utilrap2008. - Aandrijvenenbesturen.nl

Prof.dr.ir. Maurice Sabelis / Utilisatierapport STW 2008
27
Als wederdienst voor de behuizing en het voedsel eten de
mieren elke planteneter op die zich op de plant waagt.”
Rovers en planteneters
In de vakgroep van Sabelis zijn er
diverse onderzoekers die speciaal op dit thema van onderzoek
zijn gepromoveerd. Een aanzienlijk aantal daarvan kon
dit onderzoek uitvoeren met subsidie van STW. De opdracht
was telkens om rovende mijten en insecten te vinden die
slim gebruik konden maken van de schuilplekken, speciale
voedselpakketjes en chemische signalen die de plant levert
al dan niet in reactie op aantasting door een planteneter.
Dat heeft diverse nieuwe soorten van roofmijten en roofwantsen
opgeleverd voor de bestrijding van spintmijten in
kasgroenten, cassave en koffie, galmijten en bollemijten in
tulp, freesia en leliegewassen, roestmijten in kokospalmen,
Californische thripsen in kasgroenten en bladvlooien in
perenboomgaarden.
Zo hebben Paul van Rijn en Yvonne van Houten in twee
opeenvolgende STW-projecten laten zien dat pollen goed
voedsel vormen voor rovers, zoals roofmijten, en eenmaal
aangebracht op de bladeren van komkommerplanten hebben
pollen een positieve werking op het aantal rovers op de
planten en daardoor ontstaat een negatief effect op het
aantal planteneters (plantenetende thripsen). Doordat de
pollen alleen pleksgewijs (bv in bloemen) beschikbaar zijn,
zullen de rovers vaak die plekjes bezoeken en door hun
aanwezigheid ook planteneters afschrikken die zelf ook
pollen kunnen eten. Wat dit onderzoek tevens liet zien,
is dat roofmijten – hoewel nog geen millimeter groot –
gebruikt kunnen worden om een veel groter insect zoals
de Californische thrips te bestrijden. De reden daarvoor is
dat ze vooral de heel jonge thripsen pakken en in afwezigheid
van deze jonge thripsen als prooi zich te goed doen
aan de eetbare pollen die de plant verschaft. De vraag was
nu of deze principes ook toegepast konden worden op
andere plaaginsecten, zoals wittevliegen.
Tabakswittevlieg
Het STW-project, waarop Maria Nomikou
onder begeleiding van Dr Arne Janssen en Sabelis promoveerde,
concentreerde zich op de bestrijding van de tabakswittevlieg,
officieel Bemisia tabaci geheten. Niet alleen
tasten de jonge stadia van de vlieg de plant aan door hem
op te eten, maar ook brengt de wittevlieg plantpathogene
virussen over. Sabelis: “Om de tabakswittevlieg effectief
te bestrijden, is het van belang voldoende voedsel aan te
bieden aan rovers van deze wittevlieg. Dat voedsel is
aanwezig in de vorm van pollen. Eerder onderzoek wees
uit dat paprikapollen een uitstekende voedingsbodem biedt
aan de roofmijt, Amblyseius swirskii. De roofmijtpopulatie
bleek met dit voedsel voldoende in aantal toe te nemen om
invasies van de wittevlieg effectief de kop in te drukken.
Hoewel de volwassen wittevlieg veel groter is dan een
roofmijt, die ongeveer een halve millimeter meet, lukt het