schutbladen + eerste blad.indd - Vlaanderen.be

Opvallend in de nadere analyse van deze globale cijfers, is de sterk uiteenlopende opleidingsdeelname
naargelang het onderwijsniveau. Hier speelt een duidelijk ‘Mattheüseffect’
11 : personen die al hooggeschoold zijn, nemen het meest deel aan bijkomende vorming,
laagopgeleiden het minst. Initieel onderwijs is dus zeer belangrijk voor de deelname
aan permanente vorming (Van Woensel, 2006).
‘Opleiding’ wordt in de EU-LFS echter zeer breed ingevuld. Het betreft zowel basisopleidingen
als beroepsopleidingen, maar ook opleidingen uit persoonlijke interesse en dit
zowel binnen als buiten het regulier onderwijs. Het gaat dus om veel meer dan leren op en
van het werk. Voor een zicht op de evolutie van de opleiding van werknemers in organisaties
kunnen we putten uit de enquête naar de voortgezette beroepsopleiding (Continuing
Vocational Training Survey - CVTS).
De gegevens betreffen niet enkel formele vormingsinitiatieven door ondernemingen,
maar ook allerhande initiatieven die tot doel hebben de kennis en competenties van
werknemers op peil te houden of te ontwikkelen, zonder dat dit binnen het kader van een
cursus gebeurt (bijvoorbeeld ‘on the job training’, zelfstudie,…).
Tabel 10.
Aandeel van de ondernemingen dat opleiding verstrekt, de participatiegraad en vormingsverwachting
van werknemers in België, 1993, 1999 en 2005.
1993 1999 2005
Percentage ondernemingen dat opleiding aanbiedt 46 70 63
Participatiegraad (verhouding tussen het aantal werknemers dat aan
opleiding deelneemt en het aantal werknemers)
16 41 40
Vormingsverwachting (verhouding tussen het aantal aangeboden
opleidingsuren en het aantal werknemers)
8,3 12,8 12,4
Bron: CVTS (FOD Economie, 2007).
Van alle ondernemingen met minstens 10 werknemers bood in 2005 gemiddeld 63% één
of andere vorm van opleiding aan zijn werknemers aan. Dezelfde indicator bedroeg in
1999 70% en in 1993 was dit 46%. De participatiegraad, of de verhouding tussen het totaal
aantal werknemers dat aan minstens één formele opleiding heeft deelgenomen en het
totaal aantal werknemers, is tevens sterk toegenomen. In 2005 hadden 4 op de 10 Belgische
werknemers toegang tot één of andere vorm van opleiding. Hetzelfde geldt voor de
gemiddelde vormingsverwachting, of het totale aantal door ondernemingen aangeboden
opleidingsuren gedeeld door het totale aantal werknemers binnen die ondernemingen.
Voor alle indicatoren geldt, in overeenstemming met de gegevens over de algemene opleidingsparticipatie
(figuur 14), een sterke toename van de opleidingsinspanningen in de
tweede helft van de jaren ‘90, met een daaropvolgende stabilisering op hoog niveau.
Hoewel de CVTS-gegevens al meer informele vormen van leren opnemen, geven ze geen
inzicht in de mate waarin de uitvoering van de job zelf werknemers de mogelijkheid geeft
om bij te leren. In hoeverre is de werkplek ook een leerplek geworden Daartoe moeten
jobs een variëteit aan taken en uitdagingen aanbieden, een beroep doen op de creativiteit
van medewerkers, hen voldoende autonomie verschaffen, enz. Kortom: over een kwaliteitsvolle
arbeidsinhoud beschikken.
Een vergelijking van het aandeel werknemers dat leert van de uitvoering van de job met
het aandeel dat formele opleidingen volgt, maakt duidelijk dat leermogelijkheden in het
So c i a l e St a a t v a n Vl a a n d e re n 2009 98