Ministerie van Binnenlandse Zaken en ... - Inspectieloket

Ministerie van Binnenlandse Zaken en
Koninkrijksrelaties
> Retouradres Postbus 20011 2500 EA Den Haag
Aan de Voorzitter der Tweede Kamer der staten-Generaal
Postbus 20018
2500 EA Den Haag Schedeldoekshaven 200
2511 EZ Den Haag
Postbus 20011
2500 ËA Den Haag
www.minbïk.ni
Kenmerk
2010-0000043423
Datum 23 februari 2010
Betreft Evaluatie functioneren Inspectieraad en voortgangsrapportage VT
Bijlagen
2
In mijn brief van 25 januari 2008 presenteerde ik u de hoofdlijnen van het
programma Vernieuwing Toezicht dat de ambities van het kabinet bevat ten
aanzien van het toezicht door (rijks)inspecties. Het hoofddoel van dit programma is
een inspectieapparaat dat effectief en efficiënt is, professioneel optreedt, tanden
laat zien als het nodig is en geen overbodige last veroorzaakt. Dit inspectieapparaat
Is ook kleiner en vervult de inspectiefuncties met hoogwaardige nnethoden en
deskundigheid.
In de genoemde brief gaf ik aan dat de coördinatie van de uitvoering van het
programma In handen ligt van de Inspectieraad en de daarin vertegenwoordigde
rijksinspecties. De raad Is een samenwerkingsverband voor de modernisering van
het (rijks)toezicht waarbij de beoogde samenwerking een niet-vri]blijvend karakter
draagt. De Inspectieraad is in februan 2007 Ingesteld en functioneert als
interdepartementale commissie in de zin van artikel 1 van de Aanwijzingen inzake
interdepartementale commissies.
In overeenstemming met mijn toezegging tijdens het algemeen overleg op 24
september 2009 inzake het programma Vernieuwing Toezicht met de vaste
commissie voor Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties informeer ik u in de nu
voorliggende brief over de evaluatie van de Inspectieraad en over de toekomstige
samenwerking tussen de rijksinspecties met als bijlage de evaluatie Inspectieraad
d.d. 20 augustus 2009. Tevens bied ik u de Voortgangsrapportage Programma
Vernieuwing Toezicht (najaar 2009) aan.
Zelfreflectie Inspectieraad
Ruim twee jaren na zijn instelling en halverwege de uitvoeringsperiode van het
programma Vernieuwing Toezicht heeft de Inspectieraad tijdens een conferentie in
het voorjaar 2009 de onderlinge samenwerking herijkt. Deze evaluatie was erop
gericht te beoordelen hoe effectief de samenwerking naar inhoud en proces is
ingericht. De belangrijkste uitkomsten van de zelfreflectie laten zlch als volgt
samenvatten.
• De maatschappelijke functie van toezicht is gebaat bij onverminderde
voortzetting van de samenwerking tussen rijksinspecties.
• De gezamenlijke rijksinspecties blijven met dezelfde grote inzet werken aan
de realisering van de doelstellingen van het programma Vernieuwing
Toezicht: effectlever toezicht en vermindering van toezichtlasten.
P
Pagina 1 van 6

• De Inspectieraad draagt bij aan een versterkte positie van en aandacht Datum
voor het toezicht én biedt de deelnemende organisaties een platform voor ^^ februari 2010
informatie-uitwisseling en kennisdeling.
Kenmerk
• De ministeriële verantwoordelijkheid die op specifieke gebieden van 2010-0000043423
toezicht geldt, stelt grenzen aan wat de Inspectieraad als institutie kan
bewerkstelligen. De raad kan niet als collectief de opdrachtnemer zijn voor
taakstellingen (zoals die betreffende de vermindering van toezichtlasten)
die onder de verantwoordelijkheid van de verschillende inspecteurengeneraal
en hun vakdepartementen vallen.
• Een samenwerkingsverband als de Inspectieraad draagt steeds het risico
van ongewenste bureaucratisering In zich. Dit risico moet worden
geminimaliseerd.
Formele evaluatie
De zelfreflectie van de Inspectieraad heeft mij er toe gebracht de formele evaluatie
van de raad naar voren te halen en Capgemini Consulting In mei jl. opdracht tot
een evaluatie- onderzoek te geven. Op grond van het instellingsbesluit was deze
evaluatie oorspronkelijk medio 2010 voorzien. Op 20 augustus jl. ontving ik het
door Capgemini Consulting opgestelde rapport 'Evaluatie functioneren
Inspectieraad'. Dit rapport bied ik u hierbij aan. In overleg met de Inspectieraad
heb ik mij een oordeel gevormd over het rapport en de daarin vervatte
handreikingen voor de toekomstige samenwerking tussen de rijksinspecties. Mét de
Inspectieraad stel ik met tevredenheid vast dat het onderzoek In een relatief kort
tijdsbestek is uitgevoerd, vooral omdat de raad en mij er veel aan gelegen is de
samenwerking op zo kort mogelijke termijn op een beter passende leest te
schoeien.
De Inspectieraad doet er toe...
De Inspectieraad heeft in de eerste fase van zijn bestaan veel goede ontwikkelingen
in gang gezet en positieve resultaten geboekt. De meest recente
Voortgangsrapportage Programma Vernieuwing Toezicht geeft wat dat betreft een
goed Inzicht: terugdringing van aantallen inspectiebezoeken, betere dienstverlening
aan ondertoezlchtstaanden, gezamenlijke initiatieven op het gebied van e-
Inspecties, effectmeting, communicatie, professionalisering van inspecteurs,
juridische vraagstukken en dergelijke. Aantoonbare resultaten die
kwaliteitsverbetering, vermindering van toezichtlasten bij geïnspecteerden in
sommige domeinen en kostenbesparingen bij rijksinspecties tot gevolg hebben
gehad.
Zorgen heb Ik echter over de tijdige realisering van één van de belangrijkste
doelstellingen uit het programma Vernieuwing Toezicht, namelijk de vermindering
van toezichtlasten met 25% in 2011. De voortgangsrapportage laat zien dat in
enkele relevante domeinen van toezicht de realisering van deze doelstelling nog ver
weg lijkt waardoor ook de doelstelling voor alle domeinen gezamenlijk niet
gerealiseerd lijkt te worden. Extra inspanningen van de eerstverantwoordelijke
«ij
vakdepartementen en rijksinspecties zijn noodzakelijk; directe betrokkenheid van
tL'ii
de betreffende vakministers en van beleid evenzeer. De secretarissen-generaal
^
houden hierbij de vinger aan de pols. Waar nodig moeten genoemde partijen ook
y
initiatieven ontplooien om de onmisbare Inzet van andere toezichthouders, met
M
name gemeenten en provincies, en aanpassing van EU-regelgeving te ©
bewerkstelligen. De instelling van een Commissie Toezichtlasten Bedrijven moet
H
hiervoor waarborgen bieden; ik kom daar later in deze brief nog op terug.
'^
Overigens benadruk ik dat rijksinspecties niet alleen binnen de geoormerkte
domeinen, maar ook op andere terreinen van toezicht actief zijn. In dit verband
Pagina 2 van 6

wijs ik u ook op de brede kwalitatieve doelstelling van het kabinet om de
administratieve lasten voor professionals in de openbare sector te verminderen. Ik
acht het van beiang u te wijzen op de resultaten die afzonderlijke rijksinspecties
daar hebben behaald, vooral op het punt van innovatie, de vermindering van lasten
met behulp van risicogestuurd toezicht en iet en kostenbesparingen. Vanuit zowel
het bedrijfsleven als de openbare sector bereiken mij hierover regelmatig positieve
signalen. Voor een compleet overzicht van de stand van zaken verwijs Ik u naar de
meest recente Voortgangsrapportage Programma Vernieuwing Toezicht.
Datum
23 februari 2010
Kenmerk
2010-0000043423
... maar kan slagvaardiger
Het evaluatierapport signaleert dat de huidige vorm van samenwerking tussen de
rijksinspecties waarin vrijwel alle programma's, projecten en activiteiten
gezamenlijk worden opgepakt aan verbetering toe is. Op hoofdlijnen deel ik de
gepresenteerde analyse. Er zijn bij de start van het programma Vernieuwing
Toezicht hoge verwachtingen gewekt ten aanzien van de mate waarin de
Inspectieraad als opdrachtnemer van resultaatsverplichtingen kan optreden. Zowel
in het spoor van de domeingerichte aanpak als wat betreft de ontwikkeling van
inspectieoverstijgende thema's zijn destijds ambitieuze plannen verwoord.
Gaandeweg hebben de rijksinspecties ervaren dat samen werken aan de realisering
van deze plannen, zeker in een interdepartementale context, een zaak van langere
adem is. Op de achtergrond speelt hierbij het dilemma dat de uitoefening van de
individuele ministeriële verantwoordelijkheid binnen bepaalde sectoren en in
overieg met uw Kamer tot een intensivering van toezicht kan leiden, waar het
rijksbrede beleid om een vermindering van toezichtlasten en een inkrimping van de
personele omvang vraagt. Dit spanningsveld maakt het niet eenvoudiger om de
geformuleerde doelstellingen te realiseren.
Ik kan mij goed vinden in de handreikingen voor de toekomst zoals die in het
rapport zijn terug te vinden. Dat geldt zeker voor de aanbevelingen die betrekking
hebben op de domeingerichte aanpak. Op grond van het instellingsbesluit kon de
gedachte postvatten dat de Inspectieraad verantwoordelijk is voorde realisering
van de eindbeelden (inclusief doelstellingen inzake vermindering van toezichtlasten)
in de diverse domeinen. De raad beschikt echter niet over bevoegdheden en
doorzettingsmacht en loopt al snel aan tegen de grenzen die specifieke ministeriële
verantwoordelijkheden en wet- en regelgeving stellen. Om die reden is ervoor
gekozen om per domein de verantwoordelijkheid voor de realisering van het voor
dat domein geformuleerde eindbeeld expliciet te beleggen bij één, meest betrokken
inspecteur-generaal. Deze is verantwoordelijk voor de afstemming met betrokken
collega-inspecteurs-generaal, zekerals de samenwerking binnen het domein niet
goed loopt. In het veriengde hiervan moet ook op politiek niveau de aansturing en
verantwoordelijkheid per domein duidelijker worden belegd.
Hieronder zet ik uiteen welke afspraken in het kabinet zijn gemaakt om de
samenwerking tussen rijksinspecties tot meer resultaat te laten lelden.
Samenwerlcende rijksinspecties: doorontwikkeling naar een volgende fase
Voorop staat het grote belang dat het kabinet hecht aan de maatschappelijke
functie die de rijksinspecties vervullen. Toezicht draagt blj aan een veilige
samenleving en goede kwaliteit van de dienstverlening door of onder auspiciën van
de overheid. Toezicht richt zich primair op ondertoezlchtstaanden, maar is
uiteindelijk van belang voor burgers die rekenen op bijvoorbeeld goede
onderwijsvoorzieningen, medische zorg en arbeidsomstandigheden, veilig willen
kunnen vliegen etc.
M
If-.j)
Pagina 3 van 5

Het kabinet meent dat de samenwerking tussen de gezamenlijke rijksinspecties nog oatum
aan daadkracht, resultaatgerichtheid en effectiviteit kan winnen: "er zit meer Inl". 23 rebruan 2010
De rijksinspecties zullen zich blijvend en merkbaar inspannen voor een effectiever Kenmerk
en professioneler toezicht met vermijding van onnodige toezichtlasten en een 2010-0000043423
efficiënte inzet van middelen. Met dit doel voor ogen zal de Inspectieraad blijven
bestaan als een breed samengesteld, interdepartementaal samenwerkingsverband
van rijksinspecties. Het functioneert als een initiërend, stimulerend netwerk van,
voor en door rijksinspecties waarin ook andere betrokken toezichthouders
desgewenst kunnen participeren. Dit collectief zal op goed gekozen,
gemeenschappelijke thema's programma's ontwikkelen en uitvoeren. Daarbij moet
men zich overigens rekenschap geven van de omstandigheid dat de afzonderiijke
rijksinspecties functioneren op basis van specifieke wettelijke taken op goed
onderscheiden beleidsterreinen en binnen bijbehorende ministeriële
verantwoordelijkheden. Teneinde te borgen dat binnen deze grenzen de
samenwerking optimale effecten sorteert, zal vanuit het Overieg van Secretarissen-
Generaal een portefeuillehouder worden aangewezen die de vernieuwing toezicht
tot zijn bijzondere aandacht rekent. Met deze afspraak Is ook een betere en
noodzakelijke verbinding tussen beleid en toezicht gegarandeerd.
Vanuit mijn verantwoordelijkheid voor het stelsel van toezicht in Nederiand hecht ik
veel belang aan het in gang zetten van een volgende ontwikkelingsfase in de
samenwerking tussen rijksinspecties. De belangrijkste kenmerken daarvan zijn de
volgende.
a. Een blijvende en merkbare inzet voor toezicht met meer effect en minder
last. Deze inzet richt zich op primaire doelgroepen als bedrijven,
instellingen, gemeenten, provincies e.d. De inspanningen zijn gestoeld op
het belang dat aan de maatschappelijke functie van toezicht wordt
toegekend én de intrinsieke motivatie (beroepstrots) om het vak 'toezicht'
tot ontwikkeling te brengen.
b. De Inspectieraad blijft gehandhaafd maar er Is behoefte aan een scherpere
afbakening van wat tot de verantwoordelijkheid van de Inspectieraad kan
worden gerekend en wat niet. In dit verband wordt een herkenbaar
onderscheid gemaakt In 'samenwerking vanuit het collectief'
(verantwoordelijkheid van de Inspectieraad) en 'samenwerking in clusters'
(verantwoordelijkheid niet belegd bij de Inspectieraad maar bij één
eerstverantwoordelijke inspecteur-generaal c.q. één bewindspersoon).
c. Van samenwerking vanuit het collectief Is sprake bij de ontwikkeling en
uitvoering van programma's rond de geprioriteerde thema's 'e-Inspecties',
'Effectmeting', 'Professionalisering van de Inspecteur' en 'Communicatie'.
Maar bijvoorbeeld ook bij bijdragen aan het politiek-bestuuriijke en/of het
maatschappelijke debat over toezicht en handhaving en bij het organiseren
van platforms en netwerken.
d. Samenwerking in clusters vindt met name plaats in domeinen van toezicht,
maar ook bij de ontwikkeling van ondersteunende toezichtinstrumenten,
het delen van ondersteunende werkprocessen en diensten en bij het
ty
uitvoeren van thematische onderzoeken.
1^
e. De instelling van een Commissie Toezichtlasten Bedrijven van de .gl
Inspectieraad. In deze commissie participeren de inspecteurs-generaal van
p
de rijksinspecties die samen het merendeel van de toezichtlasten
U
veroorzaken. Samen met de eerdergenoemde portefeuillehoudende
'^
secretaris-generaal en vertegenwoordigers van de departementen van
iH*
Economische Zaken en Financiën (programma Vermindering Regeldruk
'®
Bedrijven) bespreken zij de mogelijkheden tot samenwerking en
vermindering van toezichtlasten voor bedrijven en leggen zij afspraken
Pagina 4 van G

daaromtrent vast. De nader vorm te geven samenwerking tussen de hier Datum
bedoelde rijksinspecties, en waar nodig met lokale toezichthouders, zal zich 23 februari 2010
onder meer richten op gedigitaliseerde informatiedeling.
Kenmerk
gemeenschappelijke risicoanalyses en inspectieprogramma's, ontwikkeling 2010-0000043423
van inspectiemethodieken en taakoverheveling.
f. De stapsgewijze introductie van het instrument van 'externe visitaties'
waarmee wordt geborgd dat de rijksinspecties hun aandacht voor
effectiviteit en klantgerichtheid steeds op voldoende niveau houden.
g. Iedere afzonderiijke rijksinspectie geeft invulling aan een proactieve
benadering van de beleidskolom binnen het eigen departement teneinde tot
een goede Interactie tussen beleid en toezicht te komen, en wet- en
regelgeving steeds optimaal te laten functioneren. Dit sluit goed aan op de
afspraken binnen de rijksdienst om de relatie tussen beleid, uitvoering en
toezicht te versterken.
h. De inspanningen en de voortgang worden neergelegd in een jaariijks
werkprogramma en jaarverslag van de Inspectieraad die aan u worden
aangeboden, alsook in de rapportages aan de Tweede Kamer over de stand
van zaken bij de vermindering van toezichtlasten (op te nemen in de
halfjaariijkse voortgangsrapportage over het programma Vermindering
Regeldruk Bedrijven).
i. De ondersteuning door een klein bureau dat het kristallisatiepunt van het
veelomvattende netwerk van samenwerkingsrelaties vormt.
j. Dit alles op te nemen In een samenwerkingsconvenant dat de
rijksinspecties ondertekenen.
Overigens merk ik op dat later dit jaar beoordeeld zal worden of en zo ja, welke
gevolgen verbonden moeten worden aan de uitkomsten van de
Heroverwegingsoperatie wat betreft de inhoudelijke en organisatorische aspecten
van het toezicht.
De politieke verantwoordelijkheden
In samenhang met het bovenstaande heeft het kabinet de politieke
verantwoordelijkheden voor het toezicht In ons land en de uitvoering van het
programma Vernieuwing Toezicht nader bezien. De algehele verantwoordelijkheid
voor het stelsel van toezicht en de kwalitatieve ontwikkeling van het toezicht in
brede zin blijft bij de minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties.
Daarnaast blijft de de verantwoordelijkheid van de vakministers voor de uitoefening
van de bevoegdheden en verantwoordelijkheden door de individuele inspecteursgeneraal
en hoofden van de rijksinspectiediensten onaangetast. Deze
verantwoordelijkheid is met name relevant in verband met de te realiseren
eindbeelden (inclusief vermindering van de toezichtlasten) in de onderscheiden
domeinen.
Om de realisering van de kabinetsdoelstelling voor de vermindering van
toezichtlasten voor bedrijven beter te borgen stelt het kabinet bovendien de
staatssecretarissen van Economische Zaken en Financiën verantwoordelijk voor het
monitoren en actief aanjagen van de voortgang terzake. Deze verantwoordelijkheid y
sluit goed aan op de coördinerende verantwoordelijkheid die beide genoemde
bewindslieden hebben betreffende de vermindering van regeldruk voor bedrijven.
Gelet op haar coördinerende verantwoordelijkheid ten aanzien van de vermindering
van administratieve lasten en regeldruk voor burgers, professionals en
medeoverheden zijn In goed overleg met de staatssecretaris van Binnenlandse
Zaken en Koninkrijksrelaties programmatisch-inhoudelijke samenwerkingsafspraken 0
gemaakt die bijdragen aan de realisering van de doelstellingen van de programma's
Regeldruk en administratieve lastenvermindering en Vernieuwing Toezicht, Over de
Pagina 5 van 6
a

inspanning en voortgang van de vermindering van regeldruk voor professionals In oatum
de openbare sector zal dan ook door de staatssecretaris van Binnenlandse Zaken en ^3 februari 2010
Koninkrijksrelaties worden gerapporteerd.
Kenmerk
2010-0000043423
Ook met de minister van Justitie wordt een programmatisch-inhoudelijke agenda
opgesteld waarin onder meer onderwerpen als wettelijke bepalingen rond
gegevensuitwisseling en de opleidingseisen voor bijzondere opsporingsambtenaren
worden opgenomen.
Ik ben ervan overtuigd dat met de hiervoor beschreven afspraken de samenwerking
tussen de rijksinspecties en het functioneren van de Inspectieraad in belangrijke
mate aan kwaliteit en effectiviteit wint. Het Werkprogramma 2010 dat ik u in het
eerste kwartaal van dit jaar aanbiedt, zal een concrete invulling aan de hernieuwde
samenwerking geven.
DE MINISTER VAN BINNENLANDSE ZAKEN EN KONINKRI
LATIES
Mevrouw, dr. G. ter Horst
iO^
Pagina 6 van 6

C^ CapgerriMi Consulting
Evaluatie functioneren inspectieraad
20 augustus 2009
M
iL'J
'CSI

C!^Capgemini Consiilcing
Auteurs:
Mr. Lex van den Ham
Drs. Erno Spoelman
Drs. Jan-Jaap Harkema
Datum:
20 augustus 2009
Inhoudsopgave
1. SAMENVATTING 3
2. INLEIDING 5
2.1 HISTORISCH PERSPECTIEF 5
2.2 HET PROGRAMMA VERNIEUWING TOEZICHT 7
2.3 DE INSPECTIERAAD IN RELATIE TOT VERNIEUWING TOEZICHT 9
2.4 DE STAKEHOLDERS BIJ HET PROGRAMMA VERNIEUWING TOEZICHT 12
2.5 ONZE OPDRACHT 13
2.6 ONZE METHODE 14
3. TERUGBLIK 16
3.1 WAT IS ER BEREIKT 16
3.2 WAAROM WERKTHET0P DEZE MANIER NIET MEER 17
3.3 EEN NADERE BUK OP DE STREEFÜJNEN, DOMEINEN ENTHEMA'S 19
4. HANDREIKINGEN VOOR DE TOEKOMST 21
BIJLAGE I: LIJST VAN GERAADPLEEGDE LITERATUUR 24
BIJLAGE II: LIJST VAN GEÏNTERVIEWDE PERSONEN 25
BIJLAGE III: SAMENSTELLING VAN DE INSPECTIERAAD 26

O-ï Capgeiriinl Co,osi.dl:ing
1. Samenvatting
Capgemini heeft in de periode eind mei tot en met begin juli 2009 het functioneren
van de Inspectieraad geëvalueerd. Op basis van een literatuurstudie en interviews
met een groot aantal stakeholders zijn wij tot de volgende bevindingen en
handreikingen voor de toekomst gekomen. Onze handreikingen hebben als doel
daadwerkelijk door te pakken op het vergroten van de effectiviteit en de
klantgerichtheid door flexibilisering en ontbureaucratisering van de samenwerking.
Wat iser bereikt
• Door de instelling en het functioneren van de Inspectieraad is er een collegiaal
platform ontstaan waarmee informatie, kennis en ervaringen gedeeld kunnen
worden.
• Door de focus op de lastenreductie van 25%'en de domeinenaanpak hebben
inspecties de eigen processen kritisch bekeken en gerationaliseerd.
• Door middel van de ingerichte domeinen en frontoffices zijn er waardevolle
relaties gelegd tussen inspecties onderiing en met de branches.
• De gezamenlijke thema's Professionalisering, Effectmeting en de E-Inspecties
worden breed als nuttig en waardevol ervaren.
Waarom werkt het nu niet meer
• De govemance met betrekking tot de Inspectieraad is complex en diffuus. Zo is
zij opdrachtnemer van projecten, terwijl doorzettingsmacht ontbreekt.
• De doelen van de Inspectieraad zijn te weinig op resultaat en effectgericht.
• De samenwerking is te breed in opzet geweest.
• Te verschillende (heterogene) inspectiediensten zonder een bestaande
samenwerkingshistorie hebben gestreefd naar gezamenlijkheid.
• De samenwerking heeft een geïnstitutionaliseerd en bureaucratisch karakter
gekregen.
Handreikingen voor de toekomst
• Pak door op enkele specifieke domeinen.
• Wijs per resterend domein één verantwoordelijke IG aan en één
bewindspersoon.
• Bevorder kwaliteit door het instrument van visitatie in te zetten.
• Voor de samenwerking met de lokale overheid is in eerste instantie de
betreffende minister en bijbehorende IG verantwoordelijk. Aanvullend hieraan
l!^^
zien wij een katalyserende rol voor het ministerie van BZK.
• Laat inspecties actief de dialoog met het beleid zoeken. .^
• Hef de Inspectieraad op middels het intrekken van het Instellingsbesluit en 1^4
vervang deze door een algemeen inspectieoverleg. Geef de samenwerking vorVn
via wisselende allianties waarbij de functionele praktijk leidend is.
j^!
Capgemini Consulting is the strategy and
transfomjation consulting brand of Capgemini Group
Evaluatie Inspeaierasd

c^Capgemiiii Coxisiililog
Samenwerking via deze allianties betekent een kleine ondersteuning door een
stafbureau.
Voer een grondige analyse uit voor verdere samenwerking en taakoverdracht.
Mobiliseer de brancheorganisaties voor periodieke input.
Handhaafde samenwerking rond de thema's Effectmeting, E-inspecties en
Professionalisering en voer een kritische toets uit op de overige thema's.
Geef tenslotte nadere aandacht aan de rol van de ministeries van BZK en Justitie
in het licht van de voorgaande aanbevelingen.
Capgemini Consulting is the strategy and
transfonnation consulting brand of Capgemini Group
Evaluatie hspeciieraacl
^0

O^ CapgeiLiiiii. Co,nsLdtit'.ig
2. Inleiding
2.1 Historisch perspectief
De discussie over vernieuwing van het toezicht kreeg met de eerste Kaderstellende
Visie op Toezicht^ in 2001 een belangrijke impuls. Afgesproken was dat de visie (en
de bijbehorende checklist voor toezichthouders) na vier jaar zou worden geëvalueerd.
Op basis van deze evaluatie van toezichtarrangementen en de toetsing door de
Ambtelijke Commissie Toezicht^ is de eerste Kaderstellende Visie op Toezicht gevolgd
door een tweede in 2005^. De relaties en verschillen tussen de twee visies zijn in
figuur 1 weergeven. De principes van de Visie van 2005 zijn een uitbreiding van de
ambitie zoals opgesteld in die van 2001.
De principes van de Kaderstellende Visie op Toezicht 2001 zijn:
• Onafhankelijk. Inspectiediensten moeten los van ondertoezlchtstaanden of
andere belanghebbenden kunnen onderzoeken, oordelen en ingrijpen.
• Transparant. Hiermee word het vermogen bedoeld tot het uitleggen van keuzes,
openbare toezichtbevindingen en verantwoording achteraf.
• Professioneel. Inspectiediensten doen aan constante ontwikkeling van professie
op niveau van individu, organisatie en beroepsgroep.
In 2005 werden deze principes uitgebreid met die van de nieuwe Kaderstellende Visie
op Toezicht. Toegevoegd werden de principes:
• Selectief. Dit betekent in eerste instantie het nagaan van de mate waarin de
overheid zelf toezicht moet houden. Daarnaast het leveren van maatwerk in
vorm en omvang op basis van risicomanagement.
• Slagvaardig. Inspecteren gebeurt vanuit het principe'zacht waar het kan, hard
waar het moet'. Dit betekent ook dat alleen daar ingegrepen wordt waar het
moet. Inspectiediensten worden gekenmerkt door een zakelijke houding.
• Samenwerkend. Burgers, bedrijven en instellingen ervaren zo min mogelijk last
wanneer zij geïnspecteerd worden. Voor de samenwerking tussen
inspectiediensten houdt dit in dat er keuzes gemaakt moeten worden in vorm,
inhoud en intensiteit van de samenwerking.
y
' Tweede Kamer. Kaderstellende visie op toezicht, vergaderjaar 2000-2001. 27 831, nr. 1.
^ Tw/eede Kamer, Modernisering van de overheid, vergaderjaar 2003-2004. 29 362, nr, 1, p. 35-27.
^ Ministerie van BZK. Kaderstellende Visie op Toezicht, 2005.
P
Capgemini Consulting is tfje strategy and
transformation corisulting brand of Capgemini Grnup
Evaluatie Inspectieraad

t-^ Capgemini Consulting
Vernieuwde pnncipes Kaderstellende yisieop-Toezichtl2ppr«^^
Figuur 1: De onderliggende principes van de Kaderstellende Visies op Toezicht.
In het kader van het programma Andere Overheid werden eveneens acties op het
terrein van de verbetering van het toezicht verricht." Deze fase van visievorming
krijgt een andere wending als in het najaar van 2005 de meeste partijen in de Kamer
zich negatief uitlaten over het toezicht in Nederiand. De heersende opinie In het
pariement is dat inspecteurs onnodige last veroorzaken door te vaak, te weinig
gecoördineerd en met tegenstrijdige oordelen het bedrijfsleven te bezoeken.
Naar aanleiding van deze klachten werd op 23 februari 2006 door de Tweede Kamer
de motie Aptroot c.s. aangenomen. In die motie vraagt de Kamer om de oprichting
van één inspectie- en controledienst voor het bedrijfsleven per 1 januari 2009. De
achtergrond daarvan is vermindering van onnodige last bij bedrijven door het
toezicht.
Het Kabinet heeft als reactie op deze motie op 8 september 2006 aan de Kamer
aangegevendat voor bepaalde maatschappelijke domeinen/ronto^/ces gevormd
zullen worden. Dit plan, onderdeel van het programma Eenduidig Toezicht (Minder,
beter, duidelijker) moet binnen de domeinen de toezichtlast met gemiddeld 25%
doen afnemen. Daarnaast moet de efficiency van inspecties en de kwaliteit en
effectiviteit van het toezicht toenemen. Rijksinspectiediensten zullen voora! MKBbedrijven
maximaal twee keer per jaar inspecteren. Alleen om zwaarwegende
redenen mag daarvan worden afgeweken. Het programma Eenduidig Toezicht
betekende ook een omslag in het denken over toezicht. De gekozen benadering was
van buiten naar binnen, het bedrijf of de instelling staat centraal. Eenduidig Toezicht
was hiermee eveneens een belangrijke impuls voor het denken over klantgerichtheid^
in relatie tot inspectie.
^V>ï
1^*3
IV. 1
Cl. Modemisering van de overheid, Tvreede Kamer, vergaderjaar 2003-2004, 29 362, nr. 1, p. 35-27.
Capgemini Consulting is the strategy and
transformation consulting brand of Capgemini Group
Evaluatie Inspectieraad

^_;^Capgeiriiiii Consulting
In de nota Vernieuwing Rijksdienst is aangekondigd dat de Rijksinspecties verdere
acties zullen ondernemen om doeltreffender en doelmatiger toezicht te bereiken. Het
programma Eenduidig Toezicht is omwille van die verdieping begin 2008 omgezet in
het programma Vernieuwing Toezicht.
2.2 Het programma Vernieuwing Toezicht
Het programma Vernieuwing Toezicht streeft naar deskundige toezichthouders, die
snel en duidelijk terugkoppelen en onderling goed samenwerken. Het einddoel van
het programma is dat inspectiediensten opereren op een manier die minder
belastend, duidelijker en met een hogere kwaliteit is. Het Kabinet heeft in januari
2008 per brief de hoofdlijnen neergezet over hoe inspecties in de toekomst zullen
opereren. Het is de bedoeling dat de bedrijven zich in de volgende uitspraken zullen
gaan herkennen:
'Inspecteurs beginnen met vertrouwen dot we ons aan de regels houden.
Bedrijfsprocessen met grote risico's worden intensiever gecontroleerd dan vroeger en
processen met weinig risico's juist minder. De manier van controleren is ook
veranderd. De inspecties maken optimaal gebruik van onze kwaliteitssystemen en
onze gegevens. Ats die goed zijn, kon de inspectie zich grotendeels beperken tot
systeemtoezicht. De inspectiediensten vanuit het rijk, de gemeente enzovoort werken
onderling goed samen, zodat we door minder instanties benaderd worden en geen
vragen meer dubbel hoeven te beantwoorden. De inspecteurs zijn deskundig en
hebben oog voor onze bedrijfsprocessen. Ze zijn duidelijk over hun taak en over de
inspectieresultaten. De regels zijn eenvoudiger geworden en het zijn er minder. Het
kost geen onevenredige moeite om je eraan te houden. Inspecteurs maken duidetijk
welke regels voor ons gelden, hoe die in elkaar zitten en hoe je ermee moet omgaan.
Wie met opzet de regels overtreedt, wordt snel en streng aangepakt'
De speerpunten van het programma zijn:
1. Inspecties zijn vooral gericht op risicovolle bedrijfsprocessen
2. Goede bedrijven worden minder gecontroleerd
3. Inspecteurs stimuleren het naleven van regels
4. Eigen kwaliteitssystemen van bedrijven staan centraal
5. Toezichthouders werken veel nauwer met elkaar samen
6. Ondernemers kunnen op veel terreinen terecht bij één inspectieloket voor
toezicht in hun branche.
De doelen van Vernieuwing Toezicht worden langs vier streefüjnen bereikt^. Deze ^
worden nader omschreven in paragraaf 1.3. De eerste twee zijn een voortzetting vah3
het programma Eenduidig Toezicht, de overige twee betekenen een verbreding van^J
M
Inspectieraad. Werkprogramma Inspectieraad 2009. april 2009.
lUft
Capgemini Consulting is the strategy and
transformation consulling brand ofCapgemini Group
Evalualta inspectieraad

i;:^ Capgemini CoasulUng
de ambitie. De volgende teksten en citaten over de streeflijnen zijn afkomstig ult de
Kamerbrief Vernieuwing Toezicht.^
Streeflijn 1: Modernisering en kwaliteit
Modernisering en kwaliteit wordt bevorderd door de vorming van domeinen en
bijbehorende frontoffices waarin inspecties in de backoffice samenwerken.
(Rijks)inspecties wisselen onderling gegevens uit en maken gezamenlijke
risicoanalyses.
Toezicht wordt in eerste instantie vanuit vertrouwen uitgevoerd en in
overeenstemming met de Kaderstellende Visies op Toezicht. De trefwoorden zijn
professionaliteit, deskundigheid, proportionaliteit, hetgeven van advies, kwaliteit en
intercollegiale toetsing.
Om de inspectielasten te beperken wordt zoveel mogelijk gebruik gemaakt van
systeemtoezicht. Doeltreffendheid en efficiëntie worden bereikt vanuit het motto:
'zacht waar het kan, hard waar het moet'. Ten opzichte van de Europese Unie wordt
een proactieve houding richting het beleid aangenomen en meer samenwerking met
buitenlandse inspectiediensten gezocht.
Streeflijn 2 : Taakoverdracht en expertisebundeling
'Effectiviteit, efficiency en vermindering van toezichtlasten zijn leidende criteria voor
de organisatorische vormgeving van inspectietoezicht. Dit leidt zo nodig tot
taakoverdracht tussen rijksinspecties en daarmee tussen vakdepartementen'.
Samenwerking binnen de domeinen is gericht op het bundelen van expertise (ook
met lokale overheden) en het creëren van een landelijk gelijk speelveld. 'De
verschillende overheden hanteren een duidelijke verdeling van verantwoordelijkheid
voor het toezicht Rijkstoezicht is dus altijd gebaseerd op beleidsverantwoordelijkheid
op rijksniveau. Ten behoeve von een grotere efficiëntie of effectiviteit kan het rijk
verantwoordelijkheden (inclusief toezicht) overdragen aan gemeenten of provincies'.
Streeflijn 3 : Regelgeving en beleid
Deze streeflijn betreft een doorlichting van de bestaande wet- en regelgeving (vanuit
het perspectief van de ondertoezichtgestelde) met de vraag of andere instrumenten
dan wet- en regelgeving ingezet kunnen worden om het onderliggend publieke belang
te borgen. De beleidscyclus en de toezichtcyclus worden aan elkaar verbonden.
Sturing zal plaatsvinden op outcome, dat wil zeggen de te bereiken maatschappelijket.
effecten. De ervaringen en expertise van de {rijks)inspecties worden optimaal benu^j
in dialoog met het beleid om wet- en regelgeving beter en effectiever te maken. •&
Ministerie van BZK. Kamerbrief Programma Vernieuwing Toezicht. 25 januari 2008.
Cl
Capgemini Consulling is the strategy and
transformation consulling brand of Capgemini Gnjup
Evaluatie Inspectieraad

0> Capgemini Consulting
Streeflijn 4 : De reikwijdte van de verantwoordelijkheid van de overheid
'Deze streeflijn betreft het spanningsveld tussen strijdige maatschappelijke en
politieke wenselijkheden.(...) Dit onderwerp valt binnen de portefeuille van de minister
van BZK. De Inspectieraad houdt zich op de hoogte van initiatieven op dit vlak.'
2.3 De Inspectieraad in relatie tot Vernieuwing Toezicht
Volgens het Instellingsbesluit^ is de Inspectieraad het verband voor samenwerking
tussen de Rijksinspectiediensten.
• De Inspectieraad bevordert dat het toezicht door de rijksinspectiediensten
wordt uitgeoefend in overeenstemming met de principes van goed toezicht zoals
geformuleerd in de Kaderstellende visies op toezicht 2001 en 2005.
• De Inspectieraad fungeert daarnaast als opdrachtnemer en uitvoerder van
besluiten van het kabinet of de eerst verantwoordelijke Minister met betrekking
tot coördinatie van en de samenwerking in het toezicht van algemene aard door
de Rijksinspectiediensten.
Als verantwoordelijkheden heeft de Inspectieraad het vaststellen van een
werkprogramma en een voortbrengen van een jaarverslag. Het werkprogramma en
het jaarverslag worden, na instemming van de verantwoordelijke Ministers en de
Ministervoor Bestuuriijke Vernieuwing en Koninkrijksrelaties, door de
laatstgenoemde gezonden aan de Tweede Kamer.
In de toelichting van het genoemde Instellingsbesluit valt over de samenwerking het
volgende te lezen:
'De Inspectieraad is een samenwerkingsverbond voor de modernisering van het
(rijks)toezicht waarin samenwerking tussen rijksinspectiediensten verplicht is, waarbij
mede geredeneerd wordt vanuit het perspectief van de onder toezichtstaande en
gewerkt wordt op basis van een gezamenlijk programma voor het gehele toezichtveld,
dat door de samenwerkende inspecties wordt bestreken. Daarnaast is de
Inspectieraad, in het kader van haar incidentele taak, de opdrachtnemer van de
maatregelen die in het Projectplan Eenduidig Toezicht zijn vervat; het doorvoeren von
de fundamentele veranderingen in het toezicht die met deze maatregelen worden
beoogd is de eerste belangrijke opdracht die de Inspectieraad zal uitvoeren.
Capgemini Consulting is the strategy and
transformation consulting brand of Capgemini Group
Zowel voor de uitvoering van de structurele als de projectgebonden taken vormen de
principes van goed toezicht zoals omschreven in de Kaderstellende visies op Toezicht
van 2001 en 2005 het fundament. Voorop gesteld moet worden dat dit besluit de
verantwoordelijkheid van de Ministers wie het aangaat voor de uitoefening van de \tO
bevoegdheden en verantwoordelijkheden door de individuele Inspecteurs-generaal èn
'^
M
^ staatscourant 27 februari 2007, nr. 41 / pag. 10
Evaluatie Inspedieraad
y
H"
•ill

L„^ Capgemini Coiisi.ilting
Er bestaan momenteel een achtiental domeinen waarin inspecties samenwerken. Het
betreft de domeinen :
Voedsel en waren
Horeca
Land- en tuinbouw
Vleesketen
Recreatie
Levensmiddelenhandel
Transport
• Schiphol
• Wegvervoer
• Binnenvaart
• Railvervoer
Industrie
• Chemische industrie
• Afvalverwerking
• Bouwnijverheid,
houtverwerkende industrie,
metaal- en overige industrie
• Nucleaire industrie
• Buisleidingen
Publieke domeinen
• Integraal toezicht jeugdzaken
• Gezondheidszorg
• Sanctietoepassing
• Kinderopvang
De thematische programma's zijn (gegroepeerd onderde streeflijnen)^:
Streeflijn 1: Modernisering en kwaliteit
• E-Inspecties. Het programma heeft als doelstelling de inspecties te ondersteunen
bij de keuze, vormgeving en inpassing van ICT-toepassingen die bijdragen aan
Vernieuwing Toezicht.
• Professionalisering. Het programma is gericht op verdere professionalisering van
het vak van inspecteur met aandacht voor nieuwe methoden en een andere
denkwijze, houding, vaardigheden en gedrag van inspecties en Inspecteurs.
• Communicatie. Doel is het vergroten van de toegankelijkheid van de
toezichtinformatie ten behoeve van bedrijven, instellingen en particulieren
• Europa. Doel is enerzijds het uitdragen van en draagvlak zoeken voor de
Nederiandse handhaving-en toezichtfilosofle in de EU, en anderzijds op
grensoverschrijdende samenwerking en onderlinge vergelijking van de
toezichtsystemen.
• Monitoring/Effectmeting. Het meerjarenprogramma 'effecten van toezicht'
stimuleert het ontwikkelen van effectmeting bij de inspectiediensten. Het doel is
dat alle rijksinspecties een systeem van effectmeting krijgen.
o
p
Ministerie van BZK. Kamerbrief Programma Vêrnieuviring Toezicht, 25 januari 2008 en Inspectieraad,
Werkprogramma 2009, april 2009.
^1
Capgemini Consulting is the strategy and
(ransformat/on consulting brand of Capgemini Group Evaluatie Inspectieraad 11

t^ Capgemini Consulting
Streeflijn 2 : Taakoverdracht en expertisebundeling
• Samenwerking met gemeenten en overige toezichthouders. Dit thema is erop
gericht andere toezichthouders (zoals gemeenten) en relevante partijen
(Douane, KLPD, OM etc) middels pilots en andere initiatieven aan te haken bij de
realisatie van Vernieuwing Toezicht.
• Strategie en instrumentele kaders. De Inspectieraad ontwikkelt strategische
denklijnen en kaders om de gezamenlijke inspecties te helpen bij het realiseren
van het programma Vernieuwing Toezicht en bij andere vormen van
samenwerking en interactie.
• Bedrijfsvoering. Doel is het verbeteren van de samenwerking tussen
rijksinspecties op het gebied van de bedrijfsvoering teneinde meer efficiency te
bereiken.
Streeflijn 3 : Regelgeving en beleid
• Wisselwerking met beleid. Doelstelling van dit onderwerp is een betere relatie
tussen beleid en toezicht, waarbij toezicht in een eerder stadium wordt
betrokken bij de ontwikkeling van beleid, en waarbij inspecties hun bevindingen
over de handhaafbaarheid en de werking van beleid en regelgeving in de praktijk
tijdig doorgeven.
Voor wat betreft streeflijn 4 vermeldt het werkprogramma dat de minister van BZK
verantwoordelijk is en dat de Inspectieraad zich op de hoogte houdt van initiatieven
hieromtrent. Hieronder zijn geen thematische programma's geschaard.
2.4 De stakeholders bij het programma Vernieuwing Toezicht
In de eerder genoemde Kamerbrief heeft de minister van BZK de verschillende
betrokken partijen en hun verantwoordelijkheden voor het programma beschreven.
'De staatssecretarissen van EZ, Financiën en BZK dragen bij vanuit hun
verantwoordelijkheid voor de onderscheiden regeldrukprogramma's (bedrijven,
burgers en professionals). De minister von Justitie draagt voorol bij aon streeflijn 3,
vanuit zijn verantwoordelijkheid voor het programma Integraal wetgevingsbeleid, en
aan streeflijn 1 vanuit zijn systeemverontwoordelijkheid voor de rechtshandhaving. De
inbreng van de vakministers is gebaseerd op hun ministeriële verantwoordelijkheid
voor beleid en toezicht, en komt vooral naar voren in de streeflijnen 2 en 3. Mijn rol in
het programma bij o.a. streeflijn 2 en 4 is gebaseerd op mijn algemene
verantwoordelijkheid voor toezicht, en op mijn coördinerende taken met betrekking
tot gemeenten en provincies.
Bestuurlijk draagvlak bij andere overheden voor een herinrichting van inspectietakei^
van «de overheid» (zie streeflijn 2} vindt zijn fundament in bestuursakkoorden. [^
Bedrijfsleven en publieke instellingen worden actief betrokken, o.a. bij experimenten^ijj
gemeenten en bij het opstellen van toezichtarrangementen.
Ki
•©
IH»
Capgemini Consulting is ihe strategy and
transformation consulting brand af Capgemini Group Evaluatie Inspectieraad 12

^^ Capgemini ConsLiiting
De coördinatie van het programma Vernieuwing Toezicht ligt in handen van de
Inspectieraad en de daarin vertegenwoordigde inspecties, met uitzondering van de
activiteiten zools de doorlichting van regelgeving die door de beleidsonderdelen van
de ministeries worden georganiseerd. Een klein programmabureau wordt ingesteld ter
ondersteuning van de verbrede voortzetting van het programma. De voortgang van
het programma Vernieuwing Toezicht wordt bewaakt door het SG-overleg Regeldruk,
geleid door de programma-SG Vernieuwing Rijksdienst. De Commissie Regeldruk,
woarin de taskforce Eenduidig Toezicht opgaat, houdt het oog gericht op de
voortgang van de lastenreductie voor bedrijven, inclusief de toezichtlasten. De Kamer
zal regelmatig worden geïnformeerd over de voortgang van de werkzaamheden,
onder andere in het jaarverslag van de Inspectieraad.'
De stakeholders zijn schematisch in figuur 3 weergegeven.
56-Overleg Regeldruk
Gelold door ProJecl-SG
Vcmluuuvltig Rljkadlonst wordt
dB voortgang VT bawanhl
'"•'' inspectie/aad +
prog ramm abu rea u
Vakministers
Beleid cn loazicht
Minister uan BZK
Algcmcno
uorantwoordDlijktioid vaar
totwlchi
Coördinorsnüc Uken m.b.L
ge tn oenten en provlnclos
Andere overheden
Betrokken v\a
bestuursakkoorden
Bedrijfsleven en publleke
Instellingen
AcUot bo trokken d.m:v.
blJvoortiQGld Qxparlmantan
Figuur 3: Betrokken partijen en hun rollen en verantwoordelijkheden met betrekking
tot Vernieuwing Toezicht
,...»-'
2.5 Onze opdracht
Op woensdag 25 maart 2009 heeft de Inspectieraad in haar Voorjaarsconferentie
(onder de titel: 'Van Aptroot naar.... Ofwel: over de herijking van de
gezamenlijkheid') uitvoerig stilgestaan bij de effectiviteit van de samenwerking van
in de Inspectieraad vertegenwoordigde Rijksinspecties. De conferentie leverde de i;^:i
conclusie op, dat een andere vorm van samenwerking noodzakelijk is om een beter
resultaat blijvend te kunnen waarborgen. Tevens is geconcludeerd dat de w
Rijksinspecties zullen doorgaan met de realisering van de doelstellingen van het
programma Vernieuwing Toezicht die het huidige kabinet eerder formuleerde: een
^\
'^1
Capgemini Consulling is the strategy and
transformation consulting brand of Capgemini Group Evaluatie Inspectieraad 13

OfCapgemini Consulting
effectiever toezicht en minder toezichtlasten. De Inspectieraad is zich steeds meer
gaan realiseren dat haar samenstelling heel divers is en functionele
samenwerkingsrelaties slechts zelden alle Rijksinspecties betreffen. Daarnaast stelt de
ministeriële verantwoordelijkheid die op specifieke gebieden van toezicht geldt
grenzen aan wat de Inspectieraad generiek kan bewerkstelligen. Bovendien draagt
een samenwerkingsverband als de Inspectieraad altijd het risico van toenemende
bureaucratie in zich.
Op 20 april jl. heeft hierover een gesprek plaatsgevonden tussen de Minister van
Binnenlandse Zaken, de Secretaris-generaal Vernieuwing Rijksdienst en de voorzitter
van de Inspectieraad. De Minister heeft in dit overleg verzocht om de in het Besluit
Inspectieraad voor 2010 voorziene evaluatie van de Inspectieraad reeds dit jaar uit te
voeren en het resultaat daarvan voor medio juli beschikbaar te hebben.
Parallel aan het onderzoek van Capgemini heeft het Adviescollege Toetsing
Administratieve Lasten (ACTAL) een advies voorbereid en inmiddels uitgebracht.^ Dit
ACTAL-advies heeft zich geconcentreerd op de voortgang van de kabinetsdoelstelling
om de toezichtlasten met 25% te verminderen. De belangrijkste aanbevelingen van
dit ACTAL-advies zijn :
• Om de doelstelling van toezichtlostenvermindering enerzijds en een kleiner
inspectieapparaat anderzijds afzonderlijk te beleggen,
• Om de algemene doelstelling van de 25% vermindering van toezichtlasten naar
afzonderlijke ministeries door te vertalen,
• Het mede inzetten van effectmeting voor het benoemen van best practices,
• Het formuleren van referentiekaders door kabinet en Inspectieraad gezamenlijk
om een toezichtreflex na incidenten te voorkomen,
• En aansluiting te zoeken bij initiatieven op Europees en lokale overheidsniveau
om ook daar de realisatie van toezichtlostenvermindering onder de aandacht te
brengen.
Het onderzoek van Capgemini betreft een evaluatie van het functioneren van de
Inspectieraad en geeft daarnaast handreikingen voor een effectievere samenwerking
van de inspecties.
2,6 Onze methode
Mede Ingegeven door de veelheid en variëteit aan stakeholders heeft Capgemini
gekozen om een literatuurstudie aan te vullen met interviews.
Tijdens deze interviews is gesproken met vertegenwoordigers van inspectiedienstert'»''
(waaronder IG's, strategische adviseurs, inspecteurs), brancheorganisaties,
medewerkers van het bureau Inspectieraad, portefeuillehouders van verschillende
' ACTAL, Vernieuwing Toezicht van inspanning naar resultaat. 8 Juni 2009.
i^.;i
'C^l
Captjemint Consuming is the strategy and
transfonnation consulting brand of Capgemini Group
Evaluaii© Inspectieraad 14

O^ Capgemini Consulting
thematische programma's en enkele SG's en DG's op relevante
beleidsdepartementen. De volledige lijst met geïnterviewde personen is in Bijlage II
opgenomen.
De interviews hebben een semigestructureerd karakter gehad. Elk interview werd
gekenmerkt door een terugblik op het programma en/of het functioneren van de
Inspectieraad ('wat Is er bereikt ' en 'wat ging er minder goed ') en daarbij de visie
van de respondent op de toekomst ('de toekomst van de samenwerking', 'de nieuwe
agenda voor de toekomst'). Omwille van vertrouwelijkheid zijn de in het rapport
opgenomen quotes geanonimiseerd. Tot slot hechten wij er aan op te merken dat dit
rapport niet noodzakelijkerwijs de mening en visie van alle respondenten
vertegenwoordigt.
Het onderzoek is door ons uitgevoerd in de periode eind mei tot en met begin juli
2009.
KS
M
M
Capgemini Consulting is the strategy and
transformation consulting brand of Capgemini Group Evaluatie inspectieraad 15

C^ Capgemini Consi.ilting
3. Terugblik
Terugkijkend op de periode sinds einde 2006 (de inrichting van het Programma
Eenduidig Toezicht) is met een groot aantal betrokkenen gesproken over de
samenwerking tussen de Rijksinspecties. In deze gesprekken is stil gestaan bij de aard
en koers van de samenwerking. Wat is er met het instellen van de Inspectieraad en de
bijbehorende programma's Eenduidig en Vernieuwing Toezicht bereikt Maar ook:
wat is er in de afgelopen periode minder goed gegaan
Er is onder de door ons geïnterviewde personen een breed gedeeld idee dat na de
eerste bereikte resultaten de vernieuwing van het toezicht aan momentum heeft
verioren. We richten ons in eerste instantie op de behaalde resultaten sinds de start
einde 2006. Vervolgens noemen we factoren die er toe hebben geleid 'dat het nu niet
meer werkt'.
3.1
II.
Wat is er bereikt
Door de instelling en het functioneren van de Inspectieraad Is een collegiaal
platform ontstaan tussen de inspecties waarmee informatie, kennis en
ervaringen gedeeld kunnen worden. Ook is een start gemaakt met een
gezamenlijk begrippenkader waar voorheen inspecties allemaal een eigen 'taal'
hadden. Het toezicht heeft een gezicht gekregen, met name
binnen Den Haag.
Door de focus op de lastenreductie van 25% en de
domeinenaanpak hebben inspecties de eigen
processen kritisch bekeken. Zo bleek in een enkel
geval een inspectiedienst door rationalisatie van
de eigen processen de beoogde reductie al te
behalen.
f
r
'Door onze eigen
processen kritifch te
bekijken hebben wc
dc 25% doelstelling al
direct behaald'
III.
Door middel van de ingerichte domeinen en frontoffices
zijn er waardevolle relaties gelegd. Zowel horizontaal
(tussen inspectiediensten) als verticaal
(bijvoorbeeld tussen vertegenwoordigers van de
branches en projectleiders van frontoffices). Er is
een oog- en oorfunctie ontwikkeld waardoor
inspectiediensten een beter beeld hebben van de
noden, wensen en ergernissen van de branches.
^if^^/^^
•
'We zitten als
branche nu metdc
juiste mensen aan
tafel met cen N.
transparante relatie \
cn agenda' Jn
\
IV.
De waardering voor de thema's Professionalisering
•^^—^ 'm
(voorheen het thema Opleidingen en het thema Cultuur), Effectmeting en de^
Inspecties (volgens de recent ingevoerde sturingsfilosofie) wordt onder de _g.
inspectiediensten breed gedeeld. De onder deze thema's ontwikkelde p
Capgemini Consulting is the strategy and
transformation consulting brand of Capgemini Group Evaluatie Inspectieraad 16

K^'^ Capgemini, Consulting
producten worden als nuttig en noodzakelijk ervaren om de doelen van
Vernieuwing Toezicht te behalen.
3.2
1.
II.
Waarom werkt het op deze manier niet meer
De govemance met betrekking tot de Inspectieraad is
complex en diffuus (zie figuur 3). Volgens het ^
Instellingsbesluit is de Inspectieraad zowel
opdrachtnemer als uitvoerder van besluiten
van het Kabinet ofde verantwoordelijke
minister. Deze verantwoordelijkheid heeft A.­
de Inspectieraad in de praktijk niet waar l[
kunnen maken. Wegebbende politieke
X,
aandacht, gebrek aan doorzettingsmacht (wel
verantwoordelijkheden, geen bevoegdheden) en het
ontbreken van een cultuur van elkaar aanspreken
liggen hieraan ten grondslag. Dit alles wordt nog
eens versterkt door de vele en snelle personele ^
wisselingen op IG-niveau met als gevolg een (f
afname van persoonlijk commitment.
^^^:=^=^f'^P^'''^
'Leiderschap binnen
de Inspeciioraad is
sowieso een issue.
Het is niot dc
bedoeling dat iemand
het voor het zeggcty
krijgt'
•^^^if^''^'^\..
'Op het abstracte
niveau vinden wc
elkaar wel maar
niel in de
consequenties
De doelen van de Inspectieraad (het
Programma Vernieuwing Toezicht met
onderiiggende domeinen en thematische programma's)
zijn
te weinig op resultaat en effect gericht. De rode draad vanuit de interviews
over het functioneren van de inspectiediensten is dat men niet of nauwelijks
weet of de eigen diensten of anderen effectief zijn. Wel bestaat er een
vermoeden dat deze effectiviteit laag is. Risicomanagement als instrument voor
meer selectiviteit (en zodoende ook meer effectiviteit) als opmaat staat nog in
de kinderschoenen. Hier wordt op beperkte schaal mee geëxperimenteerd. De
absolute vereiste voor meer risicogericht inspecteren is een deugdelijk en
onderiing uitwisselbare informatiehuishouding. Bij veel inspecties is dit nog niet
op orde en is informatiedeling daarom technisch niet mogelijk dan wel als
onwenselijk ervaren.
In het licht van het bovenstaande blijkt uit ons onderzoek dat de eindbeelden
voor de verschillende domeinen moeizaam zijn geformuleerd en niet op tijd
worden gerealiseerd. Eindbeelden zijn daarom vaak meer als streefbeeld en
uitgesproken intentie bedoeld dan als een realistisch opgesteld tijdpad met
concreet te behalen doelen.
y
ui
Wanneer de vier streeflijnen nader worden beschouwd dan zijn onder de
eerste zeker stappen gezet, maar zijn de inspanningen bij de overige drie
streeflijnen veel te veel in opzet blijven steken. De aanvankelijke focus op
KI
Capgemini Consulting is the strategy and
transformation consulting brand of Capgemini Group Evaluatie Inspectieraad 17

^. apgemini Consulti:ng
en twee adviserende leden. Deze brede opzet was een bewuste keuze als
gevolg van de motie Aptroot die immers voorzag in de oprichting van één
Rijksinspectiedienst. Het resultaat werd een krampachtige gezamenlijkheid met
vele domeinen, vele thema's en een aanbodgerichte aanpak.
IV.
V.
Te verschillende inspectiediensten zonder een bestaande
samenwerkingshistorie hebben gestreefd naar gezamenlijkheid. De
heterogeniteit is groot: diverse soorten van toezicht (zoals handhavingtoezicht,
instellingstoezicht en interbestuuriijk toezicht) alsmede verschillende groepen
van ondertoezichtgestelden (bedrijven, instellingen, publieke organisaties).
De te bereiken doelen waren te weinig gemeenschappelijk en sloten niet aan
bij de individuele werkelijkheid en praktijk van de deelnemende
inspectiediensten.
Tot slot is te concluderen dat de samenwerking een
geïnstitutionaliseerd en bureaucratisch karakter //
heeft gekregen. De nadruk is gaandeweg komen ((
f
te liggen op vergaderen, overieg en papier met
een flinke ondersteuning door een relatief fors
bureau. Het Bureau Inspectieraad heeft
r
daarmee teveel gefungeerd als een
verambtelijke ('Haagse') uitbesteding van de
samenwerking. Wij hebben nauwelijks kunnen
constateren dat de samenwerking op het niveau van
individuele inspecties werkelijk beleefd en doorieefd wordt.
Veel Mn wat in opzet
goedbedoeld is. lijkt
inmiddels
« weggelopen u
tenvijl de urgentie /nx
onze branche nog \
steedsgrootis!' 1
3.3
Een nadere blik op de streeflijnen, domeinen en thema's
Bij beschouwing van de vier streeflijnen verwijzen wij
voor wat betreft de eerste streeflijn (modernisering
en kwaliteit) naar de conclusies van het eerder
Ten tijde /an de j
genoemde ACTAL-rapport van 8 juni 2009.
stanbrlaf badden ivij l
von taakoverdracht \
Taakoverdracht en expertisebundeting
veel meer venvacht ^ j
(streeflijn 2) is veel minder ontwikkeld dan
dan de praktijk heeft \ J
uitgewezen' -^
bijvoorbeeld in de Kamerbrief Vernieuwing
Toezicht onder streeflijn 2 is aangekondigd. De
mogelijkheden voor taakoverdracht zijn niet
V
gestructureerd onderzocht. De derde streeflijn, regelgeving en beleid, had de
potentie om toezicht in continue vorm te verbeteren door een regelmatige U
terugkoppeling van inspecteurs aan het beleid over nut, noodzaak en '^^^
handhaafbaarheid van wetten en regels. Op een enkele casus na is door ons od.
dit punt geen versterkte verbinding tussen beleid en inspectie waargenome^j
De vierde streeflijn is niet onder de verantwoordelijkheid van de Inspectieraat^i^l
Capgemini Consulting is the strategy and
transformation consulting brand of Capgemini Group Evaluatie inspeaieraad 19

^K^Capgenïini Consulting
geschaard maar belegd bij het ministerie van BZK. De discussie over de
maatschappelijke acceptatie van bepaalde risico's blijkt zeer taal te zijn.
De in het kader van de programma's Eenduidig en Vernieuwing Toezicht
gecreëerde domeinen zijn eerder teruggebracht van 24 naar 18. Uit ons
onderzoek is naar voren gekomen dat ook dit aantal hoog is en dat niet ieder
domein even zinnig is om in stand te houden. In sommige gevallen is de reden
hiervoor dat de samenwerking in het domein inmiddels staande praktijk is
geworden. Dat wil zeggen dat de samenwerkingsinitiatieven zijn
geïncorporeerd in de normale inspectieprocessen. Voor weer andere domeinen
geldt dat het Rijk sowieso al zeer weinig bijdroeg aan de toezichtlasten. In dat
geval is er geen noodzaak voor verdere afstemming en samenwerking op
Rijksniveau, maarjuist met gemeenten, provincies en andere betrokkenen.
Concluderend kan gesteld worden dat de domeinaanpak een aanjaagfunctie tol
samenwerking heeft gehad, maar dat de wenselijkheid en noodzaak tot
instandhouding ervan per domein sterk verschilt.
Voor wat betreft de door de Inspectieraad geïnitieerde
thematische programma's is gebleken dat niet alle
thema's evenveel energie en inzet krijgen. Qua
waardering worden vrijwel unaniem de thema's
Effectmeting, Professionalisering en de E-
((^
Welke thema's
en domeinen
doenernuech
loe"
Inspecties genoemd. Het nut van de gezamenlijkheid
op deze programma's wordt breed onderschreven. Het
opleggen van programma's aan atle inspecties ('een krampachtige
gezamenlijkheid') is ineffectief gebleken. Vrijwillige deelname en vraaggerichte
ontwikkeling blijkt de meest vruchtbare manier van samenwerking tussen
groepen van inspectiediensten.
KÜ
'£^;i
•^1
Capgemini Consulting is the strategy and
transfonnation consulting brand of Capgemini Group Evafuatia Inspectieraad 20

V-^ Capgemini Consulting
4. Handreikingen voor de toekomst
Op basis van ons onderzoek naar het functioneren van de Inspectieraad zijn wij In
staat een aantal handreikingen voor de toekomst te formuleren. Deze handreikingen
zijn zowel inhoudelijk als procesmatig van aard en dienen er toe de aangetroffen
tekortkomingen op te heffen. Onze inhoudelijke handreikingen hebben als doel
daadwerkelijk door te pakken op het vergroten van de effectiviteit en de
klantgerichtheid. Uit ons onderzoek blijkt overduidelijk dat de urgentie ligt op deze
twee thema's om te komen tot een resultaatgerichte en gezaghebbende branche.
De procesmatige aanbeveling hebben betrekking op het flexibiliseren en
ontbureaucratiseren van de samenwerking.
1. De effectiviteit en de klantgerichtheid kunnen worden vergroot door op enkete
specifieke domeinen door te pakken. Dit betekent dat op de bestaande
domeinen een kritische analyse wordt uitgevoerd met als doel versmalling en
focus. Een aanzet voor een dergelijke 'snoeioperatie' is al in november 2008
gedaan^^ waarin de domeinen Horeca, Recreatie, Chemie, Afval en Wegtransport
als meest waardevol werden aangemerkt. Business cases zouden deze selectie
kunnen valideren. In de domeinen die resteren wordt gewerkt met
geïntegreerde jaarplannen en verantwoordingen{dus geen nietje er doorheen),
wordt gewerkt met gemeenschappelijke risicoprofielen en —analyses, wordt een
gemeenschappelijke intelligence functie gecreëerd, etc. Feitelijk komt de
samenwerking tot stand via (integratie) van de backoffices.
2. In samenhang met het vorige punt bevelen wij aan om voor de resterende
domeinen één verantwoordelijke IG aan te wijzen en één bewindspersoon.
Hiermee is de verantwoordelijkheid op zowel het ambtelijke als politieke niveau
(escalatiemogelijkheid) geborgd én kan op voortgang worden aangesproken. Dit
houdt dan per definitie in dat de betreffende IG ook verantwoordelijk is voor
inspectieactiviteiten in een domein, inclusief de aansturing.
3. Wij bevelen de introductie van een vorm van externe druk aan om de effectiviteit
en klantgerichtheid van de gezamenlijke rijksinspecties te vergroten. Gedacht
kan worden aan het instrument van visitaties. De kwalitatieve verbeteringen die
hieruit voortvloeien zullen de 'inspectiebranche' als geheel ten goede komen
(mede als complement op onze aanbeveling onder 2) en zal het gezaghebbend
kunnen spreken van de diensten bevorderen. Ten aanzien van de ontwikkeling
van het instrument 'visitaties' zien wij een kwaliteitsbevorderende rol weggele^^
voor het zowel het ministerie van Justitie als het ministerie van BZK (zie ook puiaï
10). W
^^ Bureau Inspectieraad, Nieuwe sturing Inspectieraad op domeinen, 7 november 2008 (interne notitie).
Capgemini Consulting is the strategy and
transformation consulting brand of Capgemini Group Evaluatie Inspectieraad 21

t^^Capgeinini Consulting
4. Voor de samenwerking met de lokale overheid is in eerste instantie de
betreffende minister en bijbehorende IG verantwoordelijk. Ook hier kan veel
steviger doorgepakt worden. Aanvullend hieraan zien wij een katalyserende rol
voor het ministerie van BZK. Door middel van een aanjagende en stimulerende
functie (bijvoorbeeld ronde tafel conferenties, het faciliteren van regionale
samenwerkingsverbanden) kan het ministerie de kwaliteit van het lokale toezicht
bevorderen.
5. Effectiviteit wordt eveneens sterk bevorderd wanneer inspectiediensten vooraf
(bij introductie nieuw beleid) als achteraf (tijdens de handhaving daarvan)
richting het beleid zich uitspreken vanuit hun unieke positie en expertise. Het is
daarom onze aanbeveling dat inspecties actief de dialoog zoeken met de
beleidsdepartementen. Vanuit hun eigen verantwoordelijkheid voor de
handhaving kunnen zij proactief concrete voorstellen doen voor
vereenvoudiging dan wel aanpassing van wetgeving.
6. Hef de Inspectieraad op middels het intrekken van het Instellingsbesluit en
vervang deze door een algemeen inspectieoverleg. Dit drie a vier maal per jaar
terugkerend overieg is niet besluitvormend maar staat in het teken van het
hebben van een platform, onderiinge kennisdeling, het uitwisselen van best
practices, het prikkelen tot competitie etc. Zet de ontwikkeling van een
inspectiebranche centraal. Organiseer bijvoorbeeld thematische bijeenkomsten
waarbij ook andere toezichtorganisatie kunnen worden betrokken (bijvoorbeeld
NMA, OPTA, AFM). Zorg er wel voor dat de lopende verplichtingen (zoals de
voortgangsrapportages) voor deze kabinetsperiode worden nagekomen.
Samenwerking moet ontstaan vanuit coalities van inspecties die bereid zijn
mensen, tijd en geld te investeren maar bovenal vanuit een eigen motivatie.
Deze samenwerking krijgt vorm via wisselende allianties waarbij de functionele
praktijk leidend is. Deelnemers aan deze allianties maken onderiing afspraken
over taakoverdrachten, informatiedeling, gezamenlijke risicoanalyses etc. Dit
kan in een bestaand domein (zie handreiking 1), maar dit is geen voorwaarde.
Deze afspraken worden jaariijks in heldere gemeenschappelijke jaarplannen
vastgelegd met afrekenbare doelstellingen over effectiviteit en klantgerichtheid.
Beperking van het aantal domeinen en thema's en samenwerking via een
alliantiemodel betekent een kleine ondersteuning door een stafbureau.
IK.1
7. Ter ondersteuning van de vorming van deze wisselende allianties stellen wij vooj[^
dat een grondige analyse wordt uitgevoerd welke mogelijkheden er zijn voor !(^l
verdere samenwerking en taakoverdracht. Dit is met nadruk niet bedoeld als '''*''
opmaat naar structuurdiscussies of fusies maar gericht op het verbeteren van oe,.
inspectiepraktijk,
p
Capgemini Consulting is the strategy and
transformation consulting brand of Capgemini Group Evaluatie Inspac'iefaad 22

^Capgemini Consvdting
^-z^
8. Om de klantgerichtheid te vergroten bevelen wij aan om de brancheorganisaties
(sterker) te mobiliseren. Daag brancheorganisaties systematisch uit om
periodiek input en richting te geven aan de klantgerichtheid van
inspectiediensten. Een constante dialoog met de ondertoezichtgestelden stelt
inspectiediensten in staat om de dienstveriening niet alleen te verbeteren, maar
ook afte stemmen op specifieke behoeften van groepen (zoals grote bedrijven,
instellingen etc).
9. Handhaaf de samenwerking rond de thema's Effectmeting, E-inspecties en
Professionalisering en scherp deze waar nodig aan. Voer een kritische toets uit
op de overige thema's teneinde deze vergaand te kunnen reduceren. Het
bevorderen van de effectiviteit kan niet zonder goed functionerende methoden
van effectmeting. Naar onze mening leidt een beter inzicht in de eigen
effectiviteit tot het scherper formuleren van de doelen in het kader van de
handhaafbaarheid en meer expliciete keuzes ten aanzien van de In te zetten
instrumenten {zie tafel van 11).
De E-inspecties zijn niet alleen van belang in het kader van effectiviteit (door delen
van inspectie-informatie nemen de mogelijkheden voor intelligente risicoprofielen
toe) maar bevorderen eveneens de klantgerichtheid. Het digitaal delen van inspectieinformatie
zorgt voor goed geïnformeerde inspecteurs die zich kunnen concentreren
op de meest relevante aspecten van een bedrijf of instelling. En intelligente
risicoprofielen zullen er steeds meer toe leiden dat de goedwillende bedrijven niet
onnodig worden gehinderd. Voor E-Inspecties geldt dat de nieuw opgezette
stuurgroep met de grote inspecties als de meest belanghebbenden een positieve
impuls is voor het doorpakken op dit belangrijke onderwerp. De meest
belanghebbenden geven massa aan de ontwikkeling, en door het vrijwillige aanhaken
van andere inspecties ontstaat op die manier een 'coalition of the willing' zonder dat
op enige manier ontwikkeling of gebruik in gezamenlijkheid wordt opgedrongen.
Het thema Professionalisering heeft een duidelijk toegevoegde waarde voor de
inspecties en de inspecteurs en speelt een belangrijke rol in het vergroten van de
klantgerichtheid. Wij constateren weliswaar een overiap met bestaande
opleidingsstructuren maar zien op dit terrein ook mogelijkheden tot het vergroten
van de gezamenlijke efficiency.
10. Geef tenslotte nadere aandacht aan de rol van de ministeries van BZK en
Justitie in het licht van de voorgaande aanbevelingen. Nu de focus van
..IU
samenwerking meer en meer gericht wordt op effectiviteit, brancheontwikkelii
en dergelijke zoude verbinding met Justitie (in het kader van de
,^|
rechtshandhaving) sterker mogen worden. Voor wat betreft BZK verschuift dezfell
verbinding meer naar de kant van Bestuur.
'^"I
•m
Capgemini Consulting is the strategy and
transformation consulting brand of Capgemini Group Evaluatie Inspectieraad 23

O^Capgemüii Consulting
Bijlage 1: Lijst van geraadpleegde literatuur
ACTAL, Advies Eenduidig Toezicht, 18 januari 2007.
ACTAL, Vernieuwing Toezicht van inspanning naar resultaat, 8 juni 2009.
Expertisecentrum Rechtshandhaving, De Tafel van Elf, 2005.
Bureau Inspectieraad, Nieuwe sturing Inspectieraad op domeinen, 7 november 2008
(interne notitie).
Inspectieraad, Eindejaarrapportage Programma Eenduidig Toezicht, december 2007.
Inspectieraad, Jaarverslag 2008, 2009.
Inspectieraad, Voortgangsrapportage Vernieuwing Toezicht, januari 2009.
Inspectieraad, Voortgangsrapportage Vernieuwing Toezicht, juni 2009.
Inspectieraad, Werkprogramma Inspectieraad 2008, december 2007.
Inspectieraad, Werkprogramma Inspectieraad 2009, april 2009.
Ministerie van BZK, Eindrapportage implementatie Kaderstellende Visie op Toezicht
2005, december 2007.
Ministerie van BZK, Kaderstellende Visie op Toezicht, 2005.
Ministerie van BZK, Kamerbrief Programma Vernieuwing Toezicht, 25 januari 2008.
Staatscourant, Instellingsbesluit Inspectieraad, 27 februari 2007, nr. 41 / pag. 10.
Tweede Kamer, Kaderstellende visie op toezicht, TK, vergaderjaar 2000-2001, 27 831,
nr. 1.
Tweede Kamer, Modernisering van de overheid. Tweede Kamer, vergaderjaar 2003-
2004, 29 362, nr. 1, p. 35-27.
Capgemini Consulting is the strategy and
transformation consulting brand of Capgemini Group
ih.;i
'dll
Ir^
Evaluatie inspectleraaci 24

C^Capgemini Consulting
Bijlage II: Lijst van geïnterviewde personen
(in alfabetische volgorde)
R.Bekker
A. van den Berg
D. Beutrng
J. Boonstra
J. van den Bos
L. Bosman
J. Demmink
A. van der Dool
R. Dortland
M. van Essen
C. Gorissen
R. den Hamer
R. Heerings
J. Hotterbeekx
J. deJong
W. Meurs
A. Muusse
A. Oldenkamp
J. Opdam
H. Paul
P. Pennekamp
F. de Rijcke
P. Robben
R. de Rooij
B. Siregar
M. Schreur
W. Schellekens
J. Staal
J. stam
I. Thien
J. Thunnissen
J. van Tol
J. Uijlenbroek
H.van der Vlist
J. de Vries
G. van der Wal
E. We rge r
L. Werther
Secretaris-Generaal Vernieuwing Rijksdienst
Programmacoördinator Professionalisering
Projectleider Frontoffice Chemie/Afval VROM
Manager Collectieve Belangen TLN
Directeur-Generaal UHB Arbeidsinspectie
Projectleider Frontoffice Wegvervoer
Secretaris-Generaal Ministerie van Justitie
Beleidsmedewerker Horeca Nederiand
Plv. Inspecteur-Generaal VWA
Senior Beleidsadviseur NVZ
Senior inspecteur iJZ
Strategisch adviseur Bureau Inspectieraad
Secretaris Beleid TLN
Projectleider Vernieuwing Toezicht IGZ
Inspecteur-Generaal STcdM
Hoofdinspecteur ISt
Strategisch adviseur Bureau Inspectieraad
Hoofd Strategie VWA
Senior inspecteur lOOV
Inspecteur-Generaal VROM, voorzitter IR
Inspecteur-Generaal IWl
Programmadirecteur E-Inspecties
Programmacoördinator Effectmeting
Inspecteur-Generaal lOOV
Directeur Erfgoed inspectie
Hoofdinspecteur Agentschap Telecom
Hoofdinspecteur IGZ
Algemeen secretaris Bureau Inspectieraad
Directeur Handhaving Justitie
Hoofdinspecteur productveiligheid VWA
inspecteur-Generaal IVW
Strategisch adviseur Bureau Inspectieraad
Directeur-Generaal OBR BZK
Directeur-Generaal Rechtshandhaving Justitie
Hoofdinspecteur UZ
Inspecteur-Generaal IGZ
Senior controleur VWA
Beleidsadviseur NVZ
ü^ll
O
Capgemini Consulting is the strategy and
transformation consulting brand of Capgemini Group Evaluatie Inspectieraad 25

c. .^ Capgemini Consulting
Bijlage III: Samenstelling van de Inspectieraad
Leden Inspectieraad
Agentschap Telecom (M.G. Schreur)
Algemene Inspectiedienst (mr. R. van der Helm)
Arbeidsinspectie ( de heer mr. J.A. van den Bos)*
Belastingdienst/Douane (drs. W. Rovers)
Erfgoedinspectie (mw. drs. S.E.B. Siregar)
Inspectie voor de Gezondheidszorg (prof. dr. G. van der Wal)
Inspectie Jeugdzorg (drs. J.F. de Vries)*
Inspectie van het Onderwijs (mw. drs. A.S. Roeters)
Inspectie Openbare Orde en Veiligheid (mr. H.J.l.M. de Rooij)*
Inspectie voor de Sanctietoepassing (mr. W.F.G. Meurs)
Inspectie Verkeer en Waterstaat (Mr. J. Thunnissen)
Inspectie Werk en Inkomen (drs. P.H.B. Pennekamp)
Staatstoezicht op de Mijnen (J.W. de Jong)
Voedsel en Waren Autoriteit (drs. A.M.W. Kleinmeuiman)
VROM Inspectie (dr. ir. H. Paul)*
* = Dagelijks bestuur
Agendaleden
Algemene Rekenkamer (jhr. mr. W.M. de Brauw)
Inspectoraat - Generaal der Krijgsmacht (vice-admiraal ir. M.A. van Maanen)
Belastingdienst (W.A.J.M. Rovers)
Adviserende leden:
Ministerie Binnenlandse Zaken/ DGOBR ( de heer dr. J.J.M. Uijlenbroek)
Ministerie van Justitie Directoraat Rechtshandhaving ( de heer mr. J. van der Vlist)
•m
Capgemini Consu/t(ng is (fte strategy and
transformation consulting brand of Capgemini Group Evaluatie Inspectieraad 26

^^ Capgemini Consulting
Kl
K;I
Capgemini Consulting is the strategy and
transfonnation consulling brand of Capgemini Group Evaluatie Inspectieraad 27

Voortgangsrapportage
Programma Vernieuwing Toezicht
najaar 2009
Inspectieraad
december 2009
y
KA
y
•m
H
•m
Voortgangsrapportage Vernieuwing Toezicht. Versie 18-01-2010 • 1

Inhoudsopgave
1. Inleiding
2. Resultaten in de domeinen
2.1 Verbetering toezichtkwaliteit: belangrijkste resultaten
2.2 Kwantitatieve toezlchtlastreductie
2.3 Eindevaluatie vier afgeronde domeinen
3. Resultaten gezamenlijke thema's Vernieuwing Toezicht
Streeflijn 1. Modernisering en kwaliteit
3.1 e-Inspecties
3.2 Professionalisering
3.3 Communicatie
3.4 Europese dimensie
3.5 Monitoring
Streeflijn 2. Taakoverdracht en expertisebundeling
3.6 Samenwerking met gemeenten en overige toezichthouders
3.7 Strategie en instrumentele kaders
3.8 Bedrijfsvoering
Streeflijn 3. Regelgeving en beleid
3.9 Effectmeting
3.10 Wisselwerking met beleid
4. Resultaten Vernieuwing Toezicht bij rijksinspecties {niet limitatief)
Bijlagen
Bijlage 1
Bijlage 2
Bijlage 3
Bijlage 4
Bijlage 5
Bijlage 6
Kwalitatieve resultaten Vemieuwing Toezicht domeinen
Kwantitatieve toezlchtlastreductie domeinen
Domeinen: resultaten In periode 1 april tot 1 december 2009
Eindevaluatie vier afgeronde domeinen
Stand van zaken toezeggingen Algemeen Overleg Vernieuwing Toezicht 24 september 2009
Afkortingen
IU
0
u-l.
Voortgangsrapportage Vernieuwing Toezicht. Versie 18-01-2010

1. Inleiding
De Voortgangsrapportage Programma Vernieuwing Toezicht, najaar 2009, van de Inspectieraad
beschrijft de behaalde resultaten en ontwikkelingen binnen de domeinen en gezamenlijke thema's
voor de periode 1 april tot 1 december 2009.^ De voortgangsrapportage geeft onder meer inzicht in de
(prognose van de) toezlchtlastreductie binnen de domeinen. Daarnaast gaat deze rapportage ook in
op de resultaten die de rijksinspecties buiten deze domeinen in het kader van Vernieuwing Toezicht
boeken.
Vernieuwing Toezicht staat voor 'meer effect, minder last'. Rijksinspecties werken aan de verbetering
van de kwaliteit van Inspecties door professionalisering en tegelijkeriijd aan het reduceren van de
toezichtlasten. Dit is geen gemakkelijke opgave, temeer daar de inspecties ook een
personeelstaakstelling moeten realiseren, terwijl bij incidenten vanuit de media en de politiek vaak om
meer toezicht wordt gevraagd. Bij incidenten wordt ook nadrukkelijk naar rol en verantwoordelijkheid
van inspecties gekeken. Burgers willen kunnen vertrouwen op goed toezicht, burgers willen dat
inspecteurs de rotte appels aanpakken.
Het programma Vernieuwing Toezicht heeft voortgang geboekt: vier domeinen zijn met succes
afgerond, er wordt met vele (rijks- en andere) inspecties samengewerkt, er worden meer afgestemde
inspectiebezoeken afgelegd, er is sprake van minder dubbele uitvraag, er wordt steeds meer selectief
geïnspecteerd. Ook ts er voortgang bij de gezamenlijke programma's; veel inspecteurs bezochten de
Dag van de Inspecteur, de vernieuwde website www.inspectieloket.n 1 is in de lucht, het generiek
Digitaal Dossier Bedrijven en Instellingen gaat van start.
Uit een rapport van de OESO naar een vergelijkend onderzoek van 15 EU-lidstaten komt voor Nederland naar
voren dat:
• Nederland voorloopt bij het vroegtijdig betrekken van naleving en handhaving bij het proces van regelgeving.
De Tafel van Elf is ook voor andere landen van grote betekenis geweest. Het concept van risicogericht
handhav/en, ook in gemeenten, is een ander uitvoerig getest instnjment;
• Oe instelling van de Inspectieraad ter bevordering van de nieuwe aanpak een succesvolle stap Is geweest;
• Het programma Vernieuwing Toezicht ambitieus is en behooriijk specifieke doelstellingen heeft.
In een brief van de Wereldbank (2 oktober 2009) aan de voorzitter van de Inspectieraad wordt de Nederiandse
aanpak op gebied van vernieuwing van toezicht van bijzonder belang genoemd, vanwege "lts overall balanced
focus (combining burden reduction and improving enforcement and compliance), and of its implementation
through a coordination council."
Maar er zijn ook punten van zorg: de achterblijvende toezlchtlastreductie In de domeinen, evenals de
hoge toezichtlasten op lokaal niveau. De Tweede Kamer vraagt om meer resultaten op dit gebied."^
De achterblijvende toezlchtlastreductie bij de domeinen was voor het Adviescollege administratieve
lasten (Actal) aanleiding te adviseren dat vakdepartementen expliciet betrokken moeten worden bij de
opgave voor reductie van toezichtlast." De minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijkrelaties
(BZK) steunt die visie: de Inspectieraad als collectief kan niet verantwoordelijk worden gehouden voor
de 25% reductie toezichtlasten; hiervoor zijn de eerstverantwoordelijke inspecteurs-ge neraal en de
vakdepartementen aan zet.^
Om daadwerkelijk in 2011 25% reductie te realiseren heeft het kabinet besloten dat de
staatssecretarissen van Economische Zaken (EZ) en Financiën de toezlchtlastreductie voor bedrijven
actief zullen volgen en zo nodig ondersteunen. De Regiegroep Regeldruk Bedrijven is samen met de
Inspectieraad in het najaar van 2009 gestart Vermindering toezichtlasten' op de agenda van de
departementen te plaatsen en hen hierop aan te spreken.
' Voortgangsrapportage najaar 2009 is het vervolg op de Voortgangsrapportage Programma Vernieuwing Toezicht, voorjaar «,.
2009 die door de minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties op 16 juni 2009 naar de Tweede Kamer is gestuurd.^
^ Better Regulation in Europe: an assessment of regulatory capacity in 15 member stales of the European Union: Better W
Regulation in the Netherlands; OECD (2009).
IU
^ Algemeen Overleg administratieve lasten d.d. 2 september en Vernieuwing Toezicht d.d. 24 september 2009.
'Q
" Actal: "Vernieuwing Toezicht: van inspanning naar resultaat'; 8 juni 2009. M
^ 4° Voortgangsrapportage Programma Vernieuwing Rijksdienst, 14 september 2009.
m
Ki
Voortgangsrapportage Vernieuwing Toezicht. Versie 18-01-2010

op initiatief van de Inspectieraad heeft de minister van BZK de evaluatie van de Inspectieraad
vervroegd in gang gezet.® De minister BZK informeert de Tweede Kamer gelijktijdig met deze
voortgangsrapportage over het nieuwe samenwerkingsmodel dat de rijksinspecties in de toekomst
hanteren. Dit model gaat onder meer in op de toedeling van politieke verantwoordelijkheden met
betrekking tot de vernieuwing van het toezicht, evenals op de verantwoordelijkheden met betrekking
tot de vermindering van toezichtlasten.
Leeswijzer
Na dit inleidende hoofdstuk volgt in hoofdstuk 2 een overzicht van de belangrijkste resultaten binnen
de domeinen, zowel kwantitatief als kwalitatief. Hoofdstuk 3 geeft inzicht in de resultaten en
activiteiten binnen de inhoudelijke thema's die de Inspectieraad in het kader van het programma
Vernieuwing Toezicht in gang heeft gezet. Hoofdstuk 4 besteedt aandacht aan ontwikkelingen en
activiteiten die door afzonderlijke rijksinspecties (niet limitatief) worden ondernomen en evenzeer aan
de vernieuwing van het toezicht bijdragen.
Bijlage 1 geeft een overzicht van de kwalitatieve resultaten bij domeinen, geordend naar de doelen
van Vernieuwing Toezicht. In bijlage 2 is de kwantitatieve toezlchtlastreductie in domeinen
opgenomen. Bijlage 3 geeft voor de 18 domeinen inzicht in de voortgang. De eindevaluaties van vier
afgeronde domeinen is in bijlage 4 opgenomen. In bijlage 5 is de stand van zaken opgenomen van de
toezeggingen die de minister van BZK tijdens het Algemeen Overleg Vernieuwing Toezicht op 24
september 2009 heeft gedaan. Bijlage 6 ten slotte betreft een lijst met afkortingen.
Kamerstukken II, 2008-2009. 31 701, nr.14.
Voortgangsrapportage Vernieuwing Toezicht. Versie 18-01-2010

2. Resultaten In de domeinen
Dit hoofdstuk beschrijft zowel de kwalitatieve als de kwantitatieve resultaten binnen de domeinen.
Kwalitatief gezien wordt bij de domeinen voortgang geboekt, vooral bij het afstemmen van
inspectiebezoeken, oog- en oorfunctie voor elkaar regelen of het toepassen van signaaltoezicht. Ook
selectief inspecteren en gezamenlijk of afgestemd risicoanalyses uitvoeren - veelal samen met de
branche - vindt bij domeinen steeds meer plaats. Op gebied van reductie toezichtlasten is het
afgelopen halfjaar in geringe mate voortgang geboekt, de prognose voor de toezlchtlastreductie in
2011 komt vooralsnog op 8% uit. Ingegaan wordt op diverse maatregelen om dit percentage richting
25% te krijgen.
2.1 Verbetering toezichtkwaliteit: belangrijkste resultaten
Voortgang en resultaten in de domeinen zijn samengevat in de tabel van bijlagel. De tabel geeft een
overzicht van nieuwe ontwikkelingen in aanvulling op de Voortgangsrapportage Programma
Vernieuwing Toezicht voorjaar 2009. Voor het jaar 2009 zijn - geordend naar de doelen Vernieuwing
Toezicht - de volgende resultaten geboekt:
a) Selectiever
De meeste domeinen zijn overgestapt naar selectief toezicht, bijvoorbeeld door gezamenlijke of
afgestemde risicoanalyses. Zo zijn in het domein Binnenvaart op basis van een gezamenlijke
risicoanalyse met zes partijen, vier risico's vastgesteld waar het toezicht op wordt gericht.
b) Vertrouwen
Vertrouwen, mits verdiend, is de basis van toepassing van systeemtoezicht. In de domeinen
Recreatie/attractieparken, Recreatie/dierentuinen, Chemie en Afval wordt systeemtoezicht toegepast..
Bij Recreatie/attractieparken worden de inspecties bijvoorbeeld per bedrijf afgestemd op de mate
waarin met kwaliteitssystemen wordt gewerkt. Hiermee wordt bereikt dat goed nalevende bedrijven
minder toezichtlast ondervinden. De reactie van bedrijven op het toepassen van systeemtoezicht is
over het algemeen positief.
c) Professioneler
Naast de activiteiten van het programma Professionalisering werkt men ook in de domeinen gericht
aan de professionalisering van de inspecteurs.
• Het domein Chemie rapporteert dat inspecteurs bij Chemelot professioneler en deskundiger
optreden en dat er in de regio Rijnmond sprake is van verbetering van de transparantie en
snelheid van het inspectieproces.
• Het domein Zeehavens heeft een opleidingsplan gevaarlijke stoffen voor de Douane in
ontwikkeling.
Met de 'digitale herinspectie' kan een horecaondernemer, nadat er een waarschuwing is opgelegd, via Intemet
aangeven op welke wijze de overtreding Is opgelost. Hiermee worden zowel een herinspectie als
herinspectiekosten afgewend die de ondernemer anders in rekening gebracht zouden worden.
d) Afgestemde/gezamenlijke inspectiebezoeken, oog- en oorfunctie, één rapportage e.d.
In alle domeinen wordt gewerkt met afgestemde inspectiebezoeken, bijvoorbeeld door een oog- en
oorfunctie voor elkaar, schrijven gezamenlijke rapportages of inspectieprogramma's. Voorbeelden:
• Domein Recreatie/attractieparken heeft gezamenlijke inspecties uitgevoerd met de Voedsel en
Waren Autoriteit (VWA), Arbeidsinspectie (Al) en gemeenten;
• Domein Land- en tuinbouw past signaaltoezicht toe met gemeenten en waterschappen;
• De Al heeft toezicht op de Arbeidstijdenbesluit vervoer bij Eigen vervoerders overgedragen aan de
Inspectie Verkeer en Waterstaat (IVW);
W
• ln het domein Zeehavens worden havenmeesters van Amsterdam en Rotterdam bevoegd W
toezichthouder in het kader van de Wet voorkomen verontreiniging door schepen. Ook is in dit '^''
domein voor inspecties op lading de inrichting van een gezamenlijk regie- en selectiecentrum b\ff
de Douane gestart. Voor inspecties op zeeschepen wordt ook een dergelijk centrum (door de '^
havenmeester) ingericht.
'fJ
•^;i
Voortgangsrapportage Vernieuwing Toezicht, Versie 18-01-2010 • 5

• In het domein chemie zijn in drie pilotgebieden afgestemde inspecties uitgevoerd door een tiental
diensten. De andere provincies zijn bezig dat op te zetten.
In het domein Railverbindingen wordt eind 2009 de IVW medebevoegd voor de Arbeidsomstandighedenwet met
betrekking tot aanrijdgevaar bij werkzaamheden aan het spoor; Inspecteurs van IVW Rail kunnen dan bij
inspecties op grond van de Spoorwegwet ook handhavend optreden bij onveilige situaties tijdens
werkzaamheden aan het spoor. Oit verhoogt de veiligheid zonder toename van toezichtlast.
e^ Gegevensuitvraag, communicatie en nalevingshulp
• Een belangrijke ontwikkeling is de vernieuwde website WWN. inspectieloket, nl waarmee alle
rijksinspectiesites tegelijkertijd doorzocht kunnen worden. (Zie ook § 3.3).
• Dit najaar worden door de start van het Generiek,Digitaal Dossier Bedrijven en Instellingen
(Generiek DiD Bedrijven) de inspectiegegevens van de Al toegankelijk voor andere
toezichthouders. {Zie ook § 3.1, §3.6 en bijlage 3 onder domein Bouwnijverheid, houtverwerkende
industrie, metaal- en overige industrie).^
• Bij domein Zeehavens gaan de zeehavenpolitie Rotterdam en de Koninklijke Marechaussee
(KMar) periodiek overieggen met de visserijsector en de landelijke cardagoorvereniging over het
optimaliseren van de nalevingshulp.
Bij het domein Vleesketen wordt de methodiek CCM (Continlous Control Monitoring) momenteel uitgetest. CCM
maakt digitale uitwisseling van bedrijfsgegevens naar de VWA - en in dit geval de provincie Noord Brabant -
mogelijk. Met CCM kunnen inspecties vooraf betere risicobeoordelingen opstellen, daamiee onnodige lasten door
uitvraag venrninderen en de betrouwbaarheid van gegevens verbeteren.
f) Maximaal twee inspectiebezoeken door rijksinspecties in MKB
Zoals in de voorjaarsrapportage is gemeld is de taakstelling van maximaal twee bezoeken van
rijksinspecties in het MKB al gehaald, vaak is dit zelfs minder. Met het DID kan dit op termijn op een
praktische manier worden bewaakt.
g) Stimuleren andere overheden
De domeinen waarbij de toezichtlast ook voor een groot deel door andere overheden wordt
veroorzaakt hebben veel nieuwe activiteiten op gebied van samenwerking met gemeenten en
provincies geïnitieerd. In het algemeen kan worden gesteld dat bedrijven minder last hebben van
toezicht als gevolg van samenwerking tussen rijks- en lokale inspecties. Dit komt doordat (zie ook §
3.6):
• Inspecties beter op elkaar zijn afgestemd;
• Inspectieresultaten worden uitgewisseld ten behoeve van selectie van de slechte nalevers;
• Er minder afzonderlijke inspecties plaatsvinden omdat gemeentelijke inspecties bijvoorbeeld een
oog- en oorfunctie voor rijksinspecties vervullen;
• Informatie-uitwisseling tussen lokale en rijksinspecteurs zorgt voor efficiënter toezicht.^
Backoffice Inspectieloket Land- en Tuinbouw van de AID wisselt controleplanningen uit met enkele tientallen
gemeenten. Op basis hiervan worden mogelijke combinaties van inspectiebezoeken onderscheiden. Beoogd
effect is vermindering van beleefde toezichtlasten voor geïnspecteerden.
h) Verbinding met regelgeving, beleid, internationale aspecten en strafrecht
Zes domeinen (Levensmiddelenhandel, Binnenvaart, Zeehavens, Chemie, Afval en Kinderopvang)
hebben contacten met het departement o.a. op gebied van wetswijzigingen. Vleesketen heeft
contacten met Brussel in verband met toezichtlasten door EU-regelgeving.
Opschaling
Er is sprake van één nieuwe ontwikkeling met betrekking tot opschaling van innovaties. Bij domein
Chemie wordt de Gemeenschappelijk Inspectie Ruimte (GIR) Vernieuwring Toezicht Chemie uitgerold
naar provincies. (J4
Mening bedrijf sie venAnstellingen over enige domeinen
'ül
(KT
^ Verder te noemen domein Bouw enz, 0
* Zie brochure 'Alleen ga je sneller... Samen kom je verderl'. De brochure vrordt gelijktijdig met deze voortgangsrapportage naaE
de Tweede Kamer gestuurd.
'm
Voortgangsrapportage Vernieuuring Toezicht. Versie 18-01-2010

Horeca: Koninklijke Horeca Nederiand (KHN) is redelijk tevreden, samenwerking met gemeenten moet wel
concreter. KHN wil meer gemeentes betrekken en gezamenlijke risicoanalyses uitvoeren;
Land- en tuinbouw: klanttevredenheidsonderzoek heeft tot verbeterpunten geleid;
Recreatie: brancheverenigingen zijn tevreden over betrokkenheid bij risicoanalyses en interventiestrategie;
wel uiten zij zorg over het tempo van het traject;
Attractiepari

Vergeleken met de stand van zaken zoals gerapporteerd in de voorjaarsrapportage is het
reductiepercentage voor 2009 niet en de prognose voor 2011 slechts heel licht gestegen. Dit heeft
verschillende oorzaken:
• Vier van de vijf eerdergenoemde domeinen met de grootste toezichtlast (Horeca, Land- en
tuinbouw. Recreatie en Wegvervoer) hebben het afgelopen halfjaar geen (aanvullende)
maatregelen ontwikkeld of doorgevoerd die tot wijzigingen in de gerealiseerde en/of
geprognotiseerde vermindering van toezichtlasten hebben geleid.
• De overige domeinen (waar rijksinspecties slechts in beperkte mate de veroorzaker van
toezichtlasten zijn en/of de toezichtlast door rijksinspecties relatief gering is) hebben wel
resultaten geboekt, maar die hebben een gering effect op het totale percentage vermindering
toezichtlasten.
• Bij de transportdomeinen Zeehavens en Wegvervoer wordt de toezichtlast voor een groot
gedeelte veroorzaakt door EU-regelgeving (49% in het domein Zeehavens). Bij Zeehavens Is
reductiewinst behaald door minder stagnatie van bedrijfsprocessen door toezicht te realiseren.
Tenslotte zal, net als in andere domeinen, de last voor een goed nalevend bedrijf verminderen,
terwijl dat voor de sector in het geheel niet verandert (bonus-malus). (Zie voor kostenbesparingen
bij domein Zeehavens ook hoofdstuk 4).
• Verder dient in ogenschouw genomen te worden dat reductie van toezichtlasten een taai proces
is, dat vaak slechts over langere tijd tot zichtbare resultaten leidt. Bovendien kunnen en willen de
inspecties in de tussentijd geen concessies doen aan bijvoorbeeld veiligheidsaspecten.
De grootste winst in toezichtlastreductie is in principe te halen bij de domeinen Vleesketen en
Gezondheidszorg en bij Belastingdienst/Douane voor de transportdomeinen Wegvervoer en
Zeehavens. Gezamenlijk kunnen deze domeinen driekwart van de te reduceren toezichtlasten
realiseren. Hieronder volgt de stand van zaken van afspraken die moeten leiden tot realisering van de
beoogde toezichtlastreductie. Een overzicht van verdere maatregelen door domeinen voor
toezichtlastreductie is opgenomen in bijlage 2.
• Voor het domein Vleesketen (totale toezichtlasten ruim € 59 miljoen; 25% reductie betekent 50%
van de te reduceren toezichtlasten) ontwikkelen VWA en het ministerie van Landbouw, Natuur en
Voedselkwaliteit (LNV) dit najaar, in samenspraak met de branche, een nieuw toezichtmodel dat
naar verwachting in de loop van 2010 leidt tot concrete voorstellen aan de EU. Voor het domein
Vleesketen wordt in 2009 een extra reductie venAfacht van € 410.000, oplopend tot € 860.000 in
2011. (Zie verder bijlage 3 onder domein Vleesketen).
• Het domein Gezondheidszorg (Ziekenhuizen en Zorginstellingen) levert een fors aandeel
toezichtlasten voor het Rijk (€ 10,4 miljoen; 25% reductie betekent circa 9% van de te reduceren
toezichtlasten). De Inspectie voor de Gezondheidszorg (IGZ) realiseert geen reductie van 25%
vanwege het complexe en uitgebreide veld waarop zij toezicht houdt en de politieke en
maatschappelijke roep om meer toezicht. IGZ gaat zich inspannen om een hogere reductie dan
3% te realiseren door te zoeken naar additionele mogelijkheden binnen haar eigen werkwijze. (Zie
verder bijlage 3 onder domein Gezondheidszorg).
• Voor de domeinen Horeca, Zeehavens en Wegvervoer overleggen de betrokken rijksinspecties
samen met de vakdepartementen. Regiegroep Regeldruk en Inspectieraad op korte termijn met
de Belastingdienst/Douane hoe de toezichtlast met concrete beleids- en uitvoeringsmaatregelen
met 25% kan worden gereduceerd. De Belastingdienst/Douane genereert ruim € 20 miljoen
toezichtlasten voor deze drie domeinen, een kwart reductie betekent circa 17% van de te
reduceren toezichtlasten.
Zoals reeds in de inleiding vermeld spreken de staatssecretarissen van EZ en Financiën de
betreffende vakministers nadrukkelijk aan op hun taakstelling van 25% toezichtlastreductie.
Stroomlijning van de havenverordeningen betekent aanmerkelijke vermindering van de adminisiraüeve lasten In
zeehavens. In Rotterdam bijvoorbeeld vervallen daardoor circa 1,900 vergunningen en ontheffingen per jaar.
ö"
•ci;i
KH
y
2.3 Eindevaluatie vier afgeronde domeinen '^
P
Voortgangsrapportage Vernieuwing Toezicht. Versie 18-01-2010

Van het oorspronkelijke aantal van 24 domeinen is een aantal geherformuleerd en samengevoegd.
(Zie Werkprogramma Inspectieraad 2009). Daarnaast kon in 2008 de domeingerichte benadering in
de domeinen Delfstofwinning, Railvervoer en Rampenbestrijding en crisisbeheersing en in 2009 in het
domein Nucleaire industrie worden afgerond.
Een domein wordt als afgerond beschouwd als de samenwerkingsopgave in het kader van
Vernieuwing Toezicht is gerealiseerd en het eindbeeld - ook volgens de branche - is bereikt. Afsluiten
betekent dus niét dat de betreffende inspectie geen toezicht meer houdt op dit domein en dat er geen
sprake meer zou zijn van verdergaande ontwikkelingen in het toezicht binnen het domein.
In bijlage 4 is voor de vier afgeronde domeinen een overzicht opgenomen van de behaalde resultaten,
zowel kwalitatief als kwantitatief. Opgenomen is informatie over de aanvangssituatie, huidige situatie,
mening van de branche en de vervolgactiviteiten.
Mening bedrijfsleven/instellingen mening bedrijfsleven/instellingen over afgeronde domeinen
• Deifstofwinning: de branche waardeert de houding, deskundigheid en open communicatie van SodM. Het
gebruik van taakoverdracht spreekt aan, omdat de overheid daardoor meer eenduidig optreedt en minder
toezichtlast veroorzaakt. Ook het systeemtoezicht en de goede lenjg koppel ing van inspectiebevindingen
worden erg gewaardeerd.
• Railvervoer: het stimuleren van de eigen verantwoordelijkheid wordt over het algemeen positief ervaren. De
stakeholders ervaren bij IVW een open houding.
• Nucleaire industrie: de samenwerking tussen toezichthouders in Petten voldoet aan de behoeften van het
bedrijfsleven. De bedrijven merken dal de toezichthouders structurele aandacht geven aan de
professionaliteit van de inspecteurs. Door de samenwerking tussen toezichthouders hoeft een bedrijf geen
coördinator meer In te zetten voor contacten mei de inspecties.
IHi
Voortgangsrapportage Vemieuwing Toezicht. Versie 18-01-2010

3. Resultaten gezamenlijke thema's Vernieuwing Toezicht
ln dit hoofdstuk zijn de resultaten en belangrijkste ontwikkelingen uit de rapportageperiode voor de
gezamenlijke inhoudelijke thema's samengevat. Ze zijn aanvullend op de ontwikkelingen uit de
voorjaarsrapportage. De programma's zijn volop bezig en ontplooien veel activiteiten, zie bijvoorbeeld
e-lnspecties, Professionalisering, Communicatie, Samenwerking met gemeenten en overige
toezichthouders en Toezicht met effect. Vaak kan (nog) niet over merkbare effecten worden
gerapporteerd. Sommige programma's zijn immers recent gestart, zoals Toezicht met effect.
Streeflijn 1. Modernisering en kwaliteit
Streeflijn 1 staat voor gegevensuitwisseling tussen toezichthouders, houding en vaardigheden van de
inspecteur, dienstveriening en communicatie, methoden van selectief toezicht, en de wisselwerking
met Europese regels. De minister van Jusiitie draagt vanuit zijn systeemverantwoordelijkheid voor de
rechtshandhaving en de minister van BZK vanuit zijn systeemverantwoordelijkheid voor toezicht bij
aan streeflijn 1.
3.1 e-lnspecties
Portefeuillehouder namens de Inspectieraad is de inspecteur-generaal IVW.
Koerswijziging
De Inspectieraad heeft om een aantal redenen gekozen voor een andere koers voor het programma
e-lnspecties. Dit houdt in dat de aandacht minder nadrukkelijk wordt gericht op de ontwikkeling van
generieke applicaties en meer op de ondersteuning van initiatieven van inspecties. Centrale opdracht
hierbij is: "rijksinspecties ondersteunen bij de keuzes, vormgeving en inpassing van informatiseringsoplossingen
die bijdragen aan de streeflijnen van Vernieuwing Toezicht." Het programma kent zes
lijnen: data-ultwisseling; samenwerking in toezicht; samenwerking in bedrijfsvoering en
werkprocessen; benutten van e-Overheidoplossingen; formuleren van een referentiearchitectuur;
inrichten van beheerarrangementen.
De Inspectieraad is ervan overtuigd dat deze koerswijziging leidt tot een hoger en blijvender
rendement.
Voortgang
op dit moment wordt de koerswijziging uitgewerkt in een nieuw Programmakader. Tevens wordt de
Projectenportfolio van het programma geactualiseerd. Daarnaast loopt een groot aantal concrete
projecten voortvarend door:
• Generiek DiD Bedrijven: dit project heeft de basisinfrastructuur voor uitwisseling van gegevens
tussen inspecties opgeleverd in overeenstemming met de Nederlandse Overheid Referentie
Architectuur (NORA), De Al stelt via deze infrastructuur als eerste haar data beschikbaar aan
inspecteurs van andere inspecties en gemeenten. (Zie ook § 3.6). Deze applicatie kent een
groeipad langs de volgende lijnen: naast bedrijfsgegevens en inspectieresultaten zullen meer
gegevenssoorten worden toegevoegd; naast de Al zullen meer afnemende en leverende partijen
(inspecties en andere overheidsorganisaties) worden toegevoegd; naast raadpleegfunctionaliteit
zullen andere gebruiksmogelijkheden worden toegevoegd. Verder wordt de generieke inzet van
het DID ook ingezet in domeinen en samenwerkingsverbanden (bijvoorbeeld Grondroerders,
Wegvervoer, Vleesketen, Horeca, enz.).
• GIR BRZO: óeze applicatie is in productie. Hiermee worden systeemonderzoeken uitgevoerd bij
bedrijven die vallen onder het BRZO.
• GIR Vernieuwing Toezicht Chemie: óeze applicatie komt voort uit de GIR-BRZO en is op dit
moment als pilot in gebruik in Rijnmond. Het resultaat van de pilot is dusdanig dat een
verantwoorde invoering in alle provincies mogelijk is. Voor de toezichtprocessen BRZO en
Chemie is besloten deze te integreren. De beide applicaties zullen deze integratie volgen. \)^^
• Kinderopvang: binnen dit domein lopen de volgende trajecten: GIR Kinderopvang; Landelijk '^
Register Kinderopvang; Publieksportaal voor burgers; uitrol naar alle Gemeenschappelijke -^S
Gezondheidsdiensten (GGD'en). De pilot met de GIR Kinderopvang is positief verlopen bij een M
aantal GGD'en en gemeenten. Volledige uitrol zal in 2010 plaatsvinden, omdat prioriteit gegevenLI
is aan het Landelijk Register. Betrokken zijn: het ministerie van OndenA'ijs, Cultuur en Wetenschs/p'
•Q
Voortgangsrapportage Vernieuwing Toezicht. Versie 18-01-2010 . 10

(OCW, opdrachtgever), Inspectie van het Onderwijs (IvhO), Al, VWA, GGD'en, gemeenten en de
Belastingdienst.
• Integraal Toezicht Jeugdzaken (ITJ): met de vijf inspecties die samenwerken in ITJ en met
Digitale Werkomgeving Rijk (DWR) is onderzocht of Sharepoint voor de ondersteuning van de
thematische ITJ-onderzoeken geschikt is. Deze verkenning heeft een concreet voorstel
opgeleverd om Sharepoint in januari 2010 operationeel te hebben voor ITJ-onderzoeken.
• Self-assessment Chemie: bij de inspecties is grote belangstelling dit instrument in te zetten in
andere domeinen, waarbij ook gedacht wordt aan geïntegreerd self-assessment. Onderzocht
wordt of hiervoor aanpassing van de applicatie nodig Is.
• Binnenvaart: in dit domein wisselen 13 partijen op basis van bilaterale afspraken gegevens uit.
De beheerbaarheid en het toekomstperspectief van deze situatie moet worden verbeterd. De
Inspectie Verkeer en Waterstaat (IVW) zal de huidige oplossing vervangen door een die is
ondergebracht bij de uitwisselingsinfrastructuur van DiD.
Architectuur: e-lnspecties werkt aan een verkenning van de functies van een referentie-architectuur voor
inspecties, In aansluiting op NORA. Doel is le voorzien in de architectuurkaders en -richtlijnen voor
samenwerkende rijksinspecties, gericht op reductie toezichtlasten en op efficiënt en effectief toezicht. Daarbij
wordl nauw samengewerkt met enkele inspecties en met het ministerie van BZK.
• Transitie Beheer, het programma e-lnspecties is gencht op ICT-oplossingen die
inspectieoverstijgend gebruikt worden, waardoor de uitvoering van het beheer van deze
voorzieningen niet vanzelfsprekend bij één van de inspecties of departementen onder te brengen
valt. Ook sturing en financiering vereisen keuzen.
Met GBO.Overheid zijn de mogelijkheden onderzocht voor beheervragen vanuit inspecties.
GBO.Overheid heeft aangegeven samenwerking met de Inspectieraad aan te willen gaan. Bij
nieuwe ontwikkelopdrachten wordt GBO.Overheid vanaf het begin betrokken om de overdracht
van bouw naar beheer soepel te laten verlopen.
Inmiddels loopt het traject om op korte termijn de applicaties die nu nog tijdelijk bij ICTU in beheer
zijn onder te brengen bij GBO.Overheid. Geheel in lijn met de nieuwe koers zijn ook hier de
inspecties zelf verantwoordelijk voor het transitietraject.
• Samenwerking andere programma's: samen met de Regiegroep Regeldruk en het ministerie van
EZ worden projecten voorbereid waarin samengewerkt kan worden aan verbetering van digitale
informatie-uitwisseling. Concrete voorbeelden zijn het Elektronisch Ondernemingsdossier en de
aanvulling van het AsbestVolgSysteem met een AsbestToezichtSysteem.
• Commissie Mans: uitvoering van de besluiten over de Commissie Mans betreft onder meer
keuzen ten aanzien van informatie-arrangementen. E-lnspecties volgt deze ontwikkelingen om
tijdig verbinding te kunnen maken, indien kansrijke opties zich voordoen.
3.2 Professionalisering
Portefeuillehouder namens de Inspectieraad is de hoofdinspecteur IJZ.
Het programma Professionalisering is gericht op verdere professionalisering van het vak van
inspecteur met aandacht voor nieuwe methoden en een andere denkwijze, houding, vaardigheden en
gedrag van inspecties en inspecteurs. Het is bestemd voor medewerkers van alle rijksinspecties als
aanvulling op eventuele eigen opleidingen en trajecten voor cultuurverandering. Een belangrijk effect
van deze aanpak is de vergroting van het gezamenlijke referentiekader, waardoor samenwerking
makkelijker wordt.
Voortgang
• Op 15 oktober zijn op de Dag van de Inspecteur ruim 500 toezichthouders van alle sectoren van
zowel rijk, provincie als gemeenten bijeengekomen om te praten over en te werken aan de
professionele ontwikkeling. Door deze dag kunnen inspecteurs elkaar beter vinden. Inspecteurs
hebben van elkaar geleerd. Er zijn circa 150 afspraken gemaakt om een keer met een InspecteuW
van een andere inspectie mee te lopen.
'^^
•fill
K'i
y
H
Voortgangsrapportage Vernieuwing Toezicht. Versie 18-01-2010 11

In het door de Inspectieraad uitgegeven magazine 'Erik' komen inspecteurs van vlees en bloed aan het woord die
- als rolvoorbeelden - in de praktijk bezig zijn met de invulling van vemieuwing loezicht.^^ Hel magazine geeft
inzicht In bijvoortjeeld samenwerken, inspectiebezoeken, knelpunten, reflectie, alsmede in de ervaringen van de
geïnspecteenJen.
• De ervaringsdagen starten in januari 2010. Er wordt uitgegaan van circa 2.000 deelnemende
inspecteurs. Het programma willen bevorderen dat inspecteurs van gemeenten en provincies ook
kunnen deelnemen aan de ervaringsdagen.
• Na Intensieve consultatie van veel inspecteurs, leidinggevenden en de Inspectieraad is 'het
Fundament', referentiekader voor het handelen van inspecteurs, opgesteld. Dit Fundament geeft
de inspecteur richting en handvatten voor het toetsen van zijn handelen aan vernieuwd toezicht.
• Op de Dag van de Inspecteur is een website geopend speciaal gericht op professionalisering van
het vak van toezichthouder. Inspecteurs worden hiermee geïnformeerd over de voor hen relevante
ontwikkelingen rond hun beroep, zij kunnen zich aanmelden voor opleidingen, discussiëren over
belangrijke dilemma's en vragen waar zij in de praktijk mee worstelen,
• Het leeratelier voor veranderaars binnen inspecties is door de cursisten als uitstekend beoordeeld,
zowel verandertechnisch als persoonlijk hebben de cursisten veel aan het leeratelier gehad.
• Nieuwe cursussen: cursus 'Facilitator IT T11' (Tafel van 11) is ontwikkeld, gericht op hel in beeld
brengen van het nalevingsniveau van verschillende sectoren; start in november. De training
'Gedrag met effect' Is ontwikkeld, gerichl op gedragsbeïnvloeding door inspecteurs; start in
februari 2010.
• Bij het opleidingsprogramma wordt veel gebruik gemaakt van ervaren inspecteurs als coach of
begeleider. Hiervoor is in samenwerking met Intercoach een coachopleiding voor inspecteurs
gestart.
Het fundament van de Effectieve Inspecteur: "Ik ben er trots op met toezicht en zo nodig handhaving een bijdrage
te leveren aan een veilige, gezonde en rechtvaardige samenleving. Ik zie erop loe dat geïnspecteerden zich
houden aan kwaliteitsnormen en afgesproken resultaten." Hoe kan dit worden bereikt Bijvoorbeeld door hel
hanteren van een flexibele, duidelijke, overtuigende aanpak om nalevingbereidheid te vergroten. Wat kan de
inspecteur zich hierbij afvragen Bijvoorbeeld: "Voelt de geïnspecteerde zich door mijn optreden meer
verantwoordelijk voor structurele kwaliteit en/of naleving"
3.3 Communicatie
Portefeuillehouder namens de Inspectieraad is de inspecteur-generaal Inspectie Openbare Orde en Veiligheid.
Met de vernieuwde website www.inspectielokeLnl vergroot de Inspectieraad de toegankelijkheid van
de toezichtinformatie ten behoeve van bedrijven, instellingen en particulieren. Voor de naleving is het
immers van belang dat toezichtinformatie eenvoudig vindbaar is.
Inspecties verzorgen zelf de communicatie over de vernieuwing van hun toezicht. Aanvullend worden
hiervoor de nieuwsbrief Vernieuwing Toezicht en een deel van inspectieloket ingezet, in goede
onderiinge samenhang.
Bezoekersaantal v/ww.inspectieloket.nl tussen half augustus en begin oktober 2009: meer dan 20.000 bezoekers.
Dit betekent 250 bezoekers per dag. circa 1.500 'pageviews' en circa 10 minuten durend bezoeklijd (ter
vergeliiking: in 2008 waren er circa 70 bezoekers per dag).
Voortgang
• De vernieuwde website www.inspectielokeLnl is begin september opgeleverd. Bij alle
rijksinspecties hebben bekendmakingacties plaatsgevonden. Het Rijkslogo is in deze website
ingevoerd. Vernieuwde mogelijkheden:
o Doorzoeken op www.inspectielokeLnl van alle rijksinspectiesites tegelijkertijd;
o Automatisch genereren van (bijna) alle nieuwsberichten van de rijksinspecties;
o Met één klik zoeken per domein, ook in informatie van niet-rljksinspecties zoals VNG of
milieudiensten;
p
o Doorgeleiden van klachten en meldingen naar de Juiste inspectiedienst; iij||
" 'Erik; De kunsl van het inspecteren': een uitgave van Bureau inspectieraad, oktober 2009. Het magazine is aan alle '•'*''
medewerkers van rijksinspecties gestuurd en wordt tegelijkertijd met deze voortgangsrapportage aan de Tweede Kamer '(ti
aangeboden.
Jsii
Voortgangsrapportage Vernieuwing Toezicht. Versie 18-01-2010 12

o Mogelijkheid van informatie op maat voor specifieke groepen:
bedrijven/inspectiemedewerkers/instellingen (wordt verder ingevuld);
o Een basisstramien met servicepagina's voor domeinen; deze mogelijkheid is vooralsnog
geïntroduceerd voor 10 domeinen;
o Rechtstreeks zoeken naar voortgang en activiteiten van het programma Toezicht met
effect via www, inspectieloket, nl/toezichtmeteffect.
• Inspectiebrede metadata en stijlgids zlJn/worden ingevoerd bij nieuwe inspectiesites van de IGZ
(in december), Arbeidsinspectie (Al), VROM-Inspectie (VI), Inspectie Werk en Inkomen (IWl) en
Inspectie Jeugdzorg (UZ).
• De mogelijkheden voor een intranet voor inspecties worden onderzocht. Een beheer- en
redactieconcept voor het inspectieloket wordt ontwikkeld.
3.4 EU dimensie
Portefeuillehouder namens de Inspectieraad is de inspecteur-generaal IVW.
De werkgroep EU dimensie richt zich enerzijds op het uitdragen van en draagvlak zoeken voor de
Nederlandse handhaving- en toezichtfilosofle in de EU en anderzijds op grensoverschrijdende
samenwerking en onderiinge vergelijking van de toezichtsystemen.
Inspanningen richting 'Brussel' om toezichtlastreductie op grond van EU-regelgeving te
bewerkstelligen vallen onder de verantwoordelijkheid van de betrokken inspecties en
vakdepartementen.
Voortgang
• De werkgroep EU dimensie heeft werkbezoeken afgelegd aan Parijs en Polen. Met de
buitenlandse collega's zijn ervaringen uitgewisseld over toezicht op de verkeer- en
waterstaatsectoren. In Parijs is de filosofie van vernieuwing toezicht en hoe deze kan worden
verankerd In ministeries aan de orde gesteld. Met de Poolse collega's is onder andere
systeemtoezicht en de digitalisering van toezicht besproken. Ook zijn er afspraken gemaakt over
toekomstige samenwerking.
• Begin juni heeft een succesvolle studiemiddag plaatsgevonden over handhaving van EU wet- en
regelgeving, georganiseerd door de Algemene Rekenkamer en Inspectieraad. (Zie voor het
verslag v/ww.inspectieloket.nl).
• Begin november 2009 heeft een netwerkdag voor Inspecties Internationaal plaatsgevonden.
Doelstelling van de bijeenkomst is bijdragen aan de bewustwording van de Europese context voor
hel werk van inspecties/inspecteurs. Er wordt o.a. een lezing gegeven over de rol en positie van
de EU- agentschappen.
• Inspecties besteden meer aandacht aan de daadwerkelijke effecten van implementatie van
Europees beleid, onder meer via het programma 'Better Regulation'.
• Er is een start gemaakt met de inventarisatie van opleidingen vanuit de verschillende ministeries
die kennis van de Europese Unie vergroten; rapportage volgt in najaar 2009.
3.5 Monitoring
Portefeuillehouder namens de Inspectieraad is de inspecteur-generaal SodM.
De Inspectieraad wil de voortgang van vernieuwing binnen inspecties en domeinen goed kunnen
volgen en zo nodig bijsturen. Daarvoor zijn instrumenten ontwikkeld die inzicht geven In de
kwalitatieve en kwantitatieve lasten die ondertoezichtgestelden ondervinden en in de tevredenheid
van de ondertoezichtgestelden over de rijksinspecties.
Voortgang
• ln het licht van de evaluatie van de Inspectieraad is besloten op dit moment geen verdere stappen
te zetten in de ontwikkeling van een IR-monitor, K*
• Beperkte dashboards {'best guesses') voor 12 domeinen opgesteld. (Zie § 2.3 en bijlage 2). ^^
• Klanttevredenheidsonderzoeken zijn in de zomer bij drie rijksinspecties uitgevoerd. Bij twee van j^-'
deze onderzoeken was de respons meer dan 60%. In het najaar volgen
klanttevredenheidsonderzoeken bij acht inspecties. Eind 2009 worden de resultaten geëvalueerd^,
F'
m
Voortgangsrapportage Vernieuwing Toeacht. Versie 18-01-2010 13
^

• Er is een instrument waardering inspectiekwaliteit voor domeinen ontwikkeld om inzicht te krijgen
in de tevredenheid van geïnspecteerden over samenwerking binnen de domeinen, ln het najaar
wordt het Instrument bij twee domeinen en een inspectiedienst uitgetest. Begin 2010 wordt het
meetinstrument geëvalueerd.
Streeflijn 2. Taakoverdracht en expertisebundeling
Deze streeflijn betreft de organisatorische vormgeving van het inspectietoezicht. Vakministers hebben
inbreng vanuit de verantwoordelijkheid voor beleid en toezicht binnen hun portefeuilles. De rol van de
minister van BZK is deels gebaseerd op haar algemene verantwoordelijkheid voor toezicht(stelsel) en
deels op de coördinerende taken met betrekking tot gemeenten en provincies. Bestuuriijk draagvlak bij
andere overheden voor een eventuele herinrichting van inspectietaken van 'de overheid' zal zichtbaar
moeten worden in bestuursakkoorden.
3.6 Samenwerking met gemeenten en overige toezichthouders
Portefeuillehouder namens de Inspectieraad is directeur-generaal Uitvoering, Handhaving en Bedrijfsvoering
(S2W/AI).
In diverse domeinen wordt het meeste toezicht uitgeoefend door gemeenlen: Horeca, Recreatie,
Land- en tuinbouw, Bouw en (kleine) industrie en Kinderopvang. Ook provincies, waterschappen, en
landelijke organisaties zoals Douane, Korps landelijke politiediensten (KLPD) en Openbaar Ministerie
(OM) worden structureel betrokken bij de vernieuwing van het toezicht.
Samenwerking met toezichthouders zoals waterschappen, KLPD, marechaussee, Havenmeesters,
Rijkswaterstaat en Regiopolitie gebeurt vanuit de afzonderlijke domeinen.
Voortgang bij samenwerking met gemeenten
De samenwerkingspilots zijn afgerond en geëvalueerd. Conclusies zijn:
• De belangrijkste verbetering van hel toezicht op lokaal niveau ligt bij gemeenten zélf.
Samenwerking met een rijksinspectie is slechts aanvullend, maar kan niet de motor zijn. Het nut
van samenwerken is vooral In uitwisseling van informatie over goede en slecht nalevende
bedrijven. Dit stelt rijksinspecties en gemeenten In staat selectiever te inspecteren.
• Gezamenlijk inspecteren is op lokaal niveau veelal niet zinvol omdat dit lastenverzwarend werkt.
• Samenwerking in toezicht is nuttig in de domeinen: Bouw enz.. Land- en tuinbouw en Horeca.
• Op een aantal terreinen blijkt de investering in samenwerking niet in verhouding met de
opbrengst, zoals in toezicht op Recreatie (toezichtlastreductie moet vooral door gemeenten
worden gerealiseerd) en Kinderopvang (GGD belangrijkste toezichthouder). Voor het domein
Kinderopvang ontwikkelt de IvhO een ICT-instrum ent waarmee GGD'en efficiënter hun toezicht
kunnen uitvoeren. (Zie ook § 3.1).
Generiek DiD Bedrijven is vanaf najaar 2009 operationeel. Andere toezichthouders, waaronder gemeenten,
kunnen (na autorisatie) de Inspeclieresultaten van de Al oniine raadplegen en zo inzichl krijgen in het
inspectieverieden van hun bedrijf. Hierdoor kan de gemeenle haar toezicht richtenop de meest risicovolle
bedrijven. Tevens wordt hiermee voorkomen dat MKB-bedrijven meer dan twee keer per jaar worden
geïnspecteenj.
• Door samenwerking kan effectiever worden gehandhaafd bij asbestverwijdering: door een signaal
van de Al (via het elektronisch doorsturen van asbestmeldingen) kunnen gemeenten beter
handhaven. Ruim 200 gemeenten hebben zich al aangemeld voor deze voorziening.
• De Inspectieraad heeft samenwerkingsmogelijkheden met rijksinspecties en voorbeelden uit
gemeenten in de brochure 'Alleen ga je sneller... Samen kom je verderi gebundeld.
• Met BZK, VNG en Regiegroep Regeldruk wordt samengewerkt in het programma Minder Regels
Meer Service. Dil najaar is Regiegroep Regeldruk in samenwerking met de Inspectieraad een j^i
aanvullend programma gestart ter versterking van het gemeentelijke toezicht.
ii^j
^11
M
-©
Voortgangsrapportage Vernieuwing Toezicht. Versie 18-01-2010 . 14

3.7 Strategie en instrumentele kaders
Portefeuillehouders namens de Inspectieraad zijn de voorzitter Inspectieraad, directeur-generaal Uitvoering en
Handhaving en Bedrijfsvoering (SZW/AI) en de hoofdinspecteur IJZ. Voor kennismanagement is de inspecteurgeneraal
SodM portefeuillehouder.
De Inspectieraad ontwikkelt strategische denklijnen en kaders om de gezamenlijke inspecties te
helpen bij het realiseren van het programma Vernieuwing Toezicht en bij andere vormen van
samenwerking. Daarnaast passen de inspecties ieder voor zich een strategische analyse toe op de
opgaven waar ze voor staan.
Voortgang
• Voor voortgang op gebied van visievorming wordt verwezen naar hoofdstuk 1 over de evaluatie
van de Inspectieraad en de vorming van een nieuw samenwerkingsverband.
• Kennismanagement eindrapport Verkenning Kennismanagement opgesteld. Rapport geeft inzicht
in de activiteiten die de inspectiediensten op gebied van kennismanagement hebben ontplooid en
adviezen hoe kennismanagement zowel binnen als tussen de inspectiediensten verder te
ontwikkelen. Doelstelling is de uitwisseling van kennis binnen en tussen de inspecties belangrijk le
verbeteren.
• Een van de aanbevelingen uit bovengenoemde verkenning is te komen tot een
gemeenschappelijk begrippenkader. Met het Expertisecentrum Rechtshandhaving en
Rechtspleging is overleg gaande hoe de bestaande www.wikihandhaving.nl toepasbaar te maken
voor rijksinspecties. Operationalisering is voorzien voor begin 2010.
3.8 Bedrijfsvoering
Portefeuillehouder namens de Inspectieraad is de directeur-generaal Uitvoering en Handhaving en
Bedrijfsvoering (SZW/AI).
De rijksinspecties verkennen de mogelijkheden van intensievere samenwerking op het gebied van de
bedrijfsvoering teneinde meer efficiency te bereiken. In 2009 is de aandacht zich vooral gaan richten
op de onderwerpen 'huisvesting' en 'mobtliteil/functiehuis'. Hierbij wordt rekening gehouden met de
rijksbrede ontwikkelingen die op deze terreinen in gang zijn gezet.
Voortgang
• Met het oog op het vergroten van mobiliteit van medewerkers tussen de rijksinspecties is ingezet
op een harmonisering van functiebeschrijvingen. Aansluiting is gezocht en gevonden bij het
rijksbrede programma 'Functiegebouw Rijk'. In goede samenwerking is inmiddels een set van
functiebeschrijvingen voor Handhaving/inspectie in concept gereed. Naar verwachting zullen deze
beschrijvingen nog dit jaar worden vastgesteld.
• Circa zeven grotere rijksinspecties hebben Interesse in gezamenlijke huisvesting in of rond
Utrecht. Overleg hierover met de Rijksgebouwendienst (RGD) is gaande. Daarnaast stemmen
genoemde rijksinspecties hun vraag en aanbod op de korte termijn op elkaar af met het doel
praktische oplossingen voor actuele huisvestingsproblemen te vinden.
Streeflijn 3. Regelgeving en beleid
Deze streeflijn belreft de noodzaak en aard van regelgeving, de effectiviteit van het toezicht en de
wisselwerking tussen toezicht en beleid. Het eerstgenoemde punl is een opgave voor de ministeries.
De minister van Justitie draagt vanuit zijn verantwoordelijkheid voor het programma Integraal
wetgevingsbeleid vooral bij aan streeflijn 3. Volgens de startbrief Vernieuwing Toezicht is de inbreng
van de vakministers gebaseerd op hun ministeriële verantwoordelijkheid voor beleid en toezicht.
Zoals in het Werkprogramma 2009 rapporteert de Inspectieraad onder streeflijn 3 over effectmeting en
wisselwerking beleid/toezicht. .^
m
3.9 Effectmeting y
Portefeuillehouder namens de Inspectieraad voor het meerjarenprogramma 'Toezicht met effect' is de inspecleur-ij
generaal IGZ. Z,
jUt
Voortgangsrapportage Vernieuwing Toezicht. Versie 18-01-2010 15

Naast burgers, politiek en maatschappelijke actoren slellen ook toezichthouders de vraag welke
problemen toezicht oplost of voorkomt. Als de effecten van toezicht beter bekend zijn zullen de
Inspecties ook slagvaardiger kunnen worden.
Over de effecten van toezicht is nog (te) weinig bekend, de uilvoering door rijksinspecties van
effectmeting Is veelal nog beperkt en gefragmenteerd. De Inspectieraad heeft daarom het programma
'Effecten van toezicht' opgesteld met als doel in 2012 een geborgd systeem van effectmeting bij alle
rijksinspecties.
Voortgang
Kennis delen
• Er zijn expertmeetings, workshops en - samen met 'Handhaving en Gedrag' - een symposium
georganiseerd. Doelstelling is meer inzicht te krijgen in pro's en contra's van effectmeting en
effectmeting verder onder de aandacht van inspecties te brengen.
Onderzoek
• De programmeringsstudie naar de werkzame mechanismen van effectief toezicht is medio
augustus gestart (uitvoering door de Rijks Universiieit Groningen). Resultaten worden eind 2009
verwacht.
• Pilots Effectmeting: vier inspecties (IvhO, IGZ, UZ en VWA) hebben een concreet
onderzoeksvoorstel geformuleerd. Met de andere inspecties loopt overieg. De eerste resultaten
van de pilots worden in de loop van 2010 verwacht. Sommige pilots zullen een langere
doorlooptijd kennen en pas na 2010 worden afgerond.
Ondersteuning
• Gedurende de duur van de pilots benadert het programma de rijksinspecties actief om te
voorkomen dat als gevolg van 'de waan van de dag' (de pilots) effectmeting naar de achtergrond
verdwijnt.
• Per 15 augustus 2009 is de eigen website vww/.inspectielokel.nl/toezichtmeteffecl In de lucht Via
de website wordt (actuele) informatie verstrekt over de ontwikkelingen binnen hel
meerjarenprogramma 'Effecten van toezicht'. In oktober Is de eersie nieuwsbrief Toezicht met
effect uitgebracht.
• In de loop van 2009 wordt in samenwerking met de Inspectieraad gestart met het ontwikkelen van
een scholingsprogramma.
Bewustwording
• Vooruitlopend op een te ontwikkelen communicatieplan is gestart met het schrijven van artikelen
voor de Inlranetpagina's van rijksinspecties. 'Effectmeting van toezicht is ingewikkeld maar wel
mogelijk' is door verschillende inspecties onder de aandacht van medewerkers gebracht. In het
najaar volgen nog twee artikelen.
• Hel programma voert via LinkedIn discussies over effecten van toezicht.
• Begin september is gestart met een analyse van de uitgebrachte Jaarverslagen over 2008, de
jaarplannen 2009 en meerjarenplannen van verschillende inspecties. Doel hiervan is vast le
stellen in welke mate de inspecties aan effectmeting doen en op welke wijze zij zich over hel
meten van effect richting de samenleving verantwoorden. Resultaten worden in december 2009
verwacht.
3.10 Wisselwerking met beleid
Portefeuillehouder namens de Inspectieraad is de Inspecteur-generaal IVW.
Doelstelling van dit onderwerp is een betere relatie tussen beleid en toezicht, waarbij toezicht in een
eerder stadium wordt betrokken bij de ontwikkeling van beleid en waarbij inspecties hun bevindingen
over de handhaafbaarheid en de werking van beleid en regelgeving in de praktijk tijdig doorgeven. Dit
is uileindelijk een zaak voor iedere afzonderiijke inspectie, maar de Inspectieraad kan zich als W
collectief bezig houden met elementen waar meerdere Inspecties mee te maken hebben. '^^
Voortgang
• Beleid. Beleidscasus Recreatie: LNV, EZ, Bureau Inspectieraad en Regiegroep Regeldruk geven een L.
integrale UUUMIIM^IUUIVJ doorlichting van vcm i regeldrukacties c:yc;lUlu^cn^Lleö yci gericht n-ni U^J op icyciycviiiy, regelgeving, vergunningen, veiyuniiiiiycii, toezicht lucz-iv^m cu en «_j S,
dienstverlening in de recreatiesector. Tussentijdse conclusie is dat generieke maatregelen vanuljs.
Voortgangsrapportage Vemieuwing Toezicht. Versie 18-01 -2010 16

afzonderlijke departementen een krachtig middel kunnen zijn, tenA^lJl de domeingerichte
benadering door de inspecties aanvullend zorgt voor goede focus en merkbaarheid.
• Beleidscasus ongewone voorvallen van minislerie van Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en
Milieubeheer (VROM) en VI. Het verplicht melden van alle ongewone voorvallen betekent een
enorme administratieve last voor vele induslriebedrijven en voor het bevoegd gezag. Regionale en
lokale toezichthouders hebben de afgelopen Jaren met bedrijven afgesproken om bij deze melding
onderscheid te maken naar de ernst van het voorval. De rechter heefl medio 2008 geoordeeld dat
dit niet is toegestaan. VI heeft deze casus opgepakt met als resultaat: eind 2010 treedt een
wijziging van de Wet Milieubeheer in werking, die toestaai dat het bevoegd gezag met een bedrijf
maatwerkafspraken maakt over de wijze en het tijdstip van melden. Tot die tijd wordt de huidige
praktijk gedoogd. Er komt een landelijke handreiking ten behoeve van eenduidigheid en kwaliteit
van de maatwerkafspraken.
• Implementatie van het programma Relatie beleid, uitvoering en toezicht (vallend onder het
programma Vernieuwing Rijksdienst (VRD)) is gestart. De Inspectieraad is vertegenwoordigd in de
stuurgroep. De voortgang van de verbeteringsacties wordl Jaarlijks gepeild met
interdepartementale visitaties. Bij het ministerie van Verkeer en Waterstaat (VenW) is hel
onderwerp van de casus voor de eerste visitatie de relatie tussen beleid en inspectie.
Streeflijn 4. De reikwijdte van de verantwoordelijkheid van de overheid
Deze streeflijn betrefl het spanningsveld tussen maatschappelijke en politieke wensen. Enerzijds moet
toezicht de kwaliteit van publieke belangen bewaken, anderzijds mag toezicht niet te veel lasten
veroorzaken. Na incidenten vragen politiek en samenleving doorgaans om meer toezicht. Die vraag
wordt vaak gesteld zonder aandacht voor de effectiviteit en de extra toezichtlasten. In wezen gaat het
om de acceptatie van het principe dat niet alle risico's afgedekt kunnen worden door de overheid. De
minister van BZK is verantwoordelijk voor dit onderwerp.
Stand van zaken
Het minislerie van BZK werkt streeflijn 4 uit in het kader van het VRD-programma Overheid van de
Toekomst.
'Roep om meer toezicht' recenl in de media:
"Liever meer blauw op straat dan camera toezicht"; BIBest, 7 september 2009
"Kamer hamert op toezicht taxibranche"; De Telegraaf, 9 september 2009
"Verscherpt toezicht op deunwaarders"; FEM Business, 9 september 2009
"Bezuinigingen op Inspectie gezondheidszorg onacceptabel"; SP, 24 september 2009
"Chemievervoerders willen betere controle"; Nieuwsblad Transport, 30 september 2009
"Strengere controle goederentreinen"; Omroep Brabant; ProRail, 29 september 2009
"Scherper toezicht op integriteft bestuurders"; De Limburger, 29 september 2009
ii^:i
•m
•m
Voortgangsrapportage Vemieuwing Toezicht. Versie 18-01-2010 17

4. Resultaten Vernieuwing Toezicht bij rijksinspecties (niet limitatief)
Het programma Vernieuwing Toezicht legt een sterke focus op de domeingerichte benadering. Men
dient zich daarbij te realiseren dat deze domeinen niet het gehele werkveld van de gezamenlijke
rijksinspecties afdekken. Behalve op de onderscheiden domeinen zijn de rijksinspecties op vele
andere terreinen/sectoren actief en werken zij ook daar aan vernieuwing van het toezicht en aan de
uitgangspunten van de Kaderstellende Visie op Toezicht. Met als resultaat effectiever en efficiënter
toezicht, vergroting van professionaliteit bij inspecteurs, grotere tevredenheid bij de
ondertoezichtgestelden en reductie van de toezichtlasten. De Inspectieraad benut deze
voortgangsrapportage om enige aansprekende voorbeelden van vernieuwingsactiviteiten van
rijksinspecties op te nemen, geordend aan de hand van de doelen Vernieuwing Toezicht. Het is
daarmee een niet-limitatief overzicht.
Lastenreductie op inspectieniveau
• De IvhO heeft met het risicogericht toezicht een reductie van toezichtlasten gerealiseerd van € 3,8 miljoen.
• SodM heeft tussen 2007 en 2009 een reductie van circa € 12 miljoen gerealiseerd op gebied van de
nalevingskosten voor het bedrijfsleven. Vergunningen worden nu bijvoorbeeld uitgegeven voor een periode
van drie jaar in plaats van één jaar. DaamaasI is er sprake van één gebundelde vergunning per
ondememing. (Zie verder bijlage 4, onder A).
a) Selectiever
Rijksinspecties inspecteren veelvuldig selectief op grond van risicoanalyses en werken hierbij ook veel
samen. Enige voorbeelden:
• De Al inspecteert vooral prioritaire sectoren. Inzicht hierin wordl verkregen door risicoanalyses,
het uitwisselen van informatie en samenwerking met andere rijksinspecties en gemeenten.
• Agentschap Telecom past selectief, efficiënt toezicht toe op alle toezichtvelden door middel van
risico- en doelgroepanalyses.
• VWA en ook de fusieorganisatie nieuweVWA past de risicogerichte benadering toe, gekoppeld
aan nalevingshulp en streng toezicht waar dat nodig is.
• De IGZ merkt op dat hard oplreden altijd moet worden afgewogen tegen verbetering stimuleren en
dat niel alle risico's kunnen worden uitgesloten.
• De IvhO past bij alle scholen/instellingen risicogericht toezicht toe. Om te waarborgen dat daarbij
geen scholen over het hoofd worden gezien waar problemen zijn heeft de IvhO haar
risicoanalyses sterk verbeterd, zodal er veel scherper zicht is op (risico's bij) het functioneren van
scholen.
Een school die zijn zaken goed in orde heeft krijgt van de IvhO vertrouwen. Concreet betekent dit dat de inspectie
minder toezicht houdt. Is de kwaliteit echter niet in orde, dan Ireedt de IvhO snel en effectief op.
b) Vertrouwen
Bij systeemtoezicht is vertrouwen de basis. Systeemtoezicht is bij veel inspecties in ontwikkeling
(onder verschillende namen zoals systeemgericht toezicht, systeemgestuurd toezicht, concern
toezicht enz.). Goede nalevers worden minder vaak/minder intensief geïnspecteerd en slechte
nalevers meer. De toezichtlast voor goede nalevers wordt dus minder.
• Voor de IGZ is vertrouwen geven de basis van de werkwijze: IGZ gaat uit van de intrinsieke
moiivatie van de zorgveriener om kwalitatief goede en veilige zorg te leveren.
• IJZ ontwikkelt een gezamenlijk risicomodel (met IGZ, IvhO en Inspectie voor de Sanctietoepassing
(ISt)) voor de Justitiële Jeugd Inrichtingen.
Agentschap Telecom past selectief toezicht toe bij landmobiele netwerken: door le inspecteren in het frequentie
spectrum en het waarnemen van gebruik op afstand is de ondertoezichtgestelde zich niet bewust van de conlrole.
Er wordt dus geen overiast ervaren. Alleen ondertoezichtgestelden die een overtreding begaan, worden gerichl
fysiek benaderd.
ftj
c) Professioneler 'C43
Alle inspecties vergroten met behulp van cursussen en opleidingen de verdere professionalisering vafri'
hun medewerkers.
KI
• Bij UZ heeft een intensief scholingstraject onder andere tot betere rapporten geleid waarbij vanuiP^
een integrale blik met samenhang tussen bedrijfsvoering en kwaliteit van zorg wordt gekeken. ^"'
Voortgangsrapportage Vemieuwing Toezicht. Versie 18-01-2010 18

Inspecteurs van de IvhO zijn geschoold in het voeren van gesprekken met bestuurders van
scholen.
Meervoudig gebruik inspectieresuitaten: Informatie uil een inspecüeproject kan voor meer doeleinden worden
gebruiki. Een goed voorbeeld daarvan is het projecl Veiligheid rolstelgers van de Arbeidsinspectie. In 2009
heeft de Arbeidsinspectie 300 inspecties in binnensteden uitgevoerd. Op verzoek van de VWA is niel alleen
het gebruik van rolsleigers geïnspecteerd (taak Al) maar tegelijk de deugdelijkheid (taak VWA). Met deze
informatie over de productveiligheid spreekt de VWA vervolgens de betreffende fabrikanten en leveranciers
aan op vertseleringen.
d) Afgestemde/gezamenlijke inspectiebezoeken, overnemen inspectiebezoeken en dergelijke
Inspecties meldden veel ontwikkelingen op gebied van gezamenlijke inspectiebezoeken, overnemen
van bezoeken en ook taakoverdracht. Hieronder volgen enige voorbeelden:
UZ wordt mede namens IGZ, IvhO en ISt centraal meldpunt voor incidenten en calamiteiten in de
justitiële Jeugdinrichtingen;
De Al-directie Major Hazard Control (MHC) werkt bij BRZO-inspecties en bij inspecties op
naleving van aanvullende risicoanalyse en evaluatie (ARIE-plicht) samen met VI, Brandweer,
provincies en gemeenten;
ln het domein Chemie stemt een tiental diensten (zowel rijks als lokale instanties) hun inspecties
op elkaar af.
In het domein Afval werken bij vier branches relevante partijen uit zowel bedrijfsleven als overheid
samen om uileindelijk hel toezicht beter te maken met een accent op lllegaliteiL
De AID is met de Al een project gestart om de bestaande samenwerking verder uit te bouwen. Dil
project richt zich nu op arbeidsmarktfraude. Doelstelling is te komen tol efficiëntere en effectievere
controles;
Agentschap Telecom werkl samen met de VWA op gebied van productveiligheid; het Agentschap
werkt eveneens samen mei het Commissariaat voor de Media op gebied van niet-landelijke
commerciële omroepen; deze samenwerking houdt zowel gegevensuitwisseling in als
samenwerkend toezicht op de vergunningen die verieend worden aan de omroepen. Om een
vergunning te verlenen toetst het Agentschap de aanvraag op de voorwaarden, hierna controleert
het commissariaat de inhoud van de uitzending;
• Onder leiding van de Belastingdienst vinden gezamenlijke interventieprojecten plaats, zoals het
project Handhaving Beverwijkse Bazaar. Er wordl met veel partijen samengewerkt, zoals de
politie, hel OM, gemeente Beverwijk, Al, het Uitvoeringsinstituut Werknemersverzekeringen
(UWV), de Sociale Verzekeringsbank (SVB), Fiscale inlichtingen- en opsporingsdienst -
Economische controledienst FIOD/ECD en de Onafhankelijke Post en Telecommunicatie Autoriteil
(OPTA);
• Ter voorkoming van dubbele inspecties werkt Agentschap Telecom samen met het Staatstoezicht
op de Mijnen (SodM): SodM neemt controle van uitrusting/apparatuur mee in zijn inspecties;
• De AID heeft met de Dienst Landelijk Gebied afgesproken dat de AID per 2010 de fysieke
controles overneemt bij aanvragers van subsidie voor agrarisch natuurbeheer. Dit betekent voor
de ondernemer dat het aanvragen van een dergelijke subsidie niel meer tot gevolg heeft dat er
meerdere inspectiediensten over de vloer komen;
• EZ heeft VWA verzocht taken uit de Wet energielabel toestellen over te nemen. Het is de
bedoeling de overdracht voor het einde van hel jaar af te ronden.
Mening bedrijfsleven/instellingen
• Uil klanttevredenheidsonderzoek van de Artjeldslnspectie in 2009 bij de papier- en kartonindustrie,
dakdekkers en beveiligingsbedrijven blijkl dat bedrijven (zeer) tevreden zijn over de kwaliteit van de
inspecties: 60-75% van de bedrijven vindt dat de Al nieuwe inzichten oplevert; 90% ervaart de inspectie niet
als storend; houding en communicatie van inspecteurs worden gemiddeld als goed gewaardeerd.
• Het klanttevredenheidsonderzoek (juni 2008) onder schoolbesturen In het basis- en voortgezet onden/vijs laat
zien dat deze schoolbesturen in het algemeen tevreden zijn over de nieuwe werkwijze van de Inspectie van
het Onderwiis en hun positie als bestuur binnen het toezichtarrangement.
e) Gegevensuitvraag, communicatie en nalevingshulp '^^
• Zowel de Al als Agentschap Telecom zijn terughoudend in het opvragen van gegevens. Beide '^
inspecties krijgen inzicht in de naleving door moniioring, wat tot reductie van toezichtlast leidt; J*'
• Agentschap Telecom maakt daarnaast gebruik van het register van openbare aanbieders van óef«
OPTA;
Z
Voortgangsrapportage Vernieuwing Toezicht. Versie 18-01-2010 19

• De Al communiceert over de na le leven regels door middel van het breed uitzetten van de
zogenaamde arbobrochures in alle mogelijk te inspecteren bedrijven. Eind 2008 waren er 32
brochures beschikbaar. Een twintigtal is in voorbereiding. Bij de voorbereiding van de
arbobrochures en inspectieprojeclen worden sociale partners betrokken die veelal ook een
stimulerende rol naar de individuele bedrijven kunnen vervullen. De Al heeft onderzoek gedaan
naar de impact van de gedistribueerde brochures: bedrijven weten beter wal een inspectie
inhoudt. Bijna 40% van de bedrijven heeft de intentie spontaan met de inhoud van de
arbobrochures aan de slag te gaan. Daarnaast ontwikkelen sociale partners in de
branches/sectoren arbocataiogi die concreet invulling geven aan de doelvoorschriften uit de
Arbeidsomstandighedenwet en daarmee - bij positieve toetsing - voor de belangrijkste arborisico's
richtinggevend zijn bij de inspecties door de Ai;
• Binnen het productveiligheidsveld van VWA is de effectiviteit van het toezicht onderzochi. Het
blijkt dat er beduidend beter wordt gescoord op diverse aspecten van naleving. Contact met VWA
(in welke vorm dan ook) blijkt de belangrijkste factor hiervoor;
• De komende periode gaat de AID haar controledossiers via internel beschikbaar stellen voor
ondertoezichtgestelden. Daarmee wordt een wens van ondernemers ingevuld en wordl het
leereffect van de controle vergroot.
De Al zet steeds vaker andere middelen in om de naleving te stimuleren. Voorbeelden:
1) Kappersbranche: zowel bij regulier inspecteren als bij de follow up pasl de Al altematieve
handhavingscommunicatie toe, gericht op de doelgroep. Zoals een tournee door Nederland, een sland van de Al
op beursen, interviews van inspecteurs op het podium voor honderden kappers en kappers in opleiding enz.
2) Reddingsvestencampagne In de binnenvaart: multimediale campagne met o.a. billboards langs vaanwegen, op
sluizen en bnjggen, een kort filmpje en de lancering van de campagne op een grote binnenvaartbeurs. Al werkt
samen met ander toezichthouders op het water. Er worden flyers uitgedeeld op de binnenvaartschepen en
inspecties naar reddingsvesten uitgevoerd.
Deze alternaüeve vormen van handhavingcommunicatie hebben een betere naleving en minder toezichtlast als
resultaat.
f) Maximaal twee inspectiebezoeken per Jaar bij MKB
Gerealiseerd.
g) Stimuleren andere overheden
Rijksinspecties werken samen met andere overheden, al dan niel binnen de domeinen. Zo werkt
Agentschap Telecom samen met de Douane bij toezicht op handel in apparatuur en met hel College
Bescherming Persoonsgegevens bij toezicht op dataretentie. In de domeinen Chemie en Afval zijn
diverse overheden als provincies als waterschappen actief betrokken.
h) Verbinding met regelgeving, beleid, internationale aspecten enz.
Rijksinspecties hebben vele contacten met het vakdepartementen, Brussel, internationale organisaties
als ILO e.d. Ter versterking van de relatie beleid/toezicht heeft de UZ samen mei IGZ aan VWS
voorstellen gedaan. De Al heeft bijvoorbeeld intensieve afstemming met het beleid over
programmatisch handhaven. IVW en de AID hebben veel internationale contacten op gebied van
visserijcontrole.
De Europese Commissie heeft besloten dat de frequentie van controlebezoeken (door het Centraal Orgaan voor
Kwaliteitsaangelegenheden in de Zuivel) aan kleine boerenkaasproducenten wordt tenjggebracht naar twee keer
per jaar in plaats van elke twee maanden. Uit de risicoanalyse is gebleken dat een dergelijk zwaar controle is
misschien niet nodig is. De controle Is nu gelijkgetrokken met de voorgeschreven conlrole in de hygiënecode.
Hiermee verminderen de toezichtlasten voor deze kleine bedrijven
•m
Voortgangsrapportage Vernieuwing Toezicht. Versie 18-01-2010 20

Bijlage 1
Kwalitatieve resultaten Vernieuwing Toezicht domeinen
In deze bijlage zijn nieuwe activiteiien en nieuwe relevante ontwikkelingen opgenomen, in aanvulling op bijlage 1
van de Voortgangsrapportage Programma Vernieuwing Toezicht voo.rjaar 2009. Het 'totaal aanlal nieuwe
ontwikkelingen in 2009' belreft de som van de cijfers uil de Voortgangsrapportage voorjaar 2009 en deze
rapportage.
Doelen Vernieuwing
Voortgang In {sub)domelnen
Toezicht
;a) Selectiever inspecteren en harder optreden ^ i .
Selectiever inspecteren
Gezamenlijke risicoanalyses
• Chemie: werkgroep provinciale risicoanalyse opgericht
• Kinderopvang: overeenstemming over landelijk model risicogestuurd toezicht kinderopvang;
vanaf september 2009 operatief, vanaf ianuari 2010 verplicht voor alle GGD'en
• Land- en tuinbouw: gezamenlijke risicoanalyse met Den Bosch
• Schiphol: gezamenlijke aanpak van drie risico's/convenant in ontwikkeling
• Binnenvaart: vier risico's vastgesteld uit de gezamenlijke risicoanalyses, plannen van
aanpak worden opgesteld
• Buisleidingen
A^estemde risicoanalyses • Recreatie/dierentuinen: naar gezamenlijke inten/entiestrategie met branche
• Recrealie/verbliifsaccommodaties: naarqezamenliike interventiestrategie met branche
Totaal aantal ontwikkelingen in 2009:18
b) Vertrouwen geven . > ., ^
Systeemtoezicht
Reactie bedr./ instellingen
• Recreatie/attractieparken: afstemming per bedrijf op kwaliteitssysteem: doelstelling bereikt
• Recreatie/dierentuinen: systeemtoezicht start, o.a. ter ondersteuning van zelfcertificering
• Chemie: in 2010 gecombineerde pilot van afgestemd en systeemgestuurd toezicht In de
provincie Utrecht
• Chemie: pilots systeemtoezicht in uitvoering in zes provincies
• Afval: idem
• Zeehavens/ladinq: inrichting horizontaal toezicht door Douane en andere toezichthouders
zie § 2.1
c) Vergroting professionaliteit en deskundigheid van de Inspecteur
Totaal aantal ontwikkelingen In 2009: 29
Opleidingen
• Horeca: korte opleiding voor gemeente voor oog- en oorfunctie
• Schiphol; werken aan verbetering van houding, gedrag en pnafessionaliteit naar aanleiding
van onderzoek
• Zeehavens: opleidingsplan gevaariijke stoffen voor Douane in ontwikkeling
• Chemie: opleiding voor qebaiik GIR in voorbereidinq
Cultuur
• Chemie: bij Chemelot treden inspecteurs professioneler en deskundiger op/ Rijnmond:
verbetering transparantie en snelheid van rapportage
Totaal aantal ontwikkelingen in 2009: 13
d) Afgestemde/gezamenlijke Inspectiebezoeken, oog- en^oorfijnctle, gezainenlljke jaarplannen e;d.
Eén contactpunt
Afgestemde
inspectiebezoeken
Gez. inspectiebezoeken
Ovememen inspecties
Oog- en oorfunctie /
signaaltoezicht
Gez./geïnlegr. rapportages
Gezamenlijke iaarplannen
Gez./qeïnteqr, insp.proqr.
Geen nieuwe ontwikkelingen
• Recrealie/attractlepariten: gezamenlijke inspecties met Al hebben plaatsgevonden
• Levensmiddelenhandel: afstemming tussen VWA. Al en VI
• Chemie: a^eslemd toezicht in Rijnmond regio, bij Chemelot (Limburg) en bij EMtecc
(Drenthe): ervaringen verzameld, qebundeld en beschikbaar qesteld aan provincie
Schiphol: milieuhandhavingsestafette
Geen nieuwe ontwikkelingen
• Land- en tuinbouw: toepassen signaaltoezicht met gemeenten en waterschappen
• Zeehavens: Zeehavenpolitie en KMar zijn beschikbaar voor signaal voor de andere
toezichthouders aan boord van schepen
y
• Sanctietoepassing: overieg over oog- en oorfunctie door ISt voor Al lLi;i
• Kinderopvang: Al en VWA in gesprek met GGD NL over ooq- en oorfunclie door GGD'en
Geen nieuwe ontwikkelingen
y
Zeehavens: 11 toezichthouders één jaarplan
Buisleidingen: IVW en SodM
''^^
'*'
0
Voortgangsrapportage Vernieuwing Toezicht. Versie 18-01-2010 21

Doelen Vernieuwing
Voortgang in (sub)domeinen
Toezicht
Taakoverdracht
• Wegvervoer: toezicht op Artjeidstijden besl uit vervoer bij Eigen vervoerders van Al naar IVW
• Zeehavens: toezicht WwS deels naar havenmeesters
Totaal aantal ontwikkelingen in 2009: 49
e) Gegeverïs één kee'rppvragen, toelichting op regels ; ^ , ' ~ '. '
Goede communicatie
Alle domeinen: vernieuwde informatie np www.insDectieloket.nl
Nalevingshulp
Uitwisseling gegevens/
koppeling gegevens
• Recreatie/verbl ij fsaccom mod alies; kennis verhoging kleine verblijfsaccommodaties
• Afval: project nalevingshulp voor scheepsafvalstoffen afgerond met advies
• Kinderopvang: werkgroep nalevingshulp wordt niet voortgezet
• Vleesketen: test met CCM (digitale uitwisseling van bedrijfsgegevens naar VWA)
• Binnenvaart; akkoord voorfinanciering projectvoorstel generiek koppelpunt
• Wegvervoer: aansluiling zoeken bij generiek DID Al
• Bouw enz.: DiD voor andere toezichthouders operationeel: doelstelling bereikt
• Kinderopvang: vertraqinq bij ontwikkelinq GIR
Totaal aantal ontwikkelingen in 2009: 27
f) In MKB maxihiaal twee reguliere'^bezoeken vah rijksinspecties per jaar: zoals eerder'gerapporteerd is deze doelstelling al
behaald ^ ° , ^ -
g) Andere overheden stimuleren'. Samenwerking met .:„*;; i, ,,
...gemeenten
...provincies
Publiekprivate afspraken
h) Verbinding met...
Regelgeving, beleid
Internationale aspecten
Toepassing strafrecht
• Horeca; afstemming met gemeenten over minder inspectie blj goede nalevers
• Recreatie/evenement: afsiemming met Rotterdam en Amsterdam
• Bouw enz.: samenwerking met vier nieuwe gemeenten, verkenning met een nieuwe
gemeenle
• Bouw enz.: gemeenlen kunnen zich aanmelden voor automatische doonneldingen van
asbestverwijdering; 200 gemeenten hebben zlch inmiddels opgegeven
• ITJ: 4 gemeenten voeren aanbevelingen n.a.v. onderzoek over overgewicht door/4
gemeenten voeren verbeteringen n.a.v. van onderzoek over recidive door/gemeenten op de
hoogte gebracht van bevindingen over CJG's
• Kinderopvang: Al en VWA in gesprek met GGD NL over oog- en oorfunctie door GGD'en
• Vleesketen: samenwerkingsproject met provincie Brabant afgesloten
• Chemie: met zes provincies pilots afgestemde inspecties uitgevoerd; met drie andere
provincies wordt hiennee gestart in 2010
• Afval: branchegerichte aanpak opqeslart bij vier branches
Schiphol: convenant met achttal publiekprivate afspraken tussen toezichthouders en de AAS
Totaal aantal ontwikkelingen in 2009: 23
• Levensmiddelenhandel: met LNV onderzoek hoe inspecties op Land bouwkwaliteitswet zo
efficiënt en met weinig last kunnen worden uitgevoerd
• Binnenvaart: start project naar 'dor hout' in regelgeving
• Chemie: voorstel voor wetswijziging i.v.m. melden van ongewone voorvallen in
voorbereiding
• Afval: idem
• ITJ: melarapportage 'Werkende ketens' geeft signaal naar het Rijk over ervaren
knelpunten op lokaal niveau in dienst/erieninq aan jeuqd of in de samenlevinq
• Vleesketen: contact met Brussel
• Zeehavens: aanpassing EU-regelgeving voor veterinaire inspecties in relatie lol lading
Geen nieuwe ontwikkelingen
Totaal aantal ontwikkelingen in 2009: 10
Opschalihgsactiviteiten
Chemie: projectplan GIR VT goedgekeurd
Totaal aantal ontwikkelingen ihi'2009: 6
'011
Voortgangsrapportage Vernieuv^lng ToezichL Versie 18-01-2010 22

Bijlage 2 Kwantitatieve toezichtlastreductie domeinen
Overzicht reductie toezichtlasten per domein in 2009 en prognose in 2011. in euro's en procenten
Domein
Voédsërën waren
Horeca
Land en tuinbouw
Vleesketen
Recreatie
Levensmiddelen
Transport
Schiphol
Coörd.
inspect!
e
VWA
AID
VWA
VWA
VWA
IVW
Totale
toezichtlast
in €
x 1.000
4.427
18.420
59.377
5.197
300
2.300
2.472
3.640
59.062
1.467
115
2.228
1.583
3.640
15.047
962
67
1.145
889
505
48
1.083
44.015
Taak
Rijk
in €
X
1.000
618
910
14.766
367
29
557
Reductie absoluut
in €x 1.000
2009
bereikt
392
1.070
823
440
10
-
2011
prognose
430
1.066
3.861
532
19
-
Reductie relatief
2009
bereikt
16%
29%
2%
30%
9%
-
2011
prognose
17%
29/o
6%
36%
17%
,
Maatregelen voor verdere reductie
toezichtlast
Actie Belastingdienst
VWA-LNV ontwikkelen voorstel EU
Acüe Belastingdienst
Actie Douane
Toezichtlasten Rijk/aandeel in € x 1.000
Totaal Rijk Rijksinspecties
Bel/
Douane/
RWS
EU
Wegvervoer
Zeehavens
IVW
IVW
21.837
17.942 + PM
15.426
15.794
3.318
6.362 + PM
11.897
8.242
211 3.857
3.949
314
27
1.933 2%
,0%
13%-
• * *
Acüe Douane
Actie Douane
Binnenvaart
IVW
853
791
146 645
198 129 129 " 16% 16% Geen actie, toezichtlast
afhankelijk van aantal incidenten
Industrie "
Chemie
VI
8.125 1.541 1.405 136
385
- **•
Reductie ook door provincies
Afval
VI
6.628 194
194
49
_*!»***
1
Reductie ook door provincies
Bouw enz.
Al
11.950 1.954 1.800 154
489 244 615 12% 3l,% Reductiepercentage bereikt
Nucleair
VI
650
599
233
366
58 0 180
0% 28%
Buisleidingen
VI
n.v.t.
; 1
Publleke domeinen
i
! 1
ITJ
UZ
n.v.t.
: * '
Gezondheidszorg***** IGZ
14.873 10.374 10.241 133
2.593 3 260
0% 3% Voorstellen IGZ worden uitgewerkt
Sanctletoepassinq 1ST
2.399 1.915 1.727 188
479 75 75
4% 4% Reductie reeds voor '07 gerealiseerd
Kinderopvang
IvhO 3.358 90
90
23
0% 0% Reductie m.n. door GGD'en
TOTAAL
177.783 117.562 41.598 15.678 44.592 29.416 3.527 9.022 3% 8%
Over het reductiepercerilage bij domein Wegvervoer is overleg gaande met de Douane.
Er zou een aanpassing van de nulmeting voor het domein Zeehavens nodig zijn om het % te berekenen voor de behaalde € 8 miljoen lastenreductie. (Zie ook bijlage 3 onder 9).
Toezichtlastberekeningen bij domein Chemie betreffen totale toezicht: door rijksinspecties en andere overiieden (Zie § 2.2 en bijlage 3 onder 10).
Toezichtlastberekeningen bij domein Afval en Chemie zijn nog gaande.
Gezondheidszorg is combinatie van subdomeinen Ziekenhuizen en Zorginstellingen
Voortgangsrapportage Vernieuviflng Toezicht. Versie 18-01-2010 23

Bijlage 3
Domeinen: overzicht resultaten, periode 1 april tot 1 december
2009
Voor onderstaande domeinen is hieronder de voortgang van 1 april lol 1 december 2009 opgenomen.
Voedsel en waren
1. Horeca
2. Land-en tuinbouw
3. Vleesketen
4. Recreatie
5. Levensmiddelenhandel
Industrie
10. Chemische industrie
11. Afvalverwerking
12. Bouwnijverheid, houtverwerkende industrie,
metaal- en overige industrie
13. Nucleaire industrie
14. Buisleidingen
Transport
6. Schiphol
7. Wegvervoer
8. Binnenvaart
9. Zeehavens
Publleke domeinen
15. Integraal toezicht Jeugdzaken
16. Gezondheidszorg
17. Sanctieloepassing
18. Kinderopvang
Voedsel en waren
De VWA is de eerstverantwoordelijke inspectie voor de domeinen in dit cluster.
1. Horeca
Stand van zaken eindbeeld: door ICT vertraging en twijfel over juridische onderbouwing van de
gegevensuitwisseling wordl vertraging opgelopen. Uitbreiding van de samenwerking vergt een investering in
capaciteit bij gemeenten en VWA.
Voortgang
• De al eerder gestarte pilots voor samenwerking tussen VWA en gemeenlen geven de volgende inzichten en
resultaten:
o Samenwerking vergl investering. Een gestart samenwerkingsverband leidt niel meteen tol merkbare
resultaten. Hel kost lijd en inzet om over en weer kennis op te bouwen en de mogelijkheden le
verkennen. Dit zijn trajecten van enkele Jaren. Met de volgende tranche van gemeenten kan hel
proces sneller gaan, omdat er een duidelijker aanbod kan worden voorgelegd. Inzet van VNG en
BZK is hieriDij wenselijk;
o Samen werken is niet zonder meer samen inspecteren. Alleen in de eerste fase van kennismaking
is samen inspecteren interessant omdat daamiee kennis en ervaring wordt uitgewisseld. Daarna
kost hel onnodig veel afstemming en leidl tot te veel inspecteurs die tegelijkertijd 'binnen vallen';
o Gezamenlijke inspecties desgewenst alleen bij matige of slechte nalevers;
o
o
Afstemming met gemeenten over een (lagere) bezoekfrequentie bij goednalevende bedrijven;
Oog- en oorfunctie bij goede nalevers. De VWA ontwikkelt een korte opleiding Horeca voor de
gemeentelijke ambtenaar, zodat deze voor de VWA een oog- en oorfunclie kan vervullen bij
goednalevende bedrijven. De VWA inspecteert dan niet of met een lagere frequentie.
• In november 2009 zijn de samenwerkingspilots geëvalueerd.
• De 'digitale herinspectie' is op een robuuste wijze geïmplementeerd in de ambtachtelijke sector van de VWAorganisatie.
Een horecaondememer kan. nadat er een waarschuwing opgelegd is, via Intemet aangeven op
welke wijze de overtreding is opgelost. Hiermee worden zowel een herinspectie als herinspectiekosten
afgewend die de ondememer anders in rekening gebracht zouden worden.
• Mening bedrijfsleven: KHN is redelijk tevreden over de behaalde resultaten, maar is van mening dat er in de
samenwerking met gemeenten nu concrete resultaten moeten worden gehaald. KHN wil graag hogere
ambitie door met meer gemeenten samen te werken. Samenwerking moet volgens KHN leiden tot
gezamenlijke risicobepaling en toezlchtsarrangement.
• Toezichtlastreductie: zie dashboard in Voortgangsrapportage voorjaar 2009. De Belastingdienst draagt voor
20% bij aan de toezichtlast in de Horeca. ReducUemogelijkheden worden najaar 2009 samen met de Ki
Belastingsdienst onderzocht.
|[^
f£l
^1
•m
Voortgangsrapportage Vemieuviflng Toezicht. Versie 18-01-2010 24

2. Land- en tuinbouw
Stand van zaken eindbeeld: Is in belangrijke mate behaald.
Voortgang
• Samenwerking in de pilots van de afgelopen periode is voortgezet, o.a. door het ontwikkelen van een
gezamenlijke risicoanalyse met handhavers in de regio Den Bosch. De AID gaat deze samenwerking
stnjctureel inbedden in de organisatie (nVWA).
• Voor kwalitatieve toezichtlastreductie wordt ingezet op investering in de professionaliteit van de inspecteurs.
• Overige toezichtlasten worden lokaal (m.n. waterschappen en gemeenlen) veroorzaakl. M.b.v.
samenwerkingspilots wordl getracht ook deze lasten te reduceren. Betrokken diensten én gecontroleerde
ondememers oordeelden positief (evaluatieverslag op www.inspectielokeLnl). Toepassing van
signaaltoezicht over en weer blijkt direct minder last op te leveren.
• Klanttevredenheidsonderzoek uit 2008 heeft geleid tot:
o Aankondiging controles vooraf;
o Nog meer handhavingscommunicatie vooraf om toezichtaspecten loe te lichten;
o Ovemame toetsing subsidie agrarisch natuurbeheer van Dienst Uitvoering per 2010;
o Voorbereiding beschikbaar stellen van controledossiers aan ondernemers.
• Mening bedrijfsleven: bedrijven die deelnamen aan de pilots met gemeenten zijn positief over de aanpak.
• Toezichtlastreductie: zie dashboard in Voortgangsrapportage voorjaar 2009. Reductiedoelstelling van 25%
voor het aandeel rijksinspecties is behaald; 29%.
3. Vleesketen
Sland van zaken eindbeeld: vooruitgang geboekt. In 2009 is een exlra reductie van toezichtlasten bereikt van €
410.000, oplopend lot € 860.000 extra in 2011. De VWA heeft dan ruim meer dan 20% in hel 'direct
beïnvloedbare' deel van het toezicht gereduceerd. Voor het n iel-beïnvloed ba re deel wordt onderzocht welke
voorslellen aan de EU kunnen worden voorgelegd om verdere reductie van de toezichtlast mogelijk te maken.
Voortgang
• Samenwerkingspilot in provincie Brabant is afgesloten (VWA, provincie, gemeenten en Al). Evaluatie volgt.
De samenwerking geeft aanleiding om deze te verbreden naar andere regio's. Voorwaarde is ICT
ondersteuning, zoals een gezamenlijke planningsmodule en gemeenschappelijke inspectierulmte, die nog
ontbreekt.
• Een belangrijke impuls voor vemieuwing van het toezicht door VWA wordt verwacht van de recent
ontwikkelde methodiek Continlous Control Monitoring (CCM), die m.b.v. een aanvullende financiering van EZ
wordl getest. Het CCM maakt digitale uitwisseling van bedrijfsgegevens naar de VWA en in dit geval de
provincie Noord Brabant mogelijk. Met deze informatie kunnen inspecties vooraf betere risicobeoordelingen
opstellen en daarmee onnodige lasten door uitvraag venninderen. Test wordt voorjaar 2010 afgerond.
• VWA en LNV slellen een plan van aanpak op om te komen tot aanpassing van de bestaande EU-regels met
als inzel het mogelijk maken van een risicogebaseerde vorm van toezicht, ook voor het permanente toezicht
In de vleesketen.
• Toezichtlastreductie: extra reductie in 2009 van € 410.000; extra prognose in 2011 van € 860.000, wat een
reductiepercentage van 7 betekent.
4. Recreatie
Stand van zaken eindbeeld: grootste deel van het eindbeeld zal in 2011 bereikt zijn, met uitzondering van de
samenwerking met gemeenten. Het eindbeeld moet op dit punt worden aangepast. De verkenning van de
samenwerking met gemeenten wordt niet verder doorgezet. De verhouding tussen capaciteit en rendement is
onevenredig. Gemeenlen kunnen de toezichtlast beperken door intern de inspecties op elkaar afte stemmen of
over te gaan tot integrale inspecties. Gemeenten zullen deze stappen zelf moeten zetten.
Voortgang attractieparken
• Inspecties per bedrijf zijn afgestemd op de mate waarin hel bedrijf met kwaliteitssystemen werkt; resultaat
voor attractieparken is bereikt.
• Afstemming met de Al is gerealiseerd, inspecties hebben gezamenlijk plaatsgevonden. ly
• Gesprekken gevoerd met drie gemeenten. Met één gemeenle gelijktijdige inspecties uitgevoerd. A.A
Samenwerking mei gemeenten levert echter te weinig op; pilots worden niet voortgezet.
«,j
• Mening bedrijfsleven: attractieparken zijn positief over gewijzigd toezicht. De brancheverenigingen Recron,..\
Nederiandse Vereniging Dierentuinen (NVD), Vereniging Dier en Park en Vereniging Van
*'"„
EvenementenMakers (WEM) zijn ook erg tevreden over de betrokkenheid bij de risicoanalyses en '"'^j
interventiestrategie, sl is het tempo van het traject wel een zorg.
'r*'"
Voortgangsrapportage Vernieuwing Toezicht. Versie 18-01-2010 25

Dierentuinen
• Interventiestrategiesessie (waarbij onderscheid wordt gemaakt tussen toezicht op die gerelateerde en
overige ondenverpen) heeft plaalsgevonden. Opstellen gezamenlijke intervenliestrategle voor gehele
domein is in november gerealiseerd. Branche stuurt op zelfcertificering en moet dit traject opstarten.
• Systeemtoezicht start in oktober o.a. ter ondersleuning van de zelfcertificering
• ICT ondersteuning via GIR is niel gerealiseerd, ook is er geen planningsmodule gerealiseerd.
Verblijfsaccommodaties
• Project toepassing systeemtoezicht in bungalowparken loopt.
• Doelgroepanalyse is afgerond, interventiestalegie is in november opgesteld. Met de branche worden ideeën
ontwikkeld hoe kennis van regelgeving bij kleine verblijfsaccommodaties verhoogd kan worden.
• Bij de gemeente waarmee gesprek gaande was over een eventueel samenwerkingspilot voor toezicht op
campings bieek het toezicht intem goed geregeld. Verkenning van mogelijke samenwerking met gemeenten
wordt niet verder doorgezel. De verhouding tussen capaciteit en rendement is onevenredig.
Zwembaden, sauna's, thermen
• Overieggen met IPO over evenluele loepassing van systeemtoezicht voor zwembaden en hel onderbrengen
van het rijkstoezicht bij provincies in de vorm van een oog- en oorfunctie lopen nog. Daadwerkelijke pilots
zullen niel voor 2010 starten.
Evenementen
• Interventiestrategie is verplaatst naar eind oktober in verband met drukte tijdens het festivalseizoen.
• Afstemming met Regiegroep Regeldnjk loopt. Vooriopig concentreert deze zich op de vergunningveriening
en niet op toezicht.
• Afstemming van VWA met gemeente Rotterdam vindt plaats op operationeel niveau. Afstemming mei
Amsterdam gestart.
Toez/chf/asfreduclie; zie dashboard in Voortgangsrapportage voorjaar 2009.
5. Levensmiddelenhandel
Stand van zaken eindbeeld: voor het behalen van hel eindbeeld is het besluit essentieel of de VWA de controles
overneemt of dat er één privaat orgaan komt, die de controles In afstemming met de VWA uil gaat voereri. Dit
besluit is nog niet genomen omdat Skal (onafhankelijke organisatie voor het toezicht op de biologische productie
in Nederiand), Stichting ControleBureau voor Pluimvee, Eieren en Eiproducten (CPE) en VWA nog los van elkaar
toezicht houden.
Voortgang
• VWA, Al en VI stemmen hun aciiviteiten voor 2010 op elkaar af. Deze activiteiten zullen worden opgenomen
in het p/-o/ectenove/z/c/7f voor de levensmiddelenhandel.
• Met LNV wordl onderzocht op welke wijze de controles op basis van de Landbouwkwaliteitswet (o.a. door
CPE, KBC en Skal) zo efficiënt en met zo min mogelijk last kunnen worden uitgevoerd.
• Menmg bedryfs/even: CBL wil graag bundeling van controles van de VWA met de private controles,
• Toezichtlastreductie: best guess opgesteld: prognose in 2011 voor rijksinspecties (inclusief Douane) 17%
loezichtl astreductie.
Transport
De IVW is de eerstverantwoonJelijke inspectie voor de domeinen In dit cluster.
6. Schiphol
Stand van zaken eindbeeld: in het vastgestelde Eindbeeld voor 2011 van de samenwerkende toezichthouders
Front Office Schiphol gaan bedrijven hun eigen verantwoordelijkheid ten opzichte van de naleving steeds beter
invullen, waardoor de ovemeid haar toezicht bij die bedrijven kan reduceren en haar toezichtprocessen meer
eenduidig kan organiseren. Bedrijven die deze verantwoordelijkheid minder goed invullen, ondervinden als
keerzijde meer toezicht.
Ki
De samenwerkende toezichthouders hebben onderkend dat er sprake is van verschillende toezichtprocessen o0
Schiphol. Er zijn daarom pijlers onderscheiden waan/oor verschillende toezichthouders een
.f|;i
hoofdverantwoordelijkheid hebben: vracht (Douane / Voedsel en Warenautoriteit), beveiliging (Koninklijke ^n
Marechaussee), veiligheid (Inspectie Veriteer en Waterstaat) en Ruimtelijke Ordening en Milieu (Gemeenle ivj^
Haariemmermeer/ Provincie Noord-Holland). Een belangrijk uitgangspunt bij het realiseren van de gezamenlijkeiij
Voortgangsrapportage Vernieuwing Toezicht. Versie 18-01-2010 26

hoofddoelstelling is dat voor elk van de pijlers de hoofdrolspelers zelf verantwoordelijk zijn voor het realiseren van
de afgesproken resultaten en het initiëren / afstemmen van activiteiten.
Voortgang
• Op basis van een eerste inventarisatie van fysieke risico's is dit jaar een nadere inventarisatie uitgevoerd met
alle betrokken toezichthouders op Schiphol. De risico's zijn vertaald naar de meest gevaarlijke situaties die
direct tot een ongeval kunnen leiden. Op dit moment wordt gewerkt aan een gezamenlijke aanpak van drie
risico's / 'hazards', waarbij meerdere toezichthouders betrokken zijn. Afspraken die hieoiit voortvloeien over
loezichlsprocessen worden in een convenant vastgelegd.
• Bedrijvendatabase: met medewerking van de toezichthouders en de Airport Authority Schiphol (AAS) is als
start van de bedrijvendatabase een lijst van bedrijven opgesteld die luchtvaart- en luchthaven proces
gerelateerd toezicht ondervinden. Deze lijst dient als uitgangspunt voor onder meer informatiedeling, risicoanalyse,
meting van toezichtlasten en communicatie-activiteiten met de sector.
• Begin 2010 wordl het Cor7venanM/rporfAuf/ior//y afgesloten waarin een zestal publiek-private afspraken
(deelconvenanten) zijn opgenomen tussen de overheidstoezichthouders enerzijds en de Havenmeester AAS
anderzijds,
• Voortgangsbericht: jaariijks wordt bekeken op welke inspectielhema's of risicogebieden een gezamenlijke,
integrale aanpak mogelijk of gewenst Is. De uitvoering van de meer geïntegreerde programma's geschiedt
met inachtneming van de bestuuriijke prioriteiten van de betrokken overheidsdiensten. Naast de integratie
van bekende Inspectieonderwerpen weten de toezichthouders elkaar door deze initiatieven ook beter te
vinden bij onvoorziene onderwerpen.
• Binnen de pijler Vrachf wordt in het programma Redesign Cargo, in BPVS (Beveiliging en Publieke Veiligheid
Schiphol) verband, gewerkt aan een integrale aanpak van controles op inkomende en uitgaande
goederenstroom. Het beoogde resultaal is een bijdrage te leveren aan Schiphol Cargo Mainport in Europa,
door een optimale logistieke doorstroming van grensoverschrijdende goederen te koppelen aan een integrale
controle onder regie van Douane Qoinl inspection) op één tijdstip en op één locatie (one-stop-shop) en aan
reductie van de toezichtlast. Onder dit programma is op 21 september 2009 de pilot van de conlrolestraat op
Schiphol door staatssecretaris Financiën geopend, is de inrichting van de centrale controleregie cargo van
start gegaan en wordl de Infomnatlefunctie ontwikkeld. In samenwerking lussen Amsterdam Airport Schiphol,
Air Cargo Nederiand en Douane wordt deze aanpak de komende jaren verder gerealiseerd in het concept
Schiphol-Smartgate.
• Binnen de pijler Beveiliging is in het kader van de doorontwikkeling van de informatiemodule ten behoeve
van infonnaliegestuurd toezicht een nieuwe versie van de module uitgebracht. Hierdoor kan de KMar nog
beter het accent van toezicht richten op bedrijven die hun verantwoordelijkheid minder goed invullen. Begin
2009 werd bekend dat hel EU-beleid ten aanzien van de bekende afzenders in de luchtvrachtketen zal
worden gewijzigd medio april 2010. Ter ondersteuning aan de bekende afzender ontwikkelt de KMar/NCTb
momenteel een toolkit die het op een eenvoudige wijze mogelijk maakt aan de 'nieuwe* administratieve
verplichtingen van de regelgeving le voldoen.
• Vervolgonderzoek naar individuele verbetermaatregelen van de toezichthouders op het gebied van
kwalitatieve toezichtlast is afgerond. Aan de aanbevelingen over onder meer verbeteringen van houding,
gedrag en verhoging van de professionaliteit van inspecteurs wordt door toezichthouders invulling gegeven.
• Eind oktober is op initiatief van het Lokaal Milieu Overieg Schiphol een milieuhandhavingsestafette
uitgevoerd waarbij op één dag een groot aanlal specifieke bedrijven op Schiphol door de gezamenlijke
toezichthouders is bezocht.
• De bestaande informalie over het domein Schiphol is ten behoeve van de bedrijven vemieuwd binnen de
website www.inspectieloket.nl. Zo zijn directe links gemaakt naar de webpagina's van deelnemende
toezichthouders om gerichl relevante toezlchtsinfonmatie voor bedrijven aan te bieden.
• Toezichtlastreductie: er is vooralsnog geen (prognose van) reductie van toezichtlasten voor het domein
Schiphol. Oorzaak hiervan is mei name dat (grens)controles door de diverse toezichthouders op de
goederenstromen door de lucht voor een belangrijk deel afl

Ten aanzien van gegevensuitwisseling wordt er aansluiting gezocht bij hel generieke DiD, in ontwikkeling bij
de Al. Op grond van de businesscase wordt actief een start gemaakt binnen de aan te sluiten diensien.
Systeemtoezicht lussen IVW en Douane verder in ontwikkeling. Verwacht wordt dat IVW de aanpak via de
Authorised Economie Operator (AEO; zoals in gebruik bij de Douane) over zal nemen en ook de overige bij
het domein belrokken inspectiediensten zullen aansluiten bij deze methodiek
Beperkt onderzoek naar de mogelijke meenwaarde van het digitaal loket bij het lenjgdringen van de
administratieve toezichtslasl laat meerwaarde zien, al is deze anders dan vooraf ingeschat. Verdere
uitwerking, onderzoek en betrokkenheid van de sector is nodig om e.e.a. goed vorm te kunnen geven.
Alle betrokken partijen nemen samenwerking op in hur\ jaarplannen: samenwerkende diensien zijn voor 201Q
een aantal prioriteiten overeengekomen die de komende periode verder uitgewertrt worden in een jaarplan
2010.
Werkzaamheden van het frontoffice zijn verschoven naar de lijnorganisatie van de betrokken diensten. IVW
voert de regie en heeft daarvoor een programmamanager aangesteld.
Mening bedrijfsleven: uit onderzoek komt naar voren dat de bedrijven op dit moment andere prioriteiten
hebben dan toezichtlast.
Toezichtlastreductie: uit dashboard kwam naar voren dat de prognose in 2011 voor rijksinspecties (inclusief
de Belastingdienst/Douane en aandeel EU) lol 13% toezichtlastreductie leidt. (Zie voortgangsrapportage na
jaar 2009). Over dil reductiepercentage Is nog overieg gaande met de Douane. Maatregelen voor verdere
reductie:
o Samenwerking wordt opgenomen in de jaaq^lannen van de diverse diensten. Speerpunten zijn: het
in kaart brengen van de best presterende bedrijven, waarmee een convenant afgestoten kan
worden, het in kaart brengen van de slechtst presterende bedrijven die onderwerp van inlegraai
onderzoek en controle zullen worden;
o Vastleggen van conlrolegegevens en opzet rapportageslructuur in en met DiD;
o Inzel van integrale transportcontroles. IVW neemt het voortouw om te komen tot een
samenwerkingsconvenant lussen de partners;
o Aandacht voor informatiedeling ten aanzien van buitenlandse bedrijven.
8. Binnenvaart
Stand van zaken eindbeeld: geen bijzonderheden te vermelden.
Voortgang
• Voor een gemeenschappelijke risicoanalyse wordl samengewerkt met het op te richten Comité Binnenvaart
Veiligheid. Start is gepland per 1 januari 2010.
• Uil gezamenlijke risicoanalyse zijn vier risico's vastgesteld. Voor elk aandachtsgebied van het gezamenlijke
inspectieprogramma (belrokken zijn de KLPD, Zeehavenpolitie, Rijkswaterstaat (RWS). IVW en de
Havenbedrijven Rotterdam en Amsterdam) wordl een plan van aanpak gemaakt met daarin 'perfonnence
indicatoren' om effect van de actie le kunnen meten.
• Onderzoek naar fine-tuning van bestaande inspectietypen op overiastbeperking loopt onder leiding van de
Havenbedrijven.
• Akkoord voor financiering van projectvoorstel voor de ontwikkeling van een generiek koppelpunt voor
gegevensuitwisseling; project gaat van start zodra KLPD groen licht geeft. Verwachte dooriooptijd na
goedkeuring vier maanden.
• Start van projecl om te zoeken naar 'dor hout' In regelgeving
• Toezichtlastreductie: best guess voor reductie toezichtlasten bij domein Binnenvaart opgesteld: prognose in
2011 voor rijksinspecties (inclusief Belaslingdienst/Douane)16% toezlchtlastreductie. Overieg met Douane
voor reductie toezichtlasten aandeel Douane. Prognose voor toezichtlastreductie in 2011 op lokaal niveau:
21%.
9. Zeehavens
Stand van zaken eindbeeld: nadruk ligt op informaliedeling, gezamenlijke risicoanalyse, gezamenlijk jaarplan ,
stroomlijnen van de logistieke keten (single window) en gecoördineerde uitvoering van inspecties. Realisatie zal
lol zeker 2013 duren. Uil aanvullend onderzoek blijkt ook dat in,vergelijking met concurrerende havens in
buurianden de regelgeving en het toezicht in Amsterdam en Rotterdam internationaal goed scoren. De regels zijn*
eenduidig en transparant en de doortoopsnelheid is relatief hoog. Ingezet wordt op belangrijke verbeteringen !^«
zoals invoering van hel systeem Supd@x waarbij informatie over veterinaire ladingen op één punt wordt ^^.
verzameld en door alle toezichthouders wordt benut. De administratieve vereenvoudiging en de verbetering van ,
de doorioopsnelheid van goederen zal aanzienlijke besparingen (circa € 7 miljoen per jaar) opleveren voor
ondernemers, die echter buiten de definitie van toezichtlast vallen en niel kunnen worden meegeteld. ^•'
•^1
Voortgang Lading
H""
Voortgangsrapportage Vernieuwing Toezicht. Versie 18-01-2010 . 28

• Opbouw van het ladlngregiecentrum bij de Douane is in gang gezel. In januari 2010 wordt het operationeel.
• Uitwerking van signaaltoezicht is begonnen. Een opleidingsplan Gevaarlijke stoffen ten behoeve van inzel
Douane Is in ontwikkeling.
• Er is toenemend gebruik van Douane inspectiefaciliteiten door andere diensten.
• Gezamenlijke aanpak van gegaste containers verioopl volgens plan.
• Verdere ontwikkeling en implementatie van systeem SupD@x is integraal in de ladingregie opgenomen.
• Bij de Douane is horizontaal toezicht in ontwikkeling. Waar mogelijk zullen andere ladingtoezichlhouders
hierbij aansluiten. Besparing vermindert de last bij de goede nalevers, maar de last voor de sector blijft gelijk.
• Gebleken is voorts dal grote delen van de toezichtlast (veterinaire inspecties) in het aspect lading wegens
EU-regelgeving nagenoeg onveranderiijk zijn. Er wordt ingezet op aanpassing van de EU-regelgeving.
Schip
• Ondertekening van het convenant tussen de toezichthouders op zeeschepen zal 16 december plaatsvinden.
Daarmee is een belangrijke mijlpaal bereikt.
• Pilot milieuinspectles In Rotterdam is om die reden vertraagd en zal rond de jaarwisseling van start gaan.
• Aanmerkelijke vermindering van de administratieve lasten wordt bereikt door stroomlijning van de
havenverordeningen. Bijvoorbeeld In Rotterdam vervallen daardoor circa 1900 vergunningen en ontheffingen
per Jaar.
• Wetswijziging om havenmeesters toezichtbevoegdheden voor de Wel voorkoming verontreiniging door
schepen te geven kost meer tijd dan verwacht. Planning is 2011. Ondertussen hebben de havenmeesters
zich bereid verklaard de werkzaamheden alvast op te pakken.
Grenstoe^cht
• De werkwijze in Amsterdam en Rotterdam (o.m. systeem ZUIS) Is in belangrijke mate gelijkgetrokken. De
zeehavenpolitie en Koninklijke Marechaussee zijn beschikbaar voor signaaltoezicht voor andere
toezichthouders aan boord van schepen.
• Wegens EU-regelgeving (Schengenakkoord) is er weinig tot geen mogelijkheid voor reductie toezichtlasten.
Ingezel wordl op stroomlijnen van administratieve lasten (o.a. visumverslekking) en kwaliteitsverbetering in
het toezicht.
Port-security
In de streefbeelden is vastgesteld dat op hel gebied Port-security geen verdere grote veranderingen nodig zijn. In
bestaande overiegvormen wordt de werkwijze verder aangescherpt
Mening bedrijfsleven
Het gezamenlijk Jaarplan 2009 is door het bedrijfsleven goed ontvangen; voor 2010 volgl een update
Mening drie gezaghebbende vertegenwoordigers van het Rotterdamse havenbedrijfsleven over aspect Lading:
• Toezicht is, in vergelijking met andere landen, goed geregeld, Ftexibiliteit, goede dienstveriening en de snelle
processen zijn een veri

Producten die binnen het domein worden ontwikkeld (zoals afgestemd toezicht, systeemgericht toezicht,
professionalisering toezichthouder) moeten dan hierin hun verankering krijgen.
Als onderdeel van de domeinaanpak zal dit dan ook actief ingebracht worden bij de voortaereiding en
implementatie van de uitvoeringsdiensten.
Algemeen: vanwege overiap in doelgroep en doelstelling zullen de trajecten voor de verbelering van hel BRZOloezicht
en Vernieuwing Toezicht Chemie in elkaar geschoven worden. Studie naar concreet in kaart brengen van
de synergie, dit betreft zowel de aanpak in de ondersteuning/facilltering (zoals systeemgercht toezicht. ICT.
deskundigheidsbevordering), als de uitvoering van de inspectiebezoeken. Doelstelling is om eind 2010 lot
volledige integratie te komen.
Voortgang coördinatie toezicht
• Afgestemd toezicht vindt inmiddels plaats in de Rijnmond regio (2009:45 chemiebedrijven), op het
Chemelot bedrijventerrein (54 installaties) in Limbuig en op hel bedrijventerrein EMtecc in Drenthe.
Overheidsdiensten stemmen met elkaar en met het bedrijf af. Tevens is er samenhang met de BRZOinspecties.
De ervaring van deze afgestemde inspecties is verzameld, gebundeld en beschikbaar gesteld
aan alle provincies. DCMR heeft plannen om in 2010 ook afgestemd toezicht uit te voeren bij andere
branches (raffinaderijen en grote afvalverwerkers).
• In de tweede helft van 2009 voeren Gelderiand, Groningen, Friesland. Zuid Holland, Noord-Holland en
Overijssel enkele afgestemde pilot inspecties uil. Uitvoering hangt nauw samen met de BRZO-inspectie.
• Provincies Zeeland. Brabant en Limburg starten afgestemde inspecties in 2010. gecombineerd met BRZOinspecüe.
• Provincie Utrecht gaat in 2010 een gecombineerde pilot uitvoeren van zowel afgestemd toezicht als
systeemgestuurd toezicht bij een chemiebedrijf.
• Bij Chemelot zijn kwalitatieve verbeteringen behaald. Inspecteurs treden professioneler en met meer kennis
van zaken op, er is een open dialoog lot stand gebracht tussen bedrijf en overheid over de wijze van
toezicht. Uit de inspecties bij Chemelot blijkt dal de nieuwe aanpak kwantitatief 18% minder tijdsinzet vergl
van de bedrijven. De verwachting is dat dit op termijn 30% kan worden.
• Er zijn kwalitatief belangrijke voordelen behaald in de Rijnmond regio. Uil een enquête in de Rijnmond is
gebleken dat vooral de transparantie van het optreden van diensien zijn verbeterd. De kwantitatieve reductie
is in de Rijnmond aanpak niet expliciel gemeten.
• Bestuuriijk vastgesteld dat Vemieuwing Toezicht en BRZO binnen 1 tot 2 jaar samengaan. Daarvoor zal
onderzocht gaan worden op welke gebieden en ook in welke male samensmelting vorm kan krijgen.
Kansrijke gebeden zijn opleidingen, kwaliteitscriteria, ICT en coöndinatie.
• Bovengenoemde koppeling aan BRZO zal naar verwachting het invoeren van afgestemd toezicht In de
chemie bespoedigen.
• Projectplan uniforme tijdelijke oplossing voor het melden van ongewone voorvallen Is uitgevoerd en
wetsvoorstel wordt voorbereid. (Een conceptvoorstel voor wetswijziging is in voorbereiding).
• Concernaanpak Akzo is in september gestart in Delfzijl, daama zal Botlek volgen.
Systeemgericht toezicht
• Eind juni is er een workshop voor projectteiders systeemgestuurd toezicht georganiseerd voor hel veri

verbetering In kwalitatieve zin (professionaliteit van de toezichthouder, wijze van communiceren tussen
bedrijven en overheden).
• De chemiebedrijven bij DCMR zijn tevreden met de kwaliteitsverbetering die met de afgestemde inspecties
bereikt wordt, over de kwantiteit kan nog geen eenduidig resultaat gemeld worden.
Toezichtlastreductie: reducfie wordt bereikt door rijksinspecties en lokale overheden gezamenlijk, waarbij de
grootste toezichtlast door andere ovemeden wordt veroorzaakt. In 2010 worden best guess en toezichüasten
opgesteld, gebaseerd op het effect van het afgestemde toezicht zoals dat nu is georganiseerd in de front-offices
Chemelot (prov, Limburg) en Rijnmond (DCMR) en zoals dat nu landelijk wordt vorm gegeven.
11. Afvalverwerking
Stand van zaken eindbeeld 2015 en tussenbeeid 2011: op basis van onderstaande activiteiten en producten zal
in eerste Instantie het tussenbeeid 2011 bereikt kunnen worden.
Voor het bereiken van het eindbeeld in 2015 is de voorgenomen vorming van de regionale uitvoeringsdiensten
(per 1 januari 2012; bedoeld voor de uitvoering van o.a. toezichttaken op VROM-gebied) cruciaal.
De afvalbedrijven zullen naar venwachting lol het takenpakket van deze diensten gaan behoren.
Producten die binnen het domein worden ontwikkeld (zoals afgestemd toezicht grole afvalbedrijven,
brancheaanpak af/al, systeemgericht toezicht, professionalisering toezichthouder) moeten dan hierin hun
verankering krijgen. Als onderdeel van de domeinaanpak zal dit dan ook actief ingebracht worden bij de
voorbereiding en implemenlalie van de uitvoeringsdiensten.
Voortgang coördinatie toezicht
Geen wijzigingen ten opzichte van vorige periode.
Projectplan uniforme lijdelijke oplossing voor het melden van ongewone voorvallen is uitgevoerd en
wetsvoorstel wordt voorbereid. (Een conceptvoorstel voor wetswijziging is in voorbereiding).
Branchegerichte aanpak
Er zijn vier brancheteams (samenwerking tussen provincies en brancheorganisaties) gevonnd; de eerste
brancheteam bijeenkomsten hebben plaatsgevonden. Scope van de doelgroep brancheteams is bepaald.
Alle branchemanagers zijn aangesleld.
Bij drie teams schuiven vanuit Brabant vergunningverieners aan In plaats van toezichthouders, waardoor
connectie met preventieve regulering binnen team beter is geborgd
Het afvalverbrandingsinstallatie (AV1-) brancheleam heeft In Juni eerste opdracht met succes uitgevoerd
(onderzoek naar gerucht of recyclebaar afval wordt verbrand).
Het autodemontage brancheteam heeft een opdracht ter ondersteuning van de Haalbaariieid,
Uitvoerbaarheid en Fraudebestendigheid (HUF-) loets sloopregeling in voorbereiding.
Puinbrekers brancheteam werkgroepen zijn gefonneerd en in juni gestart met uitwerken van twee thema's
(lag en begeleidingsbiljet puingranulaat) en brancheplan.
Gesprekken met MRF (schroot) over certificering gevoerd. Samenwerkingsovereenkomst en dne pilots bij
Gelderiand, Zuid(DCMR)- en Noord-Holland In voorbereiding.
Project Nalevingshulp (i.s,m. Regiegroep Regeldmk) voor de VOMS (scheepsafvalstoffen) is afgerond mei
aanbeveling aan RWS te komen tot een vooriichtings-Zinfonnatietraject richting branches die geconfronteerd
worden met de nieuwe regelgeving over scheepsafvalstoffen. RWS organiseert in oktober een landelijk
symposium. Er wordt een vooriichtingsfilm voor het informatietraject opgesteld.
• Toezichtlastreductie: aandeel toezichtlasten vanuit Rijk nihiel ten opzichte van de totale loe^chllaslen,
waarbij groot aandeel van provincies. Toezichttasten provincies worden in kaart gebracht,
Systeemgericht toezicht: op initiatief van de pnavincies is inmiddels een groot aantal pilots systeemtoezicht
gestart bij afvalbedrijven in Gelderiand, Overijssel. Noord-Brabant en Drenthe.
Mening bedrijfsleven: de belrokken brancheverenigingen in de afvalsector zijn enthousiast over de landelijke
brancheaanpak voor diverse categorieën afvalbedrijven
Toezichtlastreductie: wordl nog berekend.
Ki
Voortgangsrapportage Vernieuvwng Toezicht. Versie 18-01-2010 31

12. Bouwnijverheid, houtverwerkende industrie, metaal- en overige industrie
De Al eerst de eerstverantwoordelijke inspectie voor dil domein.
Stand van zaken eindbeeld: eindbeeld voor Bouw enz. valt samen met de sectoraanpak van de Al, zoals
beschreven in de Al-Jaarplannen en -ja a n/e rsl agen. (Zie hiervoor Jaarverslag Al 2009 en Al-jaarplan 2010). Dit
domein kan binnen de lijn worden gebracht en zal binnenkort worden afgerond.
Voortgang
• Nieuwe samenwerking gemeenten: samenwerking is uitgebreid met een viertal gemeenten:
Breda, Groningen, Zoetermeer en Zaanstad. Deze gemeenten hebben al gecoördineerd toezicht in hun
organisalie, wat voonwaarde is voor de samenwerkingsprojecten. Afspraken met deze gemeenten zijn:
o Voor een betere selectie van de Al-projecten neemt de Al vóór een Inspeclieproject contact op met
de gemeente voor afstemming van de inspectieadressen.
o Voor het toezicht op de bouw wordt ook afgestemd over inspecties op het vestigingsadres van een
o
bedrijf,
Gedetailleerde afstemming met Al over gemeentellijke inspeclieplannen vanaf verschijnen Aljaarplan
(november).
De Al en gemeenle Rotterdam zijn nog in een verlcennend stadium voor mogelijkheden tot samenwerking.
• Oog- en oor lijsten arbo: de Al heeft in de pilots samen met gemeenten een arbo-signaallijsl ontwikkeld die
na een korte introductie/training aan gemeentelijke inspecteurs kan worden meegegeven. De lijst bevat 10
punten van hoogwaardige signalen van emstige risico's waaraan werknemere (ook inspecteurs) bloot kunnen
staan. Acule zaken (twee aspecten) dienen direct aan de regionale teamleidere te worden gemeld. Andere
meldingen (tips) kunnen via de digitale formulieren van de Al gemeld worden. Zie www.arbeidsinspectie.nl.
• Asbestmeldingen: gemeenten kunnen zich blj de Al aanmelden om automatisch de meldingen voor
asbestverwijdering door te krijgen. Hierdoor weet de gemeente direct waar asbest wordt verwijderd en kan
goed toezicht houden op hel naleven van de sloopvergunning. De gemeenten maken graag van deze
mogelijkheid gebruik. Inmiddels hebben al 200 gemeenten zich voor deze service opgegeven.
• DiD Arbeidsinspectie: De Al heeft als eersie rijksinspectie al haar inspectiebevindingen van de afgelopen
jaren via een zoekmachine opengesteld voor andere toezichthouders. Per bedrijf is zichlbaar wanneer het
door de Al is geïnspecteerd, wat is geconstateerd en welke maatregelen eventueel zijn genomen.
Gemeenten kunnen hierdoor het nalevingsgedrag van 'hun' bedrijven nalezen en hun eigen toezicht
selectiever organiseren en zich dus richten op de meest risicovolle bedrijven. DiD is najaar 2009
operationeel.
• Mening bedrijfsleven: de Al stemt haar sectoraanpak geregeld af met de sociale partners. Deze aanpak
wordt door de sociale partners positief gewaardeerd, Wel w/ijzen branches op het belang van de
taakuih'oering van gemeenten voor de vermindering van de toezichtlast, waarvoor de Al echter niet
verantwoordelijk is. De afgesloten resultaat veritenningen bij bedrijven die geïnspecteerd zijn (papier en
karton, dakdekkers) bevestigen de waardering.
• Toezichtlastreductie: best guess opgesteld: prognose in 2011 voor rijksinspecties (inclusief
Belastingdienst/Douane) 31% toezichtlastreductie.
13. Nucleaire industrie
Zie voor stand van zaken voor het domein Nucleaire industrie onder afgeronde domeinen, bijlage 4 en § 2.3.
14. Buisleidingen
Voortgang
• Bij vier leidingexploitanten zijn pilots verbetering systeemtoezicht uitgevoerd. Evaluatie en analyse moet nog
plaatsvinden.
• Bij ieder relevant bezoek wordt contact gelegd met het frontoffice en het bezoek afgestemd.
• Het domein Buisleidingen werkt in één team samen met het SodM. Vaststelling van hel
samenwerkingsprotocol vindt plaats in de werkprogramma's en het projectplan.
• Er is een gezamenlijke risicoanalyse voor de bedrijfstak opgesteld die is gebaseerd op de reeds uitgevoerde
bezoeken.
• Het melden van buisleidingincidenten wonJt opgenomen in een organisatiebreed te ontwikkelen protocol. Tot
die lijd is er een soort bereikbaarheidsregeling voor buisleidingincidenten vastgesteld.
•^1
Voortgangsrapportage Vernieuwing Toezicht, Versie 18-01-2010 32

Publieke domeinen
15. Integraal toezicht Jeugdzaken
De IJZ is de eerelverantwoordelijke inspectie voor dit domein.
Voortgang
• Onderzoeken over 'overgewicht' en 'rec/d/ve'onder jongeren: in de onderzochte gemeenlen heeft ITJ de
nota van bevindingen gepresenteerd. Deze gemeenten hebben toegezegd aan de hand van de uitkomsten
van het ITJ onderzoek verbeteringen door te voeren,
In augustus is het ITJ overall-rapport De lokale aanpak van overgewicht' aangeboden aan minister Rouvoet.
Het overall-rapport 'De lokale aanpak van recidive onder jongeren' volgt begin 2010. Gezien de
overeenkomsten lussen knelpunten en oplossingen voor de lokale aanpak van overgewichl en recidive
worden de rapporten naar alle gemeenlen verstuurd opdat ook daar bestuurders en professionals profijt
zullen kunnen hebben van de bevindingen en aanbevelingen van ITJ.
• Drie nieuwe onderzoeken zijn opgestart. Het onderzoek naar 'vers/av/ng'zal zich toespitsen op
alcoholverslaving onder jongeren tot 18 jaar; in het onderzoek 'goed voorbereid naar school' wordt
onderzocht hoe organisaties en voorzieningen samenwerken om er voor te zorgen dat kinderen van O - 6 jaar
goed voorbereid naar groep 3 van de basisschool gaan; in het onderzoek naar 'armoede' bekijkt ITJ in
hoeverre organisaties op lokaal niveau tezamen erin slagen om kinderen van 5 -16 jaar die leven in een
armoedesltuatie zodanig te helpen dat deze situatie geen belemmering vonnt voor hun ontwikkeling.
• Vemieuwde website van de samenwerkende Jeugdinspeclles (ITJ) is in september operationeel geworden.
• Centra voor Jeugd en Gezin (CJG's): gemeenlen die door ITJ zijn bezochl, zijn in juni op de hoogte gebracht
van de bevindingen rond de ontwikkeling van CJG's bij de betreffende gemeenten.
Het speciaal voor de CJG's ontwikkelde normenkader Is in Juni vastgesteld.
• Onderzoek Eindhoven naar het functioneren van de samenwericing in en rond de SPILcentra; Eindhoven
heeft in augustus de zelfevaluatie opgeleverd; ITJ heeft deze positief beoordeeld. Daarmee is het gehele
onderzoekstraject van ITJ (inclusief de monitoring) beëindigd. Op 12 oktober zijn in Eindhoven de uitkomsten
van het onderzoek gepresenteerd tijdens het symposium over de Brede Zorgstrucluur SPILcentra,
• Dordrecht heeft naar aanleiding van ITJ onderzoek het lokale actieplan opgeleverd over de aanpak van
voortijdig schoolveriaten. In oklober zijn het onderzoek en het actieplan openbaar gemaakt In de
eindpublicatie.
• Melarapportage ITJ 'Werkende ketens' is in juli door minister Jeugd en Gezin heeft naar de Tweede Kamer
gestuurd. Met o.a. de boodschappen van ITJ aan het Rijk om de hulpverlening aan een Jongere niet te
beëindigen omdal een leeftijdsgrens bereikt wordt en om te investeren in vooriichting over wat mogelijk is
l.a.v. privacy in samenwericing. .Daarnaast geeft ITJ in de melarapportage ook een aanlal adviezen aan
gemeenten. Zoals investeer In vroegtijdig signaleren, zet in op de onderiiggende oorzaken van een zich
manifesterend probleem en geef de ketenaanpak voldoende tijd om effectief le worden. De minister
onderschrijft de bevindingen van ITJ, hij biedl gemeenten ondersteuning aan via landelijke trajecten om de
ketensamenweri

Deze maatregelen kunnen op dit momenl echier nog niet worden gekwantificeerd, omdat zij zich nog in een
beginfase bevinden en er dus nog geen zicht Is op de feitelijke uitwerking en/an op de hoogle van de
toezichtlasten.
Daamaast dient opgemeri

Bij gemeentefyke inspecties ls op bescheiden schaal verbelering merkbaar omdat er meer onderiing wordt
samengewerkt tussen de instanlies. Bijvoorbeeld succesvolle pilot in Den Bosch waar de GGD een aantal
onderdelen van een brandweercontrole heeft overgenomen (oog- en oorfunctie).
29 september vond een brede werkconferentie Vemieuwing Toezicht plaats met alle betrokken rijks- en
gemeentelijke inspecties en een zevental gemeenlen en GGD'en. Tijdens deze conferentie zijn
mogelijkheden voor de overname van vragen en signaaltoezicht verkend. Ook is besproken hoe tussen de
verschillende toezichthouders betere afstemming en samenwericing kan worden bereikt. Rapportage wordt
opgesteld met concrete handvatten voor samenwerking tussen rijks- en lokaal niveau.
Werkgroep Nalevingshulp kinderopvang (project in samenwerking met de Regiegroep Regeldruk) zal niet
worden voortgezet, omdat doelstelling en werkzaamheden overiappen met de reeds beslaande werkgroep
Samenwerking Inspecties Kinderopvang.
Relatie beleid/toezicht: het domein Kinderopvang heeft structureel contact met het ministerie van OCW over
beleidsontwikkelingen en wetswijzigingen kinderopvang en de relatie hiermee tot toezicht.
Mening bedrijfsleven: de brancheverenigingen kinderopvang zijn enthousiast over de ideeën en uitwerkingen
voor samenwerking en voor slimmer en beier loezichL met name over hel risicogericht toezicht.
Toezichtlastreductie: best guess opgesteld: prognose In 2011 voor rijksinspecties 0% toezichtlastreductie.
Prognose voor toezichtlastreductie in 2011 op lokaal niveau; 10%,
Ki
•m
H
Voortgangsrapportage Vernieuwing Toezicht. Versie 18-01-2010 35

Bijlage 4
Eindevaluatie vier afgeronde domeinen
A. Eindevaluatie Delfstofwinning
Portefeuillehouder namens de Inspectieraad was de inspecteur-generaal SodM.
Domein Delfstofwinning
In Nederland en op het Nederlandse deel van hel Continentaal Plat zijn in totaal zo'n 20 mijnondernemingen
actief op ongeveer 800 verschillende locaties op land en zo'n 150 installaties op zee. Het zijn allemaal
lechnisch hoogwaardig gespecialiseerde bedrijven, veelal multinationals. Mijnbouw is een miljardenindustrie die
gepaard gaal met zeer hoge risico's voor de fysieke en persoonlijke veiligheid, gezondheid, natuur, milieu en
bodem structuur.
Aanvangssituatie
De oorspronkelijke mijnwet was een integrale wet waarin veiligheid, gezondheid, doelmatige winning, voorkomen
van hinder en bodembewegingen in waren geregeld. SodM hield daar integraal toezicht op. In 2003 is de oude
mijnwet ingetrokken en een nieuwe mijnbouwwet van kracht geworden die niet langer integraal van karakter is.
Tegelijk ging voor de mijnbouwsector ook algemene welgeving gelden: arbo- en arbeldstijdenwelgevlng,
milieuwetgeving en waren wetge ving. Daardoor valt de branche sindsdien ook onder het gezag van andere
ministers en kreeg (indirect) te maken met de Al, VI, Nederiandse Emissie Autoriteit (NEA), VWA, IVW en AT.
Deze inspecties hebben afgesproken het toezicht op al die aspeclen zo efficiënt mogelijk in le richten. Ongeveer
99% van hel toezicht dat SodM voor de andere ministeries uitoefent wordl op basis van taakoverdracht door
SodM uitgevoerd (SZW-, VROM- en SZW welgeving). Het overige toezicht gaat op basis van onderaanneming
c.q. regie.
In 2004 voerde SodM 671 inspecties per jaar uit. De omvang van de gepercipieerde toezichtlast werd in 2007
geraamd op € 1 miljoen.
Huidige situatie
Hieronder volgt een overzicht van de wijze waarop de SodM de vernieuwingsopgave voor hel domein
Delfstofwinning heeft ingevuld:
• Integraal toezicht: de rijksinspecties in dit domein hebben een ven"egaande vorm van samenwerking
gerealiseerd: SodM fungeert als integraal toezichthouder voor mijn bouwwerken op land en op zee, VROM,
SZW en VWS hebben hiertoe SodM aangewezen als toezichthouder voor het toezicht op het gebied van
milieu, arbeidsomstandigheden, zware arbeidsrisico's, arbeidstijden en voedsel- en warenveiligheid. SodM
voert jaariijks ongeveer 300 inspecties uit, vooral systeem inspecties met het accent op de groolsle risico's.
• Samenwerking: voor minder vaak voorkomende toezichttaken is er samenwerking in de vorm van
onderaanneming of regie. Daarbij wordt regelmatig onderzocht of een opwaardering mogelijk is naar
mandatering van laak en bevoegdheid. Taakoverdracht blijkt uil Jarenlange ervaring namelijk de efficiëntste
aanpak te zijn, die ook hel beste leidt lot het beoogde eenduidige oplreden van de overheid. Een voorbeeld
van regie betreft de conlrole op installaties voor telecommunicatie op nieuwe boorplatforms. SodM
coördineert een conlrolemoment dat voor alle partijen het beste uitkomt, in dit geval op het moment dat het
platform in de haven ligt voordat het naar de zeelocatie wordt versleept. Ook op internationaal vlak is er veel
overieg en uiïwisseling met toezichthouders.
Communicalie; SodM infonneert de branche over alle inspectieprojeclen in de vooriDereidingsfase en na
afloop; SodM publiceert ze op de eigen website en/of in kwartaalnieuwsbrieven, leder kwartaal is er overieg
met de branche. Eens in de drie jaar wordt onderzocht hoe de branche het toezicht ervaart.
Integrale risicoanalyse; in samenspraak met de industrie is een integrale risicoanalyse opgesteld die niet
alleen is goedgekeurd door de minister van EZ, maar ook door de ministers van SZW en VROM.
Houding en werkwijze: er Is continu aandacht voor verbetering van houding en werkwijze van de inspecteurs,
toepassen van nalevingshulp waar nodig en gewenst, benaderen vanuit vertrouwen (high trust) en oog voor
bedrijfsvoering. Intercollegiale toetsing verankert de kwaliteit en continuïteit.
lCT:SodM Is inzake ICT-aangelegenheden sterk afhankelijk van EZ, Het staal nog le bezien hoe generieke
applicaties, ontwikkeld door programma e-lnspeclies, ingepast zullen worden.
Kennisoverdracht: SodM is voortdurend op zoek naar voorbeelden van goede en slechte praktijken in andere
landen waar Nederiandse bedrijven lering uit kunnen trekken. Daamaast wordl de branche gestimuleerd
eigen richtlijnen op te slellen ler invulling van wettelijke doelvoorschriften en ook zelf optimaal gespitst te
blijven op de grootste risico's in de bedrijfsprocessen. Er Is ook kennisoverdracht naar andere inspecties. De
integrale benadering van het toezicht op dit domein leent zich ook voor andere domeinen, zoals de zware
industrie. Vanuit die optiek is de mogelijkheid onderzocht van verdergaande samenwerking tussen SodM, VI
en Al.
I^_^
Lastenreductie *2.
Vaste aandachtspunten in hel overteg met de branche zijn toezichtlasten, administratieve lasten en
jp'
nalevingskosten. Meestal komen de ideeën voor kostenreductie van de toezichthouder. SodM zet J~
reductiemogelijkheden - mits die geen afbreuk doen aan de veiligheid - vaak om in een voorslel aan de i
beleidsmakers voor vereenvoudiging van regels. De toezichtlast ligt inmiddels op een laag niveau en kan niel '^'
iH
'^1
llll
Voortgangsrapportage Vemieuwing Toezicht, Versie 18-01-2010 36

verder veriaagd worden zonder risico's voor de veiligheid. Wat betreft nalevingskosten voor het bedrijfsleven is er
tussen 2007 en 2009 een reductie bereikt van circa € 12 miljoen. Hel eerste element betrof technische
beschikkingen voor het offshore gebnjik en/of lozen van chemicaliën. Deze vergunningen golden voor een jaar,
maar voortaan geeft SodM ze ult voor een periode van drie jaar. Bovendien is er nu sprake van één gebundelde
vergunning per onderneming. Andere elementen in de reductie van administratieve lasten zijn het nemen van olie
in watennonsters en hel boren van putten; in navolging van Engeland en Noorwegen is de conlrole van
beveiligingsafsluiters van boorgaten veriaagd van eens per twee weken lot eens per drie weken.
Mening van de branche
De branche waardeert de houding, deskundigheid en open communicalie van SodM. Het laatste
meningsonderzoek (2007) bevestigde dit beeld. Hel gebruik van taakoverdracht spreekt aan, omdat de ovemeid
daardoor meer eenduidig optreedt en minder toezichtlast veroorzaakl. Ook het systeemtoezicht en de goede
terugkoppeling van inspecliebevindingen worden erg gewaardeerd.
Vervolg
De inspectietaken worden zodanig uitgevoerd, dat delfstofwinning beschouwd kan worden als domein waar de
vernieuwingsopgave voltooid is. De integrale toezichthouder op dit domein is bovendien stnjctureel ingesteld op
verbetering van effectiviteit en efficiency en vemiindering van onnodige kosten voor het bedrijfsleven. Op dit
moment is de inzet van ICT mogelijk een manier om nog verdere verbeteringen te brengen,
B. Eindevaluatie Railvervoer
Portefeuillehouder namens de Inspectieraad was de inspecteur-generaal IVW.
Domein Railverbindingen
Het domein rail omvat het beheer en het geboiik van hel hoofdspoorwegnet, tram, metro en de overige
spoorwegen. De hoofdspoonvegen vormen samen hel spoorwegnet waarop iedere vervoerder met een
bedrijfsvergunning en een veiligheidsattest toegang heeft. In Nederiand zijn in totaal zo'n 25
goederenvervoerders en 10 reizigersvervoerders actief. Het goederenvervoer en het besloten personenvervoer
(zoals winlersporttreinen van reisbureaus) zijn vrije markten. De tram- en metrobedrijven In en om de grote
steden vonnen een afzonderiijke categorie, omdat het spoonvegen zijn zonder 'open loegang'. ProRail is
beheerder van de hoofdspoorwegen en zorgt dat ze geschikt, beschikbaar en veilig zijn voor gebnjik. Voor de
Betuweroute heeft ProRail het onderhoud overgedragen aan KeyRail (vier procescontractaannemers).
Het toezicht in dit domein wordt voor het overgrote deel uitgeoefend door negen rijksinspecties. Daarnaast zijn er
twee internationale toezichthouders, drie opsporingsdiensten en toezichthouders vanuit vier decentrale
overheden. IVW voert hel grootste deel van het toezicht in dit domein uit.
Aanvangssituatie
Eind 2006 is een belevingsonderzoek uitgevoerd naar de toeachttast binnen dit domein, waaruit bleek dat de
administratieve toezichtlasten beperkt waren en dat ergeen behoefte bestond aan één loket. Verbeteringen waar
het bedrijfsleven wel om vroeg betroffen:
• de toelating van materieel;
• het optreden van de verschillende toezichthouders (IVW. Al en Onderzoeksraad Voor Veiligheid (OVV)) en
opsporingsdiensten (KLPD) plus soms ook nog de beheerder wordt veelal ervaren als overicill, zeker als ze
aan bedrijven dezelfde infonnatie vragen;
• het aanvragen en wijzigen van milieuvergunningen;
• de herkenbaarheid en bereikbaarheid binnen de inspectie.
Daamaast was er een wens van de aannemersbedrijven. Deze bleken sterice behoefte le hebben aan een
(handhavings)beleid ten aanzien van het werken aan de raüinfra dat rekening houdt met hun positie. Ze vonden
het onterecht dal zij als laatsie partij in de keten oplossingen moeten vinden om zowel le voldoen aan de eisen
van de opdrachtgever als aan die van de toezichthouder. De nalevingskosten bij het werken aan de raüinfra.
voortkomend uit aciies van IVW en Al, lopen in de miljoenen.
Huidige situatie
Hieronder volgl een overzicht van de wijze waarop IVW de vernieuwingsopgave voor het domein Railvervoer
heeft ingevuld:
• Toelating van materieel: de aanvraag voor een inzetcertificaat Is korter geworden doordat de IVW
achterstanden heeft ingehaald. Bij dreigende overschrijding van de aanvraagtennijn worden aanvragers tijdig
op de hoogte gesleld. Vanaf februari 2010 kan de registratie van (spoor)voertuigen digitaal gedaan worden in
het Nationaal Voertuigregister. Optreden na een ongeval: wanneer IVW een veiligheidsonderzoek initieert,
vindt tegenwoordig blj aanvang een bijeenkomst plaats met de belrokken partijen. Het opvragen van ^^
informatie is afgestemd met de overige betrokken toezichthouders en opsporingsdiensten, al dan niet als (j.^
onderdeel van een overeenkomst. Met ProRail en NS Reizigers zijn afstemmingsovereenkomsten opgesteld^
aangaande het ongevalonderzoek. De samenwerking wordt na een jaar geëvalueerd, wat eventueel zal ri«
leiden tot afstemmingsovereenkomsten met de overige participanten zoals de OW en KLPD. Tot die tijd l\
wordt met deze organisaties besproken hoe het contact na ongevallen (beter) vorm gegeven kan worden. De,:,,
Voortgangsrapportage Vernieuwing Toezicht. Versie 18-01-2010 • 37

afspraken zijn gericht op een efficiënte(re) inzet van menskracht en middelen van overheidsinstanties, en op
hel reduceren van hinder voor de participanten binnen de spoorbranche. De mimte voor stroomlijning van
processen wordt overigens afgebakend doorde verantwoordelijkheden en bevoegdheden van de
verschillende partijen.
• Milieuvergunningen: organisaties binnen dit domein hebben aanzienlijke 1 administratieve ast door het
aanvragen en wijzigen van milieuvergunningen. De rijksinspecties hebben geen toezichthoudende of
vergunningverienende bevoegdheden op milieugebied, Vennindering van deze specifieke last ligt binnen het
bereik van de Instanties die milieuvergunningen uitgeven.
• Handhavingsbeleid wertcen aan de raüinfra: voorschriften voor de veiligheid tijdens het bouwen van
rail infrastructuur zijn per oktober 2009 verwijderd uil de SpoonAfegwel. Algemene bepalingen zijn nu
vastgelegd in de Kademota Railvelligheid, het Normenkader Veilig Werken en onderiiggende regelgeving. De
uitwerking daarvan wordl door de branche zelf gedaan. De overheid schrijft op dit punt dus niet meer
specifiek voor hoe ondernemers zich aan de regels moeten houden, nadere voorschriften door de
toezichthouders behoren eveneens tot het verieden.
Verder zullen controles op de veilige werkplek van de baanwerker vanaf 1 januari 2010 worden uitgevoerd
door de IVW. De Al heeft arbocontroles, met name met betrekking lol aanrijdgevaar. overgedragen aan l'WV.
Als norm geldt het nieuwe Normenkader Veilig Werken.
• Herkenbaameid en bereikbaartieid; de organisaties met voorkeur voor één aanspreekpunt voor alle formele
contacten met de IVW hebben inmiddels een accountmanager benoemd. Binnen IVW zijn equivalente
contactpersonen aangewezen.
Lastenreductie
Diverse van de bovengenoemde verbeteringen leiden tol reductie van toezichtlast. Dal geldt bijvoorbeeld voor
invoering van hel Nationaal Voertuigregister en afstemming na spoorongevallen (minder dubbele
informatievraag). De overdracht van arbocontroles aan de IVW zal naar verwachting leiden lol hel op termijn
afnemen de toezichtlasten, aftiankelijk van betere naleving (die is momenteel nog structureel te laag). Verder zijn
de ervaren toezichtlasten flink gedaald door al deze maatregelen.
De zelfregulering bij het werken aan raüinfra heeft diverse effecten. In eerste instantie zijn de administratieve
lasten hoger geworden. De verwachting is echier dat deze op termijn afnemen, doordat het bedrijfsleven de
ruimte heeft gekregen om de veiligheid te verhogen met innovatieve ideeën. Die eigen invulling zal waarschijnlijk
eveneens leiden tol een reducüe van nalevingskosten.
Mening van de branche
In 2009 is het toezicht op het domein rail geëvalueerd aan de hand van gesprekken met de stakeholders (intern
en extern), documentenonderzoek en een marktobservatie. Het stimuleren van de eigen verantwoordelijkheid
wordl overhel algemeen positief ervaren. De stakeholders en/aren bij de inspectie een open houding. Bij de
spoorbranche bestaat de wens om een gedigitaliseerde vergunningaanvraag (intemet) mogelijk le maken die nog
klantvriendelijker en transparanter is.
Vervolg
IVW werkt aan digitalisering van het inspectieproces. De inspecties zullen worden uitgevoerd met minimale hinder
voor de bedrijven. Vertrouwen is hierbij hel uitgangspunt: zijn de zaken op orde dan vinden er minder controles
plaals. In het tweede kwartaal van 2010 Is de digitalisering van het inspectieproces dusdanig gevorderd dat het
mogelijk Is om gegevens van eerdere inspecties op le vragen en op basis van risico's keuzes le maken voor te
inspecteren organisaties/objecten. Dit alles versterkt de ingezette trend naar effectiever toezicht, minder
toezichtlast en betere dienstveriening.
C. Eindevaluatie Rampenbestijding en cnsisbeheersing
Portefeuillehouder namens de Inspectieraad was de Inspecteur-generaal Inspectie OOV
Domein Rampenbestrijding en crisisbeheersing
Het toezicht op de rampenbestrijding en crisisbeheersing wordt grotendeels door rijksinspecties uitgevoerd. De
minister van BZK heeft een op rijksniveau coördinerende rol bij de voorbereiding op rampenbestrijding en
crisisbeheersing. In hel veriengde daarvan heeft de Inspectie OOV een coördinerende rol ten opzichte van de
meest betrokken inspecties (VI, IVW en IGZ). Toezicht binnen dil domein is gericht op gemeenlen en provincies.
Aanvangssituatie
Binnen het domein Rampenbestrijding en crisisbeheersing is een lichte meting uitgevoerd naar de ervaren
toezichtlast. Uit deze meting blijkt dat het toezicht niet als last wordt ervaren.
\)i^'i
Doel van de samenwerkende inspecties binnen dil domein is hel verhogen van de kwaliteit en effectiviteit van w^
toezicht. Ook vomit het domein een eenduidig aanspreekpunt voor het veld (en departementen). Het biedt een ,Q
platform voor inspecties en (vertegenwoordigers van) hel veld voor het veriDeteren van de samenwerking in de ^»
keten en het stroomlijnen van toezicht. Door goede samenwerking en afsiemming binnen het domein draagt dit bij,
aan een goede communicatie en vermindering van (eventuele) bestuuriijke drukte. «.,
l^ii
Huidige situatie "
Voortgangsrapportage Vernieuwflng Toezicht. Versie 18-01-2010 38

Met de inwerkingtreding van de Wet veiligheidsregio's (venwacht begin 2010) kenl hel toekomsiige
toezichtarrangement rampenbestrijding één signalerend toezichthouder (Inspectie OOV) en één interveniërend
toezichthouder (Commissaris van de Koningin als Rijksorgaan). De samenwericing met de rijksinspecties binnen
het domein rampenbestrijding en crisisbeheersing is tevens vastgelegd in de Wel veiligheidsregio's.
Binnen het domein is de vernieuwingsopgave als volgl opgepakt:
gemeenschappelijk uitvoeren van een integrale risicoanalyse;
in voorkomende gevallen integraal rapporteren;
één aanspreekpunt voor de belrokken besturen en organisaties;
stoicturele afstemming en informatie-uitwisseling tussen de betrokken toezichthouders;
loezichtgenieters actief betrekken bij de activiteiten van hel domein.
Mening ondertoezichtgestelden: bij het klanttevredenheidsonderzoek (najaar 2009) van de Inspectie OOV zal er
duidelijkheid Komen over de mening van de ondertoezichtgestelden.
Vervolg: naar toezicht crisisbeheersing nationaal
In de kabinetsreacüe op hel advies van de Raad over hel openbaar bestuur 'Beter besturen bij rampen' is
toegezegd meer eenduidigheid en slagkracht te bereiken bij crisisbesluitvorming op nationaal niveau.^^ De
voorbereiding op rampen en crisis is een gezamenlijke verantwoordelijkheid van de vakministers (Ministerieel
Beleidsteam), onder voorzitterschap van de minister van BZK. Afspraken over de verantwoordelijkheidsverdeling
binnen de nationale crisisorganisatie zullen worden opgenomen in een nieuw nationaal crisisplan. De rol van de
minister van BZK wordt ondersteund door (rijks)toezicht crisisbeheersing nationaal. Het toezicht wordt, onder
meer, gebaseerd op de uitkomsten van de Nationale risicobeoordeling.
D Eindevaluatie Nucleaire industrie
Portefeuillehouder namens de Inspectieraad was de inspecteur-generaal VI.
Domein Nucleaire industrie
De nucleaire industrie kenl tien bedrijven, verspreid over vijf gemeenten. Hel zijn allemaal technisch hoogwaardig
gespecialiseerde bedrijven. Goed toezicht is uitermate belangrijk, gezien de zeer hoge ri^co's in deze bedrijfstak
voor de fysieke en persoonlijke veiligheid, gezondheid, natuur en milieu. Ongeveer 56% van het toezicht is
internationaal bepaald: Euratom en het IAEA controleren streng en gedetailleerd op de naleving van hel nonproliferatieverdrag.
De voomaamste Nederiandse toezichthouders zijn de VI (37%), de Al. provincies en
gemeenten. In totaal voeren 15 inspectiediensten controles uit bij nucleaire bedrijven.
Aanvangssituatie
In 2003 constateerde de müieupolitie Noord-Holland enige honderden overtredingen van de milieuvergunningen
bij de vier nucleaire bedrijven in Petten. Dit werd aanleiding voor een ingrijpende verbetering van en meer
samenwerking In het toezicht. Vanaf 2004 werken de toezichthouders samen aan beleidsdoelen en een
gezamenlijk meerjarenplan. De VI en de Al werken al veel langer samen.
De meting van toezichtlasten in 2007 gaf als gemiddelde beoordeling van alle inspecties een 7,8. Naasl dat
positieve resultaal werden ergernissen geconstateerd, zoals verschillen in kwaliteit en werkwijze en de stapeling
van toezicht (meerdere kleine toezichthouders). De toezichtlast bedraagt circa € 650.000 per jaar. De
belangrijkste aanbevelingen uit de lastenmetlng zijn; verbetering van professionaliteit van de inspecteurs en
goede uitwisseling van gegevens lussen inspectiediensten.
Vanwege het grote belang voor de veiligheid en vanwege de bestaande Internattonale afspraken is besloten aan
het domein Nucleair geen reductiedoelstelling te koppelen. De branche heeft aangegeven geen behoefte le
hebben aan een specifieke branchebrede frontoffice. Daarom is voor de verbetering van het toezicht gekozen
voor maatweric per lokatie. Voor dit domein is dan ook geen gezamenlijk eindbeeld gedefinieerd.
Huidige situatie
Hieronder volgt een overzicht van de wijze waarop de SodM de vernieuwingsopgave voor hel domein Nucleair
heeft ingevuld:
• Samenwerking: in Petten coördineert de intergemeentelijke milieudienst Kop van Noord-Holland de
samenwerking met VI, gemeente en een groot aantal andere toezichtinstanties. Er is bestuuriijk en
operationeel handhavingsoverteg van deze toezichthouders. Dit overieg stuurt met gezamenlijke jaarplannen.
Er wordl gewerkt aan meerjarenprogrammering en gezamenlijke inspectierapportages. De samenwerking
wordl efficiënter door clustering In Wet milieubeheer, ah'alwaterkeien, (brand)veiligheidsketen, BRZO, \y^
stralingshygiëne/ariDO en vergunningveriening. Het is de bedoeling dal de clusters jaariijks een gezamenlijkej,
rapportage produceren, Infonnatie die onder de Wet openbaarheid van besiuur valt wordl uitgewisseld via ^^
een virtuele samenwerkroimte op Rijksweb, beheerd door Kop van Noord-Holland. In het kader van de ,J
samenwerking vindt tenminste jaariijks bestuuriijk overieg plaats lussen de commissaris der Koningin, de
'^ Kabinetsreactie d.d. 8 juli 2009 op advies 'Beter besturen bij rampen' van Raad voor het Openbaar bestuur.
lï-i»
•151
Voortgangsrapportage Vernieuwing Toezicht. Verste 18-01-2010 39

urgemeester en müieuwethouder van Zijpe en de inspecteur-generaal VI. Hel toezicht heeft een betere
dekking gekregen doordal de organisafies goed contact met elkaar hebben.
De mate van samenwerking op de onderzoekslocalies buiten Petten wordt bepaald naar behoefte van de
betrokken loezichthoudere.
• Houding en werkwijze: de eenheid van oplreden van de inspecteurs is merkbaar verbeterd. Verbetering van
professionaliteit heeft structurele aandacht van de Inspectiediensten. De VI neemt ook maatregelen rond de
uitstroom van ervaren medewerkers en de instroom van minderervaren medewerkers en zorgt voor
voldoende opleidingen om kwaliteitsverschillen zoveel mogelijk te verminderen,
Laslenreduc^/e
Samenwericing tussen Nederiandse toezichthouders op de onderzoekslocatie Petten blijkt geen reductie in
toezichtlast op te leveren. Stericer nog, bedrijven hebben aanvankelijk meer toezichtlast ervaren doordat er
lacunes in het toezicht moesten worden aangepakt. Na twee jaar zijn de grensvlakken lussen de afzonderiijke
loezichtsgebieden duidelijk bepaald en is de toezichtlast weergenonnaliseerd op hel eerdere niveau. Overigens
vraagt het Bijdragebesluit Kemenergiewet maar een bescheiden bijdrage van de branche in de kosten van hel
toezicht (10 è 25%). In landen als Finland, Zwitseriand en de VS betalen bedrijven hel overgrote deel van de
kosten voor hel nucleaire toezicht zelf.
Het grootste aandeel in de toezichtlast staal op het conto van intemafionale organisaties. Het Is ongebruikelijk om
aan le dringen op toezichtvermindering, en landen die dat doen handelen meestal uit twijfelachtige motieven.
Nederiand wil uiteraard niet met zulke landen geassocieerd worden, en brengt daarom de omvang van het
toezicht niet ler sprake. Wel faciliteren het Nederiandse bedrijfsleven en de VI het IAEA bij het ontwikkelen en
lesten van een andere Inspectiemethode. Die methode is gebaseerd op minder bezoeken, die echter
onaangekondigd zijn. in combinatie met de verplichting van een pennanent actuele administratie van splijtstoffen.
Naar verwachting wordt deze methode binnen enkele jaren ingevoerd. Hiermee zou een reductie in toezichtlast
lot zo'n €180.000 (28% van de totale toezichtlast in het domein) kunnen worden gerealiseerd.
Mening van de branche
Met de directies van de nucleaire bedrijven vindt regelmatig overieg plaats op directieniveau. De samenwericing
tussen toezichthouders in Pelten voldoet aan de behoeften van het bedrijfeleven. De bedrijven merken dat de
toezichthouders stmcturele aandacht geven aan de professionaliteit van de inspecteurs en dat ze beter over
elkaars werk zijn geïnformeerd. Door de samenwerking lussen toezichthouders hoeft een bedrijf geen coördinator
meer in te zetten voor contacten met de inspecties.
Vervolg
Voor Boresele wordt gewerkt aan een vergelijkbare samenwerkingsvonn als in Petten; Almelo is bereid dezelfde
opzet te volgen. De overige onderzoekslocalies hebben door hun omvang of aantal bedrijven geen behoefte aan
een dergelijke aanpak.
De samenwerking binnen dit domein heeft een vaste plaals gekregen in de werkprocessen van de VI.
Ki
'm
k'i
K\
m
Voortgangsrapportage Vernieuw/ing Toezicht. Versie 18-01-2010 40

Bijlage 5
Stand van zaken toezeggingen Algemeen Overleg Vernieuwing
Toezicht 24 september 2009
Tijdens het Algemeen Overieg Vemieuwing Toezicht van 24 september 2009 heeft de minister van BZK een
aantal toezeggingen gedaan. De Inspectieraad benut deze voortgangsrapportage om de stand van zaken van de
toezeggingen toe te lichten.
Toezeggingen minister BZK tijdens AO van
24 september 2009
Rapportages over voortgang programma Vernieuwing
Toezicht meer bundelen.
Aanvullende maatregelen nemen om toezichtlast met
25% te reduceren.
De verantwoordelijkheid voor realisering van
eindbeelden per domein beleggen bij betreffende
rijksinspecties c.q. vakministers en hun daar sterker op
aanspreken,
Reactie op advies van Actal.
Reactie op evaluatierapport Inspectieraad,
Uitwerking streefliin 4 (reikwijdte van de
verantwoordelijkheid van de overheid). M-8ZK zal aan
de herijkingscommissies 'Organisatie en bestuur' en
"Bedrijfsvoering" ideeën meegeven t.b.v. een algemene
visie op de verdeling van verantwoordelijkheden,
bijvoorbeeld bij risico"s. Tevens In beeld brengen
welke onderzoeken over dit onderwerp al gedaan zijn.
Antwoord op de vraag van de fractie van de SP ofhet
opstellen van het samenwerkingsconvenant tussen
toezichthouders t.b.v. controle op gegaste containers
evenveel kost als vier jaar handhaving.
De Tweede Kamer een overzicht van activiteiien
sluren met goede voorbeelden van lokale overheden
die leiden tot vennindering van hun toezichtlast.
Uitzoeken wanneer de Awb uitgebreid kan worden met
een algemene passage over gegevensuitwisseling.
Stand van zaken
Verzoek wondt betrokken bij inrichting nieuw
samenwerkingsmodel rijksinspecties.
Opgenomen in deze voortgangsrapportage.
Beleggen; wordt betrokken bij inrichting nieuwe
samenwerkings- model rijksinspecties
Aanspreken: is in overieg met Inspectieraad opgepakt
door staatssecretarissen EZ en Financiën
Opgenomen in 4 Voortqanqsrapportage VRD
Wondt gelijktijdig met deze rapportage aan de Tweede
Kamer gestuurd
Wordt meegenomen in programma Overheid van de
Toekomst
Vraag is beantwoord naar aanleiding van
Jaarrapportage 2008 VROM-inspectie (VI):
voorbereiding van convenant gaat riiet ten koste van
beschikbare handhavingscapaclleit 13
Brochure 'Alleen ga je sneller... Samen kom je verderi'
wordt gelijktijdig mei deze rapportage aan de Tweede
Kamer gestuurd; brochure bevat initiatieven van
gemeenten om toezicht te verbeteren ^^
Overieg met JustiUe is in vooriDereiding
'^ Kameretukken II. 2008-2009. 31 924 XI. nr. 5.
;f^'
'"Alleen ga je sneller... Samen kom je verder; samenwerking tussen inspecties; brochure van Bureau Inspectieraad, septemb'èr^
2009. .m
KS
h:i
Voortgangsrapportage Vemieuvirfng Toezicht. Versie 18-01-2010 41

Bijlage 6
Afkortingen
AAS
Actal
AEO
Al
AID
AR
ARIE
Arbo
BES
BRZO
CBL
CBV
CJG
CPE
DCMR
DID
DWR
ERR
EU
EZ
FIOD/ECD
GGD
GIR
HUF-toets
IAEA
IGZ
UZ
Inspectie OOV
IPO
ISt
ITJ
IvhO
IVW
IWl
KHN
KLPD
KMar
LNV
MHC
MKB
NEA
NORA
NVD
OM
OPTA
OW
PD
RGD
Rob
RWS
SGO
SodM
SVB
SZW
UWV
VenW
VI
VNG
VRD
VROM
VT
WEM
VWA
WODC
Airport Auihority Schiphol
Adviescollege administratieve lasten
Authorised Economie Operator
Arbeidsinspectie
Algemene Inspecfie Dienst LNV
Algemene Rekenkamer
Aanvullende risicoanalyse en evaluafie
Arbeidsomstandigheden
Bonaire, St. Eustatius en Saba
Besluit risico's zware ongevallen
Centraal Bureau Levensmiddelenhandel
Comité voor de Binnenvaart Veiligheid
Centrum voor Jeugd en Gezin
Stichting ControleBureau voor Pluimvee, Eieren en Eiproducten
DCMR Milieudienst Rijnmond
Digitaal Dossier
Digitale Werkomgeving Rijk
Expertisecentrum voor rechtspleging en rechtshandhaving
Europa
Ministerie van Economische Zaken
Fiscale iniichlingen- en opsporingsdienst - Economische controledienst
Gemeentelijke Gezondheidsdienst
Gemeenschappelijke Inspeclieruimte
Haalbaarheid, Uitvoertjaameid en Fraudebestendigheid toets
Internationaal Atoomenergie Agentschap
Inspectie voor de Gezondheidzorg
Inspectie Jeugdzorg
Inspectie Openbare Orde en Veiligheid
Interprovinciaal Overieg
Inspectie voor de Sanctieloepassing
Integraal Toezicht Jeugdzaken
Inspectie van het Onderwijs
Inspectie Verkeer en Waterstaat
Inspecfie Weric en Inkomen
Koninklijke Horeca Nederiand
Korps landelijke polifiediensten
Koninklijke Marechaussee
Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit
Major Hazard Control
Midden- en Kleinbedrijf
Nederlandse Emissie Autoriteit
Nederlandse Overheid Referentie Architectuur
Nederlandse Vereniging Dierentuinen
Openbaar Ministerie
Onaftiankelijke Post en Telecommunicatie Autoriteit
Onderzoeksraad Voor Veiligheid
Plantenziektenkundige Diensl
Rijksgebouwendienst
Raad voor hel openbaar besiuur
Rijkswaterstaat
Overleg van secretarissen-generaal
Staatstoezicht op de Mijnen
Sociale Verzekeringsbank
Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid
Uitvoeringsinstituut Wertcnemersverzekeringen
Ministerie van Verkeer en Waterstaat
VROM-Inspecfie
Vereniging van Nederiandse Gemeenten
Programma Vemieuwing Rijksdienst
Ministerie van Volkshuisvesfing. Ruimtelijke Ordening en Milieubeheer
Programma Vemieuwing Toezicht
Vereniging Van EvenementenMakers
Voedsel en Waren Autoriteit
Wetenschappelijk Onderzoek- en Documentatie centrum
Ki
KI
Voortgangsrapportage Vernieuwing Toezicht. Versie 18-01-2010 42