utilrap2008. - Aandrijvenenbesturen.nl

Statistiek / Utilisatierapport 2008
19
Twee momenten van evaluatie
De projecten van start gegaan in
1997 en 2002
In het algemeen zit er een
grote tijdsspanne tussen de start van een
project en het moment waarop de resultaten
daadwerkelijk tot een ‘bruikbaar’ resultaat
leiden. STW is alleen betrokken bij het eerste
deel van dit lange traject, namelijk bij de
onderzoeksfase die doorgaans vier tot zes
jaar beslaat. In deze utilisatierapportage zien
wij, enige tijd na afloop van het onderzoek,
terug op destijds gestarte STW-projecten.
Voor deze evaluatie worden twee momenten
gekozen; direct na afloop van een project, de
interimrapportage (in dit rapport de projecten
die in 2002 van start gingen), en vijf jaar later
een eindrapportage, het utilisatierapport (hier
de projecten die in 1997 van start gingen).
In de Interimrapportage (over de projecten
uit 2002) worden dus de projecten bekeken
die zes jaar geleden van start zijn gegaan
en recent zijn afgesloten. Het kan voorkomen
dat een gebruiker verder wil gaan met de
resultaten van het onderzoek. Hij zal dan vaak
in aansluiting op de onderzoeksfase nog een
ontwikkelingstraject moeten uitvoeren. Dit
kan bestaan uit de markt onderzoeken, een
productielijn opzetten en dergelijke, kortom
alles wat nodig is om te komen tot een commercieel
‘product’.
In de Utilisatierapportage (over de projecten
die in 1997 van start gingen) is tien tot elf jaar
na de start van universitair onderzoek al een
veel beter – alhoewel nog altijd niet volledig –
inzicht te verkrijgen in de daadwerkelijke toepassing
en commercialisering. In dit rapport
worden daarom ook die projecten bekeken
die in 1997 van start zijn gegaan en waarover
nu een min of meer afgerond oordeel gegeven
kan worden met betrekking tot de utilisatie.
De methode; hoe ‘meten’ we de utlisatie
Het zal duidelijk zijn, dat het meten van de
mate van gebruik niet eenvoudig is. Zo kan
een verbeterde procesbeschrijving voor een
gebruiker financieel zeer aantrekkelijk zijn,
zonder dat er sprake is van een concreet
product. Anderzijds kan de realisatie van een
daadwerkelijk product (gebaseerd op een
werkend prototype) worden afgebroken omdat
markteconomische aspecten een rol spelen.
Hoe de stand van zaken op dit vlak is bij de
verschillende projecten, wordt nagegaan door
(telefonische) enquêtering van onderzoekers,
projectleiders of gebruikers, die bij het desbetreffende
project waren betrokken. Mocht
dit niet mogelijk zijn, dan wordt gezocht naar
ander beschikbaar bronnenmateriaal.
Om een beeld te geven van de resultaten
van een onderzoeksproject, heeft STW
in de afgelopen jaren een meetmethode
geïntroduceerd, die gebaseerd is op drie –
meer of minder onafhankelijke – variabelen
om de utilisatie te kunnen kwantificeren,
te weten ‘Betrokkenheid’, ‘Product’ en
‘Inkomsten’ (BPI). Elk van deze variabelen
is onderverdeeld in een oplopende vierpuntswaardering
(0, A, B, en C). De definities
van deze classificering zijn:
Betrokkenheid
De mate waarin één (of meerdere) gebruikers
bij het onderzoek zijn betrokken:
0: het project is mislukt; omdat de uitkomsten
irrelevant zijn voor een gebruiker;
A: er is enige belangstelling van de gebruikers
geweest, door deelname in een gebruikerscommissie;
B: de gebruikers participeren actief. Een eventueel
geleverde bijdrage is klein – in de vorm
van geld, materialen en dergelijke;
C: op niet mis te verstane wijze participeert
de gebruiker in het project. Er is omvangrijke
steun gegeven en vaak is er een contract met
betrekking tot de samenwerking gesloten.
Product
In hoeverre zijn de doelstellingen van het
onderzoek gehaald, en is er een aanwijsbaar
‘product’:
0: het project is in het onderzoeksstadium mislukt,
of het onderzoek is voortijdig afgesloten;
A: Er is geen concreet product. Er is meer
onderzoek nodig om een bruikbaar product
te verkrijgen. Voorlopige conclusies zijn al
wel getrokken, maar een en ander moet nog
worden geverifieerd. We zijn nog in de fase
van ‘basic technology’. De voornaamste vorm
van output is tot op dit moment de wetenschappelijke
publicatie;
B: een voorlopig model, een principe of een
conceptmethode is ontwikkeld en bruikbaar.
Verificatie en verfijning is nog wel nodig
voordat van een eindproduct kan worden
gesproken. De gebruiker kan het onderzoeks-