikbaarheid van alle niet-werkende<br />
50-plussers.<br />
10. Pensioenmalus (financiële bestraffing) voor wie vanaf 60 jaar met<br />
pensioen gaat zonder 40 jaar loopbaan.<br />
11. Gepensioneerden kunnen meer gaan bijverdienen.<br />
12. Uitbetaling aanvullende pensioenen pas op 65 jaar.<br />
13. Geen opheffing fiscale discriminatie nieuwe<br />
gehuwde bruggepensioneerden.<br />
En daarom:<br />
Sociale eindeloopbaanregelingen moeten mogelijk blijven.<br />
Eindeloopbaanbeleid is loopbaanbeleid.<br />
Tijdkrediet kan niet beperkt worden.<br />
Werkgelegenheid staat prioritair.<br />
VISIE2105.indd 5 27-07-2005 14:34:37 45
<strong>ACV</strong>-<strong>Kempen</strong><br />
Korte Begijnenstraat 20<br />
2300 Turnhout<br />
Tel. : 014.40.30.80<br />
Fax : 014.40.30.39<br />
e-mail : kempen@acv-csc.be<br />
website : http:www.acvkempen.be<br />
Colofon<br />
<strong>ACV</strong>-<strong>Kempen</strong><br />
Jaarverslag 2004-2005<br />
Verantwoordelijke uitgever:<br />
Kris Van Elsen: verbondssecretaris<br />
Samenstelling en redactie:<br />
Patrick Govaert, studie- & vormingsdienst <strong>ACV</strong>-<strong>Kempen</strong><br />
Foto’s:<br />
Dominique Van Huffel, Bert De Deken, Patrick Govaert<br />
Opmaak:<br />
De Lier nv<br />
Druk:<br />
Gubro-print Ravels<br />
Augustus 2005