schutbladen + eerste blad.indd - Vlaanderen.be

vierde plaats na het gezin, vrije tijd en vrienden/kennissen (Vanderleyden, 2003). Jongeren
staan amper in de arbeidsmarkt, terwijl ouderen zich in het vooruitzicht van hun pensioen
bevinden en dus binnenkort uit de arbeidsmarkt zullen verdwijnen (leeftijdseffect)
(De Witte, 2000). Hierdoor is hun werkcentraliteit wellicht lager. De studie van Bourdeaud’hui
& Vanderhaeghe (2008) kwam echter tot de omgekeerde vaststelling: jongeren
(55 jaar) hebben een sterker arbeidsethos dan de middencategorie.
Dit zou kunnen verklaard worden door een generatieverschil. De babyboomers (geboren
tussen 1949 en 1963), de generatie X (geboren tussen 1964 en 1979) en de generatie Y (geboren
tussen 1980 en 1994) zouden door de historische context waarin zij leven verschillende
waarden gevormd hebben in verband met werk (Smola & Sutton, 2002). Zo zou de
generatie X minder belang hechten aan het werk en meer aan het gezin en vrije tijd dan de
babyboomers en de generatie Y (Reddick, 2006). Dewilde e.a. (2006) stelden op basis van
een bevraging bij laatstejaarsstudenten in het hoger onderwijs in Vlaanderen inderdaad
vast dat de generatie Y werk op de eerste plaats in hun leven plaatst. Of leeftijd of generatie
nu het verschil maakt, is moeilijk te bepalen. Smola & Sutton (2002) poneren op basis
van hun onderzoek dat de waarden in verband met werk door een samenspel van beide
factoren bepaald worden. Zij vergeleken data van 1974 en 1999 en stelden daarbij zowel
een generatie-effect als een leeftijdseffect vast.
Qua opleidingsniveau wordt vaak vastgesteld dat kortgeschoolden werk centraler stellen
dan langgeschoolden (Claes, 1995; Van Hoof, 2001). Vandoorne & De Witte (2003) toonden
eveneens aan dat het traditionele arbeidsethos van de Vlamingen sterker is bij kortgeschoolden
dan bij langgeschoolden. Kortgeschoolden blijken sociaal en cultureel conservatiever
te zijn over bijvoorbeeld de rolverdeling binnen het gezin, en over opvoeding
en gezag, wat nauw samenhangt met dit arbeidsethos (Vandoorne & De Witte, 2003).
Analyses op de EVS-data tonen echter geen significant verschil in werkcentraliteit tussen
kortgeschoolden en langgeschoolden. Bourdeaud’hui & Vanderhaeghe (2008) doen geen
uitspraak over verschillen in arbeidsethos naar opleidingsniveau.
6.4. Het belang van werk, in combinatie met het gezin
Vlamingen beschouwen sinds lang familie én werk als belangrijk. De manier waarop
men beide levensdomeinen tracht te combineren, is echter veranderd. Terwijl in de 20ste
eeuw het kostwinnersmodel onze samenleving domineerde, evolueren we nu steeds meer
naar het zogenaamde combinatiemodel (Van Dongen, 2008). Beide partners werken en
de combinatie van beroeps- en gezinsleven staat centraal, wat conflicten met zich kan
meebrengen. De Vlaamse werkbaarheidsmonitor toont aan hoe het gesteld is met de balans
werk-privé in Vlaanderen. In 2007 beschouwde 10,8% van de werkende respondenten
de balans werk-privé als problematisch, waarvan 2,4% acuut problematisch. In 2004 was
het respectievelijk 11,8% en 3,1% (Bourdeaud’hui & Vanderhaeghe, 2007).
Er bestaan twee soorten werk-gezin conflicten (Symoens & Bracke, 2007). Ten eerste zijn
er ‘arbeid-gezin spillovers’ waarbij elementen van het werk doordringen in het gezinsleven;
bijvoorbeeld wanneer men door overuren te moe is om zich bezig te houden met
huishoudelijke taken. Ten tweede zijn er de ‘gezin-arbeid spillovers’ waarbij problemen
binnen het gezin een invloed hebben op de uitvoering van het werk; bijvoorbeeld wanneer
relatieproblemen gevolgen hebben voor de werkprestaties.
Symoens & Bracke (2007) onderzochten in welke mate werknemers uit 16 landen deze 2
soorten conflicten ervaren. Vlaanderen behoort tot de top 5 van regio’s met het hoogste
91 Al ge m e e n - We r k